Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "World War I." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Galicyjscy uchodźcy wojenni w Żywcu w latach 1914–1915
    Galician War Refugees in Żywiec in 1914—1915
    Autorzy:
    Szczepaniak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25428191.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Żywiec
    Galicja
    Austro-Węgry
    I wojna światowa
    uchodźcy wojenni w czasie I wojny światowej
    Galicia
    Austro-Hungary
    World War I
    war refugees during the World War I
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie procesu napływu galicyjskich uchodźców wojennych do Żywca w okresie od sierpnia 1914 do maja 1915 roku. W tekście przedstawiono dane liczbowe oraz informacje pozwalające scharakteryzować pod względem wyznaniowym i zawodowym przybyłych do Żywca uchodźców. Zwrócono również uwagę na zaangażowanie mieszkańców miasta w pomoc przybyłej ludności. Brak danych w literaturze historycznej uniemożliwia pełne porównanie zjawiska napływu uchodźców w innych miastach skrajnie zachodniej części Galicji. Zebrane w artykule informacje mogą posłużyć za materiał porównawczy w badaniach tego zagadnienia w kontekście innych miejscowości.
    The failures of the Austro-Hungarian armed forces, which took place in the first months of the Great War, led to the emergence of the phenomenon of a war refugee. Some of the refugees did not leave the crownland or they stayed at its western end for a longer time. At that time, many refugees arrived in Żywiec. The aim of this paper is to present the process of the influx of refugees to the city. The conducted research allowed to conclude that about 2300 refugees registered in Żywiec in the period  from August 1914 to May 1915. This number constituted over 40% of the pre-war inhabitants of the city. It is worth remembering that not all refugees entered the registration book kept by the local magistrate; therefore, this group was even larger in reality. The work focuses on the religious and professional structures of the refugees staying in Żywiec. The process of research of addresses that were provided by refugees who registered in Żywiec showed what kind of help was offered to them by the indigenous inhabitants of the city. The paper also attempts to analyse how Żywiec presented itself in comparison with other cities when it comes to the number of refugees staying in the city.
    Źródło:
    Wieki Stare i Nowe; 2022, 17, 22; 1-17
    1899-1556
    2353-9739
    Pojawia się w:
    Wieki Stare i Nowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Limanowszczyzna wobec Legionów Polskich i C. K. armii w pierwszym roku Wielkiej Wojny. Studium przypadku małego galicyjskiego powiatu
    The Limanów Region, the Polish Legions and the Imperial-Royal Army in the First Year of the Great War. A case Study of a Small Galician City
    Autorzy:
    Lis, Tomasz Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375455.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Limanowa
    Polish Legions
    World War I
    Galicja
    Legiony Polskie
    I wojna światowa
    Opis:
    This article examines the relations that existed between soldiers of the Austro-Hungarian Army, especially those belonging to the Polish Legions, and the inhabitants of Limanowa during World War I. I show similarities and differences between the local attitudes towards the Imperial-Royal Army at large and those towards the Legions. In Polish historiography, scholars tend to write that people from Limanowa helped the legionaries from the beginning, more so than other Galician prefectures (powiaty). Based on documents from the National Archive of Kraków and relevant literature, including reminiscences, I verify this view and demonstrate that propaganda from the interwar period changed the perception of this episode.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2021, 12; 126-143
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Galicyjscy Żydzi w latach Wielkiej Wojny 1914-1918
    The Galician Jews during the Great War 1914-1918
    Autorzy:
    Zieliński, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117371.pdf
    Data publikacji:
    2011-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Galicia
    Jews
    World War I
    nationalism
    orthodoxy
    Galicja
    Żydzi
    I wojna światowa
    nacjonalizm
    ortodoksja
    Opis:
    Współczesny antysemityzm, obecny, choć ledwo widoczny w Galicji przed 1914 r., zatriumfował w czasie Wielkiej Wojny. Złoty wiek Habsburgów popadł w zapomnienie i, rozsądnie, współistnienie Żydów i chrześcijan. Etniczny nacjonalizm, zjawisko znane każdemu z nowo powstałych państw Europy Środkowo-Wschodniej, szczególnie odbił się na Polsce. Wojna zniszczyła bazę życiową tysięcy Żydów. To, co zostało ocalone i uchronione przed wojną, pod koniec wojny i w pierwszych miesiącach niepodległości Polski zostało splądrowane i zniszczone przez chrześcijańskich sąsiadów. Dotyczyło to setek miast, wsi i osad wiejskich. Jednocześnie czas wojny był okresem rozwoju życia społeczno-politycznego i kulturalnego Żydów, będąc dowodem na uwolnienie części żydowskich mieszkańców kraju od długotrwałych i przemożnych wpływów ortodoksji.
    Modern anti-Semitism, present, although barely seen in Galicia before 1914, triumphed during the time of the Great War. The Habsburgs’ golden age sank into oblivion and, reasonably, the Jews and the Christians’ co-existence. The ethnic nationalism, a phenomenon familiar to any of the new formed states of the Middle-East Europe, especially took a heavy toll in Poland. The war destroyed the base of living of thousands of Jews. What was saved and protected from the war, at the end of the war and during the first months of the Polish independence, was plundered and destroyed by the Christian neighbors. It concerned hundreds of towns, villages and village settlements. At the same time, the war time was the period of development of the social-political and cultural life of the Jews, being a proof  forliberation of some part of Jewish inhabitants of the country from long-lasting and supreme orthodoxy’s influence.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2011, 1, 1; 17-42
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    War and mobility. Galicians in the Kingdom of Poland during World War I
    Wojna i mobilność. Galicjanie w Królestwie Polskim w czasie I wojny światowej
    Autorzy:
    Szymczak, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1371156.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Kingdom of Poland
    Galicia
    World War I
    mobility
    migration
    Królestwo Polskie
    Galicja
    I wojna światowa
    mobilność
    migracje
    Opis:
    The period of World War I was not only a military confrontation of soldiers of fighting countries. It also significantly affected the daily lives of millions of ordinary people. One of the manifestations of this influence was war mobility. It also concerned the inhabitants of Galicia. As a result of warfare’s, the Galicians were forced to move in different directions; as soldiers, refugees, evacuated. One of the directions of Galician migration was the Kingdom of Poland, that was conquered in 1915 by the Central Powers. The influx of people from Galicia into this area can be divided into several waves. As the first came the Polish soldiers in Austrian uniforms. The next one was made up of Galician Poles served in the Austrian occupation government. Then came to the Kingdom scholars, offcials, and intelligentsia invited by the authorities of the rebuilding Polish state. The Galicians were not always well received by their countrymen from the Congress Poland. One of the reasons was prevailing stereotypes and prejudices. However, the Galician’s made a significant contribution to the work of building Polish statehood.
    Okres I wojny światowej to nie tylko konfrontacja militarna żołnierzy walczących państw. Wpłynął on również istotnie na życie codzienne milionów zwykłych ludzi. Jednym z przejawów owego wpływu była wojenna mobilność. Dotyczyła ona również mieszkańców Galicji. Na skutek działań wojennych Galicjanie zostali zmuszeni do przemieszczania się w różnych kierunkach jako żołnierze, uciekinierzy, ewakuowani, pracownicy. Jednym z kierunków galicyjskich migracji było opanowane w 1915 r. przez państwa centralne Królestwo Polskie. Napływ Galicjan na ten obszar można podzielić na klika fal. Pierwszą stanowili Polacy-żołnierze w austriackich mundurach. Kolejną tworzyli galicyjscy Polacy zatrudnieni w austriackim aparacie okupacyjnym. Następnie do Królestwa przybywali uczeni, urzędnicy, inteligencja zapraszani przez władze tworzącego się państwa polskiego. Galicjanie nie zawsze spotykali się z przychylnym przyjęciem rodaków. Jedną z przyczyn były panujące stereotypy i uprzedzenia. Galicjanie wnieśli jednak istotny wkład w dzieło budowy państwowości polskiej.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2020, 6; 61-84
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postawy wybranych duchownych diecezjalnych i osób zakonnych wobec wybuchu i pierwszych miesięcy I wojny światowej
    Attitudes of selected diocesan clergy and religious order members towards the outbreak and the first months of World War I
    Autorzy:
    Sowa, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31803927.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    I wojna światowa
    kroniki parafialne
    Galicja
    osoby zakonne
    duchowieństwo
    World War I
    parish chronicles
    Galicia
    religious order members
    clergy
    Opis:
    Artykuł koncentruje się na początkowym okresie I wojny światowej, w momencie wkraczania do poszczególnych miejscowości Galicji żołnierzy rosyjskich. Przedstawione zostały zachowania księży oraz sióstr zakonnych w trudnym okresie ich życia. Omówiono także zadania i obowiązki, jakie spoczywały na kapelanach wojskowych przydzielonych do służby wśród formacji wojskowych na froncie oraz tych, którzy zostali skierowani do szpitali w celu posługiwania rannym i cierpiącym.
    The article focuses on the initial period of World War I, specifically the arrival of Russian soldiers in various towns and villages of Galicia. It presents the behaviors of individual priests and nuns during this challenging period of their lives. The article also discusses the tasks and responsibilities of military chaplains assigned to serve among military formations on the front lines, as well as those who were deployed to hospitals to minister to the wounded and suffering.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 169-183
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Trochę za późno i za mało ale coś jest”. Polacy w Galicji wobec Aktu 5 listopada 1916 r.
    “A bit too late and too little, but at least it’s something”. Poles in Galicia’s attitudes towards the Act of 5th November 1916
    Autorzy:
    Szymczak, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2164442.pdf
    Data publikacji:
    2017-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    pierwsza wojna światowa
    Austro-Węgry
    kwestia polska
    Galicja
    World War I
    Austria-Hungary
    the Polish cause
    Galicia (Eastern Europe)
    Opis:
    The outbreak of WWI offered hope to Poles from Eastern Europe’s Galicia that the so-called Austria-Poland solution would ensue. In the face of military and political weakness of Austria-Hungary, the idea failed to take root. The proclamation of the Act of 5th November 1916 indicated that the Polish state would be reconstructed under the auspices of the Second Reich. This arouse resentment among Poles living in Galicia who had hoped to be united with their compatriots in the Kingdom of Poland. During the outbreak of WWI, a majority of Poles in Galicia were in favour of the Austria-Poland solution. They hoped that once the Kingdom of Poland was taken away from Russia, Franz Joseph I would become the king of Poland. As a result, a new and powerful state would emerge: Austria-Hungary-Poland. In order to pursue this idea, Poles established the Supreme National Committee and the Polish Legions, a military force. Austria’s military defeats and general weakness of the monarchy put an end to these plans as the politicians in Vienna failed to be equally willing to pursue the solution. The initiative regarding the Polish cause was taken over by Germans and the Act of 5th November was proclaimed. This indicated that the reconstruction of the Polish state would be modelled by the Reich rather than the Habsburg monarchy. On the one hand, the proclamation of the Act of 5th November was welcomed in Galicia: it was the first document taking the Polish cause to the international arena. On the other hand, the end of the Austria-Poland idea led to resentment. Poles in Galicia were afraid that they would be left outside the new Polish state.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2017, 2 (13); 85-101
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Life and Suffering from Jews in Galicia 1914-1918 : synthetic historical study
    Autorzy:
    Szkutnik, Dariusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955679.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    antysemityzm
    Żydzi
    Pierwsza Wojna Światowa
    Galicja
    Wschodnia
    Galicja Zachodnia
    anti-Semitism
    Jews
    World War I
    Eastern Galicia
    Western
    Galicia
    Opis:
    Niniejsze opracowanie dotyczy sytuacji społeczno-gospodarczej Żydów zamieszkujących tereny Galicji Wschodniej i Galicji Zachodniej w latach 1914-1918. Ukazanie złożonej problematyki badawczej w tym okresie, popartej konkretnymi faktami historycznymi, wskazuje na wieloaspektową problematykę szeroko rozumianego antysemityzmu, uwarunkowanego często różnymi czynnikami politycznymi, ekonomicznymi i kulturowymi.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2019, 26; 429-439
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podwójna okupacja i granice kompromisu. Galicja w okresie I wojny światowej
    Double Occupation and the Limits of Compromise. Galicia during the World War I
    Doppelbesetzung und die Grenzen eines Kompromisses. Galizien während des Ersten Weltkriegs
    Autorzy:
    Szlanta, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2162162.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Pierwsza wojna światowa
    Galicja
    okupacja
    rządy wojskowych
    represje
    Artur Aulich
    World War I
    Galicia
    occupation
    military rule
    repressions
    I Weltkrieg
    Galizien
    Besatzung
    Militärherrschaft
    Repression
    Opis:
    Podczas I wojny światowej Galicja poddana była okupacji rosyjskiej. Rosjanie ogłosili inkorporację prowincji i prowadzili jej rusyfikację. W wyniku zwycięskiej ofensywy wojska państw centralnych wiosną 1915 r. wyzwoliły większość Galicji. Jednak na terenach oswobodzonych wojska austro-węgierskie wprowadziły brutalny reżim wojskowy, szukając zdrajców i kolaborantów. Po lecie 1915 r. autonomia Galicji została faktycznie skasowana, a prowincja podporządkowana armii. Nieoczekiwana skala represji, zwłaszcza ze strony oddziałów węgierskich, przyczyniła się do podkopania lojalności polskich mieszkańców Galicji do monarchii habsburskiej Pozwala to – w ocenie autora – na wysunięcie tezy, iż z perspektywy mieszkańców Galicji można mówić o podwójnej okupacji prowincji w latach 1914–1918. Na przykładzie losów prezesa sądu w Stanisławowie Artura Aulicha (1850–1921), który przebywał w mieście podczas rosyjskiej okupacji, opisano, jakie – w ocenie władz austriackich – zachowania z okresu okupacji uznawano za godne potępienia.
    During the First World War, Galicia was occupied by the Russians. The Russians announced the incorporation of the province into its Empire and carried out a program of Russification. As a result of a victorious offensive, the Central Powers liberated most of Galicia in the spring of 1915. However, in the liberated territories, the Austro-Hungarian military introduced a brutal regime, which actively sought out traitors and collaborators. Galicia’s autonomy was effectively abolished in June 1915 when the province was subordinated to the army. Th e unexpected scale of repression, especially from the Hungarian troops, contributed to the undermining of loyalty that the Polish inhabitants of Galicia had towards the Habsburg monarchy. According to the author, this situation allows the thesis to be put forward that between 1914–1918 the province was occupied twice from the perspective of the inhabitants of Galicia. On the example of the president of the court in Stanisławów, Artur Aulich (1850–1921), who stayed in the city during the Russian occupation and describes what type of behavior during the occupation was considered worthy of condemnation according to the Austrian authorities.
    Während des Ersten Weltkriegs wurde Galizien von russischen Truppen besetzt. Die Russen kündigten die Eingliederung der Provinz an und führten ihre Russifizierung durch. Infolge der siegreichen Offensive befreiten die Armeen der Mittelmächte im Frühjahr 1915 den größten Teil Galiziens. In den befreiten Gebieten führte die österreichisch-ungarische Armee jedoch ein brutales Militärregime ein und suchte nach Verrätern und Kollaborateuren. Nach dem Sommer 1915 wurde die Autonomie Galiziens faktisch aufgehoben und die Provinz der Armee unterstellt. Das unerwartete Ausmaß der Repressionen, vor allem durch ungarische Truppen, trug dazu bei, die Loyalität der polnischen Bewohner Galiziens gegenüber der Habsburger Monarchie zu untergraben, was nach Ansicht des Autors die These zulässt, dass man aus Sicht der Bewohner Galiziens von einer doppelten Besetzung der Provinz zwischen 1914 und 1918 sprechen kann. Am Beispiel des Schicksals des Gerichtspräsidenten in Stanisławów, Artur Aulich (1850–1921), der sich während der russischen Besatzung in der Stadt aufhielt, wird beschrieben, welche Verhaltensweisen aus der Besatzungszeit nach Ansicht der österreichischen Behörden als verwerflich galten.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 4(282); 139-162
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polonika w Oddziale Kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (czerwiec–lipiec 1918)
    Polonica in Corps of Quartermasters of k.u.k. Army High Command in Vienna War Archives (June-July 1918)
    Autorzy:
    Gaul, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22446644.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-13
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    odbudowa państwowości polskiej
    I wojna światowa
    Królestwo Polskie
    Rada Stanu
    Legiony Polskie
    korpusy polskie
    Galicja
    restoration of Polish statehood
    World War I
    Kingdom of Poland
    Council of State
    Polish Legions
    polish corps
    Galicia
    Opis:
    W trakcie kwerendy w 2021 r. w Archiwum Państwowym w Wiedniu autor przeprowadził rejestrację poloników w Archiwum Wojny (Kriegsarchiv), w zespole Naczelnej Komendy Armii (Armeeoberkommando – AOK), w podzespole Oddział Kwatermistrzowski (Quartiermeisterabteilung – Qu.Abt.). W przebadanych 10 kartonach (nr 2537–2546), zawierających dokumenty z 1918 r., zarejestrowano liczne polonika. Materiały dotyczą spraw wojskowości i państwowości polskiej oraz c. i k. administracji wojskowej na ziemiach polskich – okupacji w Królestwie Polskim i w Galicji. W dokumentach pojawiają się nazwiska znanych osobistości, jak minister spraw zagranicznych Austro-Węgier Stephan Burián, gen. Jan Dowbor-Muśnicki, minister Agenor Gołuchowski, dyrektor Banku Handlowego w Warszawie Stanisław Karłowski, delegat Rady Regencyjnej Jerzy Tarnowski, minister spraw wewnętrznych Jan Stecki, premier Jan Steczkowski, komisarz rządu polskiego Juliusz Zdanowski.
    During queries conducted in 2021 in the State Archive in Vienna, the author has registered the Polonica in the War Archives (Kriegsarchiv), in the fond of Army High Command (Armeeoberkommando – AOK), in sub-collection Corps of Quartermasters (Quartiermeisterabteilung – Qu.Abt.). Ten boxes were searched (No. 2537–2546), containing documents dated 1918; numerous polonica were found. Recorded materials pertain to the matters of Polish military and statehood, k.u.k military administration in Polish territories – occupation of the Kingdom of Poland and Galicia. Documents contain the names of distinguished persons, such as Minister of Foreign Affairs of the Austro-Hungary Stephan Burián, General Jan Dowbor-Muśnicki, Minister Agenor Gołuchowski, Director of Bank Handlowy in Warsaw Stanisław Karłowski, delegate of Regency Council Jerzy Tarnowski, Minister of Interior Jan Stecki, Prime Minister Jan Steczkowski, Commissioner of the Government of Poland Juliusz Zdanowski.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2022, 29, 29; 243-262
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmierzch galicyjskiego austrofilizmu i idei austro-polskiej. Michał Bobrzyński jako minister dla Galicji i kwestia wyodrębnienia Galicji (1916–1917)
    Autorzy:
    Szymczak, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442045.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Austro-Węgry
    Galicja
    idea austro-polska
    wyodrębnienie Galicji
    Ministerstwo dla Galicji
    Koło Polskie
    I wojna światowa
    Austria-Hungary
    Galicia
    Austrian-Polish idea
    separation of Galicia
    Ministry for Galicia
    Polish Circle
    World War I
    Opis:
    The fall of the January rising and political changes in the Habsburg monarchy in the 60s of the 19th century led to revaluations in Polish politics. They were the basis for the birth of Austrian-Polish orientation predicting building the future of Polish nation with the Habsburgs. Galicia was to become the Polish Piedmont. Simultaneously with that Poles made the attempt to gain a special status for Galicia within the Habsburg monarchy – its separation. Despite the effort made those plans were not realized. They were revived during World War I in a completely different form. The announced by Franz Josef separation of Galicia was a reaction to the act from the 5th November 1916. The establishment of the Kingdom of Poland by de facto Germany shattered the idea of the Austrian-Polish solution for which the Poles in Austria greatly hoped in the future. Separation, which meant giving wide autonomy, was to soften their disappointment and to prevent possible irredentism. Initially the Poles accepted this project with enthusiasm. The leadership in the separation movement was taken by an eminent and widely respected politician Michal Bobrzynski. For this purpose he accepted the post in the cabinet as the minister for Galicia. Objective difficulties and increasing disintegration of the monarchy caused that the project turned out to be unreal. What is more, problems with its implementation additionally made Poles disheartened towards the Habsburg state. Their future they began to see in the emancipation from Austria and aiming at connection with the Polish state being constructed under the German protection. Bobrzynski’s resignation in June 1917 had a symbolic dimension in these circumstances. The politician acting not only towards the separation of Galicia but also being the main pillar and authority of the so-called Austrian-Polish idea stepped down.
    Upadek powstania styczniowego oraz zmiany polityczne w monarchii habsburskiej w latach 60. XIX w. doprowadziły do przewartościowań w polskiej polityce. Stanęły one u podstaw narodzin orientacji austro-polskiej, przewidującej budowanie przyszłości narodu polskiego z Habsburgami. Galicja natomiast miała stać się polskim Piemontem. Równolegle Polacy podjęli próbę uzyskania w ramach monarchii habsburskiej specjalnego statusu dla Galicji – jej wyodrębnienia. Mimo podjętych wysiłków planów tych nie udało się zrealizować. Odżyły one dopiero w okresie I wojny światowej, w zupełnie innej konstelacji. Zapowiedziane przez Franciszka Józefa wyodrębnienie Galicji było reakcją na akt 5 listopada 1916 r. Powołanie przez de facto Niemcy Królestwa Polskiego przekreślało ideę rozwiązania austro-polskiego, z którym Polacy w Austrii wiązali nadzieje na przyszłość. Wyodrębnienie, czyli nadanie szerokiej autonomii, miało złagodzić ich rozczarowanie i zapobiec ewentualnej irredencie. Polacy początkowo przyjęli projekt z zadowoleniem. Kierownictwo nad przeprowadzeniem wyodrębnienia ujął w swe ręce wybitny, cieszący się powszechnym szacunkiem polityk Michał Bobrzyński. W tym celu przyjął tekę ministra dla Galicji. Obiektywne trudności oraz postępująca dezintegracja monarchii sprawiły, że projekt okazał się nierealny. Co więcej, problemy z jego realizacją dodatkowo zniechęciły Polaków do państwa Habsburgów. Swą przyszłość zaczęli dostrzegać w emancypacji względem Austrii i dążeniu do połączenia z budującą się pod protektoratem niemieckim państwowością polską. Dymisja Bobrzyńskiego w czerwcu 1917 r. miała w tych okolicznościach wymiar symboliczny. Ustępował polityk nie tylko działający na rzecz wyodrębnienia Galicji, ale także będący głównym filarem i autorytetem tzw. idei austro-polskiej.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2015, 1; 21-47
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odbudowa świątyń w Galicji w czasie I wojny światowej (1914–1918)
    Reconstruction of temples in Galicia During the First World War (1914–1918)
    Autorzy:
    Kargol, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146329.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    I wojna światowa
    Galicja
    zniszczenia wojenne
    restauracja obiektów sakralnych
    First World War
    Galicia
    wartime
    destruction
    restoration of religious buildings
    Opis:
    Artykuł omawia kwestie odbudowy obiektów sakralnych różnych wyznań jako składnika rządowej akcji likwidacji skutków I wojny światowej, pomija natomiast drobiazgową analizę zniszczeń i rekonstrukcji poszczególnych obiektów. Na wstępie przedstawiono poglądy historyków sztuki, konserwatorów zabytków, środowisk politycznych i władz na kwestie restaurowania świątyń. W dalszej części zaprezentowano proces odbudowy, złożony z kilku etapów: stwierdzania i opisywania szkód, dokumentowania zniszczeń, szacowania strat, przeprowadzania prac zabezpieczających, prowadzenia właściwych prac restauracyjnych. Proces ten finansowany był on ze środków państwowych i krajowych, a opiekę merytoryczną sprawowali konserwatorzy zabytków, na czele z Tadeuszem Szydłowskim. Kluczową rolę w procesie odbudowy odegrały dwie instytucje – Centrala Krajowa dla Gospodarczej Odbudowy Galicji oraz Krajowy Konserwator Zabytków w osobie Tadeusza Szydłowskiego.
    This paper discusses the reconstruction of religious buildings of various religious denominations as a component of a government campaign to liquidate the consequences of the First World War, and does not feature a detailed analysis of the damage suffered by and the reconstruction of each building. The introduction presents the views of arts historians, monument conservators, political circles and the authorities on matters of restoring temples. Further in the paper, the reconstruction process was presented as consisting of a number of stages: identifying and describing damages, documenting them, estimating losses, conducting securing works, and conducting proper restoration works. This process was financed from state and domestic funds, and substantive supervision was provided by monuments conservators headed by Tadeusz Szydłowski. A key role in the reconstruction process was played by two institutions—the Domestic Head Office for the Economic Reconstruction of Galicia and the Domestic Conservator of Monuments in the person of Tadeusz Szydłowski.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 69; 156--169
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cesarsko-królewskie gimnazja państwowe miasta Lwowa na drodze transformacji w gimnazja państwowe Polski Niepodległej 1914–1922
    The Imperial-Royal public secondary schools in the city of Lviv and their transformation into the public secondary schools of Independent Poland in the period from 1915 to 1922
    Autorzy:
    Siudut, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571094.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
    Tematy:
    I wojna światowa
    Galicja
    II Rzeczpospolita
    Lwów
    szkolnictwo średnie ogólnokształcące
    transformacja
    First World War
    Galicia
    Second Polish Republic
    Lviv
    secondary schools
    transformation period
    Opis:
    In retrospect, the outbreak of the Great War in the summer of 1914 must be recognised as a trigger that changed the education model in Galicia. The process of legal and administrative transformation of the education framework in Galicia started overnight. The purpose of the adjustments was to accommodate the system of teaching, upbringing, organisation of education and the work of schools (including secondary schools) to the needs of the monarchy which at that time was in the state of war. The transformation of the Galician education system reached its peak in the period of sociopolitical upheavals, which resulted from the fall of the Dual Monarchy as well as from the acquisition of the former Galicia by the newly reborn Polish State. After a careful analysis, it has turned out that scholars should study the transformation period as divided into three homogenous phases. The first of these stages began together with the outburst of the War in the summer of 1914 and lasted until the end of the Russian occupation of Lviv. The second one began together with the end of that occupation in July 1915 and lasted until the fall of the Dual Monarchy. The third one covered the period of the rebirth of Poland in November 1918. The most durable legacy of the Galician education model in the schooling system of Independent Poland consisted in the 19th century idea of basing the education of the young generation on the dominant position of an eight-form secondary school (gimnazjum). These schools were partially reformed after the programme debate which took place between 1919 and 1922. Therefore, the educational basis and the teaching personnel established before 1918 became the durable element transferred to the new generation. On the brink of the Great War of 1914–1918, i.e. in the summer of 1914, the Lviv centre of secondary education enjoyed the position of the largest centre of secondary education in Galicia. A variety of religions and nationalities represented by the pupils had become its hallmark. Lviv was also the centre of an ongoing debate about the role of upbringing and education in the life of a nation. The teaching staff of Lviv’s public secondary schools, consisting of distinguished pedagogues, had a significant impact on the results of education in those schools.
    Wybuchu wielkiej wojny w lecie 1914 roku z perspektywy czasu uznać trzeba za impuls zmian galicyjskiego modelu edukacji. Z dnia na dzień zaczął się proces modyfikacji prawno-administracyjne ram pracy galicyjskiej oświaty. Celem wprowadzanych korekt, było dostosowanie systemu nauczania, wychowania, organizacji oświaty i pracy szkół (w tym szkół średnich) do potrzeb prowadzącej wojnę monarchii. Apogeum transformacji galicyjskiej całości oświaty przypada na okres polityczno-społecznych przemian będących konsekwencją upadku Austro-Węgier i przejęciem byłej Galicji przez odrodzone Państwo Polskie. Analiza okresu przemian skłania badacza dziejów lwowskiej i polskiej oświaty do wyodrębnienia trzech jednolitych faz. Pierwsza zaczęła się wraz z wybuchem wojny w lecie 1914 roku i trwała do zakończenia rosyjskiej okupacji Lwowa. Druga, zapoczątkowana równolegle z końcem tej okupacji w lipcu 1915 roku, ciągnęła się do upadku monarchii. Trzecia przypadła na czas odrodzenia Polski w listopadzie 1918 roku. Najtrwalszą spuścizną galicyjskiego modelu edukacji w systemie szkolnym Polski niepodległej, była XIX-wieczna koncepcja oparcia systemu edukacji młodego pokolenia o dominującą pozycję gimnazjum – ośmioletniej ogólnokształcącej szkoły średniej, częściowo zreformowanej po debacie programowej z lat 1919–1922. Trwałym elementem przeniesiony w nowe czasy były też baza edukacyjna i kadry pedagogiczne szkół uformowane przed 1918 roku. U progu wielkiej wojny lat 1914–1918, w lecie 1914 roku, lwowski ośrodek szkolnictwa średniego ogólnokształcącego, był wówczas największym centrum edukacji na poziomie średnim w Galicji. Jego charakterystyczną cechą była wielowyznaniowość i wielonarodowe pochodzenie uczniów. We Lwowie ścierały się opinie o wychowaniu i roli edukacji w życiu narodu. Ważnym elementem, wpływającym na efekty kształcenia w gimnazjach państwowych Lwowa, była zatrudniona w ich kadra wybitnych pedagogów.
    Źródło:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2013, 63; 187-211
    0006-3940
    2450-0410
    Pojawia się w:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An Unknown Census of the Population of Przemyśl from mid-1918
    Autorzy:
    Budzyński, Zdzisław
    Kamińska-Kwak, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367974.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Przemyśl
    Galicia
    First World War
    population census
    census questionnaire
    nuclear and extended family
    religious and national differentiation
    Galicja
    I wojna światowa
    spis mieszkańców
    kwestionariusz spisowy
    rodzina podstawowa i rozszerzona
    zróżnicowanie narodowościowe i wyznaniowe miasta
    Opis:
    The main source for this article is a population census carried out in Przemyśl in 1918, previously unused in any scientific research. Using a survey method, it encompassed single households; only some of the material exists to this day, a larger part stored in the Sanok Archive, and a smaller in the National Archive in Przemyśl. The census combined the elements of the earlier “State of Souls” (status animarum) in relation to households and the more modern type of Austrian survey to which new categories were added; its original form enables new methods for analyzing the local population of that area. The circumstances in which the census was carried out are unknown; we can assume that it was conducted by the local magistrate, due to food shortages and mass migration of the population (including the military) to the city. The surviving 1,163 cards enable us to pinpoint personal data from the respondents, such as sex, age, religion and nationality, place of birth and address, and in some cases social status and profession.
    Podstawę źródłową artykułu stanowi niewykorzystany dotąd w badaniach naukowych spis mieszkańców Przemyśla z połowy roku 1918. Przeprowadzony metodą ankiet (kwestionariuszy) spisowych, obejmujących pojedyncze gospodarstwa rodzinne, zachował się tylko w części; większej – w zasobach oddziału sanockiego Archiwum Państwowego w Rzeszowie, mniejszej – w zbiorach Archiwum Państwowego w Przemyślu, do którego kiedyś przynależał. Łączy on w sobie procedury austriackich konskrypcji ludności, uzupełnionych jednak o zupełnie nowe kategorie statystyczne, a jego oryginalna forma redakcyjna stwarza dodatkowe możliwości analizy lokalnej społeczności. Nieznane są jeszcze okoliczności przeprowadzenia spisu, można jedynie przypuszczać że wykonano go na zlecenie ówczesnego magistratu, ze względu na katastrofalną sytuację mieszkaniową i napływ w tym okresie dużej liczby osób do miasta, w tym wojskowych. Zachowana część kart spisowych w liczbie 1163 pozwala na imienne wskazanie osób przebywających ówcześnie w Przemyślu, określenie ich płci, ustalenie wieku, przynależności religijnej i narodowościowej, miejsca pochodzenia i zamieszkania oraz w niektórych przypadkach statusu społecznego i wykonywanej profesji.
    Źródło:
    Przeszłość Demograficzna Polski; 2019, 41; 209-231
    0079-7189
    2719-4345
    Pojawia się w:
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies