Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "collective memory" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Bitwa pod Mątwami, albo Czy niepamięć jest etnolingwistycznie relewantna?
    Autorzy:
    Chlebda, Wojciech Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670871.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    collective memory
    non-memory
    collective narcissism
    Romantic paradigm
    pamięć wspólnotowa
    niepamięć
    narcyzm grupowy
    paradygmat romantyczny
    общественная память
    непамять
    групповой нарциссизм
    романтическая парадигма
    Opis:
    Przez „niepamięć (zbiorową)” rozumie się tu sferę faktów (zdarzeń, miejsc, postaci itp.) z określonych przyczyn wypartych z pamięci zbiorowej albo do niej przez daną wspólnotę niedopuszczonych. Etnolingwistyka bada zazwyczaj dane (systemowe, tekstowe, ankietowe) o faktach danych, natomiast zawartość niepamięci nie jest nam dana wprost, trzeba do niej dotrzeć przy pomocy specjalnych metod analizy. Badanie treści niepamięci musi odpowiedzieć na pytanie, z jakich przyczyn dana wspólnota usunęła pewne fakty poza ramy swojej pamięci (lub ich do nich nie dopuściła). Autor przeanalizował cztery fakty spoza ram polskiej pamięci wspólnotowej (bitwę pod Mątwami z 1666 r., zbrodnię w Jedwabnem, I wojnę światową, polskich jeńców w niewoli niemieckiej) i doszedł do wniosku, że ich obecność w sferze niepamięci zbiorowej ma swoje źródło w presji kodu kulturowego związanego z paradygmatem romantycznym, w którego centrum leży przekonanie o wyjątkowości, niewinności i nietykalności narodu polskiego. Kod ten blokuje dostęp do pamięci zbiorowej tych faktów, które ów paradygmat naruszają czy podważają.
    The notion of “(collective) non-memory” is understood here as facts (events, places, people, etc.) that have been for some reason removed from collective memory or disallowed by a given community to find their way to it. Ethnolinguistics usually deals with (systemic, textual, questionnaire-elicited) positive data, concerning facts, whereas the content on non-memory is not provided directly – it can only be arrived at with the use of special methodology. This kind of research must answer the question why a given community has removed certain facts beyond the boundaries of its memory (or has decided not to allow them in). Four facts from beyond the Polish collective memory are analyzed here: the battle of Mątwy (1666), the Jedwabne pogrom, World War I, and the fate of Polish prisoners in German captivity (WWII). It is concluded that the reason why they have been relegated to the sphere of non-memory results from the pressure of the cultural code based on the Romantic paradigm: the paradigm is centred around the idea of the Polish nation being exceptional, innocent, and inviolable. The code thus prevents that paradigm from being violated or questioned by facts that do not align with it.
    Под «(коллективной) непамятью» понимается здесь область фактов (событий, мест, людей и т.п.), по определенным причинам вытесненных из коллективной памяти или к ней данной общностью не допущенных. Как правило, этнолингвистика исследует системную, текстовую и анкетную информацию об объектах данных, в то время как содержание непамяти непостредственно нам не дано и требует специальных методов анализа. Изучение содержания непамяти нуждается в ответе на вопрос, по каким причинам данная общность вытеснила определенные факты из своей памяти (или почему их в рамки своей памяти не включила). Автор проанализировал четыре факта, найденные в польской коллективной непамяти (сражение при Монтвах 1666 г., убийство евреев в г. Едвабне, Первую мировую войну и польских солдат в немецком плену), и пришел к выводу, что их присутствие в сфере коллективной непамяти берет свое начало в воздействии культурного кода, связанного с романтической парадигмой польской культуры, центр которой определяется убеждением об исключительности, невиновности и неприкосновенности польского народа. Этот код блокирует доступ к коллективной памяти всем фактам, которые данную парадинму нарушают или хотя бы ставят под сомнение.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 95-124
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transnational Aspects of Punitive Memory Laws Evidence from Germany, Poland, and Israel
    Transgraniczne aspekty prawnokarnej ochrony pamięci narodowej na przykładach Niemiec, Polski i Izraela
    Autorzy:
    Gardocka, Teresa
    Jagiełło, Dariusz
    Bachmann, Klaus
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31344104.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    collective memory
    protection
    freedom of scientific research
    Holocaust
    pamięć zbiorowa
    ochrona
    wolność badań naukowych
    Holokaust
    Opis:
    The authors discuss the legal aspects (with specific attention to the criminal law aspects) of legal acts of remembrance in selected countries, related to the collective memory of Poles. In particular, the following issues are analysed: the effectiveness of legal interference in collective memory; the judicial practice (civil and criminal judgments) concerning the remembrance of the Holocaust in Poland; the relation of the protection of the reputation of a State (e.g., Poland), a Nation or certain individuals to the freedom of scientific research guaranteed by the international and constitutional law and international aspect of criminal responsibility in case of the crime committed abroad (double criminality). The way the law concerning national memory is applied in practice in the Polish legal order is subject to detailed analysis. Investigating the legal proceedings concerned with memory indicates that applying these laws constitutes a limitation of constitutionally guaranteed freedom of scientific investigation.
    Autorzy rozważają aspekty prawne (szczególnie z zakresu prawa karnego) ustaw odnoszących się do pamięci (zbiorowej, narodowej) w wybranych krajach, mających związek ze zbiorową pamięcią Polaków. W szczególności przedmiotem analizy są kwestie: skuteczności ingerencji w pamięć zbiorową środkami prawnymi; praktyka sądowa w zakresie spraw cywilnych i karnych dotyczących pamięci Holokaustu w Polsce; relacji między ochroną interesu Państwa (np. Polski), Narodu lub pamięci poszczególnych osób a gwarantowaną w prawie międzynarodowym i konstytucyjnym wolnością badań naukowych oraz odpowiedzialności karnej za przestępstwo popełnione za granicą (wymaganie podwójnej przestępności czynu). Przedmiotem szczegółowej analizy jest to, jak w praktyce wygląda zastosowanie prawa dotyczącego pamięci narodowej w polskim porządku prawnym. Zbadanie postępowań dotyczących pamięci wskazuje, że zastosowanie tych przepisów stanowi ograniczenie gwarantowanej konstytucyjnie wolności badań naukowych.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2023, 32, 3; 75-88
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiedza wyciszana i jej status w strukturze środowisk wychowawczych - wybrane perspektywy teoretyczne
    Autorzy:
    Bielska, Ewa Stanisława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31804092.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    collective memory
    collective amnesia
    silencing
    socio-cultural trauma
    curriculum
    pamięć i niepamięć zbiorowa
    wyciszanie
    trauma społeczno-kulturowa
    program kształcenia
    Opis:
    Wprowadzenie: Przedmiotem analizy są społeczno-kulturowe praktyki wyciszania treści oraz status wiedzy niechcianej w strukturze programów edukacyjnych. Paradygmatycznie analiza jest ulokowana w nurcie nowej socjologii edukacji. W strukturze artykułu wyodrębniono trzy części: pierwsza dotyczy praktyk wyciszania dyskredytowanych komponentów wiedzy wspólnej, przedmiotem drugiej jest wyciszanie treści dotyczących zdarzeń o charakterze traumy społeczno-kulturowej, trzecia odnosi się do ulokowania treści w matrycach władzy. Cel badań: Celem analiz jest wyeksponowanie głównych kierunków teoretycznych oraz sieci pojęć charakterystycznych dla studiów nad wiedzą wyciszaną, a także wskazanie perspektyw ich zastosowania w identyfikowaniu tego typu obszarów w programach edukacyjnych. Stan wiedzy: Studia nad wyciszaniem wiedzy są ulokowane w strukturze nowej socjologii edukacji i wiążą się z badaniem różnic w dostępie do instytucji edukacyjnych oraz szans odniesienia sukcesu edukacyjnego dzieci o różnych cechach tożsamościowych (głównie związanych z etnicznością, płcią oraz ulokowaniem stratyfikacyjnym). Ponadto w nowej socjologii edukacji zostały zapoczątkowane badania dotyczące atrybutów treści transmitowanych w szkole w ramach programu jawnego i ukrytego. Dotychczas prowadzone badania dotyczą dyskursywnych praktyk edukacyjnych sprzyjających aktywności uczniów bądź ograniczających ją, rodzaju treści traktowanych jako adekwatne do porządku szkolnego oraz tożsamości, którym w przestrzeni szkoły przyznane jest prawo do ekspresji. Są to kwestie, które korespondują z problematyką socjologii wiedzy, pamięci zbiorowej oraz doświadczenia traumy społeczno-kulturowej i jej konsekwencji. Podsumowanie: W studiach nad wyciszaniem wiedzy pomocne jest wykorzystanie matryc teoretycznych i sieci pojęć charakterystycznych dla studiów nad pamięcią kolektywną, oporem, traumą społeczno-kulturową. Wskazane komponenty teorii sprzyjają identyfikowaniu praktyk wyciszania treści i tożsamości oraz rozumieniu uwarunkowań podejmowania tego typu strategii.
    Introduction: The topic of analysis is socio-cultural practices of silencing and the status of unwanted and denied knowledge in the curriculum structure. Paradigmaticallly analyses are enrooted in the new sociology of education. In the structure of the paper there are distinguished three parts: the first one is focused on the chosen practices of silencing components of common knowledge, the topic of the second part is silencing the contents related to the socio-cultural trauma, the third one is related to the status of silenced contents in the structure of power. Research Aim: The analysis aims to emphasise the main theoretical perspectives and net of notions characteristic for the studies on silenced knowledge as well as indicating the views of applying theoretical matrices in identifying spaces of silencing in the curriculum. Evidence-based Facts: Studies on silencing processes are enrooted in the new sociology of education paradigm. They correspond with the research related to educational inequalities (of access to schools and chances of academic success) experienced by youth representing different identity features (related to ethnicity, gender, position in the stratification structure). In the studies characteristic for the new sociology of education, research was also focused on the characteristics of content transmitted in the curriculum. Realised since 70s, research has been related to discursive practices stimulating students’ educational activity or discouraging them from academic success. Mentioned issues correspond with the sociology of knowledge, collective memory and socio-cultural trauma. Summary: In the studies focused on the problems of silencing it is justified to consider theoretical matrices and nets of notions characteristic for the studies on collective memory, resistance, socio-cultural trauma. Mentioned components help identify practices of silencing the content and identities. They have application in the process of comprehension of the basis and aetiology of silencing strategies.
    Źródło:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2022, 41, 1; 7-21
    0137-6136
    Pojawia się w:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzealizacja komunizmu w Polsce i w Europie Zachodniej
    Autorzy:
    Ziębińska-Witek, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632347.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    historical museums, communism, collective memory, museum narratives, institutionalization of history
    muzeum, reprezentacja, komunizm, instytucjonalizacja historii, ekspozycja
    Opis:
    The aim of the article is to critically analyze and deconstruct museum narratives about communism in Poland and Western Europe a quarter century after the transformation. The research material is museum exhibitions interpreted in accordance with the methodology of visual research (composition analysis, content analysis, analysis of material objects, and analysis of meanings). On this basis, the author distinguishes three basic models of creating museum exhibitions about communism and compares them with the permanent exhibition in the House of European History in Brussels. The purpose of the studied exhibitions is mainly to shape the collective memory of audiences by creating a canon of knowledge about the recent past. The article is part of a broader project of studying exhibitions about communism in Central-Eastern Europe.
    W artykule wyodrębniono i poddano analizie trzy występujące w Polsce modele ekspozycji o komunizmie. Na konkretnych przykładach, takich jak: Europejskie Centrum Solidarności i Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956 (model tożsamościowy), izby pamięci ofiar komunizmu i Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki (model martyrologiczny) oraz Muzeum PRL i Czar PRL (model nostalgiczny) autorka zanalizowała odmienne cele i strategie wystawiennicze ekspozycji, dekonstruując ich narracje. Polskie wystawy zestawiała z fragmentem ekspozycji historycznej w Domu Historii Europejskiej w Brukseli, co pozwala zaakcentować różnice w postrzeganiu komunizmu w Polsce i w Europie Zachodniej.
    Źródło:
    Res Historica; 2018, 46
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    80 Jahre danach – Wege zu einer gemeinsamen deutsch-polnischen Erinnerungskultur?
    80 Years After – Ways to a common German-Polish Culture of Remembrance?
    Autorzy:
    Czachur, Waldemar
    Lüger, Heinz-Helmut
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056785.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Zweiter Weltkrieg
    Diskursanalyse
    kollektives Gedächtnis
    persuasive Strategien
    politische Argumentation
    World War II
    discourse analysis
    collective memory
    persuasive strategies
    political argumentation
    Opis:
    Gegenstand des Beitrags sind zwei Gedenkreden zum 80. Jahrestag des Ausbruchs des Zweiten Weltkriegs, gehalten vom deutschen Bundespräsidenten Frank-Walter Steinmeier und vom polnischen Staatspräsidenten Andrzej Duda. Untersucht wird, welche Gedenkdaten die Redner in den Mittelpunkt stellen, welche Selbst- und Feindbilder sie entwerfen und welche Ziele sie verfolgen. Dazu wird in einem ersten Schritt die unterschiedliche Bedeutung des Zweiten Weltkriegs im jeweiligen kollektiven Gedächtnis skizziert; es folgt eine knappe Charakterisierung der Gedenkrede als Textsorte. Den Schwerpunkt bilden eine Analyse der den Reden zugrundeliegenden Perspektiven, einschließlich der präsentierten Thesen, sowie eine Gegenüberstellung der wichtigsten Unterschiede.
    The article analyses two speeches commemorating the 80th anniversary of the outbreak of the Second World War, delivered by the German President Frank Walter Steinmeier and the Polish President Andrzej Duda. The authors examine the two texts and ask what aspects of World War II the politicians evoke in their speeches, what images of the Self and the Other are created and what goals are pursued. In the beginning, the article outlines the different meanings of World War II in Polish and German collective memory, and then it proceeds to briefly characterise the commemorative speech as a type of speech. A special emphasis is placed on the analysis of the perspectives underlying the speeches, including the theses presented, as well as on the comparison of the most important differences.  
    Źródło:
    Lublin Studies in Modern Languages and Literature; 2021, 45, 2; 93-105
    0137-4699
    Pojawia się w:
    Lublin Studies in Modern Languages and Literature
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Метаморфозы памяти в пьесе Николая Рудковского „Дожить до премьеры"
    Metamorfozy pamięci w sztuce Nikołaja Rudkowskiego „Дожить до премьеры”
    Autorzy:
    Gulina, Anastasia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32227469.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    collective memory
    post-memory
    memory event
    modern dramaturgy of Belarus
    Nikolai Rudkovsky
    pamięć zbiorowa
    postpamięć
    medium pamięci
    współczesna dramaturgia Białorusi
    Nikołaj Rudkowski
    коллективная память
    постпамять
    событие памяти
    современная драматургия Беларуси
    Николай Рудковский
    Opis:
    В двухтысячные годы перед обществом в постсоветских странах по-прежнему остро стоит проблема конструирования национальной идентичности и самоопределения по отношению к советскому прошлому. Популярность ностальгического нарратива по утраченному социалистическому мироустройству, в некоторых странах активно поддерживаемая официальной идеологией, привела к парадоксальной метаморфозе – проект будущего социалистического общества стал символом консервативных ценностей и славного героического прошлого. В данном контексте несомненно основополагающим событием памяти становится Великая отечественная война, в мифологизации и „памятизации” которой литература, начиная с 1940-х годов, играла значительную роль, во многом выполняя роль медиума памяти. Базируясь на исследованиях коллективной памяти и постпамяти, в статье проанализирована пьеса современного белорусского драматурга Николая Рудковского Дожить до премьеры, в которой автор, обращаясь к теме войны, с помощью обширных интертекстуальных связей воссоздает эволюцию восприятия события памяти от эмпирического и монументального модуса до рефлексирующего, показывает опасности пропагандистской трактовки военного нарратива, интерпретирует сберегающую память и сложившийся литературный советский, российский и белорусский канон, тем самым фиксируя и одновременно анализируя коллективную память и постпамять современного белорусского общества.
    At the beginning of the 21st century, the societies of the post-Soviet countries are still faced with the problem of determining its position in relation to the Soviet past and self-identification of national identity. The popularity of the nostalgic narrative about the lost socialist world order, actively supported by official propaganda in some countries, led to a paradoxical metamorphosis – the project of the future socialist society has become a symbol of conservative values and a glorious heroic past. Since the beginning of the 40s of the 20th century in the literature of the medium memory a mythologizing vision of the Second World War has become subjected. The subject of the article is the analysis of the drama of contemporary Belarusian writer Nikolai Rudkovsky “Дожить до премьеры” (“Live to See the Premiere”). Exploring the theme of war, the playwriter shows the evolution of the perception of a memorable event: from the high rank of a historical fact to the experience of an individual, doomed to operate in a warlike reality. The playwriter interprets collective memory and the Soviet, Russian and Belarusian literary canon in reference to various types of metatexts corresponding to the theme of war.
    Na początku XXI wieku społeczeństwa krajów postradzieckich wciąż borykają się z problemem określenia swojej pozycji wobec sowieckiej przeszłości oraz samoidentyfikacji tożsamości narodowej. Popularność nostalgicznej narracji o utraconym socjalistycznym porządku świata, w niektórych krajach aktywnie wspierana przez oficjalną propagandę, doprowadziła do paradoksalnej metamorfozy projektu przyszłego społeczeństwa – oto idee socjalistyczne stały się symbolem konserwatywnych wartości i chwalebnej heroicznej przeszłości. Od początku lat 40. XX wieku w literaturze medium pamięci stała się poddana mitologizacji wizja drugiej wojny światowej. Przedmiotem artykułu jest analiza dramatu współczesnego pisarza białoruskiego Nikołaja Rudkowskiego Дожить до премьеры (Dożyć do premiery). Eksplorując temat wojny dramaturg ukazuje ewolucję percepcji wydarzenia pamięciowego: od wysokiej rangi faktu historycznego do doświadczenia jednostki, skazanej na funkcjonowanie w wojennej rzeczywistości. Pamięć zbiorową oraz sowiecki, rosyjski i białoruski kanon literacki dramatopisarz interpretuje w nawiązaniu do różnego typów metatekstów, korespondujących z tematyką wojenną.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 159-176
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mit czy mity Sybiru w wyobraźni i pamięci zbiorowej ?
    Autorzy:
    Michalska-Bracha, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631729.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    myths, Sybir, collective memory, Siberian exile, 19th- and 20th-century Polish diaries
    mity, Sybir, pamięć zbiorowa, Sybiracy, pamiętniki polskie XIX–XX w.
    Opis:
    The article is an attempt to characterize the Sybir (Siberian exile) myth which is present in the collective memory of the Poles in the nineteenth and twentieth centuries. It also seeks to identify the essential components of the myth. In this approach, the article fits into a broader study on the mythologization of the past and its presence in various historical and modern contexts. These aspects, as well as the concept of the culture of remembrance by Krzysztof Pomian, provide the methodological assumptions for this research. The article outlines the Sybir myth, with the experiences of the Poles exiled to Siberia in the nineteenth century and the fate of the repressed in the 1940s as the points of reference. The article also points out that the Sybir myth, understood as a kind of “place of remembrance” of the Poles in the nineteenth and twentieth centuries, was constructed by a number of factors: the literary works of Polish romantics, the works of painters (e.g. A. Sochaczewski), the nineteenth-century diary literature, which played a crucial role (e.g. J. Glaubicz Sabinski, E. Felinska, A. Januszkiewicz, G. Zielinski, A. Giller, and many others), and historiography, with the works of historians such as Z. Librowicz and M. Janik. Their historical and recollective creations constructed the image of Siberia as “the land of the accursed”, “the land of silence and horror”, and “the icy hell”. An important role in the construction of the Sybir myth was also played by the Polish nineteenth-century explorers of Siberia, including B. Dybowski, J. Czerski, and A. Czekanowski, discussed in a separate part of the article. The article thus focuses on the characteristics of the nineteenth-century Sybir myth, with a broader reference to the experiences of the Poles under Russian repression during the World War II, and contemporary images of the fate of the Poles in Siberia, which are today epitomized in the Sybir Memorial Museum (Muzeum Pamięci Sybiru) in Bialystok.
    Celem badań podjętych w artykule jest próba charakterystyki mitu Sybiru obecnego w wyobrażeniach zbiorowych Polaków na przestrzeni XIX–XX w. oraz wytypowania jego zasadniczych komponentów. W takim ujęciu problematyka niniejszego tekstu wpisuje się w szersze studia dotyczące zagadnienia mitologizacji przeszłości i jej funkcjonowania w różnych kontekstach historycznych oraz we współczesności. Na tych aspektach, jak również na koncepcji kultury pamięci Krzysztofa Pomiana, oparte zostały założenia metodologiczne niniejszych badań. Podstawę dla tych rozważań stanowi mit Sybiru, dla którego punktem odniesienia są doświadczenia Polaków na zesłaniu na Syberii w XIX w. oraz losy represjonowanych w latach czterdziestych XX w. W artykule zwrócono więc uwagę na to, że mit Sybiru, rozumiany jako swoiste „miejsce pamięci” Polaków w XIX i XX w., konstruowany był przez wiele czynników. Obok twórczości literackiej polskich romantyków oraz dzieł artystów malarzy (np. A. Sochaczewskiego) zasadniczą rolę odegrała XIX-wieczna literatura pamiętnikarska (np. J. Glaubicz Sabińskiego, E. Felińskiej, A. Januszkiewicza, G. Zielińskiego, A. Gillera i wielu innych) oraz historiografia z dziełami takich historyków, jak Z. Librowicz i M. Janik. To w ich twórczości historycznej i wspomnieniowej utrwalił się przekaz wyobrażeniowy Syberii, m.in. jako „ziemi przeklętej”, „ziemi milczenia i zgrozy” oraz „lodowego piekła”, które w konsekwencji konstruowały wyobrażeniowy przekaz Sybiru. Istotną rolę w tworzeniu mitu Sybiru odegrali także polscy XIX-wieczni badacze Syberii, m.in.: B. Dybowski, J. Czerski i A. Czekanowski, którym poświęcono odrębne miejsce. W artykule uwagę skoncentrowano więc przede wszystkim na charakterystyce XIX-wiecznego mitu Sybiru, przy szerszym odwołaniu się do przykładów doświadczeń Polaków z okresu rosyjskich represji z lat II wojny światowej oraz współczesnych wyobrażeń na temat losów Polaków na Syberii, czego uosobieniem jest dzisiaj idea Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
    Źródło:
    Res Historica; 2018, 46
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lokalna pamięć o wielkiej historii. Śladami polsko-francuskich relacji na Pomorzu Zachodnim, na przykładzie miasta Szczecina
    The Local Memory of the Great History. Following the Polish-French Relations in Western Pomerania, on the Example of the City of Szczecin
    Autorzy:
    Kędzia-Klebeko, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33770633.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    collective memory as perceived by M. Halbwachs
    relations with France
    the City of Szczecin
    identity
    pamięć zbiorowa w ujęciu M. Halbwachsa
    związki z Francją
    miasto Szczecin
    tożsamość
    Opis:
    Podstawowym celem artykułu jest przybliżenie czytelnikom związków miasta Szczecina z Francją, a także zaobserwowanie, w jaki sposób pamięć o obecności francuskiej w zakresie działalności gospodarczej, instytucjonalnej i kulturowej na przestrzeni wieków wpływa na formowanie się pamięci zbiorowej i tożsamości mieszkańców oraz na ich zainteresowanie kulturą francuską współcześnie. W artykule zaprezentowano syntetyczny zarys historii miasta Szczecina i jego związków z Francją, a także zaprezentowano zabytki kultury materialnej, piśmienniczej i artystycznej, które świadczą o trwałych związkach regionu z Francją. Niniejszy artykuł stanowi także propozycję dla potencjalnych czytelników do zapoznania się z kulturą francuską istniejącą na terenach, które tradycyjnie, z racji położenia geograficznego, związane są z historycznie niemieckojęzycznym kręgiem kulturowym.
    The main purpose of this article is to introduce the readers to the connections between Szczecin and France and to observe how the memory of French presence influences over the centuries in economic, institutional and cultural activities the formation of collective memory and identity of habitants, and their interest in French culture today. The article presents a synthetic outline of history of Szczecin and its connections to France, as well as presenting monuments of material, literary and artistic culture, which bear witness to the lasting connections of our region with France. This article is also a proposal for potential readers to get acquainted with French culture existing in the area, which traditionally, due to its geographical location, is historically connected with the German-speaking cultural circle.
    Źródło:
    Res Historica; 2022, 54; 601-625
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ‘Free with the Free, Equal with the Equal’: Poles and Ukrainians Against the Background of the Conversion of the Jagiellonian Myth. Experience of Polish Historiography at the Beginning of the 20th Century
    ‘Wolni z wolnymi, równi z równymi’: Polacy i Ukraińcy w tle konwersji mitu jagiellońskiego. Doświadczenia historiografii polskiej początku XX wieku
    Autorzy:
    Stępnik, Andrzej Władysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1374031.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish historiography
    20th century
    Ukraine
    Ukrainians
    Union of Lublin
    independence
    narrative myths
    collective memory
    historiografia polska
    XX wiek
    Ukraina
    Ukraińcy
    unia lubelska
    niepodległość
    mity narracyjne
    pamięć zbiorowa
    Opis:
    The Jagiellonian myth is relatively well developed in Polish historiography. The exception is the first twenty years of the 20th century, when its successive conversions and accelerated migration from the discourse of historiography to the discourse of memory took place. In the background of these processes, a kind of advancement of Polish-Ukrainian issues was taking place (politically conditioned), which until now had been dominated by Polish-Lithuanian relations. This article is intended to expand on and document these issues. The subject of analysis and conclusion were works of a general nature (syntheses, parasyntheses, textbooks, compendia, etc.), which accumulate and ‘reflect’ current scientific, political, social, cultural and other trends, creating interesting research material. It allowed to establish that in 1900–1918, the symbol of the Union of Lublin, the idea of ‘free with the free, equal with the equal’ was a popular motif of historical narratives, which as a scientific construct, however, became more and more archaic. Its cultivation resulted in an indirect retreat from critical historiography. It can be seen that the Jagiellonian myth attracted neo-Romantics to a greater extent than Modernists who sought a closer link between historiography and social sciences. However, it cannot be said that there were no interesting attempts to reinterpret it. Such were the references to some of the then promising sociologising and psychologising directions that appeared in the West but also in Poland. Surprisingly, the greatest admirers of this idea at the beginning of the 20th century were historians identifying themselves with national democratic ideas, followed by conservatives (realists) and researchers associated with various factions of the independence camp. The Treaty of Riga of 18 March 1921, concluded between Poland, Soviet Russia and Ukraine, showed that the romantic spirit of the Union of Lublin survived and became part of the history of ideas.
    Mit jagielloński jest stosunkowo dobrze opracowany w historiografii polskiej. Wyjątek stanowi pierwsze dwudziestolecie XX w., kiedy to doszło do kolejnych jego konwersji i przyspieszenia migracji z dyskursu historiografii do dyskursu pamięci. W tle tych procesów dokonywał się (warunkowany politycznie) swoisty awans problematyki polsko-ukraińskiej, która dotychczas była zdominowana relacjami polsko-litewskimi. Niniejszy artykuł ma na celu rozwinięcie i udokumentowanie tychże kwestii. Przedmiotem analizy i wnioskowania były prace o charakterze ogólnym (syntezy, parasyntezy, podręczniki, kompendia etc.), które kumulują w sobie i ‘odbijają’ aktualne tendencje naukowe, polityczne, społeczne, kulturowe i inne, tworząc interesujący materiał badawczy. Pozwolił on na ustalenie, że w latach 1900–1918 symbol unii lubelskiej, idea ‘wolnych z wolnymi, równych z wolnymi’, była popularnym motywem narracji historycznych, który jako konstrukt naukowy stawał się jednak coraz bardziej archaiczny. Jego pielęgnowanie powodowało pośrednio odwrót od historiografii krytycznej. Daje się zauważyć, że mit jagielloński większym stopniu przyciągał neoromantyków niż modernistów zmierzających do ściślejszego powiązania historiografii z naukami społecznymi. Nie można jednak stwierdzić, że nie było ciekawych prób jego reinterpretacji. Do takich należały nawiązywania do niektórych, obiecujących wówczas, kierunków socjologizujących i psychologizujących, jakie pojawiały na Zachodzie, ale też na gruncie krajowym. Zaskakująco, największymi admiratorami tej idei na początku XX w. stali się historycy identyfikujący się z ideami narodowodemokratycznymi, dalej plasowali się ówcześni konserwatyści (realiści) i badacze związani z różnymi frakcjami obozu niepodległościowego. Traktat ryski z 18 marca 1921 r., zawarty między Polską, Rosją Sowiecką i Ukrainą, wykazał, że romantyczny duch unii lubelskiej przeżył się i stał się fragmentem historii idei.
    Źródło:
    Res Historica; 2020, 49; 465-485
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies