Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polska Akademia Nauk." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 94
Tytuł:
Nazewnictwo czarnogórskich klubów piłkarskich
The Names of Montenegrin Football Clubs
Autorzy:
Fastyn, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38670473.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
names of football clubs
Montenegro
onomastics
semantics
Opis:
This article analyses the names of the Montenegrin football clubs taking part in the 2019/20 league competitions. The semantic analysis of their names presented in the study indicates that the most popular pattern is the use of a geographical name (the name of a mountain, river, lake, etc.). Other significant patterns are the use of the names of people (including the names of occupations, inhabitants of a particular region, or famous people associated with the region) and the names of abstract relations between people. Some clubs, mostly from the lowest level in the league system, use only an acronym and the name of their town/village.
Autor analizuje nazwy czarnogórskich klubów piłkarskich uczestniczących w rozgrywkach sezonu 2019/20. Analiza semantyczna pokazuje, że najbardziej popularnym schematem nazewniczym jest użycie nazwy geograficznej (nazwy gór, rzek, jezior itp.). Inne istotne schematy wykorzystują nazwy ludzi (w tym nazwy zawodów, mieszkańców regionów i sławnych ludzi związanych z regionem), a także nazwy abstrakcyjne relacji międzyludzkich. Niektóre kluby, zwłaszcza z najniższego poziomu rozgrywkowego, używają wyłącznie skrótowca oraz nazwy miejscowości, w której funkcjonują.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie i słowackie czasowniki dystrybutywne
Polish and Slovak Distributive Verbs
Autorzy:
Sojda, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38702920.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
distributive verbs
kind of action
iterativity
pluractionality
Opis:
The article is a compilation of Polish and Slovak research on distributive verbs. It indicates the definition of distributiveness in the compared language systems and the characteristic formal exponents of distributive verb forms, namely prefixes. Distributive verbs are described as those expressing a divisible action involving many objects and taking place at different times and places. The study also touches upon the relationship between distributivity and iterativity and pluractional verbs in Polish and Slovak linguistics.
Artykuł jest zestawieniem polskich i słowackich badań nad czasownikami dystrybutywnymi. Głównym celem jest uwypuklenie definicji dystrybutywności w konfrontowanych systemach językowych oraz charakterystycznych dla formacji dystrybutywnych wykładników formalnych – prefiksów. Czasowniki dystrybutywne to takie, które wyrażają akcję podzielną, dotyczącą wielu obiektów i odbywającą się w różnym miejscu i czasie. Tekst dotyka również związków dystrybutywności z iteratywnością i plurakcyjnością czasownika w lingwistyce polskiej i słowackiej.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykładniki dezintensyfikacji w języku polskim i słowackim – zarys problematyki
Exponents of Deintensification in Polish and Slovak: An Outline
Autorzy:
Sojda, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38650176.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
intensification
deintensification
intensifiers
deintensifiers
adjectives
affix
Opis:
This paper deals with deintensification and its exponents in two closely related languages: Polish and Slovak. Despite a considerable interest of researchers in the phenomenon of intensification, it is relatively understudied in the Polish-Slovak contrastive perspective. The author focuses on the basic indicators of deintensification, which include grammatical and lexical attenuators. The study compares Polish and Slovak affixes with a weakening function and examines adverbial lexemes in the function of deintensifiers.
Tematyka artykułu dotyczy dezintensyfikacji i sposobów jej wyrażania w dwóch bliskopokrewnych systemach językowych: polskim i słowackim. Pomimo dużego zainteresowania badaczy zjawiskiem intensyfikacji zagadnienie to pozostaje mało zbadane w aspekcie konfrontatywnym polsko-słowackim. Autorka zwraca uwagę na podstawowe wykładniki dezintensyfikacji, do których należą atenuatory gramatyczne i leksykalne. Porównuje polskie i słowackie afiksy o funkcji osłabiającej i przedstawia leksemy o proweniencji przysłówkowej, które odgrywają rolę dezintensyfikatorów.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feminativi v luči sodobne slovenske glasbe
Feminitives in Contemporary Slovene Music
Feminatywy we współczesnej muzyce słoweńskiej
Autorzy:
Markežič, Tjaša
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695733.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovene language
word formation
feminine nouns
suffixes
music
Opis:
This article focuses on the use of feminine forms derived from masculine nouns in contemporary Slovene music. Feminine nouns denoting persons were extracted from selected song lyrics and analysed in terms of their word formation. Based on the analysis of feminine forms derived from masculine nouns it is suggested that in music women are often sexualised – their overall image implies sexuality and is clearly based on male fantasies; linguistic reality often reflects social reality.  
Niniejszy artykuł skupia się na wykorzystaniu form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego we współczesnej muzyce słoweńskiej. Rzeczowniki żeńskie oznaczające osoby wyekstrahowano z wybranych tekstów piosenek i zanalizowano pod względem słowotwórczym. Analiza form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego wskazuje, że w muzyce kobiety są często seksualizowane – ich ogólny wizerunek implikuje seksualność i jest wyraźnie oparty na męskich fantazjach; rzeczywistość językowa często odzwierciedla rzeczywistość społeczną.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komponent „siedem” w słowiańskiej frazeologii i paremice
The Component “Seven” in Slavic Phraseology and Paremical Units
Autorzy:
Wysoczański, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38639242.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
numerical phraseologisms
numerical paremias
number seven
conceptualisation
Slavic languages
Opis:
Units with a numeral component are clearly noticeable in phraseo-paremical resources. This is particularly the case of richly represented multiword combinations with the lexeme “seven”. The comparative analysis presented in this article considers the phrases and paremias of Slavic languages with the component “seven”. They manifest a conceptualising numerical dimension in indications of quantity and intensity by reference to the value of seven units of something, and also by variance or opposition within numerical indices with the central segment “seven”.
W zasobach frazeologiczno-paremicznych wyraźnie zauważalne są jednostki z komponentem liczebnikowym, w szczególności bogato reprezentowane są związki z leksemem „siedem”. W przeprowadzonym badaniu porównawczym analizie poddano frazeologizmy i paremie języków słowiańskich ze składnikiem „siedem”. Ukazują one konceptualizacyjny wymiar liczbowy przejawiający się we wskazaniach na miarę ilości oraz intensywność poprzez odniesienie do wartości siedmiu jednostek czegoś, a także poprzez oboczność bądź przeciwstawność w obrębie odniesień liczbowych z ośrodkowym segmentem „siedem”.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantyka leksemu „piołun” w niefikcjonalnych narracjach o katastrofie czarnobylskiej
The Semantics of Wormwood in Non-Fictional Narratives about the Chernobyl Disaster
Autorzy:
Gieba, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38644323.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bible
Chernobyl
plants
reportage
semantics
wormwood
Opis:
This article concerns the semantics of wormwood in the context of the Chernobyl nuclear disaster. The study considers non-fictional narratives about this catastrophe from an ethnolinguistic and ethnobotanical perspective. The situational semantics of wormwood draws on the symbolism of this plant established in East Slavic folk culture and in the biblical tradition. In non-fictional narratives, however, this meaning is transformed (e.g. by limiting the semantic field) and interpreted in the context of apocalyptic prophecy.
Artykuł dotyczy semantyki leksemu piołun w kontekście katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Materiałem badawczym są niefikcjonalne narracje o tej katastrofie, a zastosowane perspektywy badawcze wyznacza etnolingwistyka i etnobotanika. Sytuacyjne znaczenie leksemu piołun czerpie z symboliki tej rośliny utrwalonej we wschodniosłowiańskiej kulturze ludowej oraz w tradycji biblijnej. W badanych tekstach znaczenie to jest jednak przekształcane (m.in. przez ograniczenie pola semantycznego), a tym samym interpretowane w kontekście apokaliptycznego proroctwa.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Исследования о чешской фразеологии и паремиологии
Badania nad czeską frazeologią i paremiologią
Research on Czech Phraseology and Paroemiology
Autorzy:
Мокиенко, Валерий
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38709985.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
phraseology
Czech phraseology
phraseological unit
paroemiology
Czech paroemiology
paroemia
Opis:
This article is a review of a bibliographic reference book on Czech phraseology and paroemiology compiled by Professor of Kyiv University Liudmyla Danylenko. The rich material included in the volume is organised into five main sections: I. Monographs. Thematic collections; II. Dictionaries; III. Articles; IV. Linguodidactic potential of Czech phraseology and paroemiology; V. Reviews. The book also includes an index, which helps the reader to navigate this rich material effectively. The review offers general information about each section.
Artykuł jest recenzją kompendium bibliograficznego dotyczącego czeskiej frazeologii i paremiologii opracowanego przez profesor Uniwersytetu Kijowskiego Ludmiłę Danylenko. Bogaty materiał zawarty w tomie został ujęty w pięciu częściach: I. Monografie. Publikacje tematyczne; II. Słowniki; III. Artykuły; IV. Potencjał lingwodydaktyczny czeskiej frazeologii i paremiologii; V. Recenzje. Książka zawiera również indeks, który pomaga czytelnikowi w sprawnym poruszaniu się po obszernym materiale. Recenzja przedstawia ogólne informacje o poszczególnych częściach omawianego kompendium.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Sonority Sequencing Principle and the Structure of Slovak Consonant Clusters
Zasada sekwencji sonorności a struktura zbitek spółgłoskowych w języku słowackim
Autorzy:
Gregová, Renáta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695720.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
sonority principle
consonant cluster
Slovak language
sonority violation
Opis:
In line with the Sonority Sequencing Principle (SSP), the centre of the syllable is the most sonorous sound and the sonority of the other segments in the syllable drops towards the syllable edges. Nevertheless, in many languages, there are syllable onsets and codas that violate this principle of sonority. Following the functional approach proposed by Jerzy Kuryłowicz, types of word/syllable-initial and word/syllable-final clusters in standard Slovak were delimited. A sonority-based analysis of those clusters revealed that almost 40% of the common initial consonant sequences violate the SSP. The situation with the final clusters is similar. These findings indicate that the creation of consonant clusters in a language does not depend solely on the sonority of the individual segments but also follows other phonological and/or perceptual regularities connected with the process of communication.  
Zgodnie z zasadą sekwencji sonorności (Sonority Sequencing Principle, SSP) jądro sylaby jest dźwiękiem o najwyższej sonorności, a sonorność pozostałych segmentów sylaby maleje wraz z odległością od jądra. Niemniej jednak w wielu językach występują nagłosy i wygłosy, które naruszają tę zasadę. Przyjmując podejście funkcjonalne zaproponowane przez Jerzego Kuryłowicza, wyróżniono typy zbitek w nagłosie i wygłosie w standardowym języku słowackim. Ich analiza pod względem sonorności wykazała, że prawie 40% sekwencji powszechnie występujących w nagłosie narusza zasadę sekwencji sonorności. W przypadku wygłosu wynik był podobny. Ustalenia te wskazują, że tworzenie zbitek spółgłoskowych nie zależy wyłącznie od sonorności poszczególnych segmentów, ale również od innych prawidłowości fonologicznych i/lub percepcyjnych związanych z procesem komunikacji.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne polskie intensyfikatory wywodzące się od staroczeskiego "přieliš"
Historical Polish Intensifiers Derived from the Old Czech přieliš
Autorzy:
Mitrenga, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695734.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of the Polish language
Czech borrowings in Polish
intensifiers
extinct words
Opis:
This article is devoted to a historical-linguistic analysis of the equivalents of the Old Czech přieliš in historical Polish: the words bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz and przylisz. The study refers to key findings of researchers about these words, their origins and meaning. On the basis of analysis of linguistic material the author formulates conclusions about word-formation of the equivalents of přieliš in Polish, their frequency in monuments of Polish literature from the Old Polish period to the end of the sixteenth century, their meaning and status in Polish, as well as presumable causes of their disappearance from the language. The paper presents examples that confirm their functioning in monuments of the Polish language, such as Biblia królowej Zofii [Queen Sophia’s Bible] from the mid-fifteenth century and Biblia Jana Leopolity [John Leopolita’s Bible] from 1561, as well as in dictionaries of Polish. The study also considers information about Old Czech and compares parallel verses of Polish and Czech Bible translations.
Artykuł poświęcony jest historycznojęzykowej analizie odpowiedników staroczeskiego přieliš, czyli wyrazów bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz i przylisz w dawnej polszczyźnie. Autorka przytacza najważniejsze opinie badaczy o wymienionych wyrazach, ich pochodzeniu i znaczeniu. Na podstawie analizy materiału językowego formułuje wnioski dotyczące budowy słowotwórczej staroczeskich odpowiedników přieliš w języku polskim, ich frekwencji w zabytkach literatury polskiej od staropolszczyzny do końca XVI w., znaczenia i statusu tych wyrazów w polszczyźnie, a także przypuszczalnych przyczyn ich zaniku. W artykule przedstawiono przykłady potwierdzające funkcjonowanie wspomnianych wyrazów zarówno w zabytkach języka polskiego m.in. w Biblii królowej Zofii z połowy XV w. i Biblii Jana Leopolity z 1561 r., jak i w słownikach języka polskiego. Ponadto autorka przywołuje informacje o staroczeskim i porównuje równoległe wersety przekładów Biblii na język polski i czeski.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksyka na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim jako świadectwo wielojęzycznej przeszłości
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38634504.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialectal lexis
language contact
Polish-East Slavic borderland
multilingualism
leksyka gwarowa
kontakty językowe
pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
wielojęzyczność
Opis:
The importance of borderlands has been considered in many studies in various fields, both theoretical and empirical. In this study, the borderland is approached as a geographical term, an area in Poland which is located in close proximity to the eastern border. At the same time, this spatial understanding of the border area determines cultural, linguistic and ethnic borders, which are difficult to define precisely. This article deals with the issue of difficulties in unambiguously defining the origin of certain lexemes, a fact stemming from the complicated cultural, ethnic and linguistic past of the borderlands between the West and the East Slavic regions. This has been demonstrated drawing on the example of two words: czugun ‘cast iron’, ‘cast-iron pot’ and opołonik ‘large spoon, ladle’. On the one hand, they show the complexity of the multilingual past of the areas where they can be found; on the other hand, they are a testimony to old rural realities.
W wielu publikacjach badaczy z różnych dziedzin rozpatrywano znaczenie pogranicza zarówno w studiach teoretycznych, jak i w pracach empirycznych. W tekście pogranicze jest traktowane jako określenie geograficzne, obszar na terenie Polski znajdujący się w bezpośredniej bliskości granicy państwowej na wschodzie. Jednocześnie to przestrzenne rozumienie pogranicza wyznacza trudne do precyzyjnego wytyczenia granice kultur, języków i etnosów. W artykule zajęto się problemem trudności w jednoznacznym rozstrzygnięciu pochodzenia wyrazu, które wynikają ze skomplikowanej, wspólnej przeszłości kulturowej, etnicznej oraz językowej ziem położonych na styku zachodniej i wschodniej Słowiańszczyzny. Wykazano to na przykładzie dwóch wyrazów – czugun ‘żeliwo’, ‘garnek żeliwny’ i opołonik ‘warząchew, łyżka wazowa’ – które z jednej strony pokazują uwikłanie wynikające z wielojęzycznej przeszłości terenów, gdzie występują, a z drugiej strony stanowią świadectwo dawnych realiów wiejskich.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby tworzenia polskich terminów gramatycznych. Na przykładzie rękopisów Bartłomieja z Bydgoszczy
Attempts to Create Polish Grammatical Terms: The Case of Manuscripts by Bartholomeus de Bydgostia
Autorzy:
Łuczak, Arleta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38662529.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish grammatical terminology
dictionaries by Bartholomeus de Bydgostia
Opis:
This article is devoted to presumably the oldest preserved grammatical terminology in the Polish language, which appears in two Latin-Polish manuscripts by Bartholomeus de Bydgostia of 1532 (S) and 1544 (R). The second dictionary (1544) is especially worth considering as it contains much larger lexical material in the field of grammar. The author made terminological notes mainly in special sections devoted to grammatical terms, which contain about 100 Latin entries with Polish renderings. We can also find such notes on the margins of Johann Reuchlin’s print (1488). On the basis of the new (Polish-Latin) edition of the dictionary by Bartholomeus de Bydgostia (1999–2019), I present the Latin names of eight parts of speech with the Polish explanations (words, phrases, sentences, etc.) and 37 Latin and Polish headwords connected with the Latin category nomen.
Artykuł nawiązuje do najstarszej – jak można sądzić – zachowanej w języku polskim terminologii gramatycznej, występującej w łacińsko-polskich rękopisach Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 (S) i 1544 (R). Zapisy z dziedziny gramatyki Bartłomiej odnotował głównie w nomenklatorach, gdzie występuje ok. 100 terminów łacińskich z polskimi objaśnieniami, a także na marginesach druku J. Reuchlina. Na podstawie obecnej edycji słownika, zawierającej materiał z S i R, pt. Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy: Wersja polsko-łacińska (1999–2019) przedstawiłam nazwy polskie dla 8 łacińskich części mowy oraz kategorii nomen, w zakresie różnorodnego doboru słownictwa np. figura – prosty kształt, ut doctus; figura composita in grammatica nominum – złożone wyobrażenie jimion, ut indecens niesłuszny, impotens niemocny. Wyekscerpowałam dla tych pojęć 37 terminów łacińskich z polskimi odpowiednikami.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українська футбольна фразеологія: семантичний аспект
Ukrainian Football Phraseology: Semantic Aspect
Frazeologia piłkarska w języku ukraińskim. Aspekt semantyczny
Autorzy:
Максимчук [Maksymchuk], Віталій [Vitaliĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695936.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
football discourse
football language
football phraseology
Internet discourse
phraseological contamination
semantics
nomination
expressiveness
Opis:
The analysis of football phraseologisms as specific sayings enables, as far as possible, the construction of an objective picture of Ukrainian sports phraseology. Football phraseology has the following features: (a) it emerges in the domain of football or involves the acquisition of new semantics in this domain; (b) the integrity of meaning is closely related to football situations; (c) it is reproducible in football discourse for the purpose of secondary nomination of some actions, processes, phenomena; (d) it is relatively constant in terms of composition and structure (with possible variation); (e) it is expressive. Football phraseologisms fixed in the modern Internet discourse include the following semantics: (a) team actions; (b) group (combinative) actions; (c) individual actions of players; (d) referees’ actions; (e) the result of a match; (f) substitution of players; (g) the end of a career; (h) the team’s aim at a tournament, etc. The Ukrainian football phraseology is characterised by inconsistency of its components, significant variability and various semantic content, which often leads to the transformation of its elements and the development of polysemy. A large number of synonymous phraseologisms belong to a category with the meaning ‘to score a goal’; some units contain military vocabulary. The correct interpretation of football phraseology requires background knowledge, which indicates its narrow professional orientation and which means that it is incomprehensible for the average speaker. The development of football discourse and the evolution of its vocabulary require the compiling of dictionaries of the active type and the creation of text corpora that will open up new perspectives for linguistic and football studies.  
Analiza frazeologizmów związanych z piłką nożną jako konkretnych powiedzeń umożliwia zbudowanie, na ile to możliwe, obiektywnego obrazu ukraińskiej frazeologii sportowej. Frazeologię piłkarską charakteryzuje szereg cech: a) pojawia się w domenie piłki nożnej lub wiąże się z nabywaniem w niej nowych znaczeń; b) integralność znaczenia jest ściśle związana z sytuacjami piłkarskimi; c) jest odtwarzalna w dyskursie piłkarskim dla celów wtórnej nominacji pewnych działań, procesów, zjawisk; d) jest względnie stała pod względem składu i struktury (z możliwością zmienności); e) jest ekspresywna. Utrwalone we współczesnym dyskursie internetowym frazeologizmy piłkarskie obejmują następującą semantykę: a) działania zespołowe; b) działania grupowe (wspólne); c) indywidualne działania graczy; d) działania sędziów; e) wynik meczu; f) zmiana zawodników; g) zakończenie kariery; h) cel drużyny w turnieju itp. Ukraińska frazeologia piłkarska charakteryzuje się niespójnością jej elementów, znaczną zmiennością i różnorodną treścią semantyczną, co często prowadzi do transformacji i rozwoju polisemii. Duża liczba synonimicznych frazeologizmów należy do kategorii o znaczeniu ‘zdobyć gola’; niektóre jednostki zawierają słownictwo wojskowe. Prawidłowa interpretacja frazeologii piłkarskiej wymaga podstawowej wiedzy z tego zakresu, co wskazuje na jej wąską orientację zawodową i sprawia, że jest niezrozumiała dla przeciętnego użytkownika języka. Rozwój dyskursu piłkarskiego i ewolucja jego słownictwa wymagają opracowania słowników typu aktywnego oraz stworzenia korpusów tekstowych, które otworzą nowe perspektywy w językoznawstwie i badaniach nad piłką nożną.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hasła z gwiazdkami w "Słowniku prasłowiańskim" (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38631082.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Proto-Slavic language
etymology
Slavic etymological dictionaries
Franciszek Sławski
Oleg N. Trubachev
język prasłowiański
etymologia
słowiańskie słowniki etymologiczne
Oleg N. Trubaczow
Opis:
Volumes 5–8 of the Proto-Slavic Dictionary (Słownik prasłowiański, 1974–2001), edited by Franciszek Sławski, include 116 asterisked entries; 109 of them concern the Etymological Dictionary of Slavic Languages (Ėtimologicheskiĭ slovarʹ slavianskikh iazykov, 1974–2018), edited by O. N. Trubachev, and the remaining 7 – other authors and Slavic dictionary sources. The entries in question almost exclusively contain strongly critical assessment of reconstruction and etymologisation of particular items of Slavic lexis proposed in those publications. Although the asterisked entries (authored mainly by Sławski) are certainly of high scholarly standard, some of the proposals they criticise should be considered viable. Possibly, those hypotheses can be positively verified in the future, when we have a more extensive knowledge on historical and modern Slavic dialectal lexis and appellative vocabulary preserved in onomastic material.
W tomach 5–8 Słownika prasłowiańskiego (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego znajduje się 116 artykułów hasłowych z gwiazdkami – 109 dotyczy Etymologicznego słownika języków słowiańskich (1974–2018) pod redakcją O. N. Trubaczowa, 7 zaś innych autorów i kompendiów slawistycznych. Hasła z gwiazdkami zawierają prawie wyłącznie jednoznacznie krytyczne oceny rekonstrukcji prasłowiańskich i innych przejawów etymologizowania leksyki słowiańskiej. Hasła z gwiazdkami (zredagowane głównie przez F. Sławskiego) zasługują na wysoką ocenę. Część skrytykowanych etymologii należy jednak potraktować jako wartościowe hipotezy. Być może w przyszłości zostaną one pozytywnie zweryfikowane, gdy lepiej poznamy dawną oraz istniejącą współcześnie słowiańską leksykę gwarową i słownictwo pospolite zawarte w słowiańskich materiałach onomastycznych.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o apelatywizacji imienia „Janusz”
Autorzy:
Walkowiak, Justyna B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38636018.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
appellativisation
eponyms
a typical Pole
proper names
given names
name popularity
apelatywizacja
eponim
typowy Polak
nazwa własna
imię
popularność imienia
Opis:
The appellativisation of a given name, especially when related to its stigmatisation, is not frequent in Polish. All the more amazing is the rapid career of the name Janusz as an appellative. The phenomenon was first apparent in such phrases as janusze plaży or janusze polskiej gospodarki, used on the Internet and in the print media in the early 2010s, with a clear peak of the popularity of this type of phraseology observed in 2015. The names of Janusz’s wife Grażyna or of his son Seba (Sebastian) have not yet been appellativised, but they also create an image of “typical Poles”, overusing beach windscreens, wearing socks with sandals, stealing pencils from Ikea or trying to impress their neighbours at all costs. Based on an analysis of corpus-type data, this article attempts to explain why this name has become a symbol of the shameful traits of Poles, what associations it evokes, and to what degree it has been subject to appellativisation.
Apelatywizacja imienia, zwłaszcza wiążąca się z jego stygmatyzacją, nie zdarza się w języku polskim często. Tym bardziej zadziwia błyskawiczna kariera imienia Janusz jako apelatywu. Po raz pierwszy o januszach plaży czy januszach polskiej gospodarki można było przeczytać w internecie i prasie tradycyjnej bodaj na początku drugiej dekady tego wieku, przy czym wyraźny szczyt popularności tego typu frazeologizmów przypadł na rok 2015. Żona Janusza Grażyna czy syn Seba nie doczekali się jeszcze apelatywizacji swych imion, ale też kreują wizerunek typowych Polaków, odgradzających swój grajdołek plażowy parawanem, noszących skarpetki do sandałów, kradnących ołówki z Ikei czy za wszelką cenę starających się zaimponować sąsiadom. W artykule – w oparciu o analizę danych o charakterze korpusowym – podjęta zostanie próba wyjaśnienia, dlaczego akurat to imię stało się symbolem wstydliwych cech Polaków, jakie budzi skojarzenia i w jakim stopniu uległo apelatywizacji.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcia "Slovensko-poľsko-ruského slovníka jazykovedných termínov"
The Concept of A Slovak-Polish-Russian Dictionary of Linguistic Terms
Koncepcja Słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminologii językoznawczej
Autorzy:
Vojteková, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38653491.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
linguistic terminology
terminological dictionary
Slovak language
Polish language
Russian language
Opis:
This article describes in detail the concept of A Slovak-Polish-Russian Dictionary of Linguistic Terms (Slovensko-poľsko-ruský slovník jazykovedných termínov), which was compiled by a team of authors from the Faculty of Arts of the University of Prešov. Three volumes of this translation-explanatory dictionary deal with the terminology of three linguistic levels: phonology, morphology and syntax, and they may be the starting point for other volumes. The paper outlines the state of Slovak-Polish-Russian translation lexicography with regard to linguistic sources, and evaluates the state of processing of Slovak, Polish and Russian linguistic terminology in the form of monolingual encyclopaedias and explanatory dictionaries. It also mentions reference sources the authors drew upon when compiling the dictionary. The article presents motivation for the compilation of a Slovak-Polish-Russian dictionary of linguistic terminology, pointing out the need for such a publication and identifying the spheres of its application.
Niniejszy artykuł szczegółowo opisuje koncepcję Słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminów językoznawczych (Slovensko-poľsko-ruský slovník jazykovedných termínov), opracowanego przez zespół autorów z Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie. Omawiany słownik ma charakter tłumaczeniowo-eksplikacyjny i składa się z trzech tomów, poświęconych terminologii badania języka na trzech poziomach: fonetyczno-fonologicznym, morfologicznym i składniowym. Mogą one stanowić punkt wyjścia dla kolejnych tomów. Artykuł przedstawia stan słowacko-polsko-rosyjskiej leksykografii tłumaczeniowej w odniesieniu do kompendiów językoznawczych oraz ocenia stan opracowania słowackiej, polskiej i rosyjskiej terminologii językoznawczej w formie jednojęzycznych leksykonów i słowników wyjaśniających. Omawia również źródła, z których korzystali autorzy podczas opracowywania słownika. Artykuł przedstawia także motywację dla opracowania słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminologii językoznawczej, wskazując na potrzebę takiej publikacji i obszary jej zastosowania.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 94

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies