Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Urbanistyka" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-13 z 13
Tytuł:
Topography of the 18th-century Rzeszów and its relics in the contemporary architectural and urban space of the city
Topografia XVIII-wiecznego Rzeszowa i jej relikty we współczesnej przestrzeni architektoniczno-urbanistycznej miasta
Autorzy:
Piekarski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312717.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
urban planning
Rzeszów
heritage protection
topography
urbanistyka
ochrona dziedzictwa
topografia
Opis:
One of the icons of Rzeszów is the 18th-century perspective view of the city, known as the Wiedemann plan. The view shows the buildings and topography of the city, which was then surrounded by a system of ponds and backwaters. All representative buildings have been preserved to this day, although in slightly changed forms. Ponds and backwaters do not exist. The study described in the article was aimed at finding traces of the shores of these water reservoirs in the modern topography of the city, which is very much transformed. Maps and aerial photographs from the times when traces of the 18th-century topography were more visible were used for this purpose. The content of cartographic sources was used by overlaying digital versions of maps: historical and current, calibrating the image using a pair of points belonging to two distant objects with unchanged shapes. The information contained in the photograph was verified by making analogous geometric constructions on the photograph and on the current map. The culmination of the study was an in-situ reconnaissance. Many still clear traces of the former topography were found in the area, which may be imperceptible to an outside observer. The obtained results introduce a correction to the Wiedemann’s plan, which mapped the spatial structure of the city partly incorrectly. They supplement the knowledge base about Rzeszów, which does not sufficiently cover spatial and urban issues. They draw attention to the ignored element of the urban cultural landscape, which is the topography, often insufficiently protected.
Jedną z ikon Rzeszowa jest XVIII-wieczny widok perspektywiczny miasta, znany jako tzw. plan Wiedemanna. Na widoku przedstawione są budynki oraz topografia miasta, które było wówczas otoczone systemem stawów i rozlewisk. Wszystkie reprezentacyjne budynki, chociaż w nieco zmienionych formach, są zachowane do dzisiaj. Stawy i rozlewiska nie istnieją. Celem autora w badaniu opisanym w artykule było odnalezienie śladów po brzegach tych zbiorników wodnych we współczesnej topografii miasta, która jest bardzo zmieniona. Posłużono się do tego mapami i fotografiami lotniczymi z czasów, kiedy ślady XVIII-wiecznego ukształtowania terenu były bardziej widoczne. Treść źródeł kartograficznych wykorzystano poprzez nałożenie na siebie cyfrowych wersji map: historycznej oraz aktualnej, kalibrując obraz za pomocą pary punktów przynależnych do dwóch oddalonych od siebie obiektów o niezmienionych bryłach. Informację zawartą w fotografii zweryfikowano poprzez wykonanie analogicznych konstrukcji geometrycznych na fotografii oraz aktualnej mapie. Zwieńczeniem badania był rekonesans in situ. W jego trakcie znaleziono w terenie wiele wciąż wyraźnych śladów dawnej topografii, które dla postronnego obserwatora mogą być niezauważalne. Uzyskane rezultaty wprowadzają korektę do planu Wiedemanna, odwzorowującego strukturę przestrzenną miasta częściowo błędnie. Uzupełniają stan wiedzy o Rzeszowie, która w niedostatecznym stopniu obejmuje zagadnienia przestrzenno-urbanistyczne. Zwracają uwagę na ignorowany element miejskiego krajobrazu kulturowego, jakim jest ukształtowanie terenu, często niedostatecznie chronione.
Źródło:
Architectus; 2023, 1 (73); 17--29
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The role of fountains in the urban space of Habsburg Silesia in modern times
Rola fontann w przestrzeni miast habsburskiego Śląska w czasach nowożytnych
Autorzy:
Ludwig, Bogna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835691.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
fountain
modern urbanism
baroque
Silesia
fontanna
urbanistyka nowożytna
barok
Śląsk
Opis:
The subject of the presented publication are fountains which appeared in the market squares of Lower Silesian towns in modern times. Apart from several 17th century and Renaissance water fountains, all of them were created at the turn of the 18th century until the 1830s, during the period of reconstruction after the damage caused by the Thirty Years’ War. The aim of this article was to determine, on the basis of analyses of forms and iconographic programmes of Silesian fountains, in comparison with analogous European examples, their role in shaping the urban composition of town squares and market squares and their commemorative message. As a result of the study, it was observed that initially, with the introduction of water features, spatial effects were arranged in a Renaissance manner, creating small concentrically composed units. Subsequently, Baroque layouts were introduced. First with short viewing axes forming urban interiors and finally with long composition axes running out of the depths of the streets and including numerous decorative views in shortened perspectives. Decorative fountains were included in the system of ordering and decorating the entire city. Dates, initials and sometimes whole surnames were used on fountains to commemorate benefactors, founders and caretakers of reconstructions of buildings and public facilities and waterworks. With the symbolism of depictions of the biblical dove and the mythological figures of Neptune, Triton and Atlas, like their European counterparts they became monuments of peace and signs of loyalty to the monarchy. Most of these investments can be linked to the two most prominent representatives of power in this period, Prince Elector Franz Ludwig von PfalzNeuburg and Johann Anton Gotthard Schaffgotsch.
Przedmiotem badania w prezentowanej publikacji są fontanny, które pojawiły się na placach miast dolnośląskich w czasach nowożytnych. Poza kilkoma wodotryskami siedemnastowiecznymi, renesansowymi, wszystkie powstawały od przełomu XVII i XVIII w. do lat 30. XVIII w. – w okresie odbudowy zamożności po stratach wojny trzydziestoletniej. Celem artykułu była próba ustalenia na podstawie analiz form i programów ikonograficznych fontann śląskich, w porównaniu z analogicznymi przykładami europejskimi, ich roli w kształtowaniu kompozycji urbanistycznej rynków i placów miast oraz ich przekazu kommemoratywnego. W wyniku studiów zaobserwowano, że początkowo za pomocą wprowadzanych wodotrysków aranżowano efekty przestrzenne na sposób renesansowy, tworząc niewielkie koncentrycznie zakomponowane jednostki. Następnie wprowadzano układy barokowe. Najpierw z krótkimi osiami widokowymi kształtującymi wnętrza urbanistyczne, a na koniec z długimi osiami kompozycyjnymi wybiegającymi z głębi ulic i uwzględnieniem licznych dekoracyjnych widoków w skrótach perspektywicznych. Ozdobne wodotryski włączone były w układ porządkowania i dekorowania całego miasta. Na fontannach przywołując daty, inicjały, a czasem całe nazwiska, upamiętniano dobroczyńców, fundatorów i opiekunów przebudów gmachów i urządzeń użyteczności publicznej oraz wodociągów. Za pomocą symboliki ukazywanych przedstawień biblijnego gołębia i mitologicznych postaci Neptuna, Trytona i Atlasa, podobnie jak ich europejskie wzorce stawały się swoistymi pomnikami pokoju oraz znakami lojalności wobec monarchii. Większość z tych inwestycji można powiązać z dwoma najznaczniejszymi przedstawicielami władzy w tym okresie biskupem księciem elektorem Franzem Ludwigiem von Pfalz-Neuburgiem i Johannem Antonem Gotthardem Schaffgotschem.
Źródło:
Architectus; 2021, Nr 2 (66); 3-15
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fontanny i wodotryski jako pomniki miejskości w nowożytnej Europie
Fountains and fontanelle as urban monuments in modern Europe
Autorzy:
Ludwig, Bogna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293852.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
fontanna
urbanistyka nowożytna
renesans
barok
fountain
modern town planning
Renaissance
Baroque
Opis:
W artykule przedstawiono wykorzystywanie fontann jako pomników w miastach nowożytnych. Ukazano genezę tej formy. Autorka wyodrębniła główne typy formalno-ikonograficzne oraz scharakteryzowała ich rozpowszechnienie. Były to typy formalne i ikonograficzne, miały jednak też swoje uzasadnienie kommemoratywne. Fontanny z Neptunem miały upamiętniać przewagi morskie kraju lub ogólnie potęgę władzy. W baroku przedstawienie Neptuna w towarzystwie Trytona lub samego Trytona nabrało nowego znaczenia – symboliki pokoju, pojednania i zmiłowania bożego nad światem. Fontanny Czterech Rzek stawały się symbolem tryumfu doczesnego i wiecznego. Przedstawienia bogów antycznych i herosów ucieleśniały siłę i zwycięstwo nad przeciwnościami losu w dziejach miasta. Miejskie fontanny symbolizowały istnienie, trwanie i dostatnie funkcjonowanie miasta, upamiętniały założycieli i dobroczyńców, były niejednokrotnie też wyrazem lojalności wobec państwa.
The paper presents the use of fountains as monuments in modern cities. It shows the genesis of this form. It extracts the main formal-iconographic types and characterizes their spread. These were the formal and iconographic types of fountains, but they also had the commemorative reasons. Neptune’s fountains were to commemorate the country’s marine superiority or the power of authority in general. In the Baroque, depiction of Neptune with Triton or Triton himself took on a new meaning – the symbol of peace, reconciliation and God’s mercy on the world. The Fountains of the Four Rivers became a symbol of temporal and eternal triumph. Representations of ancient gods and heroes embodied strength and victory over adversity in the city’s history. The city’s fountains symbolized the existence, duration and the affluent functioning of the city. They honored the founders and the benefactors and often expressed the loyalty to the state.
Źródło:
Architectus; 2020, 3 (63); 3-20
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krakow regulatory plans in the 1920s. The outline of the issues, selected cases by Marian Lenk
Krakowskie plany regulacyjne z lat 20. XX wieku. Zarys problematyki, wybrane przykłady autorstwa Mariana Lenka
Autorzy:
Motak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2174410.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Interwar Period
Dąbie
Płaszów
Podgórze
Krakow planning
okres międzywojenny
urbanistyka Krakowa
Opis:
The article presents the issues of drawing up regulatory plans for Krakow in the interwar period, on the areas incorporated into the city (Greater Krakow) between 1909 and 1915. The case studies are three plans made in the City Regulation Office, nearly in the same time (1925–1926). All three selected plans differ substantially one from the other by the size of planned area, various conditions, planned functions. These are: general regulatory plan for the Dąbie district (a vast multifunctional area), regulatory plan for a part of the Płaszów district (medium-sized residential ensemble), regulatory plan for the part of Wielicka Street (road and railway traffic system). Each case was characterized by the plans’ conditions, assumptions, features, as well as by the degree of implementation and the further transformations of the plan area. The analyses were carried out on the basis of the original plans, other available archival sources and using the literature on the subject. The main characteristics of the plans are summarized, including their similarities and differences. As a result of the analyses, all three plans were attributed to the same person, engineer Marian Lenk (1879–1961). The basic information on Lenk was provided in the following part of the article. The conclusion contains a comparison of the three discussed plans, which exemplify the phenomenon of regulatory plans in interwar Krakow. The more important features of the author of the plans Lenk’s urban creative work are listed, too.
W artykule przedstawiono, na wybranych przykładach, problematykę sporządzania planów regulacyjnych dla Krakowa w okresie międzywojennym, na obszarach przyłączonych do miasta (Wielkiego Krakowa) w latach 1909–1915. Omówiono trzy plany wykonane w Biurze Regulacji Miasta niemal w tym samym czasie (w latach 1925–1926). Wybrane plany istotnie różnią się pomiędzy sobą wielkością obszaru objętego rozplanowaniem, rozlicznymi uwarunkowaniami, planowanymi funkcjami. Są to: generalny plan regulacyjny dla dzielnicy Dąbie (rozległy obszar o wielu funkcjach miejskich), plan regulacyjny dla fragmentu dzielnicy Płaszów (zespół mieszkaniowy średniej wielkości), plan regulacyjny dla odcinka ulicy Wielickiej (układ komunikacji drogowej i kolejowej). Dla każdego przypadku dokonano charakterystyki i analizy uwarunkowań, założeń i cech planu, a także stopnia jego realizacji oraz późniejszych przekształceń obszaru objętego planem. Analizy wykonano na podstawie oryginałów planów, innych dostępnych źródeł archiwalnych oraz z wykorzystaniem literatury przedmiotu. W wyniku analiz zestawiono podstawowe cechy charakterystyczne planów, w tym dotyczące ich podobieństwa i różnice. Ustalono, że wszystkie trzy omawiane plany zostały opracowane przez tego samego autora – inż. Mariana Lenka (1879–1961). W dalszej części artykułu przedstawiono także podstawowe informacje o nim. W podsumowaniu dokonano zestawienia i porównania trzech omówionych planów jako w znacznym stopniu egzemplifikujących istotne dla rozwoju miasta zjawisko planów regulacyjnych w międzywojennym Krakowie. Wskazano ponadto ważniejsze cechy urbanistycznej twórczości autora planów – Mariana Lenka.
Źródło:
Architectus; 2022, 3 (71); 17--28
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ideological identity of New Urbanism
Identyfikacja ideowa Nowego Urbanizmu
Autorzy:
Domińczak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835610.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
New Urbanism
conservatism
traditionalism
communitarianism
Nowy Urbanizm
Nowa Urbanistyka
konserwatyzm
tradycjonalizm
wspólnotowość
Opis:
The article is devoted to the issues of ideological identity of New Urbanism and it is an attempt to expand the general knowledge about this particular phenomenon of contemporary urbanism and a complete idea of social life. It also undertakes, to a lesser extent, a polemic with some of the theses of its critics. The article adopts a method of deduction. First of all, the official declarations of the Congress for the New Urbanism (CNU), including, in particular, the Charter of the New Urbanism were analyzed. Then, the writings and publications of the precursors and founders of New Urbanism were examined. A mention was also made of the theories presented by various groups, which are now the point of reference for New Urbanists as their mentors. The conducted analyses allowed us to lay out the thesis that research conclusions are sufficient to identify New Urbanism as a conservative, or more precisely – a traditionalist movement, which aims for creative improvement of the good habits in town planning and restoration of the continuity of cultural and spatial development of local communities. New Urbanism is a defined, comprehensive philosophy of a city, understood as an idea of a diverse and family-based living community set in specific spatial conditions. This idea of local “urbanity” – a concept of social life represented in New Urbanism, fits in with the ideal, Aristotelian republican system (politeia). New Urbanism represents at least five out of six fundamental attributes of a conservative mindset: realism in the judgment of reality; affection for the proliferating variety and mystery of traditional life; faith that man must take control of his anarchic impulses; conviction that a civilized society requires order and classes; and acceptance of the apparent principle that change and progress are not identical. Striving for an equilibrium between the freedom of choice and the social responsibility is fully in line with a conservative mindset, too. Thereby, New Urbanism became a counterbalance to both the neoliberal, consumer-driven exaggerated individualism and neo-Marxist collectivism.
Artykuł poświęcony jest zagadnieniom identyfikacji ideowej Nowego Urbanizmu (New Urbanism) i stanowi próbę rozszerzenia wiedzy na temat tego szczególnego fenomenu współczesnej urbanistyki. Podejmuje także, w niewielkim zakresie, polemikę z niektórymi tezami jego krytyków. W pracy przyjęto metodę dedukcji, analizując w pierwszej kolejności oficjalne deklaracje Congress for the New Urbanism, w tym przede wszystkim Kartę Nowej Urbanistyki. Następnie zbadano pisma i publikacje prekursorów oraz twórców Nowego Urbanizmu. Odniesiono się także do teorii prezentowanych przez osoby i środowiska, do których jako do swoich mentorów i wzorców ideowych odwołują się współcześnie zwolennicy tego ruchu. Przeprowadzone analizy pozwoliły na przyjęcie wniosków badawczych, wystarczających do identyfikacji Nowego Urbanizmu jako ruchu konserwatywnego, a właściwie – precyzyjnie rzecz ujmując – tradycjonalistycznego, który za cel stawia sobie twórczą kontynuację dobrych zwyczajów planowania miast, służących razem przywróceniu ciągłości rozwoju kulturowego i przestrzennego lokalnych społeczności. Nowy Urbanizm reprezentuje co najmniej pięć z sześciu głównych cech postawy konserwatywnej: realizm w osądzie rzeczywistości; przywiązanie do różnorodności tradycyjnych form życia społecznego; przekonanie, że człowiek – skłonny do kierowania się bardziej emocjami niż rozumem – wymaga reguł i zasad postępowania pozwalających na okiełznanie anarchicznych impulsów jego natury; uznanie, że cywilizowane społeczeństwo może rozwijać się wyłącznie według przyjętego porządku oraz akceptację zasady, że pojęcia zmiany i postępu nie są tożsame. Nowy Urbanizm to zdefiniowana, całościowa idea miasta, rozumianego jako koncepcja wspólnoty żyjącej w określonych warunkach przestrzennych. Jest to wspólnota zróżnicowana, oparta na rodzinie jako podstawowej komórce społecznej. Idea lokalnej „miejskości”, którą reprezentuje Nowy Urbanizm, jako koncepcja życia społecznego wpisuje się w postawę republikańską w rozumieniu idealnej, arystotelesowskiej formy ustrojowej (politeia). Dążenie do równowagi między swobodą indywidualnego wyboru a wymogami społecznej odpowiedzialności w pełni wpisuje się w postawę konserwatywną. W ten sposób Nowy Urbanizm stanowi przeciwwagę zarówno dla neoliberalnego, opartego na konsumpcji wybujałego indywidualizmu, jak i dla neomarksistowskiego kolektywizmu.
Źródło:
Architectus; 2021, Nr 2 (66); 59-66
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Restoration of the Market Square in Opole as the creation of a new vision of the citys history
Odbudowa Rynku w Opolu jako kreacja nowej wizji historii miasta
Autorzy:
Szczepańska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028517.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
architecture
urban planning
Recovered Territories
Opole
restoration
architektura
urbanistyka
Ziemie Odzyskane
odbudowa
Opis:
The article aims to present the post-war restoration of the Market Square in Opole as a process of creating the city's new history. The research subject included the tenement houses in the frontages of Opole's Market Square, which were destroyed in 1945 and rebuilt in the 1950s. The article analyses the process of restoring Opole's Market Square, which is presented in the context of Opole's changed national affiliation and the ideological and identity issues, therefore, ultimately impacting the form of restored tenement houses. The archival materials analysed during the research process were: written materials, kept in the State Archive in Opole, and design projects, kept in the State Archive in Katowice. The research is complemented by subject literature, in which the topic of Old Town restoration was present, historical publications concerning Opole and local press. Our research established that Opole's Market Square's post-restoration image differs significantly from how it looked before World War II. The analysis of iconographical materials (pre-war postcards and photographs, as well as contemporary photographs) showed that, in the restoration process, the 19th-century tenement houses that differed from each other stylistically, became replaced with unified baroque-like buildings. The analysis of archival materials pertaining to the restoration of Opole's Market Square proves that this process was not only meant to restore the Old Town's spatial cohesion, reconstruct inner-city infrastructure and create new apartments, but also to present local authorities' resourcefulness and to show that Opole has always been a Polish city, brought back to its Motherland in 1945. Stark differences between the pre- and post-war image of Opole's Market Square provoke questions concerning identity in the context of restoration, values related to particular architectural styles and attempts to create a brand new vision of Opole's history, in which "Polish" elements were displayed to legitimise incorporating the city into Poland and to constitute the city’s brand new identity.
Celem artykułu było zaprezentowanie powojennej odbudowy Rynku w Opolu jako kreacji nowej historii miasta. Przedmiotem prac były kamienice tworzące pierzeje Rynku w Opolu, które zostały zniszczone w wyniku działań wojennych w 1945 r. i odbudowane w latach 50. XX w. W artykule przedstawiono proces odbudowy opolskiego Rynku w kontekście zmienionej przynależności państwowej Opola i związanych z tym kwestii ideologicznych i tożsamościowych, które miały wpływ na ostateczną formę odbudowanych kamienic. Podczas badań dokonano analizy przede wszystkim materiałów archiwalnych: piśmienniczych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Opolu, oraz projektowych, znajdujących się w Archiwum Państwowym w Katowicach. Badania uzupełniła literatura przedmiotu, w której poruszany był temat odbudowy obszarów staromiejskich, publikacje historyczne poświęcone Opolu oraz lokalna prasa. W czasie prac udało się ustalić, że wygląd opolskiego Rynku po jego odbudowie znacznie różni się od tego, jak obszar ten prezentował się przed II wojną światową. Analiza materiałów ikonograficznych (przedwojennych pocztówek i fotografii oraz fotografii współczesnych) pozwoliła ukazać, że podczas odbudowy XIX-wieczne kamienice o zróżnicowanej szacie stylistycznej zastąpione zostały w dużej mierze przez zunifikowane barokizujące budowle. Analiza materiałów archiwalnych poświęconych odbudowie opolskiego Rynku wskazuje, że proces ten miał nie tylko przywrócić spójność przestrzenną obszarowi staromiejskiemu, odtworzyć śródmiejską infrastrukturę i zapewnić nowe mieszkania, ale także ukazać zaradność lokalnych władz i udowodnić, że Opole było miastem odwiecznie polskim, które w 1945 r. powróciło do Macierzy. Wyraźne różnice pomiędzy przed- i powojennym wyglądem opolskiego Rynku każą zadawać pytania o tożsamościowe znaczenie procesu odbudowy, wartości wiązane z konkretnymi stylami architektonicznymi oraz próby kreacji zupełnie nowej wizji historii Opola, w której wątki „polskie” zostają wyeksponowane po to, by legitymizować włączenie miasta do granic Polski i ukonstytuować zupełnie nową tożsamość miasta.
Źródło:
Architectus; 2021, 3 (67); 35-44
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Conservation of the Renaissance towns of Southern Poland based on selected examples: an introduction to research
Problematyka ochrony małych miast renesansowych południowej Polski na wybranych przykładach. Wstęp do badań
Autorzy:
Kuśnierz-Krupa, Dominika
Kuśnierz, Kazimierz
Hryniewicz, Małgorzata
Ivashko, Julia
Bober, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203601.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Renaissance period
urban design
Zakliczyn
Cieszanów
Raków
conservation
revalorization
okres renesansu
urbanistyka
ochrona
rewaloryzacja
Opis:
This paper discusses the conservation of selected historical Renaissance urban layouts located in the Lesser Poland, Subcarpathian and Holy Cross voivodeships. The objective of the study was to analyze previous research on the theory of Renaissance urban design theory in Poland, with a particular emphasis on the areas in question, as well as the typology of the urban layouts founded during this period. An analysis of urban layouts of selected small towns was performed, which also covered their current forms of statutory conservation. The degree of preservation of the layouts’ historical structure was determined, and a proposal of general guidelines for their conservation was formulated.
Artykuł dotyczy problematyki ochrony wybranych zabytkowych renesansowych układów urbanistycznych zlokalizowanych na terenie województw: małopolskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Celem badań była analiza dotychczasowej wiedzy w zakresie teorii urbanistyki renesansowej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotowego obszaru, a także typologii zakładanych w tym okresie układów urbanistycznych. W pracy dokonano analizy układów urbanistycznych wybranych małych ośrodków miejskich, a także ich bieżącej ochrony konserwatorskiej. Określono stopień zachowania ich historycznej struktury oraz przedstawiono propozycję ogólnych wytycznych w zakresie ochrony.
Źródło:
Architectus; 2022, 4 (72); 83--90
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The history of the Sieradzs Old Town hidden in the former Tatarczy Market Square
Historia Starego Miasta w Sieradzu ukryta w obszarze dawnego Tatarczego Rynku
Autorzy:
Sowała, Adriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835692.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Tatarczy Market Square
Sieradz
Old Town
urban planning
architecture
Tatarczy Rynek
Stare Miasto
urbanistyka
architektura
Opis:
The article presents the history of the elements of the former Tatarczy Market Square, which constitute an important part of the history of the Sieradz's Old Town. The article deals with the history of elements of the Sieradz's Old Town, such as stockade, gates, street system, the former Dominican Monastery and craft. The history of the Tatarczy Market Square is episodic and unique – it points to necessity to popularize information about this place and continue exploring its story. During the work, the methodology appropriate for historical and interpretative research was used. The information on the spatial development of Sieradz and the history of individual fragments of the Old Town was collected and analyzed. To get to know this story, the available archival references, literature and archaeological research were used. An analysis of these sources allows us to draw conclusions about the history of this part of the city. The article also discusses the role of historical urban spaces and the need and ways of presenting their history by architectural and urban planning activities. For this purpose, the revitalization of the Small Market Square in Bystrzyca Kłodzka and the concept of transforming the Tatarczy Market Square in Sieradz were presented.The amount and value of the information collected on the Tatarczy Market Square proves how important it is to take care of historical spaces, stop negative transformations, explore their secrets and, above all, save them from oblivion. The collected knowledge about the Tatarczy Market Square certainly requires supplementing with archaeological research on a large scale. Nevertheless, it does indicate some directions of research that should be continued. Disseminating the history of the Tatarczy Market Square will allow for a greater understanding of the history of the Old Town in Sieradz. Its inconspicuousness and mystery combined with the number of elements that made up this place make it unique and worth exploring.
W artykule przedstawiono historię elementów dawnego Tatarczego Rynku w Sieradzu, które stanowią istotną część dziejów Starego Miasta. W tekście zarysowano dzieje obwarowań miejskich i bramy, sieci ulicznej, zespołu kościelno-klasztornego oraz rzemiosła. Wielowątkowość historii rynku oraz unikatowość jego elementów wskazuje na potrzebę rozpowszechniania tych informacji i dalszego zgłębiania dziejów Tatarczego Rynku.W trakcie pracy posłużono się metodologią właściwą dla badań historyczno-interpretacyjnych – zebrano i zanalizowano informacje na temat rozwoju przestrzennego Sieradza oraz historii poszczególnych fragmentów obszaru staromiejskiego. W tym celu wykorzystano dostępne materiały archiwalne, wyniki badań archeologicznych oraz literaturę przedmiotu, których analiza pozwoliła na wysnucie wniosków przybliżających historię tej części miasta. W artykule poruszono także kwestię roli historycznych przestrzeni miejskich oraz potrzebę i sposoby przybliżenia ich historii za pomocą działań architektoniczno-urbanistycznych. W tym celu przestawiono efekt rewitalizacji Małego Rynku w Bystrzycy Kłodzkiej oraz koncepcję przekształcenia Tatarczego Rynku w Sieradzu. Ilość i wartość zebranych informacji na temat Tatarczego Rynku udowadniają, jak ważne jest dążenie do zadbania o historyczne przestrzenie, powstrzymanie negatywnych przekształceń, poznanie ich tajemnic, a przede wszystkim ocalenie ich od zapomnienia. Zebrana wiedza na temat Tatarczego Rynku z pewnością wymaga uzupełnienia o badania archeologiczne na szeroką skalę. Niemniej jednak wyznacza pewne kierunki, w które należałoby się zwrócić. Upowszechnianie dziejów Tatarczego Rynku pozwoli na większe zrozumienie historii Starego Miasta w Sieradzu. Jego niepozorność i tajemniczość połączona z liczbą elementów, które tworzyły to miejsce, czyni je wyjątkowym i wartym dalszego odkrywania.
Źródło:
Architectus; 2021, Nr 2 (66); 17-26
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miasta i miasteczka o nowożytnych formach na Dolnym Śląsku
The modern forms of towns in Lower Silesia
Autorzy:
Ludwig, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294001.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
urbanistyka nowożytna
Dolny Śląsk
renesans
barok
Wirtembergowie
modern town planning
Lower Silesia
Renaissance
Baroque
Württemberg-Oels
Opis:
W artykule przedstawiono i porównano rozwiązania planów miast nowożytnych lokowanych na Dolnym Śląsku po wojnie trzydziestoletniej. Pokazano nieliczne rozwiązania urbanistyczne o formach renesansowych i barokowych. Celem było wyszukanie inspiracji i wzorów oraz wskazanie prawdopodobnych naśladownictw, a także ocena wartości projektów urbanistycznych i ich znaczenia dla utrwalania lub zmian wykorzystywanych koncepcji. Po wojnie trzydziestoletniej obszar Dolnego Śląska miał zorganizowaną i stosunkowo kompletną sieć osadniczą. Jednym z nielicznych powodów zakładania miast była rozwijająca się dziedzina gospodarki – wydobycie rud metali. Drugim były względy prestiżowe. I to w tym wypadku odpowiedni dobór form przestrzennych miał dużo większe znaczenie. Wśród miast górniczych powstały dwa o wyraźnie renesansowym rozplanowaniu – Bolesławów (1581) i Złotniki Lubańskie (1677). Te miasteczka prezentują się typowo dla regionu (Saksonii, Czech, zwłaszcza rejonu Sudetów) i należą do późniejszych realizacji (choć w całej Europie stosowanych jeszcze w XVII, a nawet XVIII w.). Ze względu na swój niewielki rozmiar, podobnie jak inne miasta górnicze regionu, składają się tylko z obszernego rynku z czterema ulicami i otaczających go pierzei zabudowy. W okresie baroku powstały nieliczne nowe miasta zakładane przez dworzan austriackich i nową szlachtę w celu nobilitacji. Najważniejsze inicjatywy urbanistyczne związane są z działalnością członków rodziny książęcej Wirtembergów, którzy urządzając swe nowe rezydencje, dbali o fundację lub rozwój sąsiedniego miasta. Z inicjatywy pierwszego z książąt, Sylwiusza Nimroda, założono Dobroszyce (1663). Eleonora Charlotta, wdowa po Sylwiuszu II Fryderyku, przyczyniła się zaś do powstania barokowej enklawy miejskiej w Twardogórze (ok. 1685). Innym przykładem miasta o układzie barokowym stał się Brzeg Dolny Dyhrnów (1662). Oprócz rozwiązań zachowawczych renesansowych w genezie stosowanych w większości przypadków przy zakładaniu miast górniczych i rzemieślniczych powstały też na Dolnym Śląsku w 2. połowie XVII w. bardzo nowatorskie założenia urbanistyczne. Z zestawień ujawnia się, że projekty zastosowane przy zakładaniu północnośląskich barokowych miast należały do nurtu awangardowego. Powstawały równocześnie lub nawet wcześniej od wielu analogicznych fundacji z sąsiednich terenów.
The article presents and compares the plan solutions of modern towns located in Lower Silesia after the Thirty Years’ War. It shows a few urban designs of Renaissance and Baroque forms. The aim was to find inspiration and models, and to indicate probable imitations, as well as the assessment of the value of urban projects and their relevance to the perpetuation or change of the used concepts. The area of Lower Silesia after the Thirty Years’ War had an organized and fairly complete settlement grid. One of the few reasons of founding new towns was the development of mining of metal ores. The other motive was prestigious considerations. In this case, an appropriate choice of spatial forms was much more important. Among the mining towns two obtained a clearly Renaissance shape – Bolesławów (1581) and Złotniki Lubańskie (1677). These small towns of the Renaissance arrangement are typical for this region (Saxony, Kingdom of Bohemia, especially the Sudetenland) and belong to later implementations (though still used throughout Europe in the 17th century, or even the 18th century). Due to their small size, similarly as other towns of the mining region, they are formed of only a large square market with four streets surrounded by a building frontage. The Austrian courtiers and the new nobles during the Baroque period created a few new towns with the aim of nobilitation. The most important urban initiatives are related to the activities of members of the family of Württemberg-Oels, who organizing their new residences decided to found or to develop a neighboring town. On the initiative of Silvius Nimrod, the first of the duces, Dobroszyce (1663) were founded. Eleonora Charlotta, widow of Silvius II Frederick, contributed to the construction of a new Baroque city enclave in Twardogóra (circa 1685). Brzeg Dolny of Abraham Dyhrn (1662) became another example of Baroque arrangement. Apart from conservative Renaissance solutions in the genesis of applied in most cases of founding mining and craft towns, in the 2nd half of the 17th century there came into being, also in Lower Silesia, very innovatory urban foundations. They were created at the same time or even earlier than many analogous foundation from adjacent areas.
Źródło:
Architectus; 2016, 2 (46); 41-63
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of urban design standards on services accessibility shown as a case study comparison of Nowa Huta and Ruczaj neighbourhoods
Wpływ standardów urbanistycznych na dostępność usług w zespołach mieszkaniowych na przykładzie krakowskich zespołów Nowej Huty i osiedla Ruczaj
Autorzy:
Klus, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028505.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
urban design standards
spatial design
urbanistic
residential complex
Cracow
standardy urbanistyczne
planowanie przestrzenne
urbanistyka
zespół mieszkaniowy
Kraków
Opis:
An important element of any residential complex is accessibility to various services. Restriction of this accessibility affects the quality of residents’ life. Furthermore, it causes negative side effects i.e. traffic intensification. Unfortunately, as an outcome of the Polish systemic change of 1989, centrally-driven urban design standards that controlled appropriate rules were abolished. Those rules were instead left to local authorities and private development. Currently, the only tool allowing local authorities to control specific residential complexes' functional structure is the local zoning plans. Since their beginnings, they have not yet been introduced to vast areas in the country. In this paper, the author compares the results of a central, holistic urban design to almost unrestricted freedom of a private sector. For this purpose, two residential complexes developed during different political and economical conditions were chosen. The first one is Nowa Huta, built as a model socialist city. The whole complex was carefully designed by a team of urbanists and architects, inspired not only by Eastern but also Western Block's examples. On the contrary, the second one, a Cracovian neighbourhood named Ruczaj was brought to life only by a private sector, only restricted by decisions on land development and management conditions. Neither a central programme nor plan was created for this area. The study compares the accessibility of basic educational facilities (nurseries, kindergartens, primary schools) considering them essential. Firstly their numbers were compared, showing significant disproportions between two neighbourhoods. For Ruczaj a significant deficiency of such facilities was observed. The next step taken was a comparison of pedestrian accessibility. To achieve that, areas of walking distance were determined. 500 m for schools and kindergartens and 1000 m for nurseries. That even more highlighted the previously observed difference. Of course for all of the analyses, current spatial and demographic conditions were taken into consideration. Based on the research done in the paper, the author shows the positive influence of a well run centrally driven, spatial policy of a city on the services accessibility. As a consequence, the author is willing to support postulates demanding new centrally driven urban design standards.
Ważnym elementem każdego zespołu mieszkaniowego jest dostępność do różnorodnych usług. Ograniczenie tej dostępności wpływa na jakość życia mieszkańców. Niesie za sobą negatywne skutki takie jak chociażby zintensyfikowany ruch samochodowy. Niestety w wyniku przemian ustrojowych zrezygnowano z odgórnie określonych normatywów urbanistycznych określających tego typu parametry. Pozostawiono w tej dziedzinie dużą autonomię samorządom i prywatnym inwestorom. Aktualnie jedynym narzędziem pozwalającym wpływać władzom lokalnym na strukturę funkcjonalną poszczególnych zespołów są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które w dalszym ciągu nie pokrywają sporych obszarów. Autor artykułu postanowił porównać skutki odgórnego, holistycznego planowania przestrzennego z niemal całkowitą swobodą inwestycyjną prywatnych podmiotów. W tym celu zdecydował się na porównanie dwóch zespołów mieszkaniowych powstałych w odmiennych uwarunkowaniach polityczno-ekonomicznych. Pierwszym jest Nowa Huta zbudowana w okresie komunizmu jako wzorcowe miasto socjalistyczne. Cały zespół został starannie zaprojektowany przez architektów i urbanistów czerpiących wzorce nie tylko z bloku państw socjalistycznych, ale także z Zachodu. Drugim badanym przypadkiem był krakowski Ruczaj, wznoszony przez prywatnych inwestorów jedynie na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Nie posiada on odgórnie narzuconego programu czy planu. W badaniu tym porównano dostępność do placówek edukacyjno-oświatowych (żłobków, przedszkoli i szkół podstawowych) jako tych najbardziej podstawowych. Najpierw porównano ich liczbę, co ukazało znaczące dysproporcje między badanymi zespołami. Na Ruczaju stwierdzono znaczące niedobory tego typu obiektów. W dalszym etapie porównano obszary dostępności pieszej do tych placówek. W tym celu wyznaczono obszary dostępności pieszej o rzeczywistej długości dojścia nieprzekraczającej 500 m dla szkół i przedszkoli oraz 1000 m dla żłobków. Badanie to dodatkowo uwypukliło dysproporcje między analizowanymi zespołami. Oczywiście analizy i porównania były prowadzone z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań przestrzennych i demograficznych tych obszarów. Na podstawie przeprowadzonych badań autor wskazuje pozytywny wpływ odgórnej, dobrze prowadzonej polityki przestrzennej miasta na dostępność do usług. Dlatego też na podstawie prezentowanych badań przychyla się do postulatów domagających się wyznaczenia nowych, ogólnokrajowych standardów urbanistycznych.
Źródło:
Architectus; 2021, 3 (67); 113-125
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modernistyczni mistrzowie urbanistyki jako prekursorzy współczesnego trendu „zielonej infrastruktury” i „urban garden” w kontekście zachodzących procesów przestrzennych
Modern masters of urban planning as precursors of the contemporary trend of "green infrastructure" and "urban garden" in the context of ongoing spatial processes
Autorzy:
Andrzejewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293989.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
tereny zieleni
przestrzeń miejska
urban garden
urbanistyka
zielona infrastruktura
green areas
urban space
urban design
green infrastructure
Opis:
Celem artykułu było wskazanie na nowatorstwo i aktualność założeń przestrzennych koncepcji miast ogrodów, osiedli satelitarnych czy „Broadacre City” modernistycznych mistrzów urbanistyki – E. Howarda, E. Maya i F.L. Wrighta w kontekście odzwierciedlania społecznych potrzeb jednostek. Przedstawiono je w odniesieniu do współczesnego trendu „zielonej infrastruktury” jako efektywnego planowania w skali miasta, a także w oparciu o nurt „urban garden”, który propaguje przenikanie elementów zieleni pomiędzy przestrzenie zabudowane. Kluczowe w powyższym zestawieniu jest nawiązanie do zachodzących obecnie procesów przestrzennych i zmian środowiskowych.
The purpose of the article was to indicate the innovativeness and timeliness of the spatial assumptions of the city-garden concepts, satellite estates and "Broadacre City" modernist masters of urban design, i.e. E. Howard, E. May and F.L. Wright in the context of reflecting the social needs of individuals. They were presented in relation of the contemporary trend of "green infrastructure" as effective planning on a city scale, as well as based on the "urban garden" trend which promotes the penetration of green elements between built-up spaces. The key to the above list is a reference to the currently occurring spatial processes and environmental changes.
Źródło:
Architectus; 2019, 4 (60); 53-64
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najmniejsze osiedla projektu Ernsta Maya. Jak stworzyć kameralny zespół mieszkaniowy
The smallest housing estates designed by Ernst May. How to create an intimate residential complex
Autorzy:
Ludwig, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293958.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Ernst May
regionalizm
osiedla mieszkaniowe
Dolny Śląsk
urbanistyka XX w.
Regionalism
housing estates
Lower Silesia
20th century urbanism
Opis:
W pejzażu przedmieść miast i miasteczek dolnośląskich można zaobserwować wyróżniającą się grupę zespołów budynków mieszkalnych. Małe par terowe, czasem piętrowe domy jednorodzinne lub kilkurodzinne, o skromnej architekturze nawiązującej do form lokalnego klasycyzmu, tworzą zwykle urozmaicone układy ulic i placów. Wszystkie te zespoły mieszkaniowe powstały w wyniku działalności dwóch spółek budowlanych „Schlesische Landgesellschaft” i „Schlesisches Heim” („Schlesische Heimstätte”) w stosunkowo krótkim okresie ich działalności w pierwszych latach po pierwszej wojnie światowej, kiedy kierownikiem architektonicznym obydwu pozostawał Ernst May. Stanowią przykład bardzo ciekawej próby rozwiązania problemu mieszkaniowego, swoistej alternatywy dla rozbudowy miast. Najmniejsze z nich to najlepsze przykłady realizacji idei architektonicznej i urbanistycznej tzw. małych osiedli (Kleinsiedlung). Były to pierwsze kroki na drodze kształtowania teorii i praktyki projektowania osiedli zabudowy jednorodzinnej. Podczas całej działalności „Schlesische Heimstätte” zajmowała się wznoszeniem małych osiedli i ten aspekt prac, zgodny zresztą z dyrektywami państwowymi, traktowano jako podstawowy. Małe osiedla, w zależności od podejmowanych zleceń, miały różną funkcję. Były to więc osiedla rolnicze (Dobroszyce, Czarne, Nowy Folwark k. Jelcza), półrolnicze na peryferiach miast (Brzeg Dolny, Ząbkowice Śląskie, osiedla w gminach podwrocławskich), osiedla robotnicze przy kopalniach i zakładach przemysłowych oraz kolei (Stary Lesieniec, Małujowice, Oleśnica, Dzierżoniów, Nowa Ruda, Chojnów, Prudnik). Również w projekty rozbudowy miast wprowadzano układy tzw. małych osiedli (Radków, Niemcza, Lądek-Zdrój, Kluczbork). W zależności od wielkości terenu, jego ukształtowania i sąsiedniej zabudowy otrzymywały różną kompozycję urbanistyczną i dostosowane do niej rozwiązania architektoniczne budynków. Początkowo w architekturze domków i rozwiązaniach urbanistycznych duże znaczenie miały jeszcze zasady projektowania dziedziczone po secesji oraz regionalizm, z czasem coraz większą rolę odgrywały reguły funkcjonalizmu. Małe osiedla okresu międzywojennego na Dolnym Śląsku należą zapewne do jednych z ciekawszych przykładów rozwiązań zespołów mieszkaniowych. Najbardziej charakterystyczną ich cechą, która stanowi o szczególnym uroku, jest ukształtowanie niewielkich wnętrz urbanistycznych – placyków, zakoli ulicznych czy małych skwerów. Wszystkie te rozwiązania stanowią do dziś godne powielenia pomysły przy projektowaniu architektury i urbanistyki osiedli mieszkaniowych.
In the scenery of the suburbs of Lower Silesian cities and small towns we can observe a distinctive group of complexes of residential buildings. Small ground-floor or sometimes storied one-family or two-family houses with modest architecture that relates to forms of local classicism usually produce diverse systems of streets and squares. All these housing complexes came into being as a result of activities of two construction companies called “Schlesische Landgesellschaft” and “Schlesisches Heim” (“Schlesische Heimstätte”) within a relatively short time just after the end of the World War I when Ernst May worked as an architectural manager of both of these firms. They constitute an example of a very interesting solution to the housing problem and a specific alternative for development of cities. The housing estates which are the smallest ones constitute the best examples of implementing architectural and urban ideas of the so called small housing estates (Kleinsiedlung). They represented the first steps in the formation of the theory and practice of designing single-family housing estates. “Schlesische Heimstätte” during its whole activity dealt with construction of small housing estates and this aspect of its activity, in accordance with the government directives, was treated as fundamental. Small housing estates, depending on accepted orders, had different functions. Thus, they were agricultural housing estates (Dobroszyce, Czarne, Nowy Folwark near Jelcz), semi-agricultural housing estates on the outskirts of towns (Brzeg Dolny, Ząbkowice Śląskie, housing estates in the areas around Wrocław), workers’ estates near coalmines and factories as well as near railways (Stary Lesieniec, Małujowice, Oleśnica, Dzierżoniów, Nowa Ruda, Chojnów, Prudnik). Systems of the so called small housing estates were also introduced into the extensive development designs (Radków, Niemcza, Lądek-Zdrój, Kluczbork). Depending on a given area, type of terrain and adjoining developments, the urban arrangement of these estates differed and consequently various architectural solutions of buildings were employed. In the process of designing houses and applying urban solutions, principles of design inherited from Art Nouveau and regionalism were initially very important; however, with time, rules of functionalism played a more significant role. Small housing estates of the interwar period in Lower Silesia are certainly one of the most interesting examples of solutions of residential complexes. Their most characteristic feature, which adds to their particular charm, is the way of arranging their small urban interiors such as various small squares or street bends. All these solutions still remain as the ideas which are really worth imitating when designing architecture and urbanism of housing estates up to the present.
Źródło:
Architectus; 2013, 1(33); 19-36
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łódź Fabryczna Railway Station – a progress or regress in railway architecture?
Dworzec Łódź Fabryczna – postęp czy regres w architekturze kolei?
Autorzy:
Wesołowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312714.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Łódź Fabryczna Station
railway station
railway station architecture
railway station urban context
overall roof
Dworzec Łódź Fabryczna
dworzec kolejowy
architektura dworców kolejowych
urbanistyka dworców kolejowych
hala peronowa
Opis:
The radical rebuilding of Fabryczna Railway Station in Łódź, one of the biggest railway projects of post-1989 Poland, has for years raised a lot of controversy – as much on the planning stage as after the opening, if not more. Some are rash and superficial judgements, resulting from not considering the conditions and aims of the project, while others are invariably true. Yet other aspects of the project seem entirely absent from the public debate. One thing is certain: the station is unfinished and does not function as expected. Five years have almost passed since it opened and it’s a good time to attempt a calm critique, backed by the usage experience. For this purpose, reference was made to the original visions of the railway system and initial design concepts, and an in-situ analysis of the facility was performed. The conclusions were confronted with professional publications. As a result, one gets the impression that the object is halfway between modernism and postmodernism. On the one hand, it develops a spatial vision that properly relocates car traffic to the outskirts of the city centre, and on the other – it hinders the creation of an attractive urban space with poorly shaped frontages, rejection of greenery as an architectural material and overscaling of road infrastructure. On the one hand, it introduces the iconic motif of the entrance, while on the other, it violates the historical compositional axis. This is accompanied by many functional shortcomings, and above all, the unused potential of a large usable area. The roots of this lie in the changing concepts – both at the level of the vision of the railway system implemented by the state and of the urban layout, which is the domain of the city.
Gruntowna przebudowa łódzkiego Dworca Fabrycznego, jednej z największych inwestycji kolejowych III RP, budziła i budzi wiele kontrowersji – zarówno na etapie projektowania, jak i jeszcze bardziej po otwarciu. Część z nich to sądy pochopne i pomówienia, wynikające z nieświadomości wszystkich uwarunkowań, a część jest jak najbardziej prawdziwa. Jeszcze inne ważne aspekty inwestycji wydają się w ogóle nieobecne w publicznym dyskursie. Jedno jest pewne: obiekt, tak jak cała przebudowa węzła kolejowego, jest niedokończony, nie funkcjonuje tak, jak oczekiwano. Mija jednak sześć lat od jego otwarcia i to jest dobry czas na dokonanie obiektywnej krytyki obiektu wzbogaconej już o doświadczenie użytkowania. W tym celu posłużono się odwołaniem pierwotnych wizji systemu kolejowego i wstępnych koncepcji projektowych oraz dokonano analizy obiektu in situ. Wnioski skonfrontowano z publikacjami specjalistycznymi. W efekcie odnosi się wrażenie, że obiekt znajduje się jakby w pół drogi między modernizmem i postmodernizmem. Z jednej strony rozwija wizję przestrzenną prawidłowo relegującą ruch samochodowy na rubieże śródmieścia, a z drugiej – przeszkadza w wytworzeniu atrakcyjnej przestrzeni miejskiej źle ukształtowanymi pierzejami, odrzuceniem zieleni jako tworzywa architektonicznego i przeskalowaniem infrastruktury drogowej. Z jednej strony wprowadza ikoniczny motyw wejścia, z drugiej gwałci historyczną oś kompozycyjną. Towarzyszy temu wiele mankamentów funkcjonalnych, a przede wszystkim niewykorzystany potencjał wielkiej powierzchni użytkowej. Korzenie tego tkwią w zmieniających się koncepcjach – zarówno na szczeblu wizji systemu kolejowego realizowanego przez państwo, jak i układu urbanistycznego, stanowiącego domenę miasta.
Źródło:
Architectus; 2023, 1 (73); 63--74
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-13 z 13

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies