- Tytuł:
-
Polskie kompozytorki baletów. Rekonesans
Female ballet composers. A Reconnaissance - Autorzy:
- Drajewski, Stefan
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2179084.pdf
- Data publikacji:
- 2023-03-21
- Wydawca:
- Związek Kompozytorów Polskich
- Tematy:
-
muzyka
muzyka baletowa
balet
teatr tańca
taniec
kompozytorki
music
ballet music
ballet
dance theatre
dance
female composers - Opis:
-
Muzyka baletowa przedstawia się jak uboga krewna w polskiej refleksji teoretycznej i muzykologicznej. A muzyka baletowa tworzona przez kobiety jawi się wręcz jako czysta kartka. Aby chociaż w minimalnym stopniu ją zapisać, postanowiłem przyjrzeć się polskim kompozytorkom XX i XXI wieku. Z wyliczeń statystycznych, opartych o trzy bazy danych: POLMIC-u, e-teatru, taniecpolska.pl i kwerendy własne wynika, że 35 polskich kompozytorek XX i XXI wieku ma na swoim koncie przynajmniej jedno dzieło lub więcej, które w podtytule zawiera dookreślenie „balet”, „muzyka baletowa” lub zostało skomponowane specjalnie dla teatru tańca, pantomimy lub spektaklu tańca. Łącznie powstało 122 utworów, z których 20 (balety) nie doczekało się realizacji scenicznej. W związku z tym, że muzyka pisana dla innych typów „widowisk tanecznych” powstawała we współpracy z konkretnym choreografem lub choreografką, została zrealizowana na scenie — z wyjątkiem 3 kompozycji — w stu procentach.
Kompozytorką, która jako pierwsza tworzyła muzykę baletową w Polsce, była Anna Maria Klechniowska. Pierwsze dwa balety: „Bilitis” i „Juria” skomponowała w dwudziestoleciu międzywojennym, trzeci — „Fantasma” — w 1964. Największym powodzeniem cieszyła się twórczość baletowa dla dzieci Jadwigi Szajny-Lewandowskiej (1912–1994). Najczęściej wystawiany był balet „Pinokio”. Kolejne zagadnienie dotyczy realizacji scenicznych. Choreografię do 18 baletów wystawionych na scenie zrealizowali mężczyźni, a 14 — kobiety. Inaczej wypadają liczby w przypadku muzyki do „widowisk tanecznych” (pantomima, teatr tańca, spektakl tańca), gdzie dominowały choreografki (47).
Dotychczasowe ustalenia stanowią punkt wyjścia do dalszych badań muzyki pisanej „do tańca”.
While Polish theoretical and musicological reflection seems to treat ballet music as a poor relation, ballet works composed by women appear as a complete tabula rasa. The present author decided to contribute to filling it by analysing works of Polish female composers of the 20th and 21st centuries. Statistical calculations based on three databases including Polish Music Information Centre (POLMIC), polishstage.pl (e-teatr) and taniecpolska.pl portals as well as own research have revealed that 35 Polish female composers of the 20th and 21st centuries have written at least one or more works whose subtitles contain the words “ballet” or “ballet music” or have been composed particularly for a dance theatre, pantomime or dance performance. Out of 122 compositions, twenty ballets have not been staged. The works composed for other types of “dance shows” were written in collaboration with specific choreographers, therefore they have all been staged, except for three compositions. The first Polish female composer to write ballet music was Anna Maria Klechniowska. Her two earliest ballets, “Bilitis” and “Juria” were composed in the interwar period, and the third one titled “Fantasma” in 1964. The most successful female composer was Jadwiga Szajna-Lewandowska who composed ballets for children. Her most popular work was ballet “Pinokio” [Pinocchio]. Another question refers to stage productions of ballets composed by women. Eighteen of the ballets staged were choreographed by men, and fourteen by women. In the case of music composed strictly for “dance shows” (dance theatre, pantomime or dance performance) female (47): only twelve male choreographers decided to collaborate with a female composer. Two performances were the result of collaborative work. The findings to date constitute a point of departure for further research into music composed “for dance” (ballet, pantomime, dance theatre and dance performances). - Źródło:
-
Polski Rocznik Muzykologiczny; 2022, 20; 205-222
1733-9871
2719-7891 - Pojawia się w:
- Polski Rocznik Muzykologiczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł