- Tytuł:
-
Modernizacja kulturowa i psychologiczna jako ideologia inteligenckiej hegemonii
Cultural and psychological modernization as an ideology of the intelligentsia’s hegemony - Autorzy:
- Zarycki, Tomasz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/412864.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
inteligencja
kapitał kulturowy
modernizacja
innowacjonizm
intelligentsia
cultural capital
modernization
innovationism - Opis:
-
Tekst jest próbą krytycznego spojrzenia na szerokie spektrum współczesnych dyskursów medialnych
i akademickich w Polsce, których wspólnym mianownikiem są wizje „barier kulturowych”,
„mentalnych”, „historycznych” czy też „psychologicznych” przedstawianych jako główne
przeszkody na drodze przyspieszenia procesu modernizacji kraju. Alternatywnie można mówić
tu o wizjach, które łączy przekonanie, iż sfery kultury i psychiki są głównymi płaszczyznami,
na których możliwe jest radykalne zdynamizowanie rozwoju Polski. Wizje te odnoszone są do
szerszych tendencji, charakterystycznych dla dużej części polskich nauk społecznych, które określać
można mianem „kulturalizacji” oraz „psychologizacji” obrazów procesów społecznych. Tendencje
te łączą się z marginalizacją w wyjaśnianiu przemian społecznych czynników politycznych oraz
ekonomicznych. Narastanie popularności wspomnianych wizji, które nierzadko odwołują się nawet
do wyjaśnień z zakresu psychoanalizy, wiązać można w wymiarze globalnym z przemianami
mechanizmów legitymizacji we współczesnym świecie zachodnim, w szczególności z rosnącym
znaczeniem dyskursów indywidualizujących obrazy świata społecznego, naturalizujących relacje
władzy poprzez etykę prywatnego wyboru i interesu itp. Aktywna adaptacja tych wizji w Polsce
interpretowana będzie jako aspekty procesu dostosowania szeroko rozumianej inteligencji, a więc
elity peryferyjnej, którą rozpatrywać można jako specyficzny substytut burżuazji bazujący na
szczególnej roli kapitału kulturowego, do aktualnych struktur i natury relacji władzy w skali
globalnej. Wspomniane wizje kulturowych i mentalnych barier rozwoju kraju wydają się więc
wpisywać dobrze zarówno w mechanizmy naturalizacji i legitymizacji zależności Polski od
zachodniego rdzenia, oraz jednocześnie dominacji elit inteligenckich i utrzymania przez nie wpływu
na najbardziej dla niej newralgiczne wymiary organizacji życia społecznego.
This article attempts to develop a critical view of a wide spectrum of modern media and academic discourses in Poland, which are characterized by their common assumption of the crucial role of “cultural”, “mental”, “historical”, and “psychological barriers”, seen as key impediments on the way towards the acceleration of Poland’s development. Alternatively, one can speak in this context about visions which are characterized by a belief that these are the spheres of culture and psychology which are the most likely platforms on which radical acceleration of country’s development can be take place. These visions are related to a wider set of tendencies characteristic of a considerable part of Polish social sciences, which can be seen as the “culturalization” and “psychologization” of images of social processes. These tendencies are coupled with marginalization of interpretations of social changes in terms of their political and economic dimensions. The growing popularity of the above-mentioned visions, which even refer to psychoanalysis, may be linked in a global dimension to the evolution of mechanisms of legitimization in the modern Western world, in particular to the rising importance of discourses individualizing images of the social world and naturalizing power relations through the ethics of private interest and choice. The active adaptation of these visions in Poland is interpreted in this article as an aspect of the process of the intelligentsia’s adaptation to changing structures and power relations on the global scale, whereas intelligentsia is understood here as a kind of peripheral elite and a substitute for an absent bourgeoisie, relying on the key role of cultural capital. The above-mentioned visions of cultural and mental barriers seem to fit very well into both the mechanisms of naturalization and legitimization of Poland’s dependence on the Western core, and at the same time into the mechanism of domination of the intelligentsia elite and its persistent influence on the key dimensions of social life in Poland. - Źródło:
-
Przegląd Socjologiczny; 2015, 64, 2; 45-68
0033-2356 - Pojawia się w:
- Przegląd Socjologiczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł