Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kościoł prawosławny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Walka o uznanie. Kościół prawosławny w Polsce i jego starania o akceptację autokefalii przez Rosyjski Kościół Prawosławny w latach 1923–1928
    The Struggle for Recognition. The Orthodox Church in Poland and Its Efforts to Recognize Its Autocephaly by the Russian Orthodox Church, 1923–1928
    Autorzy:
    Wysocki, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33916528.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Orthodoxy
    Orthodox Church in Poland
    Russian Orthodox Church
    autocephaly
    Prawosławie
    Kościół prawosławny w Polsce
    Rosyjski Kościół Prawosławny
    autokefalia
    Opis:
    Podpisanie w 1924 r. przez patriarchę konstantynopolitańskiego tomosu nadającego autokefalię Kościołowi prawosławnemu w Polsce nie kończyło starań o pełne uznanie jego samodzielności. Kluczowym elementem było jeszcze uznanie tego aktu przez autokefaliczne Kościoły prawosławne. Największe problemy napotkano w kontaktach z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, który uważał, że tylko on miał prawo wydawać akt zezwalający na usamodzielnienie się Kościoła prawosławnego w Polsce. W latach 1923–1928 pomiędzy zwierzchnikami obu Kościołów trwała wymiana korespondencji, która choć nie doprowadziła do porozumienia, to jednocześnie pokazywała ich stanowiska.
    The tomos by the Patriarch of Constantinople that granted autocephaly to the Orthodox Church in Poland in 1924 did not end the efforts to independence that Church. The main question was the recognition of the act by all of the other Orthodox Churches. The greatest problems were encountered in contacts with the Russian Orthodox Church, which believed that only it had the right to issue an act allowing the Orthodox Church in Poland to become independent. There was an exchange of correspondence between the heads of the both Churches (1923–1928), which did not lead to an agreement, but at the same time showed their stances.
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 56; 1329-1375
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    De Facto or De Iure? Ukrainian Autocephaly as a Contentious Issue in Orthodoxy
    Autorzy:
    Kałużny, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28394733.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    autokefalia
    Kościół prawosławny
    ukraińska autokefalia
    Kościół Prawosławny Ukrainy
    eklezjologia prawosławna
    autocephaly
    Orthodox Church
    Ukrainian autocephaly
    Orthodox Church of Ukraine
    Orthodox ecclesiology
    Opis:
    The purpose of this article is to present the contentious issue of Ukrainian autocephaly in today’s Orthodox Church. The topic is developed in four sections. Firstly, the method of proclaiming autocephaly in the Orthodox Church is presented. Then the history of establishing Ukrainian autocephaly is shown. The third section presents the problems related to the recognition of Ukrainian autocephaly in the Orthodox world. The final section sums up the results of the reflection and draws conclusions. They demonstrate that the Orthodox Church does not have unambiguous canonical regulations on the establishment of autocephaly, resulting in controversies surrounding Ukrainian autocephaly. The controversies consist especially of three theological-canonical issues: (1) the jurisdictional affiliation of the Kyiv Metropolitan See; (2) the manner of establishing Ukrainian autocephaly; and (3) the validity of the ordination of certain clergy of the new Ukrainian Orthodox Church. Finally, it is concluded that a definitive solution to the contentious issue of Ukrainian autocephaly requires agreement at the level of the whole Orthodox Church.
    Celem niniejszego artykułu jest prezentacja spornej w dzisiejszym prawosławiu kwestii ukraińskiej autokefalii. Temat został rozwinięty w czterech częściach. Na początku przedstawiono sposób ogłaszania autokefalii w prawosławiu. Następnie ukazano historię ustanowienia ukraińskiej autokefalii. W trzeciej części zaprezentowano problemy związane z uznaniem ukraińskiej autokefalii w świecie prawosławnym. W końcowej części zestawiono wyniki refleksji i sformułowano wnioski. Wynika z nich, że prawosławie nie posiada jednoznacznych regulacji kanonicznych co do ustanawiania autokefalii i z tym łączą się kontrowersje wokół ukraińskiej autokefalii. Składają się na nie zwłaszcza trzy kwestie teologiczno-kanoniczne: 1) przynależność jurysdykcyjna metropolii kijowskiej; 2) sposób ustanowienia ukraińskiej autokefalii; 3) ważności święceń sprawowanych przez niektórych duchownych nowego Kościoła Prawosławnego Ukrainy. Ostatecznie stwierdzić należy, że definitywne rozwiązanie spornej kwestii ukraińskiej autokefalii wymaga porozumienia na poziomie całego prawosławia.
    Źródło:
    Collectanea Theologica; 2023, 93, 3; 175-200
    0137-6985
    2720-1481
    Pojawia się w:
    Collectanea Theologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Autocephaly in the Light of the Preparations to the Pan-Orthodox Council
    Autokefalia w świetle przygotowań do Wielkiego Soboru
    Autorzy:
    Borkowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420368.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Orthodox Church
    autocephaly
    Pan-Orthodox Synod
    Kościół prawosławny
    autokefalia
    sobór pan-prawosławny
    Opis:
    Among the topics submitted, but finally not elaborated and discussed at the Pan-Orthodox Synod, is found the manner of granting autocephaly. Calling the Great Synod signifies a revival of the institution of conciliarity’s activity at the Pan-Orthodox level in a similar manner as at the Great Ecumenical Councils. Unfortunately, the issue of autocephaly was not approved at the Fifth Pre-Conciliar Pan-Orthodox Conference. The topic of autocephaly and the means by which it is proclaimed did not receive the required unanimous voting (consensus) despite the in-depth discussion at the Inter-Orthodox Preparatory Commission and the Pre-Conciliar Pan-Orthodox Conference meetings. The resolutions of the abovementioned meetings and lively discussion provoked by the topic, gave the question of autocephaly a new dimension and produced new elements and theories. The manner of granting autocephalous status in the Orthodox Church is an extremely important question today and is awaiting a solution by establishing commonly accepted canons which guarantee the preservation of Orthodox unity. The difficulties experienced in the discussion are caused a the lack of specific and clear canonical resolutions regarding the meaning of autocephaly, the conditions of granting it, who is the responsible organ for its granting or deprivation, and also concerning the internal relations of daughter Churches with their Mother Churches and their relations with the remaining Autocephalous Churches.
    Wśród przedłożonej tematyki, która nie została ostatecznie wypracowana i przedłożona na Soborze panprawosławnym znajduje się sposób ogłaszania autokefalii. Zwołanie Wielkiego Soboru oznaczało wznowienie działalności instytucji soborowości na szczeblu ogólnoprawosławnym, na wzór Soborów powszechnych. Niestety, podczas V Komisji przygotowawczej, na której poruszono temat autokefalii nie osiągnięto ostatecznej zgody. Temat sposobu ogłaszania autokefalii kościelnej, pomimo dogłębnej dyskusji w ramach Międzyprawosławnej Komisji Przygotowawczej i Ogólnoprawosławnej Konferencji Przedsoborowej, nie uzyskał wymaganej jednogłośnej zgody – konsensusu. Uchwały powyższych spotkań oraz wywołana w ich wyniku żywa dyskusja, dodały kwestii autokefalii nowy wymiar oraz wniosły nowe elementy i teorie. Sposób udzielania ustroju autokefalii w Kościele prawosławnym stanowi dziś niezwykle ważną kwestię, oczekującą na rozwiązanie przez ustalenie wspólnie przyjętych kanonów, będących gwarantem zachowania jedności Prawosławia. Trudności w dyskusji polegają na braku konkretnych i jasnych uchwał kanonicznych odnośnie znaczenia pojęcia autokefalii, warunków jej udzielania, kto jest odpowiedzialnym organem udzielania lub jej pozbawiania, ale także odnośnie wewnętrznych relacji Kościoła-córki i Kościoła-matki oraz tych z pozostałymi Kościołami autokefalicznymi.
    Źródło:
    ELPIS; 2016, 18; 165-170
    1508-7719
    Pojawia się w:
    ELPIS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konflikt konfesyjny na Ukrainie przełomu lat 2018/2019
    A confessional conflict on Ukraine 2018/2019
    Autorzy:
    Myślicki, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540504.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Ukraina
    Kościół Prawosławny Ukrainy
    Ukraiński Kościół
    Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
    Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego
    Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny
    autokefalia
    prawosławie
    tomos
    wojna hybrydowa
    wojna informacyjna
    Ukraine
    Orthodox Church of Ukraine
    Ukrainian Orthodox Church (Moscow Patriarchate)
    Ukrainian Orthodox Church (Kiev Patriarchate)
    Ukrainian Autocephalous Orthodox Church
    autocephaly
    Orthodox Church
    Tomos
    hybrid war
    informational warfare
    Opis:
    Sobór zjednoczeniowy ukraińskiego prawosławia, który odbył się w dniu 15 grudnia 2018 roku, oraz nadanie tomosu o autokefalii przez patriarchę konstantynopolitańskiego Bartłomieja I w dniu 6 stycznia 2019 roku, zapoczątkowały trwający do chwili obecnej proces przechodzenia wspólnot religijnych Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, podległych Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, pod jurysdykcję nowo utworzonego Kościoła Prawosławnego na Ukrainie. Celem artykułu jest analiza rywalizacji o wiernych, przybierająca formę wojny informacyjnej. Ponadto, przeanalizowano najważniejsze akty prawne, przyjęte przez Radę Najwyższą Ukrainy, dające podstawę prawną przedmiotowemu procesowi, a także – w takim zakresie jak jest to możliwe – przestawiono ogólne dane statystyczne, obrazujące jego dynamikę.
    The Unification Council of the Orthodox churches of Ukraine held on 15th December 2018 and the granting of the tomos on autocephaly by the Patriarch of Constantinople, the Bartholomew I on 6th January 2019, have initiated, lasting to date, the religious communities’ conversion process from the Ukrainian Orthodox Church (Moscow Patriarchate) subordinated to the Russian Orthodox Church, to the jurisdiction of newly established Orthodox Church of Ukraine. The article’s aim is the analysis of the rivalry on followers, that has transformed into the informational war. Furtherly, the most important laws providing the juridical foundation for the process implemented by the Verkhovna Rada of Ukraine were analysed, and – as widely as possible – the basic statistical data on its intensity was investigated.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2019, 29; 102-121
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spór o jurysdykcję nad parafiami w województwie białostockim jako element konfliktu między Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym a Patriarchatem Moskiewskim
    The Dispute about Jurisdiction over Parishes in Białystok Province as an Element of the Confl ict between the Polish Autocephalous Orthodox Church and Moscow Patriarchate
    Autorzy:
    Dudra, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2019390.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-09
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    autocephaly
    Białystok province
    Orthodox Church
    Moscow Patriarchate
    Orthodoxy
    autokefalia
    Białostocczyzna
    Kościół prawosławny
    Patriarchat Moskiewski
    prawosławie
    Opis:
    W artykule poddano analizie konflikt jurysdykcyjny w Polskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym (PAKP) na Białostocczyźnie w latach 1944–1946. W wyniku zmian granicznych po II wojnie światowej pozostały tam tylko cztery prawosławne dekanaty. Większość duchowieństwa odrzuciła zwierzchnictwo bpa Tymoteusza z PAKP i podporządkowała się abp. mińskiemu Bazylemu. W konsekwencji wpłynęło to na przejęcie w jurysdykcję przez patriarchę moskiewskiego Aleksego wszystkich parafii. Jednak zdecydowane stanowisko Ministerstwa Administracji Publicznej doprowadziło do przywrócenia polskiego zwierzchnictwa nad prawosławnym placówkami na tym obszarze.
    The article presents an analysis of the jurisdiction conflict in the Polish Autocephalous Orthodox Church (PAKP) in the Bialystok province in 1944–46. After the border changes imposed after World War II, only four Orthodox deaneries were in the area. The majority of the clergy rejected the authority of Bishop Tymoteusz from the PAKP and subordinated to the Archbishop Bazyli of Minsk. In consequence, Patriarch of Moscow Alexei (Simanski) took over the canonical jurisdiction of all parishes in Bialystok. However, the strong position of the Ministry of Public Administration led to the restoration of Polish sovereignty over Orthodox parishes in this area.
    Źródło:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2020, 18; 5-20
    2450-8365
    Pojawia się w:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ukraińska autokefalia rok po ustanowieniu: reakcje i dylematy świata prawosławnego
    Ukrainian autocephaly one year after its establishment: reactions and dilemmas of the Orthodoxy
    Autorzy:
    Kałużny, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047924.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    autokefalia
    prawosławie
    ukraińska autokefalia
    Kościół Prawosławny Ukrainy
    autocephaly
    Orthodoxy
    Ukrainian autocephaly
    Orthodox Church of Ukraine
    Opis:
    W artykule podjęto refleksję nad stanem recepcji ukraińskiej autokefalii w świecie prawosławnym po roku od jej ustanowienia. Temat został rozwinięty w trzech częściach. Najpierw przedstawiono stanowisko Konstantynopola i Moskwy w sprawie ustanowienia autokefalicznego Kościoły Prawosławnego Ukrainy. Następnie omówiono reakcje pozostałych Kościołów prawosławnych na ukraińską autokefalię. W końcowej części zwrócono uwagą na podjętą w Ammanie (2020 r.) próbę porozumienia w tej sprawie. W toku refleksji m.in. stwierdzono, że dotąd tylko 3 z 14 autokefalicznych Kościołów prawosławnych uznały ukraińską autokefalię (Konstantynopol, Aleksandria i Grecja); negatywne stanowisko prezentuje 7 Kościołów (Antiochii, Jerozolimy, Moskwy, Serbii, Polski, Albania oraz Czech i Słowacji); pozostałe 4 Kościoły (Gruzji, Rumunii, Bułgarii i Cypru) nie sformułowały jednoznacznego stanowiska w badanej sprawie.
    The present article is a reflection on the ways the Ukrainian autocephaly is received in the Orthodox world one year after its establishment. The topic has been discussed in three parts. First, the author has presented the stand of Constantinople and Moscow on the establishment of the Ukrainian Autocephalous Orthodox Church. Next, he discussed the reactions of other Orthodox Churches to Ukrainian autocephaly. In the final part, the author focused on the attempt at an agreement on this issue undertaken in Amman (2020). In the course of his reflection, the author stated that so far only three out of fourteen Orthodox Churches acknowledged Ukrainian autocephaly (Constantinople, Alexandria and Greece); seven Churches hold a negative stand (Antioch, Jerusalem, Moscow, Serbia, Poland, Albany, Czech Republic and Slovakia); the remaining four Churches (of Georgia, Romania, Bulgaria and Cyprus) have not formulated a unequivocal opinion in this matter.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2020, 20; 197-213
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od ortodoksyjnej do „neokolonialnej” eklezjologii
    From Orthodox to “Neocolonial” Ecclesiology
    Autorzy:
    Moskałyk, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2134432.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-28
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Kościół Aleksandryjski
    Rosyjski Kościół Prawosławny
    prawosławna eklezjologia
    eucharystyczna wspólnota
    autokefalia
    Alexandrian Church
    Russian Orthodox Church
    orthodox ecclesiology
    Eucharistic communion
    autocephaly
    Opis:
    Najnowsze wydarzenia w dziejach współczesnego prawosławia, zwłaszcza w ostatnich trzech latach, mogą napawać pesymizmem i rozgoryczeniem. Powodem tego stanu rzeczy jest narastające napięcie strukturalne pomiędzy poszczególnymi wspólnotami autokefalicznymi. Jednym z dominujących czynników tego procesu staje się wewnętrzna rywalizacja, inspirowana głównie przez Rosyjski Kościół Prawosławny (RKP), która w rezultacie zakłada zmianę obowiązującego porządku autorytetu władzy w prawosławiu, w tym doprowadzenie do reformy w dziedzinie doktryny eklezjologicznej. W tle zaistniałej sytuacji pozostaje problem nadzwyczajnych kompetencji Patriarchy Ekumenicznego, dzięki którym może on decydować o ustanowieniu autokefalii dla określonej wspólnoty prawosławnej. Podstawą do podjęcia rozważań nad wspomnianymi kwestiami jest powołanie w grudniu 2021 roku pod patronatem Patriarchatu Moskiewskiego nowego egzarchatu prawosławnego w Afryce. W odniesieniu do tego wydarzenia przedmiotem szczególnej analizy w artykule są: kanoniczna doniosłość decyzji Synodu RKP, dążenie do zmiany prawosławnej eklezjologii, kwestionowanie prawdziwej sakramentalności i próba redukcji eucharystycznej synaksy.
    The current structural tension between various Orthodox Churches can fill us with pessimism and bitterness. One of the dominant elements of this state of affairs is internal rivalry, inspired mainly by the Russian Orthodox Church (ROC), which ultimately assumes a change in the current order of authority in Orthodoxy, advancing an unrestrained reform in the field of ecclesiological doctrine. In the background of this situation, there is the problem of the extraordinary competences of the Ecumenical Patriarch, thanks to which he can also decide to establish autocephaly for a particular Orthodox community. The basis for considering the above-mentioned issues is the establishment in December 2021 under the patronage of the Moscow Patriarchate of a new Orthodox exarchate in Africa. Based on this event, the subjects of special analysis are: the canonical significance of the decision of the Synod of the ROC, the desire to change Orthodox ecclesiology, the questioning of true sacramentality and the attempt to reduce the Eucharistic synaxis.
    Źródło:
    Collectanea Theologica; 2022, 92, 2; 169-182
    0137-6985
    2720-1481
    Pojawia się w:
    Collectanea Theologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym
    Problems of the Orthodox Church in Poland in the Interwar Period
    Autorzy:
    Sawicki, Doroteusz ks.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494576.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Kościół prawosławny
    cerkiew
    autokefalia
    rewindykacja mienia
    burzenie cerkwi
    Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce
    Polska międzywojenna
    stosunki wyznaniowe
    prześladowania
    episkopat
    Orthodox Church
    church
    autocephaly
    revindication of property
    destruction of churches
    The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland
    Interwar Poland
    religious relations
    persecution
    episcopate
    Opis:
    W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.
    In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 75-106
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies