Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ekokrytyka" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich
    The time is out of joint. Anthropocene and ecocentric reading of literary texts
    Autorzy:
    Szaj, Patryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954136.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Anthropocene
    ecocriticism
    hauntology
    geohistory
    antropocen
    ekokrytyka
    widmontologia
    geohistoria
    Opis:
    Pierwsza część artykułu podejmuje teoretyczny namysł nad antropocenem jako epoką, w której nastąpiło radykalne wymieszanie czasu ludzkiego i geologicznego. W części tej przedstawione są wglądy formułowane w obrębie dyskursu antropocenu, a także ustalenia klimatologii. Skłaniają one do wypracowania widmontologii antropocenu jako epoki, w której „czas wypadł z ram”. Druga część artykułu przekłada ustalenia teoretyczne na praktykę literaturoznawczą (zwłaszcza ekokrytyczną). Autor rekonstruuje propozycje uprawiania ekokrytyki w czasach antropocenu sformułowane przez Timothy’ego Clarka oraz Lynn Keller i podejmuje wstępne próby przełożenia ich na kontekst literatury polskiej.
    The first part of the paper offers a theoretical consideration of the Anthropocene as an epoch in which human and geological times have radically mixed. It outlines insights formulated within the Anthropocene discourse, as well as findings of climatology. They encourage developing the Anthropocene’s hauntology as an epoch in which “the time is out of joint”. The second part of the paper applies theory to literary studies practice (especially in terms of ecocriticism). Author reconstructs proposals to practice ecocriticism in the times of the Anthropocene formulated by Timothy Clark and Lynn Keller, and undertakes initial attempts at translating them into the Polish context.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 6-25
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziady cz. IV w zwierciadle ekosystemu romantycznego
    Dziady part. IV in the mirror of the romantic ecosystem
    Autorzy:
    Trześniewska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1076726.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecosystem
    insects
    ecocriticism
    animal studies
    ekosystem
    ekokrytyka
    Mickiewicz
    owady
    Opis:
    W artykule, poświęconym czwartej części Dziadów Adama Mickiewicza, posłużyłam się metaforą ekosystemu, w który uwikłane są zwierzęta, rośliny oraz ludzie. Zwierzęta odgrywają istotną rolę w Mickiewiczowskim ekosystemie, stając się podstawą przewartościowania myślenia o tym, kto może być bohaterem, gdyż autor przyznaje im status równoprawny z tym, który posiadają Gustaw czy Ksiądz. Co więcej, zwierzęta przestają być postrzegane przedmiotowo. Mickiewiczowski bohater widzi siebie jako cząstkę natury. W artykule zwrócono szczególną uwagę na insekty jako zwierzęta stojące na styku śmierci i życia. W tej roli autor Dziadów obsadził owady, które zdają się zacierać granicę między dwoma rzeczywistościami.
    In this article, I have used the metaphor of the ecosystem in which animals, plants and humans are involved. Animals play an important role in the Mickiewicz’s ecosystem, becoming the basis for revaluing the thought of who can be a hero, because the author recognizes them as equal with those of Gustav or Priest figure. What is more, animals are not being perceived as objects any more. Mickiewicz’s hero sees himself as part of nature. In the article special attention has been paid to the insects as animals standing at the crossroads of life and death. In this role, the author of Dziady part IV casted insects, which seem to blur the boundary between two realities.
    Źródło:
    Polonistyka. Innowacje; 2017, 5; 53-62
    2450-6435
    Pojawia się w:
    Polonistyka. Innowacje
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka śmieci w twórczości Olgi Tokarczuk
    The issue of waste in the works by Olga Tokarczuk
    Autorzy:
    Jakubowicz, Klaudia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954123.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    waste
    Olga Tokarczuk
    plastic
    ecocriticism
    spirituality
    śmieci
    plastik
    ekokrytyka
    duchowość
    Opis:
    Artykuł przedstawia problem odpadów i plastiku, zwłaszcza plastikowych torebek w twórczości Olgi Tokarczuk. Autorka zastanawia się nad tym, czym są odpady dla współczesnej cywilizacji. Śmieć stanowi element zmarginalizowany i pomijany w ludzkiej egzystencji i jako taki zostaje przejęty przez noblistkę. Przedstawia ona wytwory z plastiku jako przykład nowego, lepszego gatunku, który w walce o byt może okazać się lepszy od człowieka. W jej esejach i opowiadaniach można także dostrzec przejawy wytworzenia się nowej duchowości w związku z segregacją śmieci.
    The paper discusses the issue of waste and plastic, especially plastic bags, in the works by Olga Tokarczuk. The author considers what waste is in today’s civilization. Waste is a marginalized, omitted element in the human existence. This character of waste is used by Tokarczuk in her prose, where waste appears in full sight only to disappear a moment later. She presents plastic products as an example of a new, better species, which may prove to have surpassed man in terms of survival of the fittest. In her essays and short stories examples of a new spirituality related to waste segregation can also be observed.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 210-225
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Earth’s Powder/ in the Basilica of the Cosmos:” Ecocatastrophe and its scale in Marcin Ostrychacz’s Cielenie lodowca [Iceberg calving]
    „Paproszek Ziemi / w bazylice Kosmosu”. Ekokatastrofa i jej skala w Cieleniu lodowca Marcina Ostrychacza
    Autorzy:
    Borucki, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27322520.pdf
    Data publikacji:
    2023-04-24
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    catastrophe
    ecocriticism
    scale
    ecopoetics
    Marcin Ostrychacz
    katastrofa
    ekokrytyka
    skala
    ekopoetyka
    Opis:
    Szkic poświęcony został analizie wierszy Marcina Ostrychacza zebranych w tomie Cielenie lodowca. Celem artykułu jest przyjrzenie się im przy użyciu powracających w ekokrytycznym dyskursie pojęć środowiskowej katastrofy oraz trudnej do wyobraźniowego przetworzenia skali, na której ta się odbywa. Autor stara się dowieść, że wykorzystując kategorię detalu, poeta dąży do odzyskania nad nimi konceptualnej kontroli. Celowe zobaczenie Ziemi jako detalu na kosmicznym obrazie pozwala mu na przetworzenie rozciągniętych na planetarnym planie zjawisk oraz wypracowanie określonej przeciwwagi dla świadomości uczestniczenia w pogłębiającym się kryzysie.
    This article is devoted to the analysis of Marcin Ostrychacz’s poems collected in the volume Cielenie lodowca [Iceberg calving]. The article examines the poems using the concepts of the environmental catastrophe and the almost unimaginable scale on which it is taking place. Both concepts play a crucial role in the eco-critical discourse. The author tries to prove that by using the category of the detail, Ostrychacz strives to regain conceptual control over both notions. The poet sees the Earth as a detail in the cosmos and thus is able to process the phenomena which function on a wider planetary plane and find a counterbalance to the apocalyptic visions.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2022, 30; 74-87 (eng); 74-87 (pol)
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekokrytyczne czytanie powieści Vladana Desnicy Pronalazak Athanatika
    Ecocritical reading of Vladan Desnica’s novel Pronalazak Athanatika [The Discovery Of Athanatik]
    Autorzy:
    Đurđević, Goran
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954116.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecocriticism
    Vladan Desnica
    dystopia
    Croatian novels
    environmental humanities
    ekokrytyka
    powieści chorwackie
    humanistyka środowiskowa
    Opis:
    Autor podejmuje się lektury krótkiej niedokończonej powieści Vladana Desnicy Pronalazak Athanatika z niszowej perspektywy ekokrytycznej. Artykuł składa się z trzech części tematycznych: ekokrytycznego ujęcia cyklu tematycznego: życie – śmierć – nieśmiertelność w porównaniu i nawiązaniu do dzieła Homo deus Yuvala Noaha Harariego. Następnie autor ekokrytycznie analizuje deszcz poprzez pryzmat koncepcji Susan Farrell. W ostatniej części analizuje utwór Pronalazak Athanatika w kontekście dystopijnych współczesnych chorwackich powieści ekologicznych/dotyczących środowiska: powieści Planet Friedman Josipa Mlakicia oraz książki Mjesečev meridijan Edo Popovicia, w odniesieniu do ekokrytycznych tekstów Louise Squire. Autor konkluduje, że Desnica w swoim dziele Pronalazak Athanatika – które zalicza do fikcji spekulatywnej – odwoływał się do aktualnych rozważań naukowych (Harari) i dzieł literackich (Mlakić, Popović). Ostrzegał, że ekologia i czynniki ekologiczne – nieśmiertelność i wzrost populacji, brak żywności, a w ostateczności niszczenie planety – mogą mieć destrukcyjny wpływ na zmiany społeczne, dystrybucję władzy i kształtowanie przyszłości. Desnica stał się dzięki temu prekursorem powieści ekologicznych.
    The author gives an ecocritical reading of a short, unfinished novel by Vladan Desnica Pronalazak Athanatika (The Discovery of Athanatik). The paper comprises three thematic units: an ecocritical approach to a thematic cycle (life – death – immortality) in the novel, compared with Homo Deus by Yuval Noah Harari; an ecocritical analysis of rain as seen from the point of view of Susan Farrell’s ideas; and an analysis of Pronalazak Athanatika in the context of two dystopian ecological/environmental novels in contemporary Croatian literature, Planet Friedman by Josip Mlakić and Mjesečev meridijan (The Moon Meridian) by Edo Popović, with a comparison to ecocritical readings of Louise Squire. The author concludes that Pronalazak Athanatika – defined in genre terms as speculative fiction – makes Desnica a predecessor to current scientific considerations (Harari) and literary works (Mlakić, Popović) in warning that ecology and ecological factors – immortality and population increases, a lack of food, and ultimately the destruction of the planet – may have destructive effects on social change, the division of power, and the shape of the future.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 84-105
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Do źródeł, do gór. Protoekokrytyczne odczytania Waldenu Henry’ego Davida Thoreau i Na przełęczy Stanisława Ignacego Witkiewicza
    To the springs, to the mountains: Proto-ecocritical readings of H.D. Thoreau’s Walden and Stanisław Ignacy Witkiewicz’s Na przełęczy
    Autorzy:
    Budnik, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954131.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecocriticism
    natural writing
    environmental awareness
    American transcendentalism
    ekokrytyka
    przyrodopisarstwo
    świadomość przyrodnicza
    transcendentalizm amerykański
    Opis:
    Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie obrazów przyrody w literaturze przełomu XIX i XX wieku na przykładzieWaldenu, czyli życia w lesie Henry’ego Davida Thoreau oraz Na przełęczy Stanisława Witkiewicza. Punktem wyjścia do rozważań o początkach literatury środowiskowo zorientowanej jest lektura eseju D.H. Thoreau. W założycielskim dla gatunku przyrodopisarstwa tekście Amerykanina upatruje się również korzeni współczesnych badań ekokrytycznych: łączących w sobie postawę aktywistyczną i rewizyjną wobec relacji człowieka i pozaludzkiej przyrody. Choć przyrodopisarstwo nie wykształciło swojej tradycji na gruncie polskiego literaturoznawstwa, lektura Na przełęczy Stanisława Witkiewicza aż nadto zdaje się odpowiadać typologii tekstów zorientowanych środowiskowo, wypracowanej na podstawie eseju H.D. Thoreau przez Lawrence’a Buella.
    In the article, I focus on the comparative approach to the images of nature in literature at the turn of the 19th and 20th centuries. I analyse H.D. Thoreau’s Walden, or life in the woods and Stanisław Witkiewicz’s Na przełęczy [On the mountain pass]. The starting point for examining the origins of nature writing is a close reading of Henry David Thoreau’s essay, which marks the beginning of ecocriticism: it combines an activist and revisionist approach towards the relationship between human and more-than-human nature. Although nature writing has not developed as a distinct tradition in Polish literary studies, in my analysis I demonstrate that Stanisław Witkiewicz’s Na Przełęczy (1891) is essentially an example of this genre, as discussed by Lawrence Buell in reference to H.D. Thoreau’s essay.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 162-179
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słabe, chrome i skołowaciałe. O praktycznych wymiarach teorii ekokrytycznych.
    Weakness, lameness and veering. On the practical dimensions of theories of ecocriticsm
    Autorzy:
    Adamczewski, Tymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1009637.pdf
    Data publikacji:
    2019-07-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    hyperobjects
    veering
    ecocriticism
    object-oriented ontology
    hiperobjekty
    skołowacenie
    ekokrytyka
    ontologia zorientowana na przedmiot
    Opis:
    Autor omawia w artykule współczesne osiągnięcia dyskursów ekokrytyki, próbując odczytać je przez pryzmat słabej myśli. Główna uwaga poświęcona jest intrygującym propozycjom teoretycznym Timothy‟ego Mortona dotyczącym hiperobiektów, które ukazane zostają w kontekście OOO (object-oriented ontology), a które uznać można za przykłady innego sposobu uprawiania teorii i praktyki akademickiej. Wykorzystując pojęcie veering (skołowacenia) Nicholasa Royle‟a, autor wskazuje zalety osadzenia rozważań w „osłabionej”, nieantropocentrycznej perspektywie, która stanowi alternatywę dla bardziej dydaktycznych i opartych na poczuciu winy dyskursów krytycznych.
    The article reviews some recent developments in ecocritical discourses. It briefly overviews the discipline from the point of view of weak thinking and comments on Timothy Morton‟s hyperobjects, a notion which results in what he calls “the state of weakness and lameness for human beings”. This position is contextualised within the claims of Object-Oriented Ontology to demonstrate how – using Nicholas Royle's notion of veering – such ecothinking, while drawing on literary discourses, uses a weakened, non-anthropocentric position to offer an alternative to the standard „strong‟ mode of thinking and writing about the environment, to take it beyond didacticism, guilt and threat.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2019, 32, 2; 129-149
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Nie z nienawiścią, lecz z pogardą patrzy kot na psa”. Čapkowskie uwagi na temat psychiki zwierzęcej
    “The Cat Looks at the Dog Not with Hatred, but Contemptuously”: Čapek’s Remarks on the Animal Mind
    Autorzy:
    Gawarecka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135661.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecocriticism
    Animal Studies
    evolutionism
    anthropomorphism
    anthropocentrism
    ekokrytyka
    studia nad zwierzętami
    teoria ewolucji
    antropomorfizacja
    antropocentryzm
    Opis:
    Książka Karla Čapka Měl jsem psa a kočku (Miałem psa i kota) ukazała się (pośmiertnie) w 1939 roku na czeskim rynku wydawniczym. Publikacja ta, składająca się z kilku esejów, opowieści o foksterierze Dášeńce i humorystycznego przewodnika po rasach psów, była traktowana przez badaczy literatury głównie jako swego rodzaju hybrydyczny bricolage różnych gatunków literackich i publicystycznych. Zamieszczone w niej opowieści o zwierzętach czerpią materiał tematyczny z codziennej i empirycznej obserwacji i nie wymagają korzystania z systemów kulturowych odniesień i wyobrażeń. Ich odbiór wymaga jednak wiedzy powszechnej, dostępnej dla tych (czyli właściwie dla wszystkich), którzy mieli do czynienia ze zwierzętami domowymi i dzięki temu są w stanie potwierdzić te spostrzeżenia, skonfrontować je z własnym doświadczeniem i w efekcie docenić trafność i wnikliwość diagnoz przedstawionych przez autora. Paradoksalne konkluzje, które Čapek wywodzi ze swych spostrzeżeń, wytrącają czytelnika z rutyny poznawczej i pokazują, że problem życia emocjonalnego i intelektualnego zwierząt jest bardziej skomplikowany, niż to się zwykło uważać. Narracyjne portrety psich i kocich bohaterów służą przede wszystkim budowaniu modeli antropologicznych, dla których wzorce zachowań zwierząt stanowią przekonującą (bo sprowadzoną do uproszczonych „podstawowych” matryc behawioralnych) egzemplifikację.
    The book by Karl Čapek Měl jsem psa a kočku (I had a dog and a cat) appeared (posthumously) in 1939 in the Czech publishing market. This publication, which consisted of several essays, a story about the fox terrier Dašenka and a humorous guide to dog breeds, was mostly treated by literary scholars as some kind of hybrid bricolage of a miscellaneous texts. The animal stories published in this book draw their thematic material from everyday and empirical observation and do not need to use systems of cultural references and imagination. Their reception, however, requires common knowledge, available to those (i.e., in fact, to everyone) who have ever dealt with domestic animals and thus are able to confirm these observations, confront them with their own experience and, as a result, appreciate the accuracy and insight of the diagnoses offered by the author. The paradoxical conclusions of Čapek’s remarks throw readers out of their cognitive routine and show that the problem of animal emotional and intellectual life is more complicated than is usually considered. The narrative portraits of dog and feline heroes are primarily used to build anthropological models for which the patterns of animal behaviour constitute a convincing (because reduced to simplified “basic” behavioural matrices) exemplification.
    Źródło:
    Porównania; 2022, 31, 1; 159-180
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekoprofetyzm Diuny Franka Herberta
    The Ecoprophetism of Frank Herbert’s Dune
    Autorzy:
    Smykowski, Mikołaj
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135680.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Frank Herbert
    Dune
    ecocriticism
    ecoprophetic witness
    anthropological imagination
    the Anthropocene
    Diuna
    ekokrytyka
    ekoprofetyzm
    wyobraźnia antropologiczna
    antropocen
    Opis:
    Artykuł stanowi próbę ekokrytycznego odczytania fantastycznonaukowej powieści Franka Herberta zatytułowanej „Diuna”. Punktem wyjścia do rozważań nad zaprojektowaną na poziomie fikcji literackiej pustynną planetą Arrakis i jej specyficznym bezwodnym ekosystemem, jest poszukiwanie ekomimetycznych analogii wobec antropocenicznej kondycji świata obserwowanego przez autora w pierwszej połowie XX wieku. Ekoprofetyczne świadectwo epoki człowieka, za jakie można uznać warstwę fabularną „Diuny”, czerpie zarówno z ekologicznych jak i antropologicznych obserwacji autora dotyczących społeczności przystosowanych do życia na terenach pustyni; wizualizuje także czytelnikowi potencjalne scenariusze przyszłości w świecie pozbawionym wody. Spekulatywny charakter prozy Herberta pokazuje, jak myślenie o końcu antropocenu stymuluje ćwiczenie antropologicznej wyobraźni, która zamiast wizji planetarnej zagłady, pozwala projektować nieapokaliptyczne scenariusze nowego początku.
    The article is an attempt to read Frank Herbert’s science fiction novel “Dune” from the perspective of ecocriticism. The starting point for the discussion on the desert planet Arrakis and its specific waterless ecosystem created by the author on the level of the ecological fiction is to seek the ecomimetic analogies to the anthropocenic condition of the mid 20th century Earth. “Dune” as an ecoprophetic witness was hugely inspired by Herbert’s ecological and anthropological observations concerned with the native societies well adapted to lead a life on desert; it projects also the potential future scenarios of world deprived of water. Speculative character of Herbert’s “Dune” shows how thinking about the end of the anthropocene stimulates the anthropological imagination, which instead of the vision of planetary omnicide, may be helpful in projecting nonapocalyptic scenarios of the new beginning.
    Źródło:
    Porównania; 2022, 31, 1; 233-258
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Welebit i perypatetyczny transgatunek – od Petara Zoranicia do Edo Popovicia
    Velebit And The Peripatetic Trans-Genre – From Petar Zoranić To Edo Popović
    Autorzy:
    Marjanić, Suzana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954115.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    engaged literature
    Šime Balen
    ecocriticism
    peripatetic trans-genre
    mountaineering literature
    Edo Popović
    Ante Rukavina
    Petar Zoranić
    literatura zaangażowana
    ekokrytyka
    perypatetyczny transgatunek
    literatura górska
    Opis:
    W artykule pasmo górskie Welebit interpretowane jest jako przestrzeń literatury perypatetycznej. Autorka na początku skupia się na powieści pasterskiej Petara Zoranicia Planine (napisanej w 1536 roku, wydanej w 1569), w której autor oprócz osobistych opisów o konwencjonalnej miłosnej „bolączce” problematyzuje też ogólną sytuację o „rozproszonym dziedzictwie” (niebezpieczeństwo ze strony Turków i Wenecjan). W odróżnieniu od wyimaginowanej podróży Zoranicia, wykoncypowanej jako alegoryczna podróż poznawcza na welebickich szlakach, Edo Popović w transgatunkowym utworze Priručnik za hodače (2009) – swoimi wędrówkami zen po Welebicie oraz z życiową zasadą „dobrowolnego ubóstwa” – w ślad za matrycą ekologiczną zaproponowaną przez Henry’ego Davida Thoreau, 440 lat po powieści Zoranicia (by wprowadzić nieco symboliki) ujawnia socjogramy nie tylko „rozproszonego dziedzictwa”, ale także globalnego porządku świata. Trylogię relacji z podróży, literaturę górską Edo Popovicia można określić jako literaturę perypatetyczną o Welebicie, ze wskazaniem, że jest to opis podróży, literatura górska o zaangażowanym stosunku do rzeczywistości.
    The article interprets Velebit as a space of peripatetic literature beginning, naturally, with Petar Zoranić’s Planine (written in 1536 and published in 1569) wherein, in addition to a personal psychogram on conventional lovesickness (“beteg”), the author problematizes the general situation in his “scattered heritage” (“rasuta bašćina”) (under Ottoman and Venetian threat). As opposed to Zoranić’s imaginary voyage formulated as an allegorical voyage of enlightenment along the paths of Velebit, Edo Popović, in his trans-genre Priručnik za hodače (The Walkers’ Manual) (2009), 440 years after Zoranić (to introduce some symbolism), with his zen-roamings in Velebit and his principle of “voluntary poverty,” as mirrored in Henry David Thoreau’s ecological matrix, equally discloses sociograms of not only “scattered heritage”, but of the global world order, as well. The trilogy of travel writings, of this hiking literature by Edo Popović, can be defined as peripatetic literature about Velebit. Yet it has to be stressed that these are travel writings, namely hiking literature with an engaged attitude toward reality.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 106-121
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką
    An Attempt at Defining and Ordering Meanings Related to Geopoetics
    Autorzy:
    Weretiuk, Oksana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1182987.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    geopoetics
    geopoetry
    geocriticism
    ecocriticism
    regional literature
    urbanism
    places of imagination
    globetrotterism
    articulation of the world
    geopoetyka
    geopoezja
    geokrytyka
    ekokrytyka
    literatura regionalna
    urbanizm
    miejsca imaginacyjne
    geopolityka
    globtroteryzm
    artykulacja świata
    Opis:
    W artykule podjęto próbę zdefiniowania pojęcia „geopoetyka”. W celu określenia i uporządkowania znaczeń związanych z geopoetyką wykorzystano przykłady z literatury ukraińskiej, rosyjskiej, polskiej, amerykańskiej i kanadyjskiej, jak też stosowano kilka wybranych relacji: geopoetyka – ekologia, ekokrytyka, geopoetyka – geopolityka, geopoetyka – regionalizm. Wyodrębniono sześć podstawowych znaczeń geopoetyki: (1) „studium związków intelektualnych i zmysłowych pomiędzy człowiekiem a Ziemią, pierwotna geopoetyka Kennetha White’a; (2) rozwijający się ruch intelektualny, artystyczno-literacki, kulturowy o wymiarze międzynarodowym (Francja, Szkocja, Belgia, Niemcy, Szwajcaria, Włochy, Kanada, Rosja, Ukraiński Krym, Serbia), zapoczątkowany przez szkockiego poetę, nauczyciela akademickiego i myśliciela Kennetha White’a we Francji w 1989 r.; (3) pewien sposób postrzegania świata i tworzenia dzieła sztuki (właściwa poetyka, warsztat, zespół środków ideowo-tematycznych podporządkowanych poetyce ziemi); (4) dzieła powstające w wyniku stosowania takiej praktyki (geopoezja, która nie zawsze jest tożsama z poezją geograficzną/geologiczną, czyli dziełami literackimi tworzonymi przez geologów, geofizyków etc. tematycznie ujawniających przedmiot ich zainteresowań profesjonalnych); (5) podejście badawcze, praktyka interpretacyjna, krytyczna (właściwie geokrytyka, m.in. w koncepcjach Bertranda Westphala, Roberta T. Tally’ego); (6) działalność dydaktyczna. Komplikują identyfikację geopoetyki zarówno jej wielowymiarowy status ontologiczny, jak jej interdyscyplinarny charakter, skłonność do zmian, hybrydowość i otwartość na obszary badań i obszary kultury związane z ich wspólnym przedmiotem zainteresowania (ziemia). Mimo to da się zauważyć, jak różni się ona od nich odmiennością punktów widzenia, kierunków zadawania pytań i akcentów w udzielaniu odpowiedzi.
    The meanings of geopoetry were considered in its relation with: ecology and ecocriticism, geopolitics, regional literature, urbanism, space semantic studies, globetrotterism, with the help of exemplification of the selected fragments from Ukrainian, Russian, Polish and Canadian literature, as well as references to American literature. Six basic meanings of geopoetry were distinguished: (1) the original White’s geopoetics as study of Man-Earth relation; (2) the international intellectual and artistic literary movement (France, Scotland, Belgium, Germany, Switzerland, Italy, Canada, Russia, Ukrainian Crimea, Serbia), which was initiated by Kenneth White in France in 1989; (3) a certain way of perception of the world and artistic creation (artistic technique, designed for the poetry of the earth and understanding of one’s land); (4) works of literary art which were created with the help of such technique (geopoetry, which is not at all times identical with geographical/geological poetry – wider – with literary works created by geologists, geophysicists, etc. who disclose their professional subject – the earth (geo) on the thematic level of their literary works). (3) and (4), taken together, perform also the implementation of  White’s ideas; (5) geocriticism, a method of literary analysis and interpretation (in Bertrand Westphal’s and Robert T. Tally’s meaning, which is the creative continuation of White’s conception); (6) teaching activity.
    Źródło:
    Porównania; 2013, 12; 25-42
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkoła uważności i działania. Relacje między światem dziecka a środowiskiem przyrodniczym w czasopismach dziecięcych wydawanych w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie „Płomyka” i „Płomyczka”
    The School of Attention and Action: The Relation Between the World of the Child and the Natural Environment in Children’s Magazines Published in the Second Polish Republic on the Example of Płomyk and Płomyczek
    Autorzy:
    Gromadzka, Beata Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135662.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecocriticism
    ethic of care
    magazines for children and youth
    the Second Polish Republic
    the natural environment
    environmental education
    ekokrytyka
    etyka troski
    czasopisma dla dzieci i młodzieży Drugiej Rzeczypospolitej
    środowisko przyrodnicze
    edukacja ekologiczna
    Opis:
    Duże znaczenie dla upowszechniania idei ochrony przyrody w okresie dwudziestolecia międzywojennego miały czasopisma „Naszej Księgarni” – „Płomyk” i „Płomyczek”. Przyroda stanowiła ważny temat utworów literackich, artykułów popularnonaukowych, wierszy, felietonów, porad oraz korespondencji z czytelnikami. Kolejne numery odpowiadały rytmowi roku szkolnego i kalendarza natury. Idea wychowania ekologicznego „Płomyka” i „Płomyczka” była realizowana przez koncepcję współistnienia dzieci, roślin i zwierząt w jednorodnym środowisku. Refleksja nad obecnością świata roślinno-zwierzęcego w przestrzeni miasta i w wiejskim krajobrazie służyła uwrażliwieniu na jego wartości i uczyła uważności w obserwacji nie-ludzkich mieszkańców podwórek, parków, ogrodów, lasów i pól. Widoczna jest dbałość o stworzenie przestrzeni porozumienia i współrozumienia świata natury. Ukazanie koncepcji edukacji ekologicznej jest rekonstrukcją modelu etycznego, w którym dzieci, zwierzęta i rośliny stają się równoprawnymi podmiotami moralnymi, kształtowane są praktyki relacyjne wobec środowiska oraz poczucie sprawstwa w otaczającym świecie.
    The magazines published by Nasza Księgarnia, Płomyk and Płomyczek, were of great importance for the dissemination of the idea of environmental protection during the interwar period. Nature was an important topic of literary works, popular science articles, poems, advice columns, and readers’ letters. The subsequent issues corresponded to the rhythm of the school year and nature’s calendar. The idea of ecological education of Płomyka and Płomyczka was implemented through the concept of coexistence of children, plants, animals in a homogeneous environment. Reflecting on the presence of both plant and animal worlds in the city space and in the rural landscape sensitized the readers to the values and taught them to observe non-human inhabitants of courtyards, parks, gardens, forests and fields. There is a noticeable effort to create a space for communication and understanding of the natural world. The presentation of the concept of ecological education is a reconstruction of the ethical model where children, animals and plants become equal moral subjects, and where relational practices towards the environment and a sense of doing in the surrounding world are shaped.
    Źródło:
    Porównania; 2022, 31, 1; 193-216
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies