- Tytuł:
-
Socjologia w Europie Środkowo-Wschodniej czy socjologia wschodnioeuropejska?
Sociology in Central and Eastern Europe or East/Central European Sociology - Autorzy:
- Mucha, Janusz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/413073.pdf
- Data publikacji:
- 2009
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
początki socjologii
narodowe tradycje w socjologii
nauka uniwersalna
Europa Środkowo-Wschodnia
Polska
origins of sociology
national traditions
universal science
Central and Eastern Europe
Polska - Opis:
-
Socjologia jako instytucja pojawiła się w Europie Zachodniej w połowie XIX
wieku i zmierzała do analizy tamtejszych społeczeństw, zwłaszcza ich procesów
industrializacji. Wraz z geograficzną ekspansją kapitalizmu i industrializmu,
socjologia zaczęła obejmować swymi analizami coraz szersze obszary świata.
Europa Środkowa i Wschodnia (ESW), a Polska jest tutaj jej głównym przykładem,
była terenem opóźnionej industrializacji. Była obszarem, którym początkowo
interesowała się badawczo raczej etnologia niż socjologia. Intelektualne
kręgi tego regionu były bardzo dobrze wykształcone i na ogół kosmopolityczne.
Inteligencja interesowała się wieloma ideami, które pojawiały się w Europie Zachodniej
i jej część dążyła do wcielenia w życie tych idei w ESW. Równocześnie
jednak, część intelektualistów regionu silnie podkreślała odmienność ESW od
Europy Zachodniej.
W konsekwencji, w obrębie spectrum postaw dotyczących naukowej analizy
społeczeństw ESW, da się wyróżnić wyraźnie odrębne dwa typy idealne. Według jednego typu postaw, możliwe było stworzenie socjologii akademickiej
w obrębie ESW i jej dotyczącej. Socjologia ta miałaby być oparta na regułach
uniwersalistycznej socjologii, w sensie przyjętym na uogólnionym Zachodzie.
Według drugiego typu postaw, trzeba było budować odrębną socjologię wschodnioeuropejską,
opartą na specyficznych historycznych doświadczeniach regionu.
Wedle tej drugiej opcji, socjologia wschodnio- i środkowoeuropejska miała być
alternatywą dla socjologii zachodniej.
Artykuł ten koncentruje się na przypadku polskim, ale nie lekceważy innych
przykładów. Omawia zarówno sytuacje historyczne, jak i – w pewnej mierze
– sytuację, która pojawiła się po roku 1989. ESW stała się wówczas znacznie
bardziej niż poprzednio dostępna badawczo uczonym zachodnim, którzy prowadzą
tutaj liczne studia we współpracy z “lokalnymi kolegami”. To, jak taka
współpraca jest postrzegana przez przynajmniej część „lokalnych badaczy”, jest
również przedmiotem tego tekstu.
Sociology as an institution emerged in Western Europe in the mid-19th century, aiming at the analysis of societies in the process of industrialization. With the expansion of capitalism and industrialism, it also expanded into other regions of the world. Central and Eastern Europe (CEE), Poland being an example, was a region of delayed industrialization. It was an area in which Ethnology rather than Sociology was initially interested. The intellectual milieus of the region were very well educated and cosmopolitan. Many Western European ideas were studied here and attempts to implement them were strong. At the same time, many CEE intellectuals underlined the specific character of the region. As a consequence, within the spectrum of attitudes toward the scholarly analysis of CEE societies, distinguish two “ideal-type” options can be distinguished. One stressed that it was possible to build academic Sociology in, and of, CEE, based on the rules of universal Sociology, developed in the West. Other ideas opted for the construction of CEE Sociology, which would be based on the specific historical experiences of the region. For the second option, CEE Sociology was to be an alternative to Western Sociology or social sciences in general. The paper concentrates on the Polish case without neglecting other cases. It discusses both historical and present situations, that have emerged since 1989. CEE became much more open as a study area for Western scholars, who have done much of their own research here in collaboration with their colleagues from the region itself. The ways in which this collaboration has been perceived by the “native” scholars is also a topic of analysis - Źródło:
-
Przegląd Socjologiczny; 2009, 58, 2; 9-31
0033-2356 - Pojawia się w:
- Przegląd Socjologiczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł