Wszystkie pola: : Second Polish Republic - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Społeczny, medyczny i prawny kontekst aborcji w Drugiej Rzeczypospolitej
Social, Medical and Legal Context of Abortion in the Second Polish Republic
Autorzy:: Sołga, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33763226.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: abortion
Second Polish Republic
medicine
law, discourse
aborcja
Druga Rzeczpospolita
medycyna
prawo
dyskurs
Opis:: Aborcja to temat obecny w polskim dyskursie społecznym, w tym politycznym, medycznym i prawnym, w dwudziestoleciu międzywojennym. Temat ten był po wielokroć przedmiotem zagorzałych dyskusji, nierzadko ukazując skrajnie przeciwstawne poglądy, także na łamach periodyków będących w obiegu naukowym w dziedzinie nauk medycznych i prawnych. Argumenty przedstawiane zarówno przez jedną, jak i drugą stronę były bardzo podobne do tych, które pojawiają się w polemikach na ten temat w dzisiejszych czasach. Podziemie aborcyjne także wykazywało się dużą aktywnością, pomimo regulacji prawnych penalizujących przerywanie ciąży bez wskazań normatywnych określonych w ustawie.
Abortion is a topic that was present in the Polish social discourse of the interwar period, touching upon politics, law and medicine. The topic was a subject of heated debate, and it has showcased radically opposing views in printed press, but it was also present in scientific periodicals focused on medicine and law. All the arguments presented then are very similar to those we can see today on all sides. The abortion underground back then was quite active, despite the legal regulations that penalized unlawful abortions.
Źródło:: Res Historica; 2022, 53; 429-454
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Antiheroines of Early Modern Polish History in the Textbooks of the Second Polish Republic
Antybohaterki nowożytnych dziejów Polski w podręcznikach Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:: Hoszowska, Mariola
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1374200.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: history of women
history education
Second Polish Republic
Bona Sforza d’Aragona
Maria Ludwika Gonzaga
Maria Kazimiera d’Arquien
historia kobiet
dydaktyka historii
Druga Rzeczypospolita
Opis:: The author of the article presents changes that took place in the textbook depictions of women – counted among the antiheroines of Polish History – from 1918 to 1939. The starting point are 19th-century compilations, in which the authors’ attention was focused on prominent queens of the Early Modern era: Bona Sforza, Maria Ludwika Gonzaga, and Maria Kazimiera de La Grange d’Arquien. The attitudes of the authors of historical and educational compilations created after Poland regained its independence towards these women was the result of various factors, but also a proof of acceptance of women’s new roles in the newly united – among others, through historical education – society. This applied particularly to those women’s roles that evoked social resistance, as they were linked to involvement in politics, which was viewed as a space for men’s activity.The article emphasises comparative concepts to clearly delineate differences between what was typical of educational framing pre- and post-1918. The author analyzed 30 history textbooks written in the first and second decade of Poland Reborn, addressed to children and youth in primary, gymnasium and secondary schools. The article serves as a search for the answers to the following questions: 1. In what way were ambitious women rulers perceived in different political conditions, i.e. in a situation of formal equality of the political rights of women and men? 2. How different were textbooks in the Piłsudski-reformed schools from those used earlier? 3. To what extent did the reorientation of the educational ideal of the 1930s influence the image of the politically involved Polish queens of the Early Modern era?
Autorka artykułu przedstawia zmiany jakie dokonały się w podręcznikowym obrazie kobiet – zaliczanych do grupy antybohaterek dziejów Polski – w latach 1918–1939. Punktem wyjścia są opracowania dziewiętnastowieczne, w których uwaga piszących skupiona była na wybitnych królowych doby nowożytnej: Bonie, Marii Ludwice i Marii Kazimierze. Stosunek do nich autorów opracowań historyczno-dydaktycznych powstałych po odzyskaniu niepodległości był pochodną różnych czynników, ale i dowodem akceptacji dla nowych ról kobiet w scalanym na nowo społeczeństwie, m.in. drogą edukacji historycznej. Dotyczyło to szczególnie tych kobiecych ról, które wywoływały społeczny opór, ponieważ związane były z zaangażowaniem w politykę, uznawaną za przestrzeń męskiej aktywności.W artykule położono nacisk na ujęcia porównawcze, tak, aby wyraźnie zarysowały się różnice między tym, co było typowe dla ujęć dydaktycznych sprzed i po 1918 r. Przeanalizowano 30 podręczników historii powstałych w pierwszej i drugiej dekadzie Polski Odrodzonej, adresowanych do dzieci i młodzieży szkół powszechnych, gimnazjów i liceów ogólnokształcących. Poszukiwano przy tym odpowiedzi na pytania: 1. W jaki sposób postrzegano ambitne władczynie w odmiennych warunkach politycznych, tj. w sytuacji formalnej równości praw politycznych kobiet i mężczyzn? 2. Na ile podręczniki dla zreformowanej przez piłsudczyków szkoły odróżniały się od tych wykorzystywanych wcześniej? 3. W jakiej mierze reorientacja ideału wychowawczego w lat trzydziestych XX w. wpłynęła na obraz rozpolitykowanych polskich królowych doby nowożytnej?
Źródło:: Res Historica; 2020, 50; 319-360
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Historical Outline of the Short Activity of the Karaite Public Primary School in Troki, 1918–1923
Rys historyczny z krótkiej działalności powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923)
Autorzy:: Wróblewska, Urszula
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33756977.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Karaims
primary school
Second Polish Republic
Karaimi
szkoła powszechna
II RP
Opis:: The aim of the scientific article on the general Karaite school in Trakai in 1918–1923 is to discuss five years of the only Karaite school that operated in the first years after Poland regained independence. Karaims are currently the smallest ethnic minority in Poland, which has retained its cultural identity, partly due to the importance of knowledge and science as superior religious values. The word karaim itself means the reader, which is why the schools in which the skills of reading the scriptures were so important. The first official information about the Karaite school in Trakai comes from 1576. The activities of the school were interrupted by the outbreak of the First World War and the hostilities forced the Karaims to leave Trakai. The history of the Karaite school in Trakai appears again in archival documents from the interwar period. The article was prepared on the basis of archival documents kept in the Lithuanian Central State Archives, in the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius in the document collection of the Archives of the Karaim Clerical Administration in Trakai and in the Lithuanian Central State Archive in Vilnius in the fond of the Vilnius School District Board in the files of the school inspectorate of the Trakai district. This text discusses the activity of the Karaim general school in Trakai (1918–1923), taking into account school conditions, organizational and structural changes, the curriculum, methods and forms, and the composition of teachers and students, and shows the importance of the Karaite school for Karaims and the Trakai community. The short years of operation of the Karaite school in Trakai testify to its phenomenon, because it was the only school of a religious minority in the period in question, which constituted the basis for the development and preservation of their cultural identity for the Karaims.
Celem artykułu naukowego dotyczącego powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach w latach 1918–1923 jest omówienie pięciu lat działalności jedynej szkoły karaimskiej, która funkcjonowała w pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Karaimi są obecnie najmniejszą mniejszością etniczną w Polsce, która zachowała swoją odrębność kulturową, po części za sprawą znaczenia wiedzy i nauki, jako nadrzędnych wartości religijnych. Samo słowo karaim oznacza bowiem czytającego, dlatego tak istotne były szkoły, w których zdobywano umiejętności czytania pisma świętego. Pierwsze oficjalne informacje o szkole karaimskiej w Trokach pochodzą z 1576 r. Działalność szkoły przerwał wybuch pierwszej wojny światowej a działania wojenne zmusiły Karaimów do opuszczenia Trok. Na nowo historia szkoły karaimskiej w Trokach pojawia się w dokumentach archiwalnych z okresu międzywojennego. Artykuł został opracowany na podstawie dokumentów archiwalnych znajdujących się w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym, w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauki w Wilnie im. Wróblewskich w kolekcji dokumentów Archiwum Karaimskiego Zarządu Duchownego w Trokach oraz w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym w Wilnie w zespole Kuratorium Okręgu Szkolnego Wileńskiego w teczkach inspektoratu szkolnego powiatu trockiego. W niniejszym tekście omówiono działalność powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923), uwzględniając warunki szkolne, zmiany organizacyjne i strukturalne, program nauczania, metody i formy, skład osobowy nauczycieli i uczniów oraz ukazano znaczenie szkoły karaimskiej dla Karaimów jak i dla społeczności trockiej. Krótkie lata działalności szkoły karaimskiej w Trokach świadczą o jej fenomenie, bo była to jedyna szkoła mniejszości religijnej w omawianym okresie, która stanowiła dla Karaimów podstawę rozwoju i zachowania ich tożsamości kulturowej.
Źródło:: Res Historica; 2022, 53; 343-361
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Główne płaszczyzny konfliktu Kościoła katolickiego z obozem piłsudczykowskim w Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:: Sołga, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2041167.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Pro-Piłsudski camp
Catholic Church
Second Polish Republic
conflict
Obóz piłsudczykowski
Kościół katolicki
Druga Rzeczpospolita
konflikt
Opis:: During the Second Polish Republic the Catholic Church and especially the church’s higher hierarchy remained in constant conflict with the political supporters of Józef Piłsudski. This was the case for a number reasons, from Piłsudski’s supporters’ religious indifference, through their participation in freemasonic activities, liberal lifestyles, and leftist and socialist inclinations, up to their proneness towards totalitarianism, especially after 1926. A different aspect of the situation was the personal animosity between Marshall Piłsudski and various representatives of the clergy, who tended to support the opposing right-wing political forces. Despite this, the Pilsudski camp looked for a consensus with the church, and often undertook steps that were beneficial to it, as the camp was well aware of the church’s influence. As a result some representatives of the church, including the Primate, were convinced that building an understanding was the only appropriate approach to the existing reality.
Kościół katolicki w Drugiej Rzeczypospolitej, a konkretnie większość przedstawicieli jego wyższego duchowieństwa, pozostawał w stałym konflikcie z obozem politycznym Józefa Piłsudskiego. Składały się na niego takie czynniki, jak indyferentyzm religijny członków obozu piłsudczykowskiego, ich przynależność do masonerii, rozwiązłość w życiu prywatnym, lewicowe i socjalistyczne inklinacje oraz posługiwanie się w kulturze politycznej instrumentami typowymi dla państwa totalitarnego, zwłaszcza po roku 1926. Osobny aspekt stanowiły osobiste animozje Marszałka z poszczególnymi przedstawicielami kleru oraz poparcie, jakie ci ostatni wyrażali w stosunku dla konkurencyjnych opcji politycznych o odchyleniu prawicowym. Mimo wszystko obóz piłsudczykowski szukał konsensusu z Kościołem katolickim w Polsce, zdając sobie sprawę z jego wpływów i częstokroć podejmował działania idące na jego korzyść. Także niektórzy przedstawiciele polskiego episkopatu, z prymasem na czele, wychodzili z założenia, że w zaistniałej sytuacji jedynym stosownym rozwiązaniem jest szukanie wspólnej nici porozumienia z obozem rządzącym w Polsce.
Źródło:: Res Historica; 2021, 51; 535-577
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Złodzieje w międzywojennym Lublinie. Analiza historyczno-kryminologiczna
Thieves in Interwar Lublin. Historical and Criminological Analysis
Autorzy:: Rodak, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33915984.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: crime
Lublin
Second Polish Republic
GIS
criminology
thieves
poverty
exclusion
przestępczość
Druga Rzeczypospolita
kryminologia
złodzieje
bieda
wykluczenie
Opis:: Artykuł, którego tematyka mieści się w nurcie badań Urban studies, stanowi próbę prezentacji wieloaspektowej charakterystyki środowiska lubelskich złodziei okresu międzywojennego. W tym celu wykorzystano metody analizy statystycznej, kryminologicznej oraz technologię GIS. W pierwszej kolejności określono szacunkową liczebności badanej grupy. Rekonstruując jej charakterystykę uwzględniono wpływ różnorodnych zmiennych (przede wszystkim płci i wyznania sprawców kradzieży). Dokonano wstępnego opisu struktury społeczno-zawodowej środowiska. Dzięki wykorzystaniu technologii GIS odtworzono lokalną strukturę miejsca zamieszkania złodziei oraz dokonywania kradzieży. Uwzględnienie różnorodnych zmiennych pozwoliło opisać funkcjonujący w międzywojennym Lublinie schemat zachowań przestępczych. Jednocześnie zagregowanie dostępnych danych umożliwiło skonstruowanie mapy ówczesnych lubelskich hot-spotów przestępczości (tj. obszarów, które charakteryzowały się znaczną „koncentracją zjawisk patologicznych”). W końcu autor postarał się udzielić odpowiedzi na pytanie o przyczyny, dla których część ówczesnych lublinian podejmowała decyzję o dokonaniu kradzieży.Jest to pierwsza próba opisu przestrzennych uwarunkowań zachowań nienormatywnych w Drugiej Rzeczypospolitej. Jak dotąd w polskich badaniach okresu międzywojennego nie podejmowano analiz dotyczących wzajemnych relacji między charakterem lokalnych środowisk przestępczych, a wielowymiarową specyfiką miejsc, w których funkcjonowały. Badania takie, dotyczące głównie zjawiska prostytucji, stają się powoli standardem w historiografii krajów anglosaskich. Autor liczy na to, że artykuł stanie się zachętą do podejmowania analogicznych studiów dla innych miast Polski międzywojennej. Suma takich badań pozwoli w przyszłości na przeprowadzenie szerszych analiz, których wyniki uzupełnią ustalenia historiografii anglosaskiej.
The article, the subject of which places it in the field of Urban Studies, is an attempt to present a multi-faceted characterization of the community of thieves in Lublin in the interwar period. For this purpose, methods of statistical and criminological analysis and GIS technology were used. First, the estimated size of the study group was determined. When reconstructing its characteristics, the influence of various variables (mainly sex and religion of the perpetrators of the theft) was taken into account. An initial description of the socio-professional structure of the environment was made. Thanks to the use of GIS technology, the local structure of the thieves’ place of residence and theft was reconstructed. By taking into account various variables, the pattern of criminal behaviour functioning in interwar Lublin was described. At the same time, the aggregation of the available data made it possible to construct a map of the then Lublin crime hotspots (i.e. areas characterized by a significant „concentration of pathological phenomena”). Finally, the author tried to answer the question of what motivated some of the then inhabitants of Lublin to resort to stealing.This is the first attempt to describe the spatial conditions of non-normative behaviour in the Second Polish Republic. Polish historiography of that period has not analysed the mutual relations between the nature of local criminal circles and the multidimensional specificity of the places where they functioned. Such research, mainly concerning the phenomenon of prostitution, is slowly becoming a standard in the historiography of Anglo-Saxon countries. The author hopes that the article will encourage similar studies to be undertaken in other cities of interwar Poland. The sum of such studies will make it possible to carry out broader analyses in the future, the results of which will complement the findings of Anglo-Saxon historiography.
Źródło:: Res Historica; 2023, 56; 507-557
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:: Kęsik, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/632228.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:: Starting in 1935 the provincial authorities in Lublin opted for a programme of national assimilation of the Ukrainian minority living in the area. On the scale of the entire Polish-Ukrainian border these kinds of changes in the course of national politics acquired a practical shape only in 1936. Together with the army they have created a programme of vindication and Polonization of the areas of Chełm Land and Southern Podlachia, and theyhave actively participated in its implementation. The problem of the Orthodox Church was being moved towards the central stage. The authorities in Lublin unequivocally advocated for possibly the most distant Polonization of the Orthodox Church and the liquidation of supernumerary parishes. It also involved the question of demolition of the inactive Orthodox facilities of the sacral nature. In the opinion of the authorities of Lublin the Orthodox Church was becoming a factor consolidating the Ukrainian minority, but threatening the Polish state, which was accompanied by the accumulation of the irredentist tendencies. The attitude of the authorities towards the Ukrainian minority was clearly undergoing a radicalisation at the turn of 1938/1939. It was expressed by the program formulated in the Province Office on “under-Ukrainizing” the public service. It should be emphasised that the programme remained only in the sphere of planning. Its implementation, set out over the period of 1939-1941, was prevented by the outbreak of the Second World War.
Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:: Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Wypadki krakowskie 1923 r. w oczach ówczesnego komendanta Policji Państwowej w Krakowie
The Krakow Events of 1923 in the Eyes of the then Commander of the State Police in Krakow
Autorzy:: Mierzwa, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33915740.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Second Polish Republic
State Police
public safety
strikes
riots
Druga Rzeczpospolita
Policja Państwowa
bezpieczeństwo publiczne
strajki
zamieszki
Opis:: Wypadki krakowskie z listopada 1923 r. do dzisiaj budzą emocje. Mają one już całkiem przyzwoitą literaturę przedmiotu, stworzoną przede wszystkim przed 1989 r., choć także na przestrzeni ostatnich 30 lat ukazało się kilka opracowań o charakterze przyczynkarskim. Poszerza się też katalog źródeł, które mogą poprawić stan naszej wiedzy o wypadkach sprzed 100 lat. W ten nurt wpisuje się prezentowana relacja, zupełnie dotychczas nieznana, bo przechowywana w prywatnych zbiorach rodzinnych. Jej autorem jest Ludwik Kłeczek, komendant Policji Państwowej w Krakowie podczas wypadków listopadowych 1923 r. Dla niego samego krytyczna ocena działalności policji krakowskiej spowodowała przeniesienie na Wołyń, a ostatecznie do województwa śląskiego. Nie była zatem końcem kariery zawodowej.
The Kraków incidents of November 1923 arouse emotions up to this day. Quite decent literature has been developed on this subject, mainly before 1989, however, several contributory studies have been published over the last 30 years. The catalog of sources is also being expanded, which can be used to improve the current state of knowledge of the events from 100 years ago. The presented account, hitherto completely unknown, kept in private family collections, fits into the trend. Its author is Ludwik Kłeczek, commander of the State Police in Krakow during the events of November 1923. His critical assessment of the activities of the Krakow police forces resulted in his transfer to Volhynia, and ultimately to the Silesian Voivodeship. Therefore, it was not the end of his professional career.
Źródło:: Res Historica; 2023, 56; 1315-1328
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:: Kęsik, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631955.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:: Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:: Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.
Autorzy:: Sioma, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631860.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: coup d’état, Józef Piłsudski, the Second Polish Republic, Wincenty Witos
zamach stanu, Józef Piłsudski, Druga Rzeczpospolita, Wincenty Witos
Opis:: Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.
Źródło:: Res Historica; 2018, 45
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.
Autorzy:: Sioma, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631712.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: coup d’état, Józef Piłsudski, the Second Polish Republic, Wincenty Witos
zamach stanu, Józef Piłsudski, Druga Rzeczpospolita, Wincenty Witos
Opis:: The coup d’état carried out by Józef Piłsudski, which took place mainly in the streets of Warsaw between 12 and 15 May 1926, is the subject of several in-depth studies. Historians analysing this part of Polish history have primarily attempted to reconstruct the facts, but also to interpret them. The outcomes of these attempts can be described as directly proportionate to the time and place of publication. Nonetheless, these are studies that have made a significant contribution to the state of knowledge about the subject. It is difficult to draw the same conclusion for the volume under review, for it is a concoction of about a dozen texts with varying degrees of convergence with the intended subject matter. Theoretically, the objective of the Editor and Authors was to publish a work that dispels the myth of the “great” Marshal Piłsudski. Admittedly, most Authors accept this assumption and attempt to prove this point. The problem is in the execution, however; I believe most of them have failed not so much in terms of factual knowledge (although I have noted a great many factual errors), but in their vision of how to tell the story. It is no great achievement to mechanically state that Piłsudski should be considered a harmful influence on the state; the point, however, is to prove it. And the one thing missing from this edited volume is exemplification.
Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.
Źródło:: Res Historica; 2018, 45
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Zamojscy sędziowie pokoju w latach 1917 – 1928
Autorzy:: Bereza, Arkadiusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/632083.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Common courts
magistrate's court
magistrates
regional court
regional court judges
Zamość
Second Polish Republic
sądownictwo powszechne
sąd pokoju
sędziowie pokoju
sąd okręgowy
sędziowie okręgowi
II Rzeczpospolita
Opis:: The article presents the process of building Polish judiciary system of the lowest instance (magistrate courts in Zamość), but also the problems encountered in the staffing of magistrates in the first years of the reborn Polish State. The model of magistrate court, which appeared on 1 September 1917 with the launch of the royal-Polish judiciary system, survived until the court reform in 1929. During this period, the principle of appointing magistrates was maintained, although the March Constitution of 1921 indicated the principle of their election by the population. Initially, the positions of the magistrates of Zamość were held by people who had gained experience in the Russian magistrate judiciary in the Kingdom of Poland, as well as those who had returned from a civil war in Russia. Such staffing was a consequence of the existence of a small group of local lawyers, which, as a result of the Russian national policy pursued by the partitioner, lacked people prepared for judicial work. With time, when the staffing situation improved, inter alia, after the appearance of the first assessed court trainees, the position of magistrate became the first level for further legal career. In the analysed period, 6 Zamość magistrates became district judges in the courts of Lublin courts of appeal. Some of them remained for a short time as magistrates (especially deputies), waiting for a vacancy in the district court. The following presidents of the District Court in Zamość also began their careers as magistrates: Romuald Jaśkiewicz and Władysław Kozłowski. After leaving the service, two magistrates of Zamość were nominated for the positions of notaries, which was (in terms of income) an award of distinction from the Ministry of Justice.
Artykuł przedstawia proces budowy sądownictwa polskiego najniższej instancji (sądów pokoju w Zamościu), ale także problemy z jakimi stykano się przy obsadzie stanowisk sędziów pokoju w pierwszych latach Odrodzonego Państwa Polskiego. Model sądu pokoju, jaki pojawił się od 1 września 1917 r., wraz z uruchomieniem sądownictwa królewsko-polskiego, przetrwał aż do reformy sądowej w 1929 r. W tym okresie utrzymano zasadę nominacji sędziów pokoju, mimo że Konstytucja marcowa z 1921 r. wskazywała na zasadę ich wyboru przez ludność. Na stanowiskach zamojskich sędziów początkowo orzekały osoby, które wyniosły swoje doświadczenie z rosyjskiego sądownictwa pokojowego w Królestwie Polskim, a także ci którzy powracali z ogarniętej wojną domową Rosji. Taka obsada była konsekwencją istnienia nielicznej grupy miejscowych prawników, w której – na skutek prowadzonej przez zaborcę rosyjskiego polityki narodowościowej – brakowało osób przygotowanych do pracy sędziowskiej. Z czasem, gdy sytuacja kadrowa ulegała poprawie m.in. po pojawieniu się pierwszych egzaminowanych aplikantów sądowych, stanowisko sędziego pokoju stawało się pierwszym szczeblem do dalszej kariery prawniczej. W analizowanym okresie 6 zamojskich sędziów pokoju zostało sędziami okręgowymi w sądach apelacji lubelskiej. Niektórzy z nich pozostawali krótko na stanowiskach sędziów pokoju (zwłaszcza zapasowych), oczekując na wakat w sądzie okręgowym. Jako sędziowie pokoju karierę swoją rozpoczęli także prezesi Sądu Okręgowego w Zamościu: Romuald Jaśkiewicz i Władysław Kozłowski. Po zakończeniu służby 2 zamojskich sędziów pokoju otrzymało nominację na stanowisko notariuszy, co stanowiło (z uwagi na osiągane dochody) wyraz wyróżnienia ze strony resortu sprawiedliwości.
Źródło:: Res Historica; 2019, 48
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Józef Piłsudski kontra Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej w 1922 r. Uwagi na temat książki Janusza Farysia pt. Funkcjonowanie demokracji parlamentarnej w Drugiej Rzeczypospolitej. Konflikty wokół przesilenia rządowego w 1922 roku
Józef Piłsudski Versus the Legislative Sejm of the Polish Republic in 1922. Comments on „Funkcjonowanie demokracji parlamentarnej w Drugiej Rzeczypospolitej. Konflikty wokół przesilenia rządowego w 1922 roku” by Janusz Faryś
Autorzy:: Szudarek, Krystian Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33916384.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Second Polish Republic
parliamentary democracy
1922 government crisis in Poland
Legislative Sejm
Chief of State
Józef Piłsudski
Druga Rzeczpospolita
demokracja parlamentarna
kryzys rządowy 1922 r.
Sejm Ustawodawczy
Naczelnik Państwa
Opis:: Celem artykułu recenzyjnego jest omówienie książki pt. Funkcjonowanie demokracji parlamentarnej w Drugiej Rzeczypospolitej. Konflikty wokół przesilenia rządowego w 1922 roku autorstwa Janusza Farysia. Recenzowana monografia jest pierwszą w historiografii książką poświęconą w całości kryzysowi demokracji parlamentarnej w Polsce, do którego doszło latem 1922 r., w przededniu wyborów parlamentarnych i prezydenckich. Jego przejawem było najdłuższe w historii II Rzeczypospolitej (dwumiesięczne) przesilenie rządowe, spowodowane konfrontacją polityczną pomiędzy Naczelnikiem Państwa Józefem Piłsudskim, wspieranym przez partie lewicowe i centrolewicowe oraz przedstawicieli mniejszości narodowych, a jego przeciwnikami z partii prawicowych i centroprawicowych. Doszło wówczas do otwartego konfliktu Naczelnika Państwa z Sejmem Ustawodawczym o charakterze konstytucyjnym, którego apogeum stanowiła nieudana próba przegłosowania wotum nieufności wobec J. Piłsudskiego. Książka Janusza Farysia przedstawia nie tylko w sposób erudycyjny genezę, przebieg i następstwa tych wydarzeń, ale zawiera również pogłębioną analizę czynników decydujących o słabości funkcjonowania polskiej demokracji parlamentarnej w tym okresie.
The aim of the review article is a discussion on a book by Janusz Faryś, Functioning of a parliamentary democracy in the Second Polish Republic. Conflicts around the government crisis in 1922 (Funkcjonowanie demokracji parlamentarnej w Drugiej Rzeczypospolitej. Konflikty wokół przesilenia rządowego w 1922 roku). The reviewed monograph is the first book devoted entirely to the crisis of Poland’s parliamentary democracy from summer 1922. The crisis occurred in the runup to the parliamentary and presidential elections and involved the longest government crisis in the history of the Second Polish Republic. It was triggered by a political confrontation between Poland’s Chief of State Józef Piłsudski, supported by the left-wing and centre-left parties and representatives of national minorities with his opponents on the right and central right. An open constitutional conflict between the Chief of State and the Legislative Sejm peaked during a failed attempt to push through a vote of no confidence in J. Piłsudski. Alongside an eloquent presentation of the origins, course and consequences of those events, the book by Janusz Faryś provides an in-depth analysis of factors that contributed to the weakness of Poland’s parliamentary democracy at that time.
Źródło:: Res Historica; 2023, 56; 1437-1449
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Stanowisko ukraińskich środowisk politycznych w II Rzeczypospolitej wobec „pacyfikacji Galicji Wschodniej” w 1930 roku
Autorzy:: Wysocki, Roman
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2040941.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: „pacification of Eastern Galicia”
Polish-Ukrainian relations
Ukrainians in the Second Polish Republic
sabotage
Ukrainian Military Organization
pacyfikacja Galicji Wschodniej
relacje polsko-ukraińskie
Ukraińcy w II Rzeczypospolitej
sabotaże
Ukraińska Organizacja Wojskowa
Opis:: W drugiej połowie 1930 r. oddziały polskiej policji i wojska przeprowadziły tzw. pacyfikację Galicji Wschodniej. Wydarzenie to odegrało ważną rolę w kształtowaniu relacji polsko-ukraińskich w okresie międzywojennym. Za oficjalny powód do rozpoczęcia pacyfikacji uznano zorganizowanie przez Ukraińską Organizację Wojskową licznych sabotaży. Charakter represji, w wyniku której ucierpiała ludność cywilna niezwiązana z tą organizacją, spowodował reakcję środowisk ukraińskich. Początkowo ograniczała się ona do relacji prasowych, w tym na łamach opiniotwórczego dziennika „Diło”. Następnie trzy wiodące ukraińskie partie polityczne (Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne, Ukraińska Partia Socjalistyczno-Radykalna i Ukraińska Partia Socjal-Demokratyczna) zawarły porozumienie i wystąpiły ze wspólnym komunikatem, w którym potępiono tak sprawców sabotaży, jak też działania władz państwowych. Na przełomie września i października 1930 r. przywódcy wspomnianych partii oraz hierarcha Kościoła grecko-katolickiego metropolita Andrej Szeptycki podjęli próbę interwencji u najwyższych władz państwowych. Aż do zwołania nowego Sejmu i Senatu w grudniu 1930 r. nie przynosiły one pozytywnego rezultatu. Pomimo doraźnej porażki był to punkt wyjścia dla późniejszej dyskusji o „pacyfikacji Galicji Wschodniej” w parlamencie polskim oraz wyniesienia jej na forum międzynarodowe.
During the second half of 1930, Polish police and army units carried out so-called the „pacification of Eastern Galicia”. That event played an important role in the Polish-Ukrainian relations in the interwar period. The instances of sabotage carried out by the Ukrainian Military Organization were announced as the official reason for the „pacification”. The nature of repressions, which affected civilians who were not connected with the Ukrainian Military Organization, caused a reaction from leading Ukrainian circles. In the beginning, the Ukrainian press, such as the most opinion-forming daily „Dilo”, reported acts of sabotage. Next, the three leading Ukrainian parties, Ukrainian National Democratic Alliance, the Ukrainian Socialist-Radical Party and the Ukrainian Social Democratic Party made an agreement and issued a communiqué in which they condemned such the perpetrators of the sabotages as the state authorities’ action. At the turn of September and October, the political leaders of the Ukrainian National Democratic Alliance and the head of the Greek Catholic Church, Archbishop Andrej Szeptycki, attempted to intervene with the Polish authorities. Until December 1930, when the new Sejm and Senate were convened, all Ukrainian efforts were unsuccessful. Despite the defeat, it was the starting point for the discussion about the „pacification of Eastern Galicia” in the Polish parliament and on the international forum.
Źródło:: Res Historica; 2021, 52; 379-402
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Tok postępowania dyscyplinarnego przeciwko funkcjonariuszom wymiaru sprawiedliwości II Rzeczypospolitej w świetle akt Komisji Dyscyplinarnej
Autorzy:: Małek, Robert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/632163.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Second Polish Republic
Disciplinary Committee
debt collector
Lublin
disciplinary proceedings
law
Rivne
Court of Appeal
magistrates’ court
II Rzeczpospolita
Komisja Dyscyplinarna
komornik
postępowanie dyscyplinarne
prawo
Równe
Sąd Apelacyjny
Sąd Grodzki
Opis:: One of the legal duties of courts of appeal in the years 1922-1939 was to maintain disciplinary committees, which dealt with infringement, transgression or offense of civil servants. The article addresses the legislative dimension based on the fragments of documents of Lublin Court of Appeal (unit 870 of State Archives in Lublin), presenting the practical aspect of how these assumptions were implemented. The debt collector was chosen as a representative of civil servants.
Jednym z ustawowych obowiązków sądów apelacyjnych w latach 1922–1939 było funkcjonowanie przy nich komisji dyscyplinarnych, które zajmowały się przekroczeniami, uchybieniami czy przestępstwami urzędników państwowych. W artykule przedstawiono aspekt ustawodawczy oraz fragmenty dokumentacji Sądu Apelacyjnego w Lublinie (zespół 870 Archiwum Państwowego w Lublinie), prezentujące praktyczną stronę realizacji tych założeń. Jako przedstawiciela funkcjonariuszy państwowych wybrano komornika.
Źródło:: Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Tok postępowania dyscyplinarnego przeciwko funkcjonariuszom wymiaru sprawiedliwości II Rzeczypospolitej w świetle akt Komisji Dyscyplinarnej
Autorzy:: Małek, Robert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631951.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Second Polish Republic
Disciplinary Committee
debt collector
Lublin
disciplinary proceedings
law
Rivne
Court of Appeal
magistrates’ court
II Rzeczpospolita
Komisja Dyscyplinarna
komornik
postępowanie dyscyplinarne
prawo
Równe
Sąd Apelacyjny
Sąd Grodzki
Opis:: Jednym z ustawowych obowiązków sądów apelacyjnych w latach 1922–1939 było funkcjonowanie przy nich komisji dyscyplinarnych, które zajmowały się przekroczeniami, uchybieniami czy przestępstwami urzędników państwowych. W artykule przedstawiono aspekt ustawodawczy oraz fragmenty dokumentacji Sądu Apelacyjnego w Lublinie (zespół 870 Archiwum Państwowego w Lublinie), prezentujące praktyczną stronę realizacji tych założeń. Jako przedstawiciela funkcjonariuszy państwowych wybrano komornika.
Źródło:: Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę ": Second Polish Republic" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język