Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the art of" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
„Ekonomiczna kultura znaków”. Sztuka drukarska na łamach „Bloku”
“The Economic Culture of Signs”. The Art of Printing in the “Blok” Magazine
Autorzy:
Karpowicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51532184.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
„Blok. Czasopismo awangardy artystycznej”
„Grafika Polska”
sztuka drukarska
ekonomia
typografia
kapitalizm
“Blok. Czasopismo awangardy artystycznej”
“Grafika Polska”
the art of printing
economy
typography
capitalism
Opis:
W artykule skupiono się na projektach związanych ze sztuką drukarską, publikowanych w czasopiśmie „Blok” (1924–1926). Prześledzono przyczyny, dla których typografia stanowiła jedną z głównych i najważniejszych dziedzin sztuki konstruktywistycznej, rozważając przede wszystkim problem ekonomii i ekonomiczności sztuki podejmowany przez artystów. Projekty awangardowe zostały zanalizowane pod kątem produkcji, dystrybucji, towaru i konsumpcji, z uwzględnieniem historycznokulturowych uwarunkowań idei grupy Blok: materialnych i technicznych ograniczeń, w kontekście innych nowoczesnych eksperymentów typograficznych.  
The article focuses on projects related to the art of printing published in the “Blok” magazine (1924–1926). The author traces the reasons why typography was one of the main and most important fields of Constructivist art, approaching above all the issues of economics and the economic viability of art as raised by artists. The avant-garde projects are analysed in terms of production, distribution, goods and consumption, taking into account the historical and cultural conditions of the ideas of the Blok group, their material and technical constraints, in the context of other modern typographic experiments.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 3; 79-98
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czego nie napisał Władysław Strzemiński jesienią 1934 roku?
What Did Not Władysław Strzemiński Write in the Autumn of 1934?
Autorzy:
Konstantynów, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23944981.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Władysław Strzemiński (1893–1952)
„Gazeta Artystów” (1934–1935)
teoria sztuki
sztuka i polityka w II Rzeczypospolitej
theory of art
art and politics of the Second Polish Republic
Opis:
W Pismach Władysława Strzemińskiego (wyd. 1975) do artykułu Blokada sztuki (pierwodruk: „Gazeta Artystów” 1934, nr 3) został dołączony fragment innego tekstu znajdującego się na tej samej stronie czasopisma – Odcinka politycznego autorstwa Zenona Drohockiego. Pomyłka ta sprawiła, że badacze korzystający z przedruku Blokady sztuki uznali tę wypowiedź Strzemińskiego za jedyną, ale niezwykle radykalną deklarację polityczną artysty. Celem artykułu jest pokazanie, dlaczego nawet bez konfrontowania przedruku z pierwodrukiem Blokada sztuki w wersji zawartej w Pismach nie mogła być napisana przez Władysława Strzemińskiego.
In Władysław Strzemiński’s Writings (published 1975) the article Blockade of Art (first edition: ‘Gazeta Artystów’ 1934, No. 3) featured an incorporated fragment of another text that could be found on the same page of the periodical: of Political Section (Odcinek polityczny) by Zenon Drohocki. The error resulted in the fact that researchers using the reprint of the Blockade of Art considered that Strzemiński’s statement as the artist’s only, yet extremely radical political declaration. The paper is to demonstrate why even without confronting the reprint with the first edition, the Blockade of Art in the version contained in the Writings cannot have been written by Władysław Strzemiński.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 1; 153-171
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święty Jan od Krzyża, Wojtyła i Grotowski: Ku sztuce numinotycznej
Saint John of the Cross, Wojtyła, and Grotowski: Towards a Numinous Art
Autorzy:
Krupa, Marlena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47231647.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
św. Jan od Krzyża
Karol Wojtyła
Jerzy Grotowski
koncepcja sztuki
performatywność
epifaniczność
Saint John of the Cross
concept of art
performativity
epiphany
Opis:
W artykule postawiona została teza, że w sposobie myślenia o sztuce Karola Wojtyły i Jerzego Grotowskiego znaleźć można punkty wspólne, które łączą ich estetyczno-etyczne koncepcje z dziełem Jana od Krzyża. Autorka dowodzi, że ogniwem pośrednim w obu przypadkach mogły być teksty i poglądy zafascynowanych Janem od Krzyża twórców teatralnych – Juliusza Osterwy i Mieczysława Kotlarczyka. W analizie porównawczej wybranych aspektów pism Wojtyły, Grotowskiego i Jana od Krzyża, odsłaniającej podobieństwa i różnice w ich rozumieniu sztuki, uwypuklone zostały elementy charakterystyczne dla estetyki performatywności. Autorka interpretuje zbieżności terminologiczne w analizowanych tekstach, skupiając się na pojęciach dotyczących celu sztuki oraz metod osiągania tego celu. Stara się pokazać, że wszyscy trzej twórcy wykorzystywali na różne sposoby performatywność i epifaniczność sztuki dla eksploracji ludzkich doświadczeń związanych ze sferą numinosum.
This article posits that in Karol Wojtyła’s and Jerzy Grotowski’s thinking about art, it is possible to identify commonalities by which their aesthetic and ethical concepts can be associated with the work of John of the Cross. The author argues that in both cases, the link might be the writings and views of Polish theater artists fascinated by John of the Cross: Juliusz Osterwa and Mieczysław Kotlarczyk. She offers a comparative analysis of selected aspects of the writings of Wojtyła, Grotowski, and John of the Cross, revealing similarities and differences in their understanding of art, and highlighting elements characteristic of the aesthetics of performativity. Interpreting terminological convergences in the analysed texts, she focuses on concepts concerning the aims of art and the methods of achieving these aims. She tries to demonstrate that all three authors variously employed performativity and the epiphanic character of art in exploring human experiences concerning the sphere of numinosum.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 2; 37-53
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inspiracje sztuką japońską we wczesnych grafikach Jana Rubczaka
Inspirations Derived from Japanese Art in Jan Rubczak’s Early Prints
Autorzy:
Kesling, Katarzyna Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16035879.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Rubczak
grafika przełomu XIX i XX wieku
inspiracje sztuką japońską
Józef Pankiewicz
prints at the turn of the 20th century
inspirations derived from Japanese Art
Opis:
Wczesna twórczość Jana Rubczaka przypada na okres studiów w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym czasie młody artysta rozwijał swoje umiejętności, szczególną uwagę poświęcając grafice. Akwaforty i akwatinty, które wówczas wykonał wyróżnia bardzo dobre opanowanie warsztatu. Podobnie jak wielu artystów europejskich działających na przełomie XIX i XX wieku, Rubczak także uległ wpływom sztuki japońskiej. Fascynacja sztuką Dalekiego Wschodu w Europie zaobserwować można już od drugiej połowy XIX wieku. Objęła ona między innymi: malarstwo, rysunek, grafikę, ale również literaturę, teatr i modę. Od momentu otwarcia się Japonii na świat, po okresie izolacji cesarstwa, w Europie i Stanach Zjednoczonych wydano szereg publikacji poświęconych historii i kulturze tego kraju, co przyczyniło się do poszerzenia wiedzy na jego temat. Na rynek europejski trafiały wyroby sztuki japońskiej, które nie tylko zdobiły wnętrza, ale również były chętnie wykorzystywane przez artystów (np. malarzy) jako rekwizyty. Pod koniec XIX wieku sztuka japońska znana była szerszemu kręgowi odbiorców, nie tylko koneserom i kolekcjonerom sztuki, ale również publiczności Paryża, Wiednia czy Monachium. Do Polski informacje na temat sztuki Japonii docierały przede wszystkim z Francji, gdzie udawało się wielu polskich twórców (wśród nich wymienić należy chociażby Józefa Pankiewicza, pod kierunkiem którego kształcił się Jan Rubczak). Istotną rolę w szerzeniu wiedzy na temat Japonii odegrał również przyjaciel Pankiewicza – Feliks Manggha Jasieński. Jego niezwykłą kolekcję sztuki, obejmującą między innymi japońskie drzeworyty, rysunki oraz przedmioty użytkowe pochodzące z Dalekiego Wschodu, podziwiać mogli zainteresowani. Niewątpliwie w gronie tym znalazł się również Jan Rubczak. Nowy sposób budowania kompozycji, wycinkowe kadrowanie, akcentowanie pierwszego planu oraz asymetria to tylko kilka spośród rozwiązań, które zainspirowały artystę do stworzenia ciekawych prac przesiąkniętych młodopolskim klimatem.
Early artistic activity of Jan Rubczak coincides with his studies at the Academy of Fine Arts in Cracow. Developing his skills at that time, the young artist focused particularly on prints. The etchings and aquatints he executed over the period display high quality of craftsmanship.   Similarly as many European artists at the turn of the 20th century, Rubczak was also influenced by Japanese art. Fascination with the art of the Far East that encompassed, among others, painting, drawing, prints, but also literature, theatre, and fashion, was observed already from the second half of the 19th century. Beginning with the moment of Japan opening up to the world after the empire’s isolation, a number of publications dedicated to its history and culture were published, this greatly contributing to promoting the knowledge of the country.  Japanese art pieces reached the European market, and were promptly used to adorn interiors, but also as props by artists, e.g., painters. By the end of the 19th century, Japanese art had become known to a wider circle of the public, not just art connoisseurs and collectors, but also to the public of Paris, Vienna, or Munich. Information on Japanese art reached Poland first of all via France where many Polish artists flocked (among them Józef Pankiewicz who was Jan Rubczak’s teacher). An important role in promoting knowledge of Japan was also played by Pankiewicz’s friend Feliks Manghha Jasieński. His extraordinary collection including, among other things, Japanese woodlock prints, drawings, and everyday objects from the Far East, could be admired by those who showed interest. Jan Rubczak must have been among them. The new mode of structuring the composition, fragmentary framing, emphasis on the foreground, and asymmetry are just a few of the solutions which inspired the artist to create interesting works imbued with the atmosphere of Young Poland.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 4; 627-646
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Borderlines of the Thaw: Graphic Art from the Federal Republic of Germany in Warsaw’s “Exhibition Factory” (1956–1957)
Granice odwilży. Grafika z Republiki Federalnej Niemiec w warszawskiej „fabryce wystaw” (1956–1957)
Autorzy:
Świtek, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15852909.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia wystaw
grafika niemiecka
Centralne Biuro Wystaw Artystycznych
Odwilż
niemiecko-polska wymiana kulturalna
exhibition history
German graphic art
Central Bureau of Art Exhibitions
the Thaw
German-Polish cultural exchange
Opis:
The aim of the essay is to delineate the political and artistic contexts of two exhibitions of graphic art from the Federal Republic of Germany held in the Central Bureau of Art Exhibitions, the main state art gallery in Warsaw (1956–1957). The historians consider the year 1956 – similarly to the years 1968 or 1989 – to be an important caesura in the political and social history on the global scale. In the history of modern art in Poland, the year 1956 is also perceived as a period crucial to changes in artistic life (Polish thaw). As the first show of West German artists in post-war Poland, the Exhibition of the Works of Graphic Artists from the Federal Republic of Germany opened in Warsaw on the same day when Nikita Khrushchev delivered his celebrated “Secret Speech” in Moscow (25 February 1956). The exhibition Poster Art in the Federal Republic of Germany was organized in 1957, after the events of the Polish October (1956). The idea to juxtapose art exhibitions with political events of their era follows contemporary reflections on the phenomenon of noncontemporaneity and on the heterogeneous nature of the visual time of art and exhibition histories.
Celem artykułu jest zarysowanie politycznych i artystycznych kontekstów dwóch wystaw grafiki z Niemiec Zachodnich, które zostały zaprezentowane w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w Warszawie  w latach 1956–1957. Historycy uznają rok 1956 – podobnie jak 1968 czy 1989 – za znaczącą cezurę czasową, rok przełomowy w globalnej historii politycznej i społecznej. W historii polskiej sztuki nowoczesnej rok 1956 jest również postrzegany jako czas istotny dla przemian w życiu artystycznym – czas Odwilży. Jako pierwsza wystawa sztuki z Niemiec Zachodnich w powojennej Polsce, Wystawa prac grafików z Niemieckiej Republiki Federalnej została otwarta w Warszawie w tym samym dniu, w którym w Moskwie Nikita Chruszczow przedstawił swój słynny „tajny referat” (25 lutego 1956). Wystawę Plakat NRF  zorganizowano w CBWA w 1957 r., po wydarzeniach Polskiego Października ’56. Zestawienie wystaw sztuki z politycznymi wydarzeniami tego okresu wpisuje się w refleksję nad zjawiskami równoczesności i nierównoczesności, rozpoznanymi przez filozofów historii, a także w refleksję nad heterogeniczną naturą wizualnego czasu historii wystaw.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 1; 127-158
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Łuk przy budynku KMPiK czeka na ornamentację”. Historia projektu i realizacji mozaiki Władysława Zycha Zamach na Café Club na budynku Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki w Warszawie
“The Arch at the Press and Book Club Building is Waiting for Ornamentation”. The History of the Design and Execution of the Mosaic “The Bombing of Café Club” by Władysław Zych on the Building of the International Press and Book Club in Warsaw
Autorzy:
Wiszniewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145673.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Krzysztof Henisz
Władysław Zych
mozaika
sztuka i propaganda w PRL
zamach na Café Club
eksperyment łysogórski
mosaic
art and propaganda in the People's Republic of Poland
the bombing of Café Club
"Łysa Góra experiment"
Opis:
Artykuł dotyczy historii ceramicznej dekoracji na fasadzie łącznika między siedzibą Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki w Warszawie (Nowy Świat 15/17) a budynkiem mieszkalno-usługowym (Aleje Jerozolimskie 28). Na elewacji gmachu oddanego do użytku w 1951 r. od początku przewidziano miejsce na monumentalną dekorację o charakterze propagandowym. Autorem jednej z propozycji był Krzysztof Henisz, który opracował abstrakcyjną kompozycję z wielkoformatowych płyt ceramicznych, mającą symbolizować sztandar narodowy, zniszczenia wojenne i odbudowę. Projekt ten nie został zrealizowany, prawdopodobnie z powodu jego abstrakcyjnego charakteru, nie do przyjęcia w sąsiedztwie gmachu Komitetu Centralnego PZPR. Ostatecznie zlecenie na projekt i realizację dekoracji otrzymał Władysław Zych. Temat kompozycji – zamach na Café Club – formalnie został wybrany przez inwestora – Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy, jednakże należy przypuszczać, że decyzja zapadła na wyższym szczeblu. Odsłonięcie mozaiki nastąpiło 21 lipca 1964 r. Dzieło wzbudziło zrozumiałe zainteresowanie, jednakże niewiele głosów dotyczyło artystycznych walorów kompozycji, skupiano się na temacie przedstawienia.
The article concerns the history of the design and execution of ceramic decoration on the façade of the elevated enclosed passageway connecting the headquarters of the International Press and Book Club in Warsaw (Nowy Świat 15/17) and the residential and commercial building (Aleje Jerozolimskie 28). The construction of the building (designed by Zygmunt Stępiński and Mieczysław Kuźma) was completed in 1951. Its façade was designed from the outset to accommodate a monumental decoration of a propagandistic nature. One of the proposals for this decoration was put forward by Krzysztof Henisz, who designed an abstract composition of large-format ceramic tiles intended to symbolise the national banner, the war damage and the post-war reconstruction. This project was not implemented, probably because of its abstract nature, unacceptable in the vicinity of the headquarters of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. Eventually, the commission for the design and execution of the decoration went to Władysław Zych. The topic of the composition, the bombing of Café Club, was officially chosen by the investor, the Social Fund for the Reconstruction of the Capital, but it can be assumed that the decision was made at a higher level. The unveiling of the mosaic took place on 21 July 1964. The work aroused understandable interest, but few opinions concerned the artistic qualities of the composition; the focus of interest was its theme.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 175-186
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Decoration of Manuscript PL-GD Mar. F 406. A Contribution to Studies on the Fifteenth-Century Art of Book Illuminating in Gdańsk
Zdobienia rękopisu PL-GD Mar. F 406. Przyczynek do studiów nad piętnastowiecznym iluminatorstwem gdańskim
Autorzy:
Jakubek-Raczkowska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24256895.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
PAN – Biblioteka Gdańska
rękopis Mar. F 406
iluminatorstwo
XV wiek
warsztat gdański
Introligator Smoka Starszy
kadele
kaligrafia
filigrany
dekoracja gwaszowa
czeska tracycja artystyczna
Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences
manuscript Mar. F 406
art of book illumination
fifteenth century
scriptorium of Gdansk
Dragon Bookbinder the Elder
cadels
penwork
pen-flourishing
gouche decoration
Bohemian art tradition
Opis:
This article analyses music manuscript Mar. F 406, originally from the collection of St Mary’s church in the Main Town (Rechtstadt) of Gdańsk, now kept at the Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences. The codex is a compilation of liturgical chants. This article offers the first analytical study of the source undertaken from the perspective of the history of art, with a discussion of the character and quality of the gouache and calligraphic ornaments. These decorations are presented in the wider context of illumination art in fifteenth-century Gdańsk. Stylistic and comparative analyses were supported by non-invasive XRF and IR examination. The physical characteristics of the volume, along with the results of parallel musicological studies (Piotr Ziółkowski and Kamil Watkowski), make it possible to present a new chronology of the manuscript’s compilation, distinguish the individual illuminators’ hands and obtain knowledge of the techniques and practice of the scriptorium in Gdańsk. The codex is thus shown to have received its present-day form in the mid-fifteenth century. It is partly an original work from that period (by two Gdańsk-based copyists), and partly a compilation of older fragments (from the late fourteenth and early fifteenth century). It was bound in Gdańsk by the elder Dragon Bookbinder (älterer Drachenbuchbinder). The first scribe-illuminator was a representative of the Gdańsk environment trained according to Bohemian models. The last three gatherings (VIII–X) remained blank until the early sixteenth century, when more chants were added by a team of copyists. The decoration in this section is the work of a single illuminator, who drew on old thirteenth-century models, as well as calligraphic patterns used in the decoration of incunabula. This section can be dated to the turn of the sixteenth century; the work of this illuminator has analogies in other Gdańsk books from the first quarter of the sixteenth century. The source constitutes a valuable example of a manuscript’s intense, long-term liturgical use. Its analysis demonstrates the need for a comprehensive study of the Gdańsk scriptorium in the second and third quarters of the fifteenth century (including illuminating and bookbinding techniques).
Przedmiotem analizy jest muzyczny manuskrypt Mar. F 406 z PAN Biblioteki Gdańskiej, z zasobu kościoła NMP na Głównym Mieście. Księga ta zawiera kompilację śpiewów liturgicznych. W przedkładanym studium po raz pierwszy została poddana analizie znawczej z pespektywy historii sztuki, z uwzględnieniem charakteru i jakości dekoracji gwaszowej i kaligraficznej a jej zdobienia zostały wpisane w szerszy kontekst produkcji gdańskiej w XV wieku. Przeprowadzone analizy styloznawcze i porównawcze zostały wsparte badaniami nieniszczącymi (XRF, IR). Biorąc pod uwagę cechy fizyczne księgi i zestawiając je z wynikami prowadzonych równolegle badań muzykologicznych (P. Ziółkowski, K. Watkowski) można przedstawić nowy obraz chronologii powstawania tego manuskryptu, rozróżnić ręce iluminatorowi, a także uzyskać wiedzę o praktykach warsztatowych w gdańskim skryptorium. Udało się wykazać, że kodeks w swej obecnej postaci powstał w połowie XV wieku: częściowo jest dziełem autorskim z tego okresu (dwóch gdańskich kopistów), częściowo – kompilacją starszych fragmentów (z przełomu XIV i XV oraz z 1. ćw. XV); oprawiono go w gdańskim warsztacie Iluminatora Smoka Starszego. Pierwszy kopista-dekorator to reprezentatywna osobowość środowiska gdańskiego, kształcona na wzorcach czeskich. Ostatnie trzy składki (VIII–X) pozostawały niezapisane do początku XVI stulecia, kiedy to zespół kopistów dopisał kolejne śpiewy; zdobienia w tej części są dziełem jednego dekoratora, który wykorzystywał stare XIII-wieczne wzorniki oraz schematy kaligrafii stosowane w dekoracji inkunabułów. Tę partię można datować na przełom XV i XVI wieku; twórczość iluminatora znajduje analogie w innych gdańskich księgach z 1. ćw. XVI w. Zabytek stanowi cenne egzemplum długiego, intensywnego użytkowania manuskryptów uzusie liturgicznym. W świetle jego jednostkowej analizy dezyderatem badawczym staje się nowe rozpoznanie gdańskiego skryptorium (w tym warsztatu iluminatorskiego i introligatorskiego) w 2–3. ćwierci XV wieku.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 62-92
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pod światło. Kilka uwag o źródłach hermeneutyki obrazu
Against the Light. Some Notes on the Sources of the Hermeneutics of the Image
Autorzy:
Kasperowicz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23331851.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
ikonologia
krytyka ikonologii
obraz
hermeneutyka obrazu
ontologia obrazu
„obrazy mocne”
„nieodróżnialność”
romantyzm
teoria sztuki
Konrad Fiedler
Georg Wilhelm Friedrich Hegel
iconology
criticism of iconology
image
hermeneutics of the image
“strong images”
ontology of the image
“indistinguishability”
Romanticism
art theory
Opis:
Tekst jest próbą przyjrzenia się potencjalnym źródłom, z których wyrosła hermeneutyka obrazu, jedna z ważniejszych propozycji metodologicznych we współczesnej historii sztuki czy nawet w obrębie szeroko zakrojonej nauki o obrazie. Hermeneutyka obrazu, oprócz określonych tradycji w badaniach nad sztuką, nawiązywała również, w sposób mniej czy bardziej jawny, do rozmaitych koncepcji filozoficznych w obrębie filozofii sztuki, fundując na nich między innymi charakterystyczną dla siebie ideę ontologii dzieła, sposoby jego poznawania i opisywania, a także cele interpretacji i wykładni obrazu. W artykule zwrócono ponadto uwagę na paradoksalne zakorzenienie hermeneutycznej filozofii obrazu w nurtach romantycznej teorii sztuki, przy jednoczesnym krytycznym podejściu do spuścizny romantycznej.
The text constitutes an attempt to look at the potential sources from which originates the hermeneutics of the image, one of the most important methodological proposals in contemporary art history, or even within the broadly understood science of the image. In addition to certain traditions in the study of art, the hermeneutics of the image referred, in a more or less overt manner, to various philosophical concepts from within the philosophy of art, taking them as the foundation for, among others, its distinctive concept of the ontology of an artwork, the ways of recognising and describing it, as well as the aims of interpreting and elucidating the image. The article also draws attention to the paradoxical fact of the hermeneutic philosophy of the image being rooted in the currents of Romantic art theory but simultaneously displaying a critical approach to the Romantic legacy.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 4; 31-50
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zerwana genealogia feministycznej historii sztuki. Galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) i działalność Ireny Huml na rzecz artystek w PRL
The Broken Genealogy of Feminist Art History. The Gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and Irena Huml’s Activity in Favour of Women Artists in the People’s Republic of Poland
Autorzy:
Szczupacka, Wiktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30139589.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet
Irena Huml
emancypacja kobiet w PRL
Liga Kobiet
feministyczna historia sztuki w Polsce
feministyczna genealogia
gallery at the District Board of the Women’s League
emancipation of women in the People’s Republic of Poland
Women’s League
feminist art history in Poland
feminist genealogy
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą prezentację galerii Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) oraz prokobiecej działalności jej merytorycznej opiekunki – Ireny Huml. Rozważania zostały osadzone w refleksji nad genealogią feministycznej historii sztuki w Polsce, w szczególności zaś analiz dotyczących sztuki okresu PRL, powstałych po transformacji ustrojowej, w których nierzadko pomijano albo deprecjonowano państwowe inicjatywy na rzecz kobiet, a jeśli je dostrzegano, to oceniano jako fasadowe lub pozorne. Wynikało to nie tyle z przeprowadzonych badań, ile z totalitarnego paradygmatu dominującego wówczas w polskiej humanistyce. Podążając za nowymi ustaleniami na płaszczyźnie historii (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) i socjologii (Magdalena Grabowska), które dotyczyły sytuacji kobiet w PRL oraz rozumienia ich emancypacyjnej aktywności, autorka postuluje wnikliwe przyjrzenie się relacjom sztuki i historii sztuki z państwową organizacją na rzecz kobiet – Ligą Kobiet.
The article constitutes the first presentation of the gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and the pro-women activity of its program director, Irena Huml. The discussion is set in the context of reflection on the genealogy of feminist art history in Poland, in particular the analyses of art in the People’s Republic of Poland following the political transformation, in which state initiatives on behalf of women were often overlooked or devalued, and if they were noticed, they were assessed as superficial or illusory. This was due not so much to the research carried out, but to the totalitarian paradigm dominating the Polish humanities at the time. Following new findings in the areas of history (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) and sociology (Magdalena Grabowska) pertaining to the situation of women in the People’s Republic of Poland and the understanding of their pro-emancipation activity, the author postulates an in-depth look at the relationship of art and art history with the state organisation for women, the Women’s League.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 153-174
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ikonostas z XVII wieku w cerkwi św. Jana Teologa w Nowoberezowie – odkrycie zespołu Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce
A 17th-Century Iconostasis in the Orthodox Church of St John the Theologian in Nowoberezowo. A Discovery by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland
Autorzy:
Jamski, Piotr
Michalczyk, Zbigniew
Nowicki, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23323925.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
iconostasis
Uniate Church art in the Commonwealth
Union of Brest
17th-century painting
ikonostas
sztuka cerkiewna w Rzeczypospolitej
unia brzeska
malarstwo XVII wieku
Opis:
Artykuł omawia odnalezione na strychu cerkwi filialnej św. Jana Teologa w Nowoberezowie (pow. hajnowski) nieznane nauce i służbom konserwatorskim duże fragmenty pochodzącego z ok. 2.–3. ćwierci XVII w. ikonostasu – najstarszego zachowanego na Podlasiu, zapewne jednego z najstarszych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Odkrycia dokonano podczas prac inwentaryzacyjnych prowadzonych przez zespół Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Analiza treści aktów wizytacji świątyni z lat 1727, 1759 i 1784 pozwoliła na prześledzenie przekształceń obiektu w XVIII w. i opracowanie domniemanych rekonstrukcji stanu z początku XVIII w. i po 1771 r.
The article discusses the large sections of a 17th-century iconostasis hitherto unknown to scholars and the conservation services, which have been discovered in the attic of the filial Orthodox church of St John the Theologian in Nowoberezowo (Hajnówka district). It is the earliest extant iconostasis in the Podlachia region and most probably one of the oldest in the lands of the former Commonwealth of Poland and Lithuania. Its discovery was made during inventorying procedures carried out by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland. An analysis of the records of church visitations from the years 1727, 1759 and 1784 has made it possible to trace the transformations in the structure of the iconostasis in the course of the 18th century and to propose its conjectural reconstructions in the condition it had in the early 18th century and after 1771.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 109-146
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maszynowa produkcja ikon w Imperium Rosyjskim w 2. połowie XIX i na początku XX wieku. Wstępne rozpoznania i spostrzeżenia
Machine Production of Icons in the Russian Empire in the Second Half of the 19th and the Early 20th Century. Preliminary Analyses and Observations
Autorzy:
Szybalska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23309993.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
religious censorship
icon
popular religious print
Orthodoxy
mass production of icons
Russia
graphic works market
Russian art of the late 19th and early 20th century
cenzura religijna
ikona
popularna grafika religijna
prawosławie
masowa produkcja ikon
Rosja
rynek wyrobów graficznych
sztuka rosyjska końca XIX - początku XX w.
Opis:
W 2. połowie XIX i początku XX w. w Rosji rozwinęła się produkcja rycin religijnych i ikon wykonywanych przy użyciu technik poligraficznych. Było to konsekwencją wzrastającego zapotrzebowania na „święte obrazy” oraz popularyzacji litografii barwnej w Imperium Rosyjskim. Od lat 50. XIX w. wytwarzanie takich dzieł kontrolował Duchowy Komitet Cenzorski. Informacja o cenzurze wraz z sygnaturą producenta z reguły umieszczana była na obiektach. Odnalezienie i uporządkowanie pod względem techniki wykonania, wytwórców i miejsca powstania szeregu dzieł tego rodzaju znajdujących się w zbiorach muzealnych, bibliotecznych i cerkwiach na obszarze bliskim nam terytorialnie pozwoliła wyłonić wiodących producentów, techniki i tendencje kształtujące rynek „ikon drukowanych”. Badania katalogów, cenników i reklam umieszczanych w czasopismach z epoki, prowadzą do wniosku, że produkcja ta stała się narzędziem władzy politycznej (cerkiewnej i państwowej), dającym kontrolę nad sztuką religijną kierowaną do mas.
In the late 19th and the early 20th century, Russia witnessed an increase in the production of religious prints and icons made by means of printing techniques. This was a result of the growing demand for “sacred images” and the spread of colour lithography in the Russian Empire. From the 1850s onwards, the production of such images was controlled by the Spiritual Censorship Committee. Information about the censorship procedure was usually placed on the product, together with the manufacturer’s signature. A number of works of this kind held in museum, library and church collections in the area close to us territorially were located and categorised in terms of production techniques, makers and places of production. This made it possible to identify the leading producers, techniques and trends shaping the market for “printed icons”. A review of catalogues, price lists and advertisements placed in periodicals of the period resulted in the conclusion that this type of production became a significant tool of political power for both the Orthodox Church and the state, giving them control over art addressed to the masses.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 179-226
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Widzenie ześrodkowane, ogląd, epopteia. O twórczości naukowej Wiesława Juszczaka
Concentrated Vision, Perception, Epopteia. On the Scholarly Output of Wiesław Juszczak
Autorzy:
Kasperowicz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15596841.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Wiesław Juszczak (1932–2021)
art theory
methodology of art history
dilemmas of historical cognition
interpretation of the past
imagination
ecphrasis
myth
origins of artistic creativity
Romanticism
post-Impressionism
Modernism
teoria sztuki i metodologia historii sztuki
dylematy poznania historycznego
interpretacja przeszłości
wyobraźnia
ekfraza
mit
geneza twórczości artystycznej
romantyzm
postimpresjonizm
modernizm
Opis:
W naukowej twórczości Wiesława Juszczaka, bardzo zróżnicowanej pod względem tematycznym, ale także konceptualnego ujęcia konkretnych problemów, można jednak dostrzec stałe wątki, powracanie do fundamentalnych problemów: roli wyobraźni w poznaniu historycznym i tworzeniu artystycznym, genezy sztuki i jej poznawczych dążeń, znaczenia relacji pomiędzy słowem a obrazem (w ekfrazie, w krytyce artystycznej). Problemy te Juszczak podejmował czy to artykułach o metodologicznym charakterze, czy to w niezrównanych interpretacjach poszczególnych dzieł i artystów, czy to – z czasem coraz częściej – w tekstach – esejach o charakterze filozoficznych rozważań. Dokonania naukowe Profesora pozwalają zobaczyć w nim historyka sztuki i filozofa sztuki, cechującego się oryginalnością myśli i mistrzowską formą jej wyrazu, świetnego znawcy sztuki romantyzmu i symbolizmu europejskiego, niestrudzonego poszukiwacza początków tworzenia w kulturze archaicznej Grecji, humanisty godnego tego miana w najwyższym znaczeniu.
The scholarly output of Wiesław Juszczak (1932–2021) is very diverse with regard to both the range of topics and the conceptual approaches to particular issues; yet it is possible to discern in it certain permanent themes, a desire to revisit fundamental problems, such as the role of the imagination in historical cognition and artistic creativity, the origins of art and of its cognitive pursuits, or the significance of the relationship between the word and the image (in ecphrasis, in art criticism). Those issues he approached sometimes in articles of a methodological nature, sometimes in incomparable interpretations of particular artworks and artists, and sometimes – with time, increasingly frequently – in essayistic texts that had the quality of philosophical deliberations. Wiesław Juszczak’s scholarly achievements allow us to see him as a historian and at the same time a philosopher of art, endowed with an originality of thought and a masterful form of its expression, an exceptional authority on the art of European Romanticism and Symbolism, a tireless hunter for the beginnings of artistic creation in the culture of archaic Greece, and a humanist worthy of this name in the highest degree.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 689-714
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wystrój rzeźbiarski kaplicy św. Marii Magdaleny przy kościele Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela w Henrykowie oraz jego twórca August Leopold Jäschke
Sculptural Decor of the Chapel of St Mary Magdalene at the Church of the Assumption of the Virgin Mary and of St John the Baptist in Henryków and Its Author August Leopold Jäschke
Autorzy:
Kolbiarz, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16004647.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
August Leopold Jäschke (ok. 1709–1787)
Henryków (Heinrichau) – opactwo cysterskie
rzeźba henrykowska
sztuka Wrocławia
rzeźba późnobarokowa
rzeźba rokokowa
rzeźba barokowa na Śląsku
sztuka Monarchii Habsburskiej
August Leopold Jäschke (ca. 1709–1787)
Henryków (Heinrichau) – Cistercian Abbey
Henryków sculpture
Wrocław art
late-Baroque sculpture
Rococo sculpture
Baroque sculpture in Silesia
art of the Habsburg Monarchy
Opis:
Wzniesienie oraz wyposażenie kaplicy św. Marii Magdaleny przy kościele cysterskim w Henrykowie wpisało się w ramy ostatniej ofensywy artystycznej Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku w czasach nowożytnych, przeprowadzonej już po włączeniu regionu do Królestwa Prus. Należało także do największych przedsięwzięć artystycznych, podjętych po połowie XVIII w. przez henrykowskiego opata Candidusa Riegera. Zachowane archiwalia pozwalają zrekonstruować podział prac przy tej realizacji. Prace murarskie, kamieniarskie i stolarskie przeprowadzone zostały w większości siłami miejscowych rzemieślników. Za pozostałe odpowiedzialni byli wrocławscy mistrzowie. Dekoracje malarskie wykonał Johann Heinrich Kynast, stiukowe Dominicus Merck, zaś ołtarz oraz elementy snycerskie nagrobka Piastów ziębickich: Bolka II i Jutty wyszły spod dłuta Augusta Leopolda Jäschkego (ok. 1709–1787). Słabo dotąd rozpoznany w literaturze rzeźbiarz funkcjonował przez ponad pięć dekad na terenie Wyspy Piaskowej, wywierając znaczący wpływ na ukształtowanie miejscowej plastyki rokokowej. Jäschke, wykształcony prawdopodobnie w znakomitym atelier Franza Josepha Mangoldta, naśladował swojego domniemanego mistrza nie tylko w rzeźbie figuralnej, ale również w tzw. małej architekturze. Przeciętne umiejętności kształtowania figur rekompensował stosowaniem modnych konceptów architektonicznych oraz rozbudowanej ornamentyki. Aktywność zawodowa Jäschkego, obejmująca terytorialnie Dolny i Górny Śląsk oraz pogranicze Wielkopolski, stanowi znakomity probierz produkcji wrocławskiego środowiska artystycznego czasów rokoka.
The raising and furbishing of the Chapel of St Mary Magdalene at the Cistercian Church in Henryków formed part of the last artistic offensive of the Catholic Church in Lower Silesia in the modern times, actually conducted after the region had been incorporated into the Kingdom of Prussia. It was also one of the major artistic projects implemented in the mid-18th century by the Henryków Abbot Candidus Rieger. The preserved archival records allow to reconstruct the division of works on the project. Bricklaying, masonry, and carpentry were conducted mainly by local craftsmen. However, the remaining tasks were commissioned from Wrocław masters. The painterly decoration was executed by Johann Heinrich Kynast, the stuccoes by Dominicus Merck, while the altar and woodcarving by August Leopold Jäschke (ca. 1709–1787). Little identified in literature so-far, the sculptor was active for over five decades on the Sand Island, having a major impact on shaping the local Rococo fine arts. Educated most likely in the excellent atelier of Franz Joseph Mangoldt, Jäschke imitated his supposed master not only in figurative sculpture, but also in so-called ‘minor architectural elements’. He compensated for his mediocre skill at shaping figures by applying fashionable architectural concepts and extensive ornamentation. Jäschke’s professional activity, territorially covering Upper and Lower Silesia, as well as the borderline of Greater Poland, constitutes an excellent touchstone of the output of the Wrocław artistic circles of the time of Rococo.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 4; 559-599
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warszawskie teatry Stanisławy Wysockiej
The Warsaw Theaters of Stanisława Wysocka
Autorzy:
Michalczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47228725.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Stanisława Wysocka
teatr polski 1918-1939
Teatr Rybałt
Teatr w Pomarańczarni
Oddział Dramatyczny przy Państwowym Konserwatorium Muzycznym
sztuka aktorska
reforma teatru
Polish theater 1918–1939
Department of Drama at the State Conservatory of Music
art of acting
theater reform
Opis:
Artykuł prezentuje wybrane aspekty działalności reżyserskiej i pedagogicznej Stanisławy Wysockiej w  dwudziestoleciu międzywojennym. Autorka szuka powiązań między teorią a praktyką Wysockiej, zestawiając postulaty z jej tekstów publicystycznych o „teatrze przyszłości” z przedsięwzięciami pedagogicznymi i teatralnymi podjętymi w latach 1920–1926. Zarówno inicjatywy edukacyjne, jak i próby stworzenia własnych scen w Warszawie (Teatr w Pomarańczarni i Teatr Rybałt) zostały ujęte jako kontynuacja idei kijowskiego Teatru Studya. W wizerunku Wysockiej jako pedagożki, reżyserki i dyrektorki zaakcentowano te cechy jej myślenia o teatrze, które mają reformatorski charakter: nowoczesne i holistyczne podejście do procesu kształcenia artystów, świadomość współzależności artystycznych i organizacyjno-technicznych aspektów działalności teatralnej, otwarcie na potrzeby nowej, demokratyzującej się widowni.
This article presents selected aspects of Stanisława Wysocka’s directing and teaching activity in the interwar period. The author seeks out links between Wysocka’s theory and practice, discussing postulates from her journalistic texts about the “theater of the future” alongside her pedagogical and theatrical projects from 1920–1926. Both Wysocka’s educational initiatives and attempts at establishing her own theaters in Warsaw (Teatr w Pomarańczarni [Orangery Theater] and Teatr Rybałt) are approached as a continuation of the ideas of Teatr Studya in Kyiv. In Wysocka’s image as an educator, director and manager, the author emphasizes reformatory ideas about the theater: her modern and holistic approach to the process of artistic training, her awareness of the interdependence of artistic and organisational/technical aspects of running a theater, and her openness to the needs of the new, “democratizing” audience.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 1; 155-176
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rückgabe des beschlagnahmten Bibliotheksgutes – argumentacja Gustava Abba i stanowisko Kajetana Mühlmanna. Epizod z dziejów polskich zbiorów artystycznych w okresie II wojny światowej
Rückgabe des Beschlagnahmten Bibliotheksgutes: Gustav Abb’s Argumentation and the Position of Kajetan Mühlmann. An Episode in the History of Polish Artistic Collections during WW II
Autorzy:
Zadrożny, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24779787.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Gustav Abb
Kajetan Mühlmann
Generalne Gubernatorstwo - niemiecka administracja okupacyjna
grabież i eksploatacja okupowanych ziem polskich
Sonderbeauftragte für die Erfassung und Sicherung der Kunst- und Kulturschätze
Urząd Pełnomocnika Specjalnego do spraw Sporządzenia Spisu i Zabezpieczenia Dzieł Sztuki i Zabytków Kultury
Staatsbibliothek Krakau
Hauptverwaltung der Bibliotheken
Główny Zarząd Bibliotek
Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement
zagrabione dzieła sztuki - zabezpieczone dla Rzeszy Niemieckiej
occupatio bellica
debellatio
zawojowanie
General Government
administration of Germany-occupied territory
looting and exploitation of occupied Polish territories
Office of the Plenipotentiary for the Safeguarding of Works of Art and Cultural Heritage
Main Library Board
looted artworks sequestrated for the German Reich
conquest
Opis:
Pod koniec listopada 1941 r. doszło do dyskusji między Gustavem Abbem, szefem Głównego Zarządu Bibliotek w Generalnym Gubernatorstwie, i Kajetanem Mühlmannem, Pełnomocnikiem Specjalnym do Spraw Zabezpieczenia Dzieł Sztuki i Zabytków Kultury, na temat ewentualnego przekazania do Staatsbibliothek obiektów bibliotecznych „zabezpieczonych" przez Urząd Mühlmanna. Raport z tej konfrontacji doskonale obrazuje dwoistość postaw funkcjonariuszy GG wobec dóbr skonfiskowanych z rozkazu i w imieniu władz niemieckich na okupowanych polskich ziemiach, tak jak i ich biegłość w dostosowaniu wywodu do korzystnych dla Niemiec, lecz niezgodnych z prawem międzynarodowym, koncepcji prawnych, w tym wypadku do idei debellatio.
Towards the end of November 1941, a discussion took place between Gustav Abb, head of the Main Board of Libraries in the General Government, and Kajetan Mühlmann, the Special Plenipotentiary for the Safeguarding of Works of Art and Cultural Heritage, about the possible transfer to the Staatsbibliothek of library objects "secured" by Mühlmann's office. The report on this confrontation perfectly illustrates the duality of attitudes of the GG officers towards goods confiscated in occupied Polish territories by order and on behalf of the German authorities, as well as their proficiency in adapting legal arguments which, while in contravention of international law, were favourable to Germany, in this case to the concept of debellatio.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 697-734
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies