Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zapożyczenia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Emprunts européens en japonais
European Borrowings in Japanese
Zapożyczenia z języków europejskich w języku japońskim
Autorzy:
Pilorz, Alfons
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882443.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język japoński
anglicyzmy
zapożyczenia konieczne
zapożyczenia niekonieczne
Japanese
Anglicisms
necessary borrowings
unnecessary borrowings
Opis:
Dans le présent article on effectue une description systématique de 260 mots japonais d’origine européenne. Ceux de provenance anglaise (parfois parvenus à l’anglais via le français) en constituent une grande majorité. La recherche porte exclusivement sur le lexique général (environ 6000 mots) et ne prend pas en compte de mots provenant des registres spécifiques. Le matériel analysé, qui constitue juste un échantillon à compléter, est relativement récent, vu que le Japon ne s’ouvre au monde occidental et à ses langues que dans la deuxième moitié du XIXe siècle. En 1867, après la suppresion du shogunat, l’empereur Mutsuhito commence la modernisation du pays. Les exemples recensés se répartissent en deux types : emprunts de nécessité (selon Louis Deroy), comme taipuraita (fr. machine à écrire, angl. typewriter) et emprunts de luxe comme omuretsu (angl. omelet(te)), classé ainsi puisque le japonais disposait d’un terme propre : tamago‑yaki.
The article discusses over 260 European borrowings in Japanese. In most cases they are Anglicisms (often of French origin). The research was conducted on the basic vocabulary (excluding technical and specialist terminology) consisting of about 6000 words. The list should not be considered a finished project but is the outcome of a preliminary research. Since Japan opened to the Western world and Western languages relatively recently (in the second half of the nineteenth century), the vocabulary is relatively new. The vocabulary discussed in the article is divided into two categories: necessary (de nécessité) and unnecessary (de luxe) borrowings.
W artykule przedstawiono zbiór przeszło 260 zapożyczeń z języków europejskich w japońszczyźnie. W ogromnej większości są to anglicyzmy (często pochodzenia francuskiego). Poszukiwaniem objęto słownictwo podstawowe (z całkowitym pominięciem terminologii technicznej, fachowej): około 6000 haseł. Zbiór bynajmniej nie jest kompletny, stanowi jedynie próbę rekonesansu. Zebrany zasób leksykalny jest stosunkowo świeżej daty, dopiero bowiem w drugiej połowie XIX wieku Japonia otwiera się na kontakty ze światem zachodnim, a więc i z jego językami. W 1867 r., po usunięciu szogunatu, cesarz Mutsuhito (Meiji Tennō, panuje od 1867 do 1912 r.) rozpoczyna modernizację kraju. Zebrany materiał dzieli się na zapożyczenia konieczne (de nécessité według L. Deroy), jak taipuraita ‘maszyna do pisania’, z ang. typewriter, i zapożyczenia niekonieczne (de luxe), jak omuretsu ‘omlet’, z ang. omelet(te), albowiem istniała nazwa rodzima na określenie tej potrawy: tamago‑yaki.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 5; 83-98
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polszczyzna kobiet – prolegomena historyczne (XIX i 1. połowa XX wieku)
Women’s Polish Language – Historical Prolegomena (The Nineteenth Century and the Mid-Twentieth Century)
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945494.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
biolekty
zapożyczenia
galicyzmy
biolects
borrowings
gallicisms
Opis:
The author analyses memoirs of the nineteenth and mid-twentieth centuries. Three of them were written by women (Zamoyska, Lubomirska, and Nałkowska) and three were written by men (Łoś, Sczaniecki, and Piłsudski). The text seeks to verify the hypothesis expressed in the earlier works of the author (Women’s Polish Language – Historical Prolegomena, 1994), namely that the contribution of French borrowings was greater in women’s language. The memoirs under study confirm this hypothesis. They contain on the average four times more gallicisms (asides from French, rare and individual borrowings) than men’s memoirs of that period.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 6; 145-155
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krótka historia wyrazu kudyś
A Short History of the Word kudyś
Autorzy:
Gałecki, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127770.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zapożyczenia
gwara środowiskowa
borrowings
middle dialect
Opis:
In the paper I discuss the history of the word kudyś “drunkard, loafer.” In the second half of the nineteenth century it is found in the local and folk dialects of eastern Poland, probably from the Russian language. Considering several etymological possibilities, the most probable one is that the word was borrowed. In the end of the twentieth century it appeared in the folk dialects in south Podlasia as an internal borrowing from the urban dialects.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 131-134
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyrazy polskie i niemieckie w ukraińskiej gwarze okolic Brodów (lata 1930-1945)
Polish and German Words in Ukrainian Dialect in the Vicinity of Brody (the years 1930-1945)
Autorzy:
Karpluk, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127774.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
gwary zachodnioukraińskie
zapożyczenia polskie
zapożyczenia niemieckie
pośrednictwo polskie
pojedyncze słowa
Western-Ukrainian dialects
Polish borrowings
German borrowings
Polish mediation
single words
Opis:
Jaszczun's paper Мова селян Брідщини в 30-х і в першій половині 40-х років нинішнього століття contains 100 dialect Ukrainian words. They have been collected by the author in the period in question with 15 examples of Polonisms and 17 Germanisms. Karpluk sought to take a look at the remaining 68 words and expressions, which of them are Ukrainian and which became part of the way the Ukrainian peasants from the vicinity of Brody spoke. They came straight from the Polish language (the type of pjuro [pen], studnia [well]) or through the Polish from other languages (the types of familija, talirka, walkir). The considerable semantic extension of the collected words allow us to assume the influence of the Austrian/Polish offices (the type of gmina), the army (hurlopnik), schools (hantramynt), but also direct contacts with the Poles living in Brody. This is apparent in the names of animals (gacyk), objects (butelka), and also ornaments (brandzułetka), in customs (hudeńky, pudzinkuwanie), trade (tanyj) and in adverbs imbued with emotions (naprawdu, teńho).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 167-177
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gallicismes hongrois
Galicyzmy węgierskie
Autorzy:
Pilorz, Alfons
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119962.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zapożyczenia leksykalne
galicyzmy
język węgierski
lexical borrowings
gallicisms
magyar langage
Opis:
Zamierzeniem autora jest ukazanie nadspodziewanie znacznej grupy galicyzmów (prowizoryczny korpus: 101 jednostek – na bazie słownictwa podstawowego) obok bardzo licznych slawizmów i germanizmów (co zasygnalizowano). Najczęściej galicyzmy te przeszły do węgierskiego przez niemiecki, głównie jego odmianę austriacką, co tłumaczy się położeniem geograficznym i historią Węgier.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 5; 39-50
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozważania o domniemanym slawizmie w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego
Considerations on an alleged slavism in the cretan dialect of modern greek
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879569.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język nowogrecki
kontakty językowe
Kreta
zapożyczenia
borrowings
Crete
language contacts
Modern Greek
Opis:
Ngr. dial. (wsch.kret.) βέρα f. ‘rozejm, czasowe pogodzenie się, pojednanie’ uważa się dość powszechnie za wyraz pochodzenia południowosłowiańskiego, por. mac. vera, bułg. vjára ‘wiara, zaufanie’, pol. wiara (< psł. *věra). Gdyby kreteńsko-słowiańskie zestawienie było poprawne, to semantyka wyrazu kreteńskiego wskazywałaby na pośrednictwo wojskowe. Wyraz mógł być przejęty od słowiańskich żołnierzy zaciężnych, biorących udział w wyprawie zbrojnej Nikifora Fokasa przeciwko arabskiemu emiratowi na Krecie (960-961). Z drugiej jednak strony, dotychczasowi badacze pomijają milczeniem fakt, że wyraz kreteński βέρα może być z powodzeniem uważany za prawdopodobne zapożyczenie tureckie, por. osm. vère ‘kapitulacja, poddanie’. W nowogreckich zabytkach literackich XVIII i XIX w. pojawia się wyraz βέρα o tym samym znaczeniu (‘poddanie, kapitulacja’). Apelatyw rumuński veră ‘kapitulacja’ (brzmiący identycznie jak termin kreteński) został wyliczony wśród zapożyczeń tureckich. Także semantyka kreteńskiego słowa przemawia raczej za jego turecką, a nie słowiańską genezą.
Mod. Gk. dial. (East Cretan) βέρα f. ‘armistice, truce, conciliation, reconciliation’ is usually treated as a borrowing from a South Slavic source, cf. Mac. vera, Bulg. vjára ‘faith, belief’, Pol. wiara (< Proto-Slavic *věra). If this connection would be correct, then the meaning of the Cretan word could suggest a military mediation. The word in question could be taken from Slavic mercenary soldiers, participating in the Cretan campaign of Nicefor II Fokas against the Muslim emirat of the island (960-961). On the other hand, most researchers ignore the fact that Cretan term βέρα may derive from Turkish vère ‘capitulation, surrender’. The word βέρα appears in the same meaning (‘surrender, capitulation’) in Modern Greek literary texts of the 18th and 19th c. AD. The Romanian appellative veră ‘capitulation’ (formally identical with the Cretan term βέρα) is listed among the obvious Turkish loanwords. Also the meaning of the Cretan word seems to suggest its Turkish origin (and not a Slavic one).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 31-50
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Van wafel naar vafla: Een cartografie van Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars
From wafel to vafla: A mapping of Dutch loanwords in Bulgarian
Od wafla do vafla — mapa niderlandzkich zapożyczeń w języku bułgarskim
Autorzy:
Velikov, Kaloyan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882535.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niderlandzki
bułgarski
zapożyczenia
kontakt języków
sposoby zapożyczania
Dutch
Bulgarian
loanwords
language contact
ways of borrowing
Opis:
Het aantal Nederlandse leenwoorden in Bulgaars is relatief groot, maar door de historische ontwikkelingen en grote geografische afstand hebben beide taalregio’s door de eeuwen heen weinig rechtstreeks contact gehad. De meeste Nederlandse woorden zijn geleend via schriftelijk taalcontact, via een andere taal (met name Russisch, Frans, Duits en/of Engels), soms na een lange reis voordat ze uiteindelijk in het Bulgaars zijn terechtgekokomen. Door middel van deze talen hebben woorden uit het Afrikaans en andere niet-Europese talen ook Europa en het Bulgaars bereikt met name met behulp van het Nederlands als doorgeefluik. De Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars behoren niet alleen tot het thema van de scheepvaart, zoals men tot voor kort heeft gesteld, maar betreffen bijna alle tweeëntwintig woordvelden die volgens Van der Sijs (2001, 78) “de volgorde waarin de mens en de mensheid de wereld leren en geleerd weten” beschrijven en op die manier het grote aanbod van Nederlandse ontleningen illustreren.
The number of Dutch loanwords in Bulgarian is relatively large, although due to historical developments and the large geographical distance the two language regions had little direct contact throughout the centuries. Most Dutch words are mostly borrowed via a written language contact, through another language (i.e. Russian, French, German and/or English), sometimes after a long ‘journey’ until they eventually end up in Bulgarian. By means of these languages words from Afrikaans and other non-European languages have also reached Europe and Bulgarian in particular with the help of Dutch as a conduit. The Dutch loanwords in Bulgarian belong not only to the sphere of shipping, as one has argued until recently, but almost to all the twenty-two word fields “the order in which the man and mankind learns the world and learned know” (2001, 78) described by Van der Sijs, illustrating the wide range of Dutch loans.
Liczba niderlandzkich zapożyczeń w języku bułgarskim jest względnie duża, chociaż ze względu na uwarunkowania historyczne oraz dużą odległość geograficzną oba te regiony językowe miały niewielki bezpośredni kontakt na przestrzeni wieków. Większość niderlandzkich słów została zapożyczona przez kontakt pisemny za pośrednictwem innego języka (tj. rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego i/lub angielskiego). Czasami dotarły one do języka bułgarskiego po długiej wędrówce. Za pomocą tych języków słowa z języka afrykanerskiego i innych pozaeuropejskich języków również dotarły do Europy oraz Bułgarii, a przyczynił się do tego w szczególności język niderlandzki. Niderlandzkie zapożyczenia w języku bułgarskim należą nie tylko do sfery żeglugi, jak do niedawna sądzono, a do 22 obszarów słownych. Nicoline van der Sijs (2001, 78) napisała: „the order in which the man and mankind learns the world and learned know”. Cytat ten ilustruje szeroką gamę niderlandzkich zapożyczeń.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 115-123
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O arabskiej genezie wyrazu nowogreckiego κατσαμπας
On the Arabic origin of Modern Greek κατσαμπας
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878589.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
greckie słownictwo
hydronimia
język nowogrecki
orientalne zapożyczenia
Greek vocabulary
hydronymy
Modern Greek
oriental borrowings
Opis:
Apelatyw κατσαμπάς dokumentuje w gwarach nowogreckich dwa znaczenia (1. ‘studnia’; 2. ‘rodzaj żurawia’). Badacze greccy wywodzą ów dialektyzm z języka tureckiego, por. tur. kasaba ‘miasteczko’, dial. ‘kanał nawadniający’. Jednak wywód nowogreckiego wyrazu bezpośrednio ze źródła arabskiego wydaje się bardziej prawdopodobny, por. arab. qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’, qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Wyraz arabski został najpierw zapożyczony przez Kreteńczyków podczas arabskiej okupacji wyspy Krety (ok. 824-961) i za pośrednictwem dialektu kreteńskiego zaadaptowany przez inne lokalne gwary nowogreckie w dobie bizantyńskiej (961–1204). Dialektyzm nowogrecki κατσαμπάς nie został poświadczony w słownikach dialektu kreteńskiego, chociaż w kreteńskiej hydronimii i toponimii występuje pospolicie jednostka onimiczna Κατσαμπάς. Ludowy charakter i ograniczona dystrybucja nowogreckiego apelatywu jest potwierdzona przez dane leksykalne. Na wyspie Karpathos, leżącej nieco na wschód od Krety, termin κατσαμπάς oznacza ‘studnię’. Odmienne znaczenie ‘rodzaj żurawia wodnego’ zostało zarejestrowane na wyspach Kos, Rodos i Cyprze. Dwie przesłanki przemawiają za bezpośrednim zapożyczeniem ze źródła arabskiego. Po pierwsze, język arabski zawiera dwa homonimiczne słowa qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’ oraz qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Do tego ostatniego znaczenia nawiązuje dialektyzm nowogrecki. Po drugie, względy chronologiczne przemawiają za hipotezą, że Kreteńczycy zapożyczyli wyraz arabski bezpośrednio od Arabów okupujących wyspę Kretę w latach 824-961. Cristoforo Buondelmonti, autor dzieła Descriptio insule Crete (napisanego w 1417 r.), informuje o studni (łac. puteus), położonej ok. 1,5 km na wschód od Kandii, stolicy Krety w dobie panowania weneckiego (ob. Iráklio). Woda pitna z tej studni był sprzedawana mieszkańcom miasta: [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes „[…] znajduje się studnia zwana Cazamba. Wodę z tej studni chłopcy roznoszą po całym mieście Kandii i sprzedają głośno krzycząc”. Piętnastowieczna nazwa studni (łac. Cazamba, ngr. Κατσαμπάς) z całą pewnością nie została zapożyczona za pośrednictwem tureckim, jako że armia osmańska podbiła Kretę dopiero w połowie XVII stulecia (1645-1669), czyli dwa wieki później. Co więcej, kreteński ojkonim Κατσαμπάς został poświadczony już w 1279 roku. Najprawdopodobniej studnia zwana Katsabás została zbudowana i nazwana przez Arabów, którzy niedaleko zbudowali twierdzę Rabdh al-Khandáq (ob. Iráklio), późniejszą stolicę wyspy.
The appellative κατσαμπάς is attested in the Modern Greek dialects in two different meanings (1. ‘well’; 2. ‘a kind of well-sweep’). The Greek linguists believe that it was borrowed directly from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. It is suggested that the Modern Greek appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel; suburb’, also qaṣabä(t) ‘pipe, windpipe’. The Arabic word was first adopted by the Cretan Greeks during the Arabic occupation of the island of Crete (ca. 824-961 AD) and later the Cretan borrowing was gradually distributed in the Byzantine Greek world. The Modern Greek appellative κατσαμπάς, which is very well attested in the Cretan toponymy and hydronymy, is not registered in any dictionary of the Cretan dialect. However, a folk character and a limited distribution of the word in question is confirmed by lexical data collected in some regions of Hellas and Cyprus. The term κατσαμπάς means ‘well’ in Karpathos, the island lying near Crete. A different meaning ‘a kind of well-sweep’ is attested in Rhodes, Cos and Cyprus. According to Greek linguists, the Modern Greek noun denoting ‘well’ (or ‘a kind of well-sweep’) was directly borrowed from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. Of course, the Turkish appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel’, also ‘suburb’. I cannot agree with this explanation for two reasons. Firstly, the Arabic language contains two homonymic words: qaṣaba (1) ‘fortress, citadel; suburb’ and qaṣabä(t) (2) ‘pipe, windpipe’. The Modern Greek dialectal form κατσαμπάς m. ‘well; well-sweep’ seems to derive from the latter Arabic appellative (and not the former one). Secondly, the Cretans had to borrow the Arabic word during the Arabic occupation of the island (ca. 824-961 AD). Cristoforo Buondelmonti, the author of Descriptio insule Crete (written in 1417), gives a strong mention on the important well (Lat. puteus), which was located away from Candia, the capital of Crete during the Venetian rule (now Herakleion). The drinking water from this well was sold to town’s inhabitants (v. 734-736): [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes “there is a well called Cazamba. Some boys sell its water, bearing it into the city Candia and crying there with great voices”. The 15th-century name of the extra-Candian well (Lat. Cazamba, Mod. Gk. Κατσαμπάς) could not be borrowed by the Turkish mediation, as the Ottoman army conquered Crete in the middle of 17th century (1645-1669), i.e. two centuries later. What is more, the Cretan toponym Κατσαμπάς is registered as early as in 1279 AD. It is highly probable that the well called Κατσαμπάς in Candia was created and named by the Arabs.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 33-53
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Innowacje leksykalne a ukraiński slang informatyczny
Lexical Innovation and Ukrainian Computer Slang
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933981.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
slang informatyczny
zapożyczenia
derywacja
metaforyzacja
gra słów
сomputer slang
borrowings
derivation
metaphorization
word games
Opis:
The article is devoted to the presentation of the formation and functioning of lexical units in Ukrainian computer slang. The author presents the definition of terms: slang, jargon and argot as well as structure and mechanisms of Lexeme-Formation processes. The metaphorisation is the most popular method of creation of Ukrainian computer slang words.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 7; 77-88
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vaktermen van vreemde afkomst in de Nederlandse huisartsenpraktijk
Specialist terms of foreign origin in the practice of a Dutch family doctor
Autorzy:
Majewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806685.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
języki specjalistyczne; słownictwo medyczne; słowotwórstwo; niderlandzki; zapożyczenia
languages for special purposes; medical vocabulary; word-formation; Dutch; borrowings
Opis:
Słownictwo specjalistyczne obcego pochodzenia w praktyce holenderskiego lekarza rodzinnego Artykuł zawiera przykłady terminów fachowych pochodzących z języków obcych, które są wykorzystywane w pracy holenderskiego lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny przyjmuje pacjentów, którzy przychodzą do niego z różnymi dolegliwościami. Artykuł ten zawiera nazwy różnych chorób, terminy anatomiczne, nazwy testów diagnostycznych, metod leczenia i lekarstw. Języki klasyczne, tj. łacina i greka, miały duży wpływ na współczesne słownictwo medyczne, a terminy fachowe zaczerpnięte z tych języków wciąż są w użyciu. Nie dotyczy to tylko zapożyczeń całych słów, lecz także ich fragmentów, prefiksów i sufiksów. Oprócz łaciny i greki w zbadanym materiale są obecne także zapożyczenia z języka angielskiego i francuskiego. Słownictwo zawiera różne typy słowotwórcze: słowa proste, złożenia, derywaty i terminy składające się z wielu wyrazów. W grupie złożeń wymienić należy także tzw. hybrydy, w których każdy człon pochodzi z innego języka. Ponadto słownictwo jest bogate w eponimy i akronimy. Vaktermen van vreemde afkomst in de Nederlandse huisartsenpraktijk Dit artikel geeft voorbeelden van specialistische termen uit vreemde talen die in de praktijk van de Nederlandse huisarts worden gebruikt. De huisarts onderzoekt patiënten die met een klacht naar hem toe komen. Het gaat om namen van verschillende ziekten, anatomische termen, diagnostische tests, behandelmethoden en medicijnen. De klassieke talen, het Latijn en het Grieks, hebben een grote invloed gehad op de moderne medische vocabulaire en zijn nog steeds in gebruik. Niet alleen hele woorden zijn ontleend, maar ook delen, voor- en achtervoegsels. Afgezien van de Latijnse en Griekse termen zijn er ook ontleningen aan het Engels en het Frans in de voorbeelden. Het vocabulaire bevat verschillende soorten woordvorming, zoals eenvoudige woorden, samenstellingen, afgeleide termen en termen, die uit meer woorden bestaan. In de groep van verbindingen zijn er de hybride vormen, waarin elk deel uit een andere taal komt. Bovendien is deze vocabulaire rijk aan eponiemen en acroniemen.
This article includes examples of specialist terms coming from foreign languages which are used in the practice of the Dutch family doctor. The family doctor examines patients who come to him with a complaint. This article comprises names of various diseases, anatomic terms, diagnostic tests, treatment methods and medicines. Classical languages, like Latin and Greek, have had a big influence on the modern medical vocabulary and they are still in use. Not only have the whole words been borrowed but also their parts, prefixes and suffixes. Apart from the Latin and Greek terms there are also borrowings from English and French in the collected examples. The vocabulary contains different types of the word-formation, like simple words, compounds, derivates and terms, which consist of more words. In the group of compounds there are the so-called hybrid forms, in which each part comes from a different language. Besides, this vocabulary is rich in eponyms and acronyms.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 81-94
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraińskie rzeczowniki odczasownikowe na нн(я), -тт(я) – historia, funkcjonowanie, kontrowersje
Українські віддієслівні іменники на -нн(я), -тт(я) – історія, функціонування, контроверсії
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945235.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rzeczowniki odczasownikowe
sufiksy -нн(я)
-тт(я)
historia języka ukraińskiego
norma językowa
zapożyczenia
verbal nouns
suffixes -нн(я)
history of the Ukrainian language
language norm
borrowings
Opis:
[У статті представлено проблему фунціонування у сучасній українській літературній мові віддієслівних іменників із суфіксами на -нн(я), -тт(я). Питання питомо української лексики, запозичення з російської мови, подібності аналізованих форм до аналогічних в інших мовах, наприклад, у польській, їх вживання уформах множини, словотвірні аспекти дієслів, з яких постали віддієслівні іменники на -нн(я), -тт(я), подані у контексті праць дослідників, які часто дотримувалися протилежних думок з цього питання.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 141-149
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lingwistyczna historia kufajki // fufajki
The Linguistic History of the Word kufajka // fufajka
Autorzy:
Duda, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944523.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
polsko rosyjskie kontakty językowe
zapożyczenia leksykalne z języka rosyjskiego
rusycyzmy
słownictwo z zakresu mody
Polish-Russian linguistic contacts
lexical borrowings from the Russian language
Russianisms
fashion vocabulary
Opis:
The word kufajka//fufajka (a kind of warm clothe, formerly mostly for workers, today also an outerwear) is a more recent borrowing from the Russian language. The form of kufajka was not arbitrarily coined by one of journalists (as B. Rejakowa claimed in an article on fashion vocabulary). The kufajka was not formed from the word fufajka as a result of dissimilation (see e.g. J. Miodek). We have borrowed the two variants from the Russian language. The Russian фуфайка//куфайка can be derived from *chuchajka, cf. the verb хухать ‘breathe with warmth’, Pol. chuchać (following P. Ya. Chernykh’s etymological dictionary).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 5-9
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znajomość pandy wielkiej w starożytnych Chinach
Knowledge on Giant Pandas in Ancient China
Autorzy:
Malinowski, Gościsław
Wu, Lina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879581.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
panda wielka
panda z Qinling
niedźwiedź
literatura chińska
sztuka chińska
zapożyczenia językowe
język chiński
język angielski
giant panda
Qinling panda
bear
Chinese literature
Chinese art
loanwords
Chinese language
English language
Opis:
W dzisiejszych czasach panda wielka stała się nieformalnym symbolem Chin, niemal tak samo popularnym jak wizerunek smoka, mitycznego stworzenia będącego heraldycznym zwierzęciem Chin aż po rok 1928. Z dzisiejszą popularnością pandy zaskakująco kontrastuje niemal całkowita nieobecność tego zwierzęcia w wyobrażeniach dawniejszych epok. Lokalna nazwa pandy bai xiong „biały niedźwiedź” została po raz pierwszy zapisana przez O. Armanda Davida, odkrywcę tego gatunku dla nauki w 1869 r., pierwsze wyobrażenie pandy znajduje się we francuskiej pracy zoologicznej z 1874 r., a pierwsze symboliczne wykorzystanie pandy jako logo jest zasługą amerykańskich lotników stacjonujących w Kunmingu (Yunnan) w 1941 r. Jeśli dodamy do tego, że obecna chińska nazwa tego zwierzęcia xiongmao jest kalką z języka angielskiego bear cat i powstała na początku XX wieku, że panda wielka stała się przedmiotem tradycyjnego chińskiego malarstwa w latach 50. XX wieku, a rozpowszechnienie motywu pandy w literaturze chińskiej sięga 1983 r., stajemy przed trudnym do wytłumaczenia faktem nieznajomości pandy w literaturze i sztuce starożytnych Chin. Badacze chińscy zakładają, że panda wielka znana była pod innymi nazwami w dawnych Chinach. Hu Jinchu wylicza 25 takich nazw, jednak słowacki badacz Stanislav Vavrovský dowodzi, że tylko pod kilkoma z nich, i to regionalnie w Syczuanie, może się rzeczywiście kryć panda, choć nie ma na to jednoznacznych, rozstrzygających dowodów. Autorzy tego artykułu uważają, że panda wielka była znana w starożytnych Chinach, nie była jednak wyodrębniana jako osobny gatunek, lecz po prostu uznawana za niedźwiedzia xiong. Przedstawiają znaczenie niedźwiedzi w mitycznych opowieściach o genezie chińskiej cywilizacji, archeologiczne znaleziska szczątków niedźwiedzi (w tym i pand) w grobowcach z neolitu i epoki brązu oraz wyobrażenia niedźwiedzi w starożytnej sztuce do epoki Han włącznie. Omawiają również dwa podstawowe gatunki niedźwiedzi zamieszkujące Chiny: czarnego himalajskiego i jasnego niedźwiedzia brunatnego, zwanego niekiedy białym. Zwracają uwagę, że rozpowszechniony dziś wzorzec czarno-białej pandy wynika z faktu, że taką właśnie pandę po raz pierwszy poznał europejski badacz o. David i to właśnie ten podgatunek z gór zachodniego Syczuanu, stał się normatywnym dla pandy wielkiej. Tymczasem w starożytności zasięg występowania pandy wielkiej był o wiele większy niż dzisiejsze tereny refugialne. Można też założyć, że Chińczycy o wiele wcześniej niż pandy z Syczuanu mieli okazję poznać pandy z gór Qinling, położonych w pobliżu dawnej stolicy Xi’an. Ten podgatunek pandy (Ailuropoda melanoleuca qinlingensis), dziś znacznie rzadszy od syczuańskiego i uznawany za nienormatywny, charakteryzuje się odmiennym ubarwieniem jasno- i ciemnobrunatnym, co sprawia, że mógł on być uznany za jeden typ zwierzęcia z niedźwiedziem brunatnym. Dlatego też w starożytnej sztuce i literaturze chińskiej panda wielka mogła być przedstawiana po prostu jako niedźwiedź, a jeśli dochodziło do jakiejś dalszej specyfikacji, to niedźwiedź nie czarny, czyli nie himalajski.
In modern times giant panda becomes an informal symbol of China, almost as popular as images of dragon, a mythical creature and heraldic animal of China till 1928. There is an astonishing contrast between today’s popularity of panda and an almost total lack of images and mentions of this animal in ancient times. Bai xiong ‘white bear,’ a local Chinese name for giant panda was registered for the first time only in 1869, by Father Armand David, who discovered giant pandas for the Europeans, the first image of panda was printed in a French zoological book in 1874, the first logo with an image of panda was created by pilots from the American Volunteer Group in Kunming (Yunnan) in 1941. If we add to this that the word xiongmao, a modern Chinese name for giant panda, is a phraseological calque from English bear cat created at the beginning of the 20th century, that panda became subject of the traditional Chinese painting in the mid of the 20th century and the literary motif of panda gained ground only after success of a popular song in 1983, we are faced with the problem of explaining, why giant panda was unknown to ancient Chinese art and literature. Some Chinese scholars assume that panda was known by other names in ancient China. Hu Jinchu enumerates a list of 25 such names, however Slovak sinologist Stanislav Vavrovský proves, that only some of them may actually mean giant panda, although the unambiguous and decisive arguments are lacking. The authors of this paper assume that giant panda was known in ancient China, however it was not differentiated as a separate species but was regarded simply as a bear (xiong). The authors present the role of bears in the mythical stories about the origin of Chinese civilization, the archaeological findings of bear bones in neolithic and bronze age tombs, as well as the images of bears in ancient Chinese art till the end of the Han dynasty. They talk through two common bear species in China: Asian black bear and brown bear, whose some subspecies are sometimes called white. The authors take notice of the fact that the known contemporary image of giant panda as a black-and-white animal is due to the discovery of the black-and-white Sichuan subspecies of this animal by Father Davis what follows that the first specimen known to Europeans became normative subspecies. However in ancient times the giant panda habitat was much more than modern refugial areas mostly in Western Sichuan mountains. The authors assume that ancient Chinese had an opportunity to meet with other pandas, e.g. from Qinling mountains, near Xi’an, a former capitol of China, than with the normative in our times subspecies of giant panda from Sichuan. The Qinling panda (Ailuropoda melanoleuca qinlingensis) is very rare in our times and having a dark brown and light brown pattern instead of „typical” black and white seems to be atypical. In ancient times because of this brownish pattern Qinling panda could not be discerned from the common brown bear. The authors assume that whenever there are images and mentions of bear in ancient Chinese art and literature, we cannot automatically exclude giant pandas.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 9; 135-163
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Русыфікацыйныя працэсы ў Беларусі ў ацэнцы Станіслава Станкевіча
The processes of Russification in Belarus in the assessment of Stanislaw Stankiewicz
Procesy rusyfikacyjne na Białorusi w ocenie Stanisława Stankiewicza
Autorzy:
Barszczewska, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953554.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rusyfikacja języka
reformowanie języka
polityka językowa
język nauczania
zapożyczenia
opór pisarzy
wzbogacanie języka
Russification of the language
reforming the language
language policy
teaching language
borrowing
resistance of the writers
enriching the language
Opis:
Rusyfikacja języka białoruskiego to jeden z głównych językoznawczych tematów podejmowanych na lamach czasopisma „Zapisy” wydawanego przez Białoruski Instytut Nauki i Sztuki w Nowym Jorku. Autorem wielu publikacji poświęconych tej problematyce był Stanisław Stankiewicz. Autor opisał najważniejsze postanowienia, etapy i sposoby rusyfikacji języka białoruskiego, która przebiegała w dwóch kierunkach: 1. w kierunku zawężenia sfery używania języka białoruskiego w życiu publicznym i zastąpienia go językiem rosyjskim; 2. w kierunku wszechstronnej rusyfikacji białoruskiego języka literackiego. Polityka językowa, poczynając od lat 30. XX wieku prowadziła do zniszczenia bariery między językiem białoruskim i rosyjskim. W wyniku reformy w 1933 roku wprowadzono do języka białoruskiego około 30 fonetycznych i morfologicznych osobliwości języka rosyjskiego. Natomiast rosyjska leksyka zalewała język białoruski w sposób nie zadekretowany, lecz w drodze „dobrowolnych zapożyczeń w celu wzbogacenia języka białoruskiego”. Największe niebezpieczeństwo stwarzają rosyjskie konstrukcje składniowe oraz wyrażenia idiomatyczne, które burzą strukturę języka białoruskiego. Rusyfikacja szybko doprowadziła do hegemonii języka rosyjskiego we wszystkich sferach życia publicznego na Białorusi. Proces ten, niestety, trwa nadal w formalnie niepodległej i suwerennej Republice Białoruś.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 7; 137-152
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Angielskie dublety leksykalne w polskiej prasie kobiecej – kilka uwag o ocenie innowacji językowych
English Lexical Doublets in Polish Feminine Press Through the Prism of Criteria of Evaluation of Linguistic Innovations
Autorzy:
Kaczmarek, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882892.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
dublety leksykalne
zapożyczenia angielskie
prasa kobieca
kryteria oceny innowacji językowych
kryterium wystarczalności języka
kryterium ekonomiczności języka
lexical doublets
English loanwords
feminine press
criteria of evaluation of linguistic innovations
criterion of sufficiency language
criterion of economy language
Opis:
W artykule podjęto próbę oceny występujących w polskiej współczesnej prasie kobiecej angielskich dubletów leksykalnych przez pryzmat kryteriów oceny innowacji językowych (kryterium wystarczalności, ekonomiczności języka oraz estetyczne). Analiza wyodrębnionych anglicyzmów pozwoliła na konstatację, iż większość tychże dubletów to słownictwo zbędne w leksykalnym zasobie polszczyzny. Ekspansywna amerykanizacja kultury polskiej oraz języka polskiego przyczynia się jednak do coraz większej frekwencji owych dubletów w tekstach prasowych, choć, zważywszy na ich częstą niejasność znaczeniową oraz zakłócenia komunikacyjne, których są przyczyną, należy stwierdzić, że użycie tego typu elementów językowych powinno zostać w znacznym stopniu ograniczone.
Article attempts to assess lexical doublets occurring in Polish contemporary feminine press, through the prism of criteria of evaluation of linguistic innovations (criterion of sufficiency language, economy language and aesthetic). Analysis of these anglicisms allowed the statement that the majority of doublets is unnecessary vocabulary in Polish lexical resource. Expansive Americanization of Polish culture and Polish language, however, contribute to the increasing frequency of these doublets in press, though, given their frequent lack of clarity of meaning and communication disturbances, which are the cause, it is clear that the use of this type of language elements should be substantially limited.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 6; 89-100
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies