Mickiewiczowski epizod na warszawskiej scenie baletowej

Autorka przybliża wybrany etap twórczości Michała Kuleszy, który naraziwszy się carskiej cenzurze przez przemycenie wizerunku polskiego orła w swoim debiucie choreograficznym (Divertissement wioślarskie, 1891) musiał czekać kilkanaście lat na ponowną możliwość stworzenia własnego dzieła. Gdy pełnił obowiązki zwierzchnika baletu, skorzystał z rozluźnienia cenzury i wprowadził do drugiego aktu Pana Twardowskiego (1905) korowód polonezowy z postaciami z Pana Tadeusza, a w tle umieścił posąg Adama Mickiewicza, przy którym w finale tańca złożono wieniec z czerwono-białymi szarfami. Kolejnym krokiem była premiera Tadeusza i Zosi (1906), którą po ośmiu pokazach zdjęto z afisza, najpewniej ingerencją znów zaostrzonej cenzury. Autorka artykułu omawia założenia baletu i partyturę opracowaną przez Adolfa Sonnenfelda, a także podejmuje próbę rekonstrukcji libretta i przebiegu spektaklu na podstawie relacji prasowych oraz listy solistów i postaci.

The author presents a selected chapter in the artistic activity of Michał Kulesza, who, having offended tsarist censors by smuggling an image of the Polish eagle into his choreographic debut (Divertissement wioślarskie [Rowing Divertissement], 1891), had to wait more than a dozen years for an opportunity to create a new work of his own. Taking advantage of the relaxation of censorship, when he was in charge of a ballet stage, he introduced into the second act of Pan Twardowski [Mr Twardowski] (1905) a polonaise procession of characters from Adam Mickiewicz’s Pan Tadeusz: The Last Foray in Lithuania. In the background, he placed a statue of the Polish Romantic bard, by which a wreath with red-and-white ribbons was laid in the dance finale. Kulesza’s next step was the premiere of Tadeusz i Zosia [Thaddeus and Zosia] (1906); the ballet based on Mickiewicz’s protagonists was performed only eight times, probably due to an intervention by the censorship, now tightened again. The author of the article discusses the ballet’s outline and the score composed by Adolf Sonnenfeld. She also attempts to reconstruct the libretto and the course of the performance, drawing on historical press accounts and a list of soloists and characters.