Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Second" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Historical Outline of the Short Activity of the Karaite Public Primary School in Troki, 1918–1923
Rys historyczny z krótkiej działalności powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923)
Autorzy:
Wróblewska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33756977.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Karaims
primary school
Second Polish Republic
Karaimi
szkoła powszechna
II RP
Opis:
The aim of the scientific article on the general Karaite school in Trakai in 1918–1923 is to discuss five years of the only Karaite school that operated in the first years after Poland regained independence. Karaims are currently the smallest ethnic minority in Poland, which has retained its cultural identity, partly due to the importance of knowledge and science as superior religious values. The word karaim itself means the reader, which is why the schools in which the skills of reading the scriptures were so important. The first official information about the Karaite school in Trakai comes from 1576. The activities of the school were interrupted by the outbreak of the First World War and the hostilities forced the Karaims to leave Trakai. The history of the Karaite school in Trakai appears again in archival documents from the interwar period. The article was prepared on the basis of archival documents kept in the Lithuanian Central State Archives, in the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius in the document collection of the Archives of the Karaim Clerical Administration in Trakai and in the Lithuanian Central State Archive in Vilnius in the fond of the Vilnius School District Board in the files of the school inspectorate of the Trakai district. This text discusses the activity of the Karaim general school in Trakai (1918–1923), taking into account school conditions, organizational and structural changes, the curriculum, methods and forms, and the composition of teachers and students, and shows the importance of the Karaite school for Karaims and the Trakai community. The short years of operation of the Karaite school in Trakai testify to its phenomenon, because it was the only school of a religious minority in the period in question, which constituted the basis for the development and preservation of their cultural identity for the Karaims.
Celem artykułu naukowego dotyczącego powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach w latach 1918–1923 jest omówienie pięciu lat działalności jedynej szkoły karaimskiej, która funkcjonowała w pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Karaimi są obecnie najmniejszą mniejszością etniczną w Polsce, która zachowała swoją odrębność kulturową, po części za sprawą znaczenia wiedzy i nauki, jako nadrzędnych wartości religijnych. Samo słowo karaim oznacza bowiem czytającego, dlatego tak istotne były szkoły, w których zdobywano umiejętności czytania pisma świętego. Pierwsze oficjalne informacje o szkole karaimskiej w Trokach pochodzą z 1576 r. Działalność szkoły przerwał wybuch pierwszej wojny światowej a działania wojenne zmusiły Karaimów do opuszczenia Trok. Na nowo historia szkoły karaimskiej w Trokach pojawia się w dokumentach archiwalnych z okresu międzywojennego. Artykuł został opracowany na podstawie dokumentów archiwalnych znajdujących się w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym, w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauki w Wilnie im. Wróblewskich w kolekcji dokumentów Archiwum Karaimskiego Zarządu Duchownego w Trokach oraz w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym w Wilnie w zespole Kuratorium Okręgu Szkolnego Wileńskiego w teczkach inspektoratu szkolnego powiatu trockiego. W niniejszym tekście omówiono działalność powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923), uwzględniając warunki szkolne, zmiany organizacyjne i strukturalne, program nauczania, metody i formy, skład osobowy nauczycieli i uczniów oraz ukazano znaczenie szkoły karaimskiej dla Karaimów jak i dla społeczności trockiej. Krótkie lata działalności szkoły karaimskiej w Trokach świadczą o jej fenomenie, bo była to jedyna szkoła mniejszości religijnej w omawianym okresie, która stanowiła dla Karaimów podstawę rozwoju i zachowania ich tożsamości kulturowej.
Źródło:
Res Historica; 2022, 53; 343-361
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczny, medyczny i prawny kontekst aborcji w Drugiej Rzeczypospolitej
Social, Medical and Legal Context of Abortion in the Second Polish Republic
Autorzy:
Sołga, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33763226.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
abortion
Second Polish Republic
medicine
law, discourse
aborcja
Druga Rzeczpospolita
medycyna
prawo
dyskurs
Opis:
Aborcja to temat obecny w polskim dyskursie społecznym, w tym politycznym, medycznym i prawnym, w dwudziestoleciu międzywojennym. Temat ten był po wielokroć przedmiotem zagorzałych dyskusji, nierzadko ukazując skrajnie przeciwstawne poglądy, także na łamach periodyków będących w obiegu naukowym w dziedzinie nauk medycznych i prawnych. Argumenty przedstawiane zarówno przez jedną, jak i drugą stronę były bardzo podobne do tych, które pojawiają się w polemikach na ten temat w dzisiejszych czasach. Podziemie aborcyjne także wykazywało się dużą aktywnością, pomimo regulacji prawnych penalizujących przerywanie ciąży bez wskazań normatywnych określonych w ustawie.
Abortion is a topic that was present in the Polish social discourse of the interwar period, touching upon politics, law and medicine. The topic was a subject of heated debate, and it has showcased radically opposing views in printed press, but it was also present in scientific periodicals focused on medicine and law. All the arguments presented then are very similar to those we can see today on all sides. The abortion underground back then was quite active, despite the legal regulations that penalized unlawful abortions.
Źródło:
Res Historica; 2022, 53; 429-454
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reakcje dyplomacji polskiej na wybuch wojny w Chinach (lipiec–grudzień 1937 r.)
Reactions of Polish Diplomacy to the Outbreak of War in China (July–December 1937)
Autorzy:
Deszczyński, Marek Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915383.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
1937
The Second Polish Republic
China
Japan
foreign policy
The Second World War
Józef Beck
Jan Szembek
Tadeusz Romer
Jerzy Barthel de Weydenthal
Tytus Komarnicki
II Rzeczpospolita
Chiny
Japonia
polityka zagraniczna
II wojna światowa
Opis:
Artykuł, oparty na archiwaliach, źródłach drukowanych i literaturze przedmiotu, przedstawia zazwyczaj pomijany w piśmiennictwie problem stosunku Rzeczypospolitej Polskiej do konfliktu, jaki rozpoczął II wojnę światową w Azji. Opracowanie dotyczy fazy początkowej wojny chińsko-japońskiej, od tzw. incydentu przy moście Marco Polo, po zdobycie przez Japończyków Szanghaju i Nankinu. Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP zajęło wobec wydarzeń na wschodnim krańcu Eurazji stanowisko zasadniczo neutralne, choć w praktyce bliższe Japonii. Wynikało to z chęci utrzymywania dobrych stosunków z partnerem stanowiącym dla Polski od lat istotną wartość w polityce wobec Związku Sowieckiego.
The article, based on archival materials, printed sources and literature, presents the question of the attitude of the Republic of Poland to the conflict that started The Second World War in Asia, which has been rather omitted so far in the analyses. The presented study concerns the initial phase of the Sino-Japanese war, since the so-called the Marco Polo Bridge incident, till the seizure of Shanghai and Nanjing by the Japanese army. The Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland was generally neutral towards the events at the eastern brink of Eurasia, although in practice that position was closer to Japan. This was due to the willingness to maintain good relations with a partner who for many years had a big value for Poland in its policy towards the Soviet Union.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 655-689
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główne płaszczyzny konfliktu Kościoła katolickiego z obozem piłsudczykowskim w Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Sołga, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041167.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Pro-Piłsudski camp
Catholic Church
Second Polish Republic
conflict
Obóz piłsudczykowski
Kościół katolicki
Druga Rzeczpospolita
konflikt
Opis:
During the Second Polish Republic the Catholic Church and especially the church’s higher hierarchy remained in constant conflict with the political supporters of Józef Piłsudski. This was the case for a number reasons, from Piłsudski’s supporters’ religious indifference, through their participation in freemasonic activities, liberal lifestyles, and leftist and socialist inclinations, up to their proneness towards totalitarianism, especially after 1926. A different aspect of the situation was the personal animosity between Marshall Piłsudski and various representatives of the clergy, who tended to support the opposing right-wing political forces. Despite this, the Pilsudski camp looked for a consensus with the church, and often undertook steps that were beneficial to it, as the camp was well aware of the church’s influence. As a result some representatives of the church, including the Primate, were convinced that building an understanding was the only appropriate approach to the existing reality.
Kościół katolicki w Drugiej Rzeczypospolitej, a konkretnie większość przedstawicieli jego wyższego duchowieństwa, pozostawał w stałym konflikcie z obozem politycznym Józefa Piłsudskiego. Składały się na niego takie czynniki, jak indyferentyzm religijny członków obozu piłsudczykowskiego, ich przynależność do masonerii, rozwiązłość w życiu prywatnym, lewicowe i socjalistyczne inklinacje oraz posługiwanie się w kulturze politycznej instrumentami typowymi dla państwa totalitarnego, zwłaszcza po roku 1926. Osobny aspekt stanowiły osobiste animozje Marszałka z poszczególnymi przedstawicielami kleru oraz poparcie, jakie ci ostatni wyrażali w stosunku dla konkurencyjnych opcji politycznych o odchyleniu prawicowym. Mimo wszystko obóz piłsudczykowski szukał konsensusu z Kościołem katolickim w Polsce, zdając sobie sprawę z jego wpływów i częstokroć podejmował działania idące na jego korzyść. Także niektórzy przedstawiciele polskiego episkopatu, z prymasem na czele, wychodzili z założenia, że w zaistniałej sytuacji jedynym stosownym rozwiązaniem jest szukanie wspólnej nici porozumienia z obozem rządzącym w Polsce.
Źródło:
Res Historica; 2021, 51; 535-577
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złodzieje w międzywojennym Lublinie. Analiza historyczno-kryminologiczna
Thieves in Interwar Lublin. Historical and Criminological Analysis
Autorzy:
Rodak, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915984.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
crime
Lublin
Second Polish Republic
GIS
criminology
thieves
poverty
exclusion
przestępczość
Druga Rzeczypospolita
kryminologia
złodzieje
bieda
wykluczenie
Opis:
Artykuł, którego tematyka mieści się w nurcie badań Urban studies, stanowi próbę prezentacji wieloaspektowej charakterystyki środowiska lubelskich złodziei okresu międzywojennego. W tym celu wykorzystano metody analizy statystycznej, kryminologicznej oraz technologię GIS. W pierwszej kolejności określono szacunkową liczebności badanej grupy. Rekonstruując jej charakterystykę uwzględniono wpływ różnorodnych zmiennych (przede wszystkim płci i wyznania sprawców kradzieży). Dokonano wstępnego opisu struktury społeczno-zawodowej środowiska. Dzięki wykorzystaniu technologii GIS odtworzono lokalną strukturę miejsca zamieszkania złodziei oraz dokonywania kradzieży. Uwzględnienie różnorodnych zmiennych pozwoliło opisać funkcjonujący w międzywojennym Lublinie schemat zachowań przestępczych. Jednocześnie zagregowanie dostępnych danych umożliwiło skonstruowanie mapy ówczesnych lubelskich hot-spotów przestępczości (tj. obszarów, które charakteryzowały się znaczną „koncentracją zjawisk patologicznych”). W końcu autor postarał się udzielić odpowiedzi na pytanie o przyczyny, dla których część ówczesnych lublinian podejmowała decyzję o dokonaniu kradzieży.Jest to pierwsza próba opisu przestrzennych uwarunkowań zachowań nienormatywnych w Drugiej Rzeczypospolitej. Jak dotąd w polskich badaniach okresu międzywojennego nie podejmowano analiz dotyczących wzajemnych relacji między charakterem lokalnych środowisk przestępczych, a wielowymiarową specyfiką miejsc, w których funkcjonowały. Badania takie, dotyczące głównie zjawiska prostytucji, stają się powoli standardem w historiografii krajów anglosaskich. Autor liczy na to, że artykuł stanie się zachętą do podejmowania analogicznych studiów dla innych miast Polski międzywojennej. Suma takich badań pozwoli w przyszłości na przeprowadzenie szerszych analiz, których wyniki uzupełnią ustalenia historiografii anglosaskiej.
The article, the subject of which places it in the field of Urban Studies, is an attempt to present a multi-faceted characterization of the community of thieves in Lublin in the interwar period. For this purpose, methods of statistical and criminological analysis and GIS technology were used. First, the estimated size of the study group was determined. When reconstructing its characteristics, the influence of various variables (mainly sex and religion of the perpetrators of the theft) was taken into account. An initial description of the socio-professional structure of the environment was made. Thanks to the use of GIS technology, the local structure of the thieves’ place of residence and theft was reconstructed. By taking into account various variables, the pattern of criminal behaviour functioning in interwar Lublin was described. At the same time, the aggregation of the available data made it possible to construct a map of the then Lublin crime hotspots (i.e. areas characterized by a significant „concentration of pathological phenomena”). Finally, the author tried to answer the question of what motivated some of the then inhabitants of Lublin to resort to stealing.This is the first attempt to describe the spatial conditions of non-normative behaviour in the Second Polish Republic. Polish historiography of that period has not analysed the mutual relations between the nature of local criminal circles and the multidimensional specificity of the places where they functioned. Such research, mainly concerning the phenomenon of prostitution, is slowly becoming a standard in the historiography of Anglo-Saxon countries. The author hopes that the article will encourage similar studies to be undertaken in other cities of interwar Poland. The sum of such studies will make it possible to carry out broader analyses in the future, the results of which will complement the findings of Anglo-Saxon historiography.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 507-557
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wypadki krakowskie 1923 r. w oczach ówczesnego komendanta Policji Państwowej w Krakowie
The Krakow Events of 1923 in the Eyes of the then Commander of the State Police in Krakow
Autorzy:
Mierzwa, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915740.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Second Polish Republic
State Police
public safety
strikes
riots
Druga Rzeczpospolita
Policja Państwowa
bezpieczeństwo publiczne
strajki
zamieszki
Opis:
Wypadki krakowskie z listopada 1923 r. do dzisiaj budzą emocje. Mają one już całkiem przyzwoitą literaturę przedmiotu, stworzoną przede wszystkim przed 1989 r., choć także na przestrzeni ostatnich 30 lat ukazało się kilka opracowań o charakterze przyczynkarskim. Poszerza się też katalog źródeł, które mogą poprawić stan naszej wiedzy o wypadkach sprzed 100 lat. W ten nurt wpisuje się prezentowana relacja, zupełnie dotychczas nieznana, bo przechowywana w prywatnych zbiorach rodzinnych. Jej autorem jest Ludwik Kłeczek, komendant Policji Państwowej w Krakowie podczas wypadków listopadowych 1923 r. Dla niego samego krytyczna ocena działalności policji krakowskiej spowodowała przeniesienie na Wołyń, a ostatecznie do województwa śląskiego. Nie była zatem końcem kariery zawodowej.
The Kraków incidents of November 1923 arouse emotions up to this day. Quite decent literature has been developed on this subject, mainly before 1989, however, several contributory studies have been published over the last 30 years. The catalog of sources is also being expanded, which can be used to improve the current state of knowledge of the events from 100 years ago. The presented account, hitherto completely unknown, kept in private family collections, fits into the trend. Its author is Ludwik Kłeczek, commander of the State Police in Krakow during the events of November 1923. His critical assessment of the activities of the Krakow police forces resulted in his transfer to Volhynia, and ultimately to the Silesian Voivodeship. Therefore, it was not the end of his professional career.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 1315-1328
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:
Kęsik, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632228.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:
Starting in 1935 the provincial authorities in Lublin opted for a programme of national assimilation of the Ukrainian minority living in the area. On the scale of the entire Polish-Ukrainian border these kinds of changes in the course of national politics acquired a practical shape only in 1936. Together with the army they have created a programme of vindication and Polonization of the areas of Chełm Land and Southern Podlachia, and theyhave actively participated in its implementation. The problem of the Orthodox Church was being moved towards the central stage. The authorities in Lublin unequivocally advocated for possibly the most distant Polonization of the Orthodox Church and the liquidation of supernumerary parishes. It also involved the question of demolition of the inactive Orthodox facilities of the sacral nature. In the opinion of the authorities of Lublin the Orthodox Church was becoming a factor consolidating the Ukrainian minority, but threatening the Polish state, which was accompanied by the accumulation of the irredentist tendencies. The attitude of the authorities towards the Ukrainian minority was clearly undergoing a radicalisation at the turn of 1938/1939. It was expressed by the program formulated in the Province Office on “under-Ukrainizing” the public service. It should be emphasised that the programme remained only in the sphere of planning. Its implementation, set out over the period of 1939-1941, was prevented by the outbreak of the Second World War.
Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:
Kęsik, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631955.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:
Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.
Autorzy:
Sioma, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631860.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
coup d’état, Józef Piłsudski, the Second Polish Republic, Wincenty Witos
zamach stanu, Józef Piłsudski, Druga Rzeczpospolita, Wincenty Witos
Opis:
Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.
Źródło:
Res Historica; 2018, 45
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.
Autorzy:
Sioma, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631712.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
coup d’état, Józef Piłsudski, the Second Polish Republic, Wincenty Witos
zamach stanu, Józef Piłsudski, Druga Rzeczpospolita, Wincenty Witos
Opis:
The coup d’état carried out by Józef Piłsudski, which took place mainly in the streets of Warsaw between 12 and 15 May 1926, is the subject of several in-depth studies. Historians analysing this part of Polish history have primarily attempted to reconstruct the facts, but also to interpret them. The outcomes of these attempts can be described as directly proportionate to the time and place of publication. Nonetheless, these are studies that have made a significant contribution to the state of knowledge about the subject. It is difficult to draw the same conclusion for the volume under review, for it is a concoction of about a dozen texts with varying degrees of convergence with the intended subject matter. Theoretically, the objective of the Editor and Authors was to publish a work that dispels the myth of the “great” Marshal Piłsudski. Admittedly, most Authors accept this assumption and attempt to prove this point. The problem is in the execution, however; I believe most of them have failed not so much in terms of factual knowledge (although I have noted a great many factual errors), but in their vision of how to tell the story. It is no great achievement to mechanically state that Piłsudski should be considered a harmful influence on the state; the point, however, is to prove it. And the one thing missing from this edited volume is exemplification.
Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.
Źródło:
Res Historica; 2018, 45
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojna o wojnę. Spór o wystawę Muzeum II Wojny Światowej
Autorzy:
Wnuk, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632390.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Museum of the Second World War, national identity, politics of memory
Muzeum II Wojny Światowej, polityka pamięci, tożsamość narodowa
Opis:
The article elaborates on the debate that took place between 2008 and 2017 about, firstly,  the original assumptions of the Museum of the Second World War and, secondly, about its permanent exhibition. The author’s view is that the conflict results from different perceptions of Polish identity and patriotism. This is a conflict between the perception of the nation as an ethno-emotional community and the definition of the nation as a civil society. At the same time the debate takes place between those who support an affirmative attitude towards history, which makes them feel proud about their nation, and those who claim that the essence of history is to be critical about the past.
W artykule omówiono dyskusję z lat 2008–2017 wywołaną początkowo przez wstępne założenia Muzeum II Wojny Światowej, a następnie przez samą ekspozycję. Autor stawia tezę, że spór ten wynika z różnicy postrzegania polskiej tożsamości i polskiego patriotyzmu, konfliktu między polskością rozumianą jako etniczno-emocjonalna wspólnota narodowa a państwową polskością obywatelską. Jest to też jednocześnie spór między zwolennikami historii afirmatywnej, wywołującej poczucie narodowej dumy, a tymi, którzy uważają, że istotą historii jest krytyczna refleksja nad przeszłością. 
Źródło:
Res Historica; 2018, 46
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Borderline on Fire’ – the Film Image of the Polish Inter-War Period as an Element of Public Discourse
‘Pogranicze w ogniu’ – filmowy obraz polskiego dwudziestolecia międzywojennego, jako element dyskursu publicznego
Autorzy:
Sioma, Marek Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374230.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Andrzej Konic
Second Republic of Poland
historical TV drama series
inter-war period
Polish-German relations
politics of history
discourse
Second Department of Polish General Staff
Abwehr
Druga Rzeczpospolita
serial historyczny
dwudziestolecie międzywojenne
stosunki polsko-niemieckie
Oddział II Sztabu Generalnego
Abwehra
dyskurs
polityka historyczna
Opis:
Focusing on a 24-episode TV drama series Borderline on Fire, the presented text offers an analysis of the long-lasting discussion of both the series and the Second Republic of Poland with which the series is bound up. The main goal I set myself in writing the article was to show the significance of the inter-war era – which is inseparably associated with the person of Józef Piłsudski and which has been the subject of much mythologization – in public discourse. The article supports the conclusion that the inter-war period still attracts much interest, especially among history-lovers, and that the series dealt with in it can be considered to be one of the factors to which the epoch owes this interest.
Prezentowany tekst, którego kanwą jest dwudziestocztero odcinkowy serial historyczny pt. ‘Pogranicze w ogniu’ to analiza dyskusji, jaka do dnia dzisiejszego toczy się na temat tego serialu, ale i obrazu Drugiej Rzeczpospolitej. Naczelną przesłanką było pokazanie miejsca i znaczenia w dyskursie publicznym dwudziestolecia międzywojennego – epoki, która nieodłącznie kojarzy się z Józefem Piłsudskim, a która współcześnie uległa znacznej mitologizacji. Wynikiem tych rozważań jest konstatacja, że, przynajmniej dla entuzjastów, historia międzywojnia nadal cieszy się zainteresowaniem, a jednym z elementów je podtrzymującym był, i jest, analizowany serial.
Źródło:
Res Historica; 2020, 50; 483-507
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żydowskie organizacje charytatywne w Królestwie Polskim (1898–1914)
Jewish Charitable Organizations in Polish Kingdom (1898–1914)
Autorzy:
Jaworski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33753577.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Jews
charity organizations
Polish Kingdom
second half of the 19th century
Żydzi
organizacje charytatywne
Królestwo Polskie
druga połowa XIX w.
Opis:
Celem pracy jest ukazanie żydowskich towarzystw dobroczynnych w Królestwie Polskim; ich podstaw prawnych legalizacji przez administrację państwową, chronologii, geografii, stanowiska społecznego założycieli, przemian celów działalności i jej rezultatów, stosunku władz państwowych. Podstawę źródłową stanowią źródła archiwalne wytworzone przez gubernialną administrację państwową, która legalizowała i nadzorowała działalność organizacji. Prasa pomijała w większości żydowskie organizacje charytatywne, a zamieszczane o nich informacje są nieprecyzyjne. Niepełny stan zachowania zespołów archiwalnych wytworzonych przez urzędy gubernialne ogranicza przedstawienie problematyki. Przemiany społeczno-ekonomiczne wśród Żydów w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX w. doprowadziły do wzrostu liczby ubogich. Pierwsze żydowskie organizacje charytatywne, które miały charakter ogólny, administracja państwowa zaczęła legalizować w 1898 r. W latach 1902–1905 zaprzestano ich rejestracji. W okresie regulowania przez władze państwowe życia społecznego (1894–1906) zalegalizowano co najmniej 14 towarzystw. Ich założycielami byli bankierzy, fabrykanci i wielcy kupcy. W okresie liberalizacji życia społecznego (1906–1914) zarejestrowano co najmniej 102 organizacje samodzielne oraz 13 ich oddziałów. Miały one charakter głównie wyspecjalizowany. Wybuch rewolucji w 1905 r. zaktywizował społecznie: handlarzy, rzemieślników, urzędników prywatnych i osoby wykonujące wolne zawody, którzy zaczęli brać udział w tworzeniu organizacji charytatywnych. Tworzyły je także kobiety. Najwięcej żydowskich towarzystw dobroczynnych powstało w guberniach oraz wielkich miastach najbardziej zaawansowanych w przemianach.
The aim of the work is to present Jewish charity societies in Polish Kingdom; their legal basis for legalization by the state administration, chronology, geography, social position of the founders, changes in the goals of activity and its results, the attitude of state authorities. The source basis are archival files created by the provincial state administration, which legalized and supervised the organization's activities. The press largely ignored Jewish charities organizations, and the information published about them was imprecise. The incomplete state of preservation of the archival collections created by the provincial offices limits the presentation of the issue. Socio-economic changes among Jews in Polish Kingdom in the second half of the 19th century led to an increase in the number of the poor. The first Jewish charitable organizations of a general nature were legalized by the state administration in 1898. In the years 1902–1905, their registration was discontinued. During the period when the state authorities regulated social life (1894–1906), at least 14 societies were legalized. Their founders were bankers, factory owners and great merchants. In the period of liberalization of social life (1906–1914), at least 102 independent organizations and 13 of their branches were registered. They specialized mainly in acting. The outbreak of the revolution in 1905 stimulated the social activation of: traders, craftsmen, private officials and freelancers who began to take part in creating charity organizations. Women also made them. The greatest number of Jewish charitable societies was established in the governorates and large cities that were most advanced in transformations.
Źródło:
Res Historica; 2022, 53; 235-261
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskup Würzburga Johann Philipp von Schönborn we francuskojęzycznej korespondencji Charlesa II i Jamesa II Stuartów z lat 1652–1673
Autorzy:
Sawicki, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040851.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Würzburg
Johann Philipp Schönborn
England
Charles II
James II Netherlands
The Second Anglo-Dutch War
Anglia
James II
Holandia
II wojna angielsko-holenderska
Opis:
Podpisany w 1648 r. pokój westfalski nie kończył zmagań wojennych w Europie Zachodniej. Do 1658 r. trwała wojna francusko-hiszpańska, a po drugiej stronie kanału La Manche Anglia targana była najpierw wojną domową, a potem, pod władzą Oliwera Cromwella, uwikłała się w konflikt z Holandią (1652–1654), który stanowił jedynie preludium do kolejnych wojen między tymi państwami. Kluczową rolę w dobie zmagań z Niderlandami odgrywała Rzesza Niemiecka, gdzie jedną z czołowych postaci był biskup Würzburga (arcybiskup Moguncji) Johann Philipp von Schönborn. W planach politycznych uwzględniali go dyplomaci francuscy i habsburscy. O zainteresowaniu Anglików jego osobą świadczą listy Charlesa II i Jamesa II Stuartów. Analizowana korespondencja podkreślała pozycję Johanna Philippa w polityce i dyplomacji angielskiej na kontynencie w latach 1652–1673. Informowano go o wydarzeniach politycznych i misjach dyplomatycznych prosząc jednocześnie o zaangażowanie się w nie biskupa Würzburga. Miał wspierać przedstawicieli króla angielskiego, służyć im radą i doświadczeniem. Zachowane listy świadczą niezbicie, że Schönborn odgrywał istotną rolę polityczną w Rzeszy Niemieckiej, był tam osobą niezwykle wpływową, a jego kontakty sięgały nie tylko do Paryża czy Wiednia, ale również Londynu.
The Peace of Westphalia signed in 1648 did not end the war struggle in Western Europe. Until 1658, the Franco-Spanish war continued, and on the other side of the canal La Manche England was waged by a civil war. Later, under the authority of Oliver Cromwell, the country became embroiled in a conflict with the Netherlands (1652–1654), which was only a prelude to the subsequent wars between these countries. One of the key roles in the era of struggle with the Netherlands was played by the German Reich. One of the leading figures in German states was the bishop of Würzburg (archbishop of Mainz) Johann Philipp von Schönborn. French and Habsburg politicians took him into account in his political plans. The interest of the English diplomacy about his person is visible in correspondence of Charles II and James II Stuart. The analyzed correspondence emphasizes the role of Johann Philipp in English politics and diplomacy on the continent during in the years 1652–1673. He was informed about political events and diplomatic missions, at the same time asking for the involvement of the Bishop of Würzburg. He was supposed to support the representatives of the English king, offer advice and share his knowledge. The preserved letters testify that Schönborn played an important political role in the German Reich, he was an extremely influential person there, and his contacts reached not only Paris or Vienna, but also London.
Źródło:
Res Historica; 2021, 52; 85-108
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antiheroines of Early Modern Polish History in the Textbooks of the Second Polish Republic
Antybohaterki nowożytnych dziejów Polski w podręcznikach Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Hoszowska, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374200.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
history of women
history education
Second Polish Republic
Bona Sforza d’Aragona
Maria Ludwika Gonzaga
Maria Kazimiera d’Arquien
historia kobiet
dydaktyka historii
Druga Rzeczypospolita
Opis:
The author of the article presents changes that took place in the textbook depictions of women – counted among the antiheroines of Polish History – from 1918 to 1939. The starting point are 19th-century compilations, in which the authors’ attention was focused on prominent queens of the Early Modern era: Bona Sforza, Maria Ludwika Gonzaga, and Maria Kazimiera de La Grange d’Arquien. The attitudes of the authors of historical and educational compilations created after Poland regained its independence towards these women was the result of various factors, but also a proof of acceptance of women’s new roles in the newly united – among others, through historical education – society. This applied particularly to those women’s roles that evoked social resistance, as they were linked to involvement in politics, which was viewed as a space for men’s activity.The article emphasises comparative concepts to clearly delineate differences between what was typical of educational framing pre- and post-1918. The author analyzed 30 history textbooks written in the first and second decade of Poland Reborn, addressed to children and youth in primary, gymnasium and secondary schools. The article serves as a search for the answers to the following questions: 1. In what way were ambitious women rulers perceived in different political conditions, i.e. in a situation of formal equality of the political rights of women and men? 2. How different were textbooks in the Piłsudski-reformed schools from those used earlier? 3. To what extent did the reorientation of the educational ideal of the 1930s influence the image of the politically involved Polish queens of the Early Modern era?
Autorka artykułu przedstawia zmiany jakie dokonały się w podręcznikowym obrazie kobiet – zaliczanych do grupy antybohaterek dziejów Polski – w latach 1918–1939. Punktem wyjścia są opracowania dziewiętnastowieczne, w których uwaga piszących skupiona była na wybitnych królowych doby nowożytnej: Bonie, Marii Ludwice i Marii Kazimierze. Stosunek do nich autorów opracowań historyczno-dydaktycznych powstałych po odzyskaniu niepodległości był pochodną różnych czynników, ale i dowodem akceptacji dla nowych ról kobiet w scalanym na nowo społeczeństwie, m.in. drogą edukacji historycznej. Dotyczyło to szczególnie tych kobiecych ról, które wywoływały społeczny opór, ponieważ związane były z zaangażowaniem w politykę, uznawaną za przestrzeń męskiej aktywności.W artykule położono nacisk na ujęcia porównawcze, tak, aby wyraźnie zarysowały się różnice między tym, co było typowe dla ujęć dydaktycznych sprzed i po 1918 r. Przeanalizowano 30 podręczników historii powstałych w pierwszej i drugiej dekadzie Polski Odrodzonej, adresowanych do dzieci i młodzieży szkół powszechnych, gimnazjów i liceów ogólnokształcących. Poszukiwano przy tym odpowiedzi na pytania: 1. W jaki sposób postrzegano ambitne władczynie w odmiennych warunkach politycznych, tj. w sytuacji formalnej równości praw politycznych kobiet i mężczyzn? 2. Na ile podręczniki dla zreformowanej przez piłsudczyków szkoły odróżniały się od tych wykorzystywanych wcześniej? 3. W jakiej mierze reorientacja ideału wychowawczego w lat trzydziestych XX w. wpłynęła na obraz rozpolitykowanych polskich królowych doby nowożytnej?
Źródło:
Res Historica; 2020, 50; 319-360
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies