Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "fauna kopalna" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-11 z 11
Tytuł:
Retiolitid graptolite Spinograptus from Poland and its membrane structures
Retiolit Spinograptus [ Graptolithina ] z Polski i jego struktura bloniasta
Autorzy:
Kozlowska-Dawidziuk, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22473.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
retiolity
Spinograptus
Polska
struktura bloniasta
paleontologia
blony perydermalne
morfologia zwierzat
Opis:
Spinograptus reticulolawsoni sp. n., S. latespinosus sp. n., S. cf. latespinosus, and S. sp. are described from borecore samples of the late Wenlock (Colonograptus? praedeubeli Zone), of the Bartoszyce borehole, NE Poland. They represent an early diversification phase of retiolitids, which followed the Cyrtograptus lundgreni Event. Some species display a combination of primitive and advanced characters, implying a mosaic paffern of Spinograptus evolution. Most of the material studied contains continuous peridermal membranes, suggesting that they may have been universally present in the retiolitids. Long (2 mm) siculae found in two species of Spinograplus contrast with short siculae, known for Retiolites and Paraplectograptus.
W późnowenlockich szarych iłowcach i marglach wiercenia Bartoszyce IG 1 z platformy wschodnioeuropejskiej (Fig. 1) stwierdzono zespół graptolitów z przewodnią formą Colonograptus? praedeubeli. Obserwowany zespół monograptidów i retiolitidów jest świadectwem wczesnej fazy odradzania się makrozooplanktonu po globalej katastrofie późnosylurskiej, znanej jako "zdarzenie Cyrtograptus lungreni". Występują tu retiolity z rodzaju Spinograptus reprezentowanego przez Spinograptus reticulolawsoni sp. n., S. latespinosus sp. n., S. cf. latespinosus i S. sp. Gatunki te różnią się między sobą i od innych gatunków tego rodzaju odmiennie wykształconymi aparatami aperturalnymi o budowie retikulofuzellarnej, stopniem retikulacji rabdozomu zewnętrznego otaczającego teki, zwanego rękawem ankory (ancora sleeve) i liczbą tek w rabdozomach dojrzałych, wykazujących tendencję do zakończonego wzrostu (Fig. 12). U Spinograptus reticulolawsoni sp. n. opisano, po raz pierwszy dla tego rodzaju, rabdozom kolonii o zakończonym wzroście z krótkim rurkowatym apendyksem. Wykazano, że ewolucja Spinograptus ma charakter mozaikowy. Wyjątkowy stan zachowania opisywanego materiału, w którym występują membrany perydermalne, pozwolił na szczegółowe zbadanie cech rabdozomu Spinograptus, ważnych dla odtworzenia filogenezy retiolitów. Błony perydermalne dostarczają szczegółowych danych o budowie rabdozomów retiolitów (sikul, pierwszych tek) i jednocześnie o pokrewieństwach w obrębie grupy. Bates & Kirk (1992) wnioskowali o obecności membran na podstawie ich śladów na beleczkach rabdozomów retiolitów, co potwierdziło niedawne odkrycie przez Lenza (1994) dobrze zachowanych rabdozomów Agastograptus robustus z membranami. Kolejne dowody obecności błon perydermalnych, opisane na podstawie materiału z Bartoszyc u Spinograptus, mogą świadczyć o powszechnym występowaniu takich struktur u retiolitów. Mimo spłaszczenia i często zachowanych jedynie fragmentów membran, w materiale z wiercenia Bartoszyce odnaleziono fragmenty prosikul, metasikul, tek i rękawów ankory. Obecność długiej sikuli u Spinograptus (2 mm) potwierdza wcześniejsze przypuszczenia autorki o przynależności tego rodzaju do linii Plectograptus (do tej pory sikula o długości 2 mm znana była u jednego przedstawiciela tej linii: Agastograptus robustus). Długa sikula w linii Plectograptus, kontrastująca z krótkimi sikulami przedstawicieli starszych linii Paraplectograptus i Retiolites wskazuje, iż retiolity mogą być grupą polifiletyczną.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 391-412
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Westphalian xiphosurans [ Chelicerata ] from the Upper Silesia Coal Basin of Sosnowiec, Poland
Mieczogony [ Chelicerata; Xiphosura ] z westfalu B Gornoslaskiego Zaglebia Weglowego
Autorzy:
Filipiak, P
Krawczynski, W
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20644.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Bellinurus lunatus
skamienialosci
Euproops rotundatus
Polska
mieczogony
Gornoslaskie Zaglebie Weglowe
paleontologia
Opis:
The xiphosurans Bellinurus lunatus (Martin, 1809) and Euproops rotundatus (Prestwich, 1840) are described from sideritic concretions hosted by the Orzesze Beds (Westphalian B) in. the Polish region of the Upper Silesia Coal Basin. Associated flora and fauna include terrestrial plant remains and a single palaeodictyopteran insect nymph. As no marine influences are known in this area since the Namurian A, these xiphosurans were probably fresh-water organisms.
W polskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, na hałdach Kopalni Węgla Kamiennego "Porąbka-Klimontów" w Sosnowcu, w konkrecjach sferosyderytowych warstw orzeskich (westfal B) znaleziono dwa gatunki mieczogonów: Bellinurus lunatus (Martin, 1809) i Euproops rotundatus (Prestwich, 1840). Oprócz mieczogonów w sferosyderytach występują szczątki roślin (Calamites sp., Sigillaria sp. oraz Lepidostrobus sp.) i nimfy owadów z grupy Palaeodictyoptera. Ponieważ ostatnie morskie ingresje na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego datowane są na namur A, można wnioskować, że rozpatrywany zespół skamieniałości związany był ze środowiskiem słodkowodnym. Prawie kompletnie zachowane odciski pancerzy mieczogonów wskazują na spokojne środowisko sedymentacji w źle przewietrzanym basenie.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 4; 413-425
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A lingulate brachiopod Acrotretella: new data from Ordovician of Poland
Ramienionog Acrotretella: nowe dane z ordowiku Polski
Autorzy:
Biernat, G
Harper, D A T
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21699.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
sylur
Acrotretella
ordowik
Acrotretella goldapiensis
Polska
paleontologia
osady gornosylurskie
ramienionogi
lanwirn
Opis:
A new record of the phosphate microbrachiopod genus Acrotretella Ireland, 1961 from the Lower Ordovician of the Baltic syneclise, in north-east Poland is the oldest known species of the genus. Acrotretella goldapiensis sp. n. co-occurs with conodonts in shallow-water facies of Late Llanvirn age. The new data from Poland extend the statigraphical range of the genus from the Llanvirn to the middle Silurian (Ludlow); during the later Ordovician and Early Silurian Acrotretella apparently migrated westwards to sequentially occupy shallow-water facies on the palaeocontinents of Baltoscandia (Poland and Sweden), Avalonia (England), Laurentia (North America) and Australasia (Australia) with relatively little morphological change.
Ramienionóg Acrotretella heland, 1961 nie jest, jak to przez długi okres przypuszczano monospecyficznym rodzajem ograniczonym do późnego syluru Ameryki Północnej, i ewentualnie Europy (Wielka Brytania: Ireland 1961; Satterfield & Thomas 1969; Rowell 1965). Ma on znacznie szerszy zasięg paleogeograficzno-stratygraficzny. Rodzaj ten został znaleziony również w górnosylurskich osadach Zachodniej Australii (Dean-Jones 1975) oraz w ordowickich osadach Szwecji (Holmer 1986, 1989) i Polski (obecna praca). Jak dotąd, rodzaj ten obejmuje cztery udokumentowane gatunki, w tym trzy ordowickie. Nowy gatunek Acrotretella goldapiensis z ordowiku Polski (Synekliza Bałtycka - wiercenie Gołdap-IG, opisany w niniejszej pracy jest, jak dotąd, najstarszym przedstawicielem rodzaju Acrotretella. Współwystępujące konodonty określają wiek gatunku na późny lanwirn.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1; 83-92
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lower Triassic vertebrate footprints from Wiory, Holy Cross Mountains, Poland
Tropy kregowcow z dolnego triasu Wior, Gory Swietokrzyskie
Autorzy:
Ptaszynski, T
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22865.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Gory Swietokrzyskie
wies Wiory
kregowce
trias
ichnofauna
skamienialosci
dolny trias
Polska
paleontologia
Opis:
Vertebrate footprints occur in the Middle Buntsandstein (Lower Triassic) Labyrinthodontidae Beds exposed at Wióry in the northeastern margin of the Holy Cross Mountains (Poland). They represent the richest footprint assemblage from the Middle Buntsandstein in Europe known to date. This assemblage comprises 11 ichnospecies representing seven ichnogenera attributable to amphibians and reptiles. The following new ichnotaxa are erected: Prorotodactylidae ichnofam. n., Prorotodactylus mirus ichnogen. et ichnosp. n., Capitosauroides fuglewiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., and Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp, n. The Prorotodactylus trackmakers possibly represent a systematic group close to that from which the Rotodactylus trackmakers and dinosaurs originated.
Tropy kręgowców są rzadko spotykane w utworach dolnego i środkowego pstrego piaskowca stając się częstymi i zróżnicowanymi skamieniałościami śladowymi dopiero w jego górnej części. Opisany w tej pracy materiał ichnologiczny pochodzi z pojedyńczego, dużego odsłonięcia znajdującego się w prawym zboczu doliny Świśliny koło wsi Wióry, 14 km na północny zachód od Ostrowca Świętokrzyskiego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich (Fig. 1) i jest najbogatszym znanym zespołem tropów kręgowców ze środkowego pstrego piaskowca (Fuglewicz et al. 1981, 1990). Odsłonięcie w Wiórach powstało w związku z budową zapory i zbiornika wodnego dla Ostrowca Świętokrzyskiego w latach 1979-1980. Występują tu przeławicające się piaskowce, mułowce i iłowce systemu kanałów oraz równi zalewowych rzek roztokowych o łącznej miąższości 40-50 m (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Są to warstwy labiryntodontowe środkowego pstrego piaskowca (dolny trias) korelowane z górnymi warstwami oolitowymi Niżu Polskiego (Senkowiczowa & Ślączka 1962; Fuglewicz et al. 1990). Badania palinostratygraficzne (Fijałkowska 1994) oraz magnetostratygraficzne (Nawrocki 1997) pozwalają zaliczyć warstwy labiryntodontowe do dieneru. Warstwy labiryntodontowe odsłonięte w Wiórach zawierają liczne struktury sedymentacyjne, szczątki roślin, kości kręgowców, a także odciski pancerzyków esterii oraz liczne i zróżnicowane ślady bezkręgowców (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Istniejący opis paleontologiczny zespołu ichnofauny z Wiór (Fuglewicz et al. 1990) został uzupełniony i częściowo zrewidowany w rezultacie badań prowadzonych w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Tropy kręgowców odkryte w tym miejscu po raz pierwszy przez autora jesienią 1980 r., były zbierane i zabezpieczane przed zniszczeniem przez autora tej pracy oraz Kazimierza Rdzanka, organizatora Muzeum Ichnologicznego w Wiórach. Rozpoznany dotychczas zespół śladów kręgowców z Wiór zawiera 11 ichnogatunków przypisywanych płazom i gadom, nalezących do siedmiu ichnorodzajów: Capitosauroides, Brachychirotherium, Isochirotherium, Synaptichnium, Rhynchosauroides, Procolophonichnium oraz nowego ichnorodzaju Prorotodactylus reprezentującego nową rodzinę Prorotodactylidae. Opisano 6 ichnogatunków proponowanych tu jako nowe: Capitosauroides fuglawiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp. n. i Prorotodactylus mirus ichnosp. n. Ichnogatunek Chirotherium hauboldi uznany został za reprezentanta ichnorodzaju Brachychirotherium; Rhynchosauroides polonicus włączono do ichnorodzaju Procolophonichnium. Okazy opisane poprzednio (Fuglewicz et al. 1990) z Wiór jako Brachychirotherium kuhni Demathieu & Haubold, 1982 uznane zostały za przedstawicieli nowego ichnogatunku Brachychirotherium wiorense ichnosp. n. W dyskusji dotyczącej zwierząt będących twórcami tropów Prorotodactylus zwrócono uwagę, w oparciu o morfologię tropów, na możliwy związek z formami, z których powstały dinozaury oraz z twórcami tropów Rotodactylus.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 2; 151-194
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A new atrypid genus [ Brachiopoda ] from the Frasnian of Poland
Nowy rodzaj atrypy [ Brachiopoda ] z franu Polski
Autorzy:
Balinski, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20299.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Waiotrypa sulcicarina
atrypidy
wymieranie gatunkow
Polska
famen
Brachiopoda
ramienionogi
Anatrypa kadzielniae
Atrypida
paleontologia
fran
dewon
Opis:
A new atrypid Waiotrypa sulcicarina gen. et sp. n. from the late Frasnian of the Holy Cross Mountains is proposed. The new genus is close to Iowatrypa Copper, 1973 from which it differs mainly in having a keeled pedicle valve and sulcate brachial valve. Waiotrypa is one of the latest atrypids prior to extinction of the order at the end of the Frasnian.
Jedną z grup nabardziej dotkniętych wielkim wymieraniem na granicy fran-famen były ramienionogi z rzędu Atrypida. W późnym franie wykazują one wyraźne ubozenie zróżnicowania taksonomicznego by wymrzeć całkowicie z końcem franu. Badania szczegółowej dynamiki zmian zróżnicowania taksonomicznego atrypidów mają zatem kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesów wymierania. Niniejsza praca jest wstępnym opracowaniem - bardziej kompleksowe zespołowe opracowanie zróżnicowania faun ramienionogów w obliczu wielkiego wymierania na granicy fran-famen znajduje się w przygotowaniu. Opisany tu nowy rodzaj i gatunek atrypida Waiotrypa sulcicarina należy do ostatnich przedstawicieli tej grupy. Gatunek ten występuje w górnofrańskich wapieniach odsłoniętych w kamieniołomie na Górze Łgawej i w przekopie drogi koło Kowali (Góry Świętokrzyskie) reprezentujących poziom Palmatolepis rhenana. Nowy atrypid wykazuje duże podobieństwo do frańskiej Iowatrypa Copper, od której jednak różni się przede wszystkim występowaniem środkowej zatoki na skorupce grzbietowej i kilowatego siodła na nóżkowej. Do Waiotrypa należy zapewne zaliczyć niektóre atrypidy opisane jako Anatrypa kandzielniae (Gürich) z franu Rosji (Nalivkin 1930, 1947, 1951) i Kazachstanu (Alekseeva 1962).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 427-435
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emergence and succession of Carboniferous conodont and ammonoid communities in the Polish part of the Variscan sea
Powstanie i nastepstwo karbonskich zbiorowisk konodontow i amonitow w polskiej czesci oceanu waryscyjskiego
Autorzy:
Dzik, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21380.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Protognathodus
konodonty
skamienialosci
Polska
karbon
Acutimitoceras prorsum
amonity
Siphonodella belkai
paleontologia
Neopolygnathus sudeticus
dewon
protegulum
Opis:
The end of the carbonate sedimentation of the Famennian Wocklumeria limestone in the Holy cross Mts and Sudetes coincides with the disappemance of a high-diversity warm-water assemblage of ammonoids and conodonts with elaborated platform elements. In replacement, a low diversity ammonoid community of Acutimitoceras prorsum and a thin-crown conodont Protognathodus fauna migrated to the afea. When carbonate sedimentation was re-established in the Tournaisian, the new high-diversity ammonoid and conodont faunas represented again almost the whole range of morphologies known from the Famennian. Migrations into the area from unknown sources dominated, with little contribution from the local phyletic evolution. This characteristic ammonoid-conodont community disappeared with the sea-level rise in the Siphonodella crenulata Zone, to emerge at the same time in the North American Midcontinent. The reverse direction of migrations marks the latest Tournaisian Scaliognathus anchoralis event. In yet another cycle of the late Viséan, the new high-diversity faunas were not able to develop as elaborate conch or platform element morphologies as before. In a review of the literature it is shown how the Variscan orogenic activity, progressing towards the Northeast, and glaciations in Gondwana influenced the distribution of late Carboniferous ammonoids in Poland. Conodont taxa Weyerognathus gen. n., Neopolygnathus sudeticus sp. n., and Siphonodella belkai sp. n. are proposed.
Koniec sedymentacji fameńskiego wapienia z Wocklumeria w Górach Świętokrzyskich i Sudetach oznaczał też zanik całego ciepłowodnego zespołu amonitów i konodontów o wysokim zróżnicowaniu taksonomicznym. Wśród ostatnich amonitów typowych dla dewonu dominowały bardzo różnorodne klimenie, zaś wśród konodontów palmatolepididy o najwyższym w ewolucyjnej historii dewońskich konodontów zróżnicowaniu aparatu. Zespoły, które pojawiły się później, były zupełnie odmiennej natury, o małym zróżnicowaniu taksonomicznym i rzucjącej się w oczy prostocie anatomicznej. Zespół amonitowy składał się praktycznie z jednego gatunku Acutimitoceras prorsum, pokrewnego najprostszym goniatytom wcześniejszej części famenu. Podobnie mało zróżnicowane i proste anatomicznie były konodonty, zdominowane przez jeden, bardzo zmienny gatunek Protognathodus, cechujący się cienką ścianą korony elementów ostatniej pary. Konodonty o takich cechach w innych przedziałach czasu geologicznego są szczególnie typowe dla środowisk zimnowodnych. Po pewnym czasie, odpowiadającym epizodowi sedymentacji ilastej (w Niemczech powstawały wówczas łupki Hangenberg), jeszcze przed końcem dewonu w arbitralnie dziś przyjętym jego znaczeniu, powróciły warunki sedymentacji wapiennej wapieni z Gattendorfia, a wraz z nimi wysoce zróżntcowane zespoły amonitów (udokumentowane w Sudetach) i konodontów. Reprezentowane wśród nich były wszystkie podstawowe typy morfologii znane z wapiennego famenu. Odpowiednikami klimenii stały się wtórnie rozwinięte amonity Eocanites, Pseudarietites i Paralytoceras, współwystępujące z prostszymi prionoceratidami. Miejsce wcześniejszych palmatolepididów i polygnathidów zajęty konodonty z grupy Siphonodella. Był to efekt imigracji z nieznanych źródłowych obszarów, z niewielkim udziałem ewolucji na miejscu. Bardzo charakterystyczny i szeroko rozprzestrzeniony zespół amonitów i konodontów wapieni z Gattendorfia został zastąpiony przez kolejne zespoły o niskim zróżnicowaniu wraz z nawrotem sedymentacji czarnych łupków zony Siphonodella crenulata, prawdopodobnie odpowiadającym podniesieniu poziomu wód w oceanach w środkowym turneju. Mniej więcej w tym samym czasie transgresja morza na kontynencie północnoamerykańskim przyniosła tam konodonty i rzadkie amonity, stanowiące chyba kontynuację rozwoju zespołów środkowoeuropejskich. Kolejny krótkotrwały nawrót wysoce zróżnicowanych zespołów do waryscyjskiego rejonu środkowej Europy przypadł na koniec turneju - z egzotyczną fauną konodontów Scaliognathus anchoralis i amonitów. Jeszcze raz zdarzyło się to w późnym wizenie, ale za każdym razem zróżnicowanie taksonomiczne i anatomiczne stawało się mniejsze. Najprawdopodobniej nie wystarczało czasu na ewolucyjne odtworzenie stosunków ekologicznych niszczonych przez kolejne zaburzenia klimatyczne. Dalsze przemiany zespołów konodontowych i amonitowych w poszczególnych obszarach polskiej części oceanu waryscyjskiego można interpretować jako skutek jego stopniowego zamykania oraz wpływu zlodowaceń Gondwany na klimat i eustatykę. Artykuł ten zawiera przegląd fauny konodontowej i amonitowej polskiego karbonu. Wśród różnorodnych aparatów konodontów, prowizorycznie zrekonstruowanych w oparciu o dostępne dane, są dwa reprezentujące nowe gatunki, Neopolygnathus sudeticus i Siphonodella belkai; zaproponowany też został nowy rodzaj Weyerognathus.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 57-170
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A microvertebrate assemblage from the Early Triassic of Poland
Zespol malych kregowcow z wczesnego triasu Polski
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M
Cook, E
Evans, S E
Maryanska, T
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22711.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Lepidosauromorpha
trias
Prolacertiformes
archozaur
Procolophonia
Polska
Salientia
kregowce
prokolofony
Czatkowice k.Krakowa
paleontologia
utwory krasowe
Opis:
The Early Triassic microvertebrate assemblage from karst deposits of Czatkowice quarry, Kraków Upland, Poland, has been dated as of latest Olenekian age at youngest. The assemblage contains mainly small reptiles: three to four possible genera of procolophonids, a small predatory archosaur of proterosuchid or pre-proterosuchid grade, a prolacertiform, and one or two genera attributable to Lepidosauromorpha, one of them, very small, being a possible stem-lepidosaurian. Furthermore there are some less numerous amphibians, including the first European salientian (stem-frog) - Czatkobatrachus polonicus Evans & Borsuk-Bialynicka, 1998, as well as fishes. The bones are disarticulated but fairly well preserved. The assemblage provides a glimpse of the Early Triassic diversity of small taxa, otherwise poorly known, and has a considerable potential in highlighting the earliest phylogeny of such groups as lepidosauromorphs and salientians which are virtually unknown from other roughly contemporaneous horizons. The Czatkowice microvertebrate community appears to have lived under the mesic conditions of a freshwater oasis with the otherwise arid circumequatorial belt of Scythm Northern Pangea.
Praca obejmuje wstępne opracowanie zespołu małych kręgowców z wczesnotriasowych utworów krasowych stanowiska Czatkowice k/Krakowa, z leja krasowego Czatkowice 1, na tle porównywalnych zespołów faunistycznych z terenu Pangei. Na podstawie sytuacji geologicznej Paszkowski i Wieczorek (1982) datują utwory Czatkowic 1 na scytyk. Według tych autorów sedymentacja Czatkowic 1 mogła rozpocząć się w późnym permie, lecz musiała zakończyć się z transgresją retu, która zalała ten rejon całkowicie. Opracowany zespół kręgowcow obejmuje jeden rodzaj archozaura, przypuszczalnie poziomu ewolucyjnego proterosuchidowego, dwa rodzaje Lepidosauromorpha, jeden rodzaj Prolacertiformes, kilku przedstwicieli Procolophonia oraz wczesnego przedstawiciela Salientia, bliskiego plazom bezogonowym (Czatkobatrachus polonicus Evans & Borsuk-Bialynicka, 1998), a także niewielką domieszkę szczątków rybich. Zespół ten potwierdza wczesnotriasowy wiek utworów, sugerując późną część tej epoki. Wskazuje na to pewne podobieństwo niektórych przedstawicieli fauny Czatkowic do rodzajów znanych z triasowych utworów wschodniej Europy. Obecne tu prokolofony wykazują podobieństwo do rodzajów Burtensia i Kapes z późnego oleneku, zaś archozaur do Ctenosauriscus ze środkowego pstrego piaskowca oraz do nieco młodszego, środkowotriasowego rodzaju Sarmatosuchus. Także przedstawiciel Prolacertiformes nawiązuje do późnego oleneku przypominając wydłużeniem kręgów szyjnych rodzaj Tanystropheus z górnego pstrego piaskowca Europy zachodniej, a Czatkobatrachus przypomina Triadobatrachus z wczesnego oleneku (Shevyrev 1990) Madagaskaru, jest jednak bardziej nowoczesny niz ten ostatni. Jednak wobec ubóstwa szczątków Lepidosauromorpha i Salientia w utworach dolnego triasu odkrycie przedstawicieli tych grup w faunie czatkowickiej ma przede wszystkim znaczenie filogenetyczne, ponieważ na wczesny trias przypada najprawdopodobniej moment powstania linii ewolucyjnej płazów bezogonowych (Anura), których dotychczasowa dokumentacja kopalna sięga tylko wczesnej jury, a także gadów łuskonośnych (Lepidosauria). Opracowany zespół fauny występował w obrębie równoleżnikowego pasa klimatu suchego, który we wczesnym triasie rozdzielał strefy Pangei o bardziej zróżnicowanym klimacie, położone na północ i na południe od niego. Najbardziej typowe dla tego pasa są utwory pstrego piaskowca Europy zachodniej i formacja Moenkopi Ameryki Pn. (m.in. Shishkin & Ochev 1993). Zespół Czatkowic 1 musiał powstać w warunkach oazy, w sąsiedztwie zbiornika słodkowodnego. Unikalność zespołu polega na selektywnym zachowaniu kręgowców o bardzo małych rozmiarach, nadzwyczaj słabo poznanych skądinąd. Brak dużych temnospondyli i gadów ssakokształtnych utrudnia porównania z faunami równowiekowymi.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 167-188
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Middle Triassic ammonoids from Silesia, Poland
Amonitowate srodkowego triasu Slaska
Autorzy:
Kaim, A
Niedzwiedzki, R
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21372.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
anizyk
Paraceratites binodosus
trias
morza epikontynentalne
balatonity
bulogity
Polska
amonity
Noetlingites
paraceratyty
Slask
Discoptychites
Beneckeia
paleontologia
Basen Germanski
Acrochordiceras
Opis:
A description of new ammonoid specimens (Acrochordiceras aff. damesi, cf. Acrochordiceras sp. indet., Discoptychites cf. dux, ?Paraceratites sp., cf. Balatonites sp. indet., Beneckeia buchi) from the Lower Muschelkalk (Anisian, Middle Triassic) of Silesia (southern Poland) is presented. The detailed stratigraphic position of the new finds is given. The description is supplemented with a list of all species of ammonoids found hitherto in Silesia, which was a southern part of the Germanic Basin during the Anisian. Beneckeia and Noetlingites were typical of epicontinental seas and usually appeared in the early part of transgressions. Other ammonoids entered from the Tethys into the epicontinental sea of the Germanic Basin during the maxima of transgressions. Some of them (balatonitids, paraceratitids, bulogitids, Discoptychites and probably Acrochordiceras) were successful colonizers which established their own populations in the Germanic Basin and evolved towards morphologies typical of epicontinental seas. Other (Beyrichites sp., Paraceratites binodosus, and 'Trachyceras' sp.) are regarded as unsuccessful immigrants or empty shells drifted post-mortem from the Tethys.
W pracy opisano nowe okazy amonitów (Acrochordiceras aff. damesi, cf. Acrochordiceras sp. indet., Discoptychites cf. dux, ?Paraceratites sp., cf. Balatonites sp. indet., Beneckeia buchi) z dolnego wapienia muszlowego (antzyk, środkowy trias) Śląska. W stosunku do poprzednich znalezisk, nowe wyróżniają się dokładnym umiejscowieniem w profilu. Dokonano również przeglądu wszystkich dotychczas znalezionych amonitów z dolnego wapienia muszlowego na Śląsku. W anizyku rejon Śląska znajdował się w południowej części Basenu Germańskiego. Podczas transgresji Basen Germański łączył się poprzez Bramę Śląsko-Morawską z Tetydą. Beneckeia i Noetlingites są rodzajami typowymi dla mórz epikontynentalnych i pojawiają się zwykle we wczesnym etapie takich transgresji. Inne amonitowate pojawiają się w maksimach transgresji. Niektóre z nich (balatonity, paraceratyty, bulogity, Discoptychites i prawdopodobnie również Acrochordiceras) ustanowiły własne populacje w Basenie Germańskim, ewoluując w kierunku morfologii typowych dla mórz epikontynentalnych. Inne (Paraceratites binodosus i 'Trachyceras' sp.) albo nie zdołały zadomowić się w wodach morza epikontynentalnego, albo ich muszle zostały pośmiertnie przyniesione z oceanu przez prądy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1; 93-115
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stromatoporoid morphology in the Devonian of the Holy Cross Mountains, Poland
Morfplogia stromatoporoidow z dewonu Gor Swietokrzyskich
Autorzy:
Luczynski, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23000.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
gorny dewon
ksztalt
osady kopca mulowego
kopce mulowe
stromatoporoidy
Polska
Gory Swietokrzyskie
wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe
latylaminy
kopce rafowe
morfologia
dynamika wod
paleontologia
dewon
kamieniolomy
Opis:
Stromatoporoids have been measured in three Upper Devonian localities in the Holy Cross Mountains: Karwów, Kadzielnia and Sitkówka-Kowala quaries. Quantitative analysis of the measurements demonstrated several differences, that have been interpreted in terms of ecological variations between the localities. Rate of deposition is proposed to be of special importance in controlling the stromatoporoid morphology. Deposits exposed in Kadzielnia and Karwów quarries represent an environment with periodically accelerating deposition and water turbidity, where low domical individuals with a ragged surface and non-enveloping arrangement of latilaminae constitute the most numerous group of stromatoporoids. The deposits outcropping in Sitkówka-Kowala quarry, formed in a calm setting with low deposition rate, are charactenzed by following stromatoporoid features: usually extended domical or bulbous shape, smooth surface and an enveloping arrangement of latilaminae. The similarity of stomatoporoid assemblages from Karwów and Kadzielnia confirmed, that dolomites exposed in the Karwów quarry represent Kadzielnia-type reef-mound deposits.
Przeprowadzona ilościowa analiza pomiarów wykazała wiele różnic pomiędzy poszczęgólnymi stanowiskami, które zostały zinterpretowane w świetle zmienności panujących warunków paleoekologicznych. Za czynniki szczególnie silnie wpływające na morfomeryczne cechy stromatoporoidów zostały uznane tempo depozycji i dynamika wód. Nieuławicone wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe odsłanianjące się w Karwowie i Kadzielni reprezenfują fację kopców rafowych powstających w środowisku o okresowo wzrastających tempie depozycji i dynamice wód. Zespół stromatoporoidów jest tu zdominowany przez osobniki niskokopułowe o postrzępionej powierzchni i i nieoblekającym ułożeniu latylamin. Skały odsłaniające się w kamieniołomie Sitkówka-Kowala reprezentują płytkowodne facje powstające w środowisku ławicy. Tam, w spokojnych wodach i przy niskim tempie depozycji, charakterystycznymi cechami stromatoporoidów były: kształt bardzo wysokokopułowy bądź bulwiasty, gładka powierzchnia i oblekające ułożenie latylamin. Podobieństwo zespołów stromatoporoidów z Karwowa i z Kadzielni potwierdza tezę, że dolomity odsłaniające się w kamieniołomie w Karwowie reptezentują osady kopca mutowego typu kadzielniańskiego.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 653-663
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oyster life positions and shell beds from the Upper Jurassic of Poland
Pozycje przezyciowe ostryg i dynamika sedymentacyjna muszlowcow ostrygowych z gornej jury Polski
Autorzy:
Machalski, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20744.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
pozycja przezyciowa
dynamika sedymentacyjna
ostrygi
Actinostreon gregareum
Polska
jura
wolg
sedymentacja
gorna jura
Deltoideum delta
Nanogyra virgula
Gory Swietokrzyskie
paleontologia
muszlowce parautochtoniczne
zroznicowanie morfologiczne
kimeryd
Opis:
Life positions of three oyster species, Actinostreon gregareun (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817), and Nanogyra virgula (Defrance, 1820) from the Polish Upper Jurassic (Kimmeridgian and Volgian) sequences, mainly from the parautochthonous shell beds, are reconstructed. The oysters reveal variation in morphology and/or settling behaviour, which is interpreted in terms of ecophenotypic response to the fluctuations in sedimentation rate and the softness of substrate. Both A. gregareum and D. delta could 'choose' between a mud-sticking and reclining mode of life. The latter sfrategy is manifested e.g., by a cup-shaped, Gryphaea-like morphotype documented for the first time in D. delta. N. virgula was previously regarded as a cup-shaped recliner, but the collected material suggests that many specimens could live in a lateral position or form clusters composed of mutually attached specimens. Sedimentation rates during the oyster life cycles can be inferred from the reconstructed oyster life positions and ranged from approximately 7-13 cm in the case of largest mud-sticking specimens to nil in flat, fan-shaped recliners. The oyster life habits can thus provide valuable insights into sedimentary and ecologic dynamics of oyster shell beds. The Actinostreon beds originated under dynamic bypassing conditions, whereas Deltoideum beds in a regime of starvation or total bypassing of sediment. In the case of the Nanogyra virgula beds, the evidence is ambiguous due to difficulties in reconsfructing the life attitude of many specimens of this species.
W pracy zrekonstruowano pozycje przyżyciowe trzech gatunków ostryg z kimerydu i wołgu Polski, głównie z parautochtonicznych muszlowców kimerydu obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich (odsłonięcia w Małogoszczy, Wierzbicy, Gruszczynie, Olesznie oraz Korytnicy). Gatunkami tymi są: Actinostreon gregareum (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817) oraz Nanogyra virgula (Defrance, 1820). Badane ostrygi należą do grupy wtórnych mieszkańców miękkiego dna (secondary soft-bottom dwellers). Wykazują one zróżnicowanie morfologii i behawioru zasiedlania podłoża, które można zinterpretować w kategoriach ekofenotypowej reakcji na zróżnicowanie tempa sedymentacji oraz stopnia zwięzłości osadu dennego. A. gregareum oraz D. delta mogły zarówno żyć w pozycji pionowej w osadzie (mud-stickers), jak i spoczywać na jego powierzchni (recliners). Ta druga strategia reprezentowana jest m.in. przez kubeczkowaty morfotyp D. delta (cup-shaped recliner) z wapieni wołgu w Sławnie, który przypomina kształtem Gryphaea. Mortotyp ten stwierdzono po razpierwszy u D, delta. N. virgula była dotychczas uważana za formę spoczywającą wypukłością skorupy lewej na miękkim dnie. Zebrany materiał wskazuje, że ostryga ta mogła również żyć opierając się tylnym bokiem skorupy lewej na dnie (lateral recliner) lub też tworzyć kilkuosobnikowe zrosty (clusters). Zrekonstruowane pozycje przyżyciowe ostryg zezwalają na odtworzenie tempa sedymentacji w czasie ich wzrostu, które wahało się od około 7-13 cm (w przypadku największych osobników żyjących pionowo w osadzie) do kilku milimetrów lub nawet zeru (w przypadku płaskich morfotypów spoczywających na powierzchni osadu). Ustalenia te pozwalają z kolei odtworzyć dynamikę sedymentacyjną parautochtonicznych muszlowców ostrygowych. Wykazano, że muszlowce z A. gregareum tworzyły się przy przewadze warunków dynamicznego omijania dna przez osad (dynamic bypassing), poczas gdy muszlowce z D. delta w warunkach "zagłodzenia" dna (starvation) lub jego całkowitego omijania przez osad (total bypassing). Środowiska powstawania muszlowców z N. virgula nie sposób odtworzyć jedynie na podstawie trybu żtycia ostryg, gdyż nie może on być zrekonstruowany u wielu osobnków tego gatunku.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 609-634
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A stem-group frog from the Early Triassic of Poland
Wczesnotriasowa pra-zaba z Polski
Autorzy:
Evans, S E
Borsuk-Bialynicka, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20581.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
plazy bezogonowe
kregi przedkrzyzowe
kregi krzyzowe
trias
Polska
Anura
kamieniolom Czatkowice
Salientia
kosci ramienne
kregi ogonowe
transgresja retu
ewolucja zwierzat
linie filogenetyczne
Czatkobatrachus polonicus
Triadobatrachus massinoti
filogeneza
kosci
paleontologia
kosci biodrowe
kosci kopalne
zaby
wczesny trias
Opis:
Described on the basis of disarticulated postcranial bones (vertebrae, humeri, ilia) from karst deposits of Scythian age at the locality of Czatkowice in the Kraków Upland, Poland, Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. is the first salientian known from the Triassic of the Northern part of Pangea. It may be only slightly younger (about 5 MA) than Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936) from Madagascar, the only Early Triassic salientian known hitherto. Czatkobatrachus resembles Triadobatrachus but is more derived in some features of the vertebrae and elbow joint. It provides evidence of a global distribution of stem-frogs at the very beginning of the Mesozoic, and suggests that the origin of the group must be sought in the Permian.
Czatkobatrachus polonicus gen. et sp. n. jest drugim w świecie, po Triadobatrachus massinoti (Piveteau, 1936), triasowym przedstawicielem linii filogenetycznej płazow bezogonowych (Anura). Jest on równocześnie pierwszym przedstawicielem tego odcinka filogenezy spoza Gondwany. Fragmenty szkieletu pozaczaszkowego zaliczone do Czatkobatrachus polonicus pochodzą z brekcji kostnej wypełniającej struktury krasowe rozwinięte w wapieniach karbońskich w kamieniołomie Czatkowice koło Krakowa. Brekcja ta tworzyła się w permsko-wczesnotriasowej fazie krasowienia wapieni, a końcem tej fazy była transgresja retu (Paszkowski & Wieczorek 1982). Zespół fauny, do którego należy Czatkobatrachus (Borsuk-Białynicka et al. w opracowaniu), jest więc najprawdopodobniej wieku scytyjskiego (wczesny trias). Materiał kostny zaliczony do Czatkobatrachus polonicus składa się z ok. 40 okazów. Wśród nich są liczne lecz niekompletne kości biodrowe (Fig. 2A), kości ramienne (Fig. 2B, C) i kręgi, w tym kręgi krzyżowe (Fig. 3B, E), przedkrzyżowe (Fig. 3A), ogonowe (Fig. 3C, D) i dźwigacz (Fig. 3F, G) oraz pojedynczy fragment proksymalnego zakończenia kości łokciowej (Fig. 2D). Kości te zostały wybrane spośród setek luźnych okazów uzyskanych drogą preparacji chemicznej i przemywania wielu kilogramów brekcji. Przynależność okazów do jednego gatunku opiera się na połączeniu w nich cech żabich (budowa kości biodrowych, ramiennych i dźwigacza, brak szwów między łukami a trzonami kręgów) z jednolitą budową i rozmiarami szcząków (trzony kręgów ektochordalne o podobnej długości i delikatnej budowie, różniące się od innych kregów tego zespołu faunistycznego) oraz podobieństwem względem rodzaju Triadobatrachus (np. rozmiary guzka grzbietowego Fig. 1). Grupa Salientia, do której rodzaj Czatkobatrachus został zaliczony, obejmuje płazy bezogonowe (Anura), znane od jury i ich prymitywnych krewniaków, reprezentowanych dotąd wyłącznie przez Triadobatrachus z wczesnego triasu Madagaskaru. Jako drugi przedstawiciel triasowych Salientia Czatkobatrachus uzupełnia wiadomości na temat tego bardzo słabo poznanego etapu filogenezy, rzacając światło na proces ewolucyjny powstawania samych Anura. W kladogramie ilustrującym stosunki pokrewieństwa wczesnych Salientia (wg Baez & Basso 1996) lokuje się on jako pierwsza grupa zewnętrzna w stosunku do Anura (Fig. 4). Podstawą takiej lokalizacji jest wykształcenie wyrostków poprzecznych kręgów przedkrzyżowych związane z redukcją żeber (a zatem i ruchów bocznych kręgosłupa) uznane za synapomorfię Czatkobatrachus i Anura. Pod względem wykształcenia stawu łokciowego Czatkobatrachus jest także bardziej nowoczesny niż Triadobatrachus, który lokuje się jako dalsza grupa zewnętrzna. Tak skonstruowany kladogram wskazuje, że wydłużenie kości biodrowej i redukcja ruchów bocznych kregosłupa nastąpiła w linii płazow bezogonowych wcześniej niż zrosty podramienia i podudzia oraz powstanie urostylu. Stanowi to wskazanie dla przyszłych rekonstrukcji procesu powstawania żabiego sposobu lokomocji. Laurazyjskie położenie stanowiska z Czatkobatrachus potwierdza światowy zasięg prymitywnych Salientia w triasie (ekstapolowany wcześniej na podstawie rozmieszczenia jurajskich żab), implikując równocześnie długą, może permską, wcześniejszą historię tej linii płazów.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 573-580
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-11 z 11

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies