Temat: RATIONALITY - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Siateczkowy model rozwoju nauki a struktura racjonalnego działania
The Reticulated Model of Scientifi c Change and the Structure of Rational Action
Autorzy:: Michalska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/577750.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: PHILOSOPHY OF SCIENCE
RATIONALITY
Opis:: In the paper I put to analysis the reticulated model of scientific change, introduced by Larry Laudan in his Science and Values, aiming at reconstruction of the concept of rationality it presupposes. In elaborating on the model's structure I draw on Jurgen Habermas' s theory of speech acts and discuss the concept of instrumental rationality. I argue that in the area of philosophy of science, the model heralds the demise of a classical ideal of rationality, based solely on the notion of justification of judgments. My claim is that reticulated model demands that the analytical paradigm, the scope of which remains confined to a semantic dimension of science, should be replaced with a properly understood instrumental model of rationality, displaying both semantic and pragmatic facet of cognition.
Źródło:: Zagadnienia Naukoznawstwa; 2011, 47, 1(187); 41-58
0044-1619
Pojawia się w:: Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Cultivating fiction in the iron cage of reason: some remarks on knowledge, power and democracy
Autorzy:: Filipowicz, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1916672.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: rationality
knowledge
interpretation
freedom
democracy
Opis:: The article confronts key notions framing our understanding of modernity, such as rationality, knowledge, freedom and democracy, opening the space of a critical interpretation undermining the superficial take on modernity as an embodiment of integrity, putting together the noble principles of knowledge and liberty. Drawing on the thought of Max Weber, exploring the symbolism of his metaphor of “iron cage of rationality”, the article emphasizes a paradoxical sense of the experience of modernity. In concluding statements it defies and calls into question a standard reading of democracy, viewed as an embodiment of freedom and rational self-definition.
Źródło:: Nauka; 2020, 3
1231-8515
Pojawia się w:: Nauka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: The rise of cognition industry and the impoverishment of scientific reason
Narodziny przemysłu poznawczego i pauperyzacja rozumu naukowego
Autorzy:: Filipowicz, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2121198.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: enlightenment
rationality
cognition
mythology
science
Opis:: The article, drawing on the tradition of Frankfurt School, brings to the focus a great paradox of the Enlightenment – a hidden affinity of rationality and mytho- logy. Noticing the phenomenon of great enthusiasm, underlying the message of the Enlightenment, it tries to pin down the starting point of a new scientistic eschatology – bringing to life a mirage of unending prosperity and unlimited pro- fusion, following the advances of science. The idea of accumulation of knowledge is approached as a pivot of a new mythology. At the same time, putting light on the notion of “cognition industry”, the article offers critical insights tracing an inevitable erosion of high-minded dreams and expectations. Cognition industry is studied as a machinery turning up-side down the hopes of the Enlightenment – protecting the interests of instrumental rationality, and replacing the ideal of getting at the truth with the mechanism putting in motion the “production” of truth, operating in a domain of narrowly calibrated utility.
Źródło:: Nauka; 2022, 1; 7-36
1231-8515
Pojawia się w:: Nauka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Od empiryzmu zorientowanego na cele do racjonalności kooperacyjnej.Uwagi na temat projektu filozoficznego Nicholasa Maxwella
FROM AIM ORIENTED EMPIRICISM TO COOPERATIVE RATIONALLY. REMARKS ON NICHOLAS MAXWELL’S PHILOSOPHICAL PROJECT
Autorzy:: Michalska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/577262.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: AOE
RATIONALITY
REVOLUTION
SCIENTIFIC GROWTH
COMPREHENSIBILITY
Opis:: The paper examines the transition between Nicholas Maxwell’s philosophy of science, called Aim Oriented Empiricism (AOE), and the project of the revolution in the sciences and the arts advocated by him. The aim is to demonstrate that, contrary to what author seems to be convinced of, the former does not entail the latter. It is at the same time argued that the conception of science propounded by Maxwell has serious pragmatic consequences and marks out certain attitudes – AOE does indeed necessitate far-reaching institutional changes, yet these ought to be viewed as the results of rank-and-file initiatives and transformations as opposed to being construed as the upshot of attempted implementation of a philosophic design.
Źródło:: Zagadnienia Naukoznawstwa; 2011, 47, 3(189); 305-323
0044-1619
Pojawia się w:: Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: A “Good Enough” Choice: Bounded Rationality in Migration Destination Choice
Autorzy:: Brunarska, Zuzanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/579707.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: MIGRATION
DESTINATION CHOICE
PROCESS
BOUNDED RATIONALITY
TYPOLOGY
Opis:: The study intends to fill a gap in the literature on migration destination choice, which focuses on the outcome of a decision process, while largely neglects the very process of arriving at an outcome. Using qualitative material collected during 150 face-to-face interviews with Polish migrants to four EU countries and Australia, this article develops a general typology of decision makers involved in choices of migrant destinations. It applies the concept of bounded rationality to analyse the ways in which these migrants have chosen their host locations and, focusing on their rationality, explores manifestations of its boundedness. It also discusses the issue of information search by destination choice, showing that under relatively low perceived risks associated with migration, the process of knowledge building tends to be based on experience rather than on in-depth research.
Źródło:: Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2019, 45, 2 (172); 43-62
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:: Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: On the epistemic dimension of religion
Autorzy:: Gutowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/704546.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: agnosticism, atheism, rationality, religious beliefs, religious faith, theism, truth
Opis:: Contrary to a widespread thesis about the non-cognitive character of religious beliefs, I argue that it is beneficial to highlight and not marginalize the place of religion in the epistemic sphere. At least some religious beliefs (especially theism) can be qualified as true or false. Holding them as true is usually based on the evidence which is not widely accepted. This, however, does not entail that these beliefs are not true. If they are true, then holding them to be true should be seen as rational, despite of the fact, that the supporting evidence does not seem to be strong in the light of current epistemic standards of justification. It does not mean, however, that such beliefs can be hold with the highest assertion if they evoke serious doubts. Changes in religious doctrines and religious pluralism do not constitute a sufficient reason for excluding religion from the epistemic sphere, as a similar situation concerns many academic disciplines, such as philosophy, or psychology.
Źródło:: Nauka; 2017, 4
1231-8515
Pojawia się w:: Nauka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Max Weber’s “model” of historical research
Autorzy:: Drozdowicz, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/704370.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: “spirit” of capitalism
protestant ethics
historical generalizations
“modeling”
rationality
“profession as a mission
Opis:: This paper is a voice in the discussion on research procedures, postulated and put into practice by Max Weber. I’m particularly interested in his historical research and the outcomes he gained from it. I see in it some original solutions, including those, which might successfully be put (and they are) many times in modern humanistic research. Some of them, for example weberian modeling (today called “idealization”), became serious theories. By Weber himself this “modeling” is linked more to a research practice of his, then a formulated theory of scientific research. That’s why I use the quotation marks in the title of my paper.
Źródło:: Nauka; 2009, 3
1231-8515
Pojawia się w:: Nauka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Słabe państwo i solwatacja społeczna w obszarze łączenia pracy z rodzicielstwem
Weak State and Social Solvation in Combining Parenting with Work
Autorzy:: Sarnowska, Justyna
Pustułka, Paula
Wermińska-Wiśnicka, Iga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/427361.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: słabe państwo
praktyki rodzinne
mikroracjonalność
solwatacja społeczna
weak state
family practices
micro-rationality
social solvation
Opis:: Celem artykułu jest wyjaśnienie powiązań między trzema poziomami rzeczywistości społecznej związanej z pracą i rodzicielstwem, tj.: makro – polityką państwa i koniunkturą gospodarczą, mezo – strukturą organizacyjną i sieciami społecznymi oraz mikro – indywidualnymi strategiami rodziców-pracowników w łączeniu obowiązków domowych i zawodowych. Proponujemy koncepcję solwatacji społecznej, która ilustruje „rozpuszczanie się” porządku prawnego narzuconego przez państwo w substancji społecznej i powoduje odmienność mikroracjonalnych strategii pracujących rodziców od założeń systemowych. Wskazujemy na sferę mezo, zoperacjonalizowaną jako kultura organizacyjna miejsca pracy i sieci społeczne rodziców. Zastanawiamy się, jakie są wpływy oczekiwań pracodawców i współpracowników na praktyki godzenia obowiązków rodzinnych i zawodowych przez jednostki.
The aim of this article is to explain the links between three levels of social reality connected with work and parenting. These levels are state policy and economy, organizational structures and social networks and individual choices of employed parents concerning the reconciliation of work and family. Adopting the frameworks of weak states, doing family as well as work and life balance (WLB), we argue that it is social solvation that causes differentiated micro-rational strategies of working parents. The analysis combines and contrasts divergent perspectives on work and family. We argue that the mezzo level, i.e. organizational culture of the workplace and parents’ networks, is undervalued in social research. In addition, we showcase the effects of people’s expectations, or social control at the workplace, on the practices of reconciling work and family observed among individuals.
Źródło:: Studia Socjologiczne; 2020, 2(237); 135-162
0039-3371
Pojawia się w:: Studia Socjologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Istota i mechanizmy funkcjonowania demokracji "ad hoc"
The Essence and Mechanisms of Ad Hoc Democracy
Autorzy:: Szewczak, Wiktor
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2135510.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: decyzje polityczne
demokracja
media
racjonalność
demokracja ad hoc
democracy
rationality
ad hoc democracy
political decisions
Opis:: Artykuł przedstawia jeden z mechanizmów kształtujących decyzje polityczne we współczesnych systemach demokratycznych, nazwany „demokracją ad hoc”. Polega on na podejmowaniu decyzji politycznych, przyjmujących postać uregulowań o charakterze ogólnym i abstrakcyjnym, na podstawie przesłanek o charakterze jednostkowym. Po zdefiniowaniu i określeniu istoty demokracji ad hoc ukazano typowy przebieg oraz przykłady ilustrujące, jak również wskazano na najważniejsze konsekwencje jego występowania. W dalszej części zanalizowano mechanizmy prowadzące do wytwarzania się demokracji ad hoc. Przedstawione wyjaśnienie zakłada, że podstawowym jej źródłem jest interferencja wewnętrznie niespójnych logik działania trzech podmiotów funkcjonujących w sferze polityki: mediów relacjonujących wydarzenia polityczne, społeczeństwa formułującego oczekiwania wobec systemu politycznego oraz decydentów politycznych działających w obrębie tego systemu. Na koniec postawiono hipotezę mówiącą, iż na oddziaływanie demokracji ad hoc szczególnie silnie są narażone systemy społeczne w fazie nasilonych zmian i procesów demokratyzacyjnych. Hipoteza ta została uzasadniona i uprawdopodobniona przez wskazanie przesłanek odnoszących się do Polski w okresie transformacji systemowej.
The article presents a particular mechanism of political decision making in contemporary democratic systems. It is called here ‘ad hoc democracy’. This notion refers to the phenomenon of making political decisions (that are general and abstract) on the basis of premises that are individual and situational. After defining ad hoc democracy, the author reconstructs a typical scenario of the phenomenon, demonstrates selected examples of ad hoc democracy and discusses its main consequences. The analysis of ad hoc democracy construction process follows. The main cause of ad hoc democracy is defined as the interference of internally inconsistent logic of actions taken by three types of actors in political sphere: media, society (treated as an audience) and political decision-makers. In the last part of the article it is hypothesized that the systems experiencing rapid social changes and democratization processes are particularly prone to the emergence of ad hoc democracy. The hypothesis is justified and substantiated by referring to an example of Poland during the systemic transformation process.
Źródło:: Studia Socjologiczne; 2010, 2(197); 11-30
0039-3371
Pojawia się w:: Studia Socjologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Nauka i religia w kosmologii Edwarda Artura Milne’a
Science and religion in Edward Arthur Milne’s cosmology
Autorzy:: Dąbek, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/577514.pdf
Data publikacji:: 2016-04
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: relacja nauka-religia
racjonalność przyrody
kosmologia Milne’a
relationship between science and religion
rationality of nature
Milne’s cosmology
Opis:: Artykuł jest próbą rekonstrukcji i interpretacji poglądów Edwarda A. Milne’a dotyczących relacji między nauką i religią. Schematem interpretacyjnym jest zaproponowana przez I. Barboura klasyfi kacja: 1) konfl ikt, 2) neutralność, 3) dialog i 4) integracja. Poglądy Milne’a ewoluowały od postawy bliskiej niezależności, przez dialog ukierunkowany na konstruowanie spójnego obrazu świata, po integrację w postaci angażowania wyników nauki w uzasadnianie istnienia Boga-Stwórcy. O ile jego argumentacja z racjonalności przyrody jest akceptowalna, o tyle utożsamianie osobliwości początkowej z aktem stworzenia Wszechświata łamie reguły metodologii i nie znajduje poparcia w wiedzy przedmiotowej (kosmologicznej i teologicznej).
The paper is an attempt to reconstruct and interpret the views of E.A. Milne on the relationship between science and religion. This is related to I. Barbour’s fourfold typology: 1) confl ict, 2) independence, 3) dialogue and 4) integration. Milne’s view was evolving from a position close to independence, through dialogue aimed at constructing a coherent world-picture up to integration which engages science in justifi cation of the existence of God the Creator. His argument from the rationality of nature is acceptable, but identifi cation of the initial singularity with the doctrine of creation of the Universe breaks the methodological rules and is not supported by any subject knowledge (cosmology or theology).
Źródło:: Zagadnienia Naukoznawstwa; 2016, 52, 2(208); 275-292
0044-1619
Pojawia się w:: Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Metodologia nauk – dzisiaj i jutro
Autorzy:: Bremer, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1199074.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: science
types of sciences
methodology of science
rationality
truth
realism
artificial intelligence
nauka
typy nauk
metodologia nauk
racjonalność
prawda
realizm
sztuczna inteligencja
Opis:: Publikacja Metodologia nauk (2019) jest poświęcona badaniom logicznym, humanistycznym i filozoficznym, skupiającym się na tworzeniu nauki oraz na budowie i rozwoju teorii naukowych. Składa się z dwu części: Czym jest nauka? oraz Typy nauk. W części pierwszej, systematycznej, autorzy przedstawiają genezę nowożytnej nauki i filozofii nauki, akcentując zwłaszcza współczesne zmiany w rozumieniu tego, co nazywamy nauką. W części drugiej pokazują metodologiczną i treściową odrębność poszczególnych typów nauk (nauki formalne, przyrodnicze, społeczne, kognitywistyczne, humanistyczne jako nauki o kulturze oraz teologiczne). Po wycinkowym przedstawieniu wspomnianych części omówię współczesny temat, który nie znalazł się w omawianej publikacji, a który może stanowić jej uzupełnienie. Chodzi o rozumienie postępu naukowego w dobie szybko rozwijających się zastosowań sztucznej inteligencji.
The Methodology of Sciences publication (2019) is dedicated to logical, humanistic and philosophical research focusing on the creation of science and on the construction and development of scientific theories. It consists of two parts: What is science? and Types of sciences. In the first, systematic part, the authors present the genesis of modern science and the philosophy of science, emphasizing especially contemporary changes in the understanding of what we call science. In the second part they show the methodological and objective separateness of individual types of sciences (formal, natural, social, cognitive, humanistic as cultural and theological sciences). After a fragmentary presentation of the mentioned parts, I will discuss a contemporary topic that was not included in the publication in question, but which may serve as its supplement. It is about understanding scientific progress in the era of rapidly developing applications of artificial intelligence (AI).
Źródło:: Zagadnienia Naukoznawstwa; 2019, 55, 1(219); 55-71
0044-1619
Pojawia się w:: Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "RATIONALITY" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język