Temat: inflection, - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Opis gwary wsi Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Cz. II. Fleksja
A Description of the Dialect Used in the Village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski District. Part II: Inflection
Autorzy:: Malec, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954227.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja
przekrój pokoleniowy
wpływy wschodnie
archaizmy fleksyjne
inflection
generation section
eastern influences
inflectional archaisms
Opis:: The article outlines the picture of inflection of the dialect used in the village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski district. Within the frames of parts of the speech the presented material, through paradigms, shows the differences between the inflection of the discussed dialect and the standard Polish language. At the same time the range of influences of the neighbouring eastern dialects on the Rachanie dialect can be clearly seen. The discussed dialect does not distinguish between the masculine and not-masculine genders, which has its consequences in inflection. It is commonly said here: baby xuǯil´i, ǯeći kšyčel´i, xłopy rub΄il´i. The ending -am in Gen. Pl. is also a characteristic feature here. It is commonly used in words like, eg. babam, ǯećam, xłopam, krovam, psam, which is also a characteristic feature of eastern dialects.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 133-156
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: A New Look at Suppletion in Polish
Nowe spojrzenie na supletywizm w języku polskim
Autorzy:: Szymanek, Bogdan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1945200.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
supletywizm
fleksja
derywacja
frekwencja
reprezentacja leksykalna
Polish
suppletion
inflection
derivation
frequency
lexical representation
Opis:: [Opierając się na zagranicznej literaturze anglojęzycznej, Autor artykułu podejmuje próbę skonfrontowania najnowszych wyników badań dotyczących supletywizmu z danymi języka polskiego, a więc parami fleksyjnymi typu człowiek : ludzie, jest : są. Opracowania na temat supletywizmu w polskiej literaturze językoznawczej są dość ubogie i z reguły nie wychodzą w znaczący sposób poza odnotowanie przykładowych par tematów supletywnych. Z drugiej strony istnieje obecnie różnorodne i teoretycznie podbudowane piśmiennictwo dotyczące skali i roli tego zjawiska w innych językach. Na szczególną uwagę zasługują prace typologiczne zainicjowane przez badaczy skupionych w Surrey Morphology Group w Wielkiej Brytanii; efektem tych prac jest m.in. tzw. Surrey Suppletion Database. Nawiązując do tego rodzaju badań, autor artykułu przedstawia zakres i stosowane definicje pojęcia supletywizmu (por. np. definicję według Mielczuka: „supletywizm jest to relacja między znakami X i Y polegająca na tym, że różnica semantyczna między X i Y jest maksymalnie regularna, podczas gdy różnica fonologiczna jest maksymalnie nieregularna”). Wskazano na odmienności czy wręcz sprzeczności w interpretacji omawianego pojęcia w dostępnej literaturze. Chodzi m.in. o status tzw. supletywizmu słowotwórczego (leksykalnego), rozróżnienie między wariantami supletywnymi tematów i afiksów czy też różnice między supletywizmem pełnym i częściowym. Osobliwości omawianego zjawiska przedstawiono na szerszym tle nieregularności formalnej we fleksji. Dość szczegółowo zanalizowano charakterystykę frekwencyjną leksemów supletywnych we współczesnej polszczyźnie. Osobnym problemem omawianym w artykule są przypadki derywatów w języku polskim, mających za podstawę pospolite formy supletywne. Występowanie tego rodzaju przypadków rzuca nowe światło na istotny problem teoretyczny, jakim jest charakter reprezentacji leksykalnej wyrazów złożonych. Istnienie derywatów od form supletywnych zdaje się dość jednoznacznie wskazywać na to, że formy te mają status samoistnych jednostek leksykalnych, dzięki czemu mogą podlegać procesom słowotwórczym. Stanowisko to jest podzielane w większości publikacji zajmujących się strukturą wewnętrzną słownika, jakkolwiek występują rozbieżne opinie dotyczące szerszej kwestii ewentualnych różnic między sposobem przechowywania w słowniku regularnych form fleksyjnych i formacji słowotwórczych.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 75-92
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Fleksja w strukturze i ewolucji języka jako przedmiot badań językoznawczych
Inflection in the Structure and the Evolution of Language as a Focus of Linguistic Research
Autorzy:: Książek-Bryłowa, Władysława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954219.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja polska
ewolucja języka
warianty fleksyjne
deklinacja
koniugacja
Polish inflection
evolution of the language
inflectional variants
declension
conjugation
Opis:: The focus of the author’s interest is the overwiev of various problems within the field of inlection. The author differentiates between the internal and external inflection and highlights paradigmatics and the descriptions of inflectional catergories. According to her, the research perfomed by Jerzy Kuryłowicz marked the breakthrough in the field and resulted in the introduction of the term: isomorphism. Structural descriptions were particularly important (the approaches of I. Bajerowa, M. Honowska,W.Rzepka), as well as normative ones (H. Satkiewicz and W. Książek – Bryłowa). The author compiles also the works concerned with literary language and inflectional categories in the history of the Polish language.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 31-51
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: In Search of a Model for the Derivation of Dispositional and Passive Potential Adjectives Based on Participles in Irish
Autorzy:: Bloch-Trojnar, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1753686.pdf
Data publikacji:: 2021-07-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja inherentna
przymiotnik odimiesłowowy
przymiotnik skłonnościowy
przymiotnik potencjalny
LMBM
Morfologia Rozproszona
język irlandzki
inherent inflection
departicipial adjective
dispositional adjective
passive potential adjective
Distributed Morphology
Irish
Opis:: This paper tests the explanatory potential of two competing separationist models, a lexicalist LMBM model and a constructionist DM model, in the analysis of overtly marked dispositional and passive potential adjectives based on participles in Irish. In LMBM, which upholds a strict division between lexical and morphosyntactic phenomena, Irish adjectives must be derived directly from the verbal root or a special allomorphic variant of the verbal root which is used in the context of adjectivising morphology. The first solution involves the multiplication of formal markers, the latter misses the formal and semantic relationship between the supposedly “special” verbal stem and the participle. DM fares better since there is no theoretical ban on the use of participles as bases for adjectives and the presence of participles in the structure of Irish adjectives is corroborated by distributional facts. The proposed structures form a continuum from verbal participles via adjectivised participles to deverbal adjectives.
W poszukiwaniu modelu derywacji odimiesłowowych przymiotników skłonnościowych oraz potencjalnych w języku irlandzkim Artykuł bada potencjał wyjaśniający dwóch separacyjnych modeli opisu językowego, tj. leksykalistycznego modelu LMBM (Lexeme Morpheme Base Morphology) oraz modelu DM (Morfologii Rozproszonej – Distributed Morphology), na podstawie analizy odimiesłowowych przymiotników skłonnościowych i potencjalnych w języku irlandzkim, które tworzy się za pomocą niezerowych wykładników morfologicznych. W modelu LMBM, w którym zjawiska leksykalne i morfo-syntaktyczne są rozdzielone, irlandzkie przymiotniki muszą być derywowane bezpośrednio od rdzenia czasownikowego lub specjalnego allomorfu rdzeniowego używanego w kontekście adjektywizacji. Pierwsze rozwiązanie pociąga za sobą zwiększenie ilości wykładników formalnych, drugie nie jest w stanie uchwycić formalnego i semantycznego związku pomiędzy ‘specjalnym’ allomorfem rdzeniowym a imiesłowem. Morfologia Rozproszona wypada lepiej, gdyż teoria ta nie nakłada ograniczeń na występowanie form fleksyjnych w strukturach przymiotnikowych. Ponadto obecność imiesłowów w strukturach przymiotnikowych znajduje potwierdzenie w testach dystrybucyjnych. Struktury te tworzą kontinuum: imiesłów – przymiotnik odimiesłowowy – przymiotnik odczasownikowy.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 11 Zeszyt specjalny; 29-62
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Externalisierung der Flexion in der indogermanischen Ursprache
The externalization of inflection in Indo-European
Eksternalizacja fleksji w prajęzyku indoeuropejskim
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1878592.pdf
Data publikacji:: 2019-10-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: augment
czasownik duratywny
eksternalizacja fleksji
indoeuropejska morfologia
infiksy nosowe
praeterita z długim wokalizmem
durative verb
externalization of inflection
Indo-European morphology
long-vowel preterits
nasal infix
Opis:: Im vorliegenden Beitrag wird der Externalisierung der Flexion im Indogermanischen nachgegangen, und zwar (1) am Beispiel der Externalisierung des ursprünglich infixalen präteritalen Augments *h1e sowie (2) des durativen Protonasalinfixes *-n-. Bislang waren sich die Indogermanisten ziemlich einig darüber, dass das vorangestellte präterital markierte Augment *h1e eine Neuerung späteren Datums sei. Der Verfasser stellt indes an konkreten Belegen unter Beweis, dass das besagte Augmentalpräfix sich aus einem im Verbparadigma der Ursprache infigierten Augmentmarker entwickelt hat – man denke etwa an uridg. *sed- ‘sitzen’ (Präsens) → uridg. *se-h1e-d- (Präteritum) > idg. *sēd-, vgl. lat. sedeō, Perf. sēdī. Der topologische Wechsel von der Inlaut- zur Anlautpositionierung war durch Analogie zu recht frequenten Verbstämmen *h1es- ‘sein’, *h1ei- ‘gehen’ sowie *h1ed- ‘essen’ motiviert, deren phonetische Affinität zum *h1e-Augment diesen Umstrukturierungsprozess plausibilisiert. Die primäre Struktur *h1e- + (infigiertes Augment) -h1e- + -d- wurde wie folgt neu restrukturiert: *h1e- + *h1ed- (d.h. unflektierbares Augment + Stamm). Dies führte nachgerade zu anlautender Positionierung des Augments, d.h. vor dem Verbalstamm. Hybride präteritale Übergangsformen vom Typ *h1e-me-h1e-d- (← uridg. *med-) sind auch im Zentrum der indogermanischen Sprachen nachweisbar. Verbale Präsensformen mit dem Infix *-n- wurden bislang weder formal noch semantisch plausibel hinterfragt. Der Verfasser plädiert für seine durative Funktion. Infolge der Externalisierung infixaler Formantive erfuhr dieses Nasalmorphem eine auslautende Positionierung, wie sie seitdem an Durativverben (aber auch an abgeleiteten Durativsubstantiven) in anatolischen Sprachen bereits im 2. Jahrtausend v. Chr. nachweisbar ist – vgl. heth., pal. iyanna- ‘marschieren, lange wandern’ ← heth. i- ‘gehen’, luw. i-, hier. luw. i- ‘gehen’, lat. eō, īre ‘gehen’, lit. eĩti, aksl. iti ‘gehen’ < uridg. *h1ei- ‘gehen’. Zahlreiche griechische Verbformen (z.B. agr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι u.a.m.) bezeugen das Nasalmorphem sowohl am Verbstamm als auch am suffixalen Anhang. Derart hybride Übergangsformen stehen für anhaltende Tätigkeitsdauer.
The article discusses the problem of the diachronic externalization of inflection in Indo-European on the basis of (1) the externalization of the augment and (2) the externalization of the durative (nasal) morpheme. Indo-Europeanists have generally followed the traditional theory according to which the augment, i.e. the initial particle *h1e expressing past tense, represents a relatively late innovation attested in the central group of Indo-European languages. The present author demonstrates that the particle *h1e was an old morpheme originally infixed within the verbal root, e.g. PIE. *sed- ‘to sit’ (praesens) → PIE. *se-h1e-d- (praeteritum) > IE. *sēd- (past tense), cf. Lat. sedeō, perf. sēdī. The translocation of the augment from medial to initial position was probably motivated by analogy to the very frequently used verbal roots PIE. *h1es- ‘to be’, *h1ei- ‘to go’ and *h1ed- ‘to eat’, which were phonologically similar to the augment *h1e. In these roots, the original structure, namely PIE. *h1e- + (infixed augment) *h1e + -C-, was reinterpreted differently, viz. as the indeclinable augment preceding the verbal root (*h1e- + *h1eC-). By analogy, the particle *h1e started to be placed in initial position (i.e. before the verbal root) in other cases too. Intermediate (hybrid) forms of the past tense, like *h1e-me-h1e-d- (← PIE. *med-), may also be found in some Indo-European languages belonging to the central group. The Indo-European nasal infix presents have not been explained so far from the semantic point of view. The present author proves that the infix *-n- originally expressed the feature of durativity. Due to the diachronic externalization of inflection this nasal morpheme later evolved into a suffix added to the verbal root. Verba durativa with the nasal marker -an- are attested as early as in the 2nd millennium BC in the Anatolian languages, cf. Hittite iy-ann-a/i- ‘to march, to go long’, Palaic iyannnai ‘he marches (long)’ vs. Hitt. i- ‘to go’, Luw. i-, Hier. Luw. i-, Lat. eō, īre, Lith. eĩti, OChSl. iti ‘id.’ < PIE. *h1ei- ‘to go’. The durative verbs in question, as well as the related nouns with the durative suffix *-ano-, also appear in other Indo-European languages, cf. Toch. B yaneṃ ‘they walk, go long’. Numerous Greek presents (e.g. Anc. Gk. ἁνδάνω, θιγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι and so on) document the same nasal morpheme not only infixed into a verbal root, but also in the form of the suffix -αν-. These verbal forms, indicating the durativity of the action, should be treated as intermediate, i.e. hybrid.
Artykuł przedstawia zagadnienie diachronicznej eksternalizacji fleksji w języku indoeuropejskim na przykładzie (1) eksternalizacji augmentu oraz (2) eksternalizacji nosowego morfemu duratywnego. Do tej pory indoeuropeiści zakładali, że augment, czyli umieszczana w pozycji inicjalnej partykuła *h1e, pokazującą czas przeszły, jest relatywnie późną innowacją wprowadzoną do części języków indoeuropejskich. Autor dowodzi na konkretnych przykładach, że *h1e była pradawną cząstką infigowaną w środek rdzenia werbalnego, np. pie. *sed- ‘siedzieć’ (praesens) → pie. *se-h1e-d- (praeteritum) > ie. *sēd-, por. łac. sedeō, perfectum sēdī. Przeniesienie augmentu z części centralnej na początek rdzenia było motywowane analogią do bardzo popularnych rdzeni czasownikowych: *h1es- ‘być’, *h1ei- ‘iść’ oraz *h1ed- ‘jeść’, w stosunku do których augment *h1e wykazywał podobieństwo pod względem fonetycznym. W tych rdzeniach pierwotna struktura pie. *h1e- + (infigowany augment) -h1e- + -d- została zreinterpretowana jako nieodmienny augment plus rdzeń: *h1e- + *h1ed-. Ta sytuacja doprowadziła stopniowo do umieszczania augmentu w pozycji inicjalnej, tj. przed rdzeniem werbalnym. Pośrednie (hybrydalne) formy czasu przeszłego typu *h1e-me-h1e-d- (← pie. *med-), są także poświadczone w językach indoeuropejskich grupy centralnej. Prezentywne formy werbalne z infiksem *-n- nie zostały dotychczas objaśnione pod względem formalnym i semantycznym. Autor dowodzi, że infiks nosowy wskazywał na duratywność czynności. Później na skutek diachronicznej eksternalizacji fleksji morfem nosowy przeniesiono na koniec rdzenia i w ten sposób stworzono verba durativa (a także nomina durativa) z cechą -an- poświadczone w językach anatolijskich już w drugim tysiącleciu p.n.e., por. het., pal. iyanna- ‘maszerować, iść długo’ ← het. i- ‘iść’, luw. i-, hier. luw. i- ‘iść’, łac. eō, īre ‘iść’, lit. eĩti, stcsł. iti ‘iść’ < pie. *h1ei- ‘iść’. Liczne greckie formy czasownikowe (np. stgr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι itd.) poświadczają morfem nosowy zarówno w rdzeniu czasownikowym, jak i w części sufiksalnej. Są to formy pośrednie, „hybrydalne”, dokumentujące długotrwałość czynności.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 93-109
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "inflection," wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język