Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ""Romantyzm"" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
„Poetyka poetycka” Friedricha Schlegla
The “Poetical Poetics” of Friedrich Schlegel
Autorzy:
Hamerski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1363326.pdf
Data publikacji:
2016-02-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Romanticism
Romantic Irony
Jena Romanticism
Friedrich Schlegel
romantyzm
ironia romantyczna
romantyzm jenajski
Opis:
Stworzenie „poetyckiej poetyki” było jednym z licznych postulatów Friedricha Schlegla, które nigdy nie doczekały się realizacji. Myśl romantyka, fragmentaryczna i skrząca się od paradoksów, nie poddaje się łatwej syntezie. Celem artykułu jest zaprezentowanie refleksji poetologicznej autora Fragmentów jako konstelacji niesystemowo powiązanych pojęć, które w ujęciu historycznym stanowią pośrednią replikę na poetykę normatywną klasycyzmu. Refleksja teoretyczna jenajczyków, zgodnie z duchem „poezji progresywnej”, przyjmowała formę prowokacyjnie niedomkniętą. Myśli dotyczące samej literatury (ideał powieści-mieszaniny), jak i języka opisu tejże literatury (ideał „czystej poetyki”), zamiast dążyć do konkluzji, manifestują swoją niekonkluzywność. Na straży poetyki otwartej, pozostającej w nieustannym ruchu, stoi „najbardziej wolna ze wszystkich licencji”, czyli ironia, będąca nie tylko tematem wielu fragmentów Schlegla, ale i samą zasadą ich konstrukcji.
The creation of a “poetical poetics” was one of the personal postulates of Friedrich Schlegel that never achieved full execution. The Romantic thinker’s fragmentary thought, sparkling with paradoxes, does not easily submit to synthesis. The purpose of this article is to present the poetological reflections of the author of Fragments as a constellation of concepts interconnected non-systematically, which in a historical sense represent an indirect response to the normative poetics of classicism. The theoretical reflection of the Jena Romantics, in accordance with the spirit of “progressive poetry,” adopted a provocatively open form. Thoughts concerning literature itself (the ideal of the mixture-novel), like the language of description of that same literature (the ideal of a “pure poetics”), instead of striving to reach conclusions, manifest their own inconclusiveness. In defense of an open poetics, remaining in constant motion, stands “the freest of all licenses”, irony, which not only forms the subject of many of Schlegel’s fragments, but also functions as the very principle of their construction.
Źródło:
Forum Poetyki; 2016, 3; 6-17
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROMANTYZM SŁOWACKI Z PERSPEKTYWY POSTKOLONIALNEJ (KONTEKSTY HISTORYCZNE I KULTUROWE)
SLOVAK ROMANTICISM FROM THE POSTCOLONIAL PERSPECTIVE (HISTORICAL AND CULTURAL CONTEXTS)
Autorzy:
Káša, Peter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564300.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
romantyzm
naród
konflikt
Węgrzy
Słowacy
Romanticism
nation
conflict
Hungarians
Slovaks
Opis:
This paper analyzes historical and cultural contexts of Slovak Romanticism. Slovak Romanticism is the key to understanding basic principles of modern Slovak identity. Du-ring Romantic nationalism, both ongoing stereotypes and an ethnic tension between the Slovaks and the Hungarians were created. It is encoded in the model where a vision of Hungarian cultural superiority and dominance as well as an image of the thousand year-lasting oppresion of the Slovaks in the multiethnic Hungarian Kingdom appears. This paper analyzes crucial works of Slovak literature from this perspective and it also points out 1) a transformation and a destruction of the class and Englightenment models of ethnic convergence, 2) the origination of ethnic tension and conflicts resulting in 1848 Revolution.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2016, 14; 27-40
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o sporach o romantyzm u progu nowoczesności (Norwid i Baudelaire)
Dispute over romanticism on the threshold of modernity (Baudelaire-Norwid)
Autorzy:
Siwiec, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361293.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Cyprian Norwid
Charles Baudelaire
romantyzm
nowoczesność
Romanticism
modernity
Opis:
Artykuł dotyczy sporów pokolenia Norwida i Baudelaire’a z romantyzmem, które traktuję jako kontynuację polemik wewnątrzromantycznych. Jego celem jest prezentacja sposobów określenia się obu poetów wobec paradygmatu romantycznego ustanowionego przez „wielkoludów”: Mickiewicza i Hugo. Zaproponowana tu analiza komparatystyczna eksponuje nie tylko problemowy aspekt sporu, ale także dążenie do realizacji konkretnego, odmiennego od romantycznego modelu poezji. W przypadku Norwida i Baudelaire’a mamy wszak do czynienia ze znakomitymi poetami zakorzenionymi mocno w romantyzmie, z niego czerpiącymi, ale proponującymi – i to bardziej w praktyce niż w teorii – własną ścieżkę nowoczesnej poezji. Skupię się na wczesnych utworach pisarzy: Fanfarlo Baudelaire’a z jednej i wczesnych fantazjach i dramatach Norwida (Marzenie, Chwila myśli, Wieczór w Pustkach, Noc tysiączna druga...) z drugiej strony. Ambiwalentny stosunek obu pisarzy do romantyzmu – „twórcza zdrada”, zakładająca zarazem kontynuację i zerwanie ujawnia się w kreacji bohaterów – jeszcze romantycznych, ale poddających romantyczny idealizm, wyobraźnię, marzycielstwo wyraźnej krytyce. Ta krytyka ze względu na stygmantyzację romantyzmem staje się także samokrytyką.
The subject of the paper is a dispute of the Norwid’s and Baudelaire’s generation over romanticism, a dispute treated as a continuation of intro-romantic polemics. The aim of this comparative analysis is to present the ways of defining poets relative to romantic paradigm established by the “great men” (Mickiewicz, Hugo). This ways are shown primarily in literary texts – and not only through problematic debate, but also through the realization of a concrete, different from the romantic model of poetry. In the case of Norwid and Baudelaire we are dealing with great poets deeply rooted in Romanticism, who derive from this tradition, but proposing – and more in practice than in theory – their own path of modern lyricism. are focuses on early works: Baudelaire Fanfarlo on the one hand and early Norwid fantasies and dramas (Marzenie – Dream, Chwila myśli – Moment of thought, Wieczór w Pustkach – Evening in the Void, Noc tysiączna druga – Second Thousandth Night...) on the other hand. The ambivalent attitude of both writers to romanticism – “creative betrayal,” which assumes continuity and rupture at the same time, is revealed in the heroes’ creations – yet romantic, but criticizing romantic idealism, the fantasy, dreams. This criticism – due to the “stigmatization by romanticism” also becomes self-criticism.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 161-177
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romantyzm i New Age: kontynuacje, podobieństwa, inspiracje
Romaticism and the New Age. Continuities, Analogies, Inspirations
Autorzy:
Kasperek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/427976.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sociology of religion
New Age
Romanticism
underground culture
esoterism
socjologia religii
romantyzm
underground
idee ezoteryczne
Opis:
What the article explores is the presence in New Age of ideas central for romanticism: the ideas of organicism, imagination, and temporalism. The author treats their presence in Romanticism as continuation and reinterpretation of ideas characteristic of Western esoterism. Yet, New Age is defined as a continuation of the esoteric tradition subjected to a Romantic reinterpretation and, at the same time, as a response to the criticism of the disenchanted modern civilization. Although New Age takes many different forms (low and high New Age), the source from which it originates are the ideas analyzed in the article. The themes of self-fulfillment, self- cognition, originality, or self-expression, typical for New Age, have Romantic roots and relate to the three analyzed core ideas.
W artykule podjęto problematykę obecności centralnych dla romantyzmu idei w New Age: idei organicyzmu, imaginacji i temporalizmu. Autor traktuje ich obecność w romantyzmie jako kontynuację oraz reinterpretację idei charakterystycznych dla zachodniego ezoteryzmu. New Age jest definiowany natomiast jako kontynuacja tradycji ezoterycznej, poddanej romantycznej reinterpretacji, a zarazem jako odpowiedź na krytykę odczarowanej współczesnej cywilizacji. Jakkolwiek New Age przybiera różne formy (niskie i wysokie New Age), źródłem – z którego wyrasta – są analizowane tutaj idee. Wątki samorealizacji, samopoznania, oryginalności czy autoekspresji charakterystyczne dla New Age mają romantyczne korzenie i wiążą się z analizowanymi trzema ideami.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2012, 4(207); 65-85
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Looking at romanticism ex cathedra: the lectures of Ludwik Osiński. Introductory remarks
Romantyzm widziany ex cathedra. Wykłady Ludwika Osińskiego. Uwagi wstępne
Autorzy:
Markowska-Fulara, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361383.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Romanticism
Classicism
Ludwik Osiński
comparative literature
romantyzm
klasycyzm
literatura porównawcza
Opis:
Paper discusses the reflection of the argument between Classicists and Romantics in academic discourse on the example of Ludwik Osiński’s lectures. The lectures in comparative literature that Ludwik Osiński gave at the University of Warsaw can best illustrate the academic significance of a polemic with new tendencies in culture, even though it is usually not expressed directly. In the paper the lecturer’s rhetorical strategies employed to refer to new aesthetics are investigated. Dialogical association between Romantic style and Osiński’s cho- ice of examples, the judgments he made and concepts he used is described. Finally, the terms in which he articulates the relation between the old and the new in culture are examined. Seeing Osiński’s lectures in the context of the dialogue with Romanticism allows to consider it as a coherent and deliberate project.
Tematem artykułu jest przejawianie się sporu klasyków z romantykami w ówczesnym dyskursie akademickim na przykładzie wykładów Ludwika Osińskiego. To właśnie wykłady z literatury porównawczej prowadzone na Uniwersytecie Warszawskim najlepiej ukazują wagę polemiki z nowymi tendencjami w kulturze także dla świata akademii, choć odniesienia do nich często wyrażane był nie wprost. W artykule analizuję strategie retoryczne stosowane przez Osińskiego do odnoszenia się do nowej estetyki. Opisuję dialogiczne relacje między romantyzmem a przykładami literackimi wybieranymi przez Osińskiego, jego ocenami dzieł oraz jego przekonaniami dotyczącymi literatury. Szczególnie istotne okazuje się zaprezentowane przez niego ujęcie relacji pomiędzy tradycją a innowacyjnością w kulturze. Umieszczenie wykładów Osińskiego w kontekście dialogu z romantyzmem pozwala zobaczyć jego kurs, często niedoceniany jako wtórny, jako spójny i przemyślany projekt.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 33-40
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraina Mariana Maciejewskiego
Marian Maciejewskis Ukraine
Autorzy:
Czajkowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882481.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Ukraina
romantyzm
kerygmat
interpretacja
Ukraine
Romanticism
kerygma
interpretation
Opis:
Na obraz Ukrainy obecny w twórczości Mariana Maciejewskiego złożyły się doświadczenia badawcze, trwające od początku drogi naukowej, a także działalność prowadzona w ramach neokatechumenatu. Praca naukowa od początku związana była z intensywną refleksją nad literaturą polskiego romantyzmu, którego kolebką była m.in. Ukraina. Badania nad twórczością Karola Brzozowskiego, potem Antoniego Malczewskiego i Juliusza Słowackiego spowodowały, że ukraińskie pejzaże zyskały głębokie uzasadnienie historycznoliterackie i strukturalne, by w kolejnych pracach stać się przedmiotem odczytań hermeneutycznych i kerygmatycznych. Ukraina towarzyszyła Uczonemu w poszukiwaniu drogi naukowej i dydaktycznej, których celem było doprowadzenie do kresu czynności interpretacyjnych, w rezultacie – wychylenie poza tekst, odszukanie w nim egzystencjalnej prawdy o człowieku. Badanie poetyckich krajobrazów doprowadziło do uchwycenia w nich znamion „słonecznego Jeruzalem”, a tym samym do pełnej integracji Maciejewskiego podmiotu badań literackich z człowiekiem będącym w pełnej jedności z Bogiem.
The image of Ukraine that is present in Marian Maciejewski's works consists of his research experiences gathered in the course of his academic career, as well as of his work in the Neocatechumenate. His academic work from the beginning was connected with intensive reflection on the literature of Polish Romanticism, whose cradle was, among others, Ukraine. His studies of works by Karol Brzozowski, and then by Antoni Malczewski and Juliusz Słowacki made Ukrainian landscapes gain profound historico-literary and structural justification; and in further works they became the subject of hermeneutic and kerygmatic interpretations. Ukraine accompanied the scholar when he was searching for his academic and didactic way, whose aim was to conduct interpretative actions till the end, and ultimately − going beyond the text, finding the existential truth about the man in it. Studying poetic landscapes lead to grasping features of the “sunny Jerusalem” in them, and so to a complete integration of Maciejewski's subject of literary research with the man being in full unity with God.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 97-111
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego
Autorzy:
Binek, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644007.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Cieszkowski
Hegel
Romantik
Dialektik
Romanticism
dialectics
romantyzm
dialektyka
Opis:
Die Ideenhistoriker halten den fundamentalen Antinomiecharakter der Wirklichkeit für eines der wichtigsten Merkmale der romantischen Weltanschauung. Im Artikel wird geschildert, wie der Antinomiecharakter in der Philosophie von August Cieszkowski, dem systematischsten Philosophen des polnischen Messianismus, überwunden wird. Die von ihm postulierte Wiederintegration der Welt gründete er auf der Methode der Hegelschen Dialektik, indem er gleichzeitig die Widersprüchlichkeiten im Gedanken des deutschen Philosophen korrigierte. Diese Widersprüchlichkeiten werden am besten in Hegels Betrachtungsweise der Geschichte sichtbar. Im Artikel wird die Argumentationsstrategie rekonstruiert, die Cieszkowski erlaubte, die vorausgesetzten Ziele zu erreichen.
The fundamental antinomy of reality has been recognized by historians of ideas as one of the most important features of the Romanticist worldview. Presented is the way in which this antinomy was overcome in the philosophic thought of August Cieszkowski, the most systematic thinker of Polish Messianism. He based his reintegration of the world which he called for on the Hegelian dialectic method rectifying at the same time the inconsistencies contained in the German philosopher’s thought. These inconsistencies are fullest reflected in Hegel's perspective view of history. The paper reconstructs the argumentative strategy that allowed Cieszkowski to achieve his set goals.
Historycy idei za jedną z najważniejszych cech romantycznego światopoglądu uznają fundamentalną antynomiczność rzeczywistości. W tekście przedstawiony zostaje sposób przezwyciężenia owej antynomiczności w filozofii Augusta Cieszkowskiego – najbardziej systematycznego myśliciela polskiego mesjanizmu. Postulowaną przez siebie reintegrację świata oparł on na metodzie Heglowskiej dialektyki jednocześnie korygując niekonsekwencje zawarte w myśli niemieckiego filozofa. Te niekonsekwencje najlepiej uwidaczniają się w Hegla perspektywie spojrzenia na historię. W artykule zostaje zrekonstruowana strategia argumentacyjna, która pozwoliła Cieszkowskiemu na osiągnięcie założonych celów.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2017, 23
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego
Autorzy:
Binek, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644346.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Cieszkowski
Hegel
Romantik
Dialektik
Romanticism
dialectics
romantyzm
dialektyka
Opis:
Historycy idei za jedną z najważniejszych cech romantycznego światopoglądu uznają fundamentalną antynomiczność rzeczywistości. W tekście przedstawiony zostaje sposób przezwyciężenia owej antynomiczności w filozofii Augusta Cieszkowskiego – najbardziej systematycznego myśliciela polskiego mesjanizmu. Postulowaną przez siebie reintegrację świata oparł on na metodzie Heglowskiej dialektyki jednocześnie korygując niekonsekwencje zawarte w myśli niemieckiego filozofa. Te niekonsekwencje najlepiej uwidaczniają się w Hegla perspektywie spojrzenia na historię. W artykule zostaje zrekonstruowana strategia argumentacyjna, która pozwoliła Cieszkowskiemu na osiągnięcie założonych celów.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2017, 23
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anioły Juliusza Słowackiego
Juliusz Słowackis Angels
Autorzy:
Kulesza, Monika Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945544.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Juliusz Słowacki
anioł
cherubin
romantyzm
angel
cherub
Romanticism
Opis:
The paper has been devoted to the motif of angel in Juliusz Słowacki's mystical poems, with special attention paid to his lyrical poetry written in that period in his work. The initial part of the treatise shows the complications and entanglements within the very angelology and for the good of the treatise it tries to settle certain problems concerning the mysterious figure and nature of the angelic messengers. The next chapter is a polemics with those researchers who in various ways either have ignored or distorted the angelic motif in this poetry by interpreting it rather as a symbol of a metaphor, in this way annihilating the semantic value carried by the word “angel”. The next parts of the paper touch upon the motif of the fiery left angel, and also the motif of cherub in Słowacki's poetry, discussing its theological, biblical and iconographic context, as well as the context of Milton's Paradise Lost. The whole work wants to raise the functional, and first of all the ontological status of Słowacki's angels.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 1; 87-148
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Between “completeness” and "absence"
Autorzy:
Rzepczyński, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17897631.pdf
Data publikacji:
2021-02-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Romantyzm
Norwid
filozofia dialogu
feminizm
myśl antycypacyjna
Romanticism
philosophy of dialogue
feminism
anticipatory thought
Opis:
The article presents a review of Dominika Wojtasińska’s book O koncepcji kobiety “zupełnej” w pismach Cypriana Norwida [On the Concept of a ”Complete” Woman in the Writings by Cyprian Norwid]. The book is an attempt at capturing Norwid’s view of the essence, place and role of women in the context of the transformation of 19th-century society. In her reflections, the author refers to the following contexts: biographical, sociological and religious; she also refers to 20th-century Christian feminism and to the philosophy of dialogue represented by Emmanuel Lévinas and Józef Tischner. The researcher is searching for the models of the female “completeness” in the ancient and biblical tradition and in the medieval historical tradition. In her book, the author presents Norwid as a poet who anticipates the 20th-century emancipatory movements and Christian feminist concepts.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37 English Version; 249-259
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pseudo-Norwid, czyli co się komu podoba
Pseudo-Norwid, or whatever you like
Autorzy:
Kasperski, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729536.pdf
Data publikacji:
2020-05-07
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Rzońca
premodernizm
Norwid
romantyzm
pre-modernism
Romanticism
Opis:
The present text critically discusses Wiesław Rzońca’s book Premodernizm Norwida – na tle symbolizmu literackiego drugiej połowy XIX wieku (Norwid’s Pre-modernism – Against the Background of the Literary Symbolism of the Second Half of the 19th Century) (Warszawa 2013). In the subsequent chapters the present polemics formulates the following charges against the book: 1). The division of Norwid’s work into “the mature period” and “the imma ture one” is unjustified and devoid of factual foundations; especially when in the allegedly “immature” period (until 1857) a lot of the poet’s undoubted masterpieces were written, also, the work after 1857 continued the earlier forms, ideas and motifs, and in this sense it was characterized by a relative – dynamic, flexible and open to changes – continuity. 2). One of Rzońca’s theses – an exceptionally doubtful one – puts Norwid’s allegedly “mature” works after 1857 outside Romanticism, which differs from the truth, both textual and historicalliterary, because Norwid till the end of his life drew on the Romantic tradition and traces of this practice can be discovered in most of his writings and poems, starting from his lectures On Juliusz Słowacki putting Byron (and not Baudelaire!) in the position of “poets’ Socrates”, and ending with Rzecz o wolności słowa (On the Freedom of Speech), perfectly well analyzed in the past by the late Zofia Stefanowska with respect to the Romantic influences retained in the poem, and with Milczenie (Silence), Ad leones!, Stygmat (Stigma) and Tajemnica lorda Singleworth (Lord Singleworth’s Secret). 3). Rzońca’s false diagnoses concerning Norwid’s relation towards Romantics and Romanticism result from a) accepting an extraordinarily narrow, static and basically false conception of Romanticism, reducing it personally to Mickiewicz and Byron, and ignoring the German, English, French, American, or even Polish Romanticism that was intellectually rich and creative (“not-well-enough-read” Krasiński or Słowacki plus the interesting Polish nationalist philosophy), and on which the whole 19th century, not only Norwid drew; b) the false (and grotesque) assumption that since Norwid drew on the European Romantics ample heritage, he necessarily deserves the strict etiquette of a “Romantic”, and the period of 1848-1857 should be absolutely associated with his “immaturity”. 4). Rzońca’s flagship theses about Norwid’s “pre-modernism” does not meet the conditions of sense, for anything you like may be associated with the concepts of “pre-modernism” or “modernism” that are used in the book. 5). The above charge also concerns the thesis about Norwid’s alleged “modernist symbolism”, as this kind of symbolism appeared only after the death of the poet. 6). Hence if it is possible to ascribe some significant historical-literary discovery to Rzońca, it is probably only the one creating Norwid as a posthumous symbolist. 7). Rzońca’s self-appraisal saying that his book presents “an attempt at a synthesis of Norwid’s mature work” (p. 9) should be assessed not only as an attempt – in an arrogant language, which Rzońca does not hesitate to use towards Norwid – decidedly “immature”, but as an unintentional parody of a “synthesis”. This is because Premodernism is a collection of subjective, not thought through impressions that say a lot about their author and his ambitions, but not much about the real, historical Norwid. Hence the title of the review: Pseudo-Norwid.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2014, 32; 290-325
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Towards Norwid’s hermeneutics
Autorzy:
Kuziak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729692.pdf
Data publikacji:
2020-05-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
hermeneutics
Romanticism
literary criticism and history
conceptions of culture
hermeneutyka
romantyzm
krytyka i historia literatury
koncepcja kultury
Opis:
This article is a review of the book by P. Abriszewska Literacka hermeneutyka Cypriana Norwida [Cyprian Norwid’s literary hermeneutics]. The book discusses the previous research of the issue, taken in the context of the Romantic, the 19th-century and the 20-th century hermeneutic thought. The review focuses on the reconstruction of the diversified and multilateral hermeneutic approaches to Norwid’s works proposed by the author of the publication. These hermeneutic approaches are linked with culture, literature, history and – to the smallest extent – with nature; all of them being part of the poet’s oeuvre.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2016, 34 English Version; 241-250
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brzozowski - Norwid, czyli próby
Brzozowski - Norwid, or attempts
Autorzy:
Chlebowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729487.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
Brzozowski
Białe kwiaty
Promethidion
romantyzm
krytyka
recepcja
White Flowers
Romanticism
criticism
reception
Opis:
Eliza Kącka’s book that the present article is devoted to, concerning the reception of Cyprian Norwid in Stanisław Brzozowski’s writings, is a significant publication, a necessary one in historical-literary studies. It is not easy reading, and the methodological strategy chosen by the author, not shunning eclectic approaches, needlessly complicates fairly lucid and comprehensible exposition of the main subject. It is not clearer in this way, and the reader has to put a lot of effort into understanding the author’s particular research activities. This, however, does not influence the fact that the book Stanisław Brzozowski’s Attitude Towards Cyprian Norwid bridges a serious gap in the studies on the reception of the author of Vade-mecum. In the book Brzozowski is presented as an attentive reader of Norwid’s writings, and at the same time a continuator of his way of thinking about man and history. The critic belonging to the Young Poland movement tried to determine a specific mode of reception based on a deep intellectual, ethical and personal communion that should be created between the author and the reader, anchored in the same axiological space.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2013, 31; 246-256
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między „zupełnością” a „brakiem”
Between “completeness” and “lack”
Autorzy:
Rzepczyński, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117476.pdf
Data publikacji:
2019-11-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Romantyzm
Norwid
filozofia dialogu
feminizm
myśl antycypacyjna
Romanticism
philosophy of dialogue
feminism
anticipatory thought
Opis:
Artykuł jest recenzją książki Dominiki Wojtasińskiej O koncepcji kobiety „zupełnej” w pismach Cypriana Norwida. Książka stanowi próbę dotarcia do Norwidowskiego widzenia istoty, miejsca i roli kobiet w kontekście przemian dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Autorka przywołuje w swych rozważaniach konteksty: biograficzny, socjologiczny i religijny, odnosi się także do dwudziestowiecznego feminizmu chrześcijańskiego oraz do filozofii dialogu reprezentowanego przez Emmanuela Lévinasa i Józefa Tischnera. Wzorów tytułowej „zupełności” kobiety badaczka doszukuje się w tradycji antycznej i biblijnej oraz w średniowiecznej tradycji historycznej. Autorka przedstawia w pracy Norwida jako poetę, w którego myśli dokonuje się antycypacja dwudziestowiecznych ruchów emancypacyjnych i chrześcijańskiej koncepcji feministycznych.
The article presents a review of Dominika Wojtasińska’s book O koncepcji kobiety “zupełnej” w pismach Cypriana Norwida [On the Concept of a ”Complete” Woman in the Writings by Cyprian Norwid]. The book is an attempt at capturing Norwid’s view of the essence, place and role of women in the context of the transformation of 19th-century society. In her reflections, the author refers to the following contexts: biographical, sociological and religious; she also refers to 20th-century Christian feminism and to the philosophy of dialogue represented by Emmanuel Lévinas and Józef Tischner. The researcher is searching for the models of the female “completeness” in the ancient and biblical tradition and in the medieval historical tradition. In her book, the author presents Norwid as a poet who anticipates the 20th-century emancipatory movements and Christian feminist concepts.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37; 251-261
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deotyma – „Dziesiąta muza” Norwida
Deotyma – Norwid’s “tenth Muse”
Autorzy:
Krysowski, Olaf
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117485.pdf
Data publikacji:
2020-12-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
romantyzm
liryka
improwizacja
natchnienie
muza
salon
ironia
Romanticism
lyric
poetry
improvisation
Muse
inspiration
irony
Opis:
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji wizerunku Jadwigi Łuszczewskiej w utworach literackich i korespondencji Cypriana Norwida. Postać młodej improwizatorki budziła kontrowersje nie tylko wśród krytyków, ale też uczestników życia artystycznego romantycznej Warszawy. Norwid tymczasem dostrzegł w niej osobowość oryginalną, nowoczesną, mogącą wnieść świeże wartości do polskiej poezji. W liryce określił ją mianem „dziesiątej Muzy”, zestawił z Safoną, którą Platon tak właśnie nazwał w uwielbieniu dla jej kunsztu poetyckiego. Co więcej, ukazał ją w sposób wyidealizowany, jako współczesną Sybillę, wieszczkę wskazującą narodowi drogę postępowania w tragicznym dla niego okresie dziejowym. Na początku lat sześćdziesiątych, gdy okazało się, że kunszt poetycki Deotymy się nie rozwija, że porusza się ona stale w kręgu tych samych, wyeksploatowanych wątków ideowych i środków estetycznych, nie mogąc wykroczyć poza horyzont, który na początku sobie nakreśliła, entuzjazm Norwida dla jej osiągnięć osłabł. Za uwzniośloną przez siebie figurą kobiety-pocieszycielki, samarytanki, wizjonerki, posągowej Muzy poeta dostrzegł realną osobowość artystki – po ludzku niedoskonałą, pod pewnymi względami trywialną, afektowaną, filisterską.
This article is an attempt to recreate the image of Jadwiga Łuszczewska from literary and epistolary works of Cyprian Norwid. The young improviser aroused controversy not only among the critics, but also among the members of the art society in Warsaw in the era of romanticism. Norwid, however, considered her personality as original, modern and capable of refreshing the Polish poetry. In his poems he described her as „the tenth Muse” and compared to Sappho, who was called exactly the same name by Plato, in recognition for her poetic talent. Moreover, he depicted her in an idealized manner, like acontemporary Sibylla, who gives advise to the nation on how to proceed in a tragic historical period. Norwid’s enthusiasm waned at the begining of 1860s, when it became clear that the poetic skills of Deotyma were moving in circles, constantly exploitingthe same motives, ideas and aesthetic means, not being able to go beyond the initially drawn horizon. He realized that behind the female figure he himself ennobled—a comforter, Samaritan, visionary, a statuesque Muse—there is a personality of an artist, which is humanly imperfect and in some aspects trivial, affected or philistine.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2020, 38; 5-20
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid’s literary “Etruscan” works
Norwidowskie „etruski” literackie
Autorzy:
Gadamska-Serafin, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17882183.pdf
Data publikacji:
2020-05-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Etruscans
Etruscan art
Romanticism
Antiquity
Stanisław Kostka Potocki
Wilanów
Etruskowie
sztuka etruska
romantyzm
antyk
Opis:
Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.
Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2018, 36 English Version; 217-250
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwidowskie „etruski” literackie
Norwid’s literary „Etruscan” works
Autorzy:
Gadamska-Serafin, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117308.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Etruskowie
sztuka etruska
romantyzm
antyk
Stanisław Kostka Potocki
Wilanów
Etruscans
Etruscan art
Romanticism
Antiquity
Opis:
Pobyt Norwida we Florencji – stolicy dawnej Etrurii – w latach 40. XIX w. przypadł na apogeum europejskiego zainteresowania kulturą etruską. We Włoszech działały wówczas liczne muzea etruskie, głównie prywatne, posiadające wspaniałe zbiory pochodzące z wykopalisk. W Europie (we Włoszech, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii) ukazywało się mnóstwo interesujących i zwykle bogato ilustrowanych publikacji na temat Etrusków. Norwid mógł zaznajomić się ze sporym wyborem tych prac w Bibliotece Uniwersyteckiej w Berlinie, a także w samej Italii. Wydaje się wszakże, że jego pasja etruska zrodziła się już w Polsce, w malarni Aleksandra Kokulara. W latach warszawskich poeta zapewne wizytował wspaniałą Galerię starożytności w Wilanowie (gdzie jego nauczyciel – Kokular, wykonywał różne prace malarskie) i jako „student” sztuk pięknych musiał znać pionierskie dzieło (i zbiory) S.K. Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, którego trzy rozdziały były poświęcone sztuce etruskiej. Nie bez znaczenia były też kontakty Norwida (krajowe i paryskie) z kolekcjonującymi „etruski” rodzinami Potockich, Czartoryskich i Działyńskich. Ślady Etrusków znajdujemy zarówno w notatnikach, jak i w twórczości autora Quidama, od tej z lat włoskich (co oczywiste) aż po przedśmiertną nowelę Tajemnicę lorda Singelworth; fascynacja kulturą i sztuką etruską trwała więc do końca życia Norwida. Co ciekawe, w notatkach zachował się też potwierdzony przez samego poetę ślad jego bytności na jednym z najświeższych stanowisk archeologicznych tamtych czasów: w domniemanym grobowcu etruskiego władcy Porsenny. Wszystkie te fakty czynią Norwida jednym z nielicznych polskich romantyków (obok J.I. Kraszewskiego), którzy byli głęboko i merytorycznie zainteresowani tym archeologiczno-kulturowym tematem. Norwidowskie „etruski” literacko-plastyczne to także ważny, równorzędny wobec wizji artystów brytyjskich, włoskich czy francuskich, wkład polskiego „sztukmistrza” w ocalenie i utrwalenie dziedzictwa Etrusków w kulturze (świadomości) Europy nowożytnej.
Norwid’s stay in Florence – the capital of the former Etruria – in the 1840s coincided with the height of European interest in Etruscan culture. In Italy, there were numerous Etruscan museums, mainly private ones, with magnificent collections from excavations. In Europe (Italy, France, Germany and Great Britain) a lot of interesting and usually richly illustrated publications on the Etruscans were published. Norwid could have become familiar with a good selection of these works at the University Library in Berlin, and also in Italy itself. It seems, however, that his Etruscan passion was born in Poland, in the paint shop of Aleksander Kokular. In the Warsaw years, the poet must have visited the magnificent Gallery of Antiquity in Wilanów (where his teacher – Kokular, produced various paintings) and as a “student” of fine arts he had to know the pioneer work (and collections) of S.K. Potocki O sztuce u dawnych, czyli Winckelmann polski, three chapters of the book were devoted to Etruscan art. Not without significance were Norwid’s contacts (domestic and Parisian) with the “Etruscan” collectors: the Potocki, Czartoryski and Działyński families. The Etruscans left their mark both in the notebooks and in the works of the author of Quidam, from his Italian period (which is obvious) to the novel Tajemnica lorda Singelworth written shortly before his death; thus Norwid’s fascination with Etruscan culture and art lasted until the end of his life. Interestingly, the notes also confirm his presence at one of the most recent archaeological sites of that time: in the presumed tomb of the Etruscan ruler Porsenna. All these facts make Norwid one of the few Polish Romantics (alongside J.I. Kraszewski) who were deeply and substantively interested in this archaeological and cultural theme. Norwid’s literary and plastic “Etruscan” works also constitutes an important – equal to the vision of British, Italian and French artists – contribution of the Polish “magician” to saving and preserving the Etruscan heritage in the culture (and awareness) of modern Europe.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2018, 36; 203-233
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kornel Ujejski i muzyka
Autorzy:
Maciąg, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030742.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Kornel Ujejski
Kinga Fink
Galicia in literature
Romanticism
poetry
literature and music
Galicja w literaturze
romantyzm
poezja
literatura i muzyka
Opis:
Autor przedstawia obszerną recenzję książki Kingi Fink Muzyka w życiu i twórczości Kornel Ujejskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2018). Kornel Ujejski (1823-1897), zwany „ostatnim wielkim poetą romantyzmu”, jest twórcą nieco zapomnianym. Analizowana monografia składa się ztrzech części, w nich autorka zawarła: analizę tła muzycznego, na którym poeta tworzył, poezję Ujejskiego inspirowaną muzyką oraz historię wierszy, dla których powstawała muzyka. Największą wartością rozprawy jest nie tylko ukazanie źródeł i skutków muzycznych inspiracji, ale także dostrzeżenie w twórczości Kornela Ujejskiego motywów i tematów ważnych dla twórców i czytelników kolejnych epok.
Kazimierz Maciąg presents an extensive review of the book by Kinga Fink Muzyka w życiu i twórczości Kornel Ujejskiego [„Music in the life and workof Kornel Ujejski”], Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2018). Kornel Ujejski (1823–1897), known as the “last great poet of Romanticism”, is a poet who is somewhat forgotten. The analyzed monograph consists of three parts, in which the author presents: the analysis of the musical background on which the poet created, Ujejski’s poetry inspired by music and the history of poems for which music was created. The greatest value of the dissertation is not only to show only the sources and effects of musical inspirations, but also to see in the work of Kornel Ujejski motifs and themes that were and are important for the creators and readers of subsequent eras.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 15, 10; 548-555
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dialektyka przemocy w ofiarniczych tragediach Cypriana Norwida
Dialectics of violence in sacrifice tragedies by Cyprian Norwid
Autorzy:
Grabowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682755.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
modernity
Romanticism
tragedy
sacrifice
nowoczesność
romantyzm
Norwid
tragedia
ofiara
Opis:
Researchers analysing the literary output by the author of The Ring of a Great Lady (Pierścień Wielkiej Damy) hold a continuous debate on his affinity with Romaticism or Modernism. The question about the modernity of Norwidian thought is at the same time a difficult question about the modernity of Polish Romanticism. To what extent was he involved in the artistic ideas originated by his great predecessors – Mickiewicz, Słowacki and Krasiński – and to what extent is his thought genuinely exceptional and ground-breaking? In the article, its author decides to focus on Norwid’s later dramatic output, since it was fully subordinated to modern reflection and presented the author of Cleopatra and Caesar (Kleopatra i Cezar) as a forerunner of concepts coined by such prominent critics of modernity as René Girard, Walter Benjamin and Michel Foucault.
Wśród badaczy twórczości Cypriana Norwida wciąż żywy wydaje się spór o przynależność autora Pierścienia Wielkiej-Damy do romantyzmu lub modernizmu. Pytanie o nowoczesność Norwidowskiej myśli jest jednocześnie trudnym pytaniem o nowoczesność polskiego romantyzmu. Na ile poeta uwikłany był w artystyczne idee stworzone przez swoich wielkich poprzedników – Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego – a na ile jego refleksja jest wyjątkowa i przełomowa? W artykule autor postanowił skupić się na ukazaniu późnej Norwidowskiej twórczości dramatycznej jako w pełni podporządkowanej nowoczesnej refleksji, ukazując autora Kleopatry i Cezara jako prekursora koncepcji stworzonych przez tak wybitnych reprezentantów krytyki nowoczesności jak René Girard, Walter Benjamin i Michel Foucault.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2016, 5; 139-160
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W stronę hermeneutyki Norwida
Towards Norwid’s hermeneutics
Autorzy:
Kuziak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117256.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
hermeneutyka
romantyzm
krytyka i historia literatury
koncepcja kultury
hermeneutics
Romanticism
literary criticism and history
conceptions of culture
Opis:
Recenzja przedstawia książkę P. Abriszewskiej Literacka hermeneutyka Cypriana Norwida. Zostaje ona ukazana w kontekście dotychczasowych badań nad tym problemem, a także hermeneutyki romantycznej i XIX-wiecznej, również XX-wiecznej. Rekonstrukcji poddano zaproponowaną przez autorkę rekonstrukcję zróżnicowanej i wszechstronnej hermeneutyki Norwidowskiej, związanej z kulturą, literaturą, historią i w najmniejszym zakresie – naturą; hermeneutyki łączącej się z projektem twórczym poety.
This article is a review of the book by P. Abriszewska Literacka hermeneutyka Cypriana Norwida [Cyprian Norwid’s literary hermeneutics]. The book discusses the previous research of the issue, taken in the context of the Romantic, the 19th-century and the 20-th century hermeneutic thought. The review focuses on the reconstruction of the diversified and multilateral hermeneutic approaches to Norwid’s works proposed by the author of the publication. These hermeneutic approaches are linked with culture, literature, history and – to the smallest extent – with nature; all of them being part of the poet’s oeuvre.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2016, 34; 239-248
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozważania o „pamięci romantyzmu”
Deliberations about the “memory of Romanticism”
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729467.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pamięć
romantyzm
historia
współczesność
Trybuś
Assman
Mickiewicz
Słowacki
Norwid
Benjamin
Miłosz
memory
Romanticism
history
modernity
Opis:
Krzysztof Trybuś's book is inscribed in the strong current of deliberations about memory that is present in modern humanities. It is devoted to the “memory of Romanticism”, with the main issue discussed by the author in a double perspective. Firstly: he reconstructs the record of memory that can be found in works by great Polish Romantics. Secondly: he confronts the Romantic project of memory with our modernity, checking its today's topicality. Analysis of the discourse of memory in Mickiewicz's, Słowacki's and Norwid's works constitutes the basic part of the book. In a convincing way the author analyzes the motifs, forms and mnemonic strategies typical of Polish Romantics, showing, how the record of memory in Polish Romanticism is opposed to the official historical narration.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2012, 30; 287-298
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metamorfozy Niemna w twórczości Adama Mickiewicza
The metamorphoses of the Niemen River in Adam Mickiewicz’s works
Autorzy:
Szargot, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012566.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
romantyzm
poezja
motyw
symbol
Adam Mickiewicz
Romanticism
poetry
motif
Opis:
The motif of the Niemen River has existed in Mickiewicz’s writings since the very beginning. It has a surprisingly large number of meanings: it happens to be a way, time, a frontier and home, a hellish river, waters of rebirth and death, a bridegroom.The symbols recur, their meanings get deeper and obtain various shades.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 521-532
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Najsubtelniejszy muzyk w poezji”? Juliusz Słowacki a muzyka
„The Subtlest Musician in Poetry?” Juliusz Słowacki and Music
Autorzy:
Seweryn, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945546.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Juliusz Słowacki
muzyka
romantyzm
korespondencja sztuk
music
Romanticism
correspondence of arts
Opis:
In the literature of the subject Juliusz Słowacki is considered to be a „musical” poet, and hence his works along with the analytical and interpretative studies that have accumulated around them are an intriguing material allowing one to state which factors – according to the researchers – make it possible to classify them as „musical”. They also show mechanisms through which musicology affects the language of literary studies, the reception of musicological terms, their semantic range and value in interpreting literature. „Musical” interpretations of Słowacki's work are focused around four superior problem areas. They are: – the alleged similarities between Słowacki's life and work and the work of various composers, especially that of Chopin;– verbal motifs coming from the circle of musical work – „music in the poem” remaining in the thematic layer of the literary work;– problems of prosody, euphony, rhythmicity and metre (the so-called „melodiousness”, „rhythmicality” and „musicality”. A critical discussion of the mentioned ways of interpreting Słowacki's poetical works allows the author to state that they have first of all an expressive value, and the interpretation of his works by means of notions taken from the field of research on music generally functions on the principle of lexicalization of musicological terms.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 1; 149-245
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid w badaniach Rolfa Fiegutha
Norwid in studies by Rolf Fieguth
Autorzy:
Trybuś, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799121.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
polski romantyzm
poezja europejska
cykl poetycki
komparatystyka
Polish Romanticism
European poetry
poetic cycles
comparative studies
Opis:
Autor tego artykułu stara się przedstawić badania Rolfa Fiegutha, poświęcone twórczości Norwida, koncentrując uwagę przede wszystkim na studiach wybitnego niemieckiego slawisty o cyklu poetyckim Vade-mecum i poemacie Quidam. W pierwszej kolejności rekonstrukcji tu podlegają założenia i ustalenia studium o „poezji w fazie krytycznej” z 1985 roku, a także późniejszy szkic o komparatystycznych kontekstach cyklu wierszy Norwida z 2005 roku (opublikowany po polsku w 2011 r.). Wiele uwagi w tej części artykułu poświęca się dokonanej przez Fiegutha analizie zakłóceń w poezji autora Vade-mecum na różnych poziomach organizacji wiersza. Uwagi te dopełnia charakterystyka sformułowanej przez Fiegutha koncepcji komparatystycznej „konfrontacji międzykulturowej”, która wykracza poza dualne ujęcia twórczości literackiej, odsłaniając zawsze szeroki, europejski kontekst spotkań poetów i ich tekstów uczestniczących w procesie przenikania się kultur narodowych. Druga część artykułu poświęcona jest książce Rolfa Fiegutha Zaproszenie do „Quidama”. Portret poematu Cypriana Norwida z 2014 roku. Refleksja o tej publikacji dotyczy nie tylko szczegółowych ustaleń jej autora na temat poematu Norwida, ale także przyjętych przez niego założeń metodologicznych, które pozwoliły odświeżyć dawny gatunek historii literatury, jakim była monografia typu „autor i dzieło”. Szerzej spośród zagadnień przedstawionych w tej książce autor artykułu omawia trudności towarzyszące lekturze Quidama i problematykę Norwidowskiego klasycyzmu. W trzeciej części artykułu zwraca się uwagę na pojedyncze glosy Rolfa Fiegutha do jego badań nad Norwidem, pochodzące z lat ostatnich (2017, 2018, 2020). Całość artykułu jest podsumowaniem ponad trzydziestoletnich studiów Rolfa Fiegutha nad najważniejszymi poetyckimi dokonaniami polskiego poety.
This article aims discusses Rolf Fieguth’s studies of works by Norwid, focusing primarily on the German Slavist’s interpretations of the cycle Vade-mecum and the long poem Quidam. The first work reconstructed here, along with its assumptions and conclusions, is Fieguth’s 1985 study on “poetry in a critical phase”and the second is the 2005 essay on the comparative contexts of Norwid’s famous cycle (the latter was published in Polish in 2011). A lot of room is devoted in this section to Fieguth’s analysis of distortions introduced by Norwid at various levels of the poem’s organization. These remarks are complemented with an account of Fieguth’s comparatist conceptof “cultural confrontation,” which goes beyond dualistic accounts of literary creativity, revealing the invariably broad, European context of meetings between poets and texts, facilitated by the process of national cultures permeating each other. The second part of the article is devoted to Fieguth’s 2014 book Zaproszenie do „Quidama”. Portret poematu Cypriana Norwida [An invitation to Quidam. A portrait of Cyprian Norwid’s long poem]. Reflections on this publication concern not only its detailed findings about Norwid’s long poem but also the critic’s methodological assumptions, which have helped him to update the long-standing genre in the history of literature, namely the “author and his particular work” type of monograph. Among the issues addressed in the book, the article discusses, in particular, the difficulties accompanying interpretations of Quidamand the question of Norwid’s classicism. The third part of the article draws attention to Fieguth’s remarks onNorwid made in recent years (2017, 2018, 2020). The article thus summarizes Rolf Fieguth’s thirty years of research on the most important poetic achievements of the Polish poet.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 169-188
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozytywizm, racjonalizm i... romantyzm Marii Skłodowskiej-Curie
Marie skłodowska-Curie and Her positivism, Rationalism and... Romanticism
Autorzy:
Petelenz, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690794.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Marie Skłodowska-Curie
Nobel Prizes in Physics and Chemistry
Positivism
Rationalism
Idealism
Romanticism
Opis:
The International Year of Chemistry (2011), intertwined with commemoration of the Nobel Prize in Chemistry awarded in 1911 to Marie Skłodowska-Curie, made me to ask about the philosophical background of this outstanding woman. The first factor which I could see was the positivism, launched by August Comte in France and developed a few decades later by his Polish followers. Another factor which seemed to me important was the interplay between the emotional (romantic) and intellectual (positivistic) attitudes among the Poles in the 19th century. In her research, Marie Skłodowska-Curie used the positivistic, rationalistic method. This has led her (jointly with her husband Pierre Curie) to elucidation of the radiation phenomena discovered by Henri Becquerel in 1896. The research initiated by the Curies (rewarded by the half of the Nobel Prize in Physics 1903) caused a subversion of the 19th century’s views on the structure of Matter. The way to such spectacular results must have been paved not only by the positivistic intellectual discipline but also by a dose of romantic enchantment. In the applicative terms, Marie Skłodowska-Curie became a pioneer of the evidence-based medicine. In moral terms, she represented a rare example of the practical altruism, inspired indirectly by Christianity, and directly by the Comte’s “religion of Humanity”.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2015, 59; 101-124
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Plenery artystyczne jako praca twórcza i forma nauczania
Open air art as a form of creative work and teaching
Autorzy:
Andrzejewska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/95402.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Tematy:
plener
natura
romantyzm
impresjonizm
tworzenie
plein air
nature
Romanticism
Impressionism
creation
Opis:
W pracy przedstawiono ideę pleneru. Odniesiono się do romantyzmu jako epoki kultywującej studia w naturze. Nawiązano do impresjonizmu we Francji i Polsce, przedstawiając nowe cele i możliwości twórców na przełomie XIX i XX wieku. Opisano doświadczenia pracy dydaktycznej w plenerze w ramach zajęć ze studentami prowadzonych w Zakładzie Wzornictwa.
The article presents the idea of plein - air. Reference was made to the Romantic era as cultivating studies in nature. The existence of lmpressionism in France and Poland presents the new possibilities for artists at the tum of the XIX and XX century. Described his own experience in working outdoor with students of the Department of Design.
Źródło:
Postępy w Inżynierii Mechanicznej; 2016, 8(4); 13-19
2300-3383
Pojawia się w:
Postępy w Inżynierii Mechanicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Translating Polish Romanticism … Literary allusions in English translations of Andrzej Bursa ’s poems
TŁUMACZĄC POLSKI ROMANTYZM... ALUZJE LITERACKIE W ANGIELSKICH PRZEKŁADACH WIERSZY ANDRZEJA BURSY
Autorzy:
Sztorc, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834279.pdf
Data publikacji:
2016-08-11
Wydawca:
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Tematy:
Allusions
Bursa
intertextuality
poetry
Romanticism
translation
Opis:
The work analyses translation difficulties linked to literary allusions and compares the translation techniques applied in two English editions of Andrzej Bursa’s poems: one by Kevin Christianson and Halina Abłamowicz, the other by Wiesiek Powaga. First, the peculiarities of translating intertextuality are presented. Then, specific techniques of translating such allusions are analysed, compared and discussed. Finally, the strategies adopted by the translators were summed up and assessed.
W artykule przeanalizowane zostały trudności tłumaczeniowe związane z aluzjamiliterackimi, porównano też techniki tłumaczeniowe zastosowane w dwóch anglojęzycznychwydaniach wierszy Andrzeja Bursy: w przekładzie Kevina Christiansona i HalinyAbłamowicz oraz Wieśka Powagi. Najpierw przedstawiono problem przekładu odniesieńintertekstualnych. Następnie zbadane, porównane i omówione zostały poszczególne technikitłumaczeniowe. Artykuł kończą podsumowanie i próba oceny strategii tłumaczy.
Źródło:
Społeczeństwo. Edukacja. Język; 2016, 3; 167-176
2353-1266
2449-7983
Pojawia się w:
Społeczeństwo. Edukacja. Język
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eugène Delacroix et ses violons d’Ingres
Eugène Delacroix and his Passions
Eugeniusz Delacroix i jego pasje
Autorzy:
Kociubińska, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683352.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Eugeniusz Delacroix
Dziennik
romantyzm
malarstwo
muzyka
literatura
Eugène Delacroix
Journal
Romanticism
painting
music
literature
Opis:
Artykuł poświęcony jest postaci Eugeniusza Delacroix, największego malarza francuskiego romantyzmu, łączącego w sobie „zewnętrzny chłód” i „wewnętrzny ogień”, wedle określenia Renégo Huyghe’a. Analiza wybranych fragmentów Dziennika przybliża literackie oraz muzyczne pasje Delacroix oraz ich wpływ na malarstwo artysty.
The paper is devoted to Eugène Delacroix, the greatest French Romantic painter, who combines the “external cold” and the “inner fire”, as described by René Huyghe. An analysis of selected fragments of his Journal brings to the fore Delacroix’s literary and musical passions and their influence on the artist’s painting.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2018, 13; 45-54
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Rzeki polskie” Kajetana Jaksy Marcinkowskiego – poemat ku źródłom narodowości
“Rzeki polskie” by Kajetan Jaksa Marcinkowski − searching for sources of nationality
Autorzy:
Jędrzejewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012581.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
rzeki
Kajetan Jaksa Marcinkowski
Rzeki polskie
klasycyzm
romantyzm
rivers
Classicism
Romanticism
Opis:
The title of Kajetan JaksaMarcinkowski’s work indicates that Rzeki polskie is a descriptive poem, in which the lecture on Polish history is delivered. But as it turns out, both the composition and content of Rzeki polskie are complicated. The narrative is quite chaotic. The poet is posed as a wandering bard, listening to the voice of native soil and singing about history and legends. Marcinkowski’s poem can be interpreted as a poetic search for the sources of nationality. Collective history as well as the beliefs of the nation are as if charmed into the soil.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 441-454
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słoworody – klucz do historii Słowian w prelekcjach paryskich Mickiewicza
Słoworody – the key to the history of Slavs in Mickiewicz Paris lectures
Autorzy:
Krysowski, Olaf
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400630.pdf
Data publikacji:
2016-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Mickiewicz
Romanticism
Slavs
language
etymology
history
romantyzm
Słowianie
język
etymologia
historia
Opis:
Zainteresowania Mickiewicza językami słowiańskimi, ich pochodzeniem, rozwojem, etymologią wyrazów wiążą się z programową tendencją romantyków do rekonstruowania tradycji i określania tożsamości narodów na podstawie duchowych lub materialnych śladów ich historycznej aktywności. Poetę inspirowały prace lingwistów i tak zwanych filozofów języka, którzy poszukiwali źródeł wiedzy o Słowianach nierzadko w sposób naiwny, wyciągając daleko idące wnioski z przypadkowych podobieństw formalnych między wyrazami. Łącząc i rozwijając rozmaite, niekiedy fantastyczne, pomysły etymologiczne, Mickiewicz stworzył swoistą upoetyzowaną ideę Słowiańszczyzny. Jej fundamentem uczynił wywiedziony z języka mit ludu z jednej strony podbitego, umęczonego, zniewolonego, a mimo to nietracącego ducha, radosnego (sclavi saltantes), z drugiej – naznaczonego przez „słowo” (rodzimą mowę) splendorem godności, świadomości dziejowej, predestynowanego do wypełniania misji religijnocywilizacyjnej, której plan i cel objawiają się za pośrednictwem Słowa Bożego. Język stał się dla poety kluczem do poznania zaszyfrowanej w nim historii Słowian. Historia ta zaś nabrała znaczenia podwójnego: legendy sięgającej w bliżej nieokreśloną, odległą przeszłość oraz profetycznej zapowiedzi tego, co ma nastąpić w przyszłości.
Mickiewicz’s interests in Slavic languages, their roots, evolution, and the etymology of words are related to the romantics’ programmatic tendency to reconstruct the tradition and define the identity of nations basing on the spiritual or material traces of their historical activities. The poet was inspired by works of linguists and the so-called philosophers of the language, who drew far-reaching conclusions from coincidental formal similarities between words. Merging and developing various, often farfetched, etymological concepts, Mickiewicz created a specific poetical idea of Slavdom. Its fundament was a language-derived myth of the folk, which is on the one hand conquered, abused, enslaved, and yet full of spirit and joyful (sclavi saltantes). On the other hand the folk is marked by the “word” (mother tongue) with splendor of dignity, historic awareness. The folk is also predestined to fulfill a religious-civilizational mission whose plan and goal are revealed through the Word of God. The poet perceives the language as the key to encrypt the history of Slavs hidden there. History, meanwhile, has a double meaning: it is both a legend set in an unspecified past and a prophetic prediction of what is about to happen in the future.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2016, 2; 23-38
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid według Krasińskiego, czyli zawód nieproszonego wychowawcy
Norwid according to Krasiński, or the disappointment of an unwelcome preceptor
Autorzy:
Fiećko, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135666.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Zygmunt Krasiński
Cyprian Norwid
Romanticism
Romantic disputes
Romantic epistolography
romantyzm
spory romantyków
epistolografia romantyczna
Opis:
Autor przedstawia rozwój relacji między Zygmuntem Krasińskim i Cyprianem Norwidem,  eksponując i komentując przede wszystkim punkt widzenia pierwszego z tych pisarzy, wyrażany w listach do wielu adresatów. Wskazuje na przyczyny rozczarowania Krasińskiego, który próbował zająć w stosunku do Norwida postawę mentora literackiego i duchowego przewodnika. Autor Irydiona wywierał presję na rzecz zmiany stylu u młodszego przyjaciela, zarzucał mu nadmiar wieloznaczności, „ciemność mowy”, która utrudnia zrozumienie sensu myślowego ambitnych dzieł poetyckich. Norwid tę krytykę odrzucił, bronił prawa do indywidualizacji stylu i języka, przyjmował założenie, że literatura musi zmuszać czytelnika do wysiłku indywidualnego i czynnego odbioru dzieła sztuki. Autor stawia tezę, iż w sporze tym ujawniły się fundamentalne różnice w podejściu do reguł tworzenia, Krasiński odwoływał się bowiem do idei poety-wieszcza i przewodnika, charakterystycznej dla pierwszej generacji romantyków, natomiast Norwid wykraczał poza romantyczny standard.
The author presents the development of the relationship between Zygmunt Krasiński and Cyprian Norwid, with commenting and focusing on the former writer’s point of view, expressed in letters to a number of addressees. The author points to the reasons for Krasiński’s disappointment after his attempts to position himself as Norwid’s literary mentor and spiritual guide. Krasiński exerted pressure on his younger friend to change his style, accusing him of too much ambiguity and "darkness of words", which made it difficult to understand the ideas behind the poet's ambitious works. Norwid rejected this criticism and defended the right to individualise his style and language, assuming that literature must force the reader to make an individual effort and actively interpret a work of art. The author claims that the dispute revealed fundamental differences in the approach to the rules of creation: while Krasiński referred to the idea of a poet-bard and poet-guide, popular among the first generation of Romantics, Norwid went beyond the Romantic standard.
Źródło:
Porównania; 2022, 31, 1; 435-463
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romantyzm, mit i archetyp (wśród idei i struktur Kunigasa. Powieści z podań litewskich Józefa Ignacego Kraszewskiego)
Романтизм, миф и архетип (среди идей и структур «Кунигаса. Романа из литовской старины» Иосифа Игнатия Крашевского)
Romanticism, myth, and archetype (among the ideas and structures of Kunigas. Novels from Lithuanian legends by Józef Ignacy Kraszewski)
Autorzy:
Prymak-Sawic, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1070682.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Józef Ignacy Kraszewski
powieść historyczna
Litwa
romantyzm
mit
archetyp
historical novel
Lithuania
Romanticism
myth
archetype
иосиф игнатий крашевский
исторический роман
литва
романтизм
миф
архетип
Opis:
Józef Ignacy Kraszewski w swojej twórczości literackiej wiele miejsca poświęcił historycznej Litwie. Dowodem tej fascynacji jest też napisana u kresu życia powieść Kunigas, która twórczo aktualizuje wielkie tematy romantyzmu, pomimo iż chronologicznie przynależy już do okresu pozytywizmu. Kunigas. Powieść z podań litewskich jest dowodem na żywotność idei romantycznych i ich atrakcyjność, bowiem do dziś powieść ta cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem litewskich czytelników.
Józef Ignacy Kraszewski devoted a great deal of space in his literary works to historical Lithuania. The novel Kunigas, written at the end of his life, is also evidence of this fascination. It creatively updates the great themes of Romanticism, even though it chronologically belongs to the period of Positivism. Kunigas. Powieść z podań litewskich [Kunigas. Novels from Lithuanian legends] is proof of the vitality of Romantic ideals and their attractiveness, because to this day the novel still enjoys unremitting popularity among Lithuanian readers.
Иосиф Игнатий Крашевский много места в своем литературном творчестве уделял исторической Литве. Свидетельством этого увлечения является также роман Кунигас, написанный в конце его жизни, который творчески актуализирует великие темы романтизма, несмотря на то, что он хронологически относится к периоду позитивизма. Кунигас. Роман из литовской старины доказывает жизненность романтических идей и их привлекательность, ведь роман до сих пор пользуется неослабевающим интересом литовских читателей.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2020, 63; 93-115
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Percepcja wrażeń akustycznych w wierszu Mochnacki Jana Lechonia
The Perception of Sound Impression in the Poem Mochnacki by Jan Lechoń
Autorzy:
Radion, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649268.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
dźwięk
percepcja
słuchacz
romantyzm
improwizacja
Jan Lechoń
Sound
Perception
Listener
Romanticism
Improvisation
Opis:
This research on the perception of phonic reality presented in Jan Lechoń’s poem Mochnacki is based on interdisciplinary sound studies, specifically the findings made by musicologists, music critics, music psychologists, psychoacoustcians and literature spcialists. The author perceives the speaking persona as the Schaferean “ear witness” verbalizing his experience in metrical language. In her research on lyrical description of perception, the author takes into account both the response to individual sounds and internal images, which become active when one is listening to music. The perception of phonic reality presentend in the poem reveals the poet’s attitude to not only the art of sound, but also non-literary reality and, above all, to the Romantic tradition.
Kontekstem prowadzonych badań nad percepcją rzeczywistości fonicznej prezentowanej w wierszu Mochnacki Jana Lechonia są interdyscyplinarne badania nad dźwiękiem (sound studies). Korzystam z ustaleń muzykologów, krytyków muzycznych, psychologów muzyki, psychoakustyków oraz literaturoznawców. Postrzegam osobę mówiącą w kategorii Schaferowskiego „nausznego świadka”, werbalizującego swoje przeżycia w mowie wiązanej. Analizując liryczny opis percepcji, biorę pod uwagę zarówno reakcje na pojedyncze dźwięki, jak i wewnętrzne obrazy, aktywizujące się podczas słuchania muzyki. Percepcja rzeczywistości akustycznej prezentowana w omawianym wierszu ujawnia nie tylko stosunek poety do sztuki dźwięku, ale również do rzeczywistości pozaliterackiej, a nade wszystko do tradycji romantycznej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 52, 1; 69-85
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktualizacja i uniwersalizacja jako figury myślenia historycznego Norwida
Applying the past to the present and making it universal as figures of Norwid’s historical thinking
Autorzy:
Rzepczyński, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729439.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
romantyzm
historia
hermeneutyka
Romanticism
history
hermeneutics
Opis:
The Author puts Norwid's thinking about history in the context of Romantic historical hermeneutics, pointing to its connections both with Polish tradition (Lelewel, Krasiński, Cieszkowski, Mickiewicz, Słowacki), and with the authors of German historism (Ranke, Droysen), as well as with the post-Romantic realistic historism (Renan, Darwin). He also emphasizes the idiomatic character of the poet's historical reflection, pointing to the fact that he attempted to bring the recognized motifs from the past up to date and to make them universal with respect to the process of the world's evolution inspired by the Christian thought.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2011, 29; 3-19
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przed wschodem słońca
Before Sunrise
Autorzy:
Sitek, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520568.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Werner Herzog
film dokumentalny
gnoseologia
romantyzm
documentary
gnoseology
Romanticism
Opis:
Książka Lekcje ciemności. Kino dokumentalne Wernera Herzoga (2020) autorstwa Magdaleny Kempnej-Pieniążek stanowi na pozór przewodnik po kinie dokumentalnym niemieckiego reżysera. W toku lektury publikacja objawia jednak swój pionierski charakter. Recenzent zwraca uwagę na interesującą próbę rozpoznania filmów Herzoga w kluczu romantycznej gnoseologii. Za szczególnie zajmujący uznaje pomysł Kempnej-Pieniążek, by wpisać twórczość reżysera w różne strategie poznania, a spoiwem dla nich uczynić motyw ciemności. Jak zauważa autorka książki, Werner Herzog podczas prowadzonych „lekcji ciemności” stara się odkryć prawdę o rzeczywistości w stanie kryzysu.
On the surface, the book Lekcje ciemności. Kino dokumentalne Wernera Herzoga [Lessons of Darkness: Werner Herzog’s Documentaries] (2020) by Magdalena Kempna-Pieniążek is a guide to the documentary cinema of the German director. Upon closer examination, though, the publication reveals its pioneering character. The reviewer draws attention to the author’s compelling attempt to place Herzog’s films in the context of Romantic gnoseology. He appreciates her idea to analyze the director’s work according to various ways of cognition and bind them together by the theme of darkness. As Kempna-Pieniążek notes, Werner Herzog tries to discover the truth about reality in crisis during his ‘lessons of darkness’.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2021, 114; 218-225
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romantyczny dyskurs o modelu rodziny w “Czasach Wincentego Pola”
The romantic discourse upon the model of the family “In Wincenty Pol’s times
Autorzy:
Półchłopek, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046366.pdf
Data publikacji:
2020-10-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
romantyzm
rodzina
edukacja
kobiety
demokratyzacja
Romanticism
family
education
women
democratization
Opis:
Programowo sytuując się na marginesie ograniczonego życia politycznego, imperatyw zbudowania świata dookoła swoich ideałów romantycy przenieśli w jedyną możliwą sferę – kulturę. Pisarze postulowali reedukację kobiet, potępiali kult małżeństw zawieranych wyłącznie ze względów materialnych, żądali demokratyzacji modelu rodziny, tworzyli wzorzec matki i obywatelki zdolnej do miłości i poświęcenia. Taka strategia była oczekiwaniem na czas, gdy mechanizmy rozwojowe jednostki i społeczeństw ujawnią antropocentryczny horyzont aksjologiczny, który stanie się nową opoką tożsamości.
Having different programmes and placing themselves on the margin of the reduced political life, romantics moved the imperative of building the world around their ideals into the only possible sphere – culture. Writers called for the remedial teaching of women, condemned the worship of marriages entered solely for financial reasons, demanded the democratization of the model of a family, created the standard of a mother and a gifted citizen capable of love and dedication. Such a strategy was expected on time when developmental mechanisms of the individual and societies reveal anthropocentric axiological horizons which would become a new bedrock to the identity.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 581-589
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The reception of romanticism in the Greek theatre of mid-war years
Recepcja romantyzmu w greckim teatrze lat międzywojennych
Autorzy:
Georgopoulou, Varvara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361359.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Romanticism
Greek interwar period
stage act
reception
romantyzm
okres międzywojenny Grecji
akt sceniczny
recepcja
Opis:
During the Mid-war years, the French romantic playwrights, whose work really acted as the medium through which the romantic current was introduced in the Greek theatre, have a declining course compared to the 19th and early 20th centuries. As this era was full of crucial historical turning points, with national conflicts, civil wars and social struggles, the romantic exaltation and idealization did not find fertile ground. Still, in the first Mid-war decade (1920– –1930) the plays of the Romanticists were still staged, although not so much by the big theatre companies as by suburb groups, of which the critics took little notice. In the second Mid-war decade, the romanticists are being revived on account of the inauguration of the National Theatre, which has all the facilities needed for the adequate production of their plays, the consolidation of the role of the director and a general turn towards the past and the classical repertory. The new generation of directors tries to apply the avant-garde directing, acting and scenic-designing solutions on the staging of the old plays, very often quite successfully. The starting-point for this revival of the romanticists was the 100-year anniversary of the French Romantic movement in 1930. In this period (1930–1940) the reception of the German romantic playwrights is very interesting, and especially the first appearance of the important writer Heinrich von Kleist.
W latach międzywojennych francuscy dramaturdzy romantyczni, których twórczość naprawdę działała jako medium, dzięki któremu nurt grecki został wprowadzony do greckiego teatru, doświadczyli tendencji spadkowej w porównaniu z XIX i początkiem XX wieku. Ponieważ ta epoka była pełna przełomowych historycznych punktów zwrotnych, konfliktów narodowych, wojen domowych i walk społecznych, romantyczne wywyższenie i idealizacja nie znalazły żyznego gruntu. Mimo to w pierwszej dekadzie dwudziestolecia międzywojennego (1920–1930) sztuki romantyków były nadal wystawiane, choć nie tyle przez wielkie zespoły teatralne, ile przez grupy podmiejskie, na które krytycy nie zwracali uwagi. W drugiej dekadzie drugiej wojny światowej romantycy są ożywiani dzięki inauguracji Teatru Narodowego, który ma wszystkie udogodnienia potrzebne do odpowiedniej produkcji swoich sztuk, ugruntowania roli reżysera i ogólnego zwrotu w kierunku przeszłość i repertuaru klasycznego. Nowa generacja reżyserów stara się stosować awangardowe rozwiązania reżyserskie, aktorskie i scenograficzne do inscenizacji starych sztuk, bardzo często z powodzeniem. Punktem wyjścia do ożywienia romantyków była 100-lecie francuskiego ruchu romantycznego w 1930 r. W tym okresie (1930–1940) odbiór niemieckich romantycznych dramaturgów jest bardzo interesujący, a zwłaszcza pierwsze pojawienie się na deskach ważnego pisarza Heinricha von Kleista.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 259-269
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Ten sam jest Bóg’. Norwid – Abd el-Kader – Ibn ‘Arabi
Autorzy:
Gadamska-Serafin, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729758.pdf
Data publikacji:
2020-05-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Abd el-Kader
Ibn ‘Arabi
19th-century orientalism
the Orient
Romanticism
Islam
Muslims
orientalizm XIX-wieczny
Orient
romantyzm
islam
muzułmanie
Opis:
The main message of Norwid’s poem Do Emira Abd el Kadera w Damaszku [To Emir Abd el Kader in Damascus] of 1860 reveals his remarkable affinity for the ideas expressed by Abd el-Kader in his French work Rappel à l’intelligent, avis à l’indifferent. Considerations philosophiques, réligieuses, historiques etc. [Call to the intelligent, warning to the indifferent. Philosophical, religious, historical and related considerations] (Paris 1858). It is highly probable that Norwid was familiar with the text by the Algerian national hero, a mystic and an Islamic saint. The spiritual and intellectual closeness of these two remarkable thinkers of the 19th century is striking. The source of the religious universalism in Abd el-Kader’s thought is the legacy of his own spiritual master – the founding father of Muslim mysticism and the most famous Sufi theologian of late Islam – Ibn ‘Arabi. Norwid’s poetry introduced an idea of authentic dialogue of the West with the Arabic East to Polish literature. This dialogue rested on sound metaphysical foundations and on the universalist premises emerging from both traditions – occidental and oriental. In its weight and depth, this dialogue surpassed all the superficial fads and oriental stylisations typical of the epoch. Norwid and the Arab Emir of Damascus expressed unanimously their anxiety about the dangers that the European contemporaneity faced as a result of the false cultural and civilizational assumptions it decided to rest on. They both strove to reconstruct it in accord with a more promising model. They both believed as well that the reconstruction must begin with closing down (first mentally, then historically) the old time of Eurocentrism and religious exclusivism, to open a new era of global humanism.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2016, 34 English Version; 23-60
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid i pejzaż nowoczesności. Wokół Paryża poety
Norwid; a landscape of modernity. Around the poet’s Paris
Autorzy:
Kuziak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729542.pdf
Data publikacji:
2020-05-07
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
epistolografia
urbanizacja
cywilizacja
romantyzm
modernizm
emigracja
nowoczesność
Paryż
epistolography
modernity
urbanization
civilization
Paris
Romanticism
modernism
emigration
Opis:
The article presents one of the aspects of Norwid’s attitude towards modernity – it is the vision of the city, especially of Paris, in the poet’s works, mainly in his letters. As it turns out, the author only to a slight degree is interested in his contemporary cities, even in the one in which he has come to spend a considerable part of his life, and which was becoming the capital of the modern world at that time. He ignores the phenomena connected with the modernity that is being formed within the town. On the other hand he writes about old cities, he draws the reader’s attention to municipal libraries and art galleries. He thinks about the contemporary city in the moralist religious and historical perspective, criticizing ethical consequences of urbanization, that in his opinion are destructive. Such an attitude reveals the poet’s specific relation towards the processes of modernization – it should be added: the relation close to  Romantics, – that is ambivalence and anxiety connected with experiencing them. It also shouldbe noted that Norwid’s reflection connected with modernity is predominantly concerned with the question of the outlook on the world, and to a lesser degree – with the material experience of modernization.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2014, 32; 61-81
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Orient w twórczości „polskich poetów kaukaskich” (na przykładzie twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego, Władysława Strzelnickiego, Michała Butowta-Andrzejkowicza)
Autorzy:
Sattarov, Samir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031024.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Orient
East
Romanticism
Caucasus
Poetry
Prose
“Polish Caucasian Poets”
Wschód
Kaukaz
romantyzm
poezja
proza
„polscy poeci kaukascy”
Opis:
This paper deals with the theme of the Orient in the creativity of “Polish Caucasian poets” (Tadeusz Łada-Zabłocki, Władysław Strzelnicki and Michał Butowt-Andrzejkowicz), as well as the causes of their interests in The East and The Caucasus. According to the author, it is connected with the blossoming of Romanticism in Europe and Russia in the first half of the 19th century. Romantic writers very often referred in their creativity to the themes of romantic love, knighthood, fight for freedom, nature and its beauty, spiritual essence, Orient, world of fantasies and imagination, as well as mythologism or mysticism. The theme of the Orient allowed them to combine all the above-mentioned themes. For “Polish Caucasian poets”, the Caucasus was the East, and romanticism in their creation contributed to view the Caucasus as a different (than ordinary) world offering other possibilities, a different degree and quality of freedom.Therefore, the romanticism of “Polish Caucasian poets” was closely connected with Caucasian orientalism, which enriched Polish literature with new contents. Orientalism in the creativity of “Polish Caucasian poets” acquired its specificity with the dominant motives  referring to freedom, descriptions of nature and beautiful Caucasian landscapes, Eastern (Azerbaijani) mythology, etc. In this way, “Polish Caucasian poets” brought to the Polish romantic literature hitherto unknown in it a new exotic Caucasian colouration and played an important role in the development of relations between the Polish culture and the cultures of Caucasian peoples.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 313-326
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imaging the Absolute: Can Philosophy Visualize Abstractions?
Autorzy:
Miodoński, Leon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146648.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Imagery
Iconology
Jacob Böhme
Romanticism
obrazowanie
ikonologia
romantyzm
Opis:
Niniejszy artykuł składa się z trzech części: W pierwszej części syntetycznie przedstawiono zarys tendencji intelektualnych w myśli post renesansowej (hermetyzm, alchemia, kabalistyka), które wygenerowały zwrot ikoniczny (emblematyka, ikonologia). Jego istota sprowadza się do integralnego związku motta (lemma), ryciny (imago) i tekstu poetyckiego (subskrypcja). Część druga stanowi dokładniejszą analizę jednej z ilustracji zawartej w pierwszym tomie niemieckiego wydania dzieł Jacoba Böhme z roku 1682 (Amsterdam). Epoka, obowiązujące wówczas gusty estetyczne oraz teozoficzna zawartość dzieła pozwalają odczytywać tę ilustrację z punktu widzenia ikonologii. Natomiast część trzecia poświęcona jest dwóm kwestiom. Po pierwsze, jednym z centralnych wątków w idealizmie niemieckim była dyskusja wokół pojęcia absolutu: czy absolut da się ująć w pojęciach (Hegel), czy też w oglądzie wewnętrznym (Schelling). W romantyzmie dominowała tendencja do subiektywno-spekulatywnego ujmowania absolutu. Filozofia i sztuka romantyzmu wzorowała się m.in. na średniowiecznej mistyce niemieckiej i teozofii Böhme, poszukując w tych źródłach najlepszego przedstawienia tego, co nieprzedstawialne, czyli absolutu. Po drugie, romantyzm filozoficzny i artystyczny wypracował nowy typ obrazowania – obrazy językowe. Dylemat, jaki wynikał z dyskusji w idealizmie niemieckim – pojęcie czy ogląd wewnętrzny, ze współczesnego punktu widzenia, należałoby rozwiązać kompromisowo: słowo i obraz.
This article consists of three parts: the first part presents a synthetic outline of intellectual tendencies in post-Renaissance thought (hermeticism, alchemy, kabbalistics), which generated the iconic turn (emblematics, iconology). Its essence boils down to the integral relationship of the motto (lemma), the engraving (imago), and the poetic text (subscription). The second part is a more detailed analysis of one of the illustrations contained in the first volume of the German edition of Jacob Böhme’s works from 1682 (Amsterdam). The epoch, aesthetic tastes prevailing at that time and the Theosophical content of the work allow us to read this illustration from the point of view of iconology. The third part is devoted to two issues. First, one of the central themes in German idealism was the discussion around the notion of the absolute: whether the absolute can be grasped in concepts (Hegel) or in internal intuition (Schelling). Romanticism was dominated by a tendency to a subjective and speculative approach to the absolute. The philosophy and art of Romanticism was modeled on, among others, medieval German mysticism and Böhme’s theosophy, seeking in these sources the best representation of what is unrepresentable, i.e., the absolute. Secondly, philosophical and artistic Romanticism developed a new type of imagery–language images. The dilemma that resulted from the discussion in German idealism–the notion or inner vision, from the modern point of view, should be solved by a compromise: word and image.
Źródło:
Analiza i Egzystencja; 2023, 62; 83-98
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:
Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O perspektywach perspektywizmu
About the perspectives of perspectivism
Autorzy:
Kozłowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729382.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Arent van Nieukerken
romantyzm
epifania
rekontekstualizacja
twórczość Cypriana Norwida
sacrum w twórczości Norwida
perspektywiczność
Cyprian Norwid’s works
perspectiveness
epiphany
re-contextualization
sacrum in Norwid's work
Romanticism
Opis:
The article is a critical discussion of Arent van Nieukerken's work entitled The perspective character of the sacrum. Sketches about Norwid's Romanticism (Warszawa 2007). The work tries to reconstruct and describe the structure of the human experience of transcendence, the experience which, according to van Nieukerken, the author of Vade-mecum often makes the subject of his work. In this way the book introduces into Norwidology the category of “perspectiveness” understood both as a feature of man's existence, and as an idea regulating human cognition. The first three chapters of the work are devoted to the study of this category in Norwid's writings (in Quidam, Assunta and other poems), and the last two ones mainly discuss determinants of “the feeling of the world” in selected representatives of Polish Romanticism, and against this background they show how original the author of Promethidion was.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2011, 29; 229-243
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kamień na smętarzu, karta w imionniku…” (Uwagi o sztambuchu romantycznym)
A Stone in the Cemetery, A page in the Album... Remarks about the Romantic Album
Autorzy:
Beinek, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945473.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sztambuch
Romantyzm
semiotyka
pamięć
dialogiczność
album
Romanticism
semiotics
memory
dialogism
Opis:
The article is concerned with Romantic albums and is an introduction into their complex semiotics. The author indicates categories that are key ones for the poetics of the album, she subjects to analysis the labile structure of the album and suggests the directions in which to interpret „the album practice”. The destination point of the discussion is the thesis saying that the album is one of the borders of modern literature and the sensibility underlying it.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 1; 289-297
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Sytuacja” Norwida – „sytuacja” Baudelaire’a
Norwid’s ‘Situation’ vs. Baudelaire’s ‘Situation’
Autorzy:
Siwiec, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194023.pdf
Data publikacji:
2021-06-20
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Cyprian Norwid
Charles Baudelaire
romantyzm
nowoczesność
kryzys
pokolenie
dziewiętnastowieczność
cezura
Charles Baudleaire
Romanticism
modernity
crisis
generation
19th century culture model
time mark
Opis:
Artykuł dotyczy szczególnego położenia wspólnego Norwidowi i Baudelaire’owi urodzonym w tym samym 1821 r., które Paul Valéry określił mianem „sytuacji”. Jej podstawą jest konieczność określenia się wobec wielkich poprzedników − romantycznych wieszczów, odróżnienia się, walki z wpływem. Pozycja obu poetów, która określa ich stosunek do romantyzmu oparty na kontynuacji i zerwaniu (co utrudnia ustanowienie cezury), ukazana jest w kontekście współcześnie rozumianych kategorii takich jak romantyzm, dziewiętnastowieczność, pokolenie, nowoczesność czy kryzys. Taka perspektywa pozwala dostrzec wspólnotę twórczości i recepcji pisarzy zasadniczo nieporównywalnych.
Norwid and Baudelaire, born in the same year (1821), unconsciously put themselves in a specific position which Paul Valéry described as a ‘situation’. Its fundamental basis is poets’ determination to define themselves against their great Romantic predecessors, stand out and finally, to release themselves from the constraints of the Romantic influence. The position the two poets find themselves in defines their attitude to Romanticism which is based on carrying on and breaking up with the Romantic tradition and this, on the other hand, makes a time mark even more difficult to establish. Their position is presented in the context of contemporary categories such as Romanticism, 19th-century culture model, generation, modernity, and crisis. Such perspective makes it possible to recognise a shared sense of unity in Norwid and Baudelaire’s literary outputs as well as in their reception styles despite the fact the poets are essentially beyond any comparison.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2021, 11 (14); 141-160
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Historie przyszłości” Mickiewicza i kwestia dystopii
Mickiewicz’s “A History of the Future” and the question of dystopia
Autorzy:
Fiećko, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013670.pdf
Data publikacji:
2014-06-02
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Adam Mickiewicz
romantyzm
antyutopia
dystopia
historiozofia
fantastyka naukowa
fikcja polityczna
Romanticism
anti-utopia
historosophy
science fiction
political fiction
Opis:
The author aims to identify elements of dystopia in three unfinished manuscripts by Mickiewicz which were published in one volume entitled A History of the Future. The article first examines the terminological difficulties associated with differentiating between the notions of “anti-utopia” and “dystopia”. It then proceeds to discuss aprose work by Mickiewicz which exists only in the form of a summary written by Antoni Edward Odyniec, a friend of the poet. The analysis of Odyniec’s depiction leads to a conclusion that Mickiewicz was writing an innovative work according to the poetics of science fiction, a genre largely unknown at the time, a work which would predict the directions of Europe’s development in the areas of ethics, politics, civilization and technology. It is impossible, however, to determine the potential significance of dystopian factors in that work. The largest number of dystopian features was found in the second fragment of A History of the Future which describes the final stage of aPan-European revolution against monarchal order. The last fragment of A History of the Future, which predicts the course of a political coup in France, is connected in the present article not so much with the poetics of dystopia as with the genre of “political fiction”.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2014, 4(7); 333-344
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estetyczne fundamenty polityki w koncepcji Wilhelma von Humboldta
Esthetic Foundations of Politics in the Conception of Wilhelm von Humboldt
Autorzy:
Chmieliński, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/4272438.pdf
Data publikacji:
2023-04-25
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
klasyczny liberalizm
preromantyzm
romantyzm
koncepcja Bildung
classical liberalism
pre-Romanticism
Romanticism
the Conception of self-cultivation (Bildung)
Opis:
Przedmiotem artykułu jest oparta na estetycznej idei samodoskonalenia (niem. Bildung) koncepcja polityczna przedstawiciela preromantyzmu niemieckiego Wilhelma von Humboldta. Autor zwraca uwagę, że charakterystyczna dla preromantyzmu i romantyzmu niemieckiego koncepcja estetyczna wprowadziła nowy paradygmat w zakresie postrzegania twórczości artystycznej. Klasyczna wizja sztuki jako naśladownictwa za sprawą zradykalizowanej przez preromantyków i romantyków niemieckich Kantowskiej filozofii podmiotu została przeformułowana w filozofię kreacji artystycznej pojmowanej jako ekspresja indywidualności i oryginalności artysty. Na tym nowym estetyczno-indywidualistycznym paradygmacie Wilhelm von Humboldt oparł swoją klasycznie liberalną wizję państwa minimalnego. Estetyczna koncepcja Bildung stała się w ten sposób fundamentem filozofii politycznej.
The article examines the esthetic conception of self-cultivation (Bildung), which is the key idea of the political thought of Wilhelm von Humboldt, one of the most important representatives of German idealism and pre-Romanticism. Conceptions of pre-Romanticism and Romanticism have brought new, revolutionary paradigm of an artistic activity. Unlike the classical concepts (e.g. Plato), which generally saw art as an imitation of nature, the pre-Romantic and Romantic conceptions have started to interpret art primarily as an expression of an artist’s originality and individuality. The starting point for this change of esthetic paradigm was surprisingly the Kantian philosophy of the subject, interpreted in a radical manner by German pre-Romantics and Romantics. In Humboldt’s thought, the new, esthetic and individualist paradigm creates foundations for the classical, liberal conception of the minimal state. Therefore, the esthetic conception of self-cultivation became the very foundation of Humboldt’s political philosophy.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 13-21
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka prawa w ujęciu niemieckiej szkoły historycznej
Legal Science in the Perspective of the German Historical School
Autorzy:
Tabak, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792718.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Tematy:
niemiecka szkoła historyczna
romantyzm
teoria prawa
filozofia prawa
prawo zwyczajowe
German Historical School
Romanticism
theory of law
philosophy of law
customary law
Opis:
Niemiecka szkoła historyczna w prawie jest XIX-wiecznym prądem intelektualnym w niemieckiej nauce prawa. Mając za podstawę ideologię romantyzmu, szkoła kładła nacisk na historyczne uwarunkowania prawa, co stało w opozycji do klasycznie zrozumiałego prawa naturalnego, wpisanego w każdy rozum ludzki przez transcendentny i osobowy Absolut. Najważniejsze poglądy szkoły zostały określone przez Gustava von Hugo i przede wszystkim przez Friedricha Carla von Savigny’ego. Podstawowym założeniem przyjętym przez szkołę historyczną jest to, iż prawo to nie zbiór regulacji nadanych arbitralnie przez daną władzę, lecz raczej wyraz przekonań określonej wspólnoty, uwarunkowany przez takie czynniki, jak język, zwyczaj, czy praktyka przyjęta w konkretnym środowisku. U podstaw prawa danego narodu leży „duch narodu”, czyli Volksgeist. W ramach niemieckiej szkoły historycznej można wyodrębnić dwa kierunki – romanistyczny i germanistyczny. Romaniści, do których zalicza się m.in. Savigny’ego, twierdzili, iż „duch narodu” może został odkryty w wyniku recepcji prawa rzymskiego, podczas gdy nurt germanistyczny, reprezentowany przez K.F. Eichorna, J. Grimma, G. Beselera, czy O. von Gierke za wyraz „ducha narodu” uznawał rodzime prawo niemieckie wywodzące się ze średniowiecza.
The German Historical School of Jurisprudence is a 19th-century intellectual movement in the study of German law. With Romanticism as its background, it emphasized the historical limitations of the law. The Historical School is based on the writings and teachings of Gustav von Hugo and especially Friedrich Carl von Savigny. The basic premise of the German Historical School is that law is not to be regarded as an arbitrary grouping of regulations laid down by some authority. Rather, those regulations are to be seen as the expression of the convictions of the people, in the same manner as language, customs and practices are expressions of the people. The law is grounded in a form of popular consciousness called the Volksgeist. The German Historical School was divided into Romanists and the Germanists. The Romantists, to whom Savigny also belonged, held that the Volksgeist springs from the reception of the Roman law. While the Germanists (K.F. Eichhorn, J. Grimm, G. Beseler, O.von Gierke) saw medieval German Law as the expression of the German Volksgeist.
Źródło:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; 2018, 13, 15 (2); 291-300
2719-3128
2719-7336
Pojawia się w:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marian Maciejewski czyli w trosce o kształt polskich badań nad literaturą
Marian Maciejewski or Out of Concern for the Form of Polish Study of Literature
Autorzy:
Kuczera-Chachulska, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882483.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
romantyzm
liryka
gawęda
interpretacja
krytyka kerygmatyczna
Romanticism
lyric poetry
tale
interpretation
kerygmatic criticism
Opis:
Szkic jest prezentacją charakteru dorobku naukowego Mariana Maciejewskiego z uwzględnieniem współczesnego tła historycznoliterackiego, wskazaniem na dorobek dotyczący badań nad autorami romantycznymi, ewolucją ich twórczości i genologią. Osobne miejsce zajmuje w nim opis warsztatu interpretatora poezji. Najwięcej miejsca poświęcono Uczonemu jako badaczowi liryki.
The sketch presents the character of Marian Maciejewski's academic achievement, including the modern historico-literary background; it also points to his work connected with research on Romantic authors, on the evolution of their literary output and genology. Separate space in the article is taken up by a description of the workshop of the poetry commentator. The most space is devoted to the Scholar as a researcher into lyric poetry.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 75-86
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romantic Nationalism and German “Universality”. Novalis’ Europa Speech and its context
Romantyczny nacjonalizm i niemiecki uniwersalizm. „Europa” Novalisa, praca i jej kontekst
Autorzy:
Mauch, Fabian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365617.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
„Chrześcijaństwo
czyli Europa”
nacjonalizm
Novalis (Friedrich von Hardenberg)
reformacja
romantyzm
“Christendom or Europe”
nationalism
Reformation
Romanticism
Opis:
Poeta Novalis (Friedrich von Hardenberg) jako pierwszy wysunął ideę, że przeznaczeniem narodu niemieckiego jest „wyzwolenie” Europy z jej politycznego i kulturowego kryzysu, ideę, która stała się podstawą jego dzieła pt. „Europa” (1799). W pracy tej przeniósł on chrześcijański uniwersalizm i misyjność na politykę, ustanawiając sposób myślenia, który miał się stać integralną częścią niemieckiego nacjonalizmu.
The poet Novalis (Friedrich von Hardenberg) first put forward the idea that the German nation was destined to “deliver” Europe from its political and cultural crisis, an idea that formed the basis of his work “Europe” (1799). With it he ultimately transferred Christian universalism and missionarism into politics, thereby establishing a line of thinking that German nationalism would lastingly incorporate into its mindset.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 312, 2; 241-247
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The outsider’s glimpse: the slow return or the very beginning of romanticism in Albania
Spojrzenie obcego: powolny powrót lub początek romantyzmu w Albanii
Autorzy:
Vaso, Jora
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361303.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
romantyzm
literatura albańska
wygnanie albańskie
spojrzenie
Orientalizm
Romanticism
Albanian Literature
Albanian poetry
glimpse
Orientalism
Opis:
The verses of the Albanian national poet Naim Frashëri’s poem Herds and Pastures, written in 1886, are ones of an émigré longing for his land: O, mountains of Albania, you trees of towering height / Meadows broad full of flowers / You’re with me day and night. Yet, they are imprinted in the memory of every Albanian of the 21st century. Though writing in the late 19th century, Frashëri is considered a Romantic poet in Albania, his poetry echoing elements of the European Romanticism. However, whether Romanticism Ever reached Albania remains questionable. However, since Frashëri’s 19th century poem, Albanian poetry reflects a population that have lost its ability to see or value the idyllic countryside surrounding it. Romanticism, it seems, can be born of temporal and geographical distance. Frashëri, an émigré for most of his life, was perfectly positioned to see the beauty of Albania. Contemporary French philosopher Georges Didi-Huberman refers to this nostalgic, distant gaze as “the glimpse,” which, rather than careful observation, allows beauty to appear. “To glimpse is to see only in passing, he suggests, a way of seeing a little less well, not as well as when the thing to be seen has become an object of observation.” Albanian poetry from the Communist period, though both carefully written by the poets and censored by the government, reveals a country that was beginning to be the object of dissection, rather than an object of longing. In contemporary times, however, with an Albania that is shaped, packaged and served to locals by international media like “The New York Times”, locals are once again adopting the necessary outsider’s perspective, finally beginning to glimpse and, thus, capture the beauty of their own land, allowing a forgotten romanticism to make its slow return to the country or the rise of the Romanticism that never was.
Wersety albańskiego poety narodowego Naima Frashëri Stada i pastwiska zostały napisane w 1886 r. Bohaterami są emigranci tęskniący za swoją ziemią: O, góry Albanii, wy wysokie drzewa / Łąki szerokie pełne kwiatów / Jesteś ze mną dzień i noc. Ten opis odcisnął się w pamięci każdego Albańczyka XXI wieku, chociaż został napisany pod koniec XIX wieku. Frashëri jest uważany za poetę romantycznego w Albanii, ale jego poezja odzwierciedla elementy europejskiego romantyzmu. Jednak to, czy romantyzm kiedykolwiek dotarł do Albanii, pozostaje wątpliwe. Od czasu dziewiętnastowiecznego wiersza Frashëriego poezja albańska odzwierciedla perspektywę spojrzenia ludności, która utraciła zdolność widzenia lub doceniania otaczającej ją idyllicznej wsi. Wygląda na to, że romantyzm rodzi się z dystansu czasowego i geograficznego. Frashëri, emigrant przez większość swojego życia, był doskonale przygotowany do zobaczenia piękna Albanii. Współczesny francuski filozof, Georges Didi-Huberman, nazywa to nostalgiczne, odległe spojrzenie spojrzeniem, które zamiast uważnej obserwacji pozwala na pojawienie się piękna. Rzut oka to widzenie tylko przelotne, a spojrzenie nostalgiczne to sposób zobaczenia nie tak dobrze, jak wtedy, gdy to, co ma być obserwowane, staje się przedmiotem obserwacji. Albańska poezja z okresu komunizmu, choć powściągliwie tworzona przez poetów z powodu cenzury przez rząd, ukazywała kraj, który stanowił przedmiot rozbioru, a nie pragnienia. Jednak w dzisiejszych czasach, gdy Albania jest kształtowana, projektowana i podawana miejscowym przez dyskurs międzynarodowych mediów, takich jak „The New York Times”, miejscowi znów przyjmują perspektywę outsiderów, która umożliwia dostrzeżenie i tym samym uchwycenie piękna ich własnej ziemi, co pozwala powrócić zapomnianemu romantyzmowi lub nawet umożliwia powstanie romantyzmu, którego nigdy nie było
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 105-120
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model bohatera romantycznego w wybranych utworach Juliusza Słowackiego (Arab, Balladyna, Lambro, Mazepa)
Autorzy:
Sielewońko, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607840.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Juliusz Słowacki
Romanticism
the Romantic era
the Romantic hero
model of a hero
poetic novel
Arab
Balladyna
Lambro
Mazepa
Goplana
romantyzm
bohater romantyczny
model bohatera
powieść poetycka
Opis:
The article is devoted to an analysis of the attributes of a typical romantic hero. On the basis of several texts of one of the most important Polish representatives of Romanticism, Juliusz Słowacki, (Arab, Lambro, Mazepa, Balladyna) an attempt to crystallize the common features that characterize romantic hero has been made. The main genre that occurs in the article is a poetic novel. The author focused on presenting various particular protagonists created by Juliusz Słowacki, so as to then point the attributes common to most of them. This made it possible to determine the model of the romantic hero, which is a prime example of the hero of the Romantic era. It indicated both the main features of common and minor similarities, which together make up the characteristic trait of the protagonists in the works of literature in the Romantic era. The difficulty that may result from trying to extract similarities and to create a single model from many profiles, which by definition are multifaceted examples of individualism, has been highlighted. The impact of Romanticism on the current culture was also emphasized.
Artykuł poświęcony jest analizie atrybutów typowego bohatera romantycznego. Na podstawie tekstów Arab, Lambro, Mazepa, Balladyna autorstwa jednego z najważniejszych polskich przedstawicieli romantyzmu – Juliusza Słowackiego podjęto próbę wykrystalizowania wspólnych cech, jakie charakteryzują bohatera romantycznego. Głównym gatunkiem, który analizowano w artykule jest powieść poetycka. Autorka skupiła się na zaprezentowaniu poszczególnych postaci wykreowanych przez Juliusza Słowackiego, po czym wskazała przymioty wspólne dla większości z nich. Pozwoliło to na określenie modelu bohatera romantycznego, będącego wzorcowym przykładem bohatera doby romantyzmu. Wskazano zarówno główne cechy wspólne, jak i drugorzędne podobieństwa, które składają się na charakterystyczny obraz właściwy postaciom w utworach romantycznych. Podkreślono trudność, jaka wynika z próby wydobycia podobieństw i stworzenia jednego modelu z sylwetek, które z założenia są wielopłaszczyznowymi przykładami indywidualizmu. Zaakcentowano też siłę oddziaływania romantyzmu na współczesną kulturę.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2015, 33, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Granice romantyzmu w dziejach polskiej komedii według dziewiętnastowiecznej krytyki krajowej
The Time Frames of Romanticism in the History of Polish Comedy According to the 19th-century Polish Criticism
Autorzy:
Dybizbański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193930.pdf
Data publikacji:
2021-06-20
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
romantyzm
polska komedia
cezury
Romanticism
Polish comedy
time frames
Opis:
W polskiej krajowej krytyce literackiej i teatralnej XIX w., dokonującej już pewnych bilansów dorobku romantyzmu, pojęcia „komedii romantycznej” i „romantyzmu w komedii” służyły za środek do porównawczych analiz i historycznoliterackich periodyzacji, choć jednocześnie takie kwestie, jak semantyczna zawartość tych terminów czy granice czasowe określanego nimi zjawiska, nie były precyzowane ani nawet problematyzowane. Podjęta w niniejszym artykule próba rekonstrukcji ówczesnych niewypowiedzianych wyobrażeń o tych znaczeniach i granicach wiedzie w kierunku formuły chronologicznie rozpiętej między „kosmopolityzmem”, przypisywanym wtedy klasycystycznej komedii XVIII w. i zwalczonym rzekomo dopiero w utworach Aleksandra Fredry z początku lat trzydziestych następnego stulecia, a tendencyjnością, uznaną w drugiej połowie XIX w. za atrybut komedii nowoczesnej i odnajdywaną przez krytyków już w komediach Józefa Korzeniowskiego z pierwszej połowy lat czterdziestych.
The notions of both a ‘romantic comedy’ and ‘Romanticism in comedy’ were used in the 19th-century Polish literary and theatre criticism, which at that point had already outlined some accomplishments of Romanticism, as a means of comparative analysis as well as historical and literary periodisation. Curiously enough, such issues as semantic contents and the time frames defining the phenomenon, were not specified or better still problematized at that time. This article attempts to reconstruct the unexpressed insights into the meanings and time frames and as a result leads towards a model stretching chronologically from ‘cosmopolitanism’, which was at that time attributed to the 18th-century classicistic comedy, allegedly eradicated by Aleksander Fredro as late as at the beginning of the 1930s, and tendentiousness, considered to be one of the traits of modern comedy of the second half of the 19th century, and detected by critics as early as in the first half of the 1940s in Józef Korzeniowski’s comedies.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2021, 11 (14); 182-202
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interpretacja kerygmatyczna w doświadczeniu historyka literatury
Kerygmatic Interpretation in the Experience of a Historian of Literature
Autorzy:
Pyczek, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882485.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia literatury
kerygmat
interpretacja kerygmatyczna
prawda
słowo
ewangelia
świadectwo
hermeneutyka
romantyzm
history of literature
kerygma
kerygmatic interpretation
truth
word
Gospel
testimony
hermeneutics
Romanticism
Opis:
Szkic ukazuje, w jaki sposób autorska metoda kerygmatycznej interpretacji, zaproponowana przez Mariana Maciejewskiego, określiła warsztat i praktykę badawczą uczonego. Bohater artykułu został przedstawiony jako historyk literatury, dokonujący kerygmatycznej egzegezy tekstów romantycznych (liryki i epiki), który kontynuując dialog z tradycją badań, proponuje nowe spojrzenie na zjawiska literackie, wykorzystując paradygmat kerygmatu apostolskiego (ewangelicznego). Takie ujęcie literatury eksponuje historię ludzką, mocniej akcentuje kompleks najgłębszych doświadczeń egzystencjalnych osób mówiących (podmiotu, narratora) czy bohaterów; jednocześnie daje możliwość pełniejszego opisu głębokiej struktury utworu. Troską uczonego jest usytuowanie zjawisk literatury wobec rzeczywistości Słowa proklamowanego przez Ewangelię. Praktyka badawcza Mariana Maciejewskiego została tu ukazana jako forma pewnego świadectwa wierności wobec Słowa.
The sketch shows the way, in which the author's method of kerygmatic interpretation suggested by Marian Maciejewski has defined the workshop and research practice of a scholar. The protagonist of the article is presented as a historian of literature practicing the kerygmatic exegesis of Romantic texts (lyric and narrative ones), who, while continuing his dialog with the tradition of research, suggests a new look at literary phenomena, using the paradigm of the apostolic (evangelical) kerygma. Such an approach to literature exhibits the human history and emphasizes the complex of existential experiences of the persons speaking (the lyrical subject, the narrator) or of the protagonists; at the same time it makes it possible to describe more fully the deep structure of the work. The scholar's concern is locating the phenomena of literature against the reality of the Word proclaimed by the Gospel. Marian Maciejewski's practice of research is presented here as a form of a certain testimony of his faithfulness to the Word.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 41-55
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homo inrogatus – Emil Korytko w świetle listów do rodziny
Homo inrogatus – Emil Korytko in the Light of His Letters to His Family
Autorzy:
Wiśniewska-Krupa, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887304.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Emil Korytko
romantyzm
korespondencja romantyczna
kultura słoweńska
zniewolenie
wygnanie
Romanticism
Romantic correspondence
Slovenian culture
enslavement
exile
Opis:
Emil Korytko w Polsce pozostaje postacią prawie nieznaną, chociaż Bożena Ostromęcka-Frączak starała się w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku przybliżyć rodakom jego dorobek etnograficzno-literacki. W niniejszym artykule autorka podejmuje próbę spojrzenia na korespondencję młodego człowieka jako na literackie świadectwo, dokumentujące losy jednego z polskich więźniów politycznych, żyjących w pierwszej połowie XIX stulecia. Listy te pokazują, iż wyrok władz, zmuszający skazańca do opuszczenia rodzinnej ziemi, staje się bezpośrednim powodem jego klęski: 1. pozostaje on na utrzymaniu rodziny, co komplikuje relacje na linii syn–rodzice; 2. Emil z trudem realizuje swe plany naukowo-literackie, pod koniec życia nie wie nawet, czy jego praca zostanie opublikowana; 3. nędzne warunki, w jakich żył Korytko, doprowadzają go do choroby, a potem śmierci. Ponadto w listach obecne są elementy świadomego stylizowania się Emila na kontynuatora szkoły Zoriana Dołęgi-Chodakowskiego oraz romantyka-byronistę, człowieka samotnego, wyobcowanego ze świata, w którym żyje. Mało znana badaczom literatury romantyczniej korespondencja Korytki pozwala lepiej zrozumieć tragizm ludzi, których życie w znacznej mierze naznaczone zostało przez historię ruchów narodowowyzwoleńczych.
Emil Korytko remains an unknown person in Poland, although in the 1980s Bożena Ostromęcka-Frączak tried to make Poles familiar with his ethnographic-literary work. The author makes an attempt to look at the young man’s correspondence as a literary testimony documenting the vicissitudes of one of Polish political prisoners living in the first half of the 19th century. Those letters show that the authorities’ verdict making the convict leave his homeland becomes the direct reason of his defeat: 1. He is still supported by his family, which makes the relations between the son and his parents more complicated; 2. Emil finds carrying out his scientific-literary plans hard, and at the end of his life he does not even know if his work will be published; 3. The deplorable conditions Korytko lived under make him fall ill, and ultimately die. Moreover, his letters show that he consciously posed as a continuator of Zorian Dołęga-Mostowicz’s school, and a Romantic – Byronist, a lonely man, alienated from the world he lives in. Korytko’s correspondence that is not very well known to those who study Romantic literature, allows a better understanding the tragic vicissitudes of people whose life was to alarge degree affected by history of national independence movements.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 1; 11-21
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Listka jednego, ni ząbeczka w liściu”. Norwid – poza romantyzmem
“Neither a leafnor a single toothin it.” Norwid beyond romanticism
Autorzy:
Chlebowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799207.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
romantyzm
Zofia Stefanowska
Zofia Trojanowiczowa
historiozofia
bohater liryczny
podmiot
bohater
ironia
czyn
Romanticism
historiosophy
lyrical subject
protagonist
irony
deed
Opis:
Artykuł stanowi polemikę z dotychczasowymi ustaleniami historycznoliterackimi, które sytuują dzieło Norwida w ramach nurtu romantycznego: zwłaszcza z koncepcjami Zofii Stefanowskiej, Zofii Trojanowiczowej czy Edwarda Kasperskiego, ale także z pomysłami ks. Antoniego Dunajskiego, wyprowadzającymi historiozoficzną refleksję poety z dialektycznej myśli Hegla (albo ogólnie: tzw. filozofii niemieckiej), przyprawionej chrześcijańską tradycją i lekturą Biblii. Artykuł zwracał uwagę na niektóre cechy i właściwości poetyki Norwida, jak: oryginalna koncepcja bohatera, personalistyczna koncepcja dziejów, ironia czy ukształtowanie podmiotu lirycznego oraz wirtualnego odbiorcy lirycznego, które w sposób zdecydowany zaświadczają o funkcjonowaniu poety poza wskazanym nurtem literackim oraz ideowym epoki. Zarazem tym ustaleniom przyświeca myśl, że twórca Vade-mecum poruszając się poza romantycznymi konwencjami niekoniecznie musiał wpisywać się w jakiś inny, już istniejący nurt (jak np. pozytywizm, parnasizm), czy też taki, który dopiero zaistnieje w przyszłości (np. modernizm): jego dzieło stanowiłoby wówczas zapowiedź owego nurtu (jako premodernista, jako prekursor współczesnej liryki, jako symbolista etc.). Autorowi artykułu przyświeca zatem refleksja o odrębności, fenomenie Norwida i jego oryginalnej spuścizny przynajmniej na tle literatury polskiej.
The article polemicizes with those findings in the history of literature that situate Norwid’s output within the Romantic movement, especially conclusions drawn by Zofia Stefanowska, Zofia Trojanowiczowaand Edward Kasperski, but also certain ideas developed by Rev. Antoni Dunajski, who argues that the poet’s historiosophic reflection is rooted in Hegelian dialectics (or German philosophy in general), seasoned with the Christian tradition and readings from the Bible. The authoremphasizes certain properties of Norwid’s poetics: an original concept of the protagonist, a personalist concept of history, irony, and the development of both the lyrical subject and the virtual lyrical audience, which all decidedly confirm that the poet functioned outside the said literary and ideological movement. These claims are also informed by the idea that even though Norwid operated beyond the Romantic convention, he would not embrace some other, existing trend (e.g. positivism or Parnassianism), or already represent one from the future (e.g. modernism). Instead, as a pre-modernist and precursor of contemporary lyricism, or a symbolist, he foreshadowed future literary movements. Accordingly, the article claims that Norwid’s work constitutes a separate and original phenomenon, at least in Polish literature.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 127-168
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Norwida – historia romantyków (wybrane zagadnienia)
History by Norwid – history by Romantics (selected issues)
Autorzy:
Kuczera-Chachulska, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729377.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia
romantyzm
szczegół
Kleopatra i Cezar
obserwacja
realizm
sztuka
praca
sumienie
życie wewnętrzne
Romanticism
detail
observation
inner life
realism
art
work
conscience
history
Opis:
In Norwid's works continuation is seen of the Romantic predilection for details, for concrete facts, but the poet moves them from the space of the outer world to the dimension of man's inner reality. The first generation Romantics approach history, for example, through a detail of the landscape. For Norwid history is a context for revealing the inner man (Kleopatra i Cezar). It also happens that history, like in Promethidion, appears in its entanglement in relations with art, beauty and work. In such a configuration the key character of conscience is revealed as a category in a special way connected with the flow of time, with history.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2011, 29; 21-32
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid wśród symboli i alegorii. Refleksje wokół książki Symbol w dziele Norwida
Norwid amongst symbols and allegories. Reflections around the book Symbol w dziele Norwida (Symbols in Norwid’s Works)
Autorzy:
Junkiert, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729465.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
symbol
alegoria
parabola
romantyzm
modernizm
allegory
parable
Romanticism
modernism
Opis:
The article is concerned with a monograph that discusses the presence of symbols and allegories in Cyprian Norwid's works. It is an important work raising a theme that is fundamental for modern studies of the poet. The studies gathered in the volume try to answer the question if Norwid is more of a continuator of Romantic literature, or rather he predicts literary trends characteristic of the beginning of the 20th century.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2012, 30; 276-287
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vade-mecum w perspektywie czasu. Zarys problematyki
Vade-mecum in the perspective of time. Topic outline
Autorzy:
Fert, Józef Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17934521.pdf
Data publikacji:
2021-11-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
George W.F. Hegel
Fryderyk Nietzsche
czas
historia
dialektyka
romantyzm
Vade-mecum
G.W.F. Hegel
Friedrich Nietzsche
time
history
dialectics
Romanticism
Opis:
W artykule dotknięty został istotny kompleks ideowy i artystyczny całej twórczości autora Vade-mecum. To ujęcie czasu w relacji do ruchu, które zaprząta zresztą filozofów, poetów i uczonych od starożytności do dziś, przynosząc po drodze m.in. genialną koncepcję Alfreda Einsteina, dającą się zamknąć w eleganckiej kategorii czasoprzestrzeni, a równocześnie prowadząc dalej – do teorii strun, teorii wielowymiarowości czy wreszcie teorii nieprzemienności. Po stronie poezji mamy mit „wiecznego powrotu”, genialne tragedie starożytnych Greków, Szekspirowskie udramatyzowanie losów ludzkich poprzez bieg w czasie nieuchronnych następstw paktowania ze złem (jak w Makbecie), przejmującą reinterpretację Pasji Jezusa w Mickiewiczowskiej psychomachii, czyli Dziadów części trzeciej, apokaliptyczną wizyjność Krasińskiego Nie-Boskiej komedii i zanurzenie w problematyce (nierzadko alegoryzowanej) przełomu dziejów, jaką przynosi Norwidowski Quidam, dziejący się „pomiędzy świtem a nocy zniknięciem...”. Po stronie filozofii wspomnijmy Hegla, który „kazał logicznie” zamknąć się dziejom w jego genialnej myśli jako szczycie i finale procesów historycznych... Obrazy dziania się – ruchu w czasie – mają u Norwida zwykle dramatyczne zakotwiczenie w następstwie zdarzeń lub w konsekwencji wnioskowania z przywołanych przesłanek („ruch myśli”). Znamienne są tu perspektywy nie tyle bliżej nieokreślonej przemiany jako efektu anonimowego procesu, co raczej docieranie do jakichś konsekwencji „dziania się”, która w poetyckim ujęciu przybiera nierzadko kształt zaskakującej puenty będącej zarazem ukrytą lub jawna „nauka moralną”, niekiedy na skutek nadprzyrodzonej interwencji, jak w wierszu XIV. Litość, w którym ciąg pozornych czy konwencjonalnych znaków współczucia przerywa „grom z jasnego nieba”, zmuszając do autentycznej pomocy bliźniemu. Warto pamiętać, że Vade-mecum w znacznym stopniu, jeśli nie w istocie, to z jednej strony dzieło programowe, ale z drugiej – autentyczny wybór autorski z twórczości poetyckiej z lat 1848–1866, poddany określonej funkcji programowej, w której problem zobowiązań moralnych wysuwa się na plan pierwszy jako odpowiedź poetycka na istotne zapotrzebowanie chwili bieżącej jako czyn artystyczny mający służyć swoim czasom. Stąd tak ogromne poczucie niespełnienia, jakiego doświadczał Norwid jako „nadkompletowy aktor” w tym teatrze wieku, mówiąc słowami Zofii Stefanowskiej, „kupieckiego i przemysłowego”.
This article addresses a conceptual and artistic issue that is vital for Norwid’s entire work, namely the relationship between time and movement. This question has preoccupied philosophers and poets since antiquity, giving birth for example to the ingenious concept of time-space developed by Alfred Einstein, and leading further to string theory, multidimensional physics, or noncommutative geometry. In the field of poetry, this theme has been elaborated in the myth of “eternal recurrence,”brilliant ancient Greek tragedies, Shakespeare’s dramatization of human fate as the temporal course of the inevitable consequences of compacts with evil (as in Macbeth), the piercing reinterpretation of the Passion in Mickiewicz’s psychomachia (in the third part of Dziady [Forefathers’ Eve]), the apocalyptic visions in Krasiński’s Nie- Boska komedia [The Undivine Comedy], and explorations of the (often allegorized) question of historical turning points in Norwid’s Quidam, which is set “between dawn and the fading of the night…”Finally, in philosophy, Hegel postulated the logical conclusion of history in his profound theory about the culmination of historical processes. In Norwid’s poetry, images of movement in time are usually anchored in the sequence of events or in the consequences of concluding on the basis of articulated premises (as “movement of thought”). What is notable here is not the perspective of some indefinable transformation considered as the effect of anonymous processes, but rather the establishing of certain consequences of “unfolding,” which is often expressed in poetic terms as a surprising point that communicates an explicit or implicit “moral lesson,” sometimes as a result of supernatural intervention, as in the poem “XIV. Litość” [XIV. Mercy], where a sequence of ostensible or conventional signs of compassion are interrupted by a “bolt out of the blue,” demanding authentic help for our neighbour. It is worth remembering that Vade-mecum is, to a large extent (if not essentially), a programmatic work on the one hand, while on the other – an authentic selection of poems written in the years 1848-1866 subjected to a specific programmatic function that foregrounds moral obligations as a poetic response to the vital needs of the times – an artistic gesture meant to offer an answer to the problems of this period. Hence the immense sense of a lack of fulfilment experienced by Norwid as an “extra actor” in the theatre of an age that Zofia Stefanowska called “the age of trade and industry.”
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39; 31-55
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lyricism as a polemical concept in Norwid, Brzozowski, and Sztuka i Naród
Liryzm jako koncept polemiczny: Norwid, Brzozowski, Sztuka i Naród
Autorzy:
Zehnder, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361275.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
teoria liryki
romantyzm
krytyka kulturalna
afekty
Cyprian Norwid
Stanisław Brzozowski
Sztuka i Narod
theory of lyric
Romanticism
cultural criticism
affects
Opis:
The concept of “lyricism” (lyrisme) was coined in France in the late 1820s to declare a particularly exalted, “singing” poetic mode. It can be understood as a way of codifying Romantic self-empowerment. However, in the context of late Romanticism, the term soon became ambivalent. It now often described a conventionalized Romantic literary manner and, moreover, an exaggeratedly sentimental behavior. This paper presents a series of examples from Polish literature where lyricism (liryzm/liryczność) undergoes not only such a partial but, as it were, complete devaluation and functions instead as a universally applicable pejorative polemical concept in Reinhard Koselleck’s sense. In the late Romantic poet Cyprian Norwid (1821–1883), “lyricism” describes specific rhetorical moves that compensate for the lack of civic courage and self-reflection among Polish intellectuals. The fin de siècle philosopher, critic, and writer Stanisław Brzozowski (1878–1911), dwelling on the same notion, criticizes the “decadent” insistence on artistic autonomy as a pretext to avoid both facing modernity and acknowledging technical progress. The young right-wing poets gathered around the underground magazine Art and Nation (Sztuka i Naród, Warsaw, 1942–44) – obviously referring to Norwid’s and Brzozowski’s strategies – used “lyricism” as a discursive weapon against some of the “defeatist” representatives of prewar literature and as a negative foil for the constant reworking of their own stance in the field of clandestine literature during the Occupation. These polemical appropriations of “lyricism”, the paper argues, instantiate a mode of contestation that contributed to a controversial tradition of Romantic subjectivity, rather than to abandon it.
Pojęcie liryzmu (lyrisme) weszło w obieg we Francji w latach 20. XIX wieku i posłużyło do określenia szczególnie wyegzaltowanego, „śpiewnego” trybu wypowiedzi poetyckiej. Można go ponadto oddać jako narzędzie samoutwierdzania się romantyzmu. Tymczasem w kontekście późnego romantyzmu określenie to niedługo przybrało zabarwienie ambiwalentne, gdyż opisywało coraz częściej konwencjonalizowany styl romantyczny, i to nie tylko w piśmienności, lecz także w zachowaniu. W artykule tym omawiam szereg przykładów z literatury polskiej, w których liryzm/liryczność przechodzi nie tylko taką częściową, lecz – jak się wydaje – zupełną dewaluację. Funkcjonuje wówczas jako koncept polemiczny o pejoratywnym wydźwięku i uniwersalnym zakresie zastosowania – zgodnie z koncepcją Reinharda Kosellecka. U późnego romantyka Cypriana Norwida „liryzm” opisuje specyficzne zabiegi retoryczne rozpowszechnione wśród polskiej elity, które mają kompensować brak odwagi cywilnej i autorefleksji. Filozof, krytyk i pisarz Młodej Polski Stanisław Brzozowski, używając tego samego określenia, krytykuje „dekadenckie” upieranie się przy autonomii sztuki jako pretekstu do uniknięcia nowoczesności i akceptacji rozwoju technicznego. Wreszcie młodzi poeci konspiracyjnego czasopisma „Sztuka i Naród” (Warszawa 1942–44) – wyraźnie nawiązując do strategii Norwida i Brzozowskiego – eksploatowali koncept „liryzmu” jako dyskursywną broń przeciw „defetystycznym” reprezentantom literatury dwudziestolecia międzywojennego oraz jako pole odniesienia przy ciągłym przepracowywaniu własnej postawy w konspiracyjnym polu literackim okresu okupacji. Te polemiczne zawłaszczania „liryzmu” – oto teza artykułu – ujawniają taki tryb kontestacji, który przyczynił się do kontrowersyjnego przekazywania miast odrzucenia podmiotowości romantycznej.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 179-185
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spojrzeć w twarz Meduzie: Jerzy Grotowski wobec romantyzmu i mitu Fausta cz. 1. „Farsa-misterium”: Faust według J.W. Goethego, Teatr Polski, Poznań, 1960
Autorzy:
Kallaus, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029797.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Jerzy Grotowski
Faust
Romanticism
farce-mystery
J.W. Goethe
myth
archetype
romantyzm
farsa-misterium
mit
archetyp
Opis:
Przedmiotem artykułu jest pierwsza z dwóch reinterpretacji mitu Fausta przez Jerzego Grotowskiego – inscenizacja Fausta według tekstu J.W. Goethego w Teatrze Polskim w Poznaniu w 1960, będąca próbą dialektycznej polemiki z romantyczną i metafizyczną wizją Goethego. Spektakl ukazuje wczesną estetykę reżysera, opisaną jako „farsa-misterium”, w której dominuje fascynacja rytuałem jako laicką formą doświadczenia religijnego. Mit Fausta jest w nim próbą konfrontacji reżysera z archetypem, którego celem jest uwolnienie energii duchowej widzów poza mitem i religią i odnowienie świadomości wspólnoty przez wzbudzenie grozy. Celem rozważań jest wykazanie, że historia Fausta ma dla Grotowskiego istotne znaczenie jako wcielenie mitu, poprzez które realizują się dążenia Grotowskiego do przełamania traumy śmierci i przekroczenia ograniczeń kondycji ludzkiej, typowe dla wrażliwości romantycznej.
The subject of this paper is the first of the two re-interpretations of the myth of Faust by Jerzy Grotowski –  the performance of Faust by J.W. Goethe in the Polish Theatre in Poznań (1960), in which Grotowski enters into polemics with Goethe’s romantic and metaphysical vision. The spectacle shows Grotowski’s early aesthetics called as “farce-mystery”, displaying his fascination with ritual as a performative secular alternative to religious experience. The myth of Faust shows his creative confrontation with the archetype, which aims to liberate the spiritual energy beyond religion and myth to renew the community’s sense of the sacred. The author sets out to prove that the story of Faust is of crucial significance to Grotowski as an incarnation of myth that helps him to cope with the trauma of death and go beyond the limits of human condition, which reveals his romantic sensibility.  
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 609-630
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między romantyzmem a modernizmem – Norwid jako poeta II połowy XIX wieku (w perspektywie nauczania szkolnego)
Between romanticism and modernism - Norwid as poet of the II half of XIX century (in the perspective of didactical process)
Autorzy:
Rzońca, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164868.pdf
Data publikacji:
2012-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Cyprian Norwid
romantyzm
modernizm
romanticism
modernism
Opis:
Mając na uwadze szkolny, dydaktyczny wizerunek Cypriana Norwida, autor zaznacza, że przemiany kulturowe, jakie nastąpiły po 1989 roku, doprowadziły do kryzysu paradygmatu romantycznego w Polsce i obnażyły nietrafność historycznoliterackiego zaszeregowania poety jako romantyka. Pokazując, że dzieło autora Chwili myśliwychodzi, z przyczyn definicyjnych, poza romantyzm (brak orientalizmu, egotycznego indywidualizmu, naturystycznego regionalizmu, egzaltowanego patriotyzmu, pachtu z diabłem), traktuje modernizm jako tradycję, w obrębie której prekursorskie dzieło Norwida okresu dojrzałego pozwala się zawrzeć. Uwzględniając, że dzieło naszego poety powstawało we Francji (od 1849) w warunkach rodzącego się modernizmu (od Kwiatów zła Baudelaire’a), autor wskazuje na fakt zainteresowania Norwida kulturą (i człowiekiem kulturowym), jak również na intelektualizm, poetykę milczenia, wielopostaciowość podmiotu mówiącego, awangardowy język oraz wykreowaną teorię interpretacji jako cechy dzieła artystycznego, które czynią z Norwida poetę nowoczesnego.
Taking into account the educational, didactical image of Cyprian Norwid, the author underlines that the cultural transformations which took place after 1989, led to a crisis of the paradigm of Romanticism in Poland and revealed incorrectness of the historical and literary classification of the poet as a romantic poet. By indicating that the work of the author of Chwile myśli goes, for reasons of definition, beyond romanticism (lack of orientalism, egotistic individualism, naturist regionalism, exalted patriotism, pact with the devil), the author treats modernism as tradition, in which the Norwid’s precursory work of the mature period may be included. Bearing in mind that the work of our poet was developed in France (starting from 1849) in the conditions of nascent modernism (from The Flowers of Evil by Baudelaire), the author indicates the fact of Norwid’s interest in culture (and a man of culture), and also indicates the intellectualism, the poetics of silence, polymorphism of the speaking subject, the avant-garde language and the created interpretation theory as features of artistic work, which make Norwid the modern poet.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2012, Zeszyt, XXVI; 249-260
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poetic faith and a willing suspension of disbelief in Zygmunt Haupt’s prose
Zawieszenie niewiary i poetycka wiara w prozie Zygmunta Haupta
Autorzy:
Garbol, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312313.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Zygmunt Haupt
Samuel Taylor Coleridge
Meyer Howard Abrams
Wallace Stevens
Romanticism
willing suspension of disbelief
natural supernaturalism
romantyzm
Opis:
Punktem wyjścia artykułu jest przypomnienie znaczenia, jakie przywiązywał Zygmunt Haupt do „chętnego zawieszenia niewiary” przez czytelnika, a przedmiotem namysłu – wykraczające poza kontekst ściśle poetologiczny znaczenie tej formuły Coleridge’a. Zawieszenie niewiary i dopełniająca sens tego określenia poetycka wiara – to w historii literatury hasła wywoławcze dla głębokiego namysłu nad odejściem w kulturze od wyznaniowej wiary religijnej na rzecz „wiary poetyckiej”, której treścią jest jakość doświadczenia artystycznego, określana przez M.H. Abramsa jako „naturalny supranaturalizm”. Artykuł wskazuje, że z tym eksplorowanym przez modernistów doświadczeniem mamy do czynienia w dziele Haupta.
This article was inspired by the importance which Zygmunt Haupt attached to the “willing suspension of disbelief” on behalf of the reader. It discusses how Coleridge’s formula may function in a context that is not strictly poetic. A “suspension of disbelief” and poetic faith are complementary concepts which encourage in literary and cultural studies deep reflection on the demise of religious faith in favor of “poetic faith,” which, as M.H. Abrams writes, may essentially be described as “natural supernaturalism.” The article argues that this modernist experience may be found in Haupt’s works.
Źródło:
Forum Poetyki; 2023, 31; 132-145 (eng); 128-141 (pol)
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola zmysłów w opowiadaniu Edgara Allana Poego Serce – oskarżycielem
Role of senses in Edgar Allan Poe’s short story The Tell-Tale Heart
Autorzy:
Guner, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564313.pdf
Data publikacji:
2016-01-22
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
romantyzm
zmysły
słuch
wzrok
gotycyzm
narracja pierwszoosobowa
Edgar Allan Poe
Romanticism
senses
hearing
eyesight
Gothic fiction
first-person narrative
Opis:
Summary The thesis analyses the role of senses in Edgar Allan Poe’s short story The Tell-Tale Heart. The narrator suffers from chronic squeamishness of senses – his most sensitive one is hearing. Thus, the text is full of descriptions of varied sounds. Sight is another important sense, which becomes protagonist’s main source of anxiety. An obsession about an old man’s eye leads him to commit a murder. The apprehension of the world by the protagonist is modeled by psyche of its character. As such, the analysis of his sensatory experiences has allowed to construct a picture of his internal life.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2015, 13; 55-70
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie reinterpretacje baśni Piotra Jerszowa. Analiza trzech adaptacji literackich
The Polish literary reinterpretations of Pyotr Yershov’s wonder tale. A comparative study
Autorzy:
Vandenborre, Katia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690229.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
wonder tale
Russian literature
Polish literature
comparative literature
Yershov
Romanticism
communism
baśń
literatura rosyjska
literatura polska
literatura porównawcza
Jerszow
romantyzm
komunizm
Opis:
The present article is based on three literary rewritings of The Little Humpbacked Horse (Конёк-Горбунок, 1834): 1) The Tale of Knight Niezginek, the Self-cutting Sword and the Self-playing Gusli (Baśń o rycerzu Niezginku, mieczu samosieczu, i o gęślach samograjach) by Antoni Józef Gliński, 2) The Little Humpbacked Horse (Konik Garbusek) by Jan Brzechwa and 3) The Little Fatty Horse (O koniku Grubasku) by Jerzy Niemczuk. Gliński’s wonder tale appeared in 1853 in the second volume of The Polish Tale Teller, Brzechwa’s poem was presented in 1949 as a summary of Ivan Ivanov-Vano’s film and Niemczuk’s story was part of Mr. Mess’s Ring (Pierścień pana Bałagana) that came out in 1993. These works were therefore published in very different periods and literary contexts that had inevitable influence on writers’ approach to the Russian original.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 257-272
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ten sam jest Bóg”. Norwid – Abd el-Kader - Ibn ‘Arabi
[God is the same]. Norwid – Abd el-Kader - Ibn ‘Arabi
Autorzy:
Gadamska-Serafin, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117224.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Abd el-Kader
Ibn ‘Arabi
orientalizm XIX-wieczny
Orient
romantyzm
islam
muzułmanie
19th-century orientalism
the Orient
Romanticism
Islam
Muslims
Opis:
Przesłanie Norwidowskiego wiersza Do Emira Abd el Kadera w Damaszku z roku 1860 wykazuje niezwykłą zbieżność z myślami wyrażonymi przez Abd el-Kadera w jego wydanym po francusku dziele Rappel à l’intelligent, avis à l’indifferent. Cinsiderations philosophiques, réligieuses, historiques etc. (Paris 1858). Jest wielce prawdopodobne, że Norwid znał wskazaną publikację algierskiego bohatera narodowego, mistyka i świętego islamu. Duchowa i intelektualna bliskość tych dwóch wybitnych myślicieli XIX stulecia jest uderzająca. Źródłem uniwersalizmu religijnego Abd el-Kadera była nauka jego duchowego mistrza, twórcy muzułmańskiego mistycyzmu i najwybitniejszego teologa sufickiego późnego islamu – Ibn ‘Arabiego. W poezji Norwida zainicjowany został w literaturze polskiej – osadzony na solidnym fundamencie metafizycznym i na uniwersalistycznych przesłankach wyłonionych z obu tradycji – okcydentalnej i orientalnej, prawdziwy dialog świata zachodniego z arabskim Wschodem, niepomiernie przekraczający swą głębią i merytorycznością wszelkie powierzchowne mody i orientalne stylizacje tamtej epoki. Norwid i arabski Emir z Damaszku nie tylko jednogłośnie wskazywali te same zagrożenia wynikające z błędnych założeń kulturowo-cywilizacyjnych europejskiej nowożytności oraz pragnęli przemodelować ją według wzorca doskonalszego, ale także wspólnie proponowali w swych pismach, by zamknąć (wpierw mentalnie, następnie na planie dziejów) starą epokę europocentryzmu i religijnego ekskluzywizmu, a otworzyć erę nową – humanizmu światowego
The main message of Norwid’s poem Do Emira Abd el Kadera w Damaszku [To Emir Abd el Kader in Damascus] of 1860 reveals his remarkable affinity for the ideas expressed by Abd el-Kader in his French work Rappel à l’intelligent, avis à l’indifferent. Considerations philosophiques, réligieuses, historiques etc. [Call to the intelligent, warning to the indifferent. Philosophical, religious, historical and related considerations] (Paris 1858). It is highly probable that Norwid was familiar with the text by the Algerian national hero, a mystic and an Islamic saint. The spiritual and intellectual closeness of these two remarkable thinkers of the 19th century is striking. The source of the religious universalism in Abd el-Kader’s thought is the legacy of his own spiritual master – the founding father of Muslim mysticism and the most famous Sufi theologian of late Islam – Ibn ‘Arabi. Norwid’s poetry introduced an idea of authentic dialogue of the West with the Arabic East to Polish literature. This dialogue rested on sound metaphysical foundations and on the universalist premises emerging from both traditions – occidental and oriental. In its weight and depth, this dialogue surpassed all the superficial fads and oriental stylisations typical of the epoch. Norwid and the Arab Emir of Damascus expressed unanimously their anxiety about the dangers that the European contemporaneity faced as a result of the false cultural and civilizational assumptions it decided to rest on. They both strove to reconstruct it in accord with a more promising model. They both believed as well that the reconstruction must begin with closing down (first mentally, then historically) the old time of Eurocentrism and religious exclusivism, to open a new era of global humanism.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2016, 34; 21-59
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Światy i życie. Metafory w polskiej krytyce literackiej romantyzmu
Worlds and life. Metaphors of poetry in polish literary criticism in the romantic era
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17944206.pdf
Data publikacji:
2021-11-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
metafora
romantyzm
romantyczna krytyka literacka
Mochnacki
M.H. Abrams
metaphor
Romanticism
Romantic literary criticism
Maurycy Mochnacki
M. H. Abrams
Opis:
Artykuł jest omówieniem książki Marka Stanisza Światy i życie. Metafory poezji w polskiej krytyce literackiej doby romantyzmu. Autor recenzji podkreśla ogromną wartość dokumentacyjną i analityczną książki (podddanie bardzo szerokiemu omówieniu wypowiedzi romantycznych krytyków literatury na temat poezji i koncepcji poety). Polemizuje jednocześnie z tezą, że oryginalna metaforyka stanowi semantyczne centrum wypowiedzi krytycznych polskiego romantyzmu.
This article discusses the book Światy i życie. Metafory poezji w polskiej krytyce literackiej doby romantyzmu [Worlds and Life. Metaphors of Poetry in Polish Literary Criticism in the Romantic Era] by Marek Stanisz. The review emphasizes the immense documentary and analytical value of this study, especially the broad discussion of statements made by Romantic literary critics about poetry and the concept of the poet. At the same time, the review polemicizes with the claim that original metaphors constitute the semantic core of Polish Romantic criticism.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39; 331-334
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Juliusz Słowacki’s problems with eroticism
Juliusza Słowackiego kłopoty z erotyzmem
Autorzy:
Ciechańska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088453.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
sexuality and eroticism
the French language and the articulation of intimate desire
Leonard Niedźwiecki (1810–1892)
Juliusz Słowacki (1809–1849)
Leonard Niedźwiecki
romantyzm
erotyzm
seksualność
Opis:
This article examines Słowacki’s preoccupation with eroticism in some of his works and in his correspondence. The first part focuses on his poem ‘In Switzerland’ in which the relationship between the characters is shrouded in ambiguity and the sexual theme is treated in an elliptical manner. Beatrix Cenci, a Romantic drama showing the fi lthy, predatory aspects of sexuality and eroticism, is analysed in the second part of the article. It is followed by a discussion of Słowacki’s correspondence with Leonard Niedźwiecki, conducted in French. The article examines the ways in which the choice of the French language appears to have infl uenced the poet’s articulation of his intimate experiences and desires.
Źródło:
Ruch Literacki; 2019, 3; 315-331
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz literatury polskiej XIX wieku w pismach Stanisława Szczepanowskiego
The image of the Polish XIXth century literature in the writings of Stanislaw Szczepanowski
Autorzy:
Jazownik, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497108.pdf
Data publikacji:
2016-05-23
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
literatura polska XIX wieku
romantyzm
mesjanizm
recepcja literatury
XIXth century Polish literature
Romanticism
Christ of Europe messianic doctrine
reception of literature
Opis:
The article presents the views of Stanislaw Szczepanowski (1845-1900) – a politician, an economist and a publicist – on the Polish XIXth century literature. Szczepanowski was an opponent of aestheticism and of cosmopolitan art. He treated literature instrumentally, seeing in it primarily a tool serving the realization of national goals. He especially valued Romantic Literature, for – in his belief – it guaranteed the continuity of culture and propounded the national ideal which integrated and activated the Polish nation. The foundation of this ideal is implementation of Christian ethical values into the political, social and economic life.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2016, 1(13); 85-100
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyprian Norwid w Crystal Palace albo czy istnieje światopogląd modernistyczny Norwida?
Cyprian Norwid in Crystal Palace or does the Norwid’s modern view of the world exist?
Autorzy:
Samsel, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967375.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Fyodor Dostoevsky
Modernism
Romanticism
eschatology
Cyprian Norwid
Crystal Palace
fiodor dostojewski
crystal palace
modernizm
romantyzm
eschatologia
cyprian norwid
Opis:
The author of the article aims to add his voice to the debate (fundamental for the studies of Norwid) on the tangled historical and literary origin of Cyprian Norwid and methods of legitimising it: the romantic and modernist. Although the text is clearly seeking a new language to talk about Norwid’s association with the subsequent modernist era (to describe Norwid’s case the author uses the term “fuzzy modernism,” while calling the poet himself “ an eschatologist of modernism,” distinct in this respect from the apparently similar Fyodor Dostoyevsky – modernist eschatologist), the ultimate conclusion is the Polish poet should be placed in the contaminated trend. Also suggested is a need for a study of his literary works that would provide a double model of the nineteenth background of Norwid’s text: as romantic, and at the same time modernist. As a symbol of Norwid’s modernity’s the author chooses London’s Crystal Palace, a place that Norwid (like Dostoyevsky) visited between 3 and 13 December 1852.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 33, 3
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liryka polskiego oświecenia w pracach Mariana Maciejewskiego
Lyric Poetry of the Polish Enlightenment in the Works by Prof. Marian Maciejewski
Autorzy:
Chachulski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882482.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Marian Maciejewski
Czesław Zgorzelski
Katolicki Uniwersytet Lubelski
oświecenie
preromantyzm
romantyzm
liryka polska
tradycja literacka
Catholic University of Lublin
Enlightenment
Pre-Romanticism
Romanticism
Polish lyric poetry
literary tradition
Opis:
Szkic, napisany z bardzo osobistej perspektywy, poświęcony jest sposobowi, w jaki prof. Marian Maciejewski wykorzystywał lirykę polskiego oświecenia do przedstawienia źródeł i inspiracji polskiej poezji romantycznej (przede wszystkim A. Mickiewicza), a także wskazuje, co w poezji osiemnastowiecznej interesowało tego badacza, w jaki sposób opisywał cechy szczególne poezji czasów Stanisława Augusta, w czym upatrywał jej roli prekursorskiej wobec dokonań poezji XIX wieku oraz w jaki sposób rozwinął wcześniejsze badania Czesława Zgorzelskiego, poświęcone literaturze tego czasu.
The sketch, written from a very personal perspective, is evoted to the way, in which Prof. Marian Maciejewski used lyrical poetry of the Polish Enlightenment to present sources and inspirations of Polish Romantic poetry (first of all that by A. Mickiewicz), and also it indicates what was interesting for this scholar in the 18th century poetry, how he described the characteristics of the poetry written in Stanisław August's times, where he perceived its pioneering role for the achievements of 19th century poetry, and in what way he developed the earlier studies by Czesław Zgorzelski devoted to the literature of that time.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 87-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek-zbiorowy pospolitej rzeczy. Norwid a społeczeństwo obywatelskie
The collective-man of res publica. Norwid and the civic society
Autorzy:
Fert, Józef Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799379.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
Zygmunt Krasiński
Adam Mickiewicz
papiestwo
romantyzm
rewolucja
millenaryzm
towianizm
obywatel
niewola narodowa
niepodległość
papacy
Romanticism
revolution
millenarianism
the Towiańskiite sect
citizen
national bondage
independence
Opis:
Burze intelektualne i polityczne, jakie towarzyszyły krystalizacji idei obywatelskiej w wieku XIX i XX widoczne są nie tylko w Europie, szczególnie Zachodniej, ale również w Ameryce Północnej i Środkowej, a z czasem – na całym globie. Intensywne poszukiwanie „ideału obywatelstwa” widać przede wszystkim w społecznościach dawnej Rzeczpospolitej, której ostateczny upadek pod koniec wieku XVIII i kolejne fazy coraz głębszej destrukcji nie tylko nie oznaczały zaniku tradycji republikańskiej, ale wręcz wzmogły autentyczną dysputę nad drogami do nowoczesnego społeczeństwa w przyszłym, niepodległym państwie. Przodowały w tym zasadniczym dialogu głosy reprezentantów ziemiaństwa i wyłaniającej się w ciągu XIX w. klasy („stanu”) inteligencji, nowej formacji społecznej, niemającej właściwie adekwatnej analogii w innych krajach. Z czasem do tego dialogu o przyszłej Polsce włączyli się również nieliczni przedstawiciele innych klas. Jakie znaczenia zawiera wyrażenie „społeczeństwo obywatelskie”? Dziś jest ono dość „naturalnie” obecne w języku publicystów i polityków różnych „odcieni”, ale w czasach Norwida w zasadzie nie było używane, choć sama „idea” zorganizowania życia zbiorowego na fundamencie „obywatelstwa” ma rodowód wręcz odwieczny. Artykuł jest próbą opisu myśli obywatelskiej Norwida głównie poprzez analizę jego wypowiedzi dyskursywnych, głównie publicystycznych. Norwid zdecydowanie przeciwstawił się doktrynerskiemu wynoszeniu „ludzkości”, którą nazywał „świętą abstrakcją”, ponad „naród” i „Kościół”, poprzez które jednostka może realnie uczestniczyć w „pracy dziejów”. Inne pole walki o Norwida o dopracowanie się jasnych kategorii obywatelskich stanowiły ówczesne, liczne wizje powszechnego szczęścia ludzkości i/lub apokaliptycznego jej schyłku. W tych polemikach z utopiami ostatecznego „wypełnienia się dziejów” słychać wyraźnie echa sporów ideologicznych epoki, a szczególnie tych mistyczno-politycznych wizji, w których różnych odmian „prorocy” formułowali finalne perspektywy rozwoju bieżących wypadków dziejowych, których podmiotem jest „ludzkość”, powstała w miejscu dotychczasowych „narodów” kończących właśnie swą „misję” historyczną; tak m.in. dostało się Mickiewiczowskiemu Składowi zasad – czyli manifestowi rewolucyjnych przekształceń praw obywatelskich, odziedziczonych po francuskiej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela; w liście do Józefa Bohdana Zaleskiego z 24 kwietnia 1848 r. dał Norwid wyraz swemu oburzeniu na większość tez zawartych w Składzie, które według niego podważają tradycyjne wartości, takie jak „ojczyzna”, „własność”, „ród”, „naród” i in.
The intellectually and politically tempestuous crystallization of the civic ideal in the nineteenth and twentieth century manifested not only in Europe (especially Western), but also in North and Middle America, and in time – all over the globe. An intense search for the “civic ideal” is clearly discernible in societies comprising the former Polish Republic, whose demise towards the end of the eighteenth century and the subsequent phases of its increasingdecompositionnot only failed to annihilate the republican tradition but in fact intensified authentic debate on possible roads toward modern society in the future independent state. A key role in this important dialogue was played by representatives of the landed gentry and the intelligentsia, the latter emerging in the nineteenth century as a new social formation that basically had no exact counterpart in other countries. In time, a few representatives of other classes also joined this dialogue on the shape of the future Polish state. What is the meaning of the phrase “civic society”? Today, it is used almost naturallyby columnists and politicians representing various positions, but it was virtually non-existent during Norwid’s lifetime, although the very ideaof organizing collective life on the basis of “civic” virtues has an almost immemorial provenance. This article attempts to describe Norwid’s civic thought, mainly by analysing his discursive statements, chiefly in journalism. Norwid was decidedly opposed to any doctrinaire elevation of “humanity” (which he called a “holy abstraction”) over “nation” and “Church,” through which individuals can actually partake in “the work of ages.” Another area in which Norwid struggled to develop clear civic categories comprises visions of humanity’s universal happiness and/or its apocalyptic fall, many of which were promulgated at the time. In his polemics with utopias of “fulfilled history” it is possible to discern clear echoes of ideological debates held at the time, especially ones between mystical and political visions used by various “prophets” to describe the ultimate perspectives for the development of current events whose subject is “humanity” – a category replacing “nations,” which would be thus seen as ending their historical “mission.”From this angle, Norwidwould criticise Skład zasad[A collection of principles] by Adam Mickiewicz– a manifesto of revolutionary transformations of civic rights, which are part of the legacy of the French Declaration of the Rights of Man and of the Citizen.In a letter to Józef Bohdan Zaleski, dated 24 April 1848, Norwid expressed his outrage at most theses contained in Skład, which he saw as undermining traditional values such as “homeland,” “property,” “lineage,” “nation,” etc.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 37-69
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Issues of Bio- and Psychopolitics in Pandemic Times as Reminiscences of the Romantic Glorification of Life
Zagadnienia bio- i psychopolityki w czasach pandemii jako reminiscencje romantycznej gloryfikacji życia
Autorzy:
Bremer, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1597281.pdf
Data publikacji:
2021-05-17
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
biopolityka
psychopolityka
romantyzm
pandemia
nagie życie
homo sacer
podmiot osiągnięć
biopolitics
psychopolitics
Romanticism
pandemic
bare life
achievement subjects
Opis:
The present coronavirus pandemic has confronted each of us individually and our society at large with new existential and theoretical-practical challenges. In the following article I present a look at the pandemic from the point of view of biopolitics (Michael Foucault, Giorgio Agamben) and psychopolitics (Byung-Chul Han). The reflections on biopolitics and psychopolitics, on top of the terms they used, make us aware of the fragility of human life on the one hand, and on the other hand, they encourage us to look for historical equivalents to our current struggle with the pandemic. For me, such an equivalent would be the culture of Romanticism: for example, works by Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Juliusz Słowacki, and Friedrich von Schelling. Starting from a short description of the Romantic era, I proceed to my goal which is to show how, during the pandemic, fundamental questions asked by biotechnology and psychopolitics come to the fore as questions about us, human beings, and our individual and social survival.
Panująca pandemia koronawirusa konfrontuje każdego z nas indywidualnie, jak i nasze społeczeństwo z nowymi egzystencjalnymi i teoretyczno-praktycznymi wyzwaniami. W poniższym artykule przedstawię spojrzenie na pandemię z punktu widzenia biopolityki (Michael Foucault, Giorgio Agamben) i psychopolityki (Byung-Chul Han). Refleksje nad biopolityką i psychopolityką, jak i nad używanymi w nich pojęciami, uświadamiają nam z jednej strony kruchość naszego ludzkiego życia, a z drugiej strony skłaniają do szukania historycznych odpowiedników naszego obecnego zmagania się z pandemią. Odpowiednikiem takim będzie dla mnie kultura romantyzmu: przykładowo poświęcone tej tematyce utwory Johanna W. von Goethego, Friedricha Schillera, Juliusza Słowackiego, Friedricha von Schellinga. Wychodząc od krótkiej charakterystyki okresu romantyzmu, stawiam sobie za cel pokazanie, jak w czasie pandemii na pierwszy plan wysuwają się fundamentalne pytania zadawane w ramach bio- i psychopolityki – pytania o nas, ludzi, o nasze przetrwanie indywidualne i społeczne.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2021, 32, 1; 135-154
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Tam, gdzie nas nie spotkamy, melancholia się nami nie nażre”. Romantyczna antropologia melancholiczna w polskim black metalu
„Where We Don’t Meet Each Other, the Melancholy Won’t Stuff Itself With Us”. Romantic Melancholic Anthropology in Polish Black Metal
Autorzy:
Barski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27307330.pdf
Data publikacji:
2023-12-15
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Oddziału Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu
Tematy:
melancholy
black metal
Romanticism
heavy metal
melancholia
romantyzm
Opis:
Among the many research fields, in terms of which heavy metal (counter)culture (more precisely, in this case, black metal) can be studied, the history of literature has a prominent place. The separation of the lyrics of the song from its musical layer makes it a poem which can be interpreted in various keys. As a result, it can also be established in various literary traditions. In opinion of the author – expressed also in other publications – black metal poetry has a romantic character for many reasons. In this article, literary studies combine with anthropological considerations. There is a specific concept of man that emerges from the interpretation of the lyrics, which makes us consider black metal musicians as “late grandchildren” of Romanticism, and black metal itself – as another incarnation of this movement in the history of culture. It turns out, that the most represented anthropological attitude which occurs in contemporary works of this genre is Romantic melancholy, the various manifestations of which are traced in each lyric.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2023, 19; 9-23
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moralne dylematy polskich romantyków w drodze do niepodległości. Wybrane zagadnienia
Moral Dilemmas of Polish Romantics on the Road to Independence. Selected Issues
Autorzy:
Toruń, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309967.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Moral dilemmas
Romanticism
independence
Wallenrodism
revenge
honour
conspiracy
insurrection
terrorism
Christianity
conservative thought
moralne dylematy
Romantyzm
niepodległość
wallenrodyzm
zemsta
honor
spisek
powstanie narodowe
terroryzm
chrześcijaństwo
myśl konserwatywna
Opis:
Prezentowany szkic, nawiązujący głównie do myśli konserwatywnej, stara się przedstawić dylematy moralne polskich romantyków (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) na drodze do niepodległości. Biorąc pod uwagę koncepcję wallenrodyzmu, stanu konspiracji, otwartej walki powstańczej, metod rewolucyjnego terroru, te sposoby aktywnego oporu zostały skonfrontowane z etyką chrześcijańską, współtworząc istotę cywilizacji łacińskiej. Sugerowane przez sytuację historyczną, niekiedy niemoralne sposoby walki, kolidowały z dekalogiem i wystawiały na próbę sumienia ich sprawców, polskich patriotów
The presented sketch, referring mainly to conservative thought, tries to present the moral dilemmas of Polish romantics (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) on the road to independence. Taking into account the concept of Wallenrodism, the state of conspiracy, open insurrectionary struggle, and methods of revolutionary terror, these methods of active resistance were confronted with Christian ethics, co-creating the essence of Latin civilization. The sometimes immoral ways of fighting suggested by the historical situation conflicted with the Decalogue and tested the conscience of their perpetrators, Polish patriots.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2023, 18, 13; 218-230
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy w czasach „posthumanistyki” można uprawiać antropologię literatury?
Can anthropology of literature be practiced in the times of “post-humanities”?
Autorzy:
Kłobukowski, Miłosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729456.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Kamil Norwid
Adam Mickiewicz
antropologia literatury
komparatystyka
humanistyka
romantyzm
Kazimierz Świegocki
Bolesław Leśmian
podmiotowość
C. K. Norwid
A. Mickiewicz
subjectivity
humanities
Romanticism
B. Leśmian
anthropology of literature
Opis:
The author analyzes Kazimierz Świegocki's book with respect to the most important changes in modern humanities – especially to the anthropological turn, that is the literary scholars' interest in the methods of cultural as well as comparative studies. Kłobukowski interprets Świegocki's comparative study on two planes – as an intriguing and sometimes innovative study of great Polish poets who participated in creating the literary tradition of the 19th and 20th centuries, and also as an attempt at building anthropology of literature using modern methods, but also deeply rooted in the philological tradition – based on the concept of subjectivity, whose vision may be reconstructed on the basis of the literary text. The reviewer thinks that the construction of the argument based on juxtaposing two different types of poetical anthropology that may be recognized in Mickiewicz's and Norwid's work is one of Świegocki's most interesting ideas. Świegocki's proposition seems advisable both to those who study Romanticism, and to theoreticians of literature. A vigorous and elegant style of the book makes it also recommendable to students, or even to people who are not “professionally” connected with literature.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2012, 30; 254-267
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Актуалiзацыя спадчыны Уладзiслава Сыракомлi на сучасным этапе
Aktualizacja współczesnych badań nad spuścizną Władysława Syrokomli
Updating research on Wladyslaw Syrokomla’s heritage at the present stage
Autorzy:
Варабей, Марына
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944859.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
poem
history
Romanticism
Belarusian literature
works in the Polish language
poemat
historia
romantyzm
literatura białoruska
utwory
w języku polskim
Opis:
Dziedzictwo W. Syrokomli jest zróżnicowane gatunkowo i tematycznie, dlatego staje się bogatym źródłem badań. Biografia, eseje, niektóre teksty poetyckie zostały szeroko omówione w pracach naukowców białoruskich i obcych. Aktualizacja zagadnień dotyczących współczesnych badań nad twórczością W. Syrokomli pozwoli wypełnić lukę w studiach nad historią literatury białoruskiej XIX wieku i historią ówczesnego białorusko-polskiego pogranicza kulturowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na poematy historyczne i gawędy W. Syrokomli.
W. Syrokomla’s heritage is diverse in genres and subjects. Therefore, it becomes a rich source of research. His biography, essays, some poetic texts are widely discussed in the works of Belarusian and foreign researchers. Updating of the issues concerning the research on W. Syrokomla’s heritage eliminates the gaps in the study of the 19th century Belarusian literature and Belarusian-Polish cultural borderland. A particular attention should be paid to W. Syrokomla’s historical poems and drawn-out stories.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 203-212
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcje postaci diabła wobec klas podporządkowanych. O Ojcu Hilarym, Halce i Połośce Włodzimierza Wolskiego
Functions of the devil in relation to subordinate classes. About Father Hilary, Halka and Połośka by Włodzimierz Wolski
Autorzy:
Gruntkowska, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364859.pdf
Data publikacji:
2019-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
romantyzm
Włodzimierz Wolski
diabeł
chłopi
walka niepodległościowa
Cyganeria Warszawska
Romanticism
devil
peasantry
independence fight
Warsaw’s Bohemia
Opis:
Celem artykułu jest określenie funkcji diabła oraz zarysowanie cech jego postaci w utworach Włodzimierza Wolskiego, które można zaliczyć do tak zwanego „cyklu ludowego”, w jego skład wchodzi: Ojciec Hilary, Halka, Połośka oraz libretto Halka. Poruszony został także temat stosunku sił ponadnaturalnych do bohaterów utworów w obliczu konfliktu o podłożu klasowym. Nacisk został położony przede wszystkim na ewolucję poglądów autora, jaka dokonuje się na przestrzeni „cyklu” w odniesieniu do kwestii chłopskiej. Kolejnym z zagadnień podjętych w artykule jest kwestia tego, jak pisarz rozstrzyga sprzężenie konfliktów społecznych wobec jednoczesnej konieczności walki narodowowyzwoleńczej.
This article discusses the character of the devil and his functions in Włodzimierz Wolski’s poems: Ojciec Hilary, Halka, Połośka, and a libretto Halka, which could be classified into the so-called “folk series”. The issue of the relation between supernatural power and characters in the face of a class-based conflict was disscused in the article. The main emphasis was put on the evolution of the writer’s views in the matter of peasantry in the “folk series”. Another issue of interest was the connection of class-based conflicts against the simultaneous necessity of national liberation struggle.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2019, 5; 147-167
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Żyłem z wieszczem tym za młodu, jak brat z bratem…” – towarzyskie i poetyckie związki Januarego Poźniaka i Wincentego Pola
„Żyłem z wieszczem tym za młodu, jak brat z bratem…” – social and poetic links between January Poźniak and Wincenty Pol
Autorzy:
Klimek-Grądzka, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046360.pdf
Data publikacji:
2020-10-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
poetyka
biografia
Romantyzm
inspiracje
poetry
biography
Romanticism
inspirations
Opis:
Artykuł poświęcony jest omówieniu widocznych w poezji Januarego Poźniaka, związków z Wincentym Polem. Wiersze Poźniaka, lwowskiego prawnika i społecznika od wczesnej młodości marzącego o byciu poetą, są świadectwem wieloletniej przyjaźni z Polem i jego żoną, Kornelią. Poźniak pisze m.in. o wyjeździe Pola do Wilna czy wykorzystując symbolikę ludową, opisuje romans poety z Kornelią. Twórczość Poźniaka ujawnia także wspólną obu poetom troskę o losy narodu, a także wiarę w nieprzemijalność sławy Pola. Fascynacja Polem – poetą i wieszczem – przejawia się nie tylko poprzez stosowaną przez Poźniaka leksykę, ale również poprzez nawiązania do jego poetyki przy jednoczesnym deprecjonowaniu własnych dokonań literackich (motyw zapomnienia i „rdzewiejącej gęśli”).
This article discusses noticeable links between January Poźniak and Wincenty Pol as revealed in the poetry of the former. Poźniak’s poetic oeuvre – a Lviv lawyer and social activist, who always dreamt of becoming a poet – is an evident testimony of his lifelong friendship with Pol and his wife Kornelia. Poźniak touches upon such issues like Pol’s departure to Vilnius or his romantic affair with Kornelia – embedded in a folk symbolic framework. Poźniak’s works also reveal that both authors shared their sentiment for the fate of the nation. They also unveil Poźniak’s strong belief in Pole’s everlasting fame. Poźniak’s fascination with Pol – a poet and a national prophet – presents itself through his choice of vocabulary and his references to Pol’s poetic conventions, accompanied with a tendency to depreciate Poźniak’s own literary achievements (cf. motives of oblivion and the “rusty gusle”).
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 475-492
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The conflict between romanticism and classicism in the Greek theatre of the 19th century
Konflikt romantyzmu i klasycyzmu w teatrze greckim w XIX wieku
Autorzy:
Petrakou, Kyriaki
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361287.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
romantyzm
klasycyzm
teatr w XIX wieku w Grecji
grecki modernizm
Romanticism
Classicism
theatre of the 19th century in Greece
the Modern Greek
Opis:
The modern Greek nation was established in 1828, after a 7-year revolutionary fight against the Ottoman yoke, which had lasted for 4 centuries (since 1453). It was the time of Romanticism in Europe, a current that supported the spirit of the Revolution. When the first dramas appeared in the small liberated nation, they had the recent Revolution (which was not over yet) as their subject one way or the other. As Lord Byron, the most heroic of the Philhellenes, had recently (1824) died in Messolonghi, having come to Greece to assist the revolution and having sacrificed life as well as his fortune to the great issue of Greek freedom, he became a legend (still holding) and his poetry and drama a model for Greek poets and playwrights. Not the only one: Victor Hugo’s preface to his Cromwell and his romantic plays, especially Hernani, were imitated by the Greek writers in prefaces and plays in versions applied to the Greek data and conditions. For two decades or so almost all newly appearing plays were romantic one way or the other. Soon objections were raised, mostly because some European scholars (the most famous or rather notorious being Jakob Philipp Fallmerayer) suggested that modern Greeks were no Greeks at all, not descendant of the worshipped ancient Greeks but rather Slavs, because of intermingling with other races for centuries. The Greek scholars almost for the rest of 19th century made every effort to prove the lineage linguistically and culturally. So they raised objections to Romanticism (with Byzantium, Frankish / Venetian domination era or the Greek Revolution as subject matter in historical poetic plays) as foreign and immoral and supported The conflict between Romanticism and Classicism in the Greek theatre of the 19th century 257 Classicism, stemming from ancient Greece, the cradle of Western civilization. There was such a contestation in the dramatic competitions run by the University of Athens, in which the Greek drama and its critique were to a great degree formulated. Some of the most important dramatists wrote prefaces in which they supported first Romanticism, then Classicism (but then they wrote Romantic plays wondering themselves how they could write against their intentions). In this paper these trends is being analyzed with an effort of interpretation from several aspects.
Współczesny naród grecki został założony w 1828 r., po 7-letniej rewolucyjnej walce z jarzmem osmańskim, która trwała 4 stulecia (od 1453 r.). Był to czas romantyzmu w Europie, prąd, który wspierał ducha rewolucji. Kiedy pierwsze dramaty pojawiły się w małym, wyzwolonym narodzie, Grecy mieli ostatnią rewolucję (która jeszcze się nie skończyła) jako swój przedmiot. Gdy Lord Byron, najbardziej bohaterski z Philellenes, zmarł niedawno (1824) w Messolonghi, przybył do Grecji, aby pomóc rewolucji i poświęcił życie, a także fortunę dla wielkiego problemu greckiej wolności, stał się legendą (wciąż trwa), a jego poezja i dramat są wzorem dla greckich poetów i dramaturgów. Nie tylko: przedmowę Victora Hugo do Cromwella i jego romantycznych dramatów, greccy pisarze – zwłaszcza Hernani, naśladowali w wersjach dotyczących greckich danych i warunków. Przez około dwie dekady prawie wszystkie nowo pojawiające się sztuki były romantyczne. Wkrótce pojawiły się zastrzeżenia, głównie dlatego, że niektórzy europejscy uczeni (najsłynniejszy lub raczej notoryczny Jakob Philipp Fallmerayer) sugerowali, że współcześni Grecy wcale nie byli Grekami ani potomkami czczonych starożytnych Greków, ale Słowian, z powodu mieszania się z innymi rasami przez stulecia. Naukowcy greccy niemal do końca XIX wieku dokładali wszelkich starań, aby udowodnić rodowód językowy i kulturowy. Podnieśli więc sprzeciw wobec romantyzmu (z Bizancjum, epoki dominacji franko-weneckiej lub rewolucji greckiej jako przedmiotu w historycznych sztukach poetyckich) jako obcego i niemoralnego oraz wspierali klasycyzm, wywodzący się ze starożytnej Grecji, kolebki cywilizacji zachodniej. Było takie zakwestionowanie w dramatycznych konkursach prowadzonych przez Uniwersytet Ateński, w których dramat grecki i jego krytyka zostały w dużym stopniu sformułowane. Niektórzy z najważniejszych dramaturgów pisali przedmowy, w których popierali najpierw romantyzm, potem klasycyzm (ale potem pisali sztuki romantyczne, zastanawiając się, jak mogliby pisać wbrew swoim zamiarom). W tym artykule trendy te zostały przeanalizowane z próbą interpretacji kilku wybranych aspektów.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 245-257
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barokowy portal w romantycznym pałacu Dzięki – okoliczności transferu XVII-wiecznego detalu do Wiązownicy-Kolonii
Baroque portal in the romanticist Dzięki Palace — circumstances of the transfer of a Seventeenth-Century detail to Wiązownica-Kolonia
Autorzy:
Marcinek, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841650.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
detal architektoniczny
kamieniarka barokowa
translokacja obiektu
barok
romantyzm
architectural detail
Baroque stonework
object translocation
Baroque
Romanticism
Opis:
Podczas XIX-wiecznej przebudowy dworu starostów w Podzamczu Chęcińskim usunięto m.in. elementy XVII-wiecznej kamieniarki, wykonanej w lokalnych zakładach kamieniarskich; zostały one rozproszone i w znacznej mierze zniszczone. W roku 2019, podczas prac dokumentacyjnych pałacyku Dzięki w Wiązownicy- Kolonii, autor rozpoznał marmurowy portal pochodzący z Podzamcza, wtórnie osadzony w romantycznym obiekcie. Artykuł opisuje okoliczności przeniesienia obiektu, będącego wynikiem porozumienia carskich dygnitarzy, którym Mikołaj II nadał w Królestwie Polskim dobra ziemskie. Inspiratorem przejęcia marmurowego portalu z herbem Gryf oraz innych detali kamieniarskich mógł być Adam Idźkowski, domniemany projektant obiektu. W 1997 zdewastowany pałac Dzięki, opuszczony przez administrację Lasów Państwowych, odkupił Aleksander Pietrow, potomek pierwszego właściciela. W 2005 zespół pałacowo-parkowy wpisano do rejestru zabytków, a w 2008 rozpoczęto remont – trwa on do dziś, ze względu na skalę zaniedbań, do jakich doszło pod państwowym zarządem.
During the nineteenth-century reconstruction of the starosts’ manor house in Podzamcze Chęcińskie, among others, elements of the seventeenth-century stonework, made in local stone factories, were removed; they were scattered and largely destroyed. In 2019, during the documentation work at the Dzięki Palace in Wiązownica - Kolonia, the author recognized a marble portal from Podzamcze, which was re-embedded in this romantic building. The paper describes the circumstances in which the object was transferred, which was the result of an agreement between tsarist dignitaries, who were granted some land in the Kingdom of Poland by Tsar Nicholas II. The person, who initiated the takeover and implementation of the marble portal with the Gryf coat of arms and other stone details, may have been Adam Idźkowski, the alleged designer of the building. In 1997, the devastated Dzięki Palace, abandoned by the administration of the State Forests, was bought by Alexander Pietrov, a descendant of the first owner. In 2005, the palace and park complex were entered into the register of monuments, and in 2008 the renovation began - it has been in progress until today, due to the scale of negligence under state management.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2020, 63; 125-136
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Актуалiзацыя спадчыны Уладзiслава Сыракомлi на сучасным этапе
Aktualizacja współczesnych badań nad spuścizną Władysława Syrokomli
Updating research on Wladyslaw Syrokomla’s heritage at the present stage
Autorzy:
Варабей, Марына
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108222.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
poemat
historia
Romantyzm
literatura białoruska
utwory w języku polskim
poem
history
Romanticism
Belarusian literature
works in the Polish language
Opis:
Dziedzictwo W. Syrokomli jest zróżnicowane gatunkowo i tematycznie, dlatego staje się bogatym źródłem badań. Biografia, eseje, niektóre teksty poetyckie zostały szeroko omówione w pracach naukowców białoruskich i obcych. Aktualizacja zagadnień dotyczących współczesnych badań nad twórczością W. Syrokomli pozwoli wypełnić lukę w studiach nad historią literatury białoruskiej XIX wieku i historią ówczesnego białorusko-polskiego pogranicza kulturowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na poematy historyczne i gawędy W. Syrokomli.
W. Syrokomla’s heritage is diverse in genres and subjects. Therefore, it becomes a rich source of research. His biography, essays, some poetic texts are widely discussed in the works of Belarusian and foreign researchers. Updating of the issues concerning the research on W. Syrokomla’s heritage eliminates the gaps in the study of the 19th century Belarusian literature and Belarusian-Polish cultural borderland. A particular attention should be paid to W. Syrokomla’s historical poems and drawn-out stories.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016; 203-212
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The argument from authority in the dynamics of the French classic-romantic quarrel (1821–1831)
Argument z autorytetu w dynamice francuskiego sporu klasyków z romantykami (1821–1831)
Autorzy:
Sukiennicka, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361376.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Charles Nodier
Victor Hugo
La Muse française
Akademia Francuska
romantyzm jako nowoczesny klasycyzm
Key words
Académie française
Romanticism
as classicism of modern times
Opis:
In the early 1820s, French classicists tried to discredit the Romantic aesthetics, considering it foreign and anti-national in character. They accused the Romantics of bad taste and lack of classical erudition, but the Romantics turned the accusation against the classicists. In fact, both sides of the ensuing quarrel employed the argument from classical authority. French Romantics appropriated the heritage of ancient and classical literature, relying on Virgil, Horace, Boileau and Corneille in order to legitimate their own aesthetics. This paper describes the rhetorical dynamics of the French classic-Romantic quarrel to demonstrate how the authors from La Muse française were aiming to replace their opponents as actual representatives of erudite and yet modern literature.
Na początku drugiej dekady XIX wieku francuscy klasycy starali się zdyskredytować estetykę romantyzmu, piętnując ją w akademickich mowach jako obcą narodowym wzorcom literackim. Oskarżali oni romantyków o zły smak i brak erudycji, ale argument ten obrócił się przeciwko nim w trakcie sporu, który wywiązał się między reprezentantami dwóch estetyk. Romantycy równie zapalczywie jak klasycy posługiwali się argumentem z autorytetu autorów antycznych. Starali się oni przywłaszczyć sobie dziedzictwo Wergiliusza, Horacego, Boileau i Corneille’a, by ugruntować w ten sposób własną estetykę. Artykuł opisuje retoryczną dynamikę tego odcinka francuskiego sporu klasyków z romantykami i ukazuje, jak autorzy związani z pismem La Muse française usiłowali zająć miejsce klasyków w nowym panteonie pisarzy pełnych klasycznej erudycji, ale też będących wyrazicielami głosu nowej epoki.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 41-52
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fidus interpres. Polscy tłumacze literatury antycznej pierwszej połowy XIX wieku wobec problemu wierności dziełu
Fidus Interpres. Polish translators of classical literature of the 1st half of the 19th century and the problem of faithfulness to the work
Autorzy:
Brzuska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012667.pdf
Data publikacji:
2016-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
przekład
literatura antyczna
oświecenie
romantyzm
translation
literature of Antiquity
Enlightenment
Romanticism
Opis:
The nineteenth century brought about a great number of Polish translations from both modern literatures and the literature of Antiquity, and the latter was still regarded as a model to be emulated and an important point of reference for the vernacular authors. In the Enlightenment, the factor additionally stressed was its important educational value, which was hardly contested in the Romanticism. Thus, the way the Classics were being translated, the methods of translation and the results thereby achieved were foremost in the minds of translators and reviewers. Possibly, the most important problem, and one that became the subject of numerous discussions and, sometimes heated, arguments, was the issue of faithfulness of translation. The following questions were asked: What does it consist in? Should it be a literal representation of the work being translated or should it rather capture its spirit, as nineteenth-century authors used to say? It was believed that efforts related to translating Greek and Latin texts might yield additional positive results by enriching the Polish language, which, due to “the honourable similarity of the tongues,” was regarded by some as especially well-suited for rendering the work of the Classics. The materials for this paper have been provided to a large extent by prefaces to translations published in the 19th century where their authors presented their views and assumptions that guided them in their translational work.  
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 33-54
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Polska Południa”? Wizerunek Portugalii w "Czterech powstaniach" Karola Hoffmana
“Poland of the South”? The image of Portugal in Karol Hoffman’s book 'Cztery powstania' [Four insurrections]
Autorzy:
Bąk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080532.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Portugalia
sebastianizm
związki polsko-portugalskie
wizerunek Portugalii w literaturze polskiej
romantyzm
Portugal
Sebastianism
Polish-Portuguese relations
the image of Portugal in Polish literature
Romanticism
Opis:
The aim of this article is to analyse the image of Portugal as presented by Karol Hoffman in his book 'Cztery powstania czyli krótki wykład sposobów jakimi dobijały się o niepodległość Grecja, Holandia, Portugalia i Polska' [Four insurrections that is how Greece, Holland, Portugal, and Poland were fighting for their independence] (1837). Hoffman creates an analogy between the situation of Poland in the partition era and the situation of Portugal when it was united with Spain under the Iberian Union (1580-1640). Comparing Polish efforts with the efforts of the representatives of other European nations,Hoffman tries to revealthe causes ofthe defeat of Poles. However, he has also managed to create an interesting image of the Portuguese that influenced the way the Polish readers regarded this nation in the 19th century.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2021, 21; 100-111
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Za nim rosnące pójdą plemiona / W światło – gdzie Bóg”. „Słowiański” pontyfikat św. Jana Pawła II
“The Growing Tribes Will Follow Him / Into the Light – Where There Is God”: the “Slavic” Pontificate of St. John Paul II
Autorzy:
Czajkowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1753285.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Słowianin
słowiańszczyzna
papiestwo
św. Cyryl i Metody
romantyzm
Slav
Slavdom
papacy
Saints Cyril and Methodius
Romanticism
Opis:
Artykuł podejmuje obecność problematyki słowiańszczyzny w myśli i twórczości Jana Pawła II jako wyraz zakorzenienia w polskiej literaturze romantycznej. Jej centrum jest kult św. Cyryla i Metodego, który stał się w ujęciu Papieża wyrazem uniwersalizmu, dziedzictwa greckiego oraz chrześcijaństwa narodów słowiańskich. Przypomnienie znaczenia braci sołuńskich miało miejsce już w paryskich prelekcjach Adama Mickiewicza oraz w zapomnianym wierszu Teofila Lenartowicza. Wiązało się z koniecznością uzyskania przez Słowian samopoznania, którego domagali się Norwid, Słowacki, Mickiewicz i inni. Misja słowiańskiego Papieża realizuje powyższe postulaty romantycznych poetów. Jan Paweł II przypomina tożsamość Słowian i ich rolę dla papiestwa i w zjednoczonej Europie. Przywraca im godność. Stanowi wskazanie na przyszłość.
This article deals with the presence of issues of Slavdom in the thoughts and works of John Paul II as an expression of their roots in Polish Romantic literature. Its centre is the cult of St. Cyril and St. Methodius, who, in the Pope’s view, became an expression of the universalism, Greek heritage and Christianity of the Slavic peoples. A reminder of the importance of the Solon brothers had already been mentioned in the Paris lectures of Adam Mickiewicz and in a forgotten poem by Teofil Lenartowicz. This was associated with the need for Slavs to gain self-knowledge, as demanded by Norwid, Słowacki, Mickiewicz and others. The mission of the Slavic Pope fulfils the above postulates of the Romantic poets. John Paul II recalls the identity of the Slavs and their role in the papacy and a united Europe. It restores their dignity and is an indication of their future.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 371-385
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U źródeł założycielskiego mitu polskiego romantyzmu, czyli jak jest zrobiona antologia „Walka romantyków z klasykami”
At the Root of the Founding Myth of Polish Romanticism, or How Stefan Kawyn’s Anthology “Walka romantyków z klasykami” Is Constructed
Autorzy:
Jędrzejewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129184.pdf
Data publikacji:
2022-06-12
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
walka romantyków z klasykami
klasycyzm
romantyzm
antologia
clash between Classics and Romantics writers
Classicism
Romanticism
anthology
Opis:
Formuła „walki romantyków z klasykami” wciąż powraca w rozprawach historycznoliterackich dotyczących początków polskiego romantyzmu. Stefan Kawyn, twórca antologii Walka romantyków z klasykami, wydanej w 1963 r., szeroko wykorzystując batalistyczną metaforykę, przedstawił konfrontację dwóch prądów, odbywającą się w czasopismach, prywatnej korespondencji i wierszach. Legenda walki, sięgająca korzeniami trzeciej dekady XIX w., w pracy Kawyna została wzmocniona i wzbogacona o nowe egzemplifikacje. Niniejszy artykuł prezentuje, w jaki sposób skonstruowano tę antologię: w polu uwagi znajdują się problemy selekcji i organizacji materiału, struktura tomu, komentarze edytorskie.
The formula of the “clash between Classics and Romantics writers” is still a recurring theme in the literary studies concerning the beginnings of the Polish Romanticism. Stefan Kawyn, the author of the anthology of 1963 Walka romantyków z klasykami (“The Clash between the Romantic and Classic Writers”), exposed the conflict between the representatives of the two literary movements and in order to do that skilfully, he frequently resorted to military metaphors. The conflict manifested itself widely on the pages of journals, private letters and in the poems as well. This almost iconic nature of the clash that dates back to 1820s was reinforced and enriched by Kawyn’s anthology. This article presents the way in which this influential anthology was constructed with its focal points referring to material selection, structure of the volume, and editor’s commentaries.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2022, 12 (15); 133-146
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bloody lining of high-minded ideas: “Un-divine comedy” and its contemporary contexts
Krwawa podszewka wzniosłych idei. Nie-boska komedia i współczesne konteksty
Autorzy:
Sekuła, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361317.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Zygmunt Krasiński’s “Un-Divine Comedy”
Romanticism
Polish Jews
nationalism
phantasmal criticism in literary research
Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego
romantyzm
Żydzi polscy
nacjonalizm
krytyka fantazmatyczna w badaniach literackich
Opis:
Zygmunt Krasiński’s “Un-Divine Comedy”, the 19th-century drama on revolution, although in general highly prized by a prominent Polish romantic poet, Adam Mickiewicz, was nonetheless criticised by him because of the scene with converted Jews, which depicted them as traitors, provocateurs of the revolutionary disorder and plotters that strive to achieve power and ruin Christianity. In this scene, called by Mickiewicz “a national crime”, focused one of the literary contests for “Un-Divine Comedy”. Some of the literary interpretations and theatre versions seek to revoke this cumbersome fragment as “non-embeded” in the main context of problems in the drama. However, the heuristic works of Maria Janion inserted the incriminated scene anew in the ideological construction of the whole drama by using the phantasmal criticism in literary research, placing it in the history of the European thought and the circulation of ideas in the romantic epoch and in Krasiński’s biography. The 2014 production by Demirski (adapter of the text) and Strzępka (director) shown at the National Stary Theatre in Cracow takes hold of recent literary and historical scholarship and, moreover, makes a step forward: carries on the phantasmal interpretation, without loosing any of the drawn out meanings and connotations, in order to raise the universal question about the people’s fear.
Jeden ze sporów wokół Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, dramatu romantycznego o rewolucji, zogniskował się wokół sceny z przechrztami, ukazanymi jako zdrajcy wszelkiej idei, spiskujący przeciw chrześcijańskiemu światu i pracujący wyłącznie dla osiągnięcia własnych celów. Adam Mickiewicz określił taki sposób ukazania społeczności żydowskiej w dramacie, skądinąd wysoko przezeń cenionym, mianem „występku narodowego”. Interpretacje historyków literatury starały się unieważnić niewygodną sekwencję jako „nieorganiczną” w kontekście całości problematyki utworu. Również przez inscenizatorów bywała ekstrahowana lub bagatelizowana. Heurystyczne teksty Marii Janion wbudowały powtórnie sensy wypływające z „zalatującej siarką” sceny w konstrukcję ideowo-fantazmatyczną dramatu, osadzając ją przy tym w historii myśli europejskiej, obiegu idei charakterystycznych dla epoki oraz w biografii autora. Wystawiona w Teatrze Starym w Krakowie w 2014 r. inscenizacja Pawła Demirskiego zatytułowana „Nie-Boska komedia. Wszystko powiem Bogu” zdradza nie tylko świadomość dotychczasowych opracowań historyczno-literackich utworu, ale prowadzi wydobyte z nich myśli, sensy i utożsamienia dalej, scalając je w wizję uniwersalnej opowieści o ludzkim lęku.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 147-160
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Genesis from the Spirit, or subjectivity and nature in Juliusz Słowacki
Genezis z Ducha, czyli o podmiotowości i naturze u Juliusza Słowackiego
Autorzy:
Kutrzeba, Kacper
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087688.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
literature and philosophy
discourse of modernity
German Idealism
critique of ideology
Juliusz Słowacki (1809–1849)
romantyzm
nowoczesność
mistycyzm
krytyka ideologii
rewizja romantyczna
Opis:
This article presents a new approach to the interpretation of Juliusz Słowacki's Genesis from the Spirit (1844) from the perspective of the groundbreaking philosophical discourse of modernity. What it actually suggests is that the mystical Form of Słowacki's cosmic vision, believed to be an emanation of the Absolute or a vestige of Creation, has a historical and materialist core. This claim is based on a series of comparisons with passages from Hegel and the premises of the philosophy of Friedrich Schlegel. By following closely the spontaneous movement of inner tensions in Słowacki's poetic discourse this study demonstrates that it is driven his own philosophical project and less so by the discourse of mysticism.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 5; 631-656
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapach upiora – Ale z naszymi umarłymi Jacka Dehnela
The smell of the revenant - Jacek Dehnel’s But Together With Our Dead
Autorzy:
Romaniszyn-Ziomek, Lidia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1828429.pdf
Data publikacji:
2020-11-26
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
romantyzm
zombi
umarli
dziady
relikwia
pamiątka
Romanticism
zombie
the dead
forefathers’ eve
relics
souvenir
Opis:
The article attempts to interpret Jacek Dehnel’s book But Together With Our Dead, which invokes the spiritual ideas of the Polish Romanticism. It is based on the figure of the zombie – the living dead, the revenant who is the carrier of various references and contexts. The figure also allows us to read Dehnel’s novel not only in the context of a grotesque aimed at Romanticism, but also in the context of the current socio-political situation, immutably founded on the spirit of national megalomania, rising from crypts and burial mounds.
Źródło:
Świat i Słowo; 2020, 35, 2; 127-135
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Religia i narodowość. w kręgu romantycznego sporu o dwukulturowość Galicji
Religion and nationality. In the scope of the romantic dispute about the biculturalism of Galicia
Autorzy:
Półchłopek, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348389.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Galicja
romantyzm
narodowość
religia
ziewończycy
Galicia
Romanticism
nationality
religion
Opis:
Artykuł koncentruje się wokół sporu o kulturową przynależność Galicji w dobie romantyzmu. Wówczas to dwa wielonarodowe imperia rozbiorowe – Rosja i Austria, w obawie przed przenikaniem zgubnych dla nich wolnościowych idei Zachodu, sięgnęły po najgroźniejszą broń despotyzmu, czyli konflikt religijny. Rozwój liberalnych idei romantyzmu i jego polistopadowy program angażowania ludu w procesy niepodległościowe trafił w Galicji na dość złożony model kultury – gente Ruthenus, natione Polonus. Wykorzystanie religii dla realizacji interesów monarchii było niebezpiecznym narzędziem, a romantycy, przewidując takie działania zaborców, wykorzystali w celu ich neutralizacji jedyną możliwą swoją broń – literaturę.
The article focuses on the dispute over the cultural affiliation of Galicia during the Romantic era. At that time, two multinational partitioning empires, Russia and Austria, for fear of being penetrated by the detrimental Western ideas of freedom, resorted to the most dangerous weapon of despotism: religious conflict. The development of liberal ideas of Romanticism and its post-November Uprising program of involving the people in independence processes encountered a complex cultural model in Galicia – gente Rutheni natione Polonus. The use of religion to serve the interests of the monarchy was a dangerous tool, and the Romantics, anticipating such actions by the partitioners, utilized literature as their only possible weapon to neutralize them.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 29-42
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Personifikacja a cud w polskiej teorii epopei lat porozbiorowych
Personification Versus Miracle in the Polish Post-Partition Theory of Epic
Autorzy:
Dybizbański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407696.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
epos
personifikacja
cudowność
klasycyzm
romantyzm
religia
mitologia
alegoria
personification
epic
miraculousness
classicism
Romanticism
religion
mythology
allegory
Opis:
Zanim romantyzm – pod piórem Antoniego Malczewskiego – powiązał antropomorfizowane abstrakcje z ich „podmiotami genetycznymi”, czyli przeżywającymi postaciami, dzięki użyciu mowy pozornie zależnej, byt pojęć abstrakcyjnych w obrębie epickiej „machiny cudownej” organizowała personifikacja. Z założenia „machina cudowna” miała odpowiadać historycznie zmiennej wizji świata. Jednak w poematach z przełomu XVIII i XIX w. występują postaci mitologiczne obok chrześcijańskich istot nadprzyrodzonych oraz wyposażanych w cechy ludzkie zjawisk natury i abstrakcyjnych pojęć, a religijna cudowność sąsiaduje z fantastyką naukową. Zgłaszane przez teoretyków eposu w pierwszych dziesięcioleciach XIX w. propozycje modernizacji „machiny cudownej” – zmierzające do ocalenia jej wiarygodności – rozciągały się od postulatu rezygnacji z pokazywania transcendencji po rozpoznanie potrzeby stworzenia wspólnoty nowego metafizycznego porządku, bliskie zrodzonej w niemieckim romantyzmie teorii nowej mitologii, budowanej za pomocą środków poetyckich.
In Romanticism, the employment of abstract concepts within an epic ‘miracle machine’ was arranged by means of personification. This was the case until Antoni Malczewski, a Polish Romantic poet, introduced free indirect speech which facilitated linking anthropomorphized abstractions with their ‘genetic subjects,’ i.e. experiencing characters. The ‘miracle machine,’ by definition, was intended to be a response to a changeable vision of the world determined by history. Yet, what can be observed in poems of the late eighteen and early nineteenth century is, though with varying intensity, the presence of mythological characters along with Christian supernatural creatures, natural phenomena as well as abstract notions attributed with human traits, and all this against religious miraculousness that blends with science fiction. In the early nineteenth century, theoreticians of epic put forward some proposals to improve the ‘miracle machine’ with a view to preserving its credibility. The proposals, similar to the theory of new mythology that originated in German Romanticism, ranged from the postulate to abandon the idea of picturing transcendence to the postulate articulating the necessity to create a community that approved of new metaphysical order built and developed by means of poetic devices.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 129-144
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Homo capax” – a romantic subject with a past: Adam Mickiewicz’s anthropology
„Homo capax” – podmiot romantyczny po przejściach. Antropologia Adama Mickiewicza
Autorzy:
Bednarek-Bohdziewicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088325.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
19th-century Polish literature
Romanticism
philosophy of the self
duality of character
Adam Mickiewicz (1798–1855)
Paul Ricoeur (1913–2005)
homo capax (homme capable)
Adam Mickiewicz
romantyzm
homo capax
podmiot otwarty
Opis:
The article attempts to outline Adam Mickiewicz’s concept of subjectivity. He introduces it in his visionary poetic drama Dziady (Forefathers’ Eve) where a radically ambivalent situation is presented through the duality of the main character Gustaw/Konrad. The article describes this duality in terms of Paul Ricoeur’s distinction between cogito exalté and cogito brisé. In Dziady Mickiewicz dramatizes the transition from exaltation to dejection, the condition of cogito brisé (living with a wound). His romantic subject cannot throw away his past, but because he is acutely aware of his failings and his inadequacy he is able to free himself from delusions of grandeur and self-centered pride. The condition of uncertainty, inadequacy and chronic insatiability is like a gaping wound or a lack which may lead the ‘I’ to open up and seek the Other. It is a vision of man who knows he is deeply fl awed but capable of pursuing a noble desire; vulnerable and fallible, beset by ‘endless error’ and yet able to act and get his act together; self-centered and yet, because of the relational nature of the human identity, capable of redirecting his emancipatory energy to Others. It can be summed up the concept of homo capax (homme capable) which, as this article argues, provides the key to Mickiewicz’s anthropology.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 6; 667-682
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Park Wojciecha Bednarskiego jako stały element determinujący rozwój urbanistyczny Podgórza. Interpretacja projektowa romantycznego parku
Wojciech Bednarski Park as a permanent component that determines the urban planning development of Podgórze: design interpretation of a romantic park
Autorzy:
Wowczak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841684.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
architektura krajobrazu
urbanistyka XIX wieku
park miejski
romantyzm
architektura
Podgórze
landscape architecture
nineteenth century urban planning
urban park
Romanticism
architecture
Opis:
Park Wojciecha Bednarskiego w Podgórzu funkcjonuje w literaturze przedmiotu jako jedna z pierwszych rekultywacji terenu poprzemysłowego. W 2019 powstał projekt rewitalizacji. Zgromadzony w trakcie prac projektowych materiał archiwalny pozwolił na pogłębioną interpretację inicjatywy założycielskiej Wojciecha Bednarskiego. U jej podstaw znajdowały się idee romantyczne i pozytywistyczne. Park pełnił ważne funkcje społeczne i determinował procesy urbanistyczne w najbliższej okolicy. Powstawał etapami na przestrzeni 40 lat. Mimo że był przedmiotem badań i prac projektowych pod koniec XX i na początku XXI wieku, jego układ kompozycyjny uległ zatarciu, a walory krajobrazowe degradacji. Projekt rewitalizacji uczytelnia fazy historyczne, przywraca zasady kompozycyjne, które przyświecały jego założycielowi. W sposób dyskretny wprowadza współczesne elementy do kompozycji, które formą architektoniczną nawiązują do czasu świetności parku, kiedy służył za salon towarzyski Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza.
Wojciech Bednarski Park in Podgórze appears in the literature as one of the earliest regenerations of a post-industrial area. In 2019, a renewal design was developed. The archive materials collected during work on a design allowed for an in-depth interpretation of Wojciech Bednarski’s founding initiative. It was grounded in Romantic and Positivist ideas. The park fulfilled important social functions and determined the urban planning processes in its vicinity. It was created in stages for forty years. Although it was the subject of examinations and design works in the late twentieth and early twenty-first century, its composition layout was erased and the landscape values degraded. The restoration design made the park’s historical phases more legible and restored the compositional principles followed by its founder. It discreetly introduced contemporary components into the composition, with their architectural form referring to the times of the park’s splendor, when it was the parlor of the Free Royal Town of Podgórze.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2020, 64; 75-92
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce Norwida w kulturze
Norwid’s place in culture
Autorzy:
Masłowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799422.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
człowiek
cesarstwo
cywilizacja
dialog
dobro
inteligencja
kopuła
kościół
kultura
nowoczesność
od-poczynanie
Oświecenie
parabola
poezja
praca
Romantyzm
Solidarność
transcendencja pozioma
uniwersalizm etyczny
humanity
empire
civilization
dialogue
goodness
intelligence
copula
church
culture
modernity
un-making
the Enlightenment
parable
poetry
work
Romanticism
Solidarity
horizontal transcendence
ethical universalism
Opis:
Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 5-36
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mickiewiczowska hermeneutyka "tego, co religijne". Próba lektury postsekularnej
Adam Mickiewicz’s Hermeneutics of “the Religious”: An Attempt at a Postsecular Reading
Autorzy:
Bednarek-Bohdziewicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32359132.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Adam Mickiewicz
Romanticism
Enlightenment
secularism
postsecularism
religion
hermeneutics
community
romantyzm
oświecenie
sekularyzm
postsekularyzm
religia
hermeneutyka
wspólnota
Opis:
This article synthetically presents the hermeneutic attitude revealed in Mickiewicz’s work (poetry as well as lectures and journalism). It is analyzed from a post-secular perspective. The poet opposes the reductive secularism of the Enlightenment and its secular humanism. He also encourages preserving “the religious” and reviving religious concepts. However, this should not be a simple return to the past (conservatism), but rather a rethinking of religion with consideration to the new, secular conditions. Mickiewicz follows the scattered interpretations of the traces of transcendence or sacrum in various traditions and different ways of thinking: from mythology, pagan practices and folk piety to sophisticated mysticism and complicated theosophy. This Romantic thinker appears as a dialogue mediator between various religious languages, as well as between opposite beliefs and discourses (the ritualized religiosity of the official Church, rationalist Enlightenment philosophy, simple and sensual folk religiosity). The aim is to renew the broken relationship (‘union’) that connects man to God and creation, and to rebuild the community. In “the religious” he tries to find the common basis or extract the universal truths. In his opinion, Christianity is what connects and summarizes all religious traditions. According to this poet-politician, the revival of the religioncentered spirit is associated with the freedom revolution (the abolition of slavery, equality of women, emancipation of nations). He believes that the transcendent perspective of human history is the main guarantee of social change and true community. In a broader context, the hermeneutic strategy of this Polish Romantic can be interpreted as a post-secular stance,mas it urges us to rethink and internalize all levels of religion, which should be continuously and constantly updated in one’s life.
Artykuł w syntetyczny sposób prezentuje ujawniającą się w twórczości Mickiewicza (zarówno poetyckiej, jak i wykładowej czy publicystycznej) postawę hermeneutyczną, która analizowana jest w horyzoncie myśli postsekularnej. Poeta dyskutuje z redukcyjnymi przejawami oświeceniowego sekularyzmu i jego świeckim humanizmem. Zachęca do zachowania „tego, co religijne” oraz do odnowienia religijnych pojęć. Nie chodzi jednak o prosty powrót do tego, co było (konserwatyzm), lecz o przemyślenie religii na nowo – w zmienionych warunkach po sekularyzacji. Mickiewicz śledzi rozproszone interpretacje śladów transcendencji czy tropów sacrum w rozmaitych tradycjach i sposobach mówienia o tym: od mitologii, folkloru, praktyk pogańskich, pobożności ludowej, po wyrafinowaną mistykę czy skomplikowaną teozofię. Romantyczny myśliciel jawi się jako dialogujący mediator między różnymi religijnymi językami, a także zderzającymi się przekonaniami i dyskursami (religijność zrytualizowana Kościoła urzędowego, racjonalistyczna filozofia oświeceniowa, sensualna w swej prostocie religijność ludowa). Celem tych działań jest odnowa zerwanej więzi („spójni”) łączącej człowieka z Bogiem i stworzeniem oraz odbudowa wspólnoty. W „tym, co religijne” szuka tego, co wspólne, wyłuskuje prawdy uniwersalne. Tym, co łączy i podsumowuje wszystkie okołoreligijne tradycje jest, jego zdaniem, chrześcijaństwo. Odrodzenie ducha religijnego poeta-polityk wiąże z rewolucją wolnościową (zniesienie niewolnictwa, równouprawnienie kobiet, emancypacja ludów). Wierzy, że transcendentna perspektywa dziejów ludzkości jest gwarantem zmian społecznych oraz źródłem prawdziwej wspólnoty. W szerokim kontekście strategię hermeneutyczną polskiego romantyka można odczytywać jako gest postsekularny, gdyż namawia do przemyślenia i uwewnętrznienia wszystkich poziomów religii, by poprowadzić ją dalej, nieustannie uaktualniając w swojej biografii.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2020, 20
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litwa mityczna według Józefa Ignacego Kraszewskiego
Mythical Lithuania according to Józef Ignacy Kraszewski
Мифическая Литва по Юзефу Игнацему Крашевскому
Autorzy:
Prymak-Sawic, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1070654.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Józef Ignacy Kraszewski
Litwa
literatura polska,
literatura litewska
polsko-litewskie związki kulturalno-literackie
Romantyzm
Lithuania
Polish literature
Lithuanian literature
Polish-Lithuanian cultural and literary relations
Romanticism
Юзеф Игнацы Крашевский
Литва
польская литература
литовская литература
польско-литовские культурные и литературные связи
романтизм
Opis:
Celem badawczym tego szkicu jest analiza i interpretacja wielopoziomowej wizji Litwy w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego: począwszy od mitu o genezyjskich początkach, poprzez mit o narodzie i mit ziemi, aż po średniowieczne heroiczne mity osobowe. Pisarz dowodził wartości kultury przedchrześcijańskiej Litwy, tworząc jej na poły bajeczne, na poły historyczne dzieje.
The research goal of this study is to analyse and interpret the multilevel vision of Lithuania in the works of Józef Ignacy Kraszewski – from the myth of the Genesis beginnings, to the myth of the nation and the myth of the land, and mediaeval heroic personal myths. The writer proved the value of the pre-Christian culture of Lithuania by creating its half-fairy, half-historical, story.
Исследовательской целью этой зарисовки является анализ и интерпретация многоуровневого видения Литвы в творчестве Юзефа Игнация Крашевского: начиная с мифа о происхождении, мифов о народе и земле, и заканчивая средневековыми героическими личностными мифами. Писатель доказывал ценность предхристианской культуры Литвы, создавая ее наполовину сказочное, наполовину историческое прошлое.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2019, 62; 143-182
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Twarda kobieta w męskim świecie” czy wrażliwa romantyczka? Helena Anna z Weilów Geyer w świetle swoich spisanych wspomnień
“A tough woman in a man’s world” or a sensitive romantic? Helena Anna née Weil Geyer in the light of her written memoirs
Autorzy:
Staniszewska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19968441.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Geyerowie
Łódź
burżuazja
ziemiaństwo
romantyzm
bohater romantyczny
Geyer family
Lodz
bourgeoisie
land class
Romanticism
romantic hero
Opis:
Celem artykułu jest próba ukazania prywatnego życia Heleny Anny z Weilów Geyer (1855–1935) w świetle jej wspomnień oraz znalezienie odpowiedzi na tytułowe pytanie. Kobieta, która urodziła się w ziemiańskiej rodzinie Weilów, w młodym wieku obdarzyła, początkowo nieodwzajemnionym, uczuciem szwagra swojej siostry – Gustawa Geyera, członka zamożnej rodziny burżuazyjnej. Po latach nieszczęśliwej miłości zbliżyła się do ukochanego, który wkrótce został jej mężem. Małżeństwo z synem Ludwika Geyera wymogło na Helenie zmianę otoczenia. Przenosiny z rodzinnego majątku do rozwijającej się przemysłowej Łodzi spowodowały, że musiała przywyknąć do wielkomiejskiej rzeczywistości. O tym, jak (i czy w ogóle) odnajdowała się w nowej sytuacji, opowiedziała w spisanych po latach wspomnieniach. Wspomnienia H.A. Geyer są świadectwem osoby, która doświadczyła zarówno życia ziemiańskiego, jak i życia bogatej burżuazji. Zderzenie obu światów unaocznia czytelnikowi, jak wymagające dla jednostki było życie w XIX-wiecznej metropolii. Niestety, świat łódzkiej burżuazji okazał się również bardzo brutalny dla wrażliwej H.A. Geyer.
The aim of the article is to present the private life of Helena Anna Geyer (née Weil) (1855–1935) in the light of her memories and to find an answer to the title question. A woman who was born into a landowning family fell in love with her sister’s brother-in-law, Gustaw Geyer, at a young age. After years of unhappy love, she became close to her beloved, who soon became her husband. The marriage with the son of Ludwik Geyer forced Helena to change her surroundings. Moving from the family estate to the developing Lodz meant that she had to get used to the reality of the big city. In her memoirs written down years later, she told about how she found herself in a new situation. Memories of H.A. Geyer are the testimony of a person who experienced both the life of the landowner and the rich bourgeoisie. The clash of both worlds shows the reader how demanding life was for an individual in a 19th-century metropolis. Unfortunately, the world of the Łódź bourgeoisie was also very brutal for the sensitive H.A. Geyer.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2021, 24; 117-129
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pod światło. Kilka uwag o źródłach hermeneutyki obrazu
Against the Light. Some Notes on the Sources of the Hermeneutics of the Image
Autorzy:
Kasperowicz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23331851.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
ikonologia
krytyka ikonologii
obraz
hermeneutyka obrazu
ontologia obrazu
„obrazy mocne”
„nieodróżnialność”
romantyzm
teoria sztuki
Konrad Fiedler
Georg Wilhelm Friedrich Hegel
iconology
criticism of iconology
image
hermeneutics of the image
“strong images”
ontology of the image
“indistinguishability”
Romanticism
art theory
Opis:
Tekst jest próbą przyjrzenia się potencjalnym źródłom, z których wyrosła hermeneutyka obrazu, jedna z ważniejszych propozycji metodologicznych we współczesnej historii sztuki czy nawet w obrębie szeroko zakrojonej nauki o obrazie. Hermeneutyka obrazu, oprócz określonych tradycji w badaniach nad sztuką, nawiązywała również, w sposób mniej czy bardziej jawny, do rozmaitych koncepcji filozoficznych w obrębie filozofii sztuki, fundując na nich między innymi charakterystyczną dla siebie ideę ontologii dzieła, sposoby jego poznawania i opisywania, a także cele interpretacji i wykładni obrazu. W artykule zwrócono ponadto uwagę na paradoksalne zakorzenienie hermeneutycznej filozofii obrazu w nurtach romantycznej teorii sztuki, przy jednoczesnym krytycznym podejściu do spuścizny romantycznej.
The text constitutes an attempt to look at the potential sources from which originates the hermeneutics of the image, one of the most important methodological proposals in contemporary art history, or even within the broadly understood science of the image. In addition to certain traditions in the study of art, the hermeneutics of the image referred, in a more or less overt manner, to various philosophical concepts from within the philosophy of art, taking them as the foundation for, among others, its distinctive concept of the ontology of an artwork, the ways of recognising and describing it, as well as the aims of interpreting and elucidating the image. The article also draws attention to the paradoxical fact of the hermeneutic philosophy of the image being rooted in the currents of Romantic art theory but simultaneously displaying a critical approach to the Romantic legacy.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 4; 31-50
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Prozodia starożytna”, „wiersze miarowe” i Norwidowskie recitativa
‘Ancient Prosody,’ ‘Measured Poems,’ and Norwid’s Recitatives
Autorzy:
Seweryn, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407688.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Józef Franciszek Królikowski
Stanisław Okraszewski
Cyprian Norwid
prozodia
sylabotonizm
melopoesis
recytatyw
retoryka
oda
tradycja antyczna
tradycja ludowa
oświecenie
romantyzm
prosody
syllabotonicism
rhetoric
ode
ancient tradition
folk tradition
recitative
Enlightenment
Romanticism
Opis:
Rozprawa poświęcona jest dawnej refleksji teoretycznoliterackiej na temat prozodii tekstu literackiego oraz – rozpatrywanej pod tym kątem – praktyce polskich pisarzy przełomu oświeceniowo-romantycznego (Józefa Franciszka Królikowskiego, Stanisława Okraszewskiego) i dojrzałego romantyzmu (Cypriana Norwida). Wychodząc od wczesnych sporów o sylabotonizm, łączonych wówczas z „muzycznością” poezji, autorka pokazuje dwa dominujące ujęcia tej problematyki: klasycystyczne, stawiające za wzór prozodię starożytną, nawiązujące do ideałów melopoesis, lokujące lirykę w kontekście muzyki i retoryki, oraz sentymentalno-romantyczne, nawiązujące do rodzimej tradycji ludowej i średniowiecznej, dystansujące się od „retoryczności” na rzecz nowego rozumienia „liryczności”. Echa tego sporu odzywają się w Norwidowskim dyskursie, a w warstwie prozodycznej jego poezji – prowokującej melorecytatywny sposób głosowej realizacji – można dostrzec kontynuację tradycji melopoesis, w której „retoryczność” nie była stawiana w opozycji do „liryczności” tekstu.
The study concerns historical theories on the prosody of a literary text, in particular theoretical and practical propositions submitted in the late Enlightenment and early Romanticism period by Polish writers – Józef Franciszek Królikowski and Stanisław Okraszewski, and the poet of mature Romanticism – Cyprian Norwid. Starting from the early disputes about syllabotonicism (accentual-syllabic versification), in the earlier formulations associated with the ‘musicality’ of poetry, the author shows two dominant approaches to this issue: the classicistic, and sentimental and romantic. The former puts ancient prosody forward as a model, refers to the ideals of melopoesis, and places lyric in the context of music and rhetoric; the latter, on the other hand, refers to the medieval tradition and native folklore which distance themselves from ‘the rhetorical’ in favour of a new concept of ‘the lyrical.’ The reverberation of this dispute echos in Norwid’s discourse, whereas in the prosodic layer of his poetry, provoking melodeclamation in a manner of voice realisation, one can see a continuation of the melopoesis tradition in which ‘the rhetorical’ of a poetical text does not contradict ‘the lyrical.’
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 145-166
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy męskie kobiety i zniewieściali mężczyźni to wytwór kultury współczesnej? Ślady przenikania się ról płciowych w dramacie Barbara jeszcze Gasztołdowa żona Dominika Magnuszewskiego
Are masculine women and effeminate men a product of contemporary culture? Traces of gender role interpenetration in Dominik Magnuszewski’s play Barbara jeszcze Gasztołdowa żona
Autorzy:
Lemański, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1068630.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Dominik Magnuszewski
romantyzm
kobieta w historii i literaturze
androcentryczna nieświadomość
Romanticism
women in history and literature
androcentric ignorance
Opis:
Celem artykułu jest pokazanie procesów społecznych i kulturowych, które utrwalają patriarchalny model społeczeństwa na podstawie dramatu Dominika Magnuszewskiego Barbara jeszcze Gasztołdowa żona. Wykorzystując badania z zakresu antropologii kulturowej, rozpatruję utwór w kontekście przedstawienia ról płciowych w sposób niezgodny z archetypowymi wzorami. Król Zygmunt reprezentuje typ zniewieściałej męskości, natomiast królową Bonę zestawiam z typem kobiecości zwanym virago, łączącym cechy uznawane za męskie z kobiecymi. Artykuł rozwija stan badań nad problemem dominacji patriarchatu w XIX wieku w Polsce, wykorzystując w tym celu terminologię zaczerpniętą z antropologii kulturowej (androcentryczna nieświadomość).
The aim of the paper is to show the social and cultural processes that perpetuate the patriarchal model of society using the example of Dominik Magnuszewski’s play Barbara jeszcze Gasztołdowa żona. Using research in the field of cultural anthropology, I consider the work in the context of the representation of gender roles in a manner inconsistent with the archetypal patterns. King Sigismund represents the type of effeminate masculinity, while Queen Bona is referred here to the virago femininity type, combining traits considered as masculine and feminine. The paper develops research into the problem of the domination of patriarchy in 19th century Poland, using terminology taken from cultural anthropology (androcentric ignorance).
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2020, 26, 2; 157-170
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies