Emprunts européens en japonais

Dans le présent article on effectue une description systématique de 260 mots japonais d’origine européenne. Ceux de provenance anglaise (parfois parvenus à l’anglais via le français) en constituent une grande majorité. La recherche porte exclusivement sur le lexique général (environ 6000 mots) et ne prend pas en compte de mots provenant des registres spécifiques. Le matériel analysé, qui constitue juste un échantillon à compléter, est relativement récent, vu que le Japon ne s’ouvre au monde occidental et à ses langues que dans la deuxième moitié du XIXe siècle. En 1867, après la suppresion du shogunat, l’empereur Mutsuhito commence la modernisation du pays. Les exemples recensés se répartissent en deux types : emprunts de nécessité (selon Louis Deroy), comme taipuraita (fr. machine à écrire, angl. typewriter) et emprunts de luxe comme omuretsu (angl. omelet(te)), classé ainsi puisque le japonais disposait d’un terme propre : tamago‑yaki.

The article discusses over 260 European borrowings in Japanese. In most cases they are Anglicisms (often of French origin). The research was conducted on the basic vocabulary (excluding technical and specialist terminology) consisting of about 6000 words. The list should not be considered a finished project but is the outcome of a preliminary research. Since Japan opened to the Western world and Western languages relatively recently (in the second half of the nineteenth century), the vocabulary is relatively new. The vocabulary discussed in the article is divided into two categories: necessary (de nécessité) and unnecessary (de luxe) borrowings.

W artykule przedstawiono zbiór przeszło 260 zapożyczeń z języków europejskich w japońszczyźnie. W ogromnej większości są to anglicyzmy (często pochodzenia francuskiego). Poszukiwaniem objęto słownictwo podstawowe (z całkowitym pominięciem terminologii technicznej, fachowej): około 6000 haseł. Zbiór bynajmniej nie jest kompletny, stanowi jedynie próbę rekonesansu. Zebrany zasób leksykalny jest stosunkowo świeżej daty, dopiero bowiem w drugiej połowie XIX wieku Japonia otwiera się na kontakty ze światem zachodnim, a więc i z jego językami. W 1867 r., po usunięciu szogunatu, cesarz Mutsuhito (Meiji Tennō, panuje od 1867 do 1912 r.) rozpoczyna modernizację kraju. Zebrany materiał dzieli się na zapożyczenia konieczne (de nécessité według L. Deroy), jak taipuraita ‘maszyna do pisania’, z ang. typewriter, i zapożyczenia niekonieczne (de luxe), jak omuretsu ‘omlet’, z ang. omelet(te), albowiem istniała nazwa rodzima na określenie tej potrawy: tamago‑yaki.