Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "gas market" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 21
Tytuł:
Ryzyko i zarządzanie ryzykiem mocami przesyłowymi na rynku gazu
Risk and risk management of transmission capacity on a gas market
Autorzy:
Oracz, H.
Kalinowski, K.
Olma, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299914.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
zarządzanie ryzykiem
handel gazem
gaz ziemny
risk management
gas market
gas
Opis:
Niniejszy artykuł ma na celu wykazanie wzajemnych relacji pomiędzy zapewnieniem ciągłości dostaw gazu ziemnego, a kosztem zakupu praw dostępu do mocy przesyłowych w procesie międzynarodowego przesyłu i handlu gazem. Omówiono również znaczenie systemu przesyłowego dla procesu tworzenia międzynarodowego (europejskiego) rynku gazu. Zwrócono uwagę na znaczenie efektywnego powiązania handlu gazem z rezerwacją mocy przesyłowych w systemie przesyłowym co daje gwarancję bezpieczeństwa dostaw gazu od firm wydobywczych do wskazanego miejsca (klienta). Dużo uwagi w artykule przywiązano do kluczowej roli połączeń między różnymi systemami przesyłowymi co doprowadzi do pełnej dywersyfikacji dostaw i pełnej konkurencyjności rynku gazu. Przedstawiono również możliwości implementowania narzędzi inżynierii finansowej m.in. kontraktów forward, futures, swap i option do budowy systemu zarządzania ryzykiem i ich wpływ na strategię rozwoju firmy na rynku gazu.
This paper is aimed at showing relations between securing gas supplies continuity and the cost of purchase of rights to the transmission capacity in the process of international gas trade and transmission. The importance of the transmission system for the process of creating an international (European) gas market has been described as well. It also presents the significance of effective connections between gas trade and transmission capacity reservation in the transmission system which guarantees the safety of gas supplies from exploring companies to the end user. The key role of the connections between different transmission systems was significantly stressed in this paper as it should result in complete supplies diversification and the competition on the gas market.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2007, 24, 1; 355-363
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tworzenie rynku gazu: ewolucja czy rewolucja?
Gas market creation – evolution or revolution?
Autorzy:
Sołtysik, M.
Mucha-Kuś, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282797.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
gaz ziemny
rynek gazu
tworzenie rynku
rozwój rynku
koopetycja
gas
gas market
market creation
market development
coopetition
Opis:
Nieuchronność i sukcesywność wdrażania elementów wspólnotowej polityki energetycznej oraz pozostawiona w tym względzie krajom członkowskim swoboda realizacji celów, powinna przekładać się na działania uwzględniające specyfikę lokalnych rynków, tak aby w możliwie harmonijny sposób przeprowadzić procesy liberalizacyjne. Proces tworzenia i rozwoju rynku energii elektrycznej pozwolił na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, na zebranie dooewiadczeń, które można wykorzystać przy tworzeniu ram i zasad funkcjonowania rynku gazu ziemnego. Osiąganie kamieni milowych w procesie uwalniania rynku gazu może być zatem następstwem wykorzystania sprawdzonych praktyk o ewolucyjnym i sukcesywnie wdrażanym charakterze, prowadzących w konsekwencji do akceptowalnych biznesowo i społecznie zmian. Może być jednak także efektem rozstrzygnięć na drodze niekonsultowanych społecznie i sektorowo, arbitralnych decyzji administracyjnych, nie mających odpowiedniej legitymacji biznesowej. Ewolucja strategii zarządzania pozwala na identyfikację quasioptymalnych mechanizmów, dających zainteresowanym stronom procesu liberalizacji komfort w realizacji zarówno ich indywidualnych celów, jak i uzyskania efektu na poziomie wspólnym. W referacie opisane zostaną wybrane determinanty rynku gazu w tym w szczególności charakterystyka: (i) tworzenia ram prawnych i regulacyjnych funkcjonowania rynku, (ii) jego uczestników, a także (iii) praktycznych efektów zmian wdrażanych na drodze ewolucyjnej i rewolucyjnej.
The inevitability and gradual implementation of elements of EU energy policy, together with the freedomof themethod of use by member states to achieve the policy’s objectives, should be translated into actions to address the specific circumstances of local markets. The aim is to carry out the liberalization processes in the way most harmonious to society. The process of the creation and development of the energy market over the last several years has made it possible to gather broad ranging experience which can be used in developing the framework and principles of the functioning of the gas market. The achievement of milestones in the process of liberating the gas market may, therefore, be a consequence of the use of evolutionary or gradually implemented best practices leading to acceptable changes. Market changesmay, however, also be the result of arbitrary administrative decisions without any social or energy sector consultations. The evolution of management strategies allows for the identification of ‘quasi-optimal’ mechanisms giving interested parties the comfort of achieving both their individual goals as well as the common objectives. This paper describes the selected determinants of the gas market, in particular: (i) the creation of a legal and regulatory framework for the market, (ii) the characteristics of gas market participants, and (iii) the practical effects implemented through evolutionary and revolutionary changes.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2014, 17, 3; 97-107
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unconventional natural gas - USA, the European Union, Poland
Niekonwencjonalny gaz ziemny - Stany Zjednoczone, Unia Europejska, Polska
Autorzy:
Kaliski, M.
Nagy, S.
Siemek, J.
Sikora, A.
Szurlej, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/172922.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
gaz ziemny
gaz łupkowy
wydobycie gazu
rynek gazu
natural gas
shale gas
gas extraction
gas market
Opis:
The global gas market is currently undergoing considerable changes. The most promising places in Europe, as far as the natural gas search and output potential from unconventional resources is concerned, are Austria, Hungary, Poland, Germany and Sweden, among others. Taking into consideration the status of supplies of this type, which is still quite uncertain, and the possibilities of their output in Europe, the European Union (EU), in its prognoses, still does not consider them in the total assessment of demand and supply of natural gas for the FU. The conservatism of Europe is fully justified because practically nobody in Europe possesses "know-how" (lack of equipment or human resources which could be soon referred to defined operations.) What is absolutely necessary is verification of assumptions of the Polish energy policy (PEP2030). The possibility to prepare and, possibly, implement the principles of common energy policy of the EU must be considered.
Światowy rynek gazu przechodzi obecnie istotne zmiany. Najbardziej obiecujące miejsca w Europie, do poszukiwań i wydobycia gazu ziemnego z niekonwencjonalnych zasobów to, między innymi: Austria, Węgry, Polska, Niemcy i Szwecja. Biorąc pod uwagę możliwości ich wydobycia w Europie (choć ciągle jest ona dość niepewna) Unia Europejska (UE), w swoich prognozach, nadal nie uznaje ich w ogólnej ocenie popytu i podaży gazu ziemnego. Konserwatywne podejście w Europie do zasobów gazu z łupków ciągle jest jeszcze w pełni uzasadnione, ponieważ praktycznie nikt w Europie nie posiada 'know-how' (brak jest sprzętu lub zasobów ludzkich, które mogłyby być wkrótce wykorzystane do tych działań). To co jest absolutnie konieczne na obecnym etapie to weryfikacja założeń polityki energetycznej Polski (PEP2030). Możliwość przygotowania i ewentualnie wprowadzenia zasad wspólnej polityki energetycznej Unii Europejskiej, muszą być uwzględnione.
Źródło:
Archiwum Energetyki; 2012, 42, 1; 109-122
0066-684X
Pojawia się w:
Archiwum Energetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rynek gazu w UE
Natural Gas Market in the European Union
Autorzy:
Wielgosz, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394931.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
gaz ziemny
Unia Europejska
LNG
rynek gazu
natural gas
European Union
liquefied natural gas
gas market
Opis:
W artykule przedstawiono krótki opis wykorzystania gazu ziemnego do celów energetycznych oraz charakterystykę rynku gazu ziemnego w państwach Unii Europejskiej (UE). Problematyka dostaw gazu jest uzależniona od wielu czynników, między innymi od dostępności paliwa na rynku, wielkości posiadanych własnych zasobów gazu, w tym wielkości jego wydobycia, a także położenia geograficznego i stosunków politycznych państw. Polityka UE w tej kwestii opiera się na trzech filarach: konkurencyjność, zrównoważony rozwój i bezpieczeństwo surowców. Wykorzystanie paliwa gazowego do produkcji energii jest po części następstwem polityki ekologicznej UE, w tym promocji energetyki odnawialnej - podczas spalania gazu nie powstają zanieczyszczenia dla środowiska. Należy pamiętać, że kraje UE posiadają stosunkowo niewielkie zasoby surowców energetycznych i muszą importować je z innych krajów, w związku z czym zaczęły stosować wysoko sprawne urządzenia. Poprzez wzajemne zależności państwa UE rozpoczęły współpracę z państwami spoza jej członków; państwa UE pozyskują paliwa gazowe, a państwa z którymi współpracuje UE, wyspecjalizowaną technologię. Przy czym należy pamiętać, że największym dostawcą gazu dla Europy jest Rosja, która poprzez sieci swoich rurociągów przesyła około 130 miliardów m3 gazu. Ważnym czynnikiem dostępności gazu jest wspólny handel pomiędzy państwami Unii Europejskiej i państwami spoza grona jej członków. Wprowadzone przez państwa członkowskie dyrektywy dały jasne wytyczne co do rozwoju handlu gazem w UE. Zarówno rozwój przesyłu transgranicznego, jak i handel gazem na rynkach europejskich, przyczyni się do wzrostu konkurencyjności i stworzenia jasnych zasad zakupu i sprzedaży paliwa w krajach członkowskich.
This paper presents a short description of natural gas use for energy purposes and a profile of the natural gas market in the European Union (EU). The issue of gas supplies is dependent on many factors, including the availability of fuels on the market and the volume of available domestic gas resources, including the size of their production, as well as their geographical location and the political relations among states. EU policy in this regard is based on the following three pillars: competitiveness, sustainability, and security of raw materials. The use of gas for energy production is in part a consequence of EU environmental policy promoting renewable energy, while gas combustion is less polluting to the environment than other conventional fuels. The supply of gas to the EU relies on many factors, including the interdependence among member states, cooperation with non-member suppliers, and the development of new technologies. One should remember that the largest supplier of gas to Europe is Russia which, through its network of pipelines, provides about 130 billion m3 of gas annually. Directives implemented by Member States provide clear guidelines for the development of gas trading within the EU. The development of cross-border transmission and the gas trade in European markets will contribute to greater competitiveness, together with the creation of clear rules for buying and selling fuels in the Member States.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 87; 99-106
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcjonowanie polskiego rynku gazu na tle Europy
Polish gas market status against the background of Europe
Функционирование польского рынка газа на фоне Европы
Autorzy:
Niewiński, Grzegorz Maciej
Badyda, Krzysztof
Kopałka, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/549041.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
rynek gazu
gaz ziemny
bezpieczeństwo energetyczne
gas market
natural gaz
energy security
Opis:
W artykule przedstawiono opis funkcjonowania polskiego rynku gazu na tle rozwiniętych rynków gazu w Niemczech i Zjednoczonym Królestwie. Problematyka rozwoju branży gazowniczej w Polsce uzależniona jest od warunków geopolitycznych, wdrażanych rozwiązań prawnych, a także rozbudowywanej infrastruktury. Polska jest krajem, który na tle państw zachodniej Europy stosunkowo niedawno rozpoczął wdrażać zmiany na rynku gazu. Pomimo zapoczątkowania prac nad rozwojem infrastruktury międzysystemowej oraz rozpoczęciem eksploatacji terminalu LNG infrastruktura przesyłowa jest wciąż słabo rozwinięta, ponadto występują ograniczenia prawne niepozwalające na rozwinięcie konkurencji, a także długoterminowy kontrakt PGNiG z Gazpromem stoją na przeszkodzie procesu liberalizacji. Tylko wdrożenie wszystkich rozwiązań mających na celu uwolnienie rynku pozwoli na osiągnięcie wszystkich oczekiwanych korzyści, tj. uzyskanie bezpieczeństwa dostaw przy niskich cenach rynkowych. Artykuł pokazuje sytuację w trzech krajach UE, opisuje obecny zarys powstającego rynku paneuropejskiego oraz przedstawia zagadnienia ograniczające rozwój polskiego rynku gazu.
The article illustrates Polish gas market compared to markets in developed countries, such as Germany and United Kingdom. Development of gas industry in Poland is dependent on geopolitical factors, legal regulations and the state of the infrastructure. In comparison to western Europe countries, Poland has started implementing gas market liberation measures relatively recently. Despite the fact that Poland has started preparations for further development of its transmission infrastructure and commissioned a LNG terminal in Swinujscie, there are still many obstacles like insufficient transmission infrastructure, legal limitations against business competition, as well as long-term contract between PGNiG and Gazprom are inhibiting the liberalization process. Only implementation of all measures aimed at freeing the market will enable the achievement of all the expected benefits, that is obtaining secure supply of fuel at low market prices. The article describes the situation in three countries inside the European Union. Moreover it outlines current state of the emerging pan- -European market and presents the issues hampering the development of the Polish gas market.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2017, 50; 209-231
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natural gas in Poland and the European Union
Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej
Autorzy:
Kaliski, M.
Nagy, S.
Siemek, J.
Sikora, A.
Szurlej, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/172924.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
wydobycie gazu
Polska
Unia Europejska
gaz ziemny
rynek gazu
natural gas
gas extraction
Polska
European Union
gas market
Opis:
The paper describes the structure of natural gas demand and supply in Poland and the European Union (EU) countries, in recent years, with a particular focus on the extraction of this raw material from domestic reservoirs. The status of diversified natural gas supplies to Poland has been compared to individual EU countries. When analysing the EU supply profile particular attention has been given to a growing share of liquefied natural gas (LNG) imports in recent years. A comparison has been made to show how over the past years the economic crisis has affected this fuel demand in the EU countries.
W artykule przedstawiono strukturę popytu i podaży na gaz ziemny w ostatnich latach w Polsce i krajach UE, ze szczególnym uwzględnieniem wydobycia tego surowca z rodzimych złóż. Porównano stan dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski na tle wybranych Państw UE. Analizując strukturę dostaw do UE zwrócono uwagę na rosnący udział w ostatnich latach importu gazu skroplonego (LNG). W artykule porównano jak w ciągu ostatnich lat kryzys gospodarczy wpłynął na zapotrzebowanie na to paliwo w krajach UE.
Źródło:
Archiwum Energetyki; 2012, 42, 1; 93-107
0066-684X
Pojawia się w:
Archiwum Energetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perspektywy gazu z łupków w Polsce
Perspectives on shale gas in Poland
Autorzy:
Kryzia, D.
Gawlik, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394189.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
niekonwencjonalne złoża gazu
gaz ziemny
gaz z łupków
rynek gazu
unconventional gas deposits
natural gas
shale gas
natural gas market
Opis:
Polska jest obecnie postrzegana jako jeden z czołowych potentatów obszarów występowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego, w tym zwłaszcza gazu w łupkach (ang. shale gas). Według oszacowań amerykańskiej agencji EIA (U.S. Energy Information Administration) zasoby tego gazu stawiają Polskę na jedenastym miejscu światowego rankingu. Opublikowany w marcu 2012 r. raport Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) nie jest tak optymistyczny, niemniej jednak w Polsce kontynuowane są prace poszukiwawczo-rozpoznawcze, które mają doprowadzić do udokumentowania faktycznych zasobów gazu ziemnego w tego typu formacjach. Artykuł ma charakter przeglądowy i kompiluje najistotniejsze doniesienia naukowe mające istotny wpływ na perspektywy rozwoju gazu z łupków w Polsce. Zwrócono uwagę na dynamiczny rozwój techniki i technologii eksploatacji, jaki obserwuje się w Ameryce Północnej, co już obecnie zmienia światowy rynek gazu. Omówiono szanse, jakie może dać przemysłowa eksploatacja tego surowca dla rozwoju gospodarki Polski. Wskazano, że wydobycie gazu z łupków może zmienić strukturę wytwarzania energii elektrycznej, a także podnieść bezpieczeństwo energetyczne kraju. Scharakteryzowano bariery utrudniające szybką realizację prac poszukiwawczych niezbędnych dla udokumentowania zasobów. Wysokie koszty wierceń - zarówno na etapie poszukiwania i rozpoznawania, jak również wfazie eksploatacji - stanowią jeden z najistotniejszych problemów rozwoju wydobycia gazu z łupków. Rozważono kwestie dotyczące ekonomiki wydobycia gazu ziemnego z łupków. Przedyskutowano kierunki zagospodarowania możliwych do wydobycia ilości gazu, analizując m.in. możliwości jego eksportu. Poruszono problem braku odpowiedniej infrastruktury gazowej. Omówiono najczęściej padające argumenty ze strony przeciwników eksploatacji gazu ziemnego ze złóż łupkowych: o charakterze ekologicznym, ekonomicznym, społecznym i prawym, odnosząc się do niektórych z nich. W podsumowaniu podkreślono, że chociaż przyszły rozwój wydobycia gazu z łupków w Polsce stanowi szansę dla rozwoju kraju, to wciąż jego eksploatacja pozostaje niepewna i do momentu potwierdzenia faktycznych zasobów tego surowca - stanowi znak zapytania.
Poland is now seen as one of the most promising areas where unconventional gas deposits occur, particularly shale gas. According to the U.S. agency EIA, the reserves of that gas rank Poland at eleventh place in the world. Recent Polish estimates are not as optimistic, but Poland has undertaken intensive geological and exploratory surveys that will lead to geological documentation of resources and reserves of this fuel. This article presents a review of the situation and compiles the most relevant scientific reports with a significant impact on the prospects for shale gas development in Poland. It has been noted that the dramatic development of exploitation technology observed recently in the U.S. has already changed the world gas market. The opportunities which the industrial exploitation of shale gas may bring to the Polish economy are discussed. The article states that shale gas exploitation may change the structure of electricity production and increase the energy security of the country. The authors characterize the barriers that hinder the rapid completion of exploration necessary to document the resources. The high cost of drilling at the stage of exploration and during the operational phase is one of the most important challenges of developing gas production from shale. The article considers issues relating to the economics of natural gas from shale deposits. It shows the possible consumption channels of the exploited gas volumes, analyzing, among other things, the possibility of shale gas exports. The research also highlights the lack of proper infrastructure. The arguments most frequently raised by the opponents of shale gas exploitation from the ecological, economic, social, and legal perspectives are cited with commentary. The summary points out that while the future development of shale gas production in Poland is promising, it remains uncertain.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 82; 5-20
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ dostaw LNG na rozwój krajowego rynku gazu ziemnego
The influence of the LNG supplies on natural gas domestic market development
Autorzy:
Blacharski, T.
Biały, R.
Kaliski, M.
Stachowiak, B.
Szurlej, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394756.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
bezpieczeństwo energetyczne
gaz ziemny
rynek gazu ziemnego
dostawy LNG
energy security
natural gas
natural gas market
LNG supplies
Opis:
Po oddaniu do eksploatacji terminalu LNG w Świnoujściu Polska stała się aktywnym uczestnikiem globalnego, dynamicznie rozwijającego się rynku gazu skroplonego (LNG). W artykule przybliżono najważniejsze zmiany na europejskim rynku gazu ziemnego – zwrócono uwagę na spadek zapotrzebowania, ograniczenie wydobycia oraz przedstawiono kierunki zaopatrzenia w gaz ziemny. Następnie podjęto próbę oszacowania wpływu realizowanych inwestycji po stronie podażowej globalnego rynku LNG na europejski rynek gazowy. W tym kontekście istotne wydają się działania podejmowane w USA, gdyż już w 2016 r. przybyły z tego kraju do UE dwie dostawy LNG. Nie bez znaczenia dla europejskiego rynku gazu jest również realizowany w Japonii plan powrotu do energetyki jądrowej. Kraj ten jest największym importerem LNG na świecie, dlatego też znaczne ograniczenie importu gazu skroplonego może mieć przełożenie także na europejski rynek gazu. W dalszej części artykułu skoncentrowano się na szansach jakie wiążą się z dostawami LNG do Polski oraz przybliżono plany dalszych inwestycji w zakresie rozbudowy krajowej infrastruktury LNG. jak przedstawiono w artykule, w ciągu ostatnich lat zaobserwowano zasadnicze obniżenie się cen lNG oraz zmniejszenie zróżnicowania pomiędzy tymi cenami w poszczególnych krajach, będących importerami LNG. Przedstawiono przykładowe kierunki, gdzie może zostać zagospodarowane LNG w kraju.
Thanks to commissioning of LNG terminal in Świnoujscie, Poland has become an active participant of global, rapidly developing market of liquefied natural gas (LNG). in the article the most important changes on the European gas market were analyzed. The stress was put on decline in demand, decrease in extraction and directions of natural gas supplies. Attempt was made to estimate the influence of investments that are implemented in the global LNG production area on the European gas market. in this context, what seems to be important is tha in 2016 two deliveries of LNG came to the EU from the USA. What is more turning again toward nuclear power in Japan seems to play a vital role, as Japan is the biggest importer of LNG, and substantial reduction of lNG import to this country may bring changes on the European natural gas market. Further in the article opportunities that are associated with deliveries of LNG to Poland were presented as well as plans of investments in the field of Polish LNG infrastructure. As shown in this article, in the recent years a noticeable decline of lNG prices and reduction of the differentiation between the prices in countries importing LNG was observed. Finally, potential directions where LNG can be used in Poland were shown.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 95; 253-263
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natural gas and the transformation of the energy sector in the Netherlands
Gaz ziemny a transformacja sektora energii w Holandii
Autorzy:
Frączek, P.
Kaliski, M.
Siemek, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219100.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
modernizacja sektora energii
gaz ziemny
rynek gazu ziemnego
modernization of the energy sector
natural gas
natural gas market
Opis:
The aim of this paper is to discuss the conditions for the modernization of the energy sector in the Netherlands following the discovery of natural gas deposits in the country and a rapidly growing importance of this fuel. Hence the paper presents the essence of the model of transition management in the energy sector. It also shows the nature of changes in the structure of primary energy sources in the Netherlands and the decisive factors that led to the prominent role of natural gas in this country. These considerations formed the basis for discussion on the contemporary energy policy in the Netherlands.
Celem opracowania jest omówienie uwarunkowań modernizacji sektora energii w Holandii związanych z odkryciem złóż gazu ziemnego w tym kraju oraz szybkim zwiększeniem znaczenia tego paliwa. Dla realizacji tego celu przedstawiono istotę modelu zarządzania zmianą w sektorze energii. Pokazano istotę zmian struktury źródeł energii pierwotnej w Holandii oraz na czynniki decydujące na zwiększenie znaczenia gazu ziemnego w tym kraju. Rozważania te były podstawą do omówienia współczesnej polityki energetycznej w Holandii.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2013, 58, 3; 789-804
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ dostaw LNG z USA na europejski rynek gazu ziemnego
Impact of US LNG supplies on the European natural gas market
Autorzy:
Janusz, P.
Kaliski, M.
Sikora, M. P.
Sikora, A. P.
Szurlej, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283577.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
gaz ziemny
LNG
rynek gazu
cena gazu
polityka energetyczna
bezpieczeństwo energetyczne
natural gas
gas market
energy policy
energy security
Opis:
W ostatnich latach światowy rynek gazu ziemnego uległ bardzo znaczącym zmianom. Dotychczas stosowane podejście w relacjach handlowych dostawca–odbiorca gazu ziemnego determinowane było sposobem dostawy tego surowca – tj. głównie za pomocą gazociągów. Powodowało to istotne napięcia polityczno-gospodarcze pomiędzy zainteresowanymi stronami. Należy także mieć na uwadze, że dostawy gazu w formie LNG mogą umocnić swoją pozycję w strukturze bilansu energetycznego Unii Europejskiej ze względu na obserwowane zmniejszające się wydobycie gazu na terenie państw należących do UE. Pomimo spadku konsumpcji gazu ziemnego w UE w ostatnich latach jego rola może wzrosnąć m.in. z powodu realizowanej polityki klimatycznej. Jednym z głównym czynników wpływających na zmiany na światowym rynku gazu jest tzw. rewolucja łupkowa jaka miała miejsce w Stanach Zjednoczonych oraz plany tego kraju, aby stać się istotnym graczem na światowym rynku gazu, dzięki wykorzystaniu technologii LNG. Do roku 2013 USA intensywnie rozbudowywały swoje zdolności importowe LNG, które stanowiły ponad 19% światowych zdolności regazyfikacyjnych. Mając na uwadze wzrost udokumentowanych zasobów gazu ziemnego w USA, zrezygnowano z realizacji kolejnych projektów terminali importowych, a w ich miejsce powstają terminale skraplające, dzięki którym USA będą eksporterem LNG, co znacząco może zmienić światowy rynek gazu ziemnego. Zgodnie z przewidywaniami do 2022 roku zdolności eksportowe LNG wzrosną o 460 mld m3/rok, z czego 82 mld m3/rok przypadać będzie na USA do Europy będą miały ceny na azjatyckim rynku gazu ziemnego, gdzie dostawy LNG odgrywają istotną rolę w zbilansowaniu zapotrzebowania na gaz. W artykule przedstawiono możliwy wpływ rewolucji łupkowej w USA na rynek gazu ziemnego w Europie. Przedstawiono uwarunkowania ekonomiczne eksportu LNG w USA. Należy jednak mieć na uwadze, że jednym z najważniejszych czynników decydujących o przekierowaniu LNG
In recent years, the global natural gas market has undergone very significant changes. The approach used so far in commercial relations between the supplier – recipient of natural gas has been determined by the way this commodity has been supplied, i.e. mainly by the use of gas pipelines. This has given rise to serious tensions of a political and economic nature between the parties involved. It is also important to keep in mind that the supplies of LNG may strengthen their position in EU energy balance due to diminishing gas production observed in the countries which are members of the EU. Despite the decline in natural gas consumption in the EU in recent years, its role may increase, i.a., due to current climate policy. One of the main factors influencing the changes in the global gas market is the so-called shale gas revolution that took place in the US and the plans of this country to become a major player in the global gas market through the use of LNG technology. By 2013, the US intensively increased its LNG import capacity, which accounted for over 19% of the global regasification capacity. Taking the increasing proven natural gas reserves in the US into account, the implementation of further import terminal projects has been abandoned and liquefying terminals are being implemented instead; this will enable the US to become an LNG exporter, which may significantly transform the global natural gas market. Following the forecasts, by 2022, the LNG export capacity will increase by 460 bln m3/y, with 82 bln m3/y from the US alone. The paper presents a potential impact of the shale gas revolution in the US on the natural gas market in Europe. It shows economic determinants for LNG export in the US. However, an account should be taken of the fact that one of the major factors that will decide on redirecting LNG to Europe is natural gas prices on the Asian market where LNG supplies are a key participant in balancing the demand for gas.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2017, 20, 4; 27-38
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dostosowanie parametrów pracy PMG do aktualnych potrzeb rynku gazu ziemnego w Polsce
Adaptation of the UGS operating parameters to the current needs of the natural gas market in Poland
Autorzy:
Filar, Bogdan
Miziołek, Mariusz
Kwilosz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834108.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
podziemny magazyn gazu
PMG
rynek gazu w Polsce
usługi magazynowe
gaz ziemny
underground gas storage
UGS
natural gas market in Poland
storage services
natural gas
Opis:
The publication deals with the problem of adjusting UGS operation parameters to changes in the Polish natural gas system. It was emphasized that the demand for active storage capacity directly results from the volume of domestic consumption of natural gas and the structure of gas supply to the market. The chart attached to the article (Fig. 1) presents gas consumption in Poland, broken down into domestic production and imports for 1995–2018. The presented chart confirmed the fast increase in gas demand in recent years in Poland. In addition, the graph showed that since 2012, domestic natural gas production has been systematically falling from 4.3 to 3.8 billion m3 . Therefore, the growing demand for gas is met by additional gas imports. In 2018, the volume of natural gas import was around 14.5 billion m3 . Currently, approximately 79% of total gas consumption in Poland is covered by import. The article emphasized that rapidly growing gas import generates demand for new UGS working capacities. The main purpose of the publication was to find the answer to the question of which parameters of underground gas storage are preferred by the gas market in Poland. The costs of providing gas storage services in Poland were analyzed in order to determine the desired UGS parameters. The analysis showed a large difference between the costs of providing firm and interruptible storage services in Poland. Firm storage services guarantee gas supplies irrespective of market conditions and are therefore significantly more expensive (PLN 389.1/1000 m3 ) than interruptible services (PLN 107.5/1000 m3 ). The main reason for such a significant cost difference is because firm services can be used to establish a mandatory reserve, required by law in Poland. The article indicates the consequences of a rapid growing natural gas import trend. The increase of gas import volume results in a large increase of mandatory reserve volume. In 2017–2019, the amount of mandatory reserves increased by about 56% (from 8.5 to 13 TWh). Therefore, the construction parameters of the future UGS should take into account current market conditions. The large difference between the costs of storage services has a significant impact on revenues from gas storage services. Therefore, the procedure for determining the most favorable operating parameters of UGS should take into account not only the reduction of storage, construction and operation costs of gas storage facilities, but also the optimization of revenues from gas storage services. Therefore, the construction parameters of the future UGS should take into account current market conditions. In order to determine the preferred parameters for the construction and operation of underground gas storage facilities, an analysis of the construction of a new UGS in an exemplary depleted natural gas field was carried out. Calculations were made for five different active capacities. For each active capacity, calculations were made for three times of full capacity exhaustion (80, 100 and 120 days). Then, financial analysis was carried out for several variants of the construction of the new UGS based on the NPV index and the cost of construction and operation of active capacity. Financial analysis has shown that in the current market situation it is more profitable to build, a “fast” gas storage with a relatively short time of withdrawal and injection of working volume.
Źródło:
Nafta-Gaz; 2020, 76, 9; 601-609
0867-8871
Pojawia się w:
Nafta-Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza wpływu społecznego terminalu LNG w Świnoujściu
Analysis of the social impact of LNG terminal in Świnoujście
Autorzy:
Chłopińska, E.
Ława, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/317299.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM"
Tematy:
terminal LNG w Świnoujściu
gaz ziemny
rynek gazu ziemnego
województwo zachodniopomorskie
rozwój społeczno-gospodarczy
LNG terminal in Świnoujście
natural gas
natural gas market
Zachodniopomorskie voivodeship
socioeconomic development
Opis:
Celem artykułu było wskazanie korzyści wynikających z budowy terminalu LNG w Świnoujściu w obrębie województwa zachodniopomorskiego. W szczególności zaprezentowany został wpływ realizacji przedsięwzięcia w kategoriach korzyści społecznych. Scharakteryzowano inicjatywy realizowane na rzecz miasta Świnoujście oraz regionu, które są niezwykle ważne z punktu widzenia wartości wynikających ze społecznej odpowiedzialności podjętej inwestycji – nie tylko pod kątem technicznym, ale jej skali i funkcjonalności. Poruszono również kluczowe kwestie wynikające przede wszystkim z unikatowego charakteru przedsięwzięcia dotyczące turystyki, rozwoju wiedzy oraz bezpieczeństwa. Wskazano na poszanowanie przyrody i środowiska naturalnego miasta i okolic co jest integralnym elementem wartości projektu.
The aim of the article was to indicate the benefits of the construction of the LNG terminal in Świnoujście within the Zachodniopomorskie voivodship. In particular, the impact of the implementation of the project in terms of social benefits was presented. The initiatives realized for the city of Świnoujście and the region, which are extremely important from the point of view of values resulting from the social responsibility of the investment undertaken - not only from a technical point of view but its scale and functionality, have been characterized. Key issues have also been raised, mainly due to the unique nature of the project, including tourism, knowledge development and security. It was indicated respect for the nature and environment of the city and its surroundings, which is an integral part of the value of the project.
Źródło:
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe; 2017, 18, 12; 1478-1483, CD
1509-5878
2450-7725
Pojawia się w:
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Umowa biletowa – wybrane zagadnienia praktyczne
The stock ticket contract – chosen practical considerations
Autorzy:
Kraśniewski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508241.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
umowa biletowa
gaz ziemny
rynek gazu ziemnego
obowiązkowe zapasy gazu ziemnego
bezpieczeństwo energetyczne
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
podmiot zobowiązany
stock ticket contract
natural gas
natural gas market
mandatory natural gas stocks
fuel security
President of the Energy Regulatory Office,
obliged entity
Opis:
W artykule podjęto próbę przybliżenia nowej formy realizacji obowiązku utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu ziemnego, jaką jest umowa biletowa. Dokonano w nim prezentacji dwóch nowelizacji ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Przedstawiono wątpliwości i konsekwencje skutków ukształtowanej w nich instytucji prawnej, jaką jest umowa biletowa. Omówiono zakres przedmiotowy i podmiotowy umowy, a także formę, charakter i zakres kontroli dokonywanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, miejsce utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na podstawie umowy biletowej oraz odpowiedzialność, jaką ponoszą strony umowy.
The article is an attempt to describe a new method of fulfilling the obligation to maintain natural gas stocks – the stock ticket contract. It presents two amendments to the Act of 16 February 2007 on Stocks of Crude Oil, Petroleum Products and Natural Gas as well as the rules in the event of a threat to domestic fuel security or crude oil market disturbances. Furthermore, presented are also some reservations and consequences of the stock ticket contract, a legal institution established by these amendments and rules. The author discusses the material, personal and temporal scope, form and nature, scope of control held by the President of the Energy Regulatory Office, storage location of mandatory natural gas stocks based on the stock ticket contract, and the liability of its parties. The summary presents recommendations for improvements of the legal provisions related to the stock ticket contract.
Źródło:
internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny; 2017, 6, 6; 29-41
2299-5749
Pojawia się w:
internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan aktualny i prognozy wykorzystania gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej w Polsce
Current conditions and forecasts of natural gas application in the production of electricity in Poland
Autorzy:
Rychlicki, S.
Siemek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215954.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
rynek energii
gaz ziemny
energia elektryczna
energy market
natural gas
electricity
Opis:
W dobie ogólnoświatowego kryzysu dochodzi do dynamicznych zmian na europejskim rynku gazu. Prowadzi to do: — spadku lub stagnacji popytu na gaz w sektorze przemysłowym; — wzrostu znaczenia gazu niekonwencjonalnego; — rozwoju rynku LNG szczególnie w zakresie terminali skraplających w związku z dostępnością surowca pochodzącego ze złóż gazu niekonwencjonalnego (USA, Kanada); — rozwoju terminali regazyfikacyjnych w Europie ze względu na możliwość odbioru dodatkowego surowca; — rozwoju giełd gazu; — rozbudowy gazociągowych połączeń transgranicznych, co prowadzi do postępującej integracji i wzrostu powiązań pomiędzy rynkami; — pojawienia się gazu niekonwencjonalnego w szczególności gazu z łupków oraz metanu z pokładów węgla. W Polsce rysuje się możliwość wydobywania gazu z łupków, co da szansę na szersze jego wykorzystanie w sektorze energetycznym; — zwrócenia uwagi na rolę gazu niekonwencjonalnego, w szczególności gazu z łupków; — okresowych nadwyżek surowca na rynku europejskim; — renegocjacji warunków kontraktów długoterminowych przez europejskich odbiorców; — zmian w kontraktach, które obejmują między innymi: wprowadzenie częściowej indeksacji do giełdowych rynków gazu, modyfikację klauzul TorP, przesunięcie wolumenu kontraktowego na lata późniejsze; — silniejszej pozycji przetargowej kupującego surowiec; — możliwych długoterminowych zmian w systemie wyceny surowca w Europie; — wzrostu znaczenia kontraktów krótko- i średnioterminowych; — zmian w relacjach dystrybutor–klient na rynkach narodowych; — aktywności nowych podmiotów na rynkach gazu. W artykule przedstawiono sytuację istniejącą na rynku energetycznym w Polsce w aspekcie wykorzystania różnego rodzaju paliw, w szczególności gazu ziemnego, do produkcji energii elektrycznej. Odniesiono to do warunków z jakimi mamy do czynienia w krajach europejskich, szczególnie związanych z Unią Europejską. Zaprezentowano wielkości jednostkowego zużycia energii elektrycznej w wybranych krajach UE. Ponadto przedstawiono plany budowy głównych elektrowni gazowych w Polsce.
In times of global crisis, there is a dynamic change in the European gas market. This leads to: — decline or stagnation in demand for gas in the industrial sector; — growing importance of unconventional natural gas; — LNGmarket development especially in terminal condensing due to the availability of rawmaterials derived from unconventional gas deposits (USA, Canada); — development of regasification terminals in Europe due to the possibility of receiving additionalmaterial; — development of gas exchanges; — development of cross-border gas pipeline connections leading to a progressive increase in the integration and linkages between markets; — emergence of unconventional gas in particular shale gas and coal bed methane; in Poland the potential benefits from shale gas exploitation offering opportunities for its wider use in the energy sector; — attention drawn to the role of unconventional gas, particularly shale gas; — periodic surplus raw materials for the European market; — renegotiation of long-term contracts for European customers; — changes in contracts, which include the introduction of partial indexation to the exchange of gas markets, modification of TorP clauses, contract volume shift to later years; — stronger bargaining position for the buyer of raw materials; — possible long-term changes in the valuation of raw material in Europe; — growing importance of short and medium-term contracts; — changes in distributor relations – [client on national markets (meaning unclear)]; — activity of new entrants to the gas markets. This paper presents the existing situation in the energy market in Poland in terms of the types of fuels used especially natural gas in the generation of electricity. It references Poland’s current energy relations with European countries, particularly with respect to the European Union. The analysis includes the size of unit energy consumption in selected EU countries. In addition, it reviews plans to build a major gas plant in Poland.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 1; 5-15
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gazprom na polskim rynku paliw w latach 1989-2014
Gazprom on the Polish Fuel Market 1989-2014
Autorzy:
Kołbuk, Witold
Kołbuk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145471.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rynek paliw
Gazprom
gaz ziemny
Polska
Rosja
wojna gazowa
fuel market
gas war
natural gas. Poland
Russia
Opis:
W drugiej połowie XX wieku rola paliw lotnych w światowej gospodarce systematycznie rosła. W wielu krajach jest ona wręcz dominująca a paliwa takiej jak gaz ziemny wykorzystywane są wielu gałęziach gospodarki i w gospodarstwach domowych. Również w Polsce stale rośnie konsumpcja gazu. Polska nie posiada odpowiednio dużej ilości „błękitnego paliwa”, która zaspokoiłaby wszystkie potrzeby firm i gospodarstw domowych. Ze względu na położenie geograficzne oraz uwarunkowania geopolityczne, historyczne i ekonomiczne głównym dostawcą gazu ziemnego do Polski jest rosyjski koncern paliwowy Gazprom. Jest on obecny na polskim rynku od początku swojego istnienia czyli jednocześnie od pierwszych lat istnienia suwerennej III Rzeczypospolitej. Dzięki swojej uprzywilejowanej pozycji na polskim rynku paliw koncern ten prowadzi praktyki monopolistyczne: zawieranie korzystnych dla siebie umów o długoterminowych dostawach gazu ziemnego, dyktowanie cen paliwa (najwyższych dla Polski w całej Unii Europejskiej), kontrolowanie spółki odpowiedzialnej za dystrybucję gazu na zachód Europy, opóźnianie rozbudowy strategicznego gazociągu prowadzącego w tym kierunku. Szczególnie w ostatnich latach wiele poczynań Gazpromu budzi zaniepokojenie w środowiskach polskich polityków i ekonomistów. Najgroźniejsze z tych niekorzystnych działań to przerywanie lub ograniczanie dostaw gazu jako forma polityczno-ekonomicznych gróźb i ostrzeżeń pod adresem innych krajów, czego kilkakrotnie doświadczyła również Polska. W konsekwencji nasz kraj pozostaje w znacznym stopniu uzależniony od rosyjskiego gazu, chociaż samej Polsce od ponad 20 lat bliżej do państw zachodniej Europy, a od 10 lat Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Aby zmniejszyć zależność polskiej gospodarki od dostaw gazu ze Wschodu od lat podejmowane są inicjatywy mające na celu pozyskanie tego paliwa z innych źródeł: dywersyfikacja, czyli alternatywne dostawy z krajów innych niż Rosja, poszukiwania złóż gazu ze źródeł niekonwencjonalnych (gaz z łupków) czy budowa gazoportu do odbioru gazu skroplonego (LNG).
In the second half of the twentieth century the role of volatile fuels in the global economy steadily grew. In many countries it is even dominant – fuels such as natural gas are used in many branches of economy and households. Also in Poland gas consumption is constantly growing. Poland does not have a sufficiently large amount of “blue fuel” that would satisfy all the needs of business and households. Due to the geographical location, as well as geopolitical, historical and economic conditions, major supplier of natural gas to Poland is Russian fuel concern Gazprom. Since its beginnings it is present on the Polish market which is – at the same time – from the first years od the souvereign Third Republic of Poland. Thanks to the privileged position on the Polish fuel market concern leads monopolistic practices: concluding favourable to itself long-term contracts for natural gas supplies, imposition of fuel prices (highest for Poland in the entire European Union), control over company responsible for gas distribution to the Western Europe, delaying development of strategic pipeline leading in this direction. Especially in recent years many actions taken by Gazprom have raised concern in the environment of Polish politicans and economists. The most dangerous of these unfavourable activities are interruption or limitation of gas supplies as a form of economic blackmail aimed at other countries (for few times also experinced by Poland). As a result, our country remains significantly dependent on Russian gas although Poland for more than 20 years has become closer to the countries of Western Europe and since 10 years has been a member of the European Union. In order to reduce the dependence of the Polish economy on gas supplies from the East initiatives to acquire this fuel from other sources has been taken: diversification or alternative supplies from countries other than Russia, exploration of unconventional gas (shale gas) and construction of a gas terminal to receive liquified natural gas (LNG).
Źródło:
Roczniki Ekonomii i Zarządzania; 2014, 6, 2; 131-152
2081-1837
2544-5197
Pojawia się w:
Roczniki Ekonomii i Zarządzania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 21

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies