Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "torfowo-murszowe" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Frakcje azotu w glebach torfowo-murszowych w dolinie górnego Liwca
Fractions of nitrogen in drained peat-muck soils located in the upper Liwiec River valley
Autorzy:
Kalembasa, D.
Becher, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338564.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot
dolina Liwca
gleby torfowo-murszowe
nitrogen
peat-muck soils
Liwiec River valley
Opis:
Celem pracy było zbadanie właściwości trzech płytkich gleb torfowo-murszowych, zlokalizowanych w dolinie górnego biegu rzeki Liwiec, a także określenie zmian zawartości i udziału azotu glebowego w sekwencyjnie wydzielonych frakcjach tego pierwiastka. W poziomach murszowych, w stosunku do torfowych, stwierdzono większą zawartość popiołu surowego oraz ogólnego azotu i fosforu, a mniejszą - węgla związków organicznych, a także mniejsze wartości Corg/Nog oraz Corg/Pog. Proces murszenia spowodowany odwodnieniem badanych gleb przyczynił się do zwiększenia ilości mineralnych form azotu, organicznego azotu rozpuszczalnego oraz azotu łatwo i trudno hydrolizującego. W warstwach murszu, w stosunku do torfu, stwierdzono zwiększenie udziału organicznych związków azotu łatwo i trudno hydrolizujących, a zmniejszenie udziału związków niehydrolizujących.
The purpose of this work was to study the properties of three shallow peat-muck soils located in the upper Liwiec River valley, and to determine changes in soil nitrogen content and the share of sequentially separated fractions of this element. Compared with peat levels, higher ash, total nitrogen and phosphorus contents and lower organic carbon contents were found in muck soils. The Corg/Ntot and Corg/Ptot ratios were also lower. The mucking process caused by draining of examined soils contributed to an increased amount of mineral nitrogen, dissolved organic nitrogen and of easily and hardly hydrolyzable fractions of the element. An increased share of easily and hardly hydrolyzable organic nitrogen and a smaller fraction of non-hydrolyzing compounds were found in muck soils as compared with peat.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 2; 73-82
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika mineralizacji organicznych związków azotuw glebach murszowych a zawartość azotu azotanowego i amonowego w wodach gruntowych na obiekcie Łąki Dymerskie
Dynamics of organic nitrogen mineralisation in muck soils of Dymerskie Meadows and the content of nitrate and ammonium nitrogen in groundwaters
Autorzy:
Pawluczuk, J.
Szymczyk, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337838.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby gytiowo-murszowe
torfowo-murszowe
mineralizacja
woda gruntowa
groundwater
gyttja-muck and peat-muck soils
mineralisation
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań dynamiki zawartości mineralnych związków azotu w glebach murszowych i wodach gruntowych na obiekcie Łąki Dymerskie, położonym na Pojezierzu Mrągowskim. Badano zawartość N-NO3 i N-NH4 w czterech porach roku, w różnych warunkach siedliskowych, w glebach gytiowo-murszowych wytworzonych z gytii mineralno-organicznej MgyIIhh, glebach torfowo-murszowych MtI35gy wytworzonych z torfu turzycowiskowego zalegają-cego na gytii organicznej i glebach torfowo-murszowych wytworzonych z torfu szuwarowego MtIIbb. Gleby MgyIIhh i MtI35gy znajdowały się pod ekstensywnie użytkowanąłąką, a gleba MtIIbb pod pastwiskiem. W wodach gruntowych profilu gleb torfowo-murszowych i gytiowo-murszowych określono sezonowe stężenie N-NO3 i N-NH4. Proces mineralizacji organicznych związków azotu w glebach murszowych na obiekcie Łąki Dymerskie był zróżnicowany w poszczególnych porach roku i zależał od poziomu wód gruntowych i związanego z tym uwilgotnienia gleb, rodzaju materii organicznej i sposobu użytkowania. Najwięcej azotu mineralnego uwalniało sięw glebie MtIIbb pod pastwiskiem w okresie letnim. W procesie mineralizacji organicznych związków azotu dominowała forma N-NO3, której zawartość w glebie mieściła się w przedziale od 32,7 do 49,9 mg·dm-³. W glebach torfowo-murszowych MtIc35gy i gytiowo-murszowych MgyIIhh użytkowanych łąkowo proces mineralizacji organicznych związków azotu był wolniejszy. W badaniach stwierdzono, że w przypadku ekstensywnego zagospodarowania użytków zielonych większe stężenie N-NO3 występowało w wodach gruntowych pod łąkami niż pod pastwiskami. Było to efektem większej fitosorpcji azotu przez roślinność pastwiskową oraz niskiego poziomu wód gruntowych, który nie sprzyjał migracji N-NO3 w głąb profilu glebowego i do wód gruntowych.
The paper presents results of a study on mineral nitrogen dynamics in muck soils and groundwaters in Dymerskie Meadows located in Mrągowo Lakeland. The content of N-NO3 and N-NH4 in gyttja-muck soils made of mineral and organic gyttja MgyIIhh, in peat-muck soils MtI35gy made of sedge peat lying on organic gyttja and in peat-muck soils made of rush peat MtIIbb was analysed during four seasons in different habitat conditions. MgyIIhh and MtI35gy soils were extensively used and the MtIIbb soil was used as a pasture. Seasonal variability of N-NO3 and N-NH4 concentrations was determined in groundwaters of these soils. Mineralisation of organic nitrogen compounds in muck soils of Dymerskie Meadows differed in particular seasons and depended on groundwater level and resulting soil humidity, on a type of organic matter and on soil management. Most N-mineral was released in the MtIIbb soil under a pasture in summer. Nitrate-N was the dominant form in the mineralisation process of organic nitrogen compounds. Its concentration ranged between 32.7 and 49.9 mg·dm-³. In the MtIc35gy and MgyIIhh soils under meadows organic nitrogen mineralisation was slower. Higher concentrations of N-NO3 were found in groundwaters under extensively managed grasslands than under a pasture. It was the effect of higher phytosorption of nitrogen by pasture plants and of the low level of groundwaters which did not support N-NO3 migration into deeper soil layer and into groundwaters.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2b; 105-115
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stężenie składników mineralnych w wodach gruntowych na łąkach torfowych nawożonych gnojowicą i obornikiem
Concentration of mineral components in groundwaters on peat meadows fertilized with liquid manure and manure
Autorzy:
Wesołowski, P.
Durkowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339119.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
łąki torfowo-murszowe
stężenie składników mineralnych
wody gruntowe
concentration of mineral components
groundwater
peat-moorsh meadows
Opis:
Badania przeprowadzono na łąkach torfowo-murszowych w woj. zachodniopomorskim. Założono dwa doświadczenia, jedno z nich w latach 1977-1979 z gnojowicą bydlęcą (m. Witkowo), drugie w latach 1989-1991 z nawożeniem mineralnym NPK i obornikiem bydlęcym (m. Komorowo). Celem tych badań było także określenie stężenia składników chemicznych przenikających do wód gruntowych. Stwierdzono, że w składzie chemicznym wody gruntowej na łące nawożonej gnojowicą w dawkach rocznych 100, 200 i 400 m3·ha-1 odnotowano stosunkowo duże stężenie azotu azotanowego, przekraczające wartość graniczną wynoszącą dla N-NO3 11,3 g·m-3. Stężenie azotu azotanowego, amonowego, fosforu i potasu w wodzie na łące nawożonej tylko obornikiem (dawka 30 t·ha-1) było mniejsze niż na nawożonej obornikiem z uzupełniającym nawożeniem mineralnym. Dawka gnojowicy 100 m3·ha-1 (300 kg N·ha-1) nie przyczyniała się do nadmiernego stężenia azotanów w wodzie gruntowej i na tej podstawie można by ją uznać za bezpieczną dla środowiska. W świetle ustawy o nawozach i nawożeniu, dopuszczającej roczną dawkę tylko 170 kg N·ha-1, jest ona jednak za duża.
The study was carried out on organic meadows in Zachodniopomorskie province. Two experiments were established: first in the years 1977-1979 using cattle liquid manure (Witkowo), second in the years 1989-1991 using mineral fertilizers (NPK) and cattle dung (Komorowo). The study was aimed at estimating the concentrations of chemical components permeating to ground waters. Relatively high concentrations of nitrate-nitrogen, above the permissible standard of 11.3 g·m-3 N-NO3, were recorded in ground waters of meadows fertilized with 100, 200 and 400 m3·ha-1 of liquid manure. Concentrations of nitrate- and ammonium-nitrogen, phosphorus and potassium in water of a meadow fertilized exclusively with manure (30 t·ha-1) were smaller than of that fertilized with manure and mineral fertilizers. Liquid manure dose of 100 m3·ha-1 (300 kg N·ha-1) did not increase nitrate concentrations in ground water and thus could be considered safe for the environment. In view of the Act on Fertilizers and Fertilization, which allows annual dose of only 170 kg N·ha-1 it is, however, too high.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, 4, 1; 139-145
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warunki siedliskowe i roślinność użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych z terenu Pojezierza Olsztyńskiego
Habitat conditions and grassland vegetation on peat-moorsh soils in the Olsztyn Lakeland
Autorzy:
Pawluczuk, J.
Alberski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339352.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
skład florystyczny
użytki zielone
warunki siedliskowe
floristic composition
grasslands
habitat conditions
peat-moorsh soils
Opis:
Skład florystyczny użytków zielonych badano na glebach MtICi43, MtIICca, położonych w zróżnicowanych warunkach siedliskowych we wsi Lipniki na Pojezierzu Olsztyńskim. Na podstawie badań geomorfologicznych terenu oraz warunków siedliskowych, gleby MtICi43 na powierzchni I zaliczono do PKWG mokrego (A) i PHSW naporowo-mokrego (NA), gleby MtIICca na powierzchni II do PKWG wilgotnego (B ) i PHSW spływowo-wilgotnego (SB), a na powierzchni III do PKWG posusznego (C) i PHSW spływowo-posusznego (SC). Badane gleby miały odczyn lekko kwaśny do obojętnego. Zasobność gleb w Nog. w warstwach do 40 cm wynosiła średnio 2,3%. Gleby organiczne w warstwach stropowych na powierzchni I, charakteryzowały się wysoką wilgotnością. Średnia wilgotność w okresie wegetacji murszy torfowych gleb MtIICca na powierzchni badań II wynosiła 79,7%, a na powierzchni III 60,4%. Mała wilgotność gleb MtIICca sprzyjała dużej dynamice mineralizacji organicznych związków azotu. Zawartość Nmin. w warstwach murszowych w glebach MtIICca na powierzchni III była największa. Zasobność badanych gleb w potas i magnez można określić jako małą do średniej, a w fosfor – od bardzo małej do dużej. Na glebach MtICi43, gdzie wystąpiły częste zalewy lub podtopienia dominowała roślinność z rodzaju: Carex, Equisetum, Ranunculus i Rumex. Ruń tych zbiorowisk charakteryzowała się uproszczonym składem florystycznym (22,5 gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym). Na powierzchni III panowały warunki najdogodniejsze do rozwoju roślinności łąkowo-pastwiskowej (średnio w zdjęciu wyróżniono 30,7 gatunków), z dominacją w runi: wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.), kostrzewy łąkowej (Festuca pratensis Huds.), kostrzewy czerwonej (Festuca rubra L. s. str.), wiechliny łąkowej (Poa pratensis L. s. str.) oraz kłosówki wełnistej (Holcus lanatus L.) i perzu właściwego (Agropyron repens (L.) P. Beauv.).
Floristic composition of grasslands was studied on MtICi43, MtIICca soils, situated in various habitat conditions of the Olsztyn Lakeland. Based on geomorphological field studies and habitat conditions, MtICi43 soils on surface 1 were classified as wet PKWG (prognostic moisture-soil complex) (A) and thrust-wet PHSW (potential hydrogenic moisture habitat) (NA), MtIICca soils on surface 2 as moist PKWG (B) and runoff-moist PHSW (SB) and those on surface 3 as drying PKWG (SC) and runoff-drying PHSW (SC). Studied soils had a slightly acidic to neutral reaction. Soil total N contents in the upper 40 cm layers ranged from 2.30% to 2.38%. Organic soils in the uppermost layers on surface 1 were characterised by a high moisture (88.9% vol. in summer, from 90.9 to 91.4% vol. in spring and autumn). The average moisture content of peaty moorshs of MtIICca soils on study surface 2 was 79.7% and on surface 3 - 60.4% in the vegetation season. The low moisture of MtIICca soils facilitated a high mineralization dynamics of organic nitrogen compounds. Mineral N content in moorsh layers in MtIICca soils on surface 3 was the highest (22.8 mg dm-³). The content of potassium and magnesium in the studied soils ranged from low to medium and the phosphorus content from very low to high. Plants of the genera: Carex, Equisetum, Ranunculus and Rumex dominated on MtICi43 soils, which were frequently flooded or partially inundated. The sward of these communities was characterised by simplified floristic composition (22.5 species in a phytosociological relevé). The most favourable conditions for the development of meadow-pasture vegetation existed on surface 3 (on average, 30.7 species were found in the relevés), with the domination of: Alopecurus pratensis L., Festuca pratensis Huds., Festuca rubra L. s. str., Poa pratensis L. s. str., Holcus lanatus L. and Agropyron repens (L.) P. Beauv. in the sward.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 3; 183-195
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ekonomiczna nawodnień podsiąkowych na łąkach położonych na glebach torfowo-murszowych
Economic evaluation of subirrigation of meadows situated on peat-moorsh soils
Autorzy:
Prokopowicz, J.
Jurczuk, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338353.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
analiza ekonomiczna
gleby torfowo-murszowe
nawodnienia podsiąkowe
użytki zielone
economic evaluation
grasslands
peat-moorsh soils
sub-irrigation
Opis:
W pracy zbadano metodą kalkulacyjną efektywność ekonomiczną czterech wariantów produkcji siana na łąkach torfowo-murszowych: bez nawadniania i nawożenia, z nawożeniem mineralnym bez nawadniania, z nawadnianiem bez nawożenia i z nawadnianiem i nawożeniem mineralnym. Ocenę wykonano dla trzech grup lat: bardzo suchych, średnio suchych i średnich. W analizie uwzględniono także trzy poziomy wykorzystania ciągników i maszyn rolniczych: niski, średni i wysoki. Celem analizy ekonomicznej był wybór najkorzystniejszego wariantu nawodnień w produkcji siana łąkowego na tle braku nawożenia i pełnego nawożenia mineralnego w modelowym gospodarstwie rolnym. Analizę wykonano na przykładzie gospodarstwa rodzinnego o powierzchni 10 ha użytków rolnych oraz ściśle określonej technologii zbioru siana. Dokonano szczegółowej analizy zapotrzebowania na robociznę oraz pracę ciągników i maszyn towarzyszących. Za główne kryterium oceny przyjęto koszty produkcji jednostki paszy w produkcji siana do zużycia wewnętrznego w gospodarstwie rolnym. Najmniejszy koszt produkcji jednostki paszy uzyskano w wariancie z nawadnianiem i nawożeniem mineralnym w latach bardzo suchych, w warunkach wysokiego stopnia wykorzystania maszyn i ciągników rolniczych.
Economic efficiency of four variants of hay production on peat-moorsh meadows (without irrigation and fertilisation, without irrigation but with mineral fertilisation, with irrigation but without fertilisation and with both irrigation and fertilisation) were calculated in this paper. An assessment was made for three groups of years: very dry, moderately dry and medium. Low, medium and high intensity of tractor and machines utilisation were also taken into account. The analysis was aimed at selecting most favourable variant of irrigation at varying fertilisation rates in meadow hay production in a model farm. The analysis was made based on a 10 ha family farm under strictly defined technology of hay harvesting. Detailed analysis was performed of labour consumption and the work of tractors and accompanying machines. Costs of production of a fodder unit in hay production intended for internal consumption in a farm were taken as the main criterion of assessment. The lowest cost of fodder unit production was obtained in the variant with irrigation and mineral fertilisation in very dry years at high intensity of machines and tractors utilisation.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 247-261
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ 20-letniego użytkowania łąk pobagiennych na zmianę niektórych właściwości fizyczno-wodnych gleb oraz kształtowanie się zbiorowisk roślinnych
The effect of 20-years long utilisation of post bog mradows on some physical and water properties of soils and on the development of plant communities
Autorzy:
Kiryluk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338400.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gęstość objętościowa
gleby torfowo-murszowe
popielność
zbiorowiska roślinne
ash content
bulk density
peat-moorsh soils
plant communities
Opis:
W wyniku odwodnienia melioracyjnego siedlisk bagiennych następują zmiany właściwości gleb, warunków wodnych, a także zmiany w fitocenozach tych ekosystemów. W Polsce zmiany te występują na dużych obiektach łąk murszowiskowych, na których z wielu powodów zaniechano użytkowania. W celu określenia tych zmian w latach 1986-2006 zbadano warunki glebowe i skład gatunkowy fitocenoz na obiekcie pobagiennym Supraśl Górna, położonym w górnym odcinku rzeki Supraśl. Badania przeprowadzono w różnych warunkach siedliskowych - na glebach torfowo-murszowych: głębokich, średnio głębokich i płytkich. Zbadano zmiany gęstości objętościowej i popielności tych gleb. Największe zmiany nastąpiły w płytkich glebach torfowo-murszowych MtIIc60pl i polegały na zagęszczeniu masy torfowej. W zbiorowiskach roślinnych na tych glebach nastąpiło zmniejszenie liczebności gatunków. Na słabo zmurszałych głębokich i średnio głębokich glebach torfowo-murszowych zbiorowiska roślinne były dość stabilne i charakteryzowały się dużą różnorodnością gatunkową.
The drainage of wetlands results in changes of soil properties, water relations and in plant communities of these ecosystems. In Poland such changes can be observed on large moorsh meadows whose utilisation has been, for various reasons, abandoned. To estimate these changes the soil properties and species composition of plant communities were analysed in the years 1986-2006 in a post-bog object Supraśl Górna situated in the upper Supraśl River valley. Studies were carried out in different habitat conditions in deep, medium deep and shallow peat-moorsh soils. Changes of bulk density and ash content were analysed in these soils. Most spectacular changes consisting in peat compaction took place in shallow peat-moorsh soils MtIIc60pl. The number of plant species decreased on these soils. Plant communities on poorly decomposed deep and medium deep peat moorsh soils were more stable and showed high species diversity.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, 8, 1; 151-160
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena zasobności gleb torfowo-murszowych zlewni Tyśmienicy w składniki pokarmowe
Evaluation of nutrient abundance in peat-muck soils of the Tyśmienica river basin drainage
Autorzy:
Grzywna, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338501.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
makroelementy
zasobność gleb
zlewnia Tyśmienicy
basin of the Tyśmienica River
macroelements
peat-muck soils
Opis:
Podstawowym czynnikiem wpływającym na wartość i przydatność gleby jest jej zasobność w składniki odżywcze. Zasobność ocenia się na podstawie zawartości przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu w glebie z uwzględnieniem odczynu gleby. Analizy chemiczne gleb torfowo-murszowych wykonano w 2012 r. Do badań wytypowano 6 odkrywek glebowych, z których pobrano po 4 próbki na zmeliorowanych torfowiskach w zlewni rzeki Tyśmienica, region Zaklęsłość Sosnowicka. Analizowane gleby torfowo-murszowe charakteryzuje kwaśny i bardzo kwaśny odczyn (pH < 5,5). W większości profili glebowych stwierdzono 2-krotnie większą zawartość fosforu, potasu i żelaza w warstwie 5–10 cm niż w warstwach głębszych. Najmniej ich zawierała najczęściej warstwa 35–40 cm. Analizowane próbki gleb charakteryzuje mała i średnia zawartość azotu ogólnego – w zakresie 1,03–3,15%. Popielność poziomów torfowych wynosi 15–17%, poziomów murszowych ponad 25%, poziomów z namułami ponad 40%.
The main factor affecting the value and usefulness of soil is its richness in nutrients. Nutrient abundance is assessed from the content of available phosphorus, potassium and magnesium in the soil, taking into account the soil acidity. Chemical analyses of peat soils were carried out in 2012 in Lublin. Four soil samples were taken from each of the six soil excavations made in drained peatlands in the Tyśmienica River catchment area, Zaklęsłość Sosnowicka region. The analysed muck-peat soil samples had very acidic and acidic pH < 5.5. In majority of soil profiles the content of phosphorus, potassium and iron in the 5–10 cm soil layer was two times higher than in the deeper layers. Smallest amounts of these elements were found in the layer 35–40 cm. The analysed samples of organic soils had low or medium total nitrogen content ranging from 2 to 3%. Ash content was 15–17% in peat layer, above 25% in muck layer and over 40% in alluvial horizons.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 1; 19--26
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości rolniczego gospodarowania na użytkach zielonych w warunkach ograniczania degradacji gleb torfowo-murszowych
Possibilities of agricultural grassland management in conditions of limited degradation of peat-muck soils
Autorzy:
Jurczuk, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338621.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
mineralizacja
nawodnienia podsiąkowe
osiadanie
użytki zielone
grasslands
mineralization
peat-muck soils
sub-irrigation
subsidence
Opis:
Celem badań, wykonanych w warunkach produkcyjnych, było wykazanie możliwości rolniczego użytkowania torfowisk, na których utrzymywano odpowiednio wysoki poziom wody gruntowej, zapobiegający degradacji gleby. Badania prowadzono w pięciu stanowiskach obiektu melioracyjnego Góra w dolinie Narwi w woj. podlaskim, zmeliorowanego w 1976 r. W stanowiskach tych w latach 1985–2008 zróżnicowano poziom wody. Na dwóch stanowiskach utrzymywano poziom wody gruntowej zalecany w projekcie, natomiast na trzech wyższy - przez podtrzymywanie poziomu wody w rowach na głębokości 30–40 cm za pomocą podsiąku stałego i ograniczenie opadania wody w rowach do maksymalnej głębokości ok. 60 cm od powierzchni terenu. Wykazano, że w warunkach utrzymywania wysokiego poziomu wody, zapobiegającego osiadaniu gleby, zachowującego równowagę przychodów i rozchodów masy organicznej i zachowującego pojemność wodną gleby, na glebach prognostycznych kompleksów wilgotnościowo-glebowych okresowo-posusznym BC i posusznym C, możliwa jest średnio intensywna gospodarka łąkowa i pastwiskowa.
The aim of this study was to demonstrate under productive conditions a possibility of agricultural peatland utilisation providing the maintenance of appropriately high ground water level to prevent from soil degradation. The study was carried out in five sites of a reclamation object Góra in the Narew River valley, Podlaskie Province, reclaimed in 1976. Water level in these sites was differentiated in the years 1985-2008. In two sites the ground water table was kept at a level recommended in the project; in three other it was higher because of maintaining water level in ditches at a depth of 30-40 cm by sub-irrigation and by limiting water drawdown in ditches to a maximum depth of c. 60 cm below ground. It was shown that at high water level preventing from soil subsidence, maintaining balanced input and output of organic matter and soil water capacity the moderately intensive meadow and pasture management was possible in soils of periodically drying (BC) and drying (C) soil-moisture prognostic complexes.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 3; 57-75
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grzyby wybranych gleb torfowo-murszowych słabo zmurszałych północnej części Narwińskiego Parku Narodowego
Soil fungi of selected poorly decomposed peat-muck soils in northern part of the Narew National Park
Autorzy:
Tyszkiewicz, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339329.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
grzyby glebowe
frequency of isolates of soil fungi species
poorly decomposed peat-muck soils
Opis:
Badaniami objęto gleby torfowo-murszowe słabo zmurszałe, występujące w północnej części Narwiańskiego Parku Narodowego. Jest to najsilniej przekształcony odcinek doliny Narwi, gdzie na skutek przekopania nowego koryta rzeki doszło do degradacji torfowisk i zanikania roślinności hydrofilnej. Prace prowadzono w czterech punktach badawczych, a ich celem było określenie struktur zbiorowisk grzybów zasiedlających poziomy darniowe i leżący poniżej torf. Określono też podobieństwo między zbiorowiskami grzybów zasiedlającymi mursz każdej z analizowanych gleb. Odwodnienie torfowisk zintensyfikowało tempo działalności mikroorganizmów glebowych w poziomach przypowierzchniowych. Przejawia się to zróżnicowaniem struktur zbiorowisk grzybów zasiedlających mursz i torf w każdym z analizowanych punktów badawczych. Różnice dotyczą też zbiorowisk rozwijających się w poziomach darniowych. Podobieństwo między nimi jest stosunkowo małe. Wyniki badań wskazują, że nie tylko proces glebotwórczy determinuje skład zbiorowisk grzybów. Niewątpliwie istnieje też związek między warunkami siedliskowymi a strukturą zbiorowisk grzybów gleb torfowo-murszowych słabo zmurszałych. Grzyby zasiedlające gleby pobagienne nie tylko wpływają na właściwości gleby, ale są także ważnym elementem oceny stanu środowiska przyrodniczego.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 1; 211-218
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena funkcjonowania systemu odwadniająco-nawadniającego dla zrównoważonego łąkowego wykorzystania gleby torfowo-murszowej
An assessment of the drainage-subirrigation system for sustainable use of peat-moorsh soil
Autorzy:
Oleszczuk, R.
Chrzanowski, S.
Brandyk, T.
Gnatowski, T.
Szatyłowicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338668.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
kryteria gospodarowania wodą
system odwadniająco-nawadniający
drainage-subirrigation systems
peat-moorsh soils
water management criteria
Opis:
W pracy przedstawiono ocenę funkcjonowania systemu odwadniająco-nawadniającego na glebie torfowo-murszowej na kwaterze Biebrza 29 (torfowisko Kuwasy - środkowy basen Biebrzy). Na podstawie przeprowadzonych w okresie wegetacji 2007 r. pomiarów stanów wód powierzchniowych (w rowach) i wód gruntowych (w studzienkach obserwacyjnych) wykazano skuteczne funkcjonowanie systemu odwadniająco-nawadniającego. Przyjmując za kryteria dopuszczalny zakres zmian ciśnienia ssącego w strefie korzeniowej oraz dopuszczalne stany wód gruntowych mierzone w środku łanu, stwierdzono, że mimo upływu ponad 50 lat od wykonania analizowanego systemu działa on sprawnie, odprowadzając nadmiar wody po okresie intensywnych opadów oraz zasilając w wodę strefę korzeniową roślin przez podsiąk kapilarny w okresie suszy.
The paper presents an assessment of drainage-subirrigation system situated in peat-moorsh soil within Biebrza 29 site (Kuwasy peatlands located in the Middle Biebrza River Basin). Performed measurements of surface water levels in open ditches and the levels of groundwater showed effective functioning of the existing drainage-subirrigation system. Adopting allowable range of the soil moisture pressure heads in the root zone and allowable groundwater levels measured in the middle of the ditch spacing as criteria it was found that the systems performs properly. The system constructed over 50 years ago effectively drains the area after intensive rainfalls and effectively supports plant root zone with water by the capillary rising from groundwater during dry periods.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 1; 77-86
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpraszanie związków węgla z gleb torfowo-murszowych w dolinie środkowej Biebrzy
Carbon losses from peat-muck soils in the middle Biebrza River valley
Autorzy:
Jaszczyński, J.
Turbiak, J.
Urbaniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338888.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
emisja CO2
gleby torfowo-murszowe
RWO
woda gruntowa
CO2 emission rate
DOC release
peat-muck soils
Opis:
Celem pracy było określenie i porównanie stężenia rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO) w wodzie gruntowej oraz emisji CO2 do atmosfery z gleby torfowo-murszowej, w warunkach łąki użytkowanej (jednokośnej) oraz łąki nieużytkowanej, podlegającej naturalnej sukcesji roślinnej. Badania prowadzono na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego, na zmeliorowanym obiekcie torfowiskowym, charakteryzującym się glebami torfowo-murszowymi, w których proces murszenia sięgał 30-35 cm głębokości. Obszar badanego torfowiska był częściowo użytkowany jako ekstensywne łąki kośne. Pozostała powierzchnia była wyłączona z działalności rolniczej i tworzyła mozaikę kwater, na których zachodził proces naturalnej sukcesji roślinnej. Punkty badawcze założono na kwaterze zagospodarowanej jako ekstensywna łąka jednokośna (łąka użytkowana) oraz na sąsiadującej z nią powierzchni, gdzie nie prowadzono wykaszania (łąka nieużytkowana). Od kwietnia 2006 r. do końca 2008 r., na obu powierzchniach, oznaczano stężenie RWO w płytkiej wodzie gruntowej z warstwy organicznej gleby oraz podłoża mineralnego, podściełającego złoże torfowe. Próbki wody zbierano przez cały rok. W sezonie wegetacyjnym (IV-X) prowadzono pomiar emisji CO2 z powierzchni gleby, utrzymywanej w czarnym ugorze. Większe straty węgla, wyrażone stężeniem RWO obecnym w wodzie gruntowej z warstwy organicznej, zaobserwowano pod łąką użytkowaną. Średnie stężenie RWO z całego okresu badań wyniosło 74 mg C·dm-³ i nie było zależne od poziomu wody gruntowej oraz temperatury powietrza i gleby. Rozpraszanie związków węgla drogą emisji CO2 z gleby było natomiast zdecydowanie większe na powierzchni nieużytkowanej i wyniosło 630 mg·m-²·h-¹ (w sezonie wegetacyjnym 8,6 t C·ha-¹). W warunkach wyższej temperatury powietrza i gleby wielkość emisji CO2 była większa na obu powierzchniach.
The aim of this study was to determine and compare dissolved organic carbon (DOC) concentration in ground water and CO2 emission to the atmosphere from peat-muck soil overgrown by meadow cut once a year and by not mown meadow with natural plant succession. The study was carried out in the Biebrza National Park, on drained peatland with peat-muck soils in which decomposition process reached down 30-35 cm of depth. Peatland area was partly managed as an extensively cut meadows. The remaining area where the processes of natural succession took place was left unused. Sampling points were localized on extensively cut meadow (mown meadow) and on not mown meadow neighbouring the first one. Concentrations of dissolved organic carbon (DOC) were measured in 2006-2008 in shallow ground waters from organic soil layer and from mineral substratum. Water samples were collected during the whole year. CO,sub>2 emission rate was determined in the vegetation period (April-October) from the surface of soil left as fallow land. Higher carbon losses expressed in DOC concentration in ground water from organic layer took place from under mown meadow. Mean concentration of this component for the whole research period amounted 74 mg C·dm-³ and was not correlated with ground water table depth, air temperature or soil temperature. Dispersion of carbon through CO2 emission from soil was higher in unused meadow and amounted 630 mg·m-²·h-¹ (in the vegetation period 8.6 t C·ha-¹). At higher air and soil temperatures, CO2 emission rate was higher in both study areas.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 4; 65-77
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany emisji CO2 z gleby torfowo-murszowej pod wpływem nagłego i głębokiego obniżenia poziomu wody gruntowej
Hanges in CO2 emission from peat-muck soil under the influence of sudden and deep subsidence of ground water level
Autorzy:
Miatkowski, Z.
Turbiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339486.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
emisja CO2
gleby torfowo-murszowe
odwodnienie
respiracja gleby
CO2 emission
drainage
peat-muck soils
soil respiration
Opis:
Celem badań było określenie wpływu głębokiego odwodnienia płytkiej gleby torfowo-murszowej na jej aktywność respiracyjną. Badania prowadzono na obiekcie odwodnionym na przełomie lat 2001 i 2002, który znajdował się w zasięgu leja depresji wody gruntowej Kopalni Węgla Brunatnego "Bełchatów". Głębokie odwodnienie spowodowało zmianę aktywności respiracyjnej tej gleby, polegającą na zmniejszeniu się natężenia emisji CO2 z warstwy powierzchniowej od drugiego roku po odwodnieniu i jej wyraźnym zwiększeniu z warstw podpowierzchniowych, ale dopiero w trzecim roku po odwodnieniu. Wielkość mineralizacji masy organicznej, określona na podstawie wielkości emisji CO2 z powierzchni gleby, wynosiła w trzecim roku po odwodnieniu 13,8 Mg·ha-¹.
The aim of the studies was to determine the effect of deep drainage of a shallow peat-muck soil on its respiration activity. The studies were carried out in a site drained at the turn of the years 2001/2002 situated within the range of ground water depression zone of the Bełchatów brown coal mine. The deep drainage caused a change in respiration activity of this soil consisting in a decrease in CO2 emission intensity from the surface layer from the second year after drainage and its considerable increase from subsurface layers, but not earlier than in the third year of drainage. Mineralization rate of organic mass, determined on the basis of CO2 emission rate from the soil surface, was 13,8 Mg·ha-¹ in the third year after drainage.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, 6, 1; 267-276
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ubożenie gleby torfowo-murszowej w składniki zasadowe czynnikiem intensyfikującym rozpraszanie rozpuszczonego węgla organicznego (RWO) do zasobów wodnych
Impoverishment of peat-muck soil in alkaline components as a factor intensifying dissolved organic carbon (doc) release to water
Autorzy:
Jaszczyński, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951894.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gleby torfowo-murszowe
rozpuszczalność związków organicznych
RWO
składniki zasadowe
alkaline components
DOC
solubility of organic compounds
peat-muck soils
Opis:
W pracy przedstawiono zmiany stężenia rozpuszczonego węgla organicznego (RWO) w płytkiej wodzie gruntowej zmeliorowanego torfowiska niskiego (z glebą torfowo-murszową MtIIcb), na tle zmian pH gleby oraz zawartości w niej składników zasadowych i ich stężenia w wodzie obecnej w obrębie warstwy organicznej gleby zagospodarowanej jako łąka kośna. Badania prowadzono w latach 2000–2012 na torfowisku Kuwasy, położonym między Jeziorem Rajgrodzkim a północno-zachodnimi obrzeżami środkowego basenu Biebrzy. W badanym okresie wykazano znaczące zmniejszenie się wartości pH wierzchnich (0–40 cm) warstw gleby torfowo-murszowej oraz znaczące zwiększenie stężenia RWO w wodzie gruntowej pobieranej w obrębie całego profilu złoża organicznego. Potwierdzono wpływ zmniejszającej się zawartości Ca, Mg i K w ośrodku glebowym na zwiększenie stężenia RWO w wodzie gruntowej. Zauważono również dużą rolę sodu i żelaza w tworzeniu kompleksów mineralno-organicznych o zwiększonej rozpuszczalności. Jednoznaczną tendencję do wzrostu stężenia RWO w badanym okresie zaobserwowano także w wodzie rowu melioracyjnego, sąsiadującego z badaną kwaterą i odprowadzającego wodę z torfowiska.
Changes in dissolved organic carbon (DOC) concentration in shallow ground water at drained fen (with peat-muck soil in the second degree of mucking process) were compared with changes of soil pH and alkaline components and with their concentration in water from organic layer (peat deposit) of soil overgrown by a mown meadow. The study was carried in 2000–2012 in Kuwasy peatland, localized between Lake Rajgrodzkie and north-western border of the middle basin of the Biebrza River. A significant decrease of pH in surface (0–40 cm) layers of peat-muck soil and increasing DOC concentration in groundwater collected from the whole vertical profile of organic deposit were found in the study period. The effect of decreasing Ca, Mg and K content in soil on the increase of DOC concentration in groundwater was confirmed. A significant role of sodium and iron was noted in the formation of mineral-organic complexes of increased solubility. The unambiguous tendency of increasing DOC concentration was also observed in water from draining ditch that neighboured the study meadow and drained off water from the fen.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2015, 15, 2; 47-63
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena ekonomiczna różnych technologii stosowania gnojówki bydlęcej na łąkach położonych na glebach torfowo-murszowych
Economic evaluation of various technologies of cattle sludge application on meadows situated on peat-moorsh soils
Autorzy:
Prokopowicz, J.
Wesołowski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337717.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
analiza ekonomiczna
użytki zielone
gleby torfowo-murszowe
nawożenie gnojówką
utylizacja gnojówki
economic evaluation
fertilisation with sludge
grasslands
peat-moorsh soils
sludge utilisation
Opis:
W pracy wykonano, metodą modelową, analizę ekonomiczną sześciu wariantów nawożenia łąk torfowo-murszowych: jeden wariant bez nawożenia, drugi - nawożenie mineralne, a pozostałe cztery - nawożenie gnojówką bydlęcą stosowaną w różnych dawkach i terminach agrotechnicznych. Celem badań była ekonomiczna ocena różnych technologii stosowania gnojówki na najczęściej występujących w Polsce trwałych użytkach zielonych położonych na glebach torfowo-murszowych. Analizę wykonano dla gospodarstwa rodzinnego o powierzchni 20 ha UR oraz dla ściśle określonej technologii zbioru siana. Dokonano szczegółowej analizy zapotrzebowania na robociznę oraz pracę ciągników i maszyn towarzyszących. Zastosowano jedno kryterium oceny - koszty produkcji jednostki paszy przeznaczonej do zużycia wewnętrznego. Najmniejszy koszt produkcji jednostki paszy ze stosowaniem gnojówki bydlęcej uzyskano stosując technologię polegającą na nawożeniu gnojówką wiosną (pierwsza dekada kwietnia) w rozcieńczeniu wodą 1 : 0,5 (gnojówka - 1, woda - 0,5). Nawożenie gnojówką okazało się mniej efektywne ekonomicznie niż nawożenie mineralne, stwierdzono jednak, że ze względu na konieczność utylizacji gnojówki, stosowanie jej do nawożenia łąk na glebach torfowo-murszowych jest uzasadnione. Różnica kosztu produkcji jednostki paszy między tymi technologiami stanowi koszt utylizacji gnojówki. Należy sądzić, że nie ma innego, bardziej efektywnego sposobu wykorzystania i utylizacji gnojówki w gospodarstwie rolniczym.
Model method was used to evaluate six variants of fertilisation of peat-moorsh meadows: one variant without fertilisation, the second with mineral fertilisation and the remaining four - with cattle sludge fertilisation at various doses and in various agrotechnical terms. The study was aimed at economic evaluation of various technologies used on most frequent in Poland permanent grasslands situated on peat-moorsh soils. Analysis was made for a 20 ha family farm and for strictly defined technology of hay harvesting. Detailed analysis involved the demand for labour, tractors and other machines. There was one criterion used in the evaluation - production costs of a fodder unit destined for inner consumption. The lowest production cost of fodder unit was obtained when sludge diluted with water in the proportion of 1:0.5 was applied in spring (first decade of April). Fertilisation with sludge appeared less economically effective than mineral fertilisation. However, due to the need of sludge utilisation, its application in fertilising meadows is justifiable. The difference in production costs between the two technologies equals the cost of sludge utilisation. There is probably no other, more effective way of sludge utilisation in a farm.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2005, 5, 1; 57-70
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ stopnia zmurszenia gleb torfowych na wzbogacanie wody gruntowej w związki azotu, fosforu i RWO
The effect of decomposition stage of peat-muck soils on nitrogen, phosphorus and DOC release to groundwater
Autorzy:
Jaszczyński, J.
Urbaniak, M.
Nawalany, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338035.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azotany
fosforany
RWO
gleby torfowo-murszowe
stopień zmurszenia
woda gruntowa
degree of peat decomposition
DOC
ground water
nitrates
peat-muck soils
phosphates
Opis:
W pracy opisano aspekty ilościowej i czasowej zmienności uwalniania do wody gruntowej związków azotu, fosforu i RWO z gleb torfowo-murszowych o różnym stopniu odwodnienia, warunkującego odmienną intensywność napowietrzenia górnych partii gleby i przemian ich materiału organicznego. Prace prowadzono na zmeliorowanych torfowiskach w północno-zachodniej części środkowego basenu Biebrzy, charakteryzujących się glebami powstałymi z torfów niskich. Badania zlokalizowano na glebach torfowo-murszowych o różnym stopniu zmurszenia (MtI, MtII i MtIII), zagospodarowanych jako ekstensywne łąki kośne, nienawożone. Zauważono, że im większym stopniem zmurszenia charakteryzowała się gleba torfowa, tym większe było średnie z całego okresu badawczego stężenie NO3 i RWO w wodzie gruntowej. Stężenie NO3 w wodzie gruntowej wzrastało w okresie zimowym. Najsilniej zjawisko to zaznaczało się w profilu gleby MtIII. Zanotowano brak zróżnicowania średniego stężenia NH4+ w zależności od stopnia zmurszenia gleby. We wszystkich glebach obserwowano jednak, że największe stężenie tego składnika występowało w okresach największego obniżenia lustra wody gruntowej. Najsilniejsze wzbogacanie wody gruntowej w PO4–3 stwierdzono w glebie o drugim stopniu zmurszenia, co mogło wynikać z tworzenia się łatwo rozpuszczalnych fosforanów amonu. Niezależnie od stopnia zmurszenia gleby torfowej, stężenie RWO w wodzie gruntowej było największe od czerwca do września, pokrywając się z występowaniem najniższego poziomu wody gruntowej i najwyższą temperaturą wody. W roku, w którym obserwowano wyższy od przeciętnego średni poziom wody gruntowej, stężenie RWO w wodzie gruntowej z gleby MtII i MtIII było znacząco większe w porównaniu z latami suchymi, podczas gdy w przypadku gleby MtI stwierdzono sytuację odwrotną.
Quantitative and temporal changes in the release of nitrogen, phosphorus and DOC from peatmuck soils to ground water are described in the paper. Studied soils differed in the extent of drainage which resulted in the different intensity of aeration of upper soil layers and different transformation of their organic material. The studies were carried out in drained fens in north-west part of the Middle basin of the Biebrza River, Poland. Study sites were localized on peat-muck soils with different degree of peat decomposition (MtI, MtII and MtIII – according to Polish classification). These sites were used as extensively mown meadows, without fertilisation. Mean concentrations of NO3 and DOC in ground water were the higher the more decomposed was peat soil. Nitrate concentrations in ground water increased in the winter time. This effect was most clearly visible in MtIII soil. Mean NH4+ concentration wasn’t significantly differentiated by the degree of soil decomposition. The greatest enrichment of water by this ion was observed in periods of the lowest ground water table. The greatest enrichment of ground water with phosphates was found in MtII soil. This could result from the formation of soluble ammonium phosphates. Irrespective of decomposition processes, DOC concentrations in ground water were highest from June to September in association with the lowest ground water table and the highest water temperature. In the year of ground water table higher than average, DOC concentration in ground water from MtII and MtIII soil was significantly higher compared with dry years while in sites on MtI soil the inverse situation was observed.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2013, 13, 3; 63-77
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies