Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "vilnius" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-15 z 15
Tytuł:
„Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
„Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius
Opis:
An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie
Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15012824.pdf
Data publikacji:
2022-06-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Holocaust
museum
children
Lithuania
Vilnius
Holokaust
muzeum
dzieci
Litwa
Wilno
Opis:
Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?
The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 101-121
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kraina „od Boga zapomniana”. Językowy obraz Litwy w pismach Józefa Piłsudskiego
Autorzy:
Misiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608453.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Piłsudski
Litwa
Wilno
językowy obraz Litwy
Lithuania
Vilnius
linguistic image of Lithuania
Opis:
W artykule został zrekonstruowany językowy obraz Litwy wyłaniający się z wypowiedzi Józefa Piłsudskiego. Podstawę analizy stanowią wydane w okresie międzywojennym Pisma zebrane Marszałka, a ponadto publikowane zarówno w II Rzeczypospolitej, jak i na emigracji na łamach warszawskiej i londyńsko-nowojorskiej „Niepodległości” jego listy. Językowy obraz Litwy przedstawiony został w trzech aspektach: historycznym, perspektywicznym i osobistym. Słowami kluczami, niezbędnymi do zrozumienia toku rozumowania i emocji narratora, są „niewola”, „zgoda” i „miłe Wilno”.
The article is the first attempt to reconstruct a language image of Lithuania emerging from Józef Piłsudski’s statements and comments. The analysis is based on the Collected Works (Pisma zebrane) of the Marshal, and on his letters that appeared both in the Second Polish Republic, and in emigration, in the Warsaw and London-New York periodical Niepodległość. The language image of Lithuania is presented in three aspects: historical, perspectival, and personal. The keywords necessary to understand both the train of thought and emotions of the narrator are: captivity, concord, and pleasant Vilnius.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józefa Ignacego Kraszewskiego krytyczny ogląd Literatury w Wilnie w początku XIX wieku
Józef Ignacy Kraszewski’s Critical View on the Literature in Vilnius in the Early Nineteenth Century
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375998.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Józef Ignacy Kraszewski
krytyka literacka
literatura
Litwa
Wilno
literary criticism
literature
Lithuania
Vilnius
Opis:
Artykuł poświęcony jest omówieniu jednego z pierwszych krytycznych tekstów autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, pt. Literatura w Wilnie w początku XIX wieku. Stanowi on fragment Pamiętników ogłaszanych przez bardzo jeszcze podówczas młodego, bo zaledwie 25-letniego, przyszłego powieściopisarza na łamach „Tygodnika Petersburskiego” w 1837 r. Biorąc pod uwagę wiek autora, w prezentowanej wypowiedzi uderza przede wszystkim dojrzałość oraz bezkompromisowość formułowanych ocen i opinii. Tylko bowiem taki rodzaj krytyki miał w przekonaniu Kraszewskiego rację bytu. The article presents one of the first critical texts by Józef Ignacy Kraszewski entitled Literature in Vilnius at the beginning of the 19th century (Literatura w Wilnie w początku XIX wieku). The text is a part of Memoires which were being published in the Petersburg weekly Tygodnik Petersburski in 1837 by the very young at that time (twenty-five-year-old) future writer. Bearing in mind the young age of the author, what is amazing in this work is his maturity but also the intransigence of his assessments and opinions, for he was sure that these features of literary criticism were its raison d’être.
The article presents one of the first critical texts by Józef Ignacy Kraszewski entitled Literature in Vilnius at the beginning of the 19th century (Literatura w Wilnie w początku XIX wieku). The text is a part of Memoires which were being published in the Petersburg weekly Tygodnik Petersburski in 1837 by the very young at that time (twenty-five-year-old) future writer. Bearing in mind the young age of the author, what is amazing in this work is his maturity but also the intransigence of his assessments and opinions, for he was sure that these features of literary criticism were its raison d’être.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2018, 4; 199-135
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A chapter in the history of Polish press in Lithuania in the early 19th century: Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805–1806) and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
„Dziennik Wileński” (1805–1806) i „Gazeta Literacka Wileńska” (1806) — kartka z historii rozwoju prasy polskiej na Litwie doby porozbiorowo-przedpowstaniowej
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074666.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Lithuania
Polish magazines
Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805– 1806)
Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
Gotfryd Ernest Groddeck
Litwa
czasopiśmiennictwo polskie
„Dziennik Wileński” (1805–1806)
„Gazeta Literacka Wileńska” (1806)
Opis:
In paper was presented a publishing history of two Lithuanian periodicals from the beginning of 19-th century — Dziennik Wileński [Vilnius Journal], published between 1805–1806 and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius], issued from January until December 1806. Both publishing projects were connected with the name of their editor — Gotfryd Ernest Groddeck who brought into existence the first from mentioned journals as the literary counterbalance to Dziennik which was focused mainly on science. Unfortunately, lasting year competition brought them about finish of their issuing.
W artykule została zaprezentowana historia wydawnicza dwóch litewskich periodyków z początku XIX wieku — „Dziennika Wileńskiego”, ukazującego się w latach 1805–1806 oraz „Gazety Literackiej Wileńskiej”, wydawanej od stycznia do grudnia roku 1806. Obydwie te inicjatywy prasowe łączy nazwisko ich redaktora Gotfryda Ernesta Groddecka, który drugi z wymienionych tytułów powołał do istnienia jako literacką przeciwwagę dla hołdującego głównie naukom ścisłym „Dziennika…”. Trwające przez rok współzawodnictwo zakończyło się niestety zaprzestaniem dalszego wydawania tychże czasopism.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 31-49
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Information retrieval systems in the Vilnius University Library : Past and present
Informations- und Suchsysteme in der Universitätsbibliothek von Vilnius : Vergangenheit und Gegenwart
Autorzy:
Malaiskiene, Elona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040945.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Vilnius
Litauen
Bibliotheksammlungen
Konferenz
Wilno
Litwa
zbiory biblioteczne
konferencja
Vivlius
Lithuania
library collection
conference
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2003, 79; 295-302
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Spisek umarłych krewnych”. Nieznane materiały do obrazu życia religijnego i rodzinnego Tatarów na Litwie w XIX wieku
Autorzy:
Drozd, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690105.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Tatarzy polsko-litewscy
islam
meczety
cmentarze
Litwa
Wilno
Polish-Lithuanian Tatars
Islam
mosques
cemeteries
Lithuania
Vilnius
Opis:
Artykuł omawia zespół notatek rodzinnych powstałych w kręgu tatarskiej rodziny Baranowskich na Litwie, dotyczących wydarzeń rodzinno-religijnych z lat 1857–1867 oraz praktyki odczytywania w intencji zmarłych krewnych 36. sury Koranu Ja.Sin. Dokumenty te stanowią uzupełnienie obrazu religijności Tatarów w zakresie, którego nie rejestruje rękopiśmiennictwo, pozwalają ustalić niektóre fakty dotyczące budowy i funkcjonowania meczetu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim przynoszą nieznane informacje o trzech pokoleniach rodziny Baranowskich i członkach kilku innych rodzin, ważnych dla historii Tatarów na Litwie.
The article discusses a collection of family notes written in the Tatar circle of the Baranowski family in Lithuania regarding family and religious events from 1857 to 1867, and the practice of reading Surah 36 Yasin of the Quran on behalf of the dead relatives. These documents supplement the picture of Tatar religiosity to the extent that manuscripts do not record, they allow to establish some facts about the construction and operation of the Lukiškės mosque in Vilnius, and above all, bring unknown information about three generations of the Baranowski family and members of several other families important to the history of Tatars in Lithuania.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Memoriał Rektora i Senatu Akademickiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w sprawie przynależności państwowej Wileńszczyzny w 1921 roku
A Memorandum of the Rector and Academic Senate of Stefan Batory University in Vilnius on the State Affiliation of the Vilnius Region in 1921
Autorzy:
Żukowski, Przemysław Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520868.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Second Republic of Poland
Lithuania
Stefan Batory University in Vilnius
Michał Siedlecki
Paul Hymans
II Rzeczpospolita
Litwa
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
Opis:
W niniejszym artykule przedstawiono in extenso dwa memoriały dotyczące przyszłości odrodzonego w 1919 r. w Wilnie uniwersytetu w kontekście zabiegów dyplomatycznych w celu unormowania wzajemnych relacji litewsko-polskich po odzyskaniu przez oba narody prawa do samostanowienia w 1918 r.
The article presents in extenso two memoranda concerning the future of the University reborn in Vilnius in 1919, in the context of diplomatic efforts to normalise mutual Lithuanian-Polish relations after the two nations regained the right to self-determination in 1918.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2023, 58, 1; 181-203
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie pisma „Znad Wilii w okresie transformacji systemowej, w budowaniu pozytywnej tożsamości Polaków Wileńszczyzny
The Importance of the Magazine „Znad Wilii” during Systematic Transformation, in Building a Positive Identity of Poles at the Vilnius Region
Autorzy:
Mieczkowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/501990.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
pismo „Znad Wilii”
okres transformacji systemowej
pozytywna tożsamość Polaków
Wileńszczyzna
Litwa
the magazine “Znad Wilii”
positive identity of Poles
the Vilnius region
Lithuania
Opis:
The purpose of the article: The importance of the magazine “Znad Wilii” in the years 1989–1994 in building a positive identity of Poles at the Vilnius region, is an analysis of topics that were discussed at the journal, I will also try to reflect the prevailing social climate among Poles at the Vilnius region during the democratic transition, the collapse of the Soviet Union regime. An attempt to take the analysis of that issue is important because of the fact that local Poles efforts to establish a more intensive relations with Poland. For example by through the development of mutual relations between the Civic Parliamentary Club (Obywatelski Klub Parlamentarny), Solidarity, and the Lithuanian Sajūdis (this issue was raised, inter alia, in the article: Beginning of a common path – Początek wspólnej drogi), importance of the Polish minority in Lithuania, as well as a common history and memory of the First Republic – Respublica Serenissima and its importance in shaping contemporary identities of the nations of Central and Eastern Europe. Articles that were published during this period in the journal “Znad Wilii” are certainly interesting material, worthy of analysis in this study, also because of the important historical period in which they were submitted.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2014, 23, 1; 75-91
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Litwinów zlikwidować, Łotyszów wypuścić”. Wileńszczyzna 1944
„Eliminate the Lithuanians, Release the Latvians.” Vilnius Region 1944
Autorzy:
Balbus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40809849.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
Tematy:
okupacja niemiecka Polski
Armia Krajowa
Wileńszczyzna
Litwa
jeńcy wojenni
egzekucje
German occupation of Poland
Polish Home Army
Vilnius region
Lithuania
prisoners of war
executions
Opis:
Opracowanie ukazuje egzekucje jeńców dokonywane przez brygadę por. Gracjana Froga „Szczerbca” pod Wilnem, mające miejsce w czasie działalności bojowej tegoż oddziału Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Przedstawione zostały motywy, przypadki i przebieg wydarzeń. Niewątpliwie przy każdej zarysowanej egzemplifikacji będzie konieczność przeprowadzenia w przyszłości pogłębionych badań umożliwiających doprecyzowanie szczegółów tych dramatycznych wydarzeń z okresu niemieckiej okupacji Polski. Studium powstało w oparciu o relacje i wspomnienia polskich weteranów oraz raporty policji litewskiej i niemieckiej.
The study shows the executions of prisoners of war carried out by the Polish Home Army (AK) brigade of Lieutenant Gracjan Frog, alias “Szczerbiec” near Vilnius, in 1944. The motives, cases, and course of these dramatic events are presented. They took place during the occupation of Poland by the German army. The text was based on the accounts and memories of Polish veterans as well as reports from the Lithuanian and German police.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2023, 17, 1; 81-111
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolekcja Joachima Lelewela w Dziale Druków Rzadkich Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego
The collection of Joachim Lelewel in the Rare Book Department of the Vilnius University Library
Autorzy:
Vaitkevičiūtė, Viktorija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472402.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Joachim Lelewel (1786-1861)
rzadkie książki
biblioteka prywatna
proweniencje
dedykacje
Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego
Litwa
rare books
private library
provenances
dedications
Vilnius University Library
Lithuania
Opis:
Historyk, kartograf, teoretyk księgoznawstwa Joachim Lelewel (1786-1861) swoją bibliotekę prywatną zapisał w testamencie Uniwersytetowi Wileńskiemu. Dział Druków Rzadkich Biblioteki UW przechowuje kolekcję książek i broszur uczonego, liczącą 3684 pozycje (5400 tomów). Jest ona ciekawa ze względu na tematykę oraz zachowane proweniencje. W artykule zostały przedstawione dzieje powstania zbioru i okoliczności włączenia go do Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego, a także krótka charakterystyka tematyczna. Najwięcej uwagi poświęcono jednak różnym wpisom, pieczęciom i ekslibrisom. Sporą część kolekcji stanowią książki z dziedziny geografii, kosmografii, dziejów antycznych i czasów najnowszych oraz relacje z podróży do różnych krajów. Ważne miejsce zajmują też prace samego historyka. Zachowane na książkach notatki J. Lelewela ukazują go jako badacza o rozległych zainteresowaniach oraz świetnego bibliografa. Natomiast dedykacje potwierdzają, że był on naprawdę znanym i cenionym naukowcem. Proweniencje wielu osób i instytucji z różnych okresów wskazują na to, że J. Lelewelowi nie zależało na nabywaniu wyjątkowych, cennych książek, a zwracał on uwagę przede wszystkim na treść publikacji.
Historian, cartographer, bibliographer, book scientist Joachim Lelewel (1786-1861) devised and bequeathed his private library to the Vilnius University. This collection, preserved in the Rare Book Department of the VU Library, consists of 3684 titles (5400 volumes). Though Lelewel was not a bibliophile, his book collection is interesting and valuable thematically and for the extant provenances in the books. The article reveals the history of its formation and eventual arrival at the Vilnius University, shortly discusses book topics and brings into focus all the different inscriptions, stamps and exlibrises. The majority of books deal with geography, cosmography, Antique, history of modern times, descriptions of travels in different countries. Works of Lelewel himself form a significant part of this collection as well. Lelewel’s own notes in the books themselves reveal that he was not only a researcher interested in a lot of areas of science, but also a great bibliographer. Moreover, the dedications to J. Lelewel paint him as a famous or appreciated scientist who intensively cooperated with the other researchers. The varied persons’ and institutions’ provenances from different times not only provide significant information about the former readers, their reading habits and interests, but also confirm that for Lelewel the content of the books – not the goal to aquire special or exclusive publications – was the most important thing.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 109-120
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sport jako zjawisko polityczno-tożsamościowe na Litwie w XX wieku. Działalność Michała Sienkiewicza na Wileńszczyźnie
Sport as a political and identity phenomenon in Lithuania in the 20th century. The Activity of Michał Sienkiewicz in the Vilnius Region
Autorzy:
Jung, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28766366.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
sport
polityka
historia Litwy
historia sportu
Litwa
Wileńszczyzna
Polacy na Litwie
koszykówka
politics
history of Lithuania
history of sport
Lithuania
Vilnius Region
Poles in Lithuania
basketball
Opis:
Artykuł traktuje o roli sportu w budowaniu i podtrzymywaniu tożsamości narodowej w skomplikowanych warunkach etniczno-politycznych. Rzecz dotyczy historii Litwy w XX wieku, gdzie relacje między zamieszkującymi ten obszar Litwinami i Polakami w dużej mierze określał polsko-litewski spór o przynależność Wileńszczyzny z okresu międzywojennego. Odmienne tradycje sportowe przyczyniły się do zachowania odrębności narodowej obu nacji w okresie sowieckiego zniewolenia, jednocześnie sukcesy sportowe Litwinów w latach 1947–1988, zwłaszcza koszykarzy w ramach ekip reprezentujących Związek Sowiecki, stanowiły element ich emancypacji politycznej. Doprowadził on wraz z innymi czynnikami do odzyskania niepodległości przez Litwę i jednocześnie warunkował potrzebę zdefiniowania na nowo stosunków między Litwinami i Polakami na Litwie. Sport odgrywał w tym procesie zazwyczaj rolę łączącą obie społeczności. Zaświadcza o tym postać Michała Sienkiewicza, sportowca, później niezwykle aktywnego działacza na rzecz sportu Polaków na Wileńszczyźnie, uczestnika życia sportowego w czasach sowieckich, między innymi sędziego lekkoatletycznego podczas legendarnego dla Polaków konkursu skoku o tyczce z udziałem Władysława Kozakiewicza, odbywającego się w ramach Igrzysk XXII Olimpiady w Moskwie w 1980 r. W okresie zaś wznoszenia fundamentów litewskiej niepodległości – inicjatora i uczestnika odbudowy Litewskiego Narodowego Komitetu Olimpijskiego i polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Litwie.
The article deals with the role of sport in building and maintaining national identity in difficult ethnopolitical conditions. It deals with the history of Lithuania in the twentieth century, where relations between Lithuanians and Poles living in the area were primarily determined by the Polish-Lithuanian dispute over the belonging of the Vilnius region in the interwar period. The different sporting traditions contributed to the preservation of the national identity of both nations during the period of Soviet enslavement, while the sporting successes of Lithuanians in 1947–1988, especially of basketball players on teams representing the Soviet Union, were an element of their political emancipation. It led, together with other factors, to the restoration of Lithuanian independence and, at the same time, conditioned the need to redefine relations between Lithuanians and Poles in Lithuania. In this process, sports usually played a role in bringing the two communities together. The figure of Michał Sienkiewicz evidences this, a sportsman, later an extremely active sportsman for Poles in the Vilnius region, a participant in sports life during Soviet times, including an athletics judge at the legendary pole vaulting competition with Władysław Kozakiewicz at the XXII Olympics in Moscow in 1980. During the period of building the foundations of Lithuanian independence, he initiated and participated in the reconstruction of the Lithuanian National Olympic Committee and the Polish Gymnastic Association “Sokół” in Lithuania.
Źródło:
Eastern Review; 2022, 11, 1; 157-180
1427-9657
2451-2567
Pojawia się w:
Eastern Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rękopiśmienne zbiory materiałów życia publicznego XVII-XVIII w. w bibliotekach i archiwach wileńskich
The collections of the manuscript public life documents of 17th-18th centuries in Vilnius’ libraries and archives
Autorzy:
Matwijów, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472414.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
książka rękopiśmienna
rękopisy
zbiory materiałów życia publicznego
miscellanea
Wilno
Grand Duchy of Lithuania
manuscript book
manuscripts
collections of public life documents
Vilnius
Opis:
Zbiory materiałów życia publicznego (potocznie zwane miscellanea lub silva rerum) to jedne z popularniejszych rodzajów książek rękopiśmiennych tworzonych w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVII-XVIII w.). W Wielkim Księstwie Litewskim największe ich kolekcje powstawały i gromadzone były na dworach magnackich, a pojedyncze egzemplarze wychodziły spod pióra i znajdowały się w posiadaniu zwykłej szlachty. Upadek państwowości litewskiej pod koniec XVIII w. spowodował odpływ tych manuskryptów z terenów dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego zarówno do bibliotek i archiwów polskich, jak i rosyjskich (obecnie na Ukrainie). Duża część woluminów pozostała jednak na miejscu i obecnie znajduje się przede wszystkim w Wilnie, głównie w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich i Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym (razem nieco ponad 100 egzemplarzy). Są one świadectwem kultury piśmienniczej społeczeństwa ziem litewsko-białoruskich w XVII-XVIII w. oraz stanowią ważne źródło do badań nad historią dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
The collections of public life documents (commonly referred to as miscellanea or silva rerum) were one of the most popular types of manuscript books in the period of the „Noblemen’s Republic” (17th-18th centuries). In the Grand Duchy of Lithuania the biggest collections were created and stored in magnates’ courts, and single copies were produced and owned by the common nobility. The fall of the Lithuanian statehood at the end of the 18th century caused their outflow from the former territory of the Grand Duchy of Lithu- ania both to Polish and Russian (currently Ukrainian) libraries and archives. However, a considerable part of discussed documents has remained in Lithuania and is presently found primarily in Vilnius, mainly in the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences and the Lithuanian State Historical Archives (little more than 100 copies). They are a testimony to literary culture of the society inhabiting Lithuanian and Belorussian lands in the 17th-18th centuries and constitute an important source for the history of the former Grand Duchy of Lithuania.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 95-108
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pamiętnik Mieczysłowasa Dławidudauskasa organisty z Koźliszek i delegata na konferencję litewską w Wilnie w Septembrze R.P. 1917 spisany 3 XI 1917”
“Diary of Mieczysłowas Dławidudauskas an Organist from Koźliszki and a Delegate to the Lithuanian Conference in Vilnius in September of AD 1917 Written Down on 3 November 1917”
Autorzy:
Gierowska-Kałłaur, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235027.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
satyra polska
Wilno
Litwa
Zjazd Litewski
polityka niemiecka w trakcie okupacji Ober-Ost
relacje polsko-litewskie
Polish satire
Vilnius
Lithuania
Lithuanian Congress
German policy during the Ober-Ost occupation
Polish-Lithuanian relations
Opis:
Rozpowszechniany w Wilnie w środowisku polskiej inteligencji tekst satyryczny stylizowany na pamiętnik uczestnika Zjazdu Litewskiego, Mieczysłowasa Dławidudauskasa, organisty z Koźliszek, w którym opisana została sytuacja w kontrolowanym przez Niemców Wilnie w trakcie kształtowania podwalin państwowości litewskiej.
Circulated among the Polish intellectuals in Vilnius, a satirical text styled on the diary written by a participant in the Lithuanian Congress, an organist from Koźliszki Mieczysłowas Dławidudauskas who described the situation in German-controlled Vilnius when the foundations of Lithuanian statehood were being formed.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 193-217
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego nie doszło do Unii, której nie było?
Why the Union That Wasn’t Actually Failed?
Autorzy:
Gierowska-Kałłaur, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/901734.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
wielka wojna
lata 1915–1921
Ober-Ost
Wilno
Litwa
Niemcy
Polacy
Litwini
Białorusini
Żydzi
polityka specjalna
unia
federacja
Józef Piłsudski
Great War
1915–1921
Vilnius
Lithuania
Germans
Poles
Lithuanians
Belarusians
Jews
special policy
union
federation
Opis:
Tekst jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego Wilno zachowało daleko posuniętą rezerwę wobec propozycji reaktywacji unii przedstawionej przez Józefa Piłsudskiego w Odezwie do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego (22 kwietnia 1919 r.) w oswobodzonym od bolszewików mieście. W czasie wojny polsko-sowieckiej J. Piłsudski podejmował liczne działania w celu doprowadzenia do odrodzenia unii lubelskiej w nowoczesnym, XX-wiecznym kształcie. Na niepowodzenie tej polityki federacyjnej miały głównie wpływ konsekwencje niemieckiej polityki specjalnej prowadzonej w latach 1915–1918 na terenie niemieckiej okupacji części ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, tzw. Ober-Ost. Polityka Niemców mająca na celu osiągnięcie własnej dominacji politycznej i gospodarczej na okupowanym terytorium wykorzystywała ambicje polityczne innych niż polska narodowości, starała się o antagonizowanie przedstawicieli różnych grup narodowych z najsilniejszą i najniebezpieczniejszą dla niemieckich interesów na terytorium byłej Rzeczpospolitej Obojga Narodów grupą polską. W tej sytuacji liderzy litewscy i białoruscy pozostający pod okupacją niemiecką nie widzieli korzyści płynących z ewentualnego sojuszu z Polakami, a posunięcia mające wymowę antypolską przynosiły im konkretne dotacje ze strony niemieckich okupacyjnych władz wojskowych. Próby porozumienia się polityków polskich, litewskich i białoruskich kończyły się zatem niepowodzeniem, zwiększały się natomiast sprzeczności interesów spadkobierców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego (16 lutego 1918 r. Litwini ogłosili po raz drugi niepodległość, 25 marca 1918 r. liderzy BRL wydali III Hramotę, 11 listopada 1918 r. proklamowano powstanie pierwszego litewskiego rządu, 11 grudnia 1918 r. członkowie żydowskiej starszyzny weszli do litewskiej Taryby). Wejście bolszewików do Wilna dodatkowo zantagonizowało Polaków i Żydów. Niezależnie od narodowości mieszkańcy Wilna odnieśli się więc nieufnie do idei federacji. Nie była zatem możliwa realizacja projektu systemu (ew. unii) państw buforowych, oddzielających Polskę od Rosji. W wyniku politycznej klęski polityki federacyjnej po podpisaniu traktatu ryskiego na terenie b. Rzeczypospolitej Obojga Narodów nie było już silnego związku narodów mogącego skutecznie stawić opór różnego rodzaju ekspansji – czy to ze wschodu, czy z zachodu.
The present study is an attempt to answer the question as to why the residents of Vilnius displayed such reluctance towards the idea of reactivating an international union, put forth by Józef Piłsudski in his “Proclamation to the inhabitants of the former Grand Duchy of Lithuania” (22 April 1919) in this city recently liberated from the Bolsheviks. During the Polish-Soviet War, Piłsudski undertook extensive efforts aimed at reviving the Union of Lublin in a modern, 20th-century form. The failure of the federalist concept resulted primarily from the consequences of the German special policy conducted in the years 1915–1918 in the German-occupied portion of the lands of the former Grand Duchy of Lithuania, known as Ober-Ost. The German strategy, aimed at achieving political and economic domination in the occupied territories, exploited the political ambitions of all national circles other than Polish by antagonizing the representatives of various ethnic groups with the strongest and most dangerous group within the former Polish-Lithuanian Commonwealth, i.e. the Poles. In this situation, Lithuanian and Belarusian leaders under German occupation saw no benefi t in a possible alliance with Poles, especially that anti-Polish measures were rewarded with subsidies from the German occupation military authorities. All attempts at a compromise made by Polish, Lithuanian and Belarusian politicians proved unsuccessful, while confl icts of interest between the successors of the former Grand Duchy of Lithuania grew (on 16 February 1918, the Lithuanian side declared independence for the second time; on 25 March 1918 the leaders of the BNR issued their Third Charter; on 11 November 1918 the formation of the fi rst Lithuanian government was proclaimed, and on 11 December 1918 the Jewish elders joined the Lithuanian Taryba). The Bolsheviks’ entry into Vilnius antagonised the Polish and Jewish populations even further. In summary, the citizens of Vilnius were sceptical of the federalist concept regardless of their nationality. Implementing a system (or union) of buffer states separating Poland from Russia was therefore out of the question. Due to the ultimate failure of the federalist policy sealed by the signing of the Peace of Riga, no powerful multinational union would emerge in the territories of the former Polish-Lithuanian Commonwealth to effectively put a halt to any later expansionist attempts, either from the East or from the West.
Źródło:
Społeczeństwo i Polityka; 2019, 3(60); 75-88
1733-8050
Pojawia się w:
Społeczeństwo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-15 z 15

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies