Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "ARMED FORCES" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Dzieje wojska Polskich Sił Zbrojnych w latach 1940– 1947. Stan badań i perspektywy rozwoju (część 1)
The History of the Polish Armed Forces in 1940–1947. State of Research and Prospects for Development (Part 1)
История армии Польских Вооруженных Сил в 1940–1947 гг. Состояние исследований и перспективы развития (часть 1)
Autorzy:
Tym, Juliusz S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918614.pdf
Data publikacji:
2019-12-24
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
historiografia
Polish Armed Forces in the West
historiography
польские вооруженные силы на западе
историография
Opis:
Artykuł ukazuje aktualny stan badań nad wycinkiem historii oręża polskiego – dziejami wojska, czyli jednostek lądowych Polskich Sił Zbrojnych istniejących w latach 1940–1947 i podporządkowanych legalnym władzom Rzeczypospolitej funkcjonującym w Londynie, a także perspektywy rozwoju tych badań. Autor skupił swą uwagę przede wszystkim na publikacjach zwartych, które ukazały się od 1945 r. poczynając, aż do dziś. Omawiając stan badań, przedstawił dokonania zarówno historiografii emigracyjnej, jak i krajowej. W tej ostatniej wyróżnił dwa okresy – przed i po 1990 r. Omówił również dokonania historiografii zachodniej na tym polu. Autor skoncentrował swą uwagę na najważniejszych nurtach dotychczasowej historiografii oraz dominujących trendach dotyczących edycji źródeł, wspomnień, biografistyki oraz monografii, które pogrupował tematycznie. Co do czasopism naukowych wymienił jedynie kilka najważniejszych wychodzących na uchodźstwie oraz dwa czołowe tytuły historyczno-wojskowe wydawane w kraju. Wskazał również na najważniejsze archiwa polskie i zagraniczne, w których znajdują się źródła dokumentujące dzieje wojska Polskich Sił Zbrojnych. Dokonał również ogólnej charakterystyki potencjału poszczególnych środowisk naukowych, które prowadzą profesjonalne badania nad historią Polskich Sił Zbrojnych. Omawiając perspektywy rozwoju tych badań, wskazał postulowane ich kierunki oraz tematykę, która czeka na swoich odkrywców. Zaakcentował, że nadal istnieje wiele obszarów oczekujących naukowej eksploracji. Naświetlenie wyników badań, w tym nowych ustaleń, otwiera możliwość opracowania wielu artykułów, w tym również mających charakter referatów materiałowych, ponieważ wiele aspektów funkcjonowania wojska Polskich Sił Zbrojnych pozostaje cały czas niezbadanych. To również pole dla wielu monografii, ale także ujęć syntetyzujących.
The article presents the current state of research on a fragment of the history of the Polish military – the history of the army, i.e. land army units of the Polish Armed Forces existing in the years 1940–1947 in the West and subordinated to the legal authorities of the Republic of Poland in London, as well as prospects for the development of this research. The author focused primarily on non-serial publications which have appeared since 1945 until today. Discussing the state of research, he presented the achievements of both emigration and national historiography. In the latter, he distinguished two periods: before and after 1990. He also discussed the achievements of Western historiography in this field. The author concentrated on the most important trends in historiography so far and on the predominant trends in editing sources, memoirs, biographies and monographs, which he grouped thematically. Author also mentioned the most important archives, both Polish and foreign, in which sources necessary for the reconstruction of the history of the military of the Polish Armed Forces can be found. As far as scientific journals are concerned, the author just mentioned a few of the most important ones published in exile and two leading historical and military ones published in Poland. He also pointed to the most important Polish and foreign archives, which contain sources necessary for the reconstruction of the history of the Polish Armed Forces. The author also characterized briefly the potential of the particular scientific circles that conduct professional research on the history of the Polish Armed Forces. Discussing the prospects for the development of this research, he pointed out the suggested directions and topics that remain undiscovered. He stressed that there are still many areas awaiting scientific exploration. Casting light on the results of the investigations, including new findings, opens up the possibility of writing many articles, including source papers, because many aspects of the functioning of the Polish Armed Forces are still unexplored. It is also a field for many monographs and syntheses.
В статье анализируется современное состояние исследований определенного отрезка истории сухопутных войск Польских вооруженных сил, существовавших в 1940–1947 годах и подчиненных законным органам власти Польской Республики, действовавшим в Лондоне, а также перспективы развития этих исследований. Автор обратился в первую очередь к книжным публикациям, изданным в период с 1945 года до наших дней. Анализируя состояние исследований, он представил достижения как эмигрантской, так и национальной историографии, в которой он различал два периода – до и после 1990 года, но также отметил и достижения западной историографии в этой области. Автор сосредоточил свое внимание на наиболее важных ее направлениях и доминирующих тенденциях в работе с источниками, воспоминаниями, биографиями и монографиями, которые он сгруппировал по темам. Что касается научных журналов, то он упомянул лишь несколько наиболее важных, издаваемых в изгнании, и два ведущих военно-исторических издания, опубликованных в стране. Кроме того, автор указал на наиболее важные польские и зарубежные архивы, содержащие документальные источники, необходимые для осмысления истории армии Вооруженных сил Польши. Он также сделал общее описание потенциала отдельных научных сообществ, которые проводят профессиональные исследования по истории Польских вооруженных сил. Анализируя перспективы развития исследований данной тематики, автор подчеркнул наиболее постулируемые направления, а также темы, которые все еще ждут своих первооткрывателей, и отметил их существенное количество. Обнародование результатов исследований, в том числе недавних открытий, создает условие для появления различных научных статей, поскольку до сих пор многие аспекты функционирования армии Польских вооруженных сил остаются неисследованными. Этот материал может послужить основой как для монографий, так и для синтезирующих работ.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2019, XX (LXXI), 4 (270); 80-107
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje wojska Polskich Sił Zbrojnych w latach 1940–1947. Stan badań i perspektywy rozwoju (część 2)
The history of the Polish Armed Forces in 1940–1947. State of Research and Prospects for Development (Part 2)
История армии Польских Вооруженных Сил в 1940–1947 гг. Состояние исследований и перспективы развития (часть 2)
Autorzy:
Tym, Juliusz S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1925645.pdf
Data publikacji:
2020-10-20
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
historiografia
Polish Armed Forces in the West
historiography
польские вооруженные силы на западе
историография
Opis:
Artykuł ukazuje aktualny stan badań nad wycinkiem historii oręża polskiego – dziejami wojska, czyli jednostek lądowych Polskich Sił Zbrojnych istniejących w latach 1940–1947 i podporządkowanych legalnym władzom Rzeczypospolitej funkcjonującym w Londynie, a także perspektywy rozwoju tych badań. Autor skupił swą uwagę przede wszystkim na publikacjach zwartych, które ukazały się od 1945 r. poczynając aż do dnia dzisiejszego. Omawiając stan badań, przedstawił dokonania zarówno historiografii emigracyjnej, jak i krajowej. W tej ostatniej wyróżnił dwa okresy – przed i po 1990 r. Omówił również dokonania historiografii zachodniej na tym polu. Autor skoncentrował swą uwagę na najważniejszych nurtach dotychczasowej historiografii oraz dominujących trendach dotyczących edycji źródeł, wspomnień, biografistyki oraz monografii, które pogrupował tematycznie. W odniesieniu do czasopism naukowych jedynie wymienił kilka najważniejszych wychodzących na Uchodźstwie oraz dwa czołowe tytuły historyczno-wojskowe wydawane w Kraju. Wskazał również na najważniejsze archiwa polskie i zagraniczne, w których zasobach znajdują się źródła niezbędne w odtwarzaniu dziejów wojska Polskich Sił Zbrojnych. Dokonał również ogólnej charakterystyki potencjału poszczególnych środowisk naukowych, które prowadzą profesjonalne badania nad historią Polskich Sił Zbrojnych. Omawiając perspektywy rozwoju tych badań, wskazał postulowane ich kierunki oraz tematykę, która czeka na swoich odkrywców. Zaakcentował, że nadal istnieje wiele obszarów oczekujących na naukową eksplorację. Naświetlenie dotychczasowego dorobku, w tym nowych ustaleń, pozwala dostrzec perspektywy dalszego rozwoju badań, ponieważ wiele aspektów funkcjonowania wojska Polskich Sił Zbrojnych pozostaje cały czas niezbadanych. Swe rozważania autor zamknął krótkim podsumowaniem odnoszącym się do wyzwań i szans oraz ewentualnego ryzyka i zagrożeń dla przyszłych badań.
The article presents the current state of research on a fragment of the history of the Polish military – the history of the army, i.e. land forces of the Polish Armed Forces existing in the years 1940–1947 and subordinated to the legal authorities of the Republic of Poland in London, as well as prospects for the development of this research. The author focused primarily on non-serial publications which have appeared since 1945 until today. Discussing the state of research, he presented the achievements of both emigration and national historiography. In the latter, he distinguished two periods: before and after 1990. He also discussed the achievements of Western historiography in this field. The author concentrated on the most important trends in historiography so far and on the predominant trends in editing sources, memoirs, biographies and monographs, which he grouped thematically. As far as scientific journals are concerned, the author just mentioned a few of the most important ones published in exile and two leading historical-military ones published in Poland. He also pointed to the most important Polish and foreign archives, which contain sources necessary for the reconstruction of the history of the Polish Armed Forces. The author also characterized briefly the potential of the particular scientific circles that conduct professional research on the history of the Polish Armed Forces. Discussing the prospects for the development of this research, he pointed out the suggested directions and topics that remain undiscovered. He stressed that there are still many areas awaiting scientific exploration. Casting light on the results of the investigations, including new findings, opens up the possibility of writing many articles, including source papers, because many aspects of the functioning of the Polish Armed Forces are still unexplored. It is also a field for many monographs and syntheses. The author concluded his deliberations with a short summary referring to the challenges and opportunities as well as possible risks and threats to future research.
В статье анализируется современное состояние исследований определенного отрезка истории сухопутных подразделений Польских вооруженных сил, существовавших в 1940–1947 годах и подчиненных законным органам власти Польской Республики, действовавшим в Лондоне, а также перспективы развития этих исследований. Автор обратился в первую очередь к книжным публикациям, изданным в период с 1945 года до наших дней. Анализируя состояние исследований, он представил достижения как эмигрантской, так и национальной историографии, в которой он различал два периода – до и после 1990 года, но также отметил и достижения западной историографии в этой области. Автор сосредоточил свое внимание на наиболее важных ее направлениях и доминирующих тенденциях в работе с источниками, воспоминаниями, биографиями и монографиями, которые он сгруппировал по темам. Что касается научных журналов, то он упомянул лишь несколько наиболее важных документов, издаваемых Польшей в изгнании, и два ведущих военно-исторических издания, опубликованных в стране. Кроме того, автор указал на наиболее важные польские и зарубежные архивы, содержащие документальные источники, необходимые для осмысления истории армии Вооруженных сил Польши. Он также сделал общее описание потенциала отдельных научных сообществ, которые проводят профессиональные исследования по истории Польских вооруженных сил. Анализируя перспективы развития исследований данной тематики, автор подчеркнул наиболее постулируемые направления, а также темы, которые все еще ждут своих первооткрывателей, и отметил их существенное количество. Обнародование результатов исследований, в том числе недавних открытий, создает условие для появления различных научных статей, поскольку до сих пор многие аспекты функционирования армии Польских вооруженных сил остаются неисследованными. Этот материал может послужить основой как для монографий, так и для синтезирующих работ. Статья резюмируется кратким изложением проблемных моментов и возможностей, а также возможных рисков и угроз для будущих исследований.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 2 (272); 42-77
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanim ruszyły czołgi Francuska broń pancerna u progu II wojny światowej (wybrane aspekty)
Before the tanks started. French armoured forces on the eve of World War II (selected aspects)
Прежде чем танки вышли в бой. Французское броневое и танковое вооружение на пороге II мировой войны (выбранные аспекты)
Autorzy:
Mazur, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927042.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
czołgi
francuska broń pancerna
francuskie siły zbrojne w roku 1939
tanks
French armor
French armed forces in 1939
танки
французские
французские вооруженные силы в 1939 году
Opis:
Po zakończeniu I wojny światowej armia francuska, dysponująca kilkoma tysiącami czołgów, wydawała się pancerną potęgą. W następnych latach wielka liczba posiadanych wozów bojowych stanowiła raczej obciążenie niż atut – opóźniając podjęcie decyzji o zastąpieniu szybko starzejącego się sprzętu przez nowocześniejsze konstrukcje. Prace nad takimi konstrukcjami na większą skalę podjęto dopiero w pierwszej połowie lat trzydziestych. Prowadzone one były jednak stosunkowo długo, zaś uzyskane w ich trakcie modele sprzętu posiadały istotne z punktu widzenia wojskowego użytkownika mankamenty. W dodatku sprzęt ten produkowany był zdecydowanie zbyt wolno, zaś możliwości jego efektywnego bojowego wykorzystania ograniczały także m.in. wady w strukturze organizacyjnej sił zbrojnych. U progu II wojny światowej francuska broń pancerna wciąż znajdowała się więc w stadium modernizacji i reorganizacji, nie będąc w pełni gotowa do zbrojnej konfrontacji z siłami zbrojnymi wschodniego sąsiada.
After the end of World War I the French army, having several thousand tanks at their disposal, seemed to be an armoured superpower. In the following years, however, this great number of combat vehicles was rather a burden than an asset – delaying the decision to replace the rapidly aging equipment with more modern solutions. Works on such solutions had not started on a larger scale until the 1930s. They were carried on for a relatively long time though, and the developed models of equipment had drawbacks that were fundamental from the military user’s point of view. What is more, the equipment was produced definitely too slowly, and the potential of its effective use in battle was limited i.a. by the flaws in the organization structure of the armed forces. Thus, on the eve of World War II, the French armoured forces wer still at the stage of modernization and reorganization, not being fully ready for military confrontation with the armed forces of the East neighbour.
После окончания I мировой войны французская армия, располагающая несколькими тысячами танков, казалась очень мощной. В последующие годы огромное число имеющихся боевых машин было, скорее, отягчающим фактором, чем преимуществом, поскольку задерживало принятие решений о замене быстро стареющих транспортных единиц более современными. Работа над новейшими конструкциями в большом масштабе была проведена лишь в первой половине тридцатых годов. Велась она относительно долго, однако полученные в результате модели имели существенные с точки зрения военного вооружения достоинства. К тому же эта техника производилась слишком долго, а возможности его эффективного использования в бою уменьшали также в т.ч. недостатки в организационной структуре вооруженных сил. Поэтому на пороге II мировой войны французское броневое и танковое вооружение все еще находилась на стадии модернизации и реорганизации, небудучи полностью готова к вооруженной конфронтации с вооруженными силами восточного соседа.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 1 (259); 45-65
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siły Zbrojne PRL w strukturach wojskowych Układu Warszawskiego
Participation of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in the Military Structures of the Warsaw Pact
Die Streitkräfte der Volksrepublik Polen in den militärischen Strukturen des Warschauer Paktes
Autorzy:
Kajetanowicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162163.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Siły Zbrojne PRL
Układ Warszawski
struktury wojskowe
Armed Forces of the Polish People’s Republic
Warsaw Pact
military structures
Streitkräfte der Volksrepublik Polen
Warschauer Pakt
Organisationsstrukturen
Opis:
Utworzenie Układu Warszawskiego wiązało się z powołaniem wielu organów o charakterze wojskowym. W początkowym okresie funkcjonowały tylko dwa w postaci Zjednoczonego Dowództwa i Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Nie zapewniały one możliwości większego wpływu na funkcjonowanie sojuszu wszystkim państwom członkowskim. Dopiero w latach siedemdziesiątych, w wyniku nasilenia zimnej wojny, utworzone zostały nowe organy wojskowe o charakterze doradczym jak: Komitet Ministrów Obrony, Rada Wojskowa Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych, Wojskowa Rada Naukowo-Techniczna i Komitet Techniczny Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Rozbudowano też Sztab Zjednoczonych Sił Zbrojnych, w którym przewidziano stanowiska dla przedstawicieli wszystkich armii Układu Warszawskiego. Polscy oficerowie nie zajmowali w organach wojskowych kluczowych stanowisk. Próba zmiany tej sytuacji została podjęta dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, gdy Układ Warszawski chylił się już ku upadkowi.
The creation of the Warsaw Pact involved the establishment of several military bodies. Initially, there were only two such institutions in the form of the United Command and Staff of the United Armed Forces. These bodies did not allow any of the member states to have a greater influence on the functioning of the alliance. It was not until the 1970s, when the Cold War intensified, that new military bodies of an advisory nature were created, such as: the Committee of Ministers of Defense, the Military Council of the United Armed Forces Command, the Military Scientific and Technical Council and the Technical Committee of the United Armed Forces. The Headquarters of the United Armed Forces was also expanded, with posts for representatives of each member of the Pact. Polish officers did not hold key positions in the military command structure. Attempts to rectify this situation were not made until the second half of the 1980s, when the Warsaw Pact was already on the verge of collapse.
Die Gründung des Warschauer Paktes war mit der Schaffung einer Reihe von Einrichtungen militärischer Natur verbunden. In der Anfangszeit gab es mit dem Vereinigten Kommando und dem Stab der Vereinigten Streitkräfte nur zwei solcher Gremien. Diese boten nicht allen Mitgliedstaaten die Möglichkeit, ein größeres Mitspracherecht bei der Funktionsweise des Bündnisses zu haben. Erst in den 1970er Jahren wurden im Zuge der Verschärfung des Kalten Krieges neue militärische Beratungsgremien eingerichtet, wie das Komitee der Verteidigungsminister, der Militärische Rat des Kommandos der Vereinigten Streitkräft e, der Militärische Wissenschafts und Technologierat und der Technische Ausschuss der Vereinigten Streitkräfte. Der Stab der Vereinigten Streitkräfte wurde ebenfalls erweitert und erhielt Posten für Vertreter aller Armeen des Warschauer Paktes. Die polnischen Offi ziere besetzten keine Schlüsselpositionen in den militärischen Gremien. Erst in der zweiten Hälfte der 1980er Jahre, als der Warschauer Pakt bereits auf den Zusammenbruch zusteuerte, wurde ein Versuch unternommen, diese Situation zu ändern.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 4(282); 163-189
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studia operacyjne w Wojsku Polskim w latach 1921–1939. Stan badań
The Current State of Research regarding Operational Studies in the Polish Army between 1921–1939
Operative Studien in der polnischen Armee 1921–1939. Forschungsstand
Autorzy:
Koreś, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23202709.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
studia operacyjne
planowanie wojenne
Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
Sztab Główny
operational studies
war planning
General Inspectorate of the
Armed Forces
General Staf
Operative Studien
Kriegsplanung
Generalinspektion der
Streitkräfte
Hauptstab
Opis:
Problematyka studiów operacyjnych, czy też planowania wojennego, w okresie II Rzeczypospolitej budzi ograniczone zainteresowanie badawcze praktycznie od momentu zakończenia klęską kampanii polskiej 1939 r. Autor postanowił przeanalizować dotychczasowy dorobek historiografii polskiej – nie ograniczając się przy tym tylko do literatury powstałej po 1989 r. – na ten temat, a przy okazji wskazać na luki badawcze, które oczekują na wypełnienie. Artykuł jest więc syntetycznym opracowaniem całego problemu planowania wojennego w latach 1921–1939 i zarazem tekstem z zakresu historii historiografii. Obraz, jaki wyłania się z wyżej zarysowanego stanu badań nad polskim planowaniem operacyjnym, nie pozostawia złudzeń: zagadnienie to ciągle posiada dużo luk badawczych. Wpływ na to mają braki w archiwaliach, które można jednak w pewnym stopniu uzupełnić poprzez kwerendę w innych zespołach akt w Centralnym Archiwum Wojskowym Wojskowego Biura Historycznego. Nie mniejszym problemem jest rozproszenie zasobu archiwalnego, którego spora część znajduje się w Moskwie i w Londynie. W obecnej sytuacji politycznej korzystanie z moskiewskiego archiwum jest niemożliwe i co gorsza trudno jest nawet oszacować, jak długo ta sytuacja będzie miała miejsce.
The issue of operational studies, or war planning, during the Second Polish Republic has aroused limited research interest since the end of the Polish campaign of 1939 that ended with defeat. This paper analyses the current achievements of Polish historiography regarding this topic – not limiting itself only to the literature created after 1989 – whilst also highlighting gaps in the research that need filling. The article presents, on the one hand, a synthetic study of the entire problem of war planning between 1921–1939 and, on the other a text in the field of historiography. The picture that emerges from the above-mentioned state of research concerning Polish operational planning leaves no doubt that this subject still has many research deficiencies. This is due to gaps in the archives, which can, however, be supplemented to some extent by other records held in the Central Military Archives of the Military Historical Office (Wojskowe Biuro Historyczne). Another problem concerns the dispersion of the archival resources, a large part of which are located in Moscow and London. Due to the current political climate, it is impossible to use the Moscow archive and, regrettably, it is difficult to estimate how long this situation will last.
Das Thema der operativen Studien bzw. der Kriegsplanung in Zeiten der Zweiten Polnischen Republik hat praktisch seit der Niederlage des polnischen Feldzugs von 1939 nur ein begrenztes Forschungsinteresse geweckt. Der Autor hat sich entschlossen, die bisherigen Ergebnisse der polnischen Historiographie (unter Berücksichtigung der auch nach 1989 erschienen Literatur) zu diesem Thema zu analysieren und gleichzeitig Forschungslücken aufzuzeigen, die es zu schließen gilt. Der Aufsatz ist somit einerseits eine synthetische Studie über die gesamte Problematik der Kriegsplanung in den Jahren 1921–1939 und gleichzeitig ein Text zur Geschichte der Historiographie. Das Bild, das sich aus dem oben skizzierten Stand der Forschung zur polnischen Operationsplanung ergibt, lässt keine Illusionen zu: dieses Thema weist noch viele Forschungslücken auf. Dazu tragen auch die Defizite in den Archiven bei, die jedoch bis zu einem gewissen Grad durch Abfragen in anderen Aktenbeständen des Zentralen Militärarchivs des Militärhistorischen Büro (Wojskowe Biuro Historyczne) geschlossen werden können. Nicht minder problematisch ist die Streuung der Archivbestände, von denen sich ein großer Teil in Moskau und London befindet. In der gegenwärtigen politischen Situation ist die Nutzung des Moskauer Archivs unmöglich. Die Ungewissheit über die Dauer dieses Zustands ist allerdings um Einiges prekärer.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 97-122
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elita armii II Rzeczypospolitej. Oficerowie dyplomowani w Wojsku Polskim w ocenie inspektorów armii oraz generałów do prac przy GISZ
The elite of the army of the II Polish Republic. Certified officers in the Polish Army assessed by army inspectors and generals for positions at the General Inspectorate of the Armed Forces
Элита армии Второй Речи Посполитой. Дипломированные офицеры в Войске Польском в оценке инспекторов армии и генералов для работы при Генеральной инспекции Вооруженных Сил
Autorzy:
Koreś, Daniel
Szewczyk, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1925753.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
oficerowie dyplomowani
Sztab Główny
Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
inspektorzy armii
generałowie do pracy przy GISZ
Wojsko Polskie
certified officers
Main Staff
General Inspectorate of the Armed Forces
army inspectors
generals „for works” at the General Inspectorate of the Armed Forces
Polish Army
Дипломированные офицеры
Главный Штаб
Генеральная Инспекция Вооруженных Сил
инспекторы армии
генералы для работы при Генеральной Инспекции Вооруженных Сил
Войско Польское
Opis:
W grudniu 1932 r. na polecenie szefa Sztabu Głównego Wojska Polskiego gen. bryg. Janusza Gąsiorowskiego Biuro Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych rozesłało do inspektorów armii i generałów do prac przy Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych ankietę w sprawie oceny systemu szkolenia i pracy oficerów dyplomowanych w Wojsku Polskim. W zasobie Wojskowego Biura Historycznego – Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie zachował się komplet odpowiedzi na tę ankietę, stanowiący znakomite źródło do tego, jak najwyżsi stopniem i stanowiskiem oficerowie Wojska Polskiego postrzegali elitę armii – oficerów dyplomowanych, absolwentów Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Blok odpowiedzi na ankietę uzupełnia raport attaché wojskowego w Bukareszcie ppłk. dypl. Jana Kowalewskiego, z grudnia 1934 r., na temat systemu szkolenia oficerów dyplomowanych w Rumunii. Dokument ten koreluje z wcześniejszymi dokumentami nie tylko poprzez tematykę, ale także przez fakt, że powstał w wyniku zlecenia przez szefa Sztabu Głównego Wojska Polskiego gen. bryg. Gąsiorowskiego dalszych studiów nad systemem szkolenia i doskonalenia oficerów dyplomowanych poprzez analizę rozwiązań stosowanych w armiach zagranicznych.
In December 1932 by order of the Chief of the Main Staff of the Polish Army, Brigadier General Janusz Gąsiorowski, the Inspection Bureau of the General Inspectorate of the Armed Forces sent a questionnaire to the army inspectors and generals „for works” at the General Inspectorate of the Armed Forces concerning the evaluation of the system of trainings and performance at work of the certified officers in the Polish Army. In the collection of the Military History Bureau – Central Military Archive in Warsaw a complete set of answers to this questionnaire survived and it constitutes an excellent record of how the officers highest in rank and function in the Polish Army perceived its elite – certified officers, graduates of the Higher War School in Warsaw. This set of answers is complemented by the report of the military attaché in Bucharest, certified Lieutenant-Colonel Jan Kowalewski, written in December 1934, concerning the system of trainings for certified officers in Romania. This document correlates with the previous ones not only because of its subject but also because it had been prepared following the order of the Chief of the Main Staff of the Polish Army, Brigadier General Gąsiorowski, to conduct further research on the trainings and development system of the certified officers by means of an analysis of the solutions applied in foreign armies.
В декабре 1932 г. по приказу шефа Главного Штаба Войска Польского бригадного генерала Януша Гонсеровского Бюро инспекции Генеральной инспекции Вооруженных Сил разослало инспекторам армии и генералам при Генеральном штабе Вооруженных Сил анкету, касающуюся оценки образовательной системы и работы дипломированных офицеров в Войске Польском. В архиве Военно-исторического бюро - Центрального Военного архива в Варшаве – сохранился комплект ответов на эту анкету, являющийся ценным источником знания о том, как высокопоставленные офицеры Войска Польского относились к элите армии - дипломированным офицерам, выпускникам Высшей Военной Школы в Варшаве. Блок ответов на анкету дополняет рапорт военного атташе в Бухаресте дипл. подполковника Яна Ковалевского, датированного декабрем 1934 г., на тему системы образования дипломированных офицеров в Румынии. Этот документ связан с другими не только через тематику, но и по причине того факта, что он появился в результате указания шефа Главного Штаба Войска Польского бригадного генерала Гонсеровского продолжать изучение системы образования и повышения квалификации дипломированных офицеров с помощью анализа решений, практикуемых в заграничных армиях.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 2 (260); 167-213
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza asystencji wojskowej w II Rzeczypospolitej
The Genesis of Military Assistance in the Second Republic of Poland
Генезис военной помощи во Второй Речи Посполитой
Autorzy:
Hac, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887077.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Siły zbrojne
asystencja wojskowa
geneza
II Rzeczypospolita
bezpieczeństwo publiczne
Armed forces
military assistance
genesis
public security
the Second Republic of Poland
Вооруженные силы
военная помощь
генезис
общественная безопасность
Вторая Речь Посполитая
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienie genezy asystencji wojskowej w II Rzeczypospolitej. Pod nazwą tą w międzywojennej Polsce rozumiano udzielanie pomocy przez siły zbrojne na rzecz władz cywilnych, przede wszystkim w związku z zapewnieniem bezpieczeństwa publicznego bądź w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych. W tekście poddano analizie doświadczenia polskie i zagraniczne z użycia wojska do wskazanych celów, jak również scharakteryzowano regulacje państw obcych powstałe przed 1918 r. w tym zakresie. Już w pierwszych dniach listopada 1918 r. na terenach Galicji administracja polska korzystała z pomocy sił wojskowych, przy czym wspomagano się dotychczas obowiązującymi normami austro-węgierskimi. W kolejnych miesiącach utworzono na terenie całego kraju komórki organizacyjne w administracji wojskowej zajmujące się koordynowaniem udzielania asystencji wojskowej, natomiast w okresie od stycznia do kwietnia 1919 r. wydano podstawowe przepisy dotyczące omawianej problematyki.
This article presents the issue of the genesis of military assistance in the Second Republic of Poland. In interwar Poland, this was understood as aid that was to be provided by the armed forces in support of the civil authorities, primarily in connection with ensuring public safety, or in the event of natural disasters. The text analyzes both Polish and foreign experiences with the use of the army in this manner, as well as characterizing the regulations that were developed in this area in other countries before 1918. The Polish administration was already benefitting from military assistance in the territory of Galicia at the beginning of November 1918, with the support of the current Austro-Hungarian standards. In the following months, the military administration organized units throughout the country that would coordinate the provisioning of military assistance, and from January to April 1919 basic regulations concerning the matter were issued.
В статье рассматривается вопрос генезиса военной помощи во Второй Речи Посполитой. В межвоенной Польше это выражение понималось как оказание помощи вооруженными силами гражданским властям – в первую очередь, в связи с обеспечением общественной безопасности или в случае стихийных бедствий. В тексте статьи анализируется польский и зарубежный опыт использования армии для указанных целей, а также дается характеристика постановлений зарубежных стран, которые были приняты до 1918 г. в этом отношении. Уже в первые дни ноября 1918 г. на территории Галиции польская администрация пользовалась помощью вооруженных сил, при этом на тот момент все еще действовали австро-венгерские стандарты. В последующие месяцы по всей стране были созданы организационные подразделения военной администрации для координации оказания военной помощи, а в период с января по апрель 1919 г. были изданы основные положения, касающиеся исследуемой проблематики.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2021, XXII (LXXIII), 3 (277); 84-106
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem wypadków drogowych w wojsku Polskich Sił Zbrojnych podczas kampanii wojennych we Włoszech i Europie Zachodniej oraz w pierwszych miesiącach powojennych
The Problem of Road Accidents Involving the army of the Polish Armed Forces during Military Campaigns in Italy and Western Europe and in the Immediate Aftermath of World War II
Das Problem der militärischen Verkehrsunfälle in dem Heer den Polnischen Streitkräften während der Kriegseinsätze in Italien und Westeuropa sowie in den ersten Nachkriegsmonaten
Autorzy:
Rutkiewicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32898220.pdf
Data publikacji:
2024-06-25
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
wypadki drogowe
Polskie Siły Zbrojne
2 Korpus Polski
1 Dywizja Pancerna
road accidents
Polish Armed Forces
2nd Polish Corps
1st Armored Division
Verkehrsunfälle
Polnische Streitkräfte
2. Polnisches Korps
1. Panzerdivision
Opis:
Powszechna motoryzacja wojska Polskich Sił Zbrojnych, która dokonała się w latach 1940–1944 była źródłem licznych problemów. Jednym z nich, który ujawnił się jeszcze podczas szkolenia motorowego, były wypadki komunikacyjne. Ich skala znacznie przekraczała to, z czym dotychczas mierzono się w Wojsku Polskim. Podczas działań wojennych 2 Korpusu Polskiego oraz 1 Dywizji Pancernej wypadki drogowe były źródłem istotnych strat w ludziach i sprzęcie. W dużym odsetku powodowane były nieprzestrzeganiem obowiązujących przepisów ruchu drogowego, ignorowaniem zaleceń służb regulacji ruchu, brawurą i nadużywaniem alkoholu. Wypadki stanowiły dodatkowe obciążenie dla służby zdrowia, służby warsztatowej i żandarmerii. Do nasilenia tego niepokojącego zjawiska doszło pod koniec wojny oraz w pierwszych miesiącach po jej zakończeniu. Świadome sytuacji dowództwa polskich jednostek próbowały temu przeciwdziałać, jednak efekty tych działań były niezadowalające.
The widespread motorization of the Polish Armed Forces, which took place between 1940–1944, was the source of numerous problems. One such problem, which became apparent during the training of motorized units, concerned traffic accidents. The scale of which far exceeded the previous number of accidents faced by the Polish Army. During operations conducted by the 2nd Polish Corps and the 1st Armored Division, road accidents were responsible for significant losses in both people and equipment. A large percentage of these incidents were caused by the failure to comply with the applicable road traffic regulations, ignorance towards the recommendations of traffic control services, recklessness, and alcohol abuse. These accidents placed an additional burden on the health service, workshops, and the gendarmerie. This disturbing phenomenon intensified at the end of the war and continued into its immediate aftermath. The commands of Polish units, aware of the situation, tried to counteract the problem, albeit unsatisfactorily.
Die allgemeine Motorisierung der Polnischen Streitkräfte in den Jahren 1940 bis 1944 war die Ursache zahlreicher Probleme. Eines dieser Probleme, das noch während der Motorisierungsausbildung auftrat, waren Verkehrsunfälle. Ihr Ausmaß überstieg bei weitem das, womit die polnische Armee zuvor konfrontiert gewesen war. Während der Kriegseinsätze des 2. Polnischen Korps und der 1. Panzerdivision führten Verkehrsunfälle zu erheblichen Verlusten an Menschenleben und Ausrüstung. Ein hoher Prozentsatz der Unfälle wurde durch die Missachtung der geltenden Verkehrsregeln, die Missachtung der Empfehlungen der Verkehrsregelungsdienste, Leichtsinn und Alkoholmissbrauch verursacht. Die Unfälle führten zu einer zusätzlichen Belastung des Gesundheitsdienstes, der Werkstätten und der Gendarmerie. Dieses besorgniserregende Phänomen verstärkte sich gegen Ende des Krieges und in den ersten Monaten nach Kriegsende. Die Kommandanten der polnischen Einheiten waren sich der Situation bewusst und versuchten, ihr entgegenzuwirken, doch die Wirkung dieser Maßnahmen war nicht zufriedenstellend.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2024, XXV(LXXVI), 1(287); 195-221
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawa Leonarda Zub-Zdanowicza w dokumentacji 14 Sądu Polowego Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sądu Polowego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w latach 1945–1947
Leonard Zub-Zdanowicz’s case in the documentation of the 14th Field Court of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Field Court of the Polish Resettlement Corps in 1945–1947
Дело Леонарда Зуб-Здановича в документации 14-го полевого суда командования 2-го польского корпуса и 12-го полевого суда Польского корпуса приёма и распределения
Autorzy:
Rzeczkowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1918306.pdf
Data publikacji:
2019-08-15
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
sąd polowy
śledztwo
dezercja
Narodowe Siły Zbrojne
Armia Krajowa
II wojna światowa
court-martial
investigation
desertion
National Armed Forces
The Home Army
The Second World War
военно-полевой суд
расследование
дезертирство
Национальные Вооруженные силы
Армия Крайова
Вторая мировая война
Opis:
W latach 1945–1947 14 Sąd Polowy Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sąd Polowy Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia prowadziły dochodzenie w sprawie oficera AK i NSZ, cichociemnego Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb” „Dor” „Szprung”. Wszczęte zostało na skutek doniesienia przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej AK, którego podstawą były zeznania żołnierzy AK z Okręgu Kieleckiego oraz oficerów Kedywu z Warszawy. Zarzuty dotyczyły m.in. dezercji, współpracy z Niemcami w okresie II wojny światowej oraz zwalczania oddziałów AK. W trakcie śledztwa przesłuchano kilkudziesięciu świadków, zeznania składał też Zub-Zdanowicz, któremu nie dowiedziono popełnienia zarzucanych mu czynów. Postępowanie nie zakończyło się umorzeniem sprawy ani też nie trafiło na salę sądową. Akta złożono do Archiwum Polskich Sił Zbrojnych. Zub-Zdanowicz został zweryfikowany w stopniu porucznika, w kolejnych latach awansował do stopnia rotmistrza, zaś w 1957 r. gen. Władysław Anders mianował go majorem.
In the years 1945–1947 the 14th Court-Martial of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Court-Martial of the Polish Resettlement Corps conducted an investigation into the case of an officer of the Home Army and the National Armed Forces, the „silent unseen” Leonard Zub-Zdanowicz, aka „Ząb”, „Dor”, „Szprung”. It was started as a result of a report by the Chairman of the Home Army Verification Commission, which was based on testimonies of Home Army soldiers from the Kielce District and Kedyw (Directorate of Diversion) officers from Warsaw. The accusations concerned, among others, desertion, collaboration with the Germans during World War II and working against the Home Army units. During the investigation several dozen witnesses were questioned, and Zub-Zdanowicz himself gave testimony as well. He was not proved to have committed the acts he was accused of. The proceedings did not end with the discontinuance of the case, nor did they end up in the courtroom. The files were submitted to the Archives of the Polish Armed Forces. Zub-Zdanowicz was verified in the rank of lieutenant, in the following years he was promoted to the rank of captain, and in 1957 General Władysław Anders appointed him major.
В 1945–1947 годах 14-й военно-полевой суд командования 2 Польского корпуса и 12-й военно-полевой суд Польского корпуса приёма и распределения провели расследование по делу офицера AK и Национальных Вооруженных сил, „тихотёмного” Леонарда Зуб-Здановича (псевдонимы: „Зомб” [„Зуб” – прим. пер.], „Дор”, „Шпрунг”). Следствие было инициировано в результате доклада председателя Контрольной комиссии АК, основанного на показаниях солдат Армии Крайовой из округа Кельце и офицеров Кедив из Варшавы. В обвинении речь шла, в частности, о дезертирстве, сотрудничестве с немцами во время Второй мировой войны и боевых действиях в отношении отрядов АК. В ходе расследования было опрошено несколько десятков свидетелей. Показания давал также и Зуб-Зданович, который не был признан виновным в совершении предполагаемых действий. Следствие не закончилось ни прекращением дела, ни судебным заседанием. Документы по делу были переданы в Архив Польских Вооруженных сил. Зуб-Зданович был утвержден в звании поручика, а в последующие годы был повышен до звания ротмистра. В 1957 г. генерал Владислав Андерс присвоил ему звание майора.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2019, XX (LXXI), 1 (267); 157-191
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formowanie 1 Dywizji Pancernej w składzie Polskich Sił Zbrojnych. W osiemdziesiątą rocznicę wydania rozkazu Naczelnego Wodza o formowaniu 1 Dywizji Pancernej
Forming the 1st Polish Armoured Division of the Polish Armed Forces. On the 80th Anniversary of the Order of the Commander-in-Chief concerning the Formation of the 1st Armoured Division
Die Bildung der 1. Panzerdivision in den Polnischen Streitkräften. Zum 80. Jahrestag des Befehls des Oberbefehlshabers zur Aufstellung der 1. Panzerdivision
Autorzy:
Tym, Juliusz Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057148.pdf
Data publikacji:
2022-07-05
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Polskie Siły Zbrojne
Polska 1 Dywizja Pancerna
organizacja wojsk
gen. Stanisław Maczek
gen. Władysław Sikorski
brytyjskie władze wojskowe
Polish Armed Forces
1st Polish Armoured Division
Gen. Władysław Sikorski
British military authorities
Polnische Streitkräfte
1. polnische Panzerdivision
Truppenorganisation
General Stanisław Maczek
General Władysław Sikorski
britische Militärbehörden
Opis:
Mija 80 lat od dnia 25 lutego 1942 r., gdy Naczelny Wódz gen. broni Władysław Sikorski wydał rozkaz zapoczątkowujący proces formowania 1 Dywizji Pancernej. Oddziały polskie ewakuowane w czerwcu 1940 r. z Francji do Wielkiej Brytanii stanowiły solidny fundament pozwalający myśleć o formowaniu pierwszej w dziejach Wojska Polskiego dywizji pancernej. W latach 1940–1941 oficerowie polscy wypracowali własny pogląd na model organizacyjny wojsk pancernych, jednak zmuszeni byli przyjąć brytyjskie rozwiązania. Dla formowania dywizji pancernej decydującym okresem była jesień 1941 r., kiedy zakończono prace studyjne nad możliwościami sformowania takiego związku taktycznego, a jednocześnie zapoczątkowano rozmowy na ten temat ze stroną brytyjską. Efektem tych działań był rozkaz gen. Sikorskiego z 25 lutego 1942 r. Naczelny Wódz podjął decyzję w tej sprawie bez aprobaty strony brytyjskiej, którą postawiono przed faktem dokonanym, ale i bez sprzeciwu najwyższych brytyjskich władz wojskowych. Brytyjski sojusznik wskazywał na nierealność niektórych polskich założeń dotyczących formowania dywizji pancernej, w tym na niewystarczające zasoby osobowe. Brytyjczycy byli przeciwni przerzuceniu ze Środkowego Wschodu na Wyspy Brytyjskie żołnierzy polskich ewakuowanych ze Związku Sowieckiego. Pomimo różnorodnych ograniczeń i wyzwań proces formowania 1 Dywizji Pancernej oraz proces szkolenia jej oddziałów należy ocenić wysoko. Kluczową rolę w opisywanych wydarzeniach odegrał gen. Stanisław Maczek.
It has been eighty years since the order that initiated the process of forming the 1st Armoured Division was issued by the then Commander-in-Chief of the Polish Armed Forces, Gen. Władysław Sikorski. The Polish troops that had been evacuated from France to Great Britain in June 1940 constituted a solid foundation that allowed the first armoured division in the history of the Polish Army to be contemplated. During 1940–1941 Polish officers developed their own views on the organizational model of their armoured forces, but they were forced to adopt plans that were put forward by the British. The decisive period regarding the formation of the armoured division was the fall of 1941, when studies concerning the possibility of forming such a tactical association were completed and talks on the subject were initiated with the British. The result of these actions was the order issued by General Sikorski on 25 February 1942. The Commander-in-Chief went ahead with his plans without the approval of the British side, which was faced with a fait accompli, however, the higher British military authorities did not object. The British did however point out that some of the Polish ideas regarding the formation of an armoured division were unrealistic, having insufficient manpower being one such example. The British were also against the idea of transferring the Polish forces, who had escaped via the Soviet Union and were at the time stationed in the Middle East, to the British Isles. Despite the various limitations and challenges, the process of forming the 1st Armoured Division and the process of training its units should be assessed favourably. The key role played by General Stanisław Maczek in the described events should also be noted.
Am 25. Februar 1942 sind 80 Jahre vergangen, seit der Oberbefehlshaber, General Władysław Sikorski, den Befehl zur Bildung der ersten Panzerdivision gab. Die polnischen Einheiten, die im Juni 1940 aus Frankreich nach Großbritannien evakuiert wurden, bildeten eine solide Grundlage für die Aufstellung der ersten Panzerdivision in der Geschichte der polnischen Armee. In den Jahren 1940–1941 entwickelten polnische Offiziere ihre eigenen Vorstellungen vom Organisationsmodell der Panzertruppen, waren aber gezwungen, britische Lösungen zu übernehmen. Der entscheidende Zeitraum für die Bildung einer Panzerdivision war der Herbst 1941, als die Studien zu Möglichkeiten der Bildung einer solchen taktischen Einheit abgeschlossen und gleichzeitig Gespräche mit der britischen Seite aufgenommen wurden. Das Ergebnis dieser Maßnahmen war ein Befehl General Sikorskis vom 25. Februar 1942. Der Oberbefehlshaber traf seine Entscheidung in dieser Angelegenheit ohne die Zustimmung der Briten, die vor vollendete Tatsachen gestellt worden sind, jedoch ebenfalls ohne Widerstand der höchsten britischen Militärbehörden. Die britischen Verbündeten wiesen darauf hin, dass einige polnische Annahmen über die Bildung einer Panzerdivision unrealistisch seien, unter anderem wegen unzureichender personeller Ressourcen. Die Briten waren gegen die Verlegung von aus der Sowjetunion evakuierten polnischen Soldaten aus dem Nahen Osten auf die britischen Inseln. Trotz verschiedener Einschränkungen und Herausforderungen sollten die Prozesse der Bildung der 1. Panzerdivision und der Ausbildung ihrer Einheiten hoch bewertet werden. Eine Schlüsselrolle spielte bei den beschriebenen Ereignissen General Stanisław Maczek.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 1 (279); 81-113
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza i pierwsze miesiące funkcjonowania Powiatu krypt. „Bałtyk” Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (kwiecień–sierpień 1945 roku)
The Origins and first Months of Functioning of the District Cryptonym the „Bałtyk” of the National Military Union (April–August 1945)
Entstehung und die ersten Monate des Militärbezirks „Bałtyk” der Nationalen Militärunion (April–August 1945)
Autorzy:
Świerbutowski, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729547.pdf
Data publikacji:
2023-10-24
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
powiat białostocki
okupacja niemiecka
okupacja sowiecka
narodowa demokracja
Narodowe Zjednoczenie Wojskowe
Narodowe Siły Zbrojne
podziemie antykomunistyczne
Białystok District
German occupation
Soviet occupation
national
democracy
National Military Union
National Armed Forces
anti-communist underground movement
Bezirk Białystok
deutsche Besatzung
sowjetische Besatzung
nationale Demokratie
Nationale Militärunion
nationale Streitkräfte
antikommunistischer Untergrund
Opis:
W kwietniu 1945 r. wraz z decyzją mjr. Mieczysława Grygorcewicza ps. „Bohdan”, „Miecz” o przejściu Okręgu Białystok krypt. „Cyryl” Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) rozpoczął się proces formowania Powiatu krypt. „Bałtyk”. Swym zasięgiem objął on powiat białostocki, na terenie którego już od 1942 r. funkcjonowały różne organizacje, w tym obok NOW także NSZ i Armia Krajowa. Przed NZW na tym terenie stanął problem zjednoczenia wszystkich organizacji narodowych pod wspólnym sztandarem i budowy struktur podziemnych, zdolnych podjąć się skutecznej walki z reżimem komunistycznym. Nie było to zadanie łatwe, zważywszy na liczne bolączki trapiące Powiat „Bałtyk” w jego początkowej fazie organizacyjnej. Były to głównie dotkliwe braki kadrowe, słabe wyposażenie i wyszkolenie członków.
In April 1945, after the decision of Maj. Mieczysław Grygorcewicz („Bohdan”, „Miecz”) regarding the passage of the Białystok District of the Cryptonym „Cyryl” of the National Military Organization (Narodowa Organizacja Wojskowa, NOW) to the National Military Union (Narodowy Związek Wojskowy, NZW), the process of forming the County District Cryptonym „Bałtyk” has begun. This covered the Białystok District, where various organizations had been operating since 1942, including the National Armed Forces (Narodowe Siły Zbrojne) and the Home Army (Armia Krajowa) in addition to the NOW. The NZW in this area faced the problem of uniting all of the national organizations under a common banner and building underground structures capable of providing an effective counter to the communist regime. This was not an easy task considering the numerous problems that plagued the „Bałtyk” District during its initial organizational phase, which were mainly associated with acute staff shortages, poor equipment, and the training of its members.
Gleichzeitig mit der Entscheidung von Major Mieczysław Grygorcewicz, alias „Bohdan”, „Miecz” im April 1945, über den Übergang des Bezirks Białystok (Deckname „Cyryl”) der Nationalen Militärorganisation (Narodowa Organizacja Wojskowa, NOW) an die Nationale Militärische Union (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, NZW), begann der Prozess der Bildung des Bezirks „Bałtyk”. Er umfasste den Bezirk Białystok, in dem bereits seit 1942 verschiedene Organisationen tätig waren, darunter neben der NOW auch die NSZ und die Heimatarmee. Das NZW stand in diesem Gebiet vor dem Problem, alle nationalen Organisationen unter einer gemeinsamen Standarte zu vereinen und Untergrundstrukturen aufzubauen, die fähig sein würden, einen wirksamen Kampf gegen das kommunistische Regime zu führen. Angesichts der zahlreichen Probleme, mit denen der Militärbezirk „Bałtyk” in seiner ersten Organisationsphase zu kämpfen hatte, war dies keine leichte Aufgabe. Dazu gehörten vor allem akuter Personalmangel, schlechte Ausrüstung und Ausbildung der Mitglieder.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 2(284); 96-133
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cóż będzie dalej? Nieznany list gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego z roku 1945 o sytuacji międzynarodowej i perspektywach sprawy polskiej
What lies ahead? General Kazimierz Sosnkowski’s unknown Letter from 1945 on the International Situation and Prospects for the Polish Cause
Что будет дальше? Неизвестное письмо с 1945 г. ген. брони Казимежа Соснковского о международной ситуации и перспективах польского вопроса
Autorzy:
Kirszak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1857325.pdf
Data publikacji:
2020-08-05
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
II wojna światowa
Kazimierz Sosnkowski
Władysław Raczkiewicz
Władysław Anders
Franciszek Demel
Polskie Siły Zbrojne
Naczelny Wódz
emigracja niepodległościowa
World War II
Polish Armed Forces
Commander-in-Chief
independence emigration
Вторая мировая война
Казимеж Соснковский
Владислав Рачкевич
Владислав Андерс
Франчишек Демель
Польские вооруженные силы на Западе
Верховный главнокомандующий
независимая эмиграция
Opis:
Po udzieleniu dymisji ze stanowiska Naczelnego Wodza gen. Kazimierz Sosnkowski otrzymał urlop i via Nowy Jork udał się do Kanady odwiedzić ewakuowanych tam małoletnich synów. Niezamierzenie Kanada stała się miejscem jego półinternowania. Zza oceanu śledził rozwój sytuacji międzynarodowej, której ocenę przedstawił m.in. w liście do byłego zaufanego podkomendnego płk. Franciszka Demela. Sosnkowski trafnie przewidział szereg wydarzeń i procesów społeczno-politycznych bliższej i dalszej przyszłości. Przykładowo wieszczył rychłe rozwiązanie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, finisz akcji Stanisława Mikołajczyka w podporządkowanej Stalinowi Polsce czy stałą ekspansję imperializmu rosyjskiego. Ukazał też kulisy i skutki usunięcia go ze stanowiska NW, przez co proces likwidacji wojska na obczyźnie znacznie przyśpieszył, a także przepadła możliwość lepszego zabezpieczenia bytu żołnierzy na emigracji oraz funduszy na zorganizowaną robotę niepodległościową w wolnym świecie. Wypowiedź generała cechuje trzeźwość oceny działalności politycznej najwyższych polskich władz państwowych i wojskowych w ostatnich miesiącach II wojny światowej, drobiazgowo analizuje zakulisowe rozgrywki personalne, które doprowadziły np. do odwołania gen. Władysława Andersa z funkcji p.o. Naczelnego Wodza na rzecz gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego. Dokument ten stanowi ciekawy materiał dla badaczy początków powojennej emigracji, procesu likwidacji Polskich Sił Zbrojnych, jest wreszcie cennym przyczynkiem dla biografów Kazimierza Sosnkowskiego.
After his dismissal from the post of Commander-in-Chief, General Kazimierz Sosnkowski was given a leave of absence and via New York he went to Canada to visit his juvenile sons, who were evacuated there. Unintentionally, Canada became a place of his half-internment. From across the ocean he followed the development of the international situation, the assessment of which he presented, among others, in a letter to a former trusted subordinate, Colonel Franciszek Demel. Sosnkowski aptly predicted a number of events and socio-political processes of the near and far future. For example, he forecast the imminent disbanding of the Polish Armed Forces in the West, the end of Stanisław Mikołajczyk’s activity in Stalin-controlled Poland, or the constant expansion of Russian imperialism. He also showed the backstage and effects of his removal from the post of Commander-in-Chief, which made the process of dismantling the army in exile much quicker, and due to which the opportunities for securing a better existence of soldiers in exile and funds for organized independence activity in the free world were lost. The General’s statement presents a clear-headed assessment of the political activity of the highest Polish state and military authorities in the last months of the World War II, and carefully analyzes the behind-the-scenes personal games which led, for example, to the dismissal of General Władysław Anders from the post of Acting Commander-in-Chief in favor of General Tadeusz Bór-Komorowski. This document is an interesting material for researchers of the beginnings of post-war emigration, the process of dismantling the Polish Armed Forces, and finally makes a valuable contribution to the biographers of Kazimierz Sosnkowski.
После отставки с поста главнокомандующего польскими вооруженными силами на Западе генерал Казимеж Соснковский получил отпуск и через Нью-Йорк отправился в Канаду, чтобы навестить эвакуированных туда своих несовершеннолетних сыновей. Непреднамеренно Канада стала местом его „полинтернирования”. Он из-за океана следил за международной ситуацией, оценка которой была изложена в том числе и в письме бывшему доверенному подчиненному, полковнику Франчишку Демелю. Соснковский правильно предсказал ряд событий и общественно-политических процессов в ближайшем и отдаленном будущем. Например, он предвидел скорый роспуск ПВС на Западе, окончание действий Станислава Миколайчика в подчиненной Сталину Польше или постоянную экспансию российского империализма. Он также показал закулисье и результаты снятия его с должности главнокомандующего, что значительно ускорило процесс ликвидации войск на Западе, и, кроме того, была потеряна возможность лучшего обеспечения быта солдат в эмиграции и получения средств для организованной работы независимой эмиграции в свободном мире. Высказывания генерала характеризуются трезвостью оценки политической деятельности высших польских государственных и военных властей в последние месяцы Второй мировой войны, он тщательно анализирует персональные закулисные игры, которые привели, например, к отстранению генерала Владислава Андерса от исполнения обязанностей Главнокомандующего в пользу генерала Тадеуша Бор-Коморовского. Это письмо является интересным материалом для исследователей начала послевоенной эмиграции, процесса ликвидации Польских вооруженных сил на Западе, и, кроме того, это ценный материал для биографов Казимежа Соснковского.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 1 (271); 188-222
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U źródeł afery TUN. Generał Stanisław Tatar, rozpad Komitetu Trzech i przekazanie komunistycznemu wywiadowi wojskowemu funduszu „Drawa” 1947–1949
At the Source of the TUN Scandal – General Stanisław Tatar, the Dissolution of the Committee of Three and the Transfer of the „Drawa” Fund to the communist Military Intelligence Services (1947–1949)
У источников аферы ТУН. Генерал Станислав Татар, роспуск Комитета Трех и передача фонда „Драва” коммунистической военной разведке в 1947–1949 гг.
Autorzy:
Koreś, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1857127.pdf
Data publikacji:
2021-06-23
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
afera TUN
Stanisław Tatar
Marian Utnik
Stanisław Nowicki
Wacław Komar
Drawa
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
ludowe Wojsko Polskie
TUN affair
Polish Armed Forces in the West
Polish People’s Army
афера ТУН
Станислав Татар
Мариан Утник
Станислав Новицки
Вацлав Комар
Драва
Польские вооруженные силы на западе
народное Войско Польское
Opis:
W końcu maja 1947 r. gen. bryg. Stanisław Tatar i jego wspólnicy – płk dypl. Stanisław Nowicki oraz ppłk dypl. Marian Utnik – zdecydowali się jawnie na współpracę z komunistycznym wywiadem wojskowym. Kontakty z szefem sztabu Misji Wojskowej rządu warszawskiego (następnie attaché wojskowym w Londynie) płk. dypl. Józefem Kuropieską podjęli już w 1945 r. Następne dwa lata poświęcili na przekonanie komunistycznych włodarzy Polski, przez kanał wywiadu wojskowego kierowanego przez gen. bryg. Wacława Komara, że są atrakcyjnym partnerem do współpracy. Pod płaszczykiem szczytnych celów, za zdefraudowane pieniądze znajdujące się w dyspozycji Sztabu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, które ukryli w tzw. funduszu „Drawa” oraz za złoto z Funduszu Obrony Narodowej, należące do polskiego rządu na emigracji, kupowali sobie faktycznie lepszą przyszłość w Polsce Ludowej. Tak przynajmniej sądzili, gdyż nieodległa przyszłość brutalnie zweryfikowała ich przypuszczenia. Niniejsza synteza działalności członków samozwańczego Komitetu Trzech z lat 1947–1949 – do momentu ich aresztowania przez komunistyczną służbę bezpieczeństwa – jest zapisem nie tylko upadku moralnego trzech wysokich stopniem i stanowiskiem oficerów Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, lecz także o wiele bardziej bolesnym studium ich wzajemnego delatorstwa na rzecz Oddziału II Sztabu Generalnego ludowego Wojska Polskiego.
Towards the end of May 1947, Brig. Gen. Stanisław Tatar and his associates – Col. Dipl. Stanisław Nowicki and Lt. Col. Dipl. Marian Utnik – openly decided to cooperate with the communist military intelligence services. Contact with Col. Józef Kuropieska, the Chief of Staff of the Warsaw government’s Military Mission, began in 1945 when Kuropieska was a military attaché stationed in London. The next two years were devoted to persuading the communist authorities of Poland, through the military intelligence channel headed by Brig. Gen. Wacław Komar, that they were attractive partners with regards to cooperation. Under the guise of noble goals, they fraudulently transferred vast amounts of cash and gold (which represented the treasury of the National Defense Fund and belonged to the Polish Government in Exile) that was held in the so-called „Drawa” fund to the new communist regime in Warsaw. In doing so they thought they could buy themselves a better future in Poland, however their assumptions were soon to be brutally curtailed. This synthesis of the activities of the self-proclaimed Committee of Three from 1947–1949 – until their arrest by the communist security service – represents not only the moral decline of three high ranking Polish Army officers and the Polish Armed Forces, but also a much more painful study of their mutual deliberations for the benefit of II Department of the General Staff of the Polish People’s Army.
Мариан Утник – открыто решили сотрудничать с коммунистической военной разведкой. Контактировать с начальником штаба Военной миссии варшавского правительства (впоследствии военным атташе в Лондоне), полковником дипл. Юзефом Куропеской, они начали уже в 1945 году. Следующие два года были посвящены убеждению коммунистических властей Польши через канал военной разведки, возглавляемый бригадным генералом Вацлавом Комаром, что они являются привлекательным партнером для сотрудничества. Под прикрытием благородных целей, за деньги, находящиеся в распоряжении штаба Верховного главнокомандующего Польскими вооруженными силами, которые они спрятали в т. н. фонде „Драва”, а также за золото из Фонда национальной обороны, принадлежащего польскому правительству визгнании, они фактически купили себе лучшее будущее в Польской Народной Республике. По крайней мере, они так думали, потому что ближайшее будущее жестоким образом проверило их предположения. Этот синтез деятельности членов самопровозглашенного Комитета Трех в 1947–1949 гг. – до их ареста коммунистической службой безопасности – свидетельствует не только о моральном упадке трех высокопоставленных чиновников польской армии и польских вооруженных сил, но также и о гораздо более болезненном явлении их взаимных обвинений в интересах II Отряда Генерального штаба народного Войска Польского.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2021, XXII (LXXIII), 1 (275); 66-106
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W kręgu mitu dwóch wrogów. Aktywność bojowa Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych na terenie Generalnego Gubernatorstwa w świetle dokumentów Wehrmachtu
Two Enemies within the Myth. Combat Activity of the Holly Cross Mountains Brigade of the National Armed Forces in the General Government in Light of Wehrmacht Documents
Im Kreis des Mythos von zwei Feinden. Die Kampftätigkeit der Heiligkreuz-Brigade der Nationalen Streitkräfte auf dem Gebiet des Generalgouvernements im Lichte von Wehrmachtsdokumenten
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32874826.pdf
Data publikacji:
2024-06-25
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Brygada Świętokrzyska
Narodowe Siły Zbrojne
Wehrmacht
antykomunizm
Obóz Narodowo-Radykalny
Polskie Państwo Podziemne
okupacja niemiecka
Kielecczyzna
Holly Cross Mountains Brigade
National Armed Forces
anticommunism
National-Radical Camp
Polish Underground State
German occupation
Kielce region
Heiligkreuz-Brigade
Nationale Streitkräfte
Antikommunismus
national-radikales Lager
polnischer Untergrundstaat
Region Kielce
deutsche Besatzung
Opis:
Dzieje Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych (BŚ NSZ), największej jednostki partyzanckiej narodowo-radykalnego nurtu podziemia, który nie podporządkował się Armii Krajowej, doczekały się już licznych publikacji. Niezależnie od płynących z poszczególnych prac wniosków na temat działalności zgrupowania, ich cechą wspólną było bazowanie na źródłach proweniencji polskiej. Podstawowym założeniem artykułu jest konfrontacja dotychczasowych ustaleń z wytwarzaną na bieżąco, a przez lata pomijaną przez badaczy zagadnienia, dokumentacją niemiecką, noszącą ślady funkcjonowania BŚ NSZ na terytorium Generalnego Gubernatorstwa. Materiały te, na które składają się głównie meldunki i raporty różnych struktur Wehrmachtu, kwestionują wiele wprowadzonych do obiegu naukowego ustaleń dotyczących specyfiki operowania jednostki, a przede wszystkim jej dokonań bojowych.
The history of the Holly Cross Mountains Brigade of the National Armed Forces (Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych, BŚ NSZ), the largest partisan unit of the national-radical underground which did not subordinate itself to the Home Army (Armia Krajowa), has already been the subject of numerous publications. Irrespective of the conclusions on the unit’s activities that flow from the various works, their common feature was that they were based on documents and accounts of Polish provenance. The main objective of this article is to confront the findings to date with German documentation relating to the activities of the BŚ NSZ in the territory of the General Government, which was produced on an upto-date basis and over the years has been unused by researchers of the issue. These materials, which consist mainly of reports from various Wehrmacht structures, question a number of findings introduced into scholarly circulation regarding the specifics of the unit’s operations and, above all, its combat achievements.
Die Geschichte der Heiligkreuz-Brigade der Nationalen Streitkräfte (Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych, BŚ NSZ), der größten Partisaneneinheit der nationalradikalen Untergrundströmung, die sich nicht der Heimatarmee (Armia Krajowa) unterstellte, wurde bereits in zahlreichen Publikationen behandelt. Unabhängig davon, welche Schlüsse aus den einzelnen Werken über die Tätigkeit der Gruppierung gezogen werden können, ist ihnen gemeinsam, dass sie auf Quellen polnischer Provenienz beruhen. Die Grundannahme dieses Aufsatzes ist die Konfrontation der Ergebnisse mit der fortlaufend produzierten und von der Forschung seit Jahren vernachlässigten deutschen Dokumentation, die Spuren der Tätigkeit der BŚ NSZ auf dem Gebiet des Generalgouvernements trägt. Diese Materialien, die hauptsächlich aus Berichten und Meldungen verschiedener Wehrmachtsstrukturen bestehen, stellen eine Reihe von in die Wissenschaft eingeführten Erkenntnissen über die Besonderheiten der Operationen der Einheit und vor allem über ihre Kampferfolge in Frage.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2024, XXV(LXXVI), 1(287); 166-194
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt „Albatros”. Stanowisko dowodzenia dla Naczelnego Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego w Polsce
Project „Albatros”. The Command Post for the Supreme Command of the United Armed Forces of the Warsaw Pact in Poland
Projekt „Albatros”. Gefechtsstand des Vereinten Oberkommandos der Streitkräfte des Warschauer Paktes in Polen
Autorzy:
Pałka, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23202894.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Układ Warszawski
zimna wojna
ludowe Wojsko Polskie
plany operacyjne
stanowisko dowodzenia
broń jądrowa
Siły Zbrojne Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Cold War
Warsaw Pact
Polish People’s Army
operational plans
command post
nuclear weapons
Armed Forces of the Polish People’s Republic
Warschauer Pakt
Kalter Krieg
Polnische Volksarmee
Einsatzpläne
Gefechtsstand
Atomwaffen
Streitkräfte der Volksrepublik Polen
Opis:
Artykuł przedstawia kolejne fazy negocjacji i proces budowy stanowiska dowodzenia o kryptonimie „Albatros” w okolicach Sierakowa Śląskiego niedaleko Częstochowy w latach siedemdziesiątych XX w. W planach miało to być wysunięte stanowisko dowodzenia Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego, których wojska zamierzały prowadzić ofensywę przeciwko armiom państw NATO w przypadku wybuchu III wojny światowej. Stanowisko dowodzenia miało być połączone z budowanym w ramach projektu systemem łączności troposferycznej BARS nr 201. W artykule ponadto opisano zmiany, jakie planowano przeprowadzić w związku z rozbudową stanowiska w drugiej połowie lat osiemdziesiątych. Artykuł powstał na podstawie archiwaliów znajdujących się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
This article, based on documents located in the Archives of the Institute of National Remembrance (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej), presents the subsequent phases of negotiations and the process of building a command post codenamed „Albatros” at Sieraków Śląski near Częstochowa in the 1970s. The structure was to serve as the forward command post of the United Armed Forces of the Warsaw Pact, whose troops intended to conduct an offensive against the armies of NATO countries in the event of the outbreak of World War III. The command post was to be connected to the BARS No. 201 tropospheric communication system built as part of the project. The paper also describes the changes that were planned with regards to the expansion of the post in the second half of the 1980s.
In diesem Aufsatz werden die verschiedenen Phasen der Verhandlungen und des Baus eines Gefechtsstandes mit dem Codenamen „Albatros” in der Nähe von Sieraków Śląski bei Częstochowa in den 1970er Jahren dargestellt. Es war als vorgeschobener Gefechtsstand der vereinigten Streitkräfte des Warschauer Paktes geplant, deren Truppen im Falle des Ausbruchs des Dritten Weltkriegs eine Offensive gegen die Armeen der NATO-Staaten durchführen sollten. Der Gefechtsstand sollte an das im Rahmen des Projekts im Bau befindliche troposphärische Kommunikationssystem BARS Nr. 201 angeschlossen werden. Der Aufsatz beschreibt ferner die Änderungen, die im Zusammenhang mit dem Ausbau des Gefechtsstandes in der zweiten Hälfte der 1980er Jahre geplant waren. Der Aufsatz stützt sich auf die Materialien des Archivs des Instituts für Nationales Gedenken (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej).
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 164-184
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies