Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "third reich" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Propaganda a prawda historyczna – Fryderyk II w filmie fabularnym III Rzeszy
    Propaganda Versus Historical Truth – Frederick Ii in the Feature Films of the Third Reich
    Autorzy:
    Szukała, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591895.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    the Third Reich
    Third Reich films
    Frederick II
    propaganda
    III Rzesza
    film III Rzeszy
    Fryderyk II
    Opis:
    W kinie, od samego początku jego istnienia, chętnie sięgano do tematyki historycznej, jednak, co było regułą, na ekranie pokazywano zmitologizowaną wersję dziejów. Ta tendencja nie zmieniła się do chwili obecnej. Tym samym obraz filmowy jest ważnym źródłem służącym historykowi w badaniu stanu świadomości społeczeństwa w chwili powstania dzieła ekranowego. Wyraźnie obserwuje się ten fenomen w kinie niemieckim okresu weimarskiego i III Rzeszy, w czasach panującego kryzysu społeczno-gospodarczego i triumfu idei państwa totalitarnego. Ze wszystkich pruskich postaci narodowych w kinie, i to zarówno okresu weimarskiego, jak i III Rzeszy, najbardziej ulubioną stał się Fryderyk II. Nakręcono o nim zdecydowanie więcej filmów niż np. o innej wielkiej postaci pruskiej historii, jaką był Bismarck.
    Since the beginning of cinematography the filmmakers have been using historical plots. But, as a rule, it has always been a mythologised version that was shown, and not the real one. That tendency has not changed, and therefore films have always been an important source for historians to do research into the state of social consciousness at the moment when the film in question was being created. This phenomenon is quite visible in the German cinema in the Weimar Republic and the Third Reich, i.e. in times of the socio-economic crisis and the triumph of the totalitarian state. Among all the Prussian characters in the films made in the Weimar Republic and the Third Reich the favourite one was Frederick II. He was much more popular than – for example – Bismarck, another outstanding figure in the Prussian history.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 3; 59-78
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geopolityka w cieniu swastyki
    Geopolitics in the shadow of the swastica (hakenkreutz)
    Autorzy:
    Król, Eugeniusz Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601524.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    geopolitics
    the Third Reich
    geopolityka
    Trzecia Rzesza
    Opis:
    Autor, wykorzystując materiały źródłowe i wielojęzyczną literaturę przedmiotu, wyszedł z założenia, że aby znaleźć genezę narodowosocjalistycznej interpretacji geopolityki, należy sięgnąć do dorobku protoplastów tej gałęzi wiedzy, a więc przed wszystkim Niemca Friedricha Ratzla (1844–1904) i Szweda Rudolfa Kjelléna (1864–1922). To za sprawą tych badaczy do wokabularza narodowych socjalistów trafiło między innymi takie pojęcia, jak „przestrzeń życiowa” (Lebensraum) i „poczucie przestrzeni” (Raumsinn). Istotnymi komponentami nazistowskiej geopolityki stały się też z biegiem czasu: „Europa Środkowa” (Mitteleuropa), „gospodarka wielkiego obszaru” (Grossraumwirtschaft) i „ład wielkiego obszaru (Grossraumordnung). Ważne uzupełnienia wniósł też Karl Haushofer (1869–1946), utrzymujący ożywione kontakty z Rudolfem Hessem, jednym z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera. Z dalszych rozważań autora wynika, że narodowosocjalistyczna koncepcja geopolityki, której podstawowe wątki znalazły się już w tekście Mein Kampf, powiększała się o coraz to nowe hasła, stanowiąc twór eklektyczny, dostosowywany do zmieniającej się sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej Niemiec. Priorytetem pozostawała specyficzna doktryna autarkii, od 1936 roku podporządkowana przygotowaniom wojennym. Po wybuchu drugiej wojny światowej w 1939 roku pojawił się program uwzględniająca przemiany rasowe i etniczno-terytorialne na wielką skalę, z nieodłącznym programem „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), który prowadził do wyniszczenia ludności żydowskiej i romskiej. W dalszej perspektywie, w razie zwycięskiego zakończenia wojny, program nazistowskiej geopolityki miał przynieść zagładę Słowian (Generalplan Ost) i ostateczną przebudowę porządku europejskiego, naznaczonego stygmatem ludobójstwa, bezwzględnej eksploatacji ekonomicznej i niczym nieograniczonej dominacji germańskiej „rasy panów” (Herrenrasse).
    The author, using source materials and the literature in many languages, has assumed that in order to find the genesis of the Nazi interpretation of geopolitics it is necessary to have a look at the works written by the creators of that discipline, i.e. first of all German Friedrich Ratzel (1844–1904) and Swede Rudolf Kjellén (1864–1922). It is thanks to them that the terms – inter alia – Lebensraum (living space) and Raumsinn (sense of space) were included in the Nazi vocabulary. What later became important components of the Nazi geopolitics were: Mitteleuropa (Central Europe), Grossraumwirtschaft (big area economy) and Grossraumordnung (big area order). An important contribution was made by Karl Haushofer (1869–1946), who was in direct contact with Rudolf Hess, one of the closest associates of Adolf Hitler. The further deliberations imply that the Nazi concept of geopolitics, the main threads of which had already been included in the text of ‘Mein Kampf’, kept expanding by new slogans, becoming eclectic, and adapting to the changing situation, inside and outside Germany. The priority was still the specific doctrine of autarky, since 1936 subordinated to the preparations for war. After the outbreak of the Second World War in 1939 there appeared a programme including racial, ethnic and territorial transformations on a grand scale, inseparable from the programme of the ‘final solution’ (Endlösung), which led to extermination of the Jewish and Gypsy populations. Speaking more generally, if the war had been won, the Nazi programme of geopolitics would have led to the extermination of the Slavs (Generalplan Ost) and a final reconstruction of the European order, marked by genocide, ruthless economic exploitation and the unbridled dominance of the Germanic masters’ race (Herrenrasse).
    Źródło:
    Studia Maritima; 2016, 29; 141-167
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Convicted Nazi lawyer. The case of Gerhard Pchalek in the Gera District Court in 1960
    Autorzy:
    Graczyk, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595864.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Third Reich
    criminal liability
    crimes against humanity
    judiciary
    prosecutor
    Opis:
    This study is devoted to a criminal case brought before a court in the German Democratic Republic against Gerhard Pchalek in connection with his service as a prosecutor in the Third Reich. Pchalek served in the Polish territories incorporated into the Reich, in Bielsko and Ka¬towice. He was a prosecutor in proceedings before special courts in Bielsko and Katowice, as well as before the Higher National Court in Katowice, in which he filed motions to sentence defendants to the death penalty. In 20 cases - as was determined by the District Court in Gera - Pchalek demanded the death penalty, which was then imposed and enforced. His act was classified as aiding in murder under the provisions of the German Criminal Code, and Pchalek was sentenced to 4 years in strict regime prison. The paper discusses the biography of Pchalek, the issue of post-war criminal liability of Nazi lawyers and the criminal trial before the District Court in Gera. The study uses a historical, formal and dogmatic method. The criminal trial in question is one of the few cases in which a Nazi lawyer was convicted.
    Źródło:
    Acta Iuris Stetinensis; 2020, 29, 1; 17-31
    2083-4373
    2545-3181
    Pojawia się w:
    Acta Iuris Stetinensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Propaganda III Rzeszy w przeddzień XI. Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku (w świetle „Völkischer Beobachter” – naczelnego organu NSDAP)
    Propaganda of the Third Reich on the Eve of the 11th Summer Olympic Games in Berlin in 1936 (in the Light of ‘Völkischer Beobachter’ – the Official Organ of the NSDAP)
    Autorzy:
    Stępiński, Miłosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591887.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    the Third Reich
    propaganda
    Olympic Games
    III Rzesza
    Igrzyska Olimpijskie
    Opis:
    Dzień 16 marca 1933 r. należy do ważniejszych dat w historii międzynarodowego ruchu olimpijskiego i historii samych Igrzysk. To właśnie w tym dniu w Berlinie zapadły decyzje dotyczące losu XI. Igrzysk planowanych na 1936 rok. Decyzję o przyznaniu ich organizacji stolicy Republiki Weimarskiej zapadły w maju 1931 r. Naziści przejęli po 30 stycznia 1933 r. Olimpiadę niejako w spadku po znienawidzonej Republice Weimarskiej. Dostrzegli korzyści płynące z wykorzystania idei olimpijskiej i berlińskiej imprezy dla rozpropagowania własnych przekonań. W tym celu zapomnieli o wcześniejszych uprzedzeniach w stosunku do idei olimpijskiej. Pierwsze skrzypce w akcji propagowania Igrzysk odegrało nie Ministerstwo Propagandy i Oświecenia Narodowego J. Goebbelsa, lecz tzw. Wielka Trójka w składzie Theodor Lewald, Karl Ritter von Halt i Carl Diem. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie zespołu wiodących działań, podjętych przez redakcję „Völkischer Beobachter”, naczelnego organu prasowego NSDAP, który wniósł swój wkład w osiągnięcie przez reżim hitlerowski sukcesu w zakresie propagandyolimpijskiej, jeszcze przed rozpoczęciem XI. Igrzysk w Berlinie.
    March 16th, 1933 is one of the most important dates in the history of the international Olympic Games movement and the Olympic Games themselves. It was on that day that the decisions concerning the planned 11th Olympic Games in 1936 were made in Berlin. The decision to confer the honour of organising the 1936 Olympics to the capital of the Weimar Republic was taken in May 1936. After January 30th, 1933 the Nazis inherited the Olympic Games from the Weimar Republic, the regime they sincerely despised. They saw the benefits resulting from using the Olympic Games as an instrument for propagating their own ideas. That is why they put aside their negative attitude towards the Olympic idea. The main organiser of the Olympic Games was not the Ministry of Public Enlightenment and Propaganda headed by Joseph Goebbels but the so called ‘GreatTroika’ composed of Theodor Lewald, Karl Ritter von Halt and Carl Diem. The article presents the action taken by the newspaper ‘Völkischer Beobachter’, the official organ of the NSDAP; the newspaper made a considerable contribution to the great success of the Nazi Regime’s propaganda, which the 11th Olympic Games turned out to be long before the opening ceremony.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 3; 9-42
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kult przywódcy w III Rzeszy w filmie propagandowym Triumf Woli
    The Cult of the Leader in the Third Reich in the Propagandist Film the Triumph of the Will
    Autorzy:
    Wichert, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591898.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    the Third Reich
    propaganda
    German cinema
    III Rzesza
    kino niemieckie
    Opis:
    Propaganda stanowiła jedną z najważniejszych sfer aktywności narodowych socjalistów w okresie Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Centralnymi zagadnieniami nazistowskiej propagandy były szczególnie takie kwestie, jak rasizm i antysemityzm, ideologia egalitarnej wspólnoty narodowej, militaryzm oraz pseudoreligijny kult Adolfa Hitlera. Charakterystyczne dla indoktrynacji narodowego socjalizmu było jej ścisłe powiązanie z nowymi środkami masowego przekazu, przede wszystkim z filmem i radiem. Klasycznymi dziełami propagandy filmowej spod znaku swastyki były zwłaszcza audiowizualne dokumenty ze zjazdów NSDAP, które odbywały się w Norymberdze. Triumf woli autorstwa Leni Riefenstahl prezentuje kongres partii w roku 1934, czyli w momencie, kiedy konsolidowały się już totalitarne zręby reżimu hitlerowskiego. W obrazie tym, który służyć miał propagandowym celom nowych władców Niemiec, reżyserka przy pomocy odpowiednich technik montażu, organizacji ujęć oraz symboliki światła przedstawiła sugestywnie kult Hitlera jako charyzmatycznego przywódcy i politycznego zbawiciela narodu niemieckiego. Filmowanie dyktatora z ,,żabiej perspektywy”,czyli od dołu powodowało, że wydawał się on potężniejszym, zaś ukazywanie zebranych na zjeździe ludzi w swej masie stwarzało wrażenie ich nikłości wobec wszechobecnego Führera. Celem autorki Triumfu woli było również ukazanie emocjonalnego związku pomiędzy Führerem i jego ludem oraz podkreślenie bezgranicznej miłości Niemców do Hitlera. Film Leni Riefenstahl do dziś budzi kontrowersje wśród badaczy kina i historyków, którzy nieprzerwanie prowadzą dyskusje na temat jego dokumentalnych walorów estetycznych oraz propagandowego przesłania w duchu nazistowskiego mesjanizmu.
    Propaganda was one of the most important spheres of activity for the national socialists in the Weimar Republic and the Third Reich. The central questions of the Nazi propaganda were racism, anti-Semitism, the ideology of an egalitarian national community, militarism and a pseudo-religious cult of Adolf Hitler. The specific feature of the Nazi indoctrination was its close connection with the new mass media, first of all with the film and the radio. The classical cinematographic productions under the sign of the ‘Hakenkreuz’ were the audio-visual documents from the NSDAP conventions, which took place in Nuremberg. The Triumph of the Will directed by Leni Riefenstahl depicts the party congress in 1934, i.e. when the totalitarian foundations of the Nazi regime were being built. The film – meant to be a propagandist instrument of the new rulers of Germany – presents the cult of Hitler as a charismatic leader and a political saviour of the German nation in a convincing way thanks to an appropriate film editing, the organisation of takes and the symbolism of light. The dictator filmed from below (a worm’s eye view) appeared much bigger, and the mass of the people gathered at the convention gave the impression of their smallness compared to the omnipresent Führer. The director of The Triumph of the Will also sought to show an emotional link between the Führer and his people and to underline the unconditional love for Hitler felt by the Germans. The film is still giving rise to controversy among researchers and historians, who even today are engaged in a discussion on its documentary and aesthetic values and the propagandist message in the spirit of the Nazi messianism.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 3; 79-106
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo instrumentalne czy zinstrumentalizowane – kilka uwag o prawie III Rzeszy
    Law of Instrumental Character or Instrumentalized Law – a Few Remarks on the Law of the Third Reich
    Autorzy:
    Dąbrowska, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30097974.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Instrumentalisation of law
    instrumental character of law
    Third Reich
    Nazi law
    Radbruch’s formula
    instrumentalizacja prawa
    instrumentalny charakter prawa
    III Rzesza
    prawo nazistowskie
    formuła Radbrucha
    Opis:
    Prawo pełni funkcję regulacyjną w życiu społecznym. Jest to powiązane z jego instrumentalnym charakterem. Wykorzystywanie tego potencjału przyjmuje formę instrumentalizacji prawa. To zjawisko może mieć miejsce zarówno w procesie stanowienia prawa, jak i jego interpretacji i stosowania. Można dostrzec pozytywne i naganne formy instrumentalizacji prawa. Niniejsza praca ma na celu ukazanie różnicy między charakterem instrumentalnym prawa a jego instrumentalizacją na przykładzie prawa III Rzeszy. Z tego względu zostanie przeprowadzona analiza pojęć instrumentalizacji prawa, jego instrumentalnego charakteru oraz instrumentalnego użycia. Pozwoli to na oznaczenie ich granic i odniesienie do wybranych, konkretnych instytucji prawa III Rzeszy. Dodatkowo zostanie przedstawione tło historycznoprawne funkcjonowania wskazanych rozwiązań prawnych, co ukaże różnice między analizowanymi działaniami na przykładach z praktyki stanowienia, interpretacji i stosowania prawa w historii.
    Law fulfils a regulatory function in social life. This is related to its instrumental nature. The exploitation of this potential assumes the form of instrumentalisation of the law. This phenomenon can take place both in the process of law-making, as well as its interpretation and application. Both positive and reprehensible forms of law instrumentalisation can be discerned. The purpose of this paper is to characterise the difference between the instrumental character of law and its instrumentalisation on the example of the law of the Third Reich. To this end, an analysis of the concepts of instrumentalisation of law, its instrumental character as well as its instrumental use will be carried out. This will allow for determining the boundaries between them and to relate them to the selected, specific law institutions of the Third Reich. In addition, the historical and legal background of the functioning of the indicated legal solutions will be presented. This will allow to determine the aforementioned differences between the analysed activities on the basis of examples from the practice of establishing, interpreting and applying law in history.
    Źródło:
    Acta Iuris Stetinensis; 2023, 43; 43-60
    2083-4373
    2545-3181
    Pojawia się w:
    Acta Iuris Stetinensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heinrich George (1893–1946): między sztuką a polityką
    Autorzy:
    Kościelna, Joanna A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591921.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Kolberg
    Jud Süss
    Metropolis
    the Third Reich’s films
    the Weimar Republic’s cinema
    the history of the cinema
    Heinrich George
    film III Rzeszy
    kino okresu weimarskiego
    historia kina
    Opis:
    Born in Szczecin Heinrich George was one of the most outstanding theatre and cinema actors of the Weimar Republic and the Third Reich. He appeared in the films that played an important part in the history of the cinema (Metropolis directed by Fritz Lang, 1927; Berlin-Alexanderplatz directed by Phil Jutzi, 1931). When Hitler seized power in Germany, Heinrich George supported the Nazi regime in spite of his leftist convictions. After 1933 he appeared in many films both neutral in their meaning and the ones that were a pure Nazi propaganda such as Jud Süss directed by Veit Harlan. Heinrich George arouses controversy even in the present-day Germany. Appreciating his achievements as an actor it is not possible to ignore his involvement in Nazism.
    Urodzony w Szczecinie Heinrich George należał do najwybitniejszych aktorów teatralnych i filmowych okresu Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Zagrał w filmach, które odegrały ważną rolę w historii kina (Metropolis, reż. Fritz Lang, 1927, Berlin-Alexanderplatz, reż.: Phil Jutzi, 1931). Po przejęciu rządów w Niemczech przez Hitlera, mimo sympatii lewicowych, poparł nową władzę. Po 1933 roku zagrał w wielu filmach zarówno o względnie neutralnej wymowie, jak i w filmach będących wyraźnym odbiciem ideologii hitlerowskiej, w tym w osławionym filmie Żyd Süss (Jud Süss) w reżyserii Veita Harlana. Postać Heinricha George budzi kontrowersje, także we współczesnych Niemczech. Doceniając jego osiągnięcia aktorskie nie sposób pomijać zaangażowania po stronie nazizmu.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 3; 107-133
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kirche in Norwegen in der Politik der Deutschen Besatzungsmacht und Norwegischer Faschisten
    The Church in Norway vs. Policy Pursued by German Occupants and Norwegian Fascists
    Autorzy:
    Gawinecka-Woźniak, Magda
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1627327.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    World War II
    the Nazi German conquest of Norway
    the Lutheran Church in Norway
    attitude of the German Third Reich and Quisling‘s government toward the Lutheran Church
    Opis:
    The paper is aimed at presenting policy pursued by German occupants and Norwegian fascists toward the Church in Norway during World War II. Resistance mounted by the Lutheran Church to the Nazis, in Norwegian literature referred to as “kirkekampen“ (struggle waged by the Church), is hardly addressed by Polish authors. The article is nearly completely based on Norwegian literature, and printed sources are used as primary source material. In 1940, after Norway had been invaded, the Norwegians had to face a new (occupation) reality. The authorities of the German Third Reich did not however follow a uniform policy toward the Church in the occupied Europe. In Norway, the Church was state-run, in other words the state was obliged to propagate Lutheran religion and enable Norwegian citizens to follow their religious practices. In 1940, the occupants did not immediately take action against the Church. Furthermore, both the Nazi Germany and the NS assured the invaded about their positive approach to religion. They did not intend to interfere in the matters of the Church as long as the clergy did not oppose the new political situation. Events that took place at the turn of 1940 and 1941 proved that the German Third Reich and the NS planned to connect the Norwegians to gas supply system. Nevertheless, the Church ceased to be loyal toward the occupants when the Norwegian law was being violated by the Nazis. The conflict between the Church and the Nazi authorities started at the end of January and the beginning of February 1941, yet it had its origin in political and religious developments that took place in Norway during the first year of occupation. Massive repressions against the clergy began in 1942, and bishops were the first to suffer from persecution. In February 1942, they were expelled, lost their titles and had to report to the police regularly. Very soon they lost the right to make speeches at gatherings. It is worth mentioning Bishop Beggrav who was interned between 1942 and 1945, i.e. longest of all clergy members. Since temporary expelling of priests from their parishes paralyzed their pastoral activity, in 1943 the Ministry of Church and Education began to send the “non grata“ pastors to isles situated north of Norway. Nevertheless, the internment conditions in which the clergymen lived were much better than the conditions in which Norwegian teachers were being kept. What contributed to such a difference was strong objection stated by the German Third Reich against continuing the conflict with the Church. Just as in the Nazi Germany, Hitler postponed taking final decision about the future of the Norwegian Church and planned to settle the matter after the war. In this way, he prevented Quisling from pursuing his own policy toward the Church.
    Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie polityki okupacyjnych władz niemieckich i norweskich faszystów wobec Kościoła w Norwegii w okresie drugiej wojny światowej. Zagadnienie przeciwstawiania się Kościoła luterańskiego władzom nazistowskim, określane w literaturze norweskiej jako „kirkekampen” (walka Kościoła) jest praktycznie nieobecne w literaturze polskiej. Artykuł oparty jest prawie wyłącznie na literaturze norweskiej a podstawowy materiał źródłowy stanowią źródła drukowane. Po zajęciu Norwegii w 1940 roku Norwegowie stanęli przed problemem jak ustosunkować się do nowej, okupacyjnej rzeczywistości. Władze Trzeciej Rzeszy nie prowadziły jednolitej polityki wobec Kościołów na zajętych i okupowanych terytoriach Europy. Kościół w Norwegii był kościołem państwowym tzn. państwo miało obowiązek wspierać religię luterańską i chronić praktyki religijnej. W 1940 roku władza okupacyjna nie wystąpiła otwarcie przeciwko Kościołowi, a co więcej zarówno Niemcy, jak i członkowie NS zapewniali o pozytywnym stosunku do religii. Nie zamierzano ingerować w sprawy Kościoła tak długo, jak duchowni nie sprzeciwiali się nowej sytuacji politycznej. Wydarzenia, do których doszło na przełomie lat 1940 1941 wyraźnie pokazały do czego zmierzają Niemcy i NS – społeczeństwo norweskie miało zostać znazyfikowane. Lojalność Kościoła wobec władzy okupacyjnej stanęła pod znakiem zapytania w chwili łamania przez nazistów prawa norweskiego. Konflikt między Kościołem a władzą nazistowską zaczął się na przełomie stycznia i lutego 1941 roku, ale jego podstawy leżały w rozwoju politycznym i religijnym Norwegii w pierwszym roku okupacji. Represje wobec duchowieństwa na większą skalę rozpoczęły się na początku 1942 roku, pierwszymi wobec których zastosowano ostrzejsze metody byli biskupi. W lutym 1942 roku zostali zwolnieni, pozbawienie tytułu i nałożono na nich obowiązek meldowania się na policji, wkrótce zabroniono im przemawiać na zgromadzeniach. Najdłużej zatrzymanym wśród wszystkich duchownym był biskup Beggrav, internowany w latach 1942–1945. Ponieważ tymczasowe wygnania kleru z parafii skutecznie paraliżowały działalność duszpasterską, Ministerstwo Kościoła i Edukacji rozpoczęło w 1943 roku zsyłanie niepożądanych pastorów na wysepki na północy Norwegii. Warunki przetrzymywania duchownych były bez porównania lepsze niż na przykład nauczycieli. Przyczyn tej różnicy należy szukać w wyraźnym sprzeciwie Niemiec wobec kontynuowania konfliktu z Kościołem. Podobnie jak w Niemczech, Hitler odłożył ostateczny rozrachunek z Kościołem w Norwegii na okres po zakończeniu wojny i tym samym ograniczył możliwość prowadzenia własnej polityki wobec kościoła przez Quislinga.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2014, 27, 1; 61-86
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies