Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sand" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Wydmy śródlądowe w Polsce - nowe spojrzenie
Inlands sand dunes in Poland - a new approach
Autorzy:
Heliasz, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394600.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wydmy
DEM (numeryczny obraz terenu)
sand dunes
DEM (digital elevation model)
Opis:
Ponowne podjęcie tematu wydm zostało zainspirowane możliwością wykorzystania numerycznych obrazów wysokościowych terenu (DEM), na których równocześnie można obserwować wydmy i ich skupiska, rozróżniać ich geometryczną strukturę i "stopień świeżości" w krajobrazie. W terenach o urozmaiconej sytuacji topograficznej i bogatej roślinności okazało się, że ze względu na ich wyraźnie wyodrębniające się kontury na tle pozostałych, bardziej łagodnych form rzeźby terenu, wydmy są znacznie bardziej czytelne na stosownie sparametryzowanych obrazach DEM niż na satelitarnych obrazach fotograficznych.
The sand dunes in Poland were extensively explored and described several dozen years ago and considered a closed topic. Due to recent availability of digital terrain elevation model (DEM) the inland sand dune subject was reestablished. Using the dedicated DEM images one can simultaneously observe separate dune forms, their swarms and characteristic geometrical structures contrasting with other smoothed down forms of terrain landscape. In general, in terrains of rich topographic elements with thick vegetation cover, sand dunes are much easier identifiable upon DEM images than on satellite pictures.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2009, 76; 91-94
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka przypowierzchniowej części warstw orzeskich w rejonie siodła głównego w aspekcie procesów wietrzenia
Characteristics of near-surface part of the Orzesze beds in the region of the main saddle in view of weathering processes
Autorzy:
Jonczy, I.
Borówka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215865.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
warstwy orzeskie
piasek
piaskowiec
proces wietrzenia
Orzesze beds
sand
sandstones
weathering process
Opis:
W artykule scharakteryzowano przypowierzchniową część warstw orzeskich w rejonie siodła głównego. W profilu litologicznym omawianego rejonu stwierdzono obecność iłowców przewarstwionych piaskowcami oraz występujące na powierzchni piaski. Wśród iłowców nawiercono warstwę węgla. Obserwacje terenowe z użyciem kamery, bezpośrednio w wykonanych otworach wiertniczych oraz badania laboratoryjne pobranych próbek skał wykazały znaczny stopień zwietrzenia utworów klastycznych. W obrębie warstw piaskowców w wyniku oddziaływania czynników wietrzenia tworzą się szczeliny oraz pustki skalne, którymi w głębsze partie górotworu swobodnie przesącza się woda opadowa. Piaskowce w składzie mineralnym zawierają przede wszystkim kwarc, któremu w mniejszych ilościach towarzyszą plagioklazy, łyszczyki, okruchy skalne i minerały ciężkie. Spoiwo piaskowców jest typu cement, ilasto-węglanowe. Występujące na powierzchni piaski stanowią ich zwietrzelinę, o czym świadczą podobne cechy teksturalne obu osadów. Iłowce bogate są w kaolinit i kwarc; w ich składzie stwierdzono również minerały z grupy smektytu. Charakteryzują się bardzo dużą nasiąkliwością, co prowadzi do ich pęcznienia i rozmywania. Stwierdzono, że zwietrzałe partie skał wykazują znacznie obniżoną wytrzymałość na ściskanie w stosunku do wartości przyjmowanych dla skał warstw orzeskich.
The article presents the characterization of a near-surface part of Orzesze beds in the region of the main saddle. The lithological profile of the region in concern has been confirmed to contain claystones with interburdens of sandstones and sands occurring at the surface. Among the claystones, a coal bed was drilled into. Field observations with a video camera, direct observations made in the boreholes and laboratory studies of the obtained rock samples have indicated high levels of weathering of the clastic formations. The weathering processes within the sandstones form fissures and rock voids by means of which rainwater flows freely into the deeper parts of the rock mass. The mineral composition of the sandstones includes mostly quartz, accompanied by plagioclases, micas, breccias and heavy minerals in smaller amounts. The binding material is cement-type and clayey-carbonate. The sands occurring at the surface constitute their eluvium, which is evidenced by similar texture qualities of both the sediments. The claystones contain mostly kaolinite and quartz; in their composition minerals from smectite group were also found. They are characterized by very high absorbability, which leads to their swelling and washing out. It has been found that the weathered parts of rocks indicate significantly lowered compressive strength in comparison to the values assumed in case of the rocks of the Orzesze beds.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 2; 111-123
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regionalne zróżnicowanie krajowego rynku kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych
Regional variability of the domestic market of natural sand&gravel aggregates
Autorzy:
Galos, K.
Smakowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394750.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
kruszywa żwirowo-piaskowe
zasoby
produkcja
zapotrzebowanie
rynek
sand-gravel aggregates
reserves
production
demand
market
Opis:
Na tle krajowej bazy zasobowej i trendów rozwoju produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych przedstawiono ich szczegółową strukturę geograficzną i asortymentową. Poddano ocenie stopień intensyfikacji wydobycia i produkcji kruszyw w poszczególnych województwach, wyrażony m.in. wielkością przeciętnego wydobycia z jednej kopalni oraz w tonach wydobycia na km2 powierzchni województwa. Przedstawiono także znaczenie każdego z województw w łącznej krajowej produkcji głównych sortymentów tych kruszyw oraz scharakteryzowano znaczenie wymiany międzyregionalnej w zakresie tych surowców obecnie i w bliskiej przyszłości.
The paper presents detailed geographical and assortment structure of natural sand&gravel aggregates production, on the background of domestic reserve base and development tendencies of domestic production of such aggregates. Degree of intensification of aggregates' mining output and production, illustrated by average single mine output in each region and by tonnes of mining output per km2, was evaluated. Significance of each voivodeship as a producer of the main types of such aggregates, was presented. Finally, present and future importance of interregional trade of natural crushed aggregates was characterised.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2010, 79; 197-211
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Depositional environment of Paleogen amber-bearing quartz-glauconite sands from Zdolbuniv (Rivne region, NW Ukraine): mineralogical and petrological evidences
Środowisko depozycji paleogeńskich kwarcowo-glaukonitowych piasków bursztynonośnych z kopalni Zdolbuniv (obwód rowieński, NW Ukraina) w świetle badań mineralogiczno-petrologicznych
Autorzy:
Natkaniec-Nowak, L.
Dumańska-Słowik, M.
Naglik, B.
Melnychuk, V.
Krynickaya, M. B.
Smoliński, W.
Sikorska-Jaworowska, M.
Stach, P.
Kubica, D.
Ładoń, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216007.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
amber bearing sand
Rivne region
Zdolbuniv town
Ukraine
piasek bursztynonośny
obwód Równe
miasto Zdolbuniv
Ukraina
Opis:
Amber-bearing sands from Zdolbuniv mine are Paleogene fine-grained (0.6–0.12 mm) clastic rocks. The material is poorly rounded and moderately sorted out. It mainly consists of quartz, glauconite, and subordinately, feldspars (K-feldspars and plagioclases), mica, carbonates, zircon, epidote, fossil resins (Baltic amber) and ore minerals such as hematite, rutile, anatase, ilmenite. The presence of glauconite in the sands proves that sedimentation basin had to be marine reservoir. The variable composition of individual glauconite grains suggests the environmental conditions had to change during the sedimentation of clastic rocks. The occurrence of minerals, assembly such as zircon, epidote, ilmenite, rutile, anatase in the sands as well as the brown CL color of quartz grains, may suggest that majority of clastic material originated from metamorphic rocks, most probably coming from the Ukrainian Shield. Together with metamorphic material the fragment of fossil resins, i.e. Baltic amber, from the Paleogene off-shore forests could be transported to the sedimentation basin. Nowadays the bottom part of the analyzed profile is the most promising for the recovery of glauconite, whereas the exploration of Baltic amber may be initiated from the top of the profile.
Piaski bursztynonośne z kopalni Zdolbuniv (obwód rowieński, NW Ukraina) to paleogeńskie, drobnoziarniste (0,6–0,12 mm) skały klastyczne. Materiał ziarnisty tych piasków jest słabo obtoczony i średnio wysortowany. Stanowią go głównie kwarc i glaukonit oraz występujące w podrzędnych ilościach: skalenie (K-skalenie i plagioklazy), miki, węglany, cyrkon, epidot, żywice kopalne (bursztyn) i minerały rudne, takie jak: hematyt, rutyl, anataz, ilmenit. Obecność glaukonitu wskazuje na środowisko morskie sedymentacji tego materiału. Duże zróżnicowanie składu chemicznego poszczególnych osobników glaukonitu sugeruje, że w trakcie sedymentacji materiału ziarnowego dochodziło do zmian warunków środowiskowych w samym basenie. Obecność w przedmiotowych piaskach takich minerałów, jak np. cyrkon, epidot, ilmenit, rutyl, anataz, jak i barwy ziaren kwarcu na obrazach CL wskazują, że większość materiału ziarnowego pochodzi ze skał metamorficznych, najprawdopodobniej budujących podłoże Tarczy Ukraińskiej. Wraz ze wspomnianym materiałem do basenu sedymentacyjnego mogły być transportowane fragmenty paleogeńskiej żywicy (bursztynu), pochodzące z pobliskich lasów. Analizowany profil piasków jest w dolnej części wzbogacony w glaukonit, podczas gdy górna jego część jest wzbogacona we fragmenty żywic kopalnych.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 4; 45-62
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inwentaryzacja parametrów niezagospodarowanych złóż piasku i żwiru w województwie małopolskim
The inventory of parameters of undeveloped sand and gravel deposits in the Małopolska Province
Autorzy:
Machniak, Ł.
Drzazga, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394824.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
piaski i żwiry
złoża niezagospodarowane
jakość złóż
inwentaryzacja
sand and gravel
undeveloped deposits
quality of deposits
inventory
Opis:
Sumaryczne zasoby geologiczne w 180 udokumentowanych, niezagospodarowanych złożach piasku i żwiru w województwie małopolskim wynoszą ponad 1,35 mld Mg, co stanowi około 11% zasobów takich złóż w kraju. W artykule przedstawiono charakterystykę ich parametrów złożowych, do których zaliczono: powierzchnię złoża, grubość nadkładu, miąższość serii złożowej, wartość punktu piaskowego, zawartość pyłów, klasy bonitacyjne gleb, głębokość wód podziemnych. Analizą objęto złoża o zasobach geologicznych powyżej 1 mln Mg (84 złoża), których sumaryczne zasoby stanowią 98% zasobów niezagospodarowanych w województwie małopolskim. N a podstawie danych uzyskanych z N arodowego Archiwum Geologicznego w Warszawie (dokumentacje geologiczne lub dodatki) wynika, że średni punkt piaskowy analizowanych złóż wynosi 56%, zawartość pyłów 3,8%, grubość nadkładu 1,6 m, miąższość kopaliny 8,4 m. Dla obliczonej średniej wartości punktu piaskowego, ilość zasobów żwiru w złożach niezagospodarowanych należy określić na poziomie około 600 mln Mg.
The total geological resources in 180 undocumented, undeveloped deposits of sand and gravel within the Małopolskie Province amount to over 1.35 billion Mg, i.e. to ca. 11% of such resources in Poland. The paper presents a description of parameters characterizing these deposits, that include: the deposit area, overburden thickness, productive series thickness, overburden to the productive series ratio, sand content, silt content, quality classes of soil, and depth to groundwater. The analysis covered deposits with the in place resources of over 1 million Mg (84 deposits), whose combined resources amount to 98% of the undeveloped resources in the Małopolskie Province. The data from the N ational Geological Archive in Warsaw (geological documentations or addenda) imply that for the deposits analyzed, the average parameters are as follows: sand content – 56%, silt content – 3.5%, overburden thickness – 1.6 m and productive series thickness – 8.4 m. The amount of gravel should be determined at about 600 million Mg Ffor the calculated average value of sand content in the undeveloped deposits.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 189-200
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Characteristics of sand recovered from the municipal wastewater treatment plant
Charakterystyka surowców odzyskiwanych z miejskiej oczyszczalni ścieków – piasek z piaskowników
Autorzy:
Górka, Justyna
Poproch, Dominika
Cimochowicz-Rybicka, Małgorzata
Łuszczek, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311667.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
circular economy
grit chamber
sand separator
mineral resources
gospodarka o obiegu zamkniętym
oczyszczalnia ścieków
piasek z piaskowników
Opis:
This article investigates the possibilities of the recovery of raw materials at the Kraków-Płaszów municipal wastewater treatment plant (WWTP). The materials include sand coming with raw sewage and delivered by septic tankers, after cleaning sewage systems. Following the Regulation of the Minister of Climate (January 2020), sand from grit chambers is classified in the waste catalog as waste, with the code of 19 08 02. (Journal of Laws of 2020, item 10). The purchase of very efficient units has optimized the grit chamber operation and minimized the amount of waste generated as well as being an odor nuisance. The paper presents a mass balance for sand collected at the WWTP. Due to the use of new sand separators, the amount of this waste has been reduced by 28%. The paper presents the sieve curves of sand collected at the wastewater treatment plant and during the cleaning of sewage wells, as well as for sand mixtures. The sand mixture was prepared to allow some variations in the grain size characteristics of the sand. The graining differentiation indexes and curvature indexes were calculated. In addition, in laboratory tests, the leachability of heavy metals and the content of dry matter (DM) and dry mineral matter (DMM) were determined. The laboratory tests confirmed the reduction of organic solids to a level below 3% of dry weight; the content of heavy metals remained below the level of detection. The experiments confirmed that sand from the WWTP can be used as fine-grained aggregate in the production of concrete.
W artykule przedstawiono możliwości odzysku surowców z miejskiej oczyszczalni ścieków Kraków-Płaszów. Do surowców tych zalicza się: piasek ze ścieków dopływających miejską siecią kanalizacyjną oraz piasek z czyszczenia sieci kanalizacyjnej dowożony samochodami asenizacyjnymi. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu ze stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2020 r., poz. 10) piasek z piaskowników klasyfikowany jest jako odpad o kodzie 19 08 02. Zastosowanie wysokosprawnych urządzeń pozwoliło zoptymalizować pracę piaskowników, zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów, a także zmniejszyć ich uciążliwość zapachową. W pracy przedstawiono bilans ilościowy piasku pochodzącego z oczyszczalni ścieków. Dzięki zainstalowaniu nowych separatorów zmniejszeniu uległa ilość generowanego piasku o 36%. Przedstawiono krzywe sitowe piasku pochodzącego z oczyszczalni ścieków i z procesu czyszczenia studzienek kanalizacyjnych oraz ich mieszaniny w ustalonych proporcjach. Mieszanie miało na celu zmianę charakterystyki uziarnienia piasku. Obliczono wskaźniki różnoziarnistości oraz wskaźniki krzywizny uziarnienia. Ponadto wykonano analizy laboratoryjne piasku, tj. badania wymywalności metali ciężkich oraz zawartości suchej masy i suchej masy organicznej. Badania laboratoryjne potwierdziły skuteczność redukcji związków organicznych do poziomu poniżej 3% suchej masy oraz wartości metali ciężkich znajdowały się poza zakresem oznaczalności. Na podstawie oceny składu ziarnowego oraz analiz laboratoryjnych udowodniono, że piasek z oczyszczalni ścieków może być wykorzystany jako kruszywo drobnoziarniste w produkcji betonu.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 2; 109--123
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górka Lubartowska-Niedźwiada” deposit (E Poland) as a potential source of glauconite raw material
Złoże „Górka Lubartowska-Niedźwiada” (E Polska) jako potencjalne źródło surowca glaukonitowego
Autorzy:
Natkaniec-Nowak, Lucyna
Piestrzyński, Adam
Wagner, Marian
Heflik, Wiesław
Naglik, Beata
Paluch, Jan
Pałasz, Krzysztof
Milovská, Stanislava
Stach, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215946.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże Górka Lubartowska-Niedźwiada
piasek kwarcowo-glaukonitowy
glaukonit
ksylit
Górka Lubartowska-Niedźwiada deposit
quartz-glauconite sand
glauconite
xylite
Opis:
The main subject of research in this paper is glauconite with its useful parameters, which is the object of exploitation in the “Górka Lubartowska-Niedźwiada” deposit. The main glauconitic horizon (lower Eocene) is built by loamy fine-grained and medium greenish sands with marine fauna and fragments of amber (ca. 7 m thick). Thin lamins and pockets of silts containing phosphorites and also glauconitic sands with underlaying very thin quartz-glauconitic sands are found at the bottom of this layer. The glauconite deposit in “Górka Lubartowska-Niedźwiada” is an amount of ca. 30% by volume of the main glauconitic horizon. Glauconite of the 1M polytype (XRD) shows large granulometric and morphological differentiation (SEM-EDS). It frequently contains aggregations of euhedral or framboidal pyrite grains (RS), which is indicative of the euxinic nature of the formation environment of the rocks under study. The individual glauconite grains show distinct chemical variability, manifested in a lower share of Al2O3 and an increased content of MgO and CaO (EPMA, XRF). At the same time, a large share of K2O (above 8% by weight) allows it to be included in highly matured glauconite, thus it can be considered as a potential raw material for the production of mineral fertilizers. The association of glauconite with phosphates (SEM-EDS) and anatase inclusions in the grains of glauconite (RS) indirectly point to the contribution of the decomposing organic matter to the formation of grains of this mineral. The xylite fragments preserved in the sediment show a low degree of coalification, which is typical of soft lignite. This also shows that the transformation process was taking place under a relatively small overburden.
Złoże piasków glaukonitowych „Górka Lubartowska-Niedźwiada” znajduje się na obszarze Niziny Podlaskiej (E Polska). Właściwy horyzont glaukonitowy (dolny eocen) budują silnie zailone, drobno- i średnioziarniste piaski, barwy zielonkawej, zawierające faunę morską a także okruchy bursztynu (ok. 7 m miąższości). W spągu tych osadów pojawiają się drobne laminy i soczewki zailonego, zdiagenezowanego mułku glaukonitowego z otoczakami i konkrecjami fosforytów oraz warstwa drobno- i średnioziarnistych piasków glaukonitowych, podścielona bardzo drobną laminą zwartego piaskowca kwarcowo-glaukonitowego. Badaniom poddano piaski kwarcowo-glaukonitowe, próbki piaskowca kwarcowo-glaukonitowego oraz 10 drobnych kawałków ksylitu z osadów czwartorzędowych dolnych. Glaukonit obecny w tych osadach w politypie 1M wykazuje duże zróżnicowanie granulometryczne i morfologiczne. Tworzy formy agregatowe, zazwyczaj zawierające framboidalne lub euhedralne kryształy pirytu wskazujące na euksyniczny charakter środowiska powstawania badanych skał. Glaukonit ten zawiera wyraźnie niższy udział glinu (Al2O3), natomiast podwyższony udział magnezu (MgO) i wapnia (CaO). W analizowanych ziarnach glaukonitu średni udział K2O jest wysoki, zatem można go zaliczyć do glaukonitu wysoko dojrzałego. Mimo stosunkowo wysokiej zawartości żelaza może być on potencjalnym surowcem do produkcji nawozów mineralnych. Asocjacja glaukonitu z fosforanami (SEM-EDS) oraz wrostki anatazu w ziarnach glaukonitu (RS) pośrednio wskazują na udział rozkładającej się materii organicznej w tworzeniu się ziaren tego minerału. Zachowane w osadzie fragmenty ksylitów wykazują niski stopień uwęglenia, co jest typowe dla miękkiego węgla brunatnego. Świadczy to jednocześnie, że proces przeobrażeń zachodził pod stosunkowo niedużym nadkładem.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 2; 5-30
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości dalszego rozwoju polskiego przemysłu szklarskiego w świetle udokumentowanej i perspektywicznej bazy zasobowej piasków szklarskich
The possibilities of the further development of the Polish glass industry with regard to the proven and perspective resources of glass sand
Autorzy:
Galos, K.
Burkowicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394572.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
piaski szklarskie
baza zasobowa
zasoby perspektywiczne
przemysł szklarski
szkło
glass sand
reserves base
perspective resources
glass industry
glass
Opis:
Artykuł jest próbą spojrzenia na zagadnienia związane z produkcją szkła w Polsce, zwłaszcza w kontekście obecnej i perspektywicznej bazy zasobowej piasków szklarskich jako podstawowego surowca omawianej branży. Przedstawiono sytuację polskiego przemysłu szklarskiego, z uwzględnieniem rysu historycznego, struktury produkcji wyrobów ze szkła, charakterystyki głównych producentów w poszczególnych sektorach produkcyjnych (szkło budowlane, opakowaniowe, gospodarcze) w świetle zmian zachodzących w czasie ostatniej dekady. W dalszej kolejności zaprezentowano obecną strukturę krajowej podaży piasków szklarskich. Na tym tle autorzy omawiają aktualną bazę zasobową złóż piasków kwarcowych przydatnych do produkcji piasków szklarskich, z uwzględnieniem formacji geologicznych tych utworów, a także perspektywy powiększenia bazy zasobowej, z wydzieleniem obszarów perspektywicznych i oszacowaniem wielkości zasobów perspektywicznych.
The paper is the trial of outlook for the issues connected with the production of glass in Poland, especially in the context of proven reserves and perspective resources of the glass sand as a main raw material for discussed industry. It presents the situation of the Polish glass industry with regard to: historical outline, structure of the glass production, characteristics of main producers (of construction glass, containers and tableware glass), in relation to market changes during the last decade. Paper discusses also current structure of domestic supply of glass sand. On this background, authors review current reserve base of quartz sand with regard to their geological formations, as well as the perspectives of enlargement of resources. A proposal of perspective areas and estimation of perspective resources of glass sand was also presented.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2009, 76; 17-29
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Waloryzacja i hierarchizacja złóż kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce
Valorization and hierarchy of natural sand-gravel aggregates deposits in North-eastern Poland
Autorzy:
Kot-Niewiadomska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394261.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
waloryzacja
hierarchizacja
kruszywa naturalne żwirowo-piaszczyste
północno-wschodnia Polska
valorization
hierarchy
natural sand and gravel aggregates
north-eastern Poland
Opis:
Celem artykułu była odpowiednia selekcja i uporządkowanie złóż perspektywicznych kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych północno-wschodniej Polski, pod względem atrakcyjności ich zagospodarowania, z uwzględnieniem czynników geologiczno-górniczych i środowiskowo-planistycznych. Waloryzacja opierała się na czterech kryteriach: złożowo-surowcowych, górniczych, środowiskowych i planistycznych. Przyjęte kryteria złożowo-surowcowe pozwoliły na wytypowanie do waloryzacji tylko 31 złóż, spośród ponad 1300 niezagospodarowanych lub zaniechanych w województwie warmińsko-mazurskim, mazowieckim i podlaskim. Niezbędne warunki, które złoża musiały spełnić to zasoby przekraczające 5 mln ton (przy punkcie piaskowym poniżej 50%) lub 20 mln ton (dla punktu piaskowego od 50 do 75%) w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim. Wyjątek stanowiło województwo mazowieckie, uznane przez autorów waloryzacji za region deficytowy. W takim przypadku punkt piaskowy kruszyw mógł znajdować się w przedziale 75-90% dla zasobów powyżej 5 mln ton. Kryteria górnicze określały stopień trudności eksploatacji złoża i odstawy surowca, natomiast środowiskowe i planistyczne wskazywały na ograniczenia dostępności złóż z uwagi na ochronę przyrody i sposób zagospodarowania powierzchni nad złożem. Przeprowadzona waloryzacja wskazała, że wysoką ochroną należy objąć 22% zasobów kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w województwie mazowieckim, 30% w województwie warmińsko-mazurskim i aż 40% zasobów w województwie podlaskim. Do powszechnych ograniczeń w grupie kryteriów górniczych należy przynależność złóż do II grupy zmienności oraz znaczna odległość od potencjalnych odbiorców, rzadziej miąższość nadkładu. Wśród ograniczeń środowiskowych najczęstszą przyczyną utrudnionej dostępności jest występowanie obszarowych form ochrony przyrody (głównie obszary NATURA 2000, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu), ochrony wód podziemnych (Główne Zbiorniki Wód Podziemnych) oraz lasów ochronnych. Zdecydowanie mniejsze znaczenie w zakresie dostępności złóż mają ograniczenia planistyczne. Za najważniejsze uznać należy położenie kilku z nich w granicach pośredniej ochrony ujęć wód, co w chwili obecnej zupełnie wyklucza te złoża z możliwości eksploatacji.
This paper presents the appropriate selection and hierarchy of natural sand-gravel aggregates deposits in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships), taking into account possibilities and limitations of their management. The schema of multicriterial valorization of mineral deposits was based on four separate groups of factors. The first group includes the quality of the mineral and the quantity of resources. Other criteria relate to geological-mining parameters of deposits and environmental or spatial planning limitations of deposits accessibility. On the basis of the first criterion, only 31 natural sand-gravel aggregates deposits in North-eastern Poland were selected to valorization. Resources of these deposits are larger than 5 million tons (sand point under 50 percent) or 20 million tons in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeship (sand point from 50 to 75 percent). The deposits of the Mazowieckie Voivodeship, which was recognized as an aggregate deficient region containing deposits with resources over 5 million tons but a sand point from 75 to 90 percent, were also taken into account. The paper also examines geological-mining criteria related to the geological structure of deposits and options for the transportation of raw materials to recipients. Environmental-spacial planning criteria indicated the possibility of deposits management taking into account environmentally protected areas, water protection, and land use. Valorization revealed that 22 percent of sand-gravel aggregates resources in the Mazowieckie Voivodeship, 30 percent in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship and 40 percent in the Podlaskie Voivodeship should be covered by high protection. All deposits belong to the second group of deposits' variability. Moreover, they are located a considerable distance from potential recipients. The most common environmental constraints are environmentally protected areas (Natura 2000 area, landscape parks, and areas of protected landscape) along with groundwater protection (quaternary main aquifers) and forests protection. Medial zones of water intakes protection are the most important factors among the spatial planning limits.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 97-106
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The development of the glass industry in central Vietnam
Rozwój przemysłu szklarskiego w centralnej części Wietnamu
Autorzy:
Mikoláš, M.
Drenda, J.
Pechar, T.
Tvrdý, J.
Mikušinec, J.
Abrahámovský, J.
Néč, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216202.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Vietnam
feldspar raw material
quartz sand
dolomitic limestone
carbonate rocks
glass industry
Wietnam
skaleń
piasek kwarcowy
wapień dolomitowy
karbonatyzacja
przemysł szklarski
Opis:
A modern society is characterized by functional infrastructure and sufficient number and variety of materials in the form of various technical goods. All these civilization achievements are not only the result of human skills, but their material principles are based on industrial minerals. This group of materials includes a wide range of the natural raw materials which are used in many industries. This includes the raw materials for the manufacture of glass, ceramics or fillers. In 2014 was complete three-year international development aid project under the title “The Development of the Glass Industry in Central Vietnam”. The aim of the project was to find suitable sources of raw materials in formulations for glass production based on previously proven Phong Dien deposit of glass sand. Works carried out for the Czech Development Agency the GET Company from Czech Republic, Prague. In addition to the optimisation of the glass batch, detailed technological research was also implemented with the goal of achieving the full utilisation of Vietnamese raw materials for the manufacture of high quality glass. The production programme may be varied – focusing not only on the purest crystal type glass, but also on flat glass and container glass and even coloured glass.
Współczesne społeczeństwo charakteryzuje się funkcjonalną infrastrukturą oraz wystarczającą liczbą i różnorodnością materiałów w postaci różnych technicznych dóbr. Te wszystkie osiągnięcia cywilizacyjne są nie tylko rezultatem ludzkich zdolności, ale również źródeł materialnych opartych na przemysłowych złożach minerałów. Ta grupa minerałów zawiera szeroki zakres naturalnych surowców, które są stosowane w wielu działach przemysłu. W ich skład wchodzą surowce stosowane do produkcji szkła, ceramiki lub wypełniaczy. W 2014 roku ukończono trzyletni międzynarodowy projekt badawczy zatytułowany: „Rozwój przemysłu szklarskiego w centralnej części Wietnamu”. Celem projektu było znalezienie odpowiednich źródeł surowców mineralnych niezbędnych do produkcji szkła na bazie wcześniej sprawdzonych złóż piasku szklanego Phong Dien. Prace wykonano dla Czeskiej Agencji Rozwoju przez firmę GET Company z Pragi. Oprócz przeprowadzonej optymalizacji gatunków szkła, wykonano również szczegółowe badania technologiczne w celu pełnego wykorzystania wietnamskich surowców do produkcji wysokiej jakości szkła. Program produkcji szkła może być wieloraki, skoncentrowany nie tylko na najczystszym szkle typu kryształ, ale również na szkle płaskim (szyby), szkle gospodarczym i nawet szkle kolorowym.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 3; 143-162
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe w północno-wschodniej Polsce
Natural sand and gravel aggregates of North-eastern Poland
Autorzy:
Guzik, K.
Szlugaj, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394165.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
kruszywa naturalne piaskowo-żwirowe
północno-wschodnia Polska
wydobycie kruszyw
zastosowania
natural sand and gravel aggregates
north-eastern Poland
aggregates extraction
aggregates utilization
Opis:
Artykuł prezentuje szczegółowe informacje na temat trendów rozwoju wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce w latach 2001-2011. W granicach administracyjnych trzech województw, tj. mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego wytypowano powiaty wiodące pod względem ilości pozyskiwania tych kopalin oraz wskazano położenie największych kopalń. Przedstawiono głównych producentów kruszyw wraz z asortymentem ich produkcji. Rozpatrywane województwa dostarczają łącznie około 30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Największe ilości kruszyw, głównie piasków i pospółek, pochodziły w 2010 r. z kopalń woj. mazowieckiego (łącznie około 28 mln ton). Z kolei w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim, gdzie prowadzona jest w przewadze produkcja kruszyw klasyfikowanych (żwirów, mieszanek), poziom wydobycia był rzędu około 20 mln ton/r. Obecnie eksploatacja złóż kruszyw w woj. mazowieckim skoncentrowana jest głównie w powiatach: żyrardowskim, ostrołęckim, sokołowskim, płockim oraz żuromińskim. W województwie podlaskim najważniejsze kopalnie położone są w powiatach: sokólskim, suwalskim oraz grajewskim, a w województwie warmińsko-mazurskim w powiatach: ostródzkim, działdowskim oraz olsztyńskim. W artykule przeanalizowano ponadto związki rozwoju produkcji kruszyw z głównymi kierunkami ich użytkowania. Wskazano największych dostawców żwirów i mieszanek klasyfikowanych dla potrzeb produkcji betonu towarowego i wyrobów betonowych oraz wymieniono źródła dostaw piasków i pospółek dla budownictwa drogowego (budowa nasypów i podbudowa dróg). Ponadto szczegółowo przedstawiono zakres realizowanych w ostatnich latach w północno-wschodniej Polsce inwestycji drogowych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych.
This paper presents detailed information about tendencies in sand and gravel aggregates extraction and production in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships) in the years 2001-2011. Districts where the extraction of sand and gravel aggregates is most intensive have been selected and the biggest mines have been indicated. Moreover, the paper identifies the major producers of such aggregates and characterizes the range of manufactured products. North-eastern Poland provides around 30% of the volume of domestic sand and gravel extraction. The most important supplier, especially of raw sand and non-classified mix, is the Mazowieckie Voivodeship with output of around 28 million tpy in 2011. A slightly lower level of extraction, approximately 20 million tpy, is reported in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships where particularly classified sand, gravel, and mix are obtained. The exploitation of sand and gravel deposits in the Mazowieckie Voivodeship is conducted primarily in Żyrardów County, Ostrołęka County, Sokołów County, Płock County, and Żuromin County. In the Podlaskie Voivodeship, the largest output of sand and gravel comes from Sokółka County, Suwałki County, and Grajewo County; whereas in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship, the most important mines are situated in Ostróda and Działdowo counties, as well as in Olsztyn County. The next section of the paper analyzes relations between the production level of sand and gravel aggregates and their main consumption directions. It points out the main companies delivering gravel and mixes for ready-mix concrete and concrete prefabricates production, and summarizes the main sources of sands and sand-gravel mixes utilized in road construction. Moreover, the paper describes in detail new road construction in the examined voivodeships of North-eastern Poland over the last six years (according to the National Road Construction Programme).
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 19-35
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rare earth elements pilot studies of the baltic marine sands enriched in heavy minerals
Pilotażowe badania pierwiastków ziem rzadkich w piaskach morskich Bałtyku wzbogaconych w minerały ciężkie
Autorzy:
Mikulski, S. Z.
Kramarska, R.
Zieliński, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216778.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
rare earth elements (REE)
heavy minerals
marine sand
paleo shoal
Baltic Sea
pierwiastki ziem rzadkich
minerały ciężkie
piasek morski
paleo mierzeja
Morze Bałtyckie
Opis:
The carried out pilot work on the concentration of rare earth elements (REE) in the Baltic marine sands from the Odra and Słupsk Banks showed that in some places their accumulations are quite interesting in terms of the placer deposits and may be the subject of an interesting prospecting project. The results of ICP-MS and electron microprobe (CAMECA SX-100) investigation confirm the close relationship of REE concentration to heavy minerals content in the sediments of marine sands. It is indicated, in addition to monazite, as a primary mineral carrier of rare earth elements. The vast preponderance of light REE is noted in the samples of heavy mineral concentrates from the Odra and Słupsk Banks as well as in the beach sand sample from the Hel Peninsula. The highest concentrations are achieved mainly by cerium and almost two times less by lanthanum. The total REE in the most interesting considered samples range from c.a. 0.14% (trench on the beach) to 0.9% (heavy minerals concentrate from the Odra Bank). The high contents of REE are accompanied by a high concentration of Th (900–150 ppm). Neodymium (0.1–0.17% Nd), whose presence is associated with the presence of pyrochlore and Nb-rutile also appears in the heavy minerals concentrate samples. It is necessary to systematically identify heavy minerals resources in the Baltic sands. More detailed research should cover the prospective areas situated to the North-East from the documented placer fields of the Odra Bank, as well as tentatively identified areas of the Słupsk Bank and submarine paleo-slope of the Hel Peninsula.
Przeprowadzono pilotażowe prace nad koncentracją REE w piaskach bałtyckich za pomocą metodyki ICP-MS oraz mikrosondy elektronicznej (CAMECA SX-100). Analizy chemiczne składu jakościowego i ilościowego pierwiastków ziem rzadkich w próbkach piasków z koncentratów minerałów ciężkich z Ławicy Odrzanej oraz z Ławicy Słupskiej jak również z wkopu na plaży na Półwyspie Helskim (16,6 km plaży wybrzeża) osiągają zawartości REE, które mogą być interesujące pod względem surowcowym. Wyniki oznaczeń potwierdzają zależność koncentracji REE od procentowej zawartości minerałów ciężkich w osadach piasków morskich. Wskazują ponadto na monacyt jako główny wśród minerałów nośnik REE. W zbadanych próbkach koncentratów minerałów ciężkich oraz w próbce z Półwyspu Helskiego jest zdecydowana przewaga LREE. Najwyższe koncentracje osiąga głównie cer, a prawie dwukrotnie niższe lantan. Suma REE w wyżej wymienionych najciekawszych pod względem zawartości REE próbkach mieści się w zakresie od około 0,14% (wkop na plaży) do około 0,9% (koncentrat z Ławicy Odrzanej). Wysokiej koncentracji REE towarzyszy wysoka zawartość Th (900–150 ppm). W próbkach koncentratu minerałów ciężkich pojawia się również neodym (0,1–0,17% Nd), którego obecność jest związana z pojawianiem się pirochloru oraz Nb-rutylu. Konieczne jest systematyczne rozpoznanie zasobów minerałów ciężkich w piaskach bałtyckich. Dokładniejszymi badaniami powinny być objęte obszary perspektywiczne położone na północny wschód od pól złożowych objętych dokumentacją zasobową „Ławica Odrzana”, wstępnie rozpoznane obszary na Ławicy Słupskiej oraz podwodny skłon (paleo-mierzeja) Półwyspu Helskiego.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 4; 5-27
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wskaźniki zużycia kruszyw do betonu w budynkach jednorodzinnych
The consumption ratios for aggregates to concrete in single-family houses
Autorzy:
Machniak, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216159.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
górnictwo odkrywkowe
piasek
żwir
budownictwo jednorodzinne
zużycie betonu
zużycie kruszyw
open cast mining
sand
gravel
single family construction
consumption of concrete
consumption of aggregates
Opis:
Kruszywa znajdują szerokie zastosowanie zarówno w budownictwie liniowym jak i kubaturowym. W ostatnich latach, pod względem ilościowego zapotrzebowania, nieznacznie chłonniejszym segmentem jest budownictwo liniowe. Po zakończeniu realizacji dużych inwestycji infrastrukturalnych, współfinansowanych ze środków UE, budownictwo kubaturowe stanie się jednak największym konsumentem kruszyw. Ze względu na brak dokładnych informacji o zużyciu kruszyw w tym segmencie budownictwa, a w szczególności regionalnym jego rozkładzie, zachodzi potrzeba oszacowania jednostkowych wskaźników ich zużycia w różnych typach obiektów kubaturowych. W pracy przedstawiono statystyczny obraz zapotrzebowania na kruszywa do produkcji betonu w zależności od wybranych cech budynków jednorodzinnych. Jako podstawę do określenia jednostkowego zużycia kruszyw przyjęto ilość betonu zestawioną w dokumentacjach projektowych oraz średnią zawartość kruszyw w mieszance betonowej. Zużycie kruszyw określono względem takich cech budynku, jak: powierzchnia zabudowy, powierzchnia całkowita, powierzchnia użytkowa, kubatura. Dokonano również oceny zużycia w zależności od rozwiązań konstrukcyjnych stropów oraz ważniejszych cech architektonicznych, tj. liczby kondygnacji nadziemnych i podziemnych. Z przeprowadzonych analiz wynika, że zużycie kruszyw zależy zarówno od wielkości budowanego domu, ale też od jego typu architektoniczno-konstrukcyjnego. [...]
Natural aggregates are widely used both in ribbon and volumetric construction. In respect of quantitative demand, ribbon construction has been definitely much more receptive in recent years. After completion of implementation of large infrastructural investments, co-financed by EU funds, volumetric construction will become one of major directions of sale of aggregates. Due to a lack of accurate information about consumption of aggregates in this construction segment, it is important to estimate the unit consumption ratios in different types of volumetric structures. The thesis presents the statistical image of demand for aggregates depending on selected features of single-family buildings. The basis assumed for determining unit consumption of aggregates is the amount of concrete juxtaposed in design documentations and average content of aggregates in concrete mix. Consumption of aggregates has been defined in respect of such features of a building as: building area, total area, usable area, volume. Also, consumption was assessed depending on structural solutions of ceilings and major architectonic features: the number of storeys above ground and underground. The conducted analyses imply that consumption of aggregates varies according to not only the size of a house under construction, but also the architectural-constructional type of the building. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 3; 135-148
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda do oceny wpływu eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze doliny Jasiołki
The use of AHP multi-criteria method and Leopold matrix to assess the impact of gravel and sand pits on the environment of the Jasiolka valley
Autorzy:
Sobczyk, W.
Kowalska, A.
Sobczyk, E. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217034.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wielokryterialna metoda AHP
macierz Leopolda
złoże żwirowe
złoże piaskowe
obszary Natura 2000
AHP multicriteria method
Leopold matrix
gravel deposit
sand deposit
Natura 2000 areas
Opis:
Zadaniem sieci Natura 2000 jest zachowanie bioróżnorodności przy zrównoważonym rozwoju regionów. Działalność górnicza może być prowadzona, gdy nie oddziałuje negatywnie na obszary ochronione. W artykule opisano przedmioty ochrony na obszarze Natura 2000 Jasiołka. Scharakteryzowano rodzaje negatywnego oddziaływania eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze. Przedstawiono wpływ wydobycia złóż piasków i żwirów w Trzcianie na przedmioty ochrony sieci Natura 2000. Przeprowadzono ocenę tego wpływu z wykorzystaniem wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda. Oceny wpływu eksploatacji kruszyw na środowisko dokonało 35 ekspertów, których kompetencja obejmowała wszystkie elementy oceny analizowanego problemu. Reprezentowali oni następujące dziedziny nauki: geologia, górnictwo, zarządzanie środowiskiem, inżynieria środowiska, ochrona środowiska, ekologia. Eksploatacja złoża piasków i żwirów w Trzcianie wywiera największy wpływ na biosferę, w szczególności na florę, następnie na hydrosferę i litosferę. Oddziaływanie to jest jednak mało znaczące. Wydobycie kruszywa naturalnego w Trzcianie nie posiada znamion negatywnego wpływu na okoliczne obszary Natura 2000. Eksploatacja kopaliny w niewielkim stopniu wpływa na stosunki wodne obszaru. Zmiana rzeźby terenu, szaty roślinnej i degradacja gleby są przejściowe. Rekultywacja w kierunku rolnym umożliwiła powrót do zagospodarowania terenu zgodnego z tym, jaki był przed przystąpieniem do eksploatacji. Stwierdzono, że inwestycja po zakończeniu wydobycia i po rekultywacji wodnej wzbogaci siedliska rzeczne i dolinowe, tworząc nowe miejsca dla rozrodu i bytowania fauny. Podkreślono, że zrekultywowane tereny są cennym elementem środowiska: siedliskiem chronionych roślin oraz miejscem wypoczynku i żerowania wielu gatunków zwierząt. Opisany przykład oddziaływania eksploatacji kopaliny na środowisko skłania do spojrzenia na górnictwo jako na działalność tworzącą nowe wartości. Ocena rzeczywistego wpływu górnictwa na środowisko na podstawie działających żwirowni pozwala znaleźć optymalne rozwiązanie dla obu stron.
The challenge of the Natura 2000 network is the conservation of biodiversity with sustainable development of the regions. Mining activity can be conducted when it does not affect the protected areas in a negative way. This paper describes the objects of protection in the Natura 2000 Jasiołka. The types of negative impact on the environment of the exploitation of gravel and sand are characterized. The influence of extraction of sand and gravel deposits in Trzciana on the objects of protection of Natura 2000 areas is also presented. To assess that impact the AHP multi-criteria method and Leopold matrix have been used. The assessment of the aggregates mining on the environment has been conducted by 35 experts who are competent in all elements of the analyzed problem. They represented the following fields of expertise: geology, mining, environmental management, environmental engineering, environmental protection, ecology. The exploitation of sand and gravel deposit in Trzciana has the greatest impact on the biosphere, in particular the flora, then on the hydrosphere, and on the lithosphere. However, this impact is significant. Mining of the natural aggregates in Trzciana does not have negative influence on the surrounding Natura 2000 areas. Mining influence on the water relations is very limited. The change in landscape, vegetation and soil degradation are temporary. Agricultural reclamation allowed for restoration of the original function of the terrain as it was before the commencing of mining activity. It has been noted that the investment after the end of mining activity and after water reclamation will enrich the river and valley habitats, creating new places for breeding and dwelling of fauna. It is emphasized that the reclaimed areas are valuable component of the environment: habitat of protected plants and a place of rest and preying for many species of animals. The described example of impact of mining on the environment inclines one to look at mining as an activity that creates new values. The assessment of the actual influence of mining on the environment based on the active gravel pits allows for finding an optimal solution for both sides.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 2; 157-172
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalne i modyfikowane minerały w uzdatnianiu wód podziemnych
Natural and modified minerals in remediation of groundwaters
Autorzy:
Kaleta, J.
Papciak, D.
Puszkarewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216909.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
piasek kwarcowy
masa chemicznie aktywna
klinoptylolit
modyfikowany zeolit
żelazo
mangan
azot amonowy
quartz sand
chemically active masses
clinoptylolite
modified zeolite
iron
manganese
ammonium nitrogen
Opis:
W artykule zsyntetyzowano wyniki badań dotyczących usuwania żelaza, manganu i azotu amonowego z wód podziemnych w procesie filtracji. Jako materiały filtracyjne stosowano minerały w formie naturalnej oraz zmodyfikowanej, takie jak: piasek kwarcowy, masa MZ-10, masa Defeman, modyfikowany klinoptylolit oraz przetworzony zeolit o nazwie Crystal-Right. Złoże z piasku kwarcowego usuwało żelazo łatwowytrącalne i stosowane było jako pierwszy stopień filtracji. Skutecznym procesem odmanganiania (drugi stopnień filtacji) okazała się filtracja przez masę uaktywnianą nadmanganianem potasu (VII) o nazwie MZ-10 oraz rudę manganową (złoże brausztynowe) o nazwie Defeman. Masy chemicznie aktywne zmniejszały również w pewnym stopniu zawartość azotu amonowego. Wysoka cena masy MZ-10 skłoniła autorów artykułu do poszukiwania jej zamiennika, którym mógłby być klinoptylolit. Porównując obydwa złoża można stwierdzić, że masa MZ-10 skuteczniej od klinoptylolitu usuwała z badanej wody podziemnej mangan oraz związki powodujące barwę i mętność. W odniesieniu do związków żelaza klinoptylolit i złoże MZ-10 pracowały porównywalnie. Porównując natomiast hydraulikę obu złóż można stwierdzić, że lepszym okazał się klinoptylolit. Na złożu MZ-10 szybciej wzrastały opory filtracyjne, co będzie skutkowało koniecznością częstszego płukania mechanicznego. Pomimo gorszych efektów uzyskiwanych z zastosowaniem modyfikowanego klinoptylolitu złoże to może być konkurencyjne w stosunku do masy MZ-10 z uwagi na jego niższą cenę. Należy liczyć się z lepszą pracą tego złoża w kolejnych cyklach filtracyjnych, po wytworzeniu się naturalnych powłok składających się z dwutlenku manganu i tlenków żelaza. Wysokim wymaganiom odnośnie usuwania związków żelaza i manganu oraz azotu amonowego sprostała przetworzona masa zeolitowa Crystal-Right 100. W I cyklu filtracyjnym złoże Crystal-Right 100 usuwało skutecznie żelazo, azot amonowy oraz do pewnego momentu mangan. W początkowej fazie pracy złoża nastąpiła znaczna obniżka twardości wody. Regeneracja zużytego złoża solanką przywróciła tylko w pewnym stopniu właściwości oczyszczające złoża (II cykl filtracyjny). Żelazo usuwane było skutecznie w całym cyklu, natomiast znacznie gorsze efekty uzyskiwano w zakresie usuwania manganu i azotu amonowego.
The paper is a synthesis of results of research concerning removal of iron, manganese and ammonia nitrogen from groundwaters in filtration process. Minerals in both natural and modified forms, as: quartz sand, catalytic mineral masses, MZ-10 and Defeman, modified clinoptylolite and processed zeolite named Crystal-Right were applied as filtration materials. Quartz sand bed removed easily precipitable iron and it was applied as the first stage of filtration. Filtration through a bed mass, activated with potassium permanganate (VII) named MZ-10 and through manganese ore named Defeman (battery manganese bed), appeared to be effective process for removal of manganese (second stage of filtration). Active chemical masses reduced also the contents of ammonium nitrogen to some degree. High price of the MZ-10 mineral mass induced the authors of this paper to search for its substitute, with clinoptylolite as the likely candidate. From comparison study of both beds it can be concluded that the MZ-10 catalytic mineral masses is more effective than clinoptylolite in removing manganese and other coloring and turbidity-causing compounds from groundwaters. In respect to iron compounds, clinoptylolite and the MZ-10 bed showed comparable performance. However, in hydraulic terms, clinoptylolite exhibited better characteristics in comparison of both beds. Filtration resistance grew at much higher pace in MZ-10 bed, with a resulting need to apply mechanical rinsing operation more frequently. Despite inferior results obtained with modified clinoptylolite, the cheaper clinoptylolite bed may still be competitive to the MZ-10 catalytic mineral mass. One should expect better performance of the clinoptylolite bed in subsequent filtration cycles, i.e. once natural coats, consisting of manganese dioxide and iron oxides, have developed. Processed zeolite mass, Crystal-Right 100, met high requirements for removing iron and manganese compounds, as well as ammonium nitrogen. In its first filtration cycle, the bed of Crystal-Right 100, was effective in removing iron, ammonium nitrogen as well as, up to a certain moment, manganese as well. In the initial phase of bed operation water hardness became reduced considerably. Regeneration of spent bed with brine restored its purifying qualities only to a certain degree (2nd filtration cycle). Iron was effectively removed over the entire cycle, while the results of removing manganese and ammonium nitrogen were much poorer.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 1; 51-63
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies