Autocephaly in the Light of the Preparations to the Pan-Orthodox Council

Among the topics submitted, but finally not elaborated and discussed at the Pan-Orthodox Synod, is found the manner of granting autocephaly. Calling the Great Synod signifies a revival of the institution of conciliarity’s activity at the Pan-Orthodox level in a similar manner as at the Great Ecumenical Councils. Unfortunately, the issue of autocephaly was not approved at the Fifth Pre-Conciliar Pan-Orthodox Conference. The topic of autocephaly and the means by which it is proclaimed did not receive the required unanimous voting (consensus) despite the in-depth discussion at the Inter-Orthodox Preparatory Commission and the Pre-Conciliar Pan-Orthodox Conference meetings. The resolutions of the abovementioned meetings and lively discussion provoked by the topic, gave the question of autocephaly a new dimension and produced new elements and theories. The manner of granting autocephalous status in the Orthodox Church is an extremely important question today and is awaiting a solution by establishing commonly accepted canons which guarantee the preservation of Orthodox unity. The difficulties experienced in the discussion are caused a the lack of specific and clear canonical resolutions regarding the meaning of autocephaly, the conditions of granting it, who is the responsible organ for its granting or deprivation, and also concerning the internal relations of daughter Churches with their Mother Churches and their relations with the remaining Autocephalous Churches.

Wśród przedłożonej tematyki, która nie została ostatecznie wypracowana i przedłożona na Soborze panprawosławnym znajduje się sposób ogłaszania autokefalii. Zwołanie Wielkiego Soboru oznaczało wznowienie działalności instytucji soborowości na szczeblu ogólnoprawosławnym, na wzór Soborów powszechnych. Niestety, podczas V Komisji przygotowawczej, na której poruszono temat autokefalii nie osiągnięto ostatecznej zgody. Temat sposobu ogłaszania autokefalii kościelnej, pomimo dogłębnej dyskusji w ramach Międzyprawosławnej Komisji Przygotowawczej i Ogólnoprawosławnej Konferencji Przedsoborowej, nie uzyskał wymaganej jednogłośnej zgody – konsensusu. Uchwały powyższych spotkań oraz wywołana w ich wyniku żywa dyskusja, dodały kwestii autokefalii nowy wymiar oraz wniosły nowe elementy i teorie. Sposób udzielania ustroju autokefalii w Kościele prawosławnym stanowi dziś niezwykle ważną kwestię, oczekującą na rozwiązanie przez ustalenie wspólnie przyjętych kanonów, będących gwarantem zachowania jedności Prawosławia. Trudności w dyskusji polegają na braku konkretnych i jasnych uchwał kanonicznych odnośnie znaczenia pojęcia autokefalii, warunków jej udzielania, kto jest odpowiedzialnym organem udzielania lub jej pozbawiania, ale także odnośnie wewnętrznych relacji Kościoła-córki i Kościoła-matki oraz tych z pozostałymi Kościołami autokefalicznymi.