Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "communism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Początek końca demonów zgody. Słowackie rozrachunki z ideologizacją kultury
Autorzy:
Goszczyńska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677576.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
totalitarianism
communism
culture ideologisation
Bible
Opis:
The beginning of the end of the demons of consent. Coming to terms with ideologisation in Slovak cultureThe first part of the article focuses on demonstrating the process of ideologisation in Slovak culture after 1948, i.e. after the beginning of communist rule. This reveals the initial fascination with the idea of communism among the creative community and its gradual enslavement. Additionally, on the one hand it examines the results of repressive measures of power, and on the other it looks at conformist intellectual circles. The second half discusses how Dominik Tatarka, a leading Slovak intellectual, deals with the mechanisms of cultural ideologisation and writers’ attitudes, which concluded in his fictional-political-autobiographical novel Demon of Consent (Démon súhlasu). This work reveals the writer’s strategy to show how the experience of totalitarianism fits with the concept of biblical eschatology. The writer does not, however, ignore the different idealised communist conceptualisations of the era, and often incorporates and combines visions of the tragic, ironic and sometimes grotesque. Finally, the article also takes into account the wider context of the writer’s changes in attitude and their consequences. Początek końca demonów zgody. Słowackie rozrachunki z ideologizacją kulturyPierwsza część artykułu koncentruje się na pokazaniu przebiegu procesu ideologizacji kultury słowackiej po roku 1948, czyli po przejęciu władzy przez komunistów. Odsłania początkowe fascynacje środowiska twórczego ideą komunizmu i stopniowe jego zniewalanie, będące rezultatem z jednej strony represyjnych posunięć władzy, z drugiej zaś – konformizmu środowisk intelektualnych. Druga część pokazuje rozrachunek jednego z czołowych słowackich intelektualistów, Dominika Tatarki, z mechanizmami ideologizacji kultury oraz postawami pisarzy, zawarty w jego fantastyczno-polityczno-autobiograficznej noweli Demon zgody (Démon súhlasu). Odsłonięta zostaje strategia pisarza, który doświadczenie totalitaryzmu wpisuje w horyzont eschatologiczno-biblijny. Nie rezygnuje przy tym z różnych konceptualizacji zideologizowanej rzeczywistości okresu komunizmu, przeplatając wizję tragiczną z ujęciem ironicznym, miejscami groteskowym. Artykuł uwzględnia też szerszy kontekst przemian postaw pisarza i ich konsekwencji.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pasolini: faszyzm – konsumpcjonizm – katolicyzm. I poszukiwanie życia
Pasolini: Faschismus – Konsumismus – Katholizismus. Und eine Suche nach dem Leben
Pasolini: Fascism – Consumism – Catholicism: And a Search for Life
Autorzy:
Seeßlen, Georg
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407526.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
katolicyzm
komunizm
konsumpcjonizm
Catholicism
Communism
Consumism
Opis:
When it comes to writing about Pier Paolo Pasolini’s oeuvre, nobody can approach it without a subjective and political position. The author of this text takes as his point of departure the presence of the poet and filmmaker in his host country Italy, where the name Pasolini means much more than merely the name of an author. Pasolini stands for the rebellious spirit at a time when the Italian economic miracle was coming to an end, during which a great “contaminazione” (Pasolini), a mutual “infectiousness” took place between the vulgar and the sublime, the culture of the poor suburbs and the discourses of the intellectuals, between old myths and new seductions. In this situation, Pasolini’s texts and films are searching for a way to counter the horror of a new fascism in the form of the petit bourgeois “consumistic” rule with a “force of the past”. Points of reference for this are a radical Catholicism and communism, the latter moving via a Marxist analysis of society to an archaic Ur-communism. Pasolini always saw himself as a stranger. Almost all of his films (leaving aside the vital “Trilogy of Life”, from which he distanced himself in his last and most radical film “Salò”) are attempts to look into the strangeness of the familiar and the familiarity of the strange. In doing so, the author and filmmaker never spared himself; his films are a magic autobiography. To put it another way, Pasolini’s biography makes his films “readable” and his films make the inner history of Italy (and to a certain extent that of Europe as a whole) in the sixties and seventies “readable”, just as in his films bodies make “readable” ideas and ideas make “readable” bodies. Texts on Pier Paolo Pasolini can be markings for these processes of reading. However, they can never be a substitute for following one’s own way which leads back and forth between both the physicality (the reality of the streets, “contaminated” by art history) and the world of ideas (the myth and religion, “contaminated” with Marxism and psychoanalysis).
Nie da się pisać o twórczości Piera Paola Pasoliniego, nie artykułując przy tym subiektywnego i politycznego stanowiska. Punktem wyjścia autora jest obecność poety i filmowca we Włoszech, gdzie nazwisko Pasolini znaczy o wiele więcej niż nazwisko jakiegokolwiek innego autora. Pasolini reprezentuje ducha buntu w schyłkowym okresie włoskiego cudu gospodarczego, w którym nastąpiła wielka contaminazione (Pasolini), wzajemne „skażenie” tego, co wulgarne, i tego, co wzniosłe, kultury biednych przedmieść i dyskursu intelektualistów, starych mitów i nowych omamień. W tej sytuacji teksty i filmy Pasoliniego szukają sposobu, by dzięki „sile przeszłości” przeciwstawić się grozie nowego faszyzmu w postaci „konsumpcyjnych” rządów rosnącego w siłę drobnomieszczaństwa. Punktami odniesienia są tu radykalny katolicyzm oraz komunizm, który poprzez marksistowską analizę społeczną zmierza do archaicznego komunizmu pierwotnego. Sam Pasolini zawsze postrzegał siebie jako „obcego”, a niemal wszystkie jego filmy (może z wyjątkiem witalistycznej Trylogii życia, od której zdystansował się swoim ostatnim i najbardziej radykalnym filmem Salò) są próbami wytropienia obcości w tym, co znajome, i swojskości w tym, co obce. Przy tym pisarz i filmowiec nigdy nie oszczędzał siebie, jego filmy to magiczna autobiografia. Inaczej rzecz ujmując, biografia Pasoliniego czyni jego filmy „czytelnymi”, a filmy Pasoliniego czynią „czytelną” wewnętrzną historię Włoch (i do pewnego stopnia całej Europy) lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, tak jak w jego filmach ciała pozwalają czytać idee, a idee – ciała. Teksty o Pierze Paolo Pasolinim mogą dostarczyć wskazówek dla tych procesów lektury, nigdy jednak nie zastąpią własnej drogi, meandrowania pomiędzy cielesnością (która „zanieczyszcza” rzeczywistość ulicy historią sztuki) i światem idei (który „zanieczyszcza” mit i religię marksizmem i psychoanalizą).
Über das Werk von Pier Paolo Pasolini kann wohl niemand ohne eine subjektive und politische Position schreiben. Der Autor geht von der Gegenwärtigkeit des Poeten und Filmemachers in seinem Gastland Italien aus, in dem der Name Pasolini viel mehr bedeutet als der Name eines Autors. Pasolini steht für den rebellischen Geist in der Zeit des ausgehenden italienischen Wirtschaftswunders, in dem sich eine große „contaminazione“ (Pasolini), eine wechselseitige „Ansteckung“ zwischen dem Vulgären und dem Erhabenen, der Kultur der armen Vorstädte und den Diskursen der Intellektuellen, zwischen alten Mythen und neuen Verführungen ereignete. In dieser Situation suchen Pasolinis Texte und Filme nach einem Weg, dem Schrecken eines neuen Faschismus in Form der „konsumistischen“ Herrschaft des wachsenden Kleinbürgertums eine „Kraft der Vergangenheit“ entgegen zu setzen. Die Bezugspunkte dafür sind ein radikaler Katholizismus und ein Kommunismus, der sich über eine marxistische Gesellschaftsanalyse zu einem archaischen Ur-Kommunismus bewegt. Pasolini selbst hat sich dabei immer als „Fremder“ gesehen, und nahezu alle seine Filme (vielleicht von der vitalistischen Trilogie des Lebens abgesehen, von der er sich mit seinem letzten und radikalsten Film, Salò distanzierte) sind Versuche, der Fremdheit im Vertrauten und der Vertrautheit im Fremden nachzuspüren. Dabei hat sich der Autor und Filmemacher selber nie geschont; seine Filme sind eine magische Autobiographie. Anders gesagt: Pasolinis Biographie macht seine Filme „lesbar“, und Pasolinis Filme machen die innere Geschichte Italiens (und bis zu einem gewissen Grad ganz Europas) in den sechziger und siebziger Jahren „lesbar“, so wie in seinen Filmen die Körper die Ideen und die Ideen die Körper lesbar machen. Texte zu Pier Paolo Pasolini können Markierungen für diese Vorgänge des Lesens geben, aber nie den eigenen Weg ersetzen, der zwischen beidem hin- und herführt: der Körperlichkeit (die Straßenwirklichkeit mit Kunstgeschichte „kontaminiert“) und die Ideenwelt (die Mythos und Religion mit Marxismus und Psychoanalyse „kontaminiert“).
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2021, 10; 1-20 (pol); 1-22 (deu)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The struggle of Fortinbras and Horatio in Romania: removal and re-collection of the communist past in Romanian museums
Autorzy:
Ploscariu, Iemima D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678222.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Eastern Europe
Post-Communism
Romania
museums
memory
Opis:
The struggle of Fortinbras and Horatio in Romania: removal and re-collection of the communist past in Romanian museumsOver twenty years after the dismantling of communist regimes began in Central and Eastern Europe, the governments and people in these former Soviet bloc countries are faced with varying and often opposing ways to approach and present the communist past. Focusing on post-1989 museums in Romania, especially the Sighet Museum in Sighetul Marmaţiei and the Romanian Peasant Museum in Bucharest, the article will examine three themes that appear in museum exhibitions of Romanian communist history: the marginalization of the communist past, the victimization of a nation, and the need by curators to “rescue memory.” these approaches to the communist past leave a great deal out. Limited and biased portraits hinder a healthy coming to terms with the past initially intended by these institutions in Romania and similar institutions across Central and Eastern Europe. However, some attempts have been made to bring in more voices and face the past on its own terms apart from the political motivation or desires for retribution, which often motivate the current interpretation of the past. Walka Fortynbrasa z Horacym w Rumunii: likwidacja i ponowne przypomnienie komunistycznej przeszłości w rumuńskich muzeachPo ponad 20 latach od chwili, gdy zaczęły się rozpadać komunistyczne reżimy w Europie Środkowo-Wschodniej, rządy i społeczeństwa byłych krajów bloku sowieckiego doświadczają odmiennych, często przeciwstawnych podejść do komunistycznej przeszłości i sposobów jej przedstawiania. Skupiając swą uwagę na muzeach w Rumunii po roku 1989, zwłaszcza Miejscu Pamięci Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu w Sighetu Marmaţiei (Syhot Marmaroski) oraz Muzeum Chłopstwa Rumuńskiego w Bukareszcie, autorka niniejszego artykułu analizuje trzy zagadnienia, które przewijają się w muzealnych ekspozycjach poświęconych dziejom Rumunii w czasach komunistycznych; są to: marginalizacja komunistycznej przeszłości, wiktymizacja narodu i potrzeba „ocalenia pamięci” przez kustoszy. Powyższe podejścia do komunistycznej przeszłości ignorują wiele kwestii. Niepełny i tendencyjny obraz opóźnia zatem dojście do ładu z przeszłością na zdroworozsądkowych zasadach, co w myśl początkowych założeń miało w Rumunii nastąpić dzięki muzeom, jak też dzięki podobnym placówkom w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Jednakże podejmowane są wciąż nowe próby, aby dopuścić do głosu więcej różnych opinii i stawić czoło przeszłości niezależnie od motywacji politycznych bądź dążenia do zemsty, które często stoją za bieżącymi interpretacjami przeszłości.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2013, 42
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„To nie jest kwestia wyboru”. Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Konrad Matyjaszek [“It’s not a matter of choice.” Aleksander Smolar interviewed by Konrad Matyjaszek]
Autorzy:
Matyjaszek, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643815.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish history
intelligentsia
1968
Holocaust
antisemitism
communism
Opis:
“It’s not a matter of choice.” Aleksander Smolar interviewed by Konrad MatyjaszekKonrad Matyjaszek’s interview with Aleksander Smolar focuses on the contemporary Polish intelligentsia, identified as a social group and a social milieu, and on this group’s self-image produced in relation to antisemitism, understood here both as a set of violence-based public activities and practices, and as an excluding prejudice that constitutes a component of the Polish culture. Aleksander Smolar discusses the history of Aneks, the Polish-language émigré socio-cultural journal, whose editor-in-chief he remained during the entire time of its activity (1973–1990). He talks about the political conditions and forms of pressure directed at the Aneks’s editorial board, composed in majority of persons forced to emigrate from Poland during the antisemitic campaign of March 1968, he also mentions the post-1968 shift of the Polish sphere of culture towards the political right and conservatism, and the rapprochement between the left-wing opposition circles and the organizations associated with the Catholic Church that was initiated in the 1970s. He also recounts reactions to the political changes expressed by his father, Grzegorz Smolar, a communist activist and an activist of the Jewish community in Poland. Afterwards, Smolar discusses the context of creation of his 1986 essay Taboo and innocence [Tabu i niewinność] and analyses the reasons for which the majority of the Polish intelligentsia chose not to undertake cultural critique directed against the antisemitic components of the Polish culture. „To nie jest kwestia wyboru”. Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy Konrada Matyjaszka z Aleksandrem Smolarem jest obraz własny współczesnej inteligencji polskiej jako grupy społecznej i środowiska, wytwarzany w odniesieniu do antysemityzmu, rozumianego zarówno jako zespół publicznych działań i praktyk przemocowych, jak również jako wykluczające uprzedzenie stanowiące element polskiej kultury. Aleksander Smolar opowiada o historii emigracyjnego czasopisma społeczno-kulturalnego „Aneks”, którego redaktorem naczelnym był przez cały czas istnienia pisma w latach 1973–1990. Mówi o uwarunkowaniach i presji, jakiej poddawana była redakcja „Aneksu”, składająca się w większości z osób zmuszonych do emigracji podczas antysemickiej kampanii Marca 1968 roku; o połączonym z kampanią marcową przesunięciu polskiego obiegu kultury w stronę prawicy i konserwatyzmu; o podjętym w latach siedemdziesiątych zbliżeniu środowisk lewicowej opozycji ze stowarzyszeniami powiązanymi z Kościołem katolickim. Aleksander Smolar relacjonuje reakcje na zachodzące przemiany polityczne, jakie dostrzegał u swojego ojca, działacza komunistycznego i zarazem działacza społeczności żydowskiej w Polsce, Grzegorza Smolara; opowiada też o kontekście powstania eseju swojego autorstwa Tabu i niewinność oraz o przyczynach, dla których przedstawiciele polskiej inteligencji nie decydowali się na pełne podjęcie krytyki antysemickich elementów kultury polskiej.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2018, 7
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odzyskać liberalizm. Recenzja książki Andrzeja Walickiego "Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii", Warszawa: Universitas 2013
Autorzy:
Fidelis, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643773.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
liberalism
communism
intellectual history
Marxism
Andrzej Walicki
Opis:
To Recover Liberalism. Review of a book by Andrzej Walicki Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii (From the Communist Project to the Neoliberal Utopia), Warszawa: Universitas 2013This review discusses a recent book by Andrzej Walicki, Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii (From the Communist Project to the Neoliberal Utopia) (Warszawa: Universitas 2013). The book features a collection of essays, interviews, and scholarly articles published by Walicki in academic and popular journals between 2001 and 2012. Topics include a history of the communist project in a broader European perspective; the significance and legacy of de-Stalinization in Poland, with a particular emphasis on what the author calls "the Polish road away from communism" after 1956; right-wing conservative politics in Poland after 1989, the politicization of the memory of communism; and possible directions for the development of the Polish Left as a necessary component of a healthy democratic system. The compelling scholarly discussion is often combined with autobiographical sketches of an intellectual who has been deeply engaged in intellectual and social life in postwar Poland. Walicki, a prominent intellectual and specialist on intellectual history, studied and worked in Warsaw until he emigrated to Australia and then the United States (The University of Notre Dame) in the 1980s. In that sense, Walicki provides a unique perspective on Polish history and culture, influenced by both Polish and American academic worlds and intellectual traditions. The strength of the book is its focus on the role of language and the manipulation of terms such as "communism" or "liberalism" by contemporary political leaders in Poland to achieve specific emotional reactions from the public. One of the central claims of the book is that Polish political elites have "distorted" the meaning of liberalism by connecting it solely to the free market rather than to the original idea of individual freedoms. In this way, the dominant conservative elites in Poland are able to depict human rights and the welfare state as alien to the “Polish” tradition, supposedly exclusively Catholic and socially conservative. Walicki points to the need to recover the rich history of the Polish Left as well as to restore the original meaning and value of liberalism in shaping Polish democracy. Odzyskać liberalizm. Recenzja książki Andrzeja Walickiego Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii, Warszawa: Universitas 2013Recenzja omawia najnowszą książkę Andrzeja Walickiego Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii (Warszawa: Universitas 2013). Książka to zbiór esejów, wywiadów oraz artykułów naukowych publikowanych przez A. Walickiego zarówno w czasopismach naukowych, jak i popularnych w latach 2001-2012. Tematyka prac dotyczy: historii projektu komunistycznego w szerszej, europejskiej perspektywie; znaczenia i spuścizny destalinizacji w Polsce ze szczególnym naciskiem na to, co sam autor nazywa „polską drogą od komunizmu” po 1956 roku; prawicowej, konserwatywnej polityki w Polsce po roku 1989; polityzacji pamięci komunizmu oraz możliwych dróg rozwoju polskiej lewicy jako niezbędnego elementu zdrowego systemu demokratycznego.Interesująca dyskusja naukowa jest często połączona z autobiograficznymi szkicami autora, który angażował się w życie intelektualne i społeczne powojennej Polski. Andrzej Walicki, prominentny intelektualista i historyk idei, studiował i pracował naukowo na Uniwersytecie Warszawskim do lat osiemdziesiątych, kiedy wyemigrował do Australii, a następnie do USA na Uniwersytet Notre Dame. Z tego punktu widzenia Walicki dostarcza nam wyjątkowego spojrzenia na Polską historię i kulturę, ukształtowanego zarówno przez polską, jak i amerykańską tradycję intelektualną i oba akademickie światy. Siłą książki jest koncentracja autora na roli języka i manipulowaniu terminami takimi, jak „komunizm” czy „liberalizm”, przez współczesnych politycznych liderów w Polsce po to, aby osiągnąć określoną reakcję emocjonalną odbiorców. Jedno z kluczowych twierdzeń książki dotyczy zniekształcenia znaczenia pojęcia „liberalizm” przez polskie elity intelektualne i polityczne poprzez połączenie go wyłącznie z wolnym rynkiem zamiast z oryginalną ideą wolności jednostki. W ten sposób dominujące konserwatywne elity w Polsce są w stanie przedstawić prawa człowieka oraz państwo opiekuńcze jako obce „polskiej” tradycji, z założenia wyłącznie katolickiej i społecznie konserwatywnej. Walicki wskazuje na potrzebę ponownego odkrycia bogatej historii polskiej lewicy, przywrócenia pierwotnych wartości liberalizmowi i odrestaurowania jego znaczenia w kształtowaniu polskiej demokracji.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2015, 3–4
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdzieranie masek. Sposoby pisania o żydowskich komunistach
Autorzy:
Zawadzka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643725.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
anti-Semitism
colonialism
essentialism
Orientalism
racism
anti-communism
Opis:
Tearing Off the Masks: Narratives on Jewish CommunistsThe paper presents an analysis of the contemporary Polish debate on Jewish communists. The analysis was performed in the framework of colonialist theories. I deconstructed narrations about Jewish communists, which belong in the Polish political mainstream, and are regarded as moderate, objective and devoid of any ideology. The tropes shared by the colonialist discourse and the debate on Jewish communists are: orientalisation, eroticisation, infantilisation, presenting the object of research outside the historical context, abolishing the context of social and political inequalities, and declaring the victims guilty of the violence they experience. Zdzieranie masek. Sposoby pisania o żydowskich komunistachNiniejszy tekst jest próbą analizy współczesnego polskiego dyskursu o żydowskich komunistach za pomocą narzędzi wypracowanych przez badaczki i badaczy dyskursów kolonialnych. Dekonstruowane tutaj narracje o żydowskich komunistach przynależą do głównego nurtu polskiej sfery publicznej i postrzegane są w jego obrębie jako eksperckie, wyważone, niepodporządkowane żadnej ideologii. Tropami, które łączą dyskurs kolonialny i dyskurs o żydowskich komunistach, są między innymi: orientalizacja, erotyzacja, infantylizacja, prezentacja przedmiotu badań poza kontekstem historycznym, unieważnienie kontekstu politycznych i społecznych nierówności, wreszcie obarczenie opisywanych winą za przemoc, której doświadczają.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2013, 2
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Optimism against all odds’: Polish National Identity in War Films of Jerzy Passendorfer
Autorzy:
Kunicki, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678375.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish history
communism
Polish cinema
Jerzy Passendorfer
memory of World War Two
National Communism
popular culture
politics of history
Opis:
‘Optimism against all odds’: Polish National Identity in War Films of Jerzy PassendorferUsing archival sources, movie reviews, secondary sources and films, this article examines the cinema of Jerzy Passendorfer, the founding father of action movies genre in People’s Poland, but also the staunch supporter of Władysław Gomułka’s ‘Polish road to Socialism’ and General Mieczysław Moczar’s ultranationalist faction of the Partisans in the Polish United Workers’ Party. It demonstrates how Passendorfer’s blend of mainstream cinema and propaganda legitimized the party state and contributed to the construction of a new ethos, identity, and politics of history that enforced historical amnesia and syncretized past and present. It also argues that Passendorfer’s promotion of nationalist and authoritarian state ideology, militaristic patriotism and Polish-Soviet alliance, commissioned by the regime, sat well with mass audiences, precisely because of the use of popular genres adopted from the West and the quench for optimistic visions of nationhood. Although Passendorfer’s patriotic actions flicks faded away with the fall of Gomułka’s regime, they constitute a model, which can be still emulated. “Trudny optymizm”: polska tożsamość narodowa w filmach wojennych Jerzego PassendorferaOpierając się na źródłach archiwalnych, publikacjach naukowych i analizie filmów, niniejszy artykuł bada twórczość filmową Jerzego Passendorfera, ojca chrzestnego filmu akcji w PRL, zwolennika ‘polskiej drogi do socjalizmu’ Władysława Gomułki oraz sympatyka nacjonalistycznej frakcji generała Mieczysława Moczara w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Passendorfer łączył w swoich filmach popularne kino gatunkowe z propagandową legitymizacją władzy partii. Współtworzył nowy etos i świadomość narodową oraz uprawiał politykę historyczną, która zsynchronizowała przeszłość z teraźniejszością, doprowadzając do swoistego rodzaju amnezji. Artykuł stawia tezę, że zaproponowana przez Passendorfera synteza nacjonalizmu, autorytaryzmu i militaryzmu cieszyła się sporą popularnością wśród masowego widza z powodu zapożyczeń z zachodniego kina gatunkowego oraz potrzeby optymistycznej wizji wspólnoty narodowej. Patriotyczne filmy akcji Passendorfera uległy zapomnieniu po upadku Gomułki, jednak w dalszym ciągu stanowią kulturowy model, który może być wykorzystywany na potrzeby polityki historycznej.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2017, 49
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyrk jako parodia komunizmu. Powieść "Kloktat dehet" Jáchyma Topola
Autorzy:
Siedlecka, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677562.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Czech literature
communism
Prague Spring
circus
parody
Jáchym Topol
Opis:
Circus as parody of communism. Gargling with Tar by Jáchym TopolThis article deals with humanism in Jáchym Topol’s novel Gargling with Tar (Kloktat dehet, Prague, 2005). The Czech writer’s perspective is close to the concepts of German philosopher Peter Sloterdijk, who claims that the Romans were not only the authors of the idea of humanitas but also the inventors of bloody games such as circuses. In Topol’s novel, the circus is a holistic political project. The novel refers to the ideas developed in Russia in the 1920s, when a large number of circus theories and artistic manifestos were formulated. The circus was then officially recognised as the most important form of social entertainment (together with cinema) and it gained religious, aesthetic and political functions. By using the grotesque, fantasy and parody (Czechoslovakia as a giant circus), Topol’s novel creates an alternative narrative about the Prague Spring and “normalisation”. New meanings for notions such as progress, revolution and community are also revealed. Cyrk jako parodia komunizmu. Powieść Kloktat dehet Jáchyma TopolaArtykuł analizuje pojęcie humanizmu w powieści Kloktat dehet Jáchyma Topola (Praga 2005). Czeski pisarz jest bliski koncepcji Petera Sloterdijka, który pisał, że Rzymianie oprócz idei humanitas stworzyli także krwawe igrzyska – cyrki. W powieści Topola cyrk to projekt polityczny, w którym widać wyraźne nawiązania autora do koncepcji formułowanych od lat dwudziestych XX wieku w Związku Radzieckim, kiedy cyrk (obok kina) propagowano jako najważniejszą gałąź sztuki łączącą wszystkie grupy społeczne. Wykorzystując groteskę, fantastykę, ale przede wszystkim parodię (figura wielkiego cyrku socjalistycznego) autor Kloktat dehet buduje alternatywną historię Praskiej Wiosny i czechosłowackiej „normalizacji”, w której nowych sensów nabierają pojęcia postępu, rewolucji i wspólnoty.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych
Autorzy:
Juda, Celina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677570.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgarian literature
Slavonic literature
totalitarianism
communism
collective memory
ritual
Opis:
“Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s RepublicsFormulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and distant past differ depending on the intensity of the ideologising processes in the structure of the phenomenon. The systemic mechanism of ritual burial and announcement of the end of “bad past, bad times” includes a number of phases (from construction to reconstruction).This paper examines the strategies under the first of these phases (1944–1956), during which the process of incorporating an external matrix created in revolutionary conditions (Soviet culture) into local culture/literature was the strongest. The practice consists of an unconditional transfer from the model of a maximum number of factors which sanction acts of disavowing the proximate and distant past and legitimise subjection to the chosen / ideal system (denial/discreditation of the old world order, new genres, a new way to explain the past, clear vision of the future). „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowychFormuły „zapominania” w półwieczu totalitaryzmów, ale także po 1989 roku, w dekadach post-, zmieniały kształt i natężenie. Strategie dezawuowania i odrzucania bliskiej czy odległej przeszłości różnią się w zależności od stopnia natężenia procesów ideologizacji. Systemowy mechanizm rytualnego grzebania i głoszenia końca „złej przeszłości, złego czasu” przechodził kilka faz (od konstrukcji do rekonstrukcji).W artykule została podjęta próba opisu najstarszej fazy zjawiska, gdy do kultur lokalnych zostaje inkorporowana matryca zewnętrzna, wypracowana w warunkach rewolucyjnych (wzorzec sowiecki). W praktyce oznaczało to bezwzględne przeniesienie z „wzorca” maksymalnej liczby czynników sankcjonujących akty dezawuowania przeszłości, a legitymizujących podległość wybranemu/idealnemu systemowi (wyparcie, dyskredytowanie starego porządku świata, nowe gatunki, formy, sposoby tłumaczenia przeszłości skutkujące zrealizowaniem idei „świetlanej przyszłości”).
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Komuniści (nie) mają ojczyzny...” Wanda Wasilewska jako polska (anty)bohaterka narodowa
Autorzy:
Mrozik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643785.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
communism
biography
patriotism
identity
nation
discourse analysis
Wanda Wasilewska
Opis:
Communists have no homeland: a portrait of Wanda Wasilewska The paper offers an analysis of a number of biographies of Wanda Wasilewska, written in different historical periods. An attempt was made to reconstruct the mechanisms that governed the functioning of Wanda Wasilewska’s communist figure in the Polish political discourse; explain how she was perceived by the society, and how it altered in the course of the Polish cultural and historical transformations. A biography of an individual gains coherence as a result of the community’s search for its identity: it serves as a building block for a coherent biography of the entire community. The writing and rewriting of the biography of Wasilewska has long been a kind of “production of communism” in Poland, and communism has been one of the most important aspects of Polish identity in the recent decades. „Komuniści (nie) mają ojczyzny...” Wanda Wasilewska jako polska (anty)bohaterka narodowaAutorka analizuje powstające w rożnych okresach historycznych biografie Wandy Wasilewskiej. Usiłuje odtworzyć mechanizmy konstruowania figury komunistki w polskim dyskursie publicznym, zbadać, jak funkcjonowała ona w społecznym odbiorze, a także ustalić, jak zmieniało się jej znaczenie w procesie przemian historycznych i kulturowych. Autorka pokazuje, że tworzenie spójnej biografii jednostki – szczególnie jednostki ważnej w historii danej zbiorowości – dokonuje się w odpowiedzi na tożsamościowe poszukiwania wspólnoty: służy wytworzeniu zbiorowej biografii jako koherentnej całości. Zwraca uwagę, że pisanie biografii Wasilewskiej jako komunistki było i wciąż jest swoistym „wytwarzaniem komunizmu” w Polsce. Komunizm zaś w szerokim planie jest ważnym – jeśli nie najważniejszym w ostatnich dziesięcioleciach – komponentem polskiej zbiorowej tożsamości.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2013, 2
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gorycz zatrzymanego czasu. "Mirra, kadzidło i złoto"
Autorzy:
Pająk, Patrycjusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677589.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Ante Babaja
Croatian cinema
communism
real socialism
Catholicism
tradition
Opis:
The bitterness of suspended time. "Gold, Frankincense and Myrrh" This article discusses the Croatian film "Gold, Frankincense and Myrrh", directed by Ante Babaja (1971). The film is a response to the unrealised vision of a communist utopia. It is set on a Dalmatian island during the era of real socialism. According to communist propaganda, real socialism is the fulfilled utopia, meaning the end of history. In Babaja’s interpretation, the end of history does not involve the victory of communism, but rather its defeat and the return of Catholic tradition as the only unquestionable value making sluggish, socialist everyday life possible to accept, since it gives sense and order to an axiologically degraded and alienated world.In this insular world, it is the traditional past and not the communist future which becomes an eternal present. Remaining outside of time among the relics of tradition is the only option in a situation where communist progress fails to produce the desired results. Tradition does not promise a new wonderful world and does not fix the current world, but it ensures balance between its contradictions. This situation leads to bitterness, since accepting it requires the acceptance of its dark side. The ironic attitude towards the Catholic tradition which is predominant in the first half of the film, turns into bitter affirmation of tradition in the second. Gorycz zatrzymanego czasu. "Mirra, kadzidło i złoto"Artykuł poświęcony jest chorwackiemu filmowi "Mirra, kadzidło i złoto", wyreżyserowanemu przez Ante Babaję w 1971 roku. Film stanowi odpowiedź na niespełnioną wizję utopii komunistycznej. Jego akcja rozgrywa się na dalmatyńskiej wyspie w okresie realnego socjalizmu. Wedle komunistycznej propagandy realny socjalizm to urzeczywistniona utopia, co oznacza, że historia się skończyła. W interpretacji Babai koniec historii nie wiąże się ze zwycięstwem komunizmu, lecz z jego klęską i powrotem tradycji katolickiej, która okazuje się jedyną niekwestionowaną wartością, ponieważ gnuśną, socjalistyczną codzienność czyni możliwą do zaakceptowania. Zapewnia poczucie istnienia jakiegoś porządku i sensu w świecie aksjologicznie zdegradowanym i wyobcowanym.W wyspiarskim świecie to nie przyszłość, ale przeszłość staje się wieczną teraźniejszością. Trwanie poza czasem pośród reliktów tradycji jest jedynym wyjściem w sytuacji, w której komunistyczny postęp nie przynosi pożądanych rezultatów. Tradycja nie obiecuje nowego wspaniałego świata ani nie naprawia świata zastanego, ale zapewnia równowagę między rozdzierającymi go sprzecznościami. Ten stan rzeczy wywołuje gorycz, ponieważ jego akceptacja oznacza też konieczność akceptacji jego mrocznej strony. Przeważająca w pierwszej połowie filmu ironiczna postawa wobec tradycji katolickiej w jego drugiej połowie przechodzi w gorzką afirmację tej tradycji.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kompleks Wanga w Rupite jako sanktuarium religijne
Autorzy:
Ciesielska, Ida
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677829.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vanga
Rupite
St. Petka
religious sanctuary
Orthodox Christianity
esotericism
communism
Opis:
Vanga complex in Rupite as a religious sanctuaryThe article addresses the Vanga complex that has been developed since 1994 in a Bulgarian village called Rupite. Due to its unique spatial arrangement as well as the ambiguity of the religious practises engaged at the complex, it at the same time effortlessly serves as an Orthodox, an esoteric and a folk sanctuary. The fact that its creators were influenced by the Marxist and esoteric system established in the twentieth century by Lyudmila Zhivkova as well as spatial categories of the centre and axis mundi, resulted in the occult tenor of this place. Simultaneously, mystification used by the originators together with ambivalent approach of the Bulgarian Orthodox Church towards syncretic religious phenomena, enabled St. Petka Church – constituting the axis of the complex being discussed – to become an official Orthodox church. Furthermore, the Rupite complex can justifiably be interpreted as an institutionalisation of the cult of the local seer Vanga, dynamically developing in the south-west of Bulgaria. Binding psychic and healing spiritual gifts of Vanga with folk beliefs about St. Petka, made it possible to inscribe the seer into the paradigm of a Christian martyr and a prophetess. Moreover, it also allowed Vanga to enter the pantheon of saint healers, who are particularly popular in these areas. Kompleks Wanga w Rupite jako sanktuarium religijneTematem artykułu jest powstający od 1994 roku w bułgarskiej miejscowości Rupite – Kompleks Wanga. Dzięki swej wyjątkowości ,,przestrzennej” oraz niejednoznaczności wyznawanego kultu obiekt ten funkcjonuje jednocześnie jako sanktuarium prawosławne, ezoteryczne oraz ludowe. Miejsce to zawdzięcza swój okultystyczny charakter odwołaniom jego twórców do marksistowsko-ezoterycznego systemu światopoglądowego, stworzonego w ubiegłym stuleciu przez Ludmiłę Żiwkową, oraz do przestrzennych kategorii centrum i axis mundi. Jednocześnie, dzięki zastosowanej przez pomysłodawców mistyfikacji oraz ambiwalentnej wobec synkretycznych zjawisk religijnych postawie Bułgarskiej Prawosławnej Cerkwi, świątynia pw. św. Petki – stanowiąca oś omawianego kompleksu – stała się oficjalnie cerkwią prawosławną. Kompleks w Rupite ponadto interpretować można jako instytucjonalizację prężnie rozwijającego się w zachodnio-południowej Bułgarii kultu rodzimej jasnowidzki – Wangi. Powiązanie mediumicznych i leczniczych charyzmatów Wangi z ludowymi wyobrażeniami św. Petki pozwoliło na wpisanie jasnowidzki w paradygmat chrześcijańskiej męczennicy i prorokini oraz włączyło Wangę do panteonu – popularnych na tych terenach – tzw. świętych lekarzy.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Turar Ryskulov: the Career of a Kazakh Revolutionary Leader during the Construction of the New Soviet State, 1917-1926
Autorzy:
Hallez, Xavier
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508752.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Kazakhstan
Turkestan
Russian Revolution
Soviet Union
Biography
Central Asia
Communism
Opis:
Turar Ryskulov: the Career of a Kazakh Revolutionary Leader during the Construction of the New Soviet State, 1917-1926This article is about the biography of a young Kazakh born in the last decade of the 19th century, Turar Ryskulov (1894-1938), who was an essential actor of the revolutionary period in Russian Turkestan. The approach of this brief biography will follow the line of a definition of the national and the nation. The postulate is that the identity is tackled through a political understanding and that it is chosen among multiple pre-existing or invented designations. National identity is a moving construction, favoring one of the possible designations depending on the needs of a group in the struggle for power. Ryskulov began his political activity with the idea of a common Kirghiz interest, then went through the Muslim and Turkic designations. Finally, he had to submit to a soviet Kazakh one. Against the Russian colonial heritage, Ryskulov’s political project was to offer a real place for his Turkestani compatriot in the new soviet regime. He thought it through a unified Turkestan beyond Kazakh, Uzbek, Turkmen or Tajik designations.Turar Ryskulov: kariera kazachskiego przywódcy rewolucyjnego w epoce tworzenia nowego państwa radzieckiego, 1917-1926Artykuł dotyczy biografii młodego Kazacha urodzonego w ostatniej dekadzie XIX wieku, Turara Ryskulova (1894-1938); Ryskulov był kluczowym aktorem okresu rewolucyjnego w radzieckim Turkiestanie. Jego krótka biografia będzie się koncentrować wokół definicji narodu oraz tożsamości narodowej. W myśl przesłanki wyjściowej tożsamość kształtuje się zgodnie z interpretacją polityczną i jest wynikiem wyboru spośród wielu uprzednich lub wymyślonych kategorii. Tożsamość narodowa to konstrukcja płynna, skłaniająca się do jednej pośród możliwych kategorii w zależności od potrzeb grupy walczącej o władzę. Ryskulov w początkach kariery politycznej głosił ideę wspólnych interesów Kirgizów, następnie przychylał się do identyfikacji muzułmańskiej i turkmeńskiej. W końcu musiał się podporządkować radzieckiej tożsamości kazachskiej. W opozycji do spadku po rosyjskim kolonializmie projekt polityczny Ryskulova dążył do znalezienia rzeczywistej roli dla jego turkiestańskich rodaków w nowym, radzieckim reżimie. Dostrzegał ją w zjednoczonym Turkiestanie, ponad określeniami takimi jak Kazach, Uzbek, Turkmen czy Tadżyk.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2014, 3
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od internacjonalnej do własnej historii – mniejszość białoruska w Polsce
Autorzy:
Śleszyński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676422.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Belarusian minority in Poland
historical politics
politics of memory
communism
Opis:
From international history to one’s own history – Belorusian minority in PolandAfter World War II the Belarusians who did not leave Poland could gain upward mobility only if they avoided displaying their national and cultural distinctiveness. Belarusians made a political choice which coincided with a vision of history and thus accepted a historical narrative spread by communist circles. The narrative constructed by the Belarusian minority was consistent with the officially proclaimed state ideological narrative. It contained mostly the history of the Communist Party of Western Belarus and described a difficult situation of Belarus in the Second Polish Republic and during World War II (especially the Great Patriotic War).The Belarusian community made first attempts to rebuild the current vision of the world in 1980–1981. Students tried to create an alternative historical narrative that contradicted the communist one. However, it was a gradual collapse of the communist system that became an impetus for more active development of the Belarusian minority in Poland, and consequently, the creation of its own national vision of history. The Belarusian heritage has been based on the Belarusian People's Republic and the Grand Duchy of Lithuania, and not, as it was in the Soviet Socialist Republic of Belarus or after 1994, on the Republic of Belarus and the victory in the Great Patriotic War.  Od internacjonalnej do własnej historii – mniejszość białoruska w PolscePozostała w Polsce po II wojnie światowej społeczność białoruska uzyskała możliwość awansu społecznego pod warunkiem nieeksponowania swojej narodowej i kulturowej odrębności. Białorusini, dokonując wyboru politycznego, pokrywającego się z wyborem wizji historii, akceptowali obraz dziejów prezentowany przez środowiska komunistyczne. Konstruowany przez mniejszość białoruską przekaz historyczny zgodny był z oficjalnie głoszonym państwowym przekazem ideologicznym. Dominowały treści o historii Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi, o trudnej sytuacji białoruskiej w II RP i w latach II wojny światowej, ale z naciskiem położonym jedynie na okres Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.Pierwsze próby przebudowy dotychczasowej wizji świata przez społeczność białoruską zostały podjęte w latach 1980–1981. Zwłaszcza środowiska studenckie próbowały stworzyć alternatywę dla dotychczasowego skomunizowanego, białoruskiego przekazu historycznego. Jednak dopiero stopniowy upadek systemu komunistycznego stał się impulsem do coraz bardziej aktywnego rozwoju mniejszości białoruskiej w Polsce, a co za tym idzie także kreowania własnej, narodowej wizji dziejów. Fundamentem, na którym budowana była pamięć o dziedzictwie, stało się odwoływanie się do Białoruskiej Republiki Ludowej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a nie, jak to miało miejsce w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej czy po 1994 r. w Republice Białoruś, zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uciec? Dokąd? I przed czym? Doświadczenie represji stalinowskich w biografiach członków polskiej elity partyjno-rządowej lat 1949–1956
Autorzy:
Bertram, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645178.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
communism
USSR
Communist Party of Poland
purge
experience
terror
socialisation
elite
Opis:
To run? Where? And from what? The experience of Stalinist repressions in the biographies of the members of the Polish party-government elite, 1949–1956This article is devoted to a specific political experience of Polish communists – Stalinist terror against their leadership in the second half of the 1930s and the dissolution of the Communist Party of Poland (KPP) following the resolution of the Presidium of the Comintern’s Executive Committee (16 August 1938). The study is based on the analysis of the biographies of 214 members of the Polish communist movement in the interwar period, 22 fellow travellers and five Red Army officers, all of whom were members of the Polish party-government elite in the years 1949–1956. The article presents the stories of seventeen people who were arrested and imprisoned during the Stalinist purges, as well as the cases of those who lost their significant others: spouses and relatives. The author shows how the communists in Poland responded to the atmosphere of that time and how they reacted to the dissolution of the party. The last section of the article is devoted to the attitudes of members of the Polish party-government elite after the Second World War, when they actively participated in the establishment of the new socio-political order, and their collective memory related to the KPP’s fate. Going beyond the historical description, this paper makes an attempt to interpret the phenomenon under consideration as a generational experience and the key element of political socialisation which shaped their disposition to specific and ambiguous submissiveness to their Soviet patrons: an internalised faith in the system combined with an ability to accommodate. Uciec? Dokąd? I przed czym? Doświadczenie represji stalinowskich w biografiach członków polskiej elity partyjno-rządowej lat 1949–1956Tematem artykułu jest szczególny element doświadczenia politycznego polskich komunistów, jakim był stalinowski terror wobec ich grupy przywódczej w drugiej połowie lat 30. oraz rozwiązanie Komunistycznej Partii Polski uchwałą Prezydium Komitetu Wykonawczego Kominternu z 16 sierpnia 1938 r. Bazą źródłową tekstu są biografie 214 członków międzywojennego polskiego ruchu komunistycznego, 22 jego sympatyków oraz 5 oficerów Armii Czerwonej, którzy w latach 1949–1956 należeli do polskiej elity partyjno-rządowej (EPR). Autor przedstawia losy 17 osób, które w okresie czystek stalinowskich były aresztowane i osadzone w więzieniach lub łagrach, a także odnotowuje wszystkie przypadki utraty przez członków EPR ich znaczących innych: partnerów i krewnych. Pokazuje, w jaki sposób komuniści w Polsce odbierali ówczesną atmosferę i w jaki sposób reagowali na rozwiązanie partii. Ostatnia część artykułu poświęcona jest postawom represjonowanych członków EPR w okresie powojennym, kiedy uczestniczyli oni w budowie nowego porządku polityczno-społecznego, oraz ich pamięci zbiorowej związanej z losem KPP. Wychodząc poza opis historyczny, tekst stanowi próbę interpretacji przeżyć członków analizowanej grupy z drugiej połowy lat 30. w kategorii doświadczenia pokoleniowego oraz kluczowego elementu socjalizacji politycznej, kształtującego dyspozycję do specyficznej i niejednoznacznej pojętności względem patronów radzieckich: zinternalizowanej wiary w system, współwystępującej z umiejętnościami przystosowania się.
Źródło:
Adeptus; 2018, 12
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies