Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Konstytucja" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Representation of National and Ethnic Minorities in the Hungarian Parliament
Reprezentacja mniejszości narodowych i etnicznych w parlamencie węgierskim
Autorzy:
Halász, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348149.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
elections
minorities
parliament
self-governments
konstytucja
wybory
mniejszości
parlament
samorządy
Opis:
The paper focuses on the history of the national minority representation in the Hungarian parliament. The old Hungarian Kingdom was traditionally a multicultural country. The half of population did not have Hungarian origin in the 19th century. The minority issue became the one of most sensitive problems in the period of nation-state building. The situation changed after World War I when Hungary lost two-thirds of its territory. The new Hungary in the interwar period was a relatively ethnically homogenous country with a nationalist political regime. Before 1918, the national minorities had parliamentarian representation based on general liberal electoral rules. The electoral legislation did not know the preferential system of minority representation. The situation was similar also in the interwar period. The leaders of official national minority associations under communist influence represented the national minorities during the period of socialist regime. The issue of minority representation in parliament started to play a very important role after the democratic transition. Despite on the original plans, the new Hungarian electoral legislation did not guarantee special parliamentary representation for national and ethnic minorities. The system of preferential representation was born only in 2011 in the framework of the redesign of the Hungarian electoral law. Currently, the list submitted by the national self-government of concrete national or ethnic minority needs for the achieving of parliamentarian mandate only 25% of ballots, which is necessary for achieving of normal mandate by regular (ideological) political parties. The German minority has achieved this mandate in 2018 and 2022. Other minorities have in parliaments the spokespersons with special consultative status. The Hungarian model is relatively original in the Central European region. It did not recognise the plural electoral law and it distinguish between the small and middle size minorities.
Niniejszy artykuł koncentruje się na historii reprezentacji mniejszości narodowych w parlamencie węgierskim. Dawne Królestwo Węgier tradycyjnie było państwem wielonarodowym. W XIX w. połowa ludności była innego pochodzenia niż węgierskie. Kwestia mniejszości stała się jednym z najbardziej delikatnych problemów w okresie budowy państwa narodowego. Sytuacja uległa zmianie po I wojnie światowej, kiedy to Węgry utraciły dwie trzecie terytorium. Nowe Węgry w okresie międzywojennym były krajem stosunkowo jednolitym narodowościowo z nacjonalistycznym reżimem politycznym. Przed 1918 r. mniejszości narodowe miały reprezentację parlamentarną na podstawie ogólnych liberalnych przepisów wyborczych. Ustawodawstwo wyborcze nie znało preferencyjnego systemu reprezentacji mniejszości. Sytuacja wyglądała podobnie także w okresie międzywojennym. W okresie panowania ustroju socjalistycznego mniejszości narodowe były reprezentowane przez przywódców oficjalnych stowarzyszeń mniejszości narodowych podległych komunistom. Kwestia reprezentacji mniejszości w parlamencie zaczęła odgrywać bardzo ważną rolę po transformacji demokratycznej. Wbrew pierwotnym planom nowe węgierskie prawo wyborcze nie zagwarantowało specjalnej reprezentacji parlamentarnej dla mniejszości narodowych i etnicznych. System reprezentacji preferencyjnej narodził się dopiero w 2011 r. w ramach przebudowy węgierskiego prawa wyborczego. Obecnie lista wyborcza zgłoszona przez samorząd narodowy danej mniejszości narodowej lub etnicznej, aby uzyskać mandat parlamentarny, musi zdobyć tylko 25% głosów w stosunku do tego, co muszą osiągnąć zwykłe (ideologiczne) partie polityczne. Mniejszość niemiecka uzyskała taki mandat w latach 2018 i 2022. Pozostałe mniejszości mają w parlamencie rzeczników o specjalnym statusie konsultacyjnym. Model węgierski jest stosunkowo oryginalny w regionie środkowoeuropejskim. Nie przyjął pluralistycznego prawa wyborczego i odróżnia małe mniejszości od średnich.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 67-84
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New or Just Amended? On the Legality of the “Major Change” to the Constitution of the Republic of Poland
Nowa czy tylko nowelizowana? O legalności „dużej zmiany” Konstytucji Rzeczypospolitej
Autorzy:
Dudek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348151.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
amendment to the constitution
legality
referendum
konstytucja
zmiana konstytucji
legalność
Opis:
The article has a scientific and research dimension and addresses an important problem related to the most fundamental legal act of the Polish legal system, i.e. the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The problem concerns the decision whether it is legally permissible and lawful in the light of this Constitution to amend it as a whole, i.e. adopt a new constitution with the simultaneous repeal (derogation) of the current one, or on the contrary: the Constitution of 1997 can only be amended (partially amended), but as a normative act de lege lata it is “unrepealable”. Although a number of publications have tackled the issues of the process of adopting and amending the constitution of Poland and other states in the scientific literature, an original position on this subject has recently been presented. According to Professor Janusz Trzciński, the current constitution rules out the admissibility of its overall change, and for such a process, it would be necessary to amend it in advance, clearly providing for (introducing) the possibility of such a comprehensive modification. The author of this article puts forward an opposite thesis: the Constitution of the Republic of Poland of 1997 is not an immutable act, and its Article 235 does not preclude its application for the procedure of adopting a new constitution, combined with the repeal of the binding force of the existing constitution. The novelty of the research results lies not so much in the thesis itself (in Polish science such a view dominates), but rather in the argumentation behind it, covering not only dogmatic-legal aspects, but also historical and comparative ones. This means a certain new cognitive value in the sphere of science, which also has a potential application value, i.e. it can be taken into account in the event of a possible legislative work in the Polish Parliament aimed at adopting a new constitution.
Artykuł ma wymiar naukowo-badawczy i dotyczy istotnego problemu wiążącego się z fundamentalnym aktem prawnym polskiego systemu prawnego – Konstytucją RP z 1997 r. Problem dotyczy rozstrzygnięcia, czy w świetle tej Konstytucji jest prawnie dopuszczalna i legalna jej całościowa zmiana, czyli uchwalenie nowej konstytucji z jednoczesnym uchyleniem (derogacją) obecnej, czy też przeciwnie – Konstytucja z 1997 r. może być wyłącznie nowelizowana (zmieniano częściowo), ale jako akt normatywny de lege lata jest „niederogowalna”. Jakkolwiek problematyce procesu uchwalania i zmiany konstytucji polskiej i innych krajów poświęcono w literaturze naukowej szereg publikacji, niedawno przedstawiono oryginalne stanowisko w tym przedmiocie. Według Profesora Janusza Trzcińskiego obowiązująca konstytucja wyklucza dopuszczalność swej całościowej zmiany, a dla ewentualnego przeprowadzenia takiego procesu konieczne byłoby uprzednie dokonanie jej zmiany, wyraźnie przewidującej (wprowadzającej) możliwość zmiany całościowej. Autor niniejszego artykułu stawia tezę opozycyjną: Konstytucja RP z 1997 r. nie jest aktem niezmienialnym, a jej art. 235 nie wyklucza swego zastosowania dla przeprowadzenia procedury uchwalenia i przyjęcia nowej konstytucji, połączonej z uchyleniem mocy obowiązującej dotychczasowej konstytucji. Oryginalność wyników badań dotyczy nie tyle samej tezy (w nauce polskiej pogląd taki dominuje), a raczej jej argumentacji, obejmującej nie tylko aspekty dogmatycznoprawne, lecz także historyczne i porównawcze. Oznacza to pewną nową wartość poznawczą w sferze nauki, posiadającą również potencjalny walor aplikacyjny, czyli możliwą do uwzględnienia w przypadku ewentualnego podjęcia w przyszłości w parlamencie polskim prac legislacyjnych zmierzających do uchwalenia nowej konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 35-53
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reception of the Idea of “Social Contract” of Jean-Jacques Rousseau in Polish Political Thought During Interwar Period
Autorzy:
Marszał, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618357.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
social contract
regime
constitution
sovereignty
totalitarianism
authoritarianism
umowa społeczna
ustrój
konstytucja
suwerenność
totalitaryzm
autorytaryzm
Opis:
The theory of Jean-Jacques Rousseau during interwar period was the spur to many thoughts concerning the state and the role it played in social life. In the Second Polish Republic, the representatives of Polish legal and political thought developed a number of political, social and economic concepts. The group of architects of Polish constitutional order first of all included lawyers, which have expressed their views about young Polish Republic in many commentaries. Polish legal thought of the interwar period had its excellent creators, whose ideas certainly matched the ideas of Western lawyers. Often Polish professors of law, in the discussion about the shape of the political system of the independent Polish Republic, referred to the theory of the French critic of Enlightenment and the representative of bourgeois radicalism J. J. Rousseau. The main representative of the Polish legal thought, who used the idea of “social contract” of Rousseau, was the creator of a conception of “democratic Caesarism”, professor and rector of the Adam Mickiewicz University in Poznań Antoni Peretiatkowicz, whose reflections were an original contribution to legal thought of the Second Polish Republic. His ideas about state regime, which were based on the theory of Jean Jacques Rousseau and especially on the idea of “democratic Caesarism”, had a profound impact on the development of Polish ideas about totalitarian and authoritarian states.
Teoria Jeana-Jacquesa Rousseau w okresie międzywojennym stanowiła powód wielu przemyśleń na temat, czym jest państwo i jaka rolę odgrywa w życiu społecznym. W II Rzeczypospolitej przedstawiciele polskiej myśli prawno-politycznej wypracowali szereg koncepcji politycznych, społecznych i gospodarczych. Do grona licznych architektów polskiego ładu konstytucyjnego należy zaliczyć przede wszystkim prawników, którzy w wielu komentarzach wyrażali swój pogląd na funkcjonowanie młodej polskiej republiki. Polska myśl prawna okresu międzywojennego miała doskonałych twórców, których koncepcje z pewnością dorównywały pomysłom prawników zachodnioeuropejskich. Niejednokrotnie polscy profesorowie prawa w dyskusji nad kształtem ustrojowym niepodległej Rzeczypospolitej powoływali się na teorię francuskiego krytyka oświecenia i przedstawiciela radykalizmu mieszczańskiego Jeana-Jacquesa Rousseau. Do głównych przedstawicieli polskiej myśli prawnej, którzy recypowali ideę „umowy społecznej” Rousseau, należy zaliczyć twórcę koncepcji „cezaryzmu demokratycznego”, profesora i rektora Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Antoniego Peretiatkowicza, którego rozważania stanowiły oryginalny wkład do myśli prawnej II Rzeczypospolitej. Jego koncepcje ustrojowe, oparte na recepcji teorii Rousseau, a zwłaszcza idea „cezaryzmu demokratycznego”, wywarły duży wpływ na kształtowanie się polskich wyobrażeń na temat państw totalitarnych i autorytarnych.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Immunity of a Member of the Seimas in Lithuania
Immunitet posła na Sejm na Litwie
Autorzy:
Juškevičiūtė-Vilienė, Agnė
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348135.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
immunity of a member of the Lithuanian Parliament
inspection
search
konstytucja
immunitet członka parlamentu litewskiego
kontrola
przeszukanie
Opis:
The article explores the scope of the immunity of a member of the Lithuanian Parliament (Seimas). As is known, parliamentarism is recognised as a value in a democratic society and a political culture. In order to properly implement parliamentarism, the constitution and laws should establish the guarantees for the members of the parliament, which allow them to perform their functions as representatives of the nation uninterruptedly and without hindrance. However, the Constitution of the Republic of Lithuania only briefly states that the person of a member of the Parliament is inviolable. Given that, this study analyses the constitutional jurisprudence and legal doctrine of Lithuania and other EU Member States, by focusing on the concept and meaning of the immunity of a member of the parliament. The findings of the study indicate that parliamentary immunity in Lithuania is unique and goes beyond the immunity enjoyed by judges. The results of this research may also have implications for developing the studies of parliamentarism in Lithuanian and foreign constitutional law.
W opracowaniu przeprowadzono badanie zakresu immunitetu posła litewskiego parlamentu (Seimas). Jak wiadomo, parlamentaryzm jest uznawany za wartość w demokratycznym społeczeństwie i kulturze politycznej. W celu prawidłowej realizacji idei parlamentaryzmu konstytucja i ustawy powinny wprowadzać gwarancje dla członków parlamentu, umożliwiające im pełnienie funkcji przedstawicieli narodu bez ingerencji i przeszkód. Konstytucja Republiki Litewskiej jednak tylko skrótowo stwierdza, że poseł jest nietykalny. Z tego względu w niniejszym opracowaniu przeanalizowano orzecznictwo konstytucyjne i doktrynę Litwy oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, koncentrując się na pojęciu i znaczeniu immunitetu członka parlamentu. Wyniki badania wskazują, że immunitet parlamentarny na Litwie ma charakter szczególny i jest zakreślony szerzej niż immunitet sędziowski. Wyniki opisanych badań mogą mieć wpływ także na rozwój studiów nad parlamentaryzmem w litewskim i zagranicznym prawie konstytucyjnym.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 121-138
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Most Essential Reforms of the Constitution of the Fifth French Republic and Its Influence on the Shape of Political System of the French State
Autorzy:
Tabak, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618635.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Constitution
President
Parliament
the European Communities
the Constitutional Council
amendment
Konstytucja
prezydent
Parlament
Rada Konstytucyjna
Wspólnoty Europejskie
nowelizacja
Opis:
The article presents the Constitution of the Fifth French Republic from 1958 by showing fundamental principles of political system, the most important institution and the most essential amendments to the Constitution. According to the intention of its authors, the Constitution enhanced the position of the President of the Republic, whereas the role of the Parliament was less important. New political solution is the Constitutional Council, which is sui generis constitutional court. Amendments to the Constitution (particularly the reform from 2008) restricted the role of executive power, strengthened the political position of the Parliament and allowed France to integrate with the European Communities.
Artykuł przedstawia Konstytucję V Republiki Francji z 1958 r. przez ukazanie podstawowych zasad ustroju państwa, najważniejszych instytucji państwowych i omówienie najistotniejszych zmian tej Konstytucji. Zgodnie z zamysłem twórców Konstytucja V Republiki wzmocniła pozycję prezydenta, natomiast osłabieniu uległa rola parlamentu. Nowym rozwiązaniem ustrojowym było stworzenie Rady Konstytucyjnej – instytucji pełniącej funkcję sui generis sądu konstytucyjnego. Nowelizacje Konstytucji (zwłaszcza ta z 2008 r.) przyczyniły się do ograniczenia roli władzy wykonawczej, dowartościowały rolę parlamentu oraz pozwoliły na integrację Francji ze Wspólnotami Europejskimi.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2017, 26, 2
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About the Need for Constitutional Variability
O potrzebie zmienności konstytucji
Autorzy:
Grabowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348136.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
rule of law
amendment to the constitution
Constitution of the Republic of Poland
praworządność
zmiana konstytucji
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Opis:
Numerous scientists analyzing the functioning of the Polish legal system pay attention to the practice of systemic violation of the law, including the Constitution, by state authorities. On this occasion, they indicate the causes and circumstances of breaking the law in specific cases, but do not establish whether it is only the result of the political will of the rulers or the result of a defective shaping of the legal system. This article is an attempt to make arrangements in this respect. The author claims that the cases of reinterpretation, bending and breaking the Constitution of the Republic of Poland are caused by the discrepancy between its content and the social and political realities. The current Constitution may be amended only by applying a very difficult amendment procedure – it has only been amended twice in 25 years. Therefore, the causes of systemic violations of the rule of law should be seen in the excessively rigid procedure of its change.
Liczni naukowcy, analizujący funkcjonowanie polskiego systemu prawnego, zwracają uwagę na praktykę systemowego łamania przepisów prawa, w tym także Konstytucji, przez organy państwa. Przy tej okazji wskazują przyczyny i okoliczności złamania przepisów w konkretnych przypadkach, jednak nie dokonują ustalenia, czy jest to jedynie wynikiem woli politycznej rządzących czy też efektem wadliwego ukształtowania systemu prawnego. Niniejszy artykuł stanowi próbę dokonania ustaleń w tym zakresie. Autor stawia tezę, że przypadki reinterpretacji, naginania i przełamywania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej są spowodowane rozdźwiękiem pomiędzy jej treścią a realiami społeczno-politycznymi. Obowiązująca Konstytucja może zostać znowelizowana wyłącznie przy zastosowaniu bardzo utrudnionej procedury zmiany – dokonano w niej tylko dwóch poprawek w ciągu 25 lat. Przyczyn systemowego łamania praworządności należy zatem upatrywać w zbyt sztywnej procedurze zmiany konstytucji.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 55-65
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison between the Polish-Lithuanian Constitution of 3 May 1791 and the Spanish Constitution of 19 March 1812
Autorzy:
Ruiz Estévez, María
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1913260.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Spanish Constitution of 19 March 1812
Polish-Lithuanian Constitution of 3 May 1791
legal act
rights and freedoms
ideological context
hiszpańska Konstytucja z 19 marca 1812 r.
polsko-litewska Konstytucja z 3 maja 1791 r.
akt prawny
prawa i wolności
kontekst ideologiczny
Opis:
The purpose of this article was to make a brief comparative analysis between the Spanish Constitution of 1812 and the Polish-Lithuanian Constitution of 1791. With this intention, the most characteristic features of each constitutional text were set out, and both the historical and social context prior to its promulgation and the circumstances that led to the drafting of both legal acts were analyzed. The similarities and contrasts of the political models established with both constitutions were observed, as well as the rights and freedoms recognized. Reference was also made to the founding fathers of the Constitutions and the ideological context that influenced them. Finally, the author mentioned the fate of both constitutions that were only in force for a short period of time. The article aimed to present these two legal acts that were a milestone in the constitutional and political history of each nation.
Celem artykułu było przeprowadznie krótkiej analizy porównawczej hiszpańskiej Konstytucji z 1812 r. oraz polsko-litewskiej Konstytucji z 1791 r. W tym celu przedstawiono najbardziej charakterystyczne cechy każdej z nich oraz poddano analizie historyczny i społeczny kontekst poprzedzający ich ogłoszenie, a także okoliczności, które doprowadziły do opracowania projektów obu aktów prawnych. Uchwycono podobieństwa i różnice modeli politycznych oraz praw i wolności ustanowionych w obu konstytucjach. Odniesiono się też do ojców założycieli konstytucji i kontekstu ideologicznego, który na nich wpłynął. Ponadto autorka wspomina o losie obu Konstytucji, które obowiązywały jedynie przez krótki okres. Celem artykułu było przybliżenie tych dwóch aktów prawnych, stanowiących kamienie milowe w konstytucjonalnej i politycznej historii obu narodów.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 237-250
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Petitions Committee of the Polish Parliament (Sejm) – the Legal Basis and Practice of Functioning
Sejmowa Komisja do Spraw Petycji – podstawy prawne i praktyka funkcjonowania
Autorzy:
Kędziora, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348145.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
constitution
petitions
Sejm
Polish Sejm’s Rules of Procedure
committees of the Sejm
konstytucja
petycje
Regulamin Sejmu
komisje sejmowe
Opis:
The article is intended to present the procedural solutions adopted in the Polish Sejm’s Rules of Procedure, the purpose of which was to specify in detail the procedure for hearing petitions in the Sejm, and thus to put the constitutional right of petition into effect. The author refers to historical attempts to statutorily regulate the petition hearing procedure. Remarks on the current statutory basis for filing petitions with the Sejm and the rules on consideration of petitions by the Sejm bodies – the Marshal of the Sejm and the Petitions Committee, are presented in the context of parliamentary practice during recent years. The author presents statistical data on petitions submitted for consideration by the Petitions Committee and the most frequently used manners of processing them in the practice of petition handling. Comments for the law as it should stand regarding the procedure for hearing petitions in the Sejm, which have been the subject of consideration in recent years, are also presented.
Przedmiotem artykułu jest prezentacja rozwiązań proceduralnych przyjętych w Regulaminie Sejmu, których celem było dookreślenie trybu rozpatrywania petycji w Sejmie, a zatem realizacja konstytucyjnego prawa petycji. Autor nawiązuje do historycznych prób ustawowego uregulowania trybu rozpatrywania petycji. Uwagi dotyczące aktualnych ustawowych podstaw składania petycji do Sejmu oraz przepisy dotyczące wewnątrzsejmowego rozpatrywania petycji przez organy Sejmu – Marszałka Sejmu oraz Komisję do Spraw Petycji, są przedstawione na tle praktyki parlamentarnej ostatnich lat. Autor prezentuje dane statystyczne dotyczące petycji kierowanych do rozpatrzenia przez Komisję do Spraw Petycji oraz dominujące w praktyce rozpatrywania petycji sposoby ich załatwiania. Przedstawione są również uwagi de lege ferenda odnośnie do trybu rozpatrywania petycji w Sejmie, które były przedmiotem rozważań w ostatnich latach.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 139-154
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Military Courts as Bodies of Administration of Justice
Autorzy:
Dunaj, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618505.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
military courts
administration of justice
Constitution of Republic of Poland
judicial power
sądy wojskowe
wymiar sprawiedliwości
Konstytucja RP
władza sądownicza
Opis:
The article is devoted to position of military courts in Poland – in the light of Constitution of 1997 – as bodies of administration of justice. The author has identified the place of military courts in the system of judicial power. She has indicated they exercise justice in a similar way as the ordinary courts and administrative courts. Constitutional conditions governing the position of other courts also refer to military courts. It is guaranteed in particular the principle of independence of military courts and judges adjudicating in them. Hereafter the author explained the essence of the concept of administration of justice. Referring to the discussion on this topic the author recognized the objective and subjective aspect of administrative of justice may be found in the light of the Constitution of Republic of Poland. The author discussed the specifics of the administration of justice by military courts against this background.
Artykuł poświęcony jest pozycji ustrojowej sądów wojskowych w Polsce – na tle Konstytucji z 1997 roku – jako organów sprawujących wymiar sprawiedliwości. Autorka określiła miejsce sądów wojskowych w systemie władzy sądowniczej. Wskazała, że sprawują one wymiar sprawiedliwości na podobnej zasadzie jak sądy powszechne i sądy administracyjne. Odnoszą się do nich konstytucyjne uwarunkowania regulujące pozycję innych sądów. Zapewniona jest zwłaszcza zasada niezależności sądów wojskowych i niezawisłości orzekających w nich sędziów. W dalszej części opracowania została przybliżona istota pojęcia „wymiar sprawiedliwości”. Odnosząc się do dyskusji na ten temat, autorka uznała, że na tle Konstytucji RP można mówić o przedmiotowym i podmiotowym aspekcie wymiaru sprawiedliwości. Na tym tle omówiła też specyfikę sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy wojskowe.  
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2015, 24, 4
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic Determinants of Constitution
Ekonomiczne uwarunkowania konstytucji
Autorzy:
Mojski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348279.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
functions and guarantees of constitution
economic constitution
constitutional economics
economic analysis of constitution
funkcje i gwarancje konstytucji
konstytucja gospodarcza
ekonomia konstytucyjna
ekonomiczna analiza konstytucji
Opis:
The aim of the article is to draw attention to the systemic problem of mutual relations between constitution and its economic environment, in particular in the context of attempts to explain various interdependent economic and constitutional crisis phenomena. In this approach, theoretical and doctrinal aspects of the functions and guarantees of constitution as well as the economic constitution and constitutional economics are discussed herein, and the basic relations between them are analyzed. The main finding of the study is the conclusion that constitution and the practice of its application are directly legitimized by the efficiency of the economic system of the state. This efficiency influences the feasibility of the functions and guarantees of constitution to a significant extent, which consequently requires the use of instruments not only of legal but also of economic analysis of constitution in systemic practice.
Celem artykułu jest przybliżenie problematyki wzajemnych relacji pomiędzy konstytucją i jej otoczeniem ekonomicznym, w szczególności w kontekście prób wyjaśnienia różnych współzależnych kryzysowych zjawisk gospodarczych i konstytucyjnych. W tym ujęciu omówione zostały tutaj aspekty teoretyczno-doktrynalne dotyczące funkcji i gwarancji konstytucji oraz konstytucji gospodarczej i ekonomii konstytucyjnej, a także przeanalizowane zostały podstawowe relacje między nimi. Zasadniczym wnioskiem płynącym z opracowania jest wniosek o bezpośrednim legitymizowaniu konstytucji i praktyki jej stosowania przez efektywność systemu ekonomicznego państwa. Efektywność ta wpływa bowiem na realność funkcji i gwarancji konstytucji w istotnym zakresie, co w konsekwencji nakazuje sięganie po instrumenty nie tylko prawnej, ale także ekonomicznej analizy konstytucji w praktyce ustrojowej.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 125-133
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interpretative and Limited Judgments in the Jurisprudence of the Constitutional Tribunal
Autorzy:
Woś, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618405.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
jurisprudence of the Constitutional Tribunal
interpretative judgements
limited judgements
examination of the constitutionality of law
the Constitution
orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
wyroki interpretacyjne
wyroki zakresowe
wyroki częściowe
kontrola konstytucyjności prawa
konstytucja
Opis:
The article discusses interpretative and limited judgments in the jurisprudence of the Constitutional Tribunal in Poland. These judgments are of great significance in the judicial control of law’s conformity to the Constitution. They were distinguished following the departure from the original, dichotomic division of the Constitutional Tribunal’s judgments into those deciding the full and unambiguous consistency or inconsistency of an act with the Constitution. The article defines interpretative and limited judgements, and describes their roles and functions. An interpretative judgement is a decision in which the Constitutional Tribunal decides the conformity or non-conformity of a relevant act to the Constitution in its given interpretation. Its aim is not to eliminate non-uniformity or divergence in the interpretation of legal regulations, but to eliminate from all potential interpretative variants of a relevant act the one that is inconsistent with the Constitution. A limited judgement is a decision in which the Constitutional Tribunal decides the conformity or non-conformity of an act to the Constitution in a specific (subjective, objective or time) scope of its application. A limited judgement aims to decide whether a legal regulation whose interpretation is unambiguous, is consistent with the Constitution in a given scope of its application. The article also describes advantages and disadvantages of interpretative and limited judgements, accounting for the relevant views in the doctrine and jurisprudence in this respect, and examines the number of these judgements against the general number of judgements concerning the constitutionality of law that were passed by the Constitutional Tribunal in recent years.
Artykuł dotyczy problematyki wyroków interpretacyjnych i zakresowych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Wyroki te odgrywają istotną rolę w sądowej kontroli zgodności prawa z konstytucją. W nauce prawa zaczęto je wyróżniać wraz z odejściem od pierwotnego, dychotomicznego podziału wyroków TK na wyroki stwierdzające całkowitą i jednoznaczną zgodność lub niezgodność przepisu z konstytucją. Opracowanie definiuje wyroki interpretacyjne i zakresowe oraz charakteryzuje ich rolę i funkcje. Wyrok interpretacyjny jest orzeczeniem, w sentencji którego TK stwierdza zgodność lub niezgodność z konstytucją przepisu prawnego w określonym jego rozumieniu. Jego zadaniem nie jest usuwanie niejednolitości i rozbieżności wykładni przepisów prawa, lecz eliminacja tego spośród możliwych wariantów interpretacyjnych kontrolowanego przepisu, który jest niezgodny z konstytucją. Wyrok zakresowy jest orzeczeniem, w sentencji którego TK stwierdza zgodność albo niezgodność z konstytucją przepisu prawnego w określonym (podmiotowym, czasowym lub przedmiotowym) zakresie jego zastosowania. Wyrok zakresowy zmierza do rozstrzygnięcia, czy przepis prawny, którego rozumienie nie budzi wątpliwości, jest zgodny z konstytucją w pewnym zakresie jego zastosowania. Opracowanie prezentuje również wady i zalety wyroków interpretacyjnych i zakresowych, biorąc pod uwagę poglądy doktryny i orzecznictwa w tym zakresie, oraz analizuje liczbę tych wyroków na tle ogólnej liczby orzeczeń wydawanych w ostatnich latach przez TK w przedmiocie konstytucyjności prawa.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Legal Position of the National Bank of Poland as a Guardian of the Value of Money in the Light of Normative Determinants of Monetary Order
Pozycja prawna Narodowego Banku Polskiego jako strażnika wartości pieniądza w świetle normatywnych uwarunkowań ładu pieniężnego
Autorzy:
Zdyb, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348116.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
National Bank of Poland
guardian of the value of money
inflation
Polish Constitution
normative determinants of monetary order
Narodowy Bank Polski
strażnik wartości pieniądza
inflacja
Konstytucja RP
normatywne uwarunkowania ładu pieniężnego
Opis:
The article concerns an issue of great significance from the point of view of contemporary challenges. The primary objective is to identify problems and legal instruments which are of fundamental importance in the perspective of the central bank’s tasks concerning the protection of the value of money and the maintenance of a stable price level, as defined in the Act on the National Bank of Poland (the NBP) and in Article 227 (1) of the Polish Constitution. In this context, it is important to understand the problem of the value of money in general and to give due consideration to the legal status of the NBP in the context of building monetary order and the legal possibilities of its operation in this area. Undoubtedly, an important attribute of the NBP is its legally guaranteed independence from all state authorities and the formulation of its basic forms of action within the framework of the legal system. Fundamental to the problem identified in the title of this article is undoubtedly an understanding of the basic legal instruments used by the NBP to protect the value of money. These include in particular: the determination and implementation of monetary policy, the prevention of excessive inflation and the increase in the prices of goods and services, as well as the use of interest rates in the process of stabilizing the value of money and price formation. The question of issuing money, especially when we are dealing with money overprinting, becomes a separate problem. In conclusion, it should be stated that concern for monetary order is an essential element in building the foundations of economic, financial, social and legal order in the state. The work uses primarily the dogmatic method and, to a lesser extent, other methods as well.
Artykuł dotyczy problematyki o dużej doniosłości z punktu widzenia współczesnych wyzwań. Celem podstawowym jest identyfikacja problemów i instrumentów prawnych, które mają podstawowe znacznie w perspektywie określonych w ustawie o Narodowym Banku Polskim (NBP) oraz w art. 227 ust. 1 Konstytucji RP jego zadań dotyczących ochrony wartości pieniądza i utrzymania stabilnego poziomu cen. Istotne w tym kontekście jest zrozumienie problemu wartości pieniądza w ogóle i właściwe podejście do statusu prawnego NBP w kontekście budowania ładu pieniężnego oraz prawnych możliwości jego działania w tym zakresie. Niewątpliwie istotnym atrybutem NBP w tym zakresie jest prawnie gwarantowana jego niezależność od wszelkich organów państwa oraz wyartykułowanie w ramach systemu prawa jego podstawowych form działania. Podstawowe znaczenie dla problemu określonego w tytule artykułu ma niewątpliwie zrozumienie w praktyce działania NBP podstawowych instrumentów prawnych w zakresie ochrony wartości pieniądza. Należy do nich w szczególności zaliczyć: ustalanie i realizację polityki pieniężnej, zapobieganie nadmiernej inflacji oraz wzrostowi cen towarów i usług, a także wykorzystanie stóp procentowych w procesie stabilizacji wartości pieniądza i kształtowania cen. Oddzielnym problemem staje się kwestia emisji pieniądza, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z jego dodrukowywaniem. W konkluzji należałoby stwierdzi, że troska o ład pieniężny jest kluczowym elementem budowania podstaw ładu gospodarczego, finansowego, socjalnego i prawnego w państwie. Chociaż artykuł koncentruje się i opiera na prawie polskim, to jednak posiada również wartość poznawczą ujmowaną w perspektywie ponadnarodowej. W pracy zastosowano przede wszystkim metodę dogmatyczną, a w mniejszym zakresie także inne metody.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2023, 32, 3; 279-303
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Supreme Court of the United States as an Autonomous Source of Constitutional Norms
Autorzy:
Bryk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/619255.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
United States Constitution
Supreme Court of the USA
constitutional rights
judicial activism
liberal anthropology
judicial statutory construction
creation of law
Konstytucja USA
Sąd Najwyższy USA
prawa konstytucyjne
aktywizm sędziowski
antropologia liberalna
sądowa interpretacja
tworzenie prawa
Opis:
The landmark decisions of the Supreme Court change the ethos of adjudicating. The substantive due process doctrine allowed the Court to become an actual lawgiver. This doctrine widely extended the understanding of the due process clause of the 5th and 14th Amendments. Increased power of statutory construction corresponded with the doctrine of loose constructionism (living constitution). Decisions like Griswold v. Connecticut and Roe v. Wade created new constitutional rights, emanating from the radical liberal anthropology. Adjudication became a field of an ideological battle in the culture war over anthropology determining the law’s content . In the classical and Christian understanding, being free is considered as having one’s identity discovered as an ontological constant, thus allowing an individual to develop himself according to the nature’s essence . The liberal anthropological revolution defines freedom as a power of self-creation, serving individual’s preferences. The liberal elites, employing ideas of social engineering, attempt to enforce rules based on coexistence and relationship of equal rights. Individual rights emanate from the autonomous, personal choice of life values, the key of the constitutional interpretation. The wider this right of self-definition , the wider the scope of the state’s intervention. In Griswold v. Connecticut the right to privacy signified deep cultural change rooted in such an anthropology. This “emancipation project” is thus built on an axiology destroying relations, becoming a kind of a religion of secular salvation. The state serves here as a demiurge and is sacralized. This causes an increasing abyss between the elites and the rest of the citizens, with a corresponding social disintegration of it’s public life. For instance Obergefell v. Hodges enforces a new anthropological definition of marriage, beginning to delegitimize creeds and actions of religious communities. This reflects a global phenomenon of connecting individual liberal rights with politics of identity and the post-modern culture of right understood as autonomous will without reasoning about its ontological, universal basis. The Supreme Court decisions are not separated from wider culture, but based on the new anthropological understanding of man as a consumer, with his individual will becoming the very basis of rights.
Niektóre kluczowe orzeczenia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych zmieniają model amerykańskiego etosu orzeczniczego. Doktryna substantive due process dała Sądowi władzę de facto stanowienia prawa. Poszerzyła też znacząco rozumienie pojęcia due process, zawartego w poprawkach V i XIV Karty Praw. Zwiększona władza interpretacyjna Sądu korespondowała z doktryną tzw. living constitution. Orzeczenia takie, jak Griswold v. Connecticut i Roe v. Wade czy Obergefell v. Hodges tworzą nowe konstytucyjne prawa w duchu antropologii radykalnie liberalnej, ale też pole bitwy ideowej w wojnie o kulturę, dotyczącej antropologii determinującej prawo. Prawo jednostki wynika z autonomicznego wyboru wartości jako klucza interpretacji konstytucyjnej. Im szersze prawo indywidualnego autodefiniowania swego życia, tym szerszy zasięg państwa. W orzeczeniu Griswold v. Connecticut prawo do prywatności sygnalizowało głęboką zmianę kulturową opartą na takiej liberalnej antropologii. Jej „emancypacyjny” projekt, w oparciu o aksjologię niszczącą relacje, stanowi rodzaj „religii” świeckiego zbawienia, którego demiurgiem jest sakralizowane państwo, z rosnącym dysonansem między elitami a resztą obywateli i dezintegracją społeczeństwa, w tym życia publicznego. Orzeczenie Obergefell v. Hodges narzuciło nową antropologicznie definicję małżeństwa, delegitymizując publiczne poglądy i działania instytucji religijnych. Decyzja jest objawem zjawiska globalnego, w którym liberalne prawa jednostki wiążą się z polityką tożsamości i postmodernistyczną kulturą praw jako autonomicznego chcenia, z ignorowaniem pytania o ich ontologiczne, uniwersalistyczne umocowanie. Orzeczenia Sądu Najwyższego nie są zatem zawieszone w próżni prawnej. Opierają się na antropologii traktującej człowieka jako konsumenta, gdzie wola jednostki ma stać się jednocześnie żądaniem prawa.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Principle of Employee Privilege – a Few Comments on Ways of Defining the Principles of the Labour Law
Autorzy:
Perdeus, Wiesław Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618889.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
principles of the labour law
principle of employee’s privilege
constitution
principle of labour protection
non-employment contract
contract of outwork
zasady prawa pracy
zasada uprzywilejowania pracownika
konstytucja
zasada ochrony pracy
zatrudnienie niepracownicze
umowa o pracę nakładczą
Opis:
A brief analysis of ways of understanding the principles of the labour law, discussed in the article, situates the principle of employee privilege in the normative group of principles. Its content creating the model of the relation between the provisions of the acts constituting the basis of employment and labour law provisions, is based on the fact that these provisions cannot be less favourable than those provisions which perform the protective function of the labour law. In the author’s opinion, the principle which has constitutional legitimation in the principle of work protection, fulfils the same roles beside those assigned to the principles of lower rank (out of constituent). According to the author, a change in the approach of understanding  certain constitutional terms referring to the work, does not change the position of the principle of preference as assigned strictly to the employment relationship. Due to these considerations, the author is sceptical about the possibility of extending the principle of employee privilege of employment to work under a non-employment contract, including employment under a contract of outwork.
Krótka analiza sposobów rozumienia zasad prawa pracy sytuuje omawianą w artykule zasadę uprzywilejowania pracownika w grupie zasad o charakterze dyrektywalnym. Jej treść, kreująca model relacji między postanowieniami aktów stanowiących podstawę stosunku pracy a przepisami prawa pracy, polegający na tym, że postanowienia te nie mogą być mniej korzystne od wspomnianych przepisów, realizuje funkcję ochronną prawa pracy. Omawiana zasada, mając – w ocenie autora – umocowanie konstytucyjne w zasadzie ochrony pracy, pełni tym samym role wykraczające poza te przypisane zasadom niższej rangi (pozakonstytucyjnym). Zdaniem autora zmiana podejścia do rozumienia niektórych konstytucyjnych terminów odnoszących się do pracy nie zmienia usytuowania zasady uprzywilejowania jako przypisanej wyłącznie do stosunku pracy. W związku z tym autor odnosi się sceptycznie do możliwości rozszerzenia zasady uprzywilejowania pracownika na zatrudnienie niepracownicze, w tym na zatrudnienie na podstawie umowy o pracę nakładczą. 
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 1
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies