Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "fauna kopalna" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-8 z 8
Tytuł:
Evolution of the embryonic development in lingulid brachiopods
Ewolucja rozwoju zarodkowego u lingulidow
Autorzy:
Balinski, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20146.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
lingulidy
Gory Swietokrzyskie
fauna kopalna
ewolucja zwierzat
skamienialosci
embriogeneza
paleontologia
ramienionogi
protegulum
dewon
Opis:
The style of embryonic development in the lingulids has changed through time; that of Recent lingulids is not primitive for the group. The shell of Devonian lingulids consists of two valves already at the embryonic stage, whereas in Recent lingulids the protegulum originates as a single plate, subsequently folded in two. The protegulum of the Devonian lingulids is a cup-shaped, subcircular plate, usually with a characteristic radial sculpture suggesting the presence of marginal setae, similar to those occurrilg in early juvenile stages of Recent discinids. Devonian protegula are 81 to 100 µm in width and thus are three times smaller than protegula of the Recent Lingula utd Glottidia, and twice as small as those of the Late Cretaceous Lingula sp. The embryonic development of lingulids underwent important modification during last 370 Ma.
Na kilkudziesięciu okazach lingulidów z późnego dewonu antykliny Dębnika i Gór Świętokrzyskich stwierdzono wystepowanie okrągławej, wypukłej tarczki o szerokości 81-100 µm usytuowanej w najbardziej apikalnej częsci obu skorup. Tarczka ta jest wyraźnie odgraniczona od muszli larwalnej. Brak jest na niej koncentrycznych linii przyrostowych charakterystycznych dla muszli larwalnej i postlarwalnej. Nie ulega wątpliwości, że tarczka ta odpowiada muszli zarodkowej, czyli protegulum. Jest to pierwszy przypadek tak dobrego zachowania protegulum u kopalnych lingulidów. W porównaniu z protegulum współczesnej linguli i gtotidii jest ono trzy rzy mniejsze, a ponadto charakteryzuje się szczególną morfologią, na którą składają się promieniste fałdki, centralnie usytuowana wklęslość oraz wałeczkowato zgrubione brzegi. Również protegula późnokredowych lingul odbiegają znacznie od muszli zarodkowej form późnodewońskich (Fig. 5). Można przypuszczać, że różnice w budowie muszli zarodkowej odzwierciedlają różnice w szczegółach anatomicznych stadium embrionalnego późnodewońskich, późnokredowych i współczesnych lingulidów. Zapewne więc w czasie ostatnich 370 milionów lat rozwój zarodkowy lingulidów uległ znacznej modyfikacji, co podważa dość powszechnie przyjmowany pogląd o wyjątkowym konserwatyzmie ewolucyjnym tej grupy ramienionogów.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 45-56
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lower Triassic vertebrate footprints from Wiory, Holy Cross Mountains, Poland
Tropy kregowcow z dolnego triasu Wior, Gory Swietokrzyskie
Autorzy:
Ptaszynski, T
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22865.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Gory Swietokrzyskie
wies Wiory
kregowce
trias
ichnofauna
skamienialosci
dolny trias
Polska
paleontologia
Opis:
Vertebrate footprints occur in the Middle Buntsandstein (Lower Triassic) Labyrinthodontidae Beds exposed at Wióry in the northeastern margin of the Holy Cross Mountains (Poland). They represent the richest footprint assemblage from the Middle Buntsandstein in Europe known to date. This assemblage comprises 11 ichnospecies representing seven ichnogenera attributable to amphibians and reptiles. The following new ichnotaxa are erected: Prorotodactylidae ichnofam. n., Prorotodactylus mirus ichnogen. et ichnosp. n., Capitosauroides fuglewiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., and Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp, n. The Prorotodactylus trackmakers possibly represent a systematic group close to that from which the Rotodactylus trackmakers and dinosaurs originated.
Tropy kręgowców są rzadko spotykane w utworach dolnego i środkowego pstrego piaskowca stając się częstymi i zróżnicowanymi skamieniałościami śladowymi dopiero w jego górnej części. Opisany w tej pracy materiał ichnologiczny pochodzi z pojedyńczego, dużego odsłonięcia znajdującego się w prawym zboczu doliny Świśliny koło wsi Wióry, 14 km na północny zachód od Ostrowca Świętokrzyskiego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich (Fig. 1) i jest najbogatszym znanym zespołem tropów kręgowców ze środkowego pstrego piaskowca (Fuglewicz et al. 1981, 1990). Odsłonięcie w Wiórach powstało w związku z budową zapory i zbiornika wodnego dla Ostrowca Świętokrzyskiego w latach 1979-1980. Występują tu przeławicające się piaskowce, mułowce i iłowce systemu kanałów oraz równi zalewowych rzek roztokowych o łącznej miąższości 40-50 m (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Są to warstwy labiryntodontowe środkowego pstrego piaskowca (dolny trias) korelowane z górnymi warstwami oolitowymi Niżu Polskiego (Senkowiczowa & Ślączka 1962; Fuglewicz et al. 1990). Badania palinostratygraficzne (Fijałkowska 1994) oraz magnetostratygraficzne (Nawrocki 1997) pozwalają zaliczyć warstwy labiryntodontowe do dieneru. Warstwy labiryntodontowe odsłonięte w Wiórach zawierają liczne struktury sedymentacyjne, szczątki roślin, kości kręgowców, a także odciski pancerzyków esterii oraz liczne i zróżnicowane ślady bezkręgowców (Mader & Rdzanek 1985; Fuglewicz et al. 1990). Istniejący opis paleontologiczny zespołu ichnofauny z Wiór (Fuglewicz et al. 1990) został uzupełniony i częściowo zrewidowany w rezultacie badań prowadzonych w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Tropy kręgowców odkryte w tym miejscu po raz pierwszy przez autora jesienią 1980 r., były zbierane i zabezpieczane przed zniszczeniem przez autora tej pracy oraz Kazimierza Rdzanka, organizatora Muzeum Ichnologicznego w Wiórach. Rozpoznany dotychczas zespół śladów kręgowców z Wiór zawiera 11 ichnogatunków przypisywanych płazom i gadom, nalezących do siedmiu ichnorodzajów: Capitosauroides, Brachychirotherium, Isochirotherium, Synaptichnium, Rhynchosauroides, Procolophonichnium oraz nowego ichnorodzaju Prorotodactylus reprezentującego nową rodzinę Prorotodactylidae. Opisano 6 ichnogatunków proponowanych tu jako nowe: Capitosauroides fuglawiczi ichnosp. n., Brachychirotherium wiorense ichnosp. n., Isochirotherium gierlinskii ichnosp. n., Synaptichnium kotanskii ichnosp. n., Rhynchosauroides rdzaneki ichnosp. n. i Prorotodactylus mirus ichnosp. n. Ichnogatunek Chirotherium hauboldi uznany został za reprezentanta ichnorodzaju Brachychirotherium; Rhynchosauroides polonicus włączono do ichnorodzaju Procolophonichnium. Okazy opisane poprzednio (Fuglewicz et al. 1990) z Wiór jako Brachychirotherium kuhni Demathieu & Haubold, 1982 uznane zostały za przedstawicieli nowego ichnogatunku Brachychirotherium wiorense ichnosp. n. W dyskusji dotyczącej zwierząt będących twórcami tropów Prorotodactylus zwrócono uwagę, w oparciu o morfologię tropów, na możliwy związek z formami, z których powstały dinozaury oraz z twórcami tropów Rotodactylus.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 2; 151-194
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Burgess Shale-type fossils in Cambrian sandstones of the Holy Cross Mountains
Autorzy:
Masiak, M
Zylinska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21502.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Gory Swietokrzyskie
fauna kopalna
Velumbrella Eldonia
Velumbrella czarnockii
kambr
skamienialosci
Peytoia
Anomalocarididae
aparat szczekowy
paleontologia
Rotadiscus
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 4; 329-340
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comments on the Late Devonian placoderms from the Holy Cross Mountains [ Poland ]
Uwagi o poznodewonskich plakodermach z Gor Swietokrzyskich
Autorzy:
Ivanov, A
Ginter, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21566.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Eastmanosteus
Pholidosteidae
ptyktodonty
Ptyctodontidae
Rhynchodus
Gory Swietokrzyskie
Selenosteidae
Titanichthyidae
paleontologia
plakodermy
Plourdosteidae
Holonematidae
dewon
Dinichthyidae
Opis:
Taxonomy of the Late Devonian placoderm remains from the Holy Cross Mountains, Poland, described by Gorizdro-Kulczycka (1934, 1950) and Kulczycki (1956, 1957), is revised. Several recently found specimens are also mentioned. The old collections are composed of representatives of Ptyctodontidae, Holonematidae, Plourdosteidae, Pholidosteidae, Selenosteidae, Titanichthyidae and Dinichthyidae, the latter with an undescribed species of Eastmanosteus. Newly found specimens belong to Ptyctodontidae, Plourdosteidae and Dinichthyidae. The occurrence of the Antiarcha in the Late Devonian of the Holy Cross Mountains, suggested by former authors, has not been confirmed.
Celem pracy jest rewizja taksonomiczna późnodewońskich plakodermów z Gór Świętokrzyskich, zebranych przez Jana Czarnockiego, Juliana Kulczyckiego i Zinaidę Gorizdro-Kulczycką. Zbiory te znajdują się obecnie w Muzeum Ziemi i w Muzeum Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Ponadto opisano kilka nowych okazów, znalezionych w ostatnich latach przez Jerzego Dzika (Instytut Paleobiologii PAN) i Grzegorza Rackiego (Uniwersytet Śląski). Kolekcja starsza została po części opisana przez Gorizdro-Kulczycką (1934, 1950) i Kulczyckiego (1956, 1957). Okazy badane pochodzą przede wszystkim z Wietrzni, Kadzielni i Psich Górek w Kielcach oraz z Ostrówki i innych odsłonięć w regionie gałęzickim, a także z Kowali na południe od Kielc i Płucek w pobliżu Łagowa (Fig. 1). Ustalenie wieku okazów ze starszych kolekcji (Tabela 1) jest obecnie niezmiernie utrudnione. Wyżej wymienieni autorzy korzystali, przy określaniu pozycji stratygraficznej okazów, z podziału stratygraficznego używanego przez Czarnockiego (m.in. w Gorizdro-Kulczycka 1934). Czarnocki stosował swoisty trójdzielny podział franu i nie uwzględniał w rozważaniach stratygraficznych nieizochroniczności granic wydzieleń litostratygraftcznych w dewonie świętokrzyskim, spowodowanej m. in. synsedymentacyjną tektoniką blokową (Szulczewski 1989). Datowanie okazów nowych przedstawione jest w Tabeli 2. W starszych zbiorach stwierdzono obecność przedstawicieli rodzin Ptyctodontidae, Holonematidae, Plourdosteidae, Pholidosteidae, Selenosteidae, Titanichthyidae i Dinichthyidae. Zilustrowano nie opisane przez poprzedników fragmenty szkieletu Malerosteus gorizdroe Kulczycki, 1957: puszkę nosową (Fig. 3A-C) i płytkę zanosową (postnasale) (Fig. 3D-G). Wbrew doniesieniom Gorizdro-Kulczyckiej (1950) i Kulczyckiego (1957) nie potwierdzono obecności Antiarcha w badanym materiale. Okaz zaliczony przez Kulczyckiego (1957) do Bothriolepis (Antiarcha) jest prawdopodobnie przedstawicielem Brachythoraci (Arthrodira). Wśród okazów nowych znaleziono przedstawicieli Ptyctodontidae: fragmenty płytek zębowych (Fig. 2A-C) i brzusznej środkowej (medioventrale; Fig. 2E) Rhynchodus sp. oraz fragment kolca grzbietowego o nieokreślonej przynależności gatunkowej i rodzajowej (Fig. 2D). Oprócz ptyktodontów występują tam okazy Plourdosteidae i Dinichthyidae, a wśród tych ostatnich duża płytka karkowa (nuchale), należąca do Dunkleosteus sp. (Fig. 4A) oraz fragment grzbietu czaszki wraz z płytką szczękową dolną (inferognathale) młodocianego osobnika nowego gatunku z rodzaju Eastmanosteus (Fig. 4B). Należy on prawdopodobnie do tego samego gatunku, co najbardziej kompletny polski okaz Dinichthyidae, opisany przez Kulczyckiego (1957: pl. IV: 1, 2). Gatunkowi temu poświęcone będzie odrębne studium.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 413-426
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in benthic ostacod assemblages across the Devonian-Carboniferous boudary in the Holy Cross Mountains, Poland
Zmiany bentosowych zespolow malzoraczkowych na granicy dewon-karbon w Gorach Swietokrzyskich
Autorzy:
Olempska, E
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23077.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
konodonty
sklad gatunkowy
karbon
famen
entomozoidy
Gory Swietokrzyskie
Mauryella polonica
podokopidy
malzoraczki
Healdia shangquii
paleontologia
dewon
Opis:
The Kowala section situated in the southern part of the Holy Cross Mountains represents continuous sedimentation in almost the same facies across the Devonian-Carboniferous (D-C) transition. The D-C boundary has been identified about two meters above the top of the cephalopod nodular limestone with Wocklumeria. In the transitional deposits of the latest Famennian (Prothognathodus kockeli Zone) several faunally distinct units that correspond to relative sea level changes in the area have been identified. Ostracods are abundant in the Kowala sequence. Their assemblages contain well known index species and new ones of the Thuringian and Entomozoacean ecotypes. A total of 15 probably planktonic entomozoaceans, and 64 benthic species have been identified. Healdia shangquii sp. n. and Mauryella polonica sp. n. are proposed. A major change in the ostracod fauna takes place above the limestone with Wocklumeria within the transitional interval represented by clays and claystones with tuffites in its middle part. Thuringian and Entomozoacean ecotype ostracods disappear and are replaced by more shallow water 'exotic' assemblaged ominated by Healdia, Mauryella and Monoceratina species. In the early Tournaisian rocks Thuringian-, Entomozoacean- and Bairdin-type ostracods reappear with some of the same species as before, and with new Carboniferous index taxa.
Profil utworów późnego dewonu i wczesnego karbonu w miejscowości Kowala w południowej części Gór Świętokrzyskich zachowuje ciągłość na granicy dewon-karbon. Granica ta została określona na podstawie konodontów (Dzik 1997) i małżoraczków, około 2 m powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria. W osadach najwyższego famenu (poziom Prothognathodus kockeli) stwierdzono szereg zmian fauny, które prawdopodobnie wywołane zostały względnymi zmianami poziomu morza. Zespół małżoraczków z Kowali zawiera dobrze znane gatunki przewodnie jak również nowe formy małżoraczków bentosowych reprezentujących tzw. ekotyp turyngijski, składający się głównie z kolczastych podokopidów oraz planktonicznych małżoraczków ekotypu entomozoidowego. Stwierdzono występowanie 15 gatunków planktonicznych entomozoidów oraz 64 gatunki małżoraczków bentosowych. Opisano dwa nowe gatunki Healdia shangquii sp. n. i Mauryella polonica sp. n. Główną zmianę składu gatunkowego w zespole małżoraczkowym stwierdzono powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria, w osadach przejściowych reprezentowanych przez mułowce z tufitami w części środkowej. Małżoraczki typu turyngijskiego i entomozoidowego są zastąpione w tych osadach przez zespół bardziej płytkowodny, zdominowany przez gatunki rodzajów Healdia, Mauryella i Monoceratina. We wczesnym turneju powracają zespoły typu turyngijskiego, entomozoidowego oraz liczne gatunki rodzaju Bairdia. Fauna wczesnego turneju reprezentowana jest zarówno przez gatunki dewońskie jak i nowe forrny typowe dla wczesnego karbonu.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 291-332
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evolution of 'small shelly fossils' assemblages of the Early Paleozoic
Autorzy:
Dzik, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22998.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
sylur
kambr
taksonomia
Alpy Karnijskie
paleozoik
hyolity
Chiny
Jakucja
Gory Swietokrzyskie
skamienialosci skorupkowe
ordowik
slimaki
skaly wapienne
paleontologia
mieczaki
malze
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 3; 247-313
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stromatoporoid morphology in the Devonian of the Holy Cross Mountains, Poland
Morfplogia stromatoporoidow z dewonu Gor Swietokrzyskich
Autorzy:
Luczynski, P
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23000.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
gorny dewon
ksztalt
osady kopca mulowego
kopce mulowe
stromatoporoidy
Polska
Gory Swietokrzyskie
wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe
latylaminy
kopce rafowe
morfologia
dynamika wod
paleontologia
dewon
kamieniolomy
Opis:
Stromatoporoids have been measured in three Upper Devonian localities in the Holy Cross Mountains: Karwów, Kadzielnia and Sitkówka-Kowala quaries. Quantitative analysis of the measurements demonstrated several differences, that have been interpreted in terms of ecological variations between the localities. Rate of deposition is proposed to be of special importance in controlling the stromatoporoid morphology. Deposits exposed in Kadzielnia and Karwów quarries represent an environment with periodically accelerating deposition and water turbidity, where low domical individuals with a ragged surface and non-enveloping arrangement of latilaminae constitute the most numerous group of stromatoporoids. The deposits outcropping in Sitkówka-Kowala quarry, formed in a calm setting with low deposition rate, are charactenzed by following stromatoporoid features: usually extended domical or bulbous shape, smooth surface and an enveloping arrangement of latilaminae. The similarity of stomatoporoid assemblages from Karwów and Kadzielnia confirmed, that dolomites exposed in the Karwów quarry represent Kadzielnia-type reef-mound deposits.
Przeprowadzona ilościowa analiza pomiarów wykazała wiele różnic pomiędzy poszczęgólnymi stanowiskami, które zostały zinterpretowane w świetle zmienności panujących warunków paleoekologicznych. Za czynniki szczególnie silnie wpływające na morfomeryczne cechy stromatoporoidów zostały uznane tempo depozycji i dynamika wód. Nieuławicone wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe odsłanianjące się w Karwowie i Kadzielni reprezenfują fację kopców rafowych powstających w środowisku o okresowo wzrastających tempie depozycji i dynamice wód. Zespół stromatoporoidów jest tu zdominowany przez osobniki niskokopułowe o postrzępionej powierzchni i i nieoblekającym ułożeniu latylamin. Skały odsłaniające się w kamieniołomie Sitkówka-Kowala reprezentują płytkowodne facje powstające w środowisku ławicy. Tam, w spokojnych wodach i przy niskim tempie depozycji, charakterystycznymi cechami stromatoporoidów były: kształt bardzo wysokokopułowy bądź bulwiasty, gładka powierzchnia i oblekające ułożenie latylamin. Podobieństwo zespołów stromatoporoidów z Karwowa i z Kadzielni potwierdza tezę, że dolomity odsłaniające się w kamieniołomie w Karwowie reptezentują osady kopca mutowego typu kadzielniańskiego.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 653-663
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oyster life positions and shell beds from the Upper Jurassic of Poland
Pozycje przezyciowe ostryg i dynamika sedymentacyjna muszlowcow ostrygowych z gornej jury Polski
Autorzy:
Machalski, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20744.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
pozycja przezyciowa
dynamika sedymentacyjna
ostrygi
Actinostreon gregareum
Polska
jura
wolg
sedymentacja
gorna jura
Deltoideum delta
Nanogyra virgula
Gory Swietokrzyskie
paleontologia
muszlowce parautochtoniczne
zroznicowanie morfologiczne
kimeryd
Opis:
Life positions of three oyster species, Actinostreon gregareun (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817), and Nanogyra virgula (Defrance, 1820) from the Polish Upper Jurassic (Kimmeridgian and Volgian) sequences, mainly from the parautochthonous shell beds, are reconstructed. The oysters reveal variation in morphology and/or settling behaviour, which is interpreted in terms of ecophenotypic response to the fluctuations in sedimentation rate and the softness of substrate. Both A. gregareum and D. delta could 'choose' between a mud-sticking and reclining mode of life. The latter sfrategy is manifested e.g., by a cup-shaped, Gryphaea-like morphotype documented for the first time in D. delta. N. virgula was previously regarded as a cup-shaped recliner, but the collected material suggests that many specimens could live in a lateral position or form clusters composed of mutually attached specimens. Sedimentation rates during the oyster life cycles can be inferred from the reconstructed oyster life positions and ranged from approximately 7-13 cm in the case of largest mud-sticking specimens to nil in flat, fan-shaped recliners. The oyster life habits can thus provide valuable insights into sedimentary and ecologic dynamics of oyster shell beds. The Actinostreon beds originated under dynamic bypassing conditions, whereas Deltoideum beds in a regime of starvation or total bypassing of sediment. In the case of the Nanogyra virgula beds, the evidence is ambiguous due to difficulties in reconsfructing the life attitude of many specimens of this species.
W pracy zrekonstruowano pozycje przyżyciowe trzech gatunków ostryg z kimerydu i wołgu Polski, głównie z parautochtonicznych muszlowców kimerydu obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich (odsłonięcia w Małogoszczy, Wierzbicy, Gruszczynie, Olesznie oraz Korytnicy). Gatunkami tymi są: Actinostreon gregareum (J. Sowerby, 1816), Deltoideum delta (Smith, 1817) oraz Nanogyra virgula (Defrance, 1820). Badane ostrygi należą do grupy wtórnych mieszkańców miękkiego dna (secondary soft-bottom dwellers). Wykazują one zróżnicowanie morfologii i behawioru zasiedlania podłoża, które można zinterpretować w kategoriach ekofenotypowej reakcji na zróżnicowanie tempa sedymentacji oraz stopnia zwięzłości osadu dennego. A. gregareum oraz D. delta mogły zarówno żyć w pozycji pionowej w osadzie (mud-stickers), jak i spoczywać na jego powierzchni (recliners). Ta druga strategia reprezentowana jest m.in. przez kubeczkowaty morfotyp D. delta (cup-shaped recliner) z wapieni wołgu w Sławnie, który przypomina kształtem Gryphaea. Mortotyp ten stwierdzono po razpierwszy u D, delta. N. virgula była dotychczas uważana za formę spoczywającą wypukłością skorupy lewej na miękkim dnie. Zebrany materiał wskazuje, że ostryga ta mogła również żyć opierając się tylnym bokiem skorupy lewej na dnie (lateral recliner) lub też tworzyć kilkuosobnikowe zrosty (clusters). Zrekonstruowane pozycje przyżyciowe ostryg zezwalają na odtworzenie tempa sedymentacji w czasie ich wzrostu, które wahało się od około 7-13 cm (w przypadku największych osobników żyjących pionowo w osadzie) do kilku milimetrów lub nawet zeru (w przypadku płaskich morfotypów spoczywających na powierzchni osadu). Ustalenia te pozwalają z kolei odtworzyć dynamikę sedymentacyjną parautochtonicznych muszlowców ostrygowych. Wykazano, że muszlowce z A. gregareum tworzyły się przy przewadze warunków dynamicznego omijania dna przez osad (dynamic bypassing), poczas gdy muszlowce z D. delta w warunkach "zagłodzenia" dna (starvation) lub jego całkowitego omijania przez osad (total bypassing). Środowiska powstawania muszlowców z N. virgula nie sposób odtworzyć jedynie na podstawie trybu żtycia ostryg, gdyż nie może on być zrekonstruowany u wielu osobnków tego gatunku.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 609-634
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-8 z 8

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies