Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "occupational health safety" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Economic situation and occupational accidents in Poland: 2002–2014 panel data regional study
Autorzy:
Łyszczarz, Błażej
Nojszewska, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2161780.pdf
Data publikacji:
2017-11-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
occupational hazards
occupational health and safety
gender differences
accident at work
business cycle
panel data model
Opis:
Objectives: Occupational accidents constitute a substantial health and economic burden for societies around the world and a variety of factors determine the frequency of accidents at work. The aim of this paper is to investigate the relationship between the economic situation and the rate of occupational accidents in Poland. Material and Methods: The analysis comprised data for 66 Polish sub-regions taken from the Central Statistical Office’s Local Data Bank. The regression analysis with panel data for period 2002–2014 was applied to identify the relationships involved. Four measures of accidents were used: the rates of total occupational accidents, accidents among men and women separately as well as days of incapacity to work due to accidents at work per employee. Four alternative measures assessed the economic situation: gross domestic product (GDP) per capita, average remuneration, the unemployment rate and number of dwelling permits. The confounding variables included were: employment in hazardous conditions and the size of enterprises. Results: The results of the regression estimates show that the number of occupational accidents in Poland exhibits procyclical behavior, which means that more accidents are observed during the times of economic expansion. Stronger relationships were observed in the equations explaining men’s accident rates as well as total rates. A weaker and not always statistically significant impact of economic situation was identified for women’s accident rates and days of incapacity to work. Conclusions: The results have important implications for occupational health and safety actions. In the periods of higher work intensity employers should focus on appropriate training and supervision of inexperienced workers as well as on ensuring enough time for already experienced employees to recuperate. In terms of public health actions, policy makers should focus on scrutinizing working conditions, educating employers and counteracting possible discrimination of injured employees. Int J Occup Med Environ Health 2018;31(2):151–164
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2018, 31, 2; 151-164
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Participatory approach to identify interventions to improve the health, safety, and work productivity of smallholder women vegetable farmers in the Gambia
Autorzy:
Vanderwal, Londa
Rautiainen, Risto
Ramirez, Marizen
Kuye, Rex
Peek-Asa, Corinne
Cook, Thomas
Culp, Kennith
Donham, Kelley
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2185475.pdf
Data publikacji:
2011-03-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
vegetable production
community-based participatory research
occupational health and safety
worker productivity
West Africa
Opis:
Objective: This paper describes the qualitative, community-based participatory approach used to identify culturally-acceptable and sustainable interventions to improve the occupational health, safety, and productivity of smallholder women vegetable farmers in The Gambia (West Africa). Materials and Methods: This approach was used to conduct: 1) analysis of the tasks and methods traditionally used in vegetable production, and 2) selection of interventions. Results: The most arduous garden tasks that were amenable to interventions were identified, and the interventions were selected through a participatory process for further evaluation. Conclusions: Factors contributing to the successful implementation of the participatory approach used in this study included the following: 1) ensuring that cultural norms were respected and observed; 2) working closely with the existing garden leadership structure; and 3) research team members working with the subjects for an extended period of time to gain first-hand understanding of the selected tasks and to build credibility with the subjects.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2011, 24, 1; 36-47
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mitigation measures of electromagnetic field exposure in the vicinity of high frequency welders
Autorzy:
Zubrzak, Bartłomiej
Bieńkowski, Paweł
Cała, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164007.pdf
Data publikacji:
2017-10-17
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
electromagnetic field
work safety in electromagnetic fields
occupational safety and health
EMF
dielectric welders
EMC
Opis:
Background Presented information about the welding process and equipment, focusing on the emission of electromagnetic field (EMF) with levels significant in terms of the labor safety regulations in force in Poland – the ordinances of the Minister of Family, Labour and Social Policy that came into force on June 27, 2016 and June 29, 2016 – emerged due to harmonization with European Union directive 2013/35/EU of 26 June 2013 of the European Parliament and the Council. They presented methods of determination of the EMF distribution in the welding machine surroundings and analyzed the background knowledge from the available literature. Material and Methods The subject of the analysis included popular high frequency welders widely used in the industry. Electromagnetic field measurements were performed in the welder operating place (in situ) during machine normal operations, using measurement methods accordant with labor safety regulations in force in Poland and according to the same guidelines, the EMF distributions and parameters having been described. Results They presented various scenarios of particular, real examples of excessive exposure to EMF in the dielectric welder surroundings and showed solutions, ranging from simple and costless and ending on dedicated electromagnetic shielding systems, which allowed to reduce EMF exposure in some cases of more than 80% (protection zone ranges) or eliminate dangerous zone presence. Conclusions It has shown that in the dielectric welders surrounding, significant EMF strength levels may be the result of errors or omissions which often occur during development, installation, operation or modification of welding machines. It has allowed to present the measures that may significantly reduce the exposure to EMF of workers in the welder surroundings. The role of accredited laboratories in helping in such cases was underlined. Med Pr 2017;68(6):693–703
Źródło:
Medycyna Pracy; 2017, 68, 6; 693-703
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Choroby zawodowe oraz choroby niezawodowe związane z pracą w prawie wspólnotowym i wybranych krajach Unii Europejskiej – ujęcie porównawcze
Occupational and work-related diseases in community law and in the legislature of selected EU member states – a comparative perspective
Autorzy:
Walusiak, Jarosław
Dörre-Kolasa, Dominika
Marcinkiewicz, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087502.pdf
Data publikacji:
2021-11-19
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
choroba zawodowa
ubezpieczenie zdrowotne
odpowiedzialność odszkodowawcza
ochrona zdrowia pracujących
choroba związana z pracą
wykaz chorób zawodowych
occupational disease
health insurance
liability for damages
occupational health and safety
work-related disease
a list of occupational diseases
Opis:
Nieujęte w wykazach chorób zawodowych pozostałe choroby związane z pracą stały się istotnym zjawiskiem społecznym, generującym rosnące koszty po stronie rządów państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) i działających na ich terenach pracodawców. Konsekwencje zdrowotne i wynikające z nich roszczenia, będące pochodnymi uszczerbku na zdrowiu związanego z pracą zawodową, wskazują na potrzebę wprowadzenia zmian w legislacji, która w Polsce obecnie ogranicza się przede wszystkim do zapewniania ochrony i profilaktyki jedynie w zakresie ugruntowanych już chorób zawodowych. W przeglądzie piśmiennictwa posłużono się metodą formalno-dogmatyczną polegającą na analizie obowiązującego stanu prawnego i wydanego na jego podstawie orzecznictwa. Sytuację prawną w Polsce zestawiono z 3 państwami UE wybranymi ze względu na specyfikę posiadanych uregulowań dotyczących chorób zawodowych i chorób związanych z pracą (Niemcy, Finlandia, Irlandia). Przedstawiono argumenty wskazujące na celowość zmiany polskiego modelu rozpatrywania spraw dotyczących chorób zawodowych i niezawodowych związanych z pracą w kierunku modelu fińskiego lub niemieckiego. Obecny stan prawny w Polsce zmusza osoby, które cierpią z powodu chorób związanych z wykonywaną przez nich pracą, a nieumieszczonych w wykazie chorób zawodowych, do korzystania ze środków ochrony prawnej opartych na zasadach ogólnych prawa cywilnego, co skutkuje koniecznością wykazania nie tylko adekwatnego związku przyczynowego między rodzajem lub sposobem wykonywanej pracy a chorobą, ale również zawinienia po stronie pracodawcy. Stawia to taką osobę w znacznie gorszej pozycji prawnej niż tę, która dochodzi roszczeń z tytułu choroby zawodowej. Model obowiązujący w prawie Republiki Federalnej Niemiec pozwala na wykluczenie części problemów, które mogą wystąpić na gruncie przytoczonych różnic w uregulowaniu chorób zawodowych i chorób związanych z pracą, a model fiński, koncentrujący się na rzeczywistej przyczynowości, a nie czysto legalnym definiowaniu choroby zawodowej jako takiej, pozwala na praktycznie całkowite ich wyeliminowanie. Med. Pr. 2021;72(5):549–560
Work-related diseases that are not included in the occupational diseases lists have become a significant social phenomenon, generating increasing costs for the EU member states and for European employers. The impact they have on workers’ health and claims results in a need to implement changes in the legislation, which in Poland is currently limited to providing protection and prevention of already established occupational diseases. In the review, a formal-dogmatic approach was used, in a manner of analyzing the current state of Polish legislation and court rulings based upon it. The Polish legal framework was compared to that of the 3 EU member states selected on the basis of their regulations concerning occupational and work-related diseases (Germany, Finland and Ireland). The presented arguments indicate the purpose of the need for a change in the Polish legal framework of occupational and work-related diseases in the direction of either the Finnish or German model. The current Polish law forces people suffering from those work-related diseases which are not recognized as occupational diseases to seek legal remedies under general provisions of civil law, which demands proving not only an adequate causal link between the type of work and the disease but also the employer’s culpability, which puts the affected employee in a worse legal situation than those suffering from an established occupational disease. The provisions of the statutory law implemented in the Federal Republic of Germany provides a solution for a fraction of the abovementioned problems deriving from the referred differences in occupational and work-related diseases regulation, while the Finnish model, based on causality, instead of the legal definition of occupational disease as such, practically allows for a complete elimination of the problem. Med Pr. 2021;72(5):549–60
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 5; 549-560
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obciążenie cieplne na stanowiskach pracy w górnictwie – wyniki badań przeprowadzonych w 6 kopalniach węgla kamiennego
Thermal load at workstations in the underground coal mining: Results of research carried out in 6 coal mines
Autorzy:
Słota, Krzysztof
Słota, Zbigniew
Kułagowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164307.pdf
Data publikacji:
2016-07-27
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
medycyna pracy
bezpieczeństwo i higiena pracy
stan zdrowia pracowników
metabolizm energetyczny
obciążenie pracą
górnictwo węglowe
occupational medicine
occupational safety and health
occupational health
Energy metabolism
workload
hard coal mines
Opis:
Wstęp Z danych statystycznych wynika, że obecnie blisko połowa wydobycia węgla kamiennego i rud miedzi w polskich kopalniach odbywa się w wyrobiskach, w których temperatura mierzona termometrem suchym przekracza 28°C. Liczba osób pracujących w takich warunkach sukcesywnie wzrasta, a tym samym zwiększa się problem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Materiał i metody W niniejszych badaniach przeprowadzono ocenę obciążenia cieplnego pracowników na stanowiskach pracy w górnictwie z uwzględnieniem warunków termicznych i kosztu wykonywanej pracy. Ocenę kosztu energetycznego pracy prowadzono w 6 kopalniach węgla kamiennego. Badaniem objęto pracę łącznie 221 górników zatrudnionych na różnych stanowiskach. W artykule przedstawiono charakterystykę grup górników zatrudnionych na analizowanych stanowiskach oraz na podstawie dyskomfortu cieplnego określono bezpieczeństwo termiczne górników. Wyniki Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na znaczne zróżnicowanie czasu trwania wyróżnionych etapów procesu pracy. Najwyższy średni koszt energetyczny w trakcie wykonywania pracy występował na stanowisku górnika w przodku, najniższy dla stanowiska pracownika pomocniczego. W zamieszczonych w pracy tabelach z obliczonym wskaźnikiem dyskomfortu wyraźnie da się zauważyć wiele sytuacji, w których przekroczono dopuszczalny zakres parametrów obciążenia cieplnego dla pracy bezpiecznej dla zdrowia człowieka. Należy jednak nadmienić, że wartości średniego kosztu pracy mieszczą się już w górnych (ale dopuszczalnych) granicach obciążenia cieplnego. Wnioski Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że praca w górnictwie w niektórych przypadkach jest wykonywana w warunkach dyskomfortu cieplnego. Ze względu na dużą zmienność i złożoność warunków pracy konieczne staje się weryfikowanie na stanowiskach pracy obciążenia pracowników, na które w dużym stopniu wypływają warunki środowiska i organizacja pracy oraz działania samych pracowników. Med. Pr. 2016;67(4):477–498
Background Statistics shows that almost half of Polish extraction in underground mines takes place at workstations where temperature exceeds 28°C. The number of employees working in such conditions is gradually increasing, therefore, the problem of safety and health protection is still growing. Material and Methods In the present study we assessed the heat load of employees at different workstations in the mining industry, taking into account current thermal conditions and work costs. The evaluation of energy cost of work was carried out in 6 coal mines. A total of 221 miners employed at different workstations were assessed. Individual groups of miners were characterized and thermal safety of the miners was assessed relying on thermal discomfort index. Results The results of this study indicate considerable differences in the durations of analyzed work processes at individual workstations. The highest average energy cost was noted during the work performed in the forehead. The lowest value was found in the auxiliary staff. The calculated index of discomfort clearly indicated numerous situations in which the admissible range of thermal load exceeded the parameters of thermal load safe for human health. It should be noted that the values of average labor cost fall within the upper, albeit admissible, limits of thermal load. Conclusions The results of the study indicate that in some cases work in mining is performed in conditions of thermal discomfort. Due to high variability and complexity of work conditions it becomes necessary to verify the workers’ load at different workstations, which largely depends on the environmental conditions and work organization, as well as on the performance of workers themselves. Med Pr 2016;67(4):477–498
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 4; 477-498
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwania w zakresie bhp w podmiotach leczniczych a uprawnienia społecznego inspektora pracy: wnioski związane z epidemią COVID-19 w kontekście kontroli wewnętrznej bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników
Health and safety challenges in medical entities and the powers of the social labor inspector: Lessons related to the COVID-19 outbreak in the context of internal control of employee health and safety
Autorzy:
Jarota, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22397119.pdf
Data publikacji:
2023-11-14
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
bezpieczeństwo i higiena pracy
podmiot leczniczy
pracodawca
związek zawodowy
COVID-19
społeczny inspektor pracy
occupational health and safety
medical entity
employer
trade union
social labour inspector
Opis:
Pracownicy wykonujący zawód medyczny w sytuacji zagrożenia życia pacjenta nie mogą powstrzymać się od wykonywania pracy z powodu niebezpiecznych warunków pracy. W związku z tym egzekwowanie prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest szczególnie istotne, żeby pracownicy bez dodatkowych obciążeń mogli udzielać świadczeń opieki zdrowotnej. Celem niniejszego badania jest ustalenie, w jaki sposób społeczny inspektor pracy może reagować na zagrożenia bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) i czy aktualne uprawnienia społecznej inspekcji pracy jako organu wewnętrznej kontroli bhp u pracodawcy są wystarczające. W badaniu dokonano analizy regulacji prawnych i wykorzystano odpowiednią literaturę, w tym najnowsze badania na temat egzekwowania prawa. Ponadto przeprowadzono badanie ankietowe wśród przedstawicieli związków zawodowych osób wykonujących zawód medyczny w zakresie oceny działań społecznego inspektora pracy i zagrożeń bhp podczas epidemii COVID-19. W tym czasie, który charakteryzował się wieloma zagrożeniami bhp w podmiotach leczniczych, ujawniły się trudności występujące u pracodawców w zakresie realizowania przez nich obowiązku ochrony zdrowia pracowników. System kontroli wewnętrznej z udziałem społecznej inspekcji pracy wymaga w tym kontekście zmian, ponieważ jest wykorzystywany nieefektywnie. Przyczyną tego stanu rzeczy są przede wszystkim niekompletne regulacje prawne. Ustawodawca powinien zagwarantować społecznemu inspektorowi pracy prawo do stosowania zarówno metod nagradzania pracodawcy jako zachęty do prawidłowego wykonywania obowiązków, jak i środków odstraszających od naruszania prawa. Chociaż polskie prawo pracy gwarantuje mechanizmy kontroli bhp przez społecznego inspektora pracy, to należałoby rozszerzyć katalog środków przez niego wykorzystywanych w celu skutecznego zmotywowania pracodawców do ochrony zdrowia pracownika. Niniejsze badanie stanowi wstęp do szerszej dyskusji na temat monitorowania stanu bhp w kontekście zagrożeń bhp występujących w podmiotach leczniczych.
Employees in the medical profession in a situation where the life of a patient is at risk cannot refrain from working due to unsafe working conditions. Therefore, enforcing the right to safe and hygienic working conditions is particularly important so that employees can provide health care services without additional burdens. The purpose of the study is to determine how the social labour inspector can respond to Occupational Health and Safety (OHS) hazards and whether the current powers of the social labor inspectorate as the employer’s internal OHS control body are sufficient. The study conducted a regulatory analysis and used relevant literature, including recent studies on law enforcement. In addition, a questionnaire survey was conducted among trade union representatives of medical professionals on the evaluation of social labour inspector activities and OHS hazards during the COVID-19 epidemic period. In this period characterized by many OHS risks in medical entities, the difficulties faced by employers in carrying out their duty to protect the health of their employees became apparent. The system of internal control with the participation of the social labour inspection in this context needs changes, due to the fact that it is used in an inefficient manner. The reasons for this are primarily incomplete legal regulations. The legislator should guarantee the social labour inspector the right to use both methods of rewarding the employer as an incentive for the proper performance of duties and measures to deter violations of the law. Despite the fact that Polish labour law guarantees mechanisms for OHS control by the social labour inspector, it would be appropriate to expand the catalog of measures used by him to effectively motivate employers to protect worker health. This study is a prelude to a broader discussion of OHS monitoring in the context of OHS hazards occurring in healthcare entities.
Źródło:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety; 2023, 74, 4; 301-316
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona zdrowia pracownika narażonego na czynniki chemiczne w środowisku pracy – monitoring biologiczny w ocenie ryzyka zdrowotnego: regulacje prawne
Health protection of a worker exposed to chemical agents in the work environment – biological monitoring in health risk assessment: legal regulations
Autorzy:
Gregorczyk, Robert
Janasik, Beata
Smuga, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118792.pdf
Data publikacji:
2022-09-05
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
bezpieczeństwo i higiena pracy
regulacje prawne
ocena narażenia
czynniki chemiczne
monitoring biologiczny
szacowanie ryzyka
occupational health and safety
legislation
exposure assessment
chemical agents
biological monitoring
risk assessment
Opis:
Jednym z priorytetów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w Unii Europejskiej (UE) są badania dotyczące rozpowszechniania oraz zastosowania wyników badań naukowych. Skutkuje to zmianami w prawodawstwie dotyczącym oceny narażenia na czynniki chemiczne i szacowania ryzyka. Celem pracy jest analiza regulacji prawnych stosowanych w UE dotyczących oceny narażenia i szacowania ryzyka na czynniki chemiczne na podstawie badań monitoringu biologicznego w kontekście ochrony zdrowia pracowników oraz w nawiązaniu do systemu i norm zarządzania higieną pracy. Przeprowadzono analizę obowiązujących przepisów prawnych oraz zaleceń i wytycznych dotyczących prowadzenia badań z zakresu monitoringu biologicznego w ocenie narażenia pracowników. Zestawiono obowiązujące w Polsce przepisy z regulacjami wprowadzonymi w UE. Przeprowadzono ocenę zasadności wdrażania narzędzi monitoringu biologicznego w profilaktyce zdrowia pracujących jako dodatkowego narzędzia służącego ochronie pracownika przed działaniem czynników chemicznych.
One of the priorities in the field of occupational safety and health in the European Union (EU) is research on dissemination and application of scientific results, which results in changes in legislation on exposure assessment to chemical agents and risk estimation. The aim of this paper is to analyze the EU legislation on exposure assessment and risk estimation to chemical agents based on biological monitoring studies, in the context of workers’ health protection, with reference to the occupational hygiene management system and standard. An analysis was made of the current legal regulations as well as recommendations and guidelines for biological monitoring studies in the assessment of workers’ exposure to selected metals. A comparison was made between the regulations in force in Poland and in EU. The rationale for implementing biological monitoring tools in occupational health prevention as an additional tool to protect workers from chemical agents was evaluated.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2022, 73, 4; 349-356
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Promocja zdrowia w średnich i dużych firmach w Polsce w 2017 r. – rozpowszechnienie, realizacja, efekty i trudności
Health promotion in medium-sized and large companies in Poland in 2017 – activities, implementation, effects and difficulties
Autorzy:
Puchalski, Krzysztof
Korzeniowska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162688.pdf
Data publikacji:
2019-06-14
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
zarządzanie zasobami ludzkimi
program wellness
zdrowie i bezpieczeństwo pracy
promocja zdrowia w pracy
świadczenia pozapłacowe
wizerunek pracodawcy
human resource management
corporate wellness program
occupational health and safety
workplace health promotion
non-wage benefits
employer branding
Opis:
Wstęp W artykule przedstawiono stan promocji zdrowia w zakładach pracy w Polsce na grudzień 2017 r. Materiał i metody W reprezentatywnej próbie 1000 firm zatrudniających powyżej 50 osób wykorzystano standaryzowane wywiady osobiste wspomagane komputerowo (computer-assisted personal interviews – CAPI). Wyniki Niewiele zakładów pracy (37%) zna potrzeby zdrowotne swoich pracowników. Co czwarty przyznaje jednak, że dba o ich zdrowie bardziej, niż wymaga tego prawo, oraz deklaruje wzrost zaangażowania w działania prozdrowotne. Jednocześnie 55% organizacji sponsoruje pracownikom abonamenty sportowe, a 52% opiekę medyczną. Co druga firma wspiera ich aktywność fizyczną w inny sposób oraz doskonali środowisko pracy. Co trzecia promuje profilaktykę medyczną, dba o redukcję stresu i zdrowe odżywianie się pracowników, rozwiązuje problemy konsumpcji alkoholu. Wskazywane powody takich działań to przede wszystkim troska o wizerunek firmy (79%) i dobrą atmosferę społeczną (72%) oraz efektywność zawodową pracowników (69%), a niestety rzadko – profilaktyka problemów zdrowotnych (43%). Efekty przedsięwzięć promujących zdrowie w miejscu pracy to poprawa wydajności (50%) i stanu zdrowia pracowników (49%) oraz zwiększenie ich deklarowanej identyfikacji z firmą (47%). Przeszkody w prowadzeniu takich działań to niedobór środków finansowych (53%), brak sprzyjających rozwiązań fiskalno-prawnych (48%), małe zainteresowanie pracowników (45%), niedostatki kadrowe osób przygotowanych do zarządzania promocją zdrowia (42%) oraz niewielka wiedza na temat korzyści ich wdrożenia (37%). Firmy świadomie zaangażowane w promocję zdrowia i monitorujące potrzeby zdrowotne pracowników realizują więcej, niż ogół zakładów pracy, tego rodzaju działań, częściej je ewaluują, dostrzegają ich pozytywne efekty oraz potrafią lepiej motywować zatrudnionych. Wnioski Istnieje potrzeba wypracowania rozwiązań systemowych sprzyjających promocji zdrowia w firmach, upowszechniania wiedzy o związanych z nią korzyściach oraz przeprowadzania szkoleń dla zarządzających zdrowiem personelu. Med. Pr. 2019;70(3):275–294
Background The paper presents the state of workplace health promotion in Poland as of December 2017. Material and Methods Standardized computer-assisted personal interviews (CAPI) were conducted on a representative sample of 1000 companies employing over 50 people. Results Few companies (37%) actually know the health needs of their employees, whereas 25% admit that they care about health more than it is required by law, and declare their increased involvement in that area. At the same time, 55% of companies sponsor sports tickets, and 52% cover the costs of medical care. Every second company supports physical activity in other ways and improves the working environment. Every third offers medical prophylaxis, takes care of stress reduction and healthy eating habits, or solves the problems of alcohol consumption. The main reasons for such activities are the company’s image (79%), good social atmosphere (72%) and employee’s work performance (69%), while the prevention of health problems is rarely indicated (43%). The effects of workplace health promotion measures include improved productivity (50%), a better health condition (49%) and an increased identification with the company (47%). As for the obstacles, these is a shortage of financial resources (53%), the lack of favorable fiscal and legal solutions (48%), low interest among employees (45%), the lack of skilled people to manage health promotion (42%) and low awareness of its benefits (37%). Companies that are consciously involved in health promotion and monitor the actual health needs implement more activities, evaluate them more often, recognize their positive effects, and are able to better motivate their employees. Conclusions There is a need to develop systemic solutions that foster health promotion in companies, to disseminate knowledge about the benefits associated with it, and to train the staff responsible for employee health management. Med Pr. 2019;70(3):275–94
Źródło:
Medycyna Pracy; 2019, 70, 3; 275-294
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Study of lone working magnetic resonance technologists in Western Australia
Autorzy:
Dewland, Tracy A.
Hancock, Lauren N.
Sargeant, Simone
Bailey, Rebecca K.
Sarginson, Rodger A.
Cheung Ng, Curtise K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2179060.pdf
Data publikacji:
2013-12-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
Australia
lone working
magnetic resonance imaging safety
magnetic resonance technologist
occupational health
Opis:
Objectives: It is recommended that magnetic resonance (MR) technologists should not work alone due to potential occupational health risks although lone working is legally acceptable. The objective of this study was to investigate the current situation of lone working MR technologists in Western Australia (WA) and any issue against the regulations. Materials and Methods: A questionnaire regarding the issues of occupational health of lone working MR technologists was developed based on relevant literature and distributed to WA MR technologists. Descriptive (percentage of frequency, mean and standard deviation) and inferential statistics (Fisher's exact, Chi² and t tests, and analysis of variance) were used to analyze the responses of the yes/no, multiple choice and 5 pt scale questions from the returned questionnaires. Results: The questionnaire response rate was 65.6% (59/90). It was found that about half of the MR technologists (45.8%, 27/59) experienced lone working. The private magnetic resonance imaging (MRI) centers were more likely to arrange technologists to work alone (p < 0.05). The respondents expressed positive views on issues of adequacy of training and arrangement, confidence and comfort towards lone working except immediate assistance for emergency (mean: 3). Factors of existence of MRI safety officer (p < 0.05) and nature of lone working (p < 0.001-0.05) affected MR technologists' concerns. Conclusions: Lone working of MR technologists is common in WA especially in private centers. The training and arrangement provided seem to be adequate for meeting the legal requirements. However, several areas should be improved by the workplaces including enhancement on immediate emergency assistance and concern relief.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2013, 26, 6; 837-845
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyka zawodowa i staż pracy w ochronie zdrowia a wiedza studentów kierunków medycznych o wybranych procedurach higieny rąk
Work experience and seniority in health care vs. medical students’ knowledge of selected hand hygiene procedures
Autorzy:
Różańska, Anna
Wójkowska-Mach, Jadwiga
Bulanda, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164258.pdf
Data publikacji:
2016-10-04
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
higiena rąk
bezpieczeństwo i higiena pracy
postępowanie poekspozycyjne
studenci medycyny
rekomendacje dla pracowników ochrony zdrowia
ekspozycja zawodowa
hand hygiene
occupational safety and health
post-exposure procedure
medical students
recommendations for healthcare workers
occupational exposure
Opis:
Wstęp Higiena rąk jest podstawowym i najważniejszym elementem profilaktyki zakażeń. Celem prezentowanego badania była analiza wiedzy o higienie rąk wśród studentów wybranych kierunków medycznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w powiązaniu z ich doświadczeniem klinicznym i szkoleniami dotyczącymi zasad profilaktyki zakażeń oraz analiza oceny przez studentów zachowań personelu medycznego w zakresie przestrzegania higieny rąk. Materiał i metody Badanie przeprowadzono między październikiem a grudniem 2014 r. wśród 414 studentów, za pomocą anonimowego kwestionariusza złożonego z 14 pytań. Wyniki W pełni poprawnych odpowiedzi na pytanie o sytuacje wymagające higieny rąk udzieliło tylko 52,9% ankietowanych, a na pytanie o dobór środka do higieny rąk – 6,5%. Stopień poprawności odpowiedzi na pytania dotyczące higieny rąk nie korelował z płcią ankietowanych, uczestnictwem w szkoleniach przed praktykami klinicznymi ani zakresem tych szkoleń. Statystycznie istotną korelację stwierdzono w odniesieniu do roku, kierunku i trybu studiów. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem doświadczenia klinicznego mniej ankietowanych deklarowało zgodność obserwowanej praktyki personelu medycznego z zaleceniami. Około 1/5 (22,9%) studentów stwierdziła, że praktyki kliniczne nie były poprzedzone żadnym szkoleniem dotyczącym higieny szpitalnej, a prawie 1/3 (28%) tych, które się odbywały, nie obejmowała zagadnień dotyczących higieny rąk. Według prawie połowy studentów na szkoleniach nie omawiano zagadnień ekspozycji zawodowej na czynniki biologiczne, tj. procedur zapobiegania zakażeniom przenoszonym drogą krwi. Wnioski W badaniu wykazano, że wiedza ankietowanych studentów dotycząca higieny rąk jest niezadowalająca oraz że niezbędna jest poprawa procesu kształcenia w tym zakresie na różnych etapach, zarówno w ramach przedmiotów podstawowych i klinicznych, jak i praktyk zawodowych. Med. Pr. 2016;67(5):623–633
Background Hand hygiene (HH) is the most important element of infection prevention. The aim of the study was to analyze the level of HH knowledge among medical students of Jagiellonian University Medical College in correlation with their clinical experience and the presence and extent of trainings in hospital hygiene prior to internships, as well as with HH practice among medical staff perceived by students. Material and Methods The study was carried out in a group of 414 students from October to December, 2014. The questionnaire built of 14 questions was used as a study tool. Results Absolutely correct answers to questions about HH were given by 52.9%, and about HH technique by 6.5% of respondents. The degree of accuracy of answers to questions concerning HH did not correlate with the gender of the respondents or with the fact that work placement had been preceded by training in the field of HH or with its scope. A statistically significant correlation was found between the year, the field, and the type of the study. Students with greater professional practice, significantly less often claimed that medical workers comply with HH. Professional practice of 22.9% of students was not preceded by any training in the field of hospital hygiene and in 28% of cases training did not cover HH. Nearly half of the respondents declared that pre-internship training had not addressed the problem of occupational exposure to biological agents. Conclusions The results of the study shows that knowledge gained by students participating in the study was not satisfactory. Moreover, there is a need for improving the educational scheme in the discussed subject at all levels of basic and clinical subjects as well as during internships. Med Pr 2016;67(5):623–633
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 5; 623-633
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bacteria contamination of touch surfaces in Polish hospital wards
Autorzy:
Różańska, Anna
Romaniszyn, Dorota
Chmielarczyk, Agnieszka
Bulanda, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164081.pdf
Data publikacji:
2017-06-27
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
patient safety
hand hygiene
occupational exposure to biological agents
safety and health at work
touch surfaces
hospital hygiene
Opis:
Background The objective of the study has been to evaluate the pathogenic bacteria contamination of touch surfaces in hospital wards. Material and Methods Samples were taken from frequently touched surfaces in the hospital environment in 13 units of various types. Culturing was carried out on solid blood agar and in growth broth (tryptic soy broth – TSB). Species identification was performed using the analytical profile index (API) biochemical testing and confirmed with matrix assisted laser desorption ionization time-flight mass spectrometry (MALDI-TOF-MS) system. Results The total of 161 samples were taken for the study. Fifty-two of them, after 24 h of culture on a solid medium, demonstrated bacterial growth and further 60 samples had growth after prior multiplication in TSB. Overall, 69.6% of samples exhibited growth of 19 bacterial species. Pathogenic species – representing indicator organisms of efficiency of hospital cleaning – was demonstrated by 21.4% of samples. Among them Acinetobacter spp., Enterocococci spp. and Staphylococcus aureus were identified. Coagulase-negative staphylococci (CNS) were predominant. The proportion of various groups of bacteria significantly varied in respective hospitals, and in various types of wards. Disturbing observation is a large proportion of resistance of isolated CNS strains as a potential reservoir of resistance genes. Conclusions The results show that touch surfaces in hospital units are contaminated by both potentially pathogenic and pathogenic bacterial species. In connection with the reported, also in Poland, frequent omission or incorrect execution of hand hygiene by hospital staff, and probably patients, touch surfaces still constitute important reservoir of pathogenic bacteria. Improving hand hygiene compliance of health-care workers with recommendations is necessary for increasing biological safety of hospital environment. Med Pr 2017;68(3):459–467
Źródło:
Medycyna Pracy; 2017, 68, 4; 459-467
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narażenie pracowników morskich stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć na szkodliwe czynniki – działania minimalizujące ryzyko zagrożeń
Offshore substation workers’ exposure to harmful factors – Actions minimizing risk of hazards
Autorzy:
Piotrowski, Paweł J.
Robak, Sylwester
Polewaczyk, Mateusz M.
Raczkowski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164390.pdf
Data publikacji:
2015-12-23
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
bezpieczeństwo i higiena pracy
morska stacja elektroenergetyczna
farma wiatrowa
czynniki szkodliwe
przeciwdziałanie negatywnym skutkom zdrowotnym
szkodliwe pola elektromagnetyczne
occupational safety and health
offshore substation
Wind Farm
harmful factors
preventing adverse health effects
harmful electromagnetic fields
Opis:
Obecny rozwój elektroenergetyki w Polsce, szczególnie w zakresie odnawialnych źródeł energii (w tym farm wiatrowych), przynosi konieczność wprowadzenia uregulowań prawnych dotyczących nowych środowisk pracy. Opracowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) dla pracowników elektroenergetycznych stacji morskich jest niezbędne w obliczu budowy nowych elektrowni wiatrowych na morzu – morskich farm wiatrowych. Przebywanie w morskich stacjach elektroenergetycznych wiąże się ze zwiększonym narażeniem zdrowotnym na szkodliwe czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne. Głównymi źródłami zagrożeń zdrowotnych są: temperatura, pole elektromagnetyczne, hałas pochodzący od pracujących turbin wiatrowych, stały i przemienny prąd elektryczny, substancje chemiczne, bakterie z rodzaju Legionella oraz odizolowanie osób przebywających w stacji od życia na lądzie. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problem narażenia pracowników elektroenergetycznych stacji morskich na czynniki szkodliwe oraz przedstawienie metod przeciwdziałania tym czynnikom, żeby ograniczyć ich negatywny wpływ na zdrowie. Wskazano i opisano także inne zagrożenia występujące w stacjach morskich (pożar, wybuch, wyładowania atmosferyczne, wypadki przy pracy). Omówiono również środki i sposoby zmniejszania wpływu czynników szkodliwych na organizm. W artykule zwrócono też uwagę na potrzebę opracowania regulacji w zakresie BHP dotyczących nowego środowiska pracy – elektroenergetycznej stacji morskiej. Przegląd standardów i opracowań zagranicznych pozwala uznać, że niektóre z nich mogą zostać zaadaptowane na polskim rynku pracy. Med. Pr. 2016;67(1):51–72
The current development of electric power industry in Poland, especially in the field of renewable energy sources, including wind power, brings about the need to introduce legislation on new work environment. The development of occupational safety and health (OSH) regulations that must be met by new workplaces, such as offshore substations becomes necessary in view of the construction of modern offshore wind power plants – offshore wind farms. Staying on offshore substation is associated with an increased exposure to harmful health factors: physical, chemical, biological and psychophysical. The main sources of health risks on offshore substations are: temperature, electromagnetic field, noise from operating wind turbines, direct and alternating current, chemicals, Legionella bacteria and social isolation of people. The aim of this article is to draw attention to the problem of offshore substation workers’ exposure to harmful factors and to present methods of preventing and reducing the risk-related adverse health effects. In this paper, there are identified and described risks occurring on offshore substations (fire, explosion, lightning, accidents at work). Some examples of the means and the methods for reducing the negative impact of exposure on the human health are presented and discussed. The article also highlights the need to develop appropriate laws and health and safety regulations concerning the new working environment at the offshore substations. The review of researches and international standards shows that some of them can be introduced into the Polish labor market. Med Pr 2016;67(1):51–72
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 1; 51-72
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of chosen determinants of the positive practice environments (PPE) at Polish nursing wards
Ewaluacja wybranych determinantów pozytywnego środowiska pracy na oddziałach szpitalnych w Polsce
Autorzy:
Kilańska, Dorota
Gorzkowicz, Bożena
Sienkiewicz, Zofia
Lewandowska, Małgorzata
Dominiak, Iwona
Bielecki, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164419.pdf
Data publikacji:
2016-02-24
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
pielęgniarki
miejsce pracy
medycyna pracy
środowisko pracy
satysfakcja z pracy
bezpieczeństwo pacjenta
nurses
workplace
occupational health
occupational environment
job satisfaction
patients’ safety
Opis:
Background At many Polish hospitals, insufficient attention is given to positive work environment. In many cases nurses, similarly to the representatives of other professional groups, are not provided with facilities or tools to perform their professional tasks in safe conditions. The aspects of recruitment and retention of employees are often ignored. The aim of this study has been to assess the chosen determinants of work environment of nurses in Poland using the concept of the Positive Practice Environments (PPE). Material and Methods The survey was carried out from 2008 to 2011 among 1049 nursing students of 3 randomly selected public medical universities that provided nursing education at the graduate level of the Master of Science. All the people qualified for the study group were practising nurses or midwives. The Polish Nursing Association coordinated the project, obtained the tool, translated it and adjusted it to the Polish conditions. The areas covered in the survey were: a place of employment, selected physical and social elements influencing the work conditions, and biographical information. Results Access to as many as 8 factors identified as attributes of friendly environments was found unsatisfactory by over 50% of the nurses. For the purpose of objective assessment, the results were compared with the results obtained in the group of nurses in England. Conclusions The majority of the surveyed nurses were not satisfied with their work environments. Polish nurse managers should ensure that aspects of recognized attributes of friendly, positive practice environments for nurses are established to support nurses’ satisfaction as a pre-condition for patients’ safety. Med Pr 2016;67(1):11–19
Wstęp W wielu polskich szpitalach mało uwagi poświęca się budowaniu pozytywnego środowiska pracy. Podobnie jak w przypadku innych zawodów w Polsce w miejscu pracy pielęgniarki często brakuje podstawowego wyposażenia, urządzeń i narzędzi niezbędnych do bezpiecznego wykonywania obowiązków zawodowych. Ponadto często nie są przestrzegane standardy przeprowadzania rekrutacji i utrzymania pracowników. Celem niniejszego badania była ocena środowiska pracy pielęgniarek w Polsce z wykorzystaniem koncepcji pozytywnego środowiska pracy (positive practice environments – PPE) i porównanie wyników z uzyskanymi w Wielkiej Brytanii w 2005 r. Materiał i metody Badanie przeprowadzono w latach 2008–2011 wśród 1049 studentów pielęgniarstwa 3 losowo wybranych publicznych uczelni medycznych, realizujących edukację pielęgniarek na poziomie studiów magisterskich. Wszystkie osoby zakwalifikowane do grupy badanej praktykowały jako pielęgniarki i/lub położne. Koordynatorem projektu było Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, które dostosowało kwestionariusz do polskich warunków po uzyskaniu prawa do jego przetłumaczenia. Do analizy włączono wyniki oceny środowiska pracy pielęgniarek i satysfakcji z niego w Polsce i Wielkiej Brytanii. Wyniki Jako niezadowalający dla ponad 50% pielęgniarek zidentyfikowano dostęp do 8 udogodnień w miejscu pracy, określanych jako atrybuty pozytywnego środowiska pracy. Wnioski Większość badanych pielęgniarek nie była zadowolona z warunków środowiska pracy. Pielęgniarki-menadżerki powinny organizować pozytywne warunki pracy określone w PPE, ponieważ są one warunkiem satysfakcji pielęgniarek z pracy i zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów. Med. Pr. 2016;67(1):11–19
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 1; 11-19
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sztuczna inteligencja a zdrowie pracownika – nowe wyzwania
Artificial Intelligence and employees health – new challenges
Autorzy:
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Kaczmarek, Paulina
Wiszniewska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23382776.pdf
Data publikacji:
2023-09-08
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ochrona zdrowia
służba medycyny pracy
sztuczna inteligencja
rewolucja technologiczna
systemy uczące się
zdrowie i bezpieczeństwo pracownika
health care
occupational health services
artificial intelligence
technological revolution
learning systems
worker’s health and safety
Opis:
Wstęp Obecność sztucznej inteligencji (artificial intelligence – AI) w wielu dziedzinach życia społecznego staje się powszechna. Wykorzystuje się ją m.in. w medycynie, handlu, motoryzacji, obsłudze klienta, rolnictwie i produkcji w warunkach fabrycznych. Roboty pojawiły się w środowisku pracy po raz pierwszy w latach 60. XX w. – od tego czasu inteligentne systemy stały się dużo bardziej zaawansowane. Rozszerzanie funkcjonalności AI w środowisku pracy pogłębia ryzyko zagrożeń dla zdrowia człowieka. Mogą mieć one charakter fizyczny (brak odpowiedniej kontroli nad maszyną, wypadki) lub psychiczny (technostres, automatyzacja prowadząca do wykluczenia zawodowego, zmiany na rynku pracy, pogłębiające się różnice społeczne). Materiał i metody Celem artykułu jest wskazanie, na podstawie wybranej literatury, możliwych zastosowań AI oraz potencjalnych korzyści i zagrożeń dla człowieka w kontekście współczesnego środowiska pracy. W artykule podkreślono wagę odpowiednich przepisów unijnych gwarantujących poszanowanie praw zatrudnionych. Wyniki Głównym obszarem zainteresowań autorek było współczesne środowisko pracy oraz konsekwencje zdrowotne związane z dostępem do inteligentnych technologii wynikające np. ze zwiększonej kontroli pracownika. Wnioski Autorki uważają, że nowa rzeczywistość z powszechnym wykorzystaniem AI wymaga analizy jej wpływu na sytuację psychospołeczną i zdrowotną człowieka. Tym samym konieczne są ramy prawne określające zakres monitoringu i zbierania wrażliwych danych.
Background The presence of artificial intelligence (AI) in many areas of social life is becoming widespread. The advantages of AI are being observed in medicine, commerce, automobiles, customer service, agriculture and production in factory settings, among others. Workers first encountered robots in the work environment in the 1960s. Since then, intelligent systems have become much more advanced. The expansion of AI functionality in the work environment exacerbates human health risks. These can be physical (lack of adequate machine control, accidents) or psychological (technostress, fear, automation leading to job exclusion, changes in the labour market, widening social differences). Material and Methods The purpose of this article is to identify, based on selected literature, possible applications of AI and the potential benefits and risks for humans. Results The main area of interest was the contemporary work environment and the health consequences associated with access to smart technologies. A key research area for us was the relationship between AI and increased worker control. Conclusions In the article, the authors emphasize the importance of relevant EU legislation that guarantees respect for the rights of the employed. The authors put forward the thesis that the new reality with the widespread use of AI, requires an analysis of its impact on the human psycho-social and health situation. Thus, a legal framework defining the scope of monitoring and collection of sensitive data is necessary.
Źródło:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety; 2023, 74, 1; 227-233
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies