Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Oświecenie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Polityka i religia w myśli Rousseau
    Autorzy:
    Ostrowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705188.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Oświecenie
    natura
    historia
    polityka
    religia
    Opis:
    Oświecenie posługiwało się ekwiwokacyjnie pojęciem natury: zarówno w sensie opisowym (mechanistycznym), jak i normatywnym (moralnym). Rousseau - niezależnie od Hume’a i w innym kontekście niż Hume - odróżnił opisowy i normatywny sens słowa „natura”, doprowadzając do kryzysu myśl Oświecenia, jak i całą tradycję teorii umowy społecznej. W Rozprawie o nierówności Rousseau bada proces denaturalizacji i traktuje pierwotny stan natury jako pozytywny układ odniesienia. Mechanistycznie rozumiana historia prezentuje proces uspołecznienia jako dzieje upadku człowieka. Natomiast Umowa społeczna ma na celu wypracowanie zasad racjonalnego, opartego na równości i wolności porządku społecznego. Jak pogodzić te dwie perspektywy? Kant mówił o zapośredniczeniu przez edukację, Engels - rewolucję. Jednak te rozwiązania nie przekraczają horyzontu historycznego. Siłą pośredniczącą może być jedynie religia, jak wskazuje na to idea religii obywatelskiej u Rousseau.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 209-223
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Radykalne Oświecenie a myśl współczesna
    Autorzy:
    Miklaszewska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705838.pdf
    Data publikacji:
    2012-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Oświecenie
    radykalizm
    świeckość
    religia
    immanencja
    Opis:
    Epoka Oświecenia jest uważana za początek procesów zmian kulturowych, które ukształtowały współczesną świadomość. Powstaje pytanie o konstytutywne dla tej epoki idee, lecz także o jej granice czasowe: od kiedy rozpoczyna się ów „kryzys świadomości europejskiej” (P. Hazard), będący zarazem początkiem Oświecenia oraz drogi wiodącej do współczesności? W artykule omawiana jest teza J. Israela o przesunięciu początkowych granic epoki na rok 1650, oraz redukcjonistyczna interpretacja koncepcji Spinozy, w której eksponowane są elementy racjonalizmu i sekularyzmu (ateizmu), podjęte we francuskim Oświeceniu i stanowiące podstawę współczesnej świadomości. Wątki te następnie prowadzą zwolenników tej interpretacji do obrazu epoki współczesnej jako wieku świeckiego (Ch. Taylor). Postawiona przez Taylora teza o świeckim charakterze współczesnej zbiorowej świadomości i oddzieleniu religii od demokratycznego państwa nie została jednak przekonująco uzasadniona. Nadal toczą się bowiem spory dotyczące przyszłości religii i kształtu świeckiego demokratycznego państwa, w których filozofowie tacy jak R. Rorty i G. Vattimo z jednej strony, z drugiej zaś J. Habermas, zajmują zgoła odmienne stanowiska.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 489-503
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tropem genewskich korzeni Jana Jakuba. Kalwińskie źródła koncepcji relacji między naturą a kulturą w fi lozofi i Rousseau
    Autorzy:
    Kucharczyk, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706332.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    J. Kalwin
    J.J. Rousseau
    Oświecenie
    Reformacja
    antropologia
    Opis:
    Jan Jakub Rousseau (1712-1778) jest filozofem Oświecenia, ale i genewczykiem, wychowanym w tradycji Jana Kalwina (1509-1564). W istocie jego filozofia wykazuje wiele głębokich podobieństw do teologii wielkiego reformatora. Posiadają one podobny schemat, ogólna struktura obu systemów jest taka sama. Są one opowieściami o pięknie stworzonego przez Boga świata i pierwotnej natury ludzkiej, o jej upadku oraz powrocie do doskonałości. Nie są ani racjonalizmem, ani irracjonalizmem, szanując rozum, w centrum ustawiają element intuitywny. Teologia naturalna jest w obu systemach podobna, widać też takie same elementy w mówieniu o Bogu. Podobne są też ich filozofie polityczne, oscylujące między demokratyzmem a autorytaryzmem, radykalizmem a konserwatyzmem. Pojęcia teologiczne Kalwina zostają jednakże zastąpione pojęciami antropologicznymi u Rousseau, odejście od Boga zostaje zastąpione przez odejście od natury, funkcję Ducha Świętego zaś przejmuje sumienie, tak natura stworzona, upadła i odrodzona zlewają się w jedno. W ten sposób teologia staje się antropologią, człowiek zastępuje Boga. Rousseau otwiera drogę, którą pójdą potem przedstawiciele „lewicy heglowskiej”.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 297-316
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Jakub Rousseau – prekursor konceptu dialektyki oświecenia
    Autorzy:
    Wlentowicz, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705203.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kultura
    natura
    uspołecznienie
    historyczność
    racjonalność
    zmysłowość,Oświecenie
    dialektyka oświecenia
    Opis:
    W pierwszej części artykułu nawiązuję do słynnego eseju Kant i Rousseau, którego autor, Ernst Cassirer, wyjaśnia, czym było „wyrwanie z dogmatycznej drzemki”, jakiego doznał Kant za sprawą Rousseau w dziedzinie rozumu praktycznego. Przychylam się do zdania wybitnego filozofa kultury, o ile przypisuje on Rousseau zasługę zainspirowania Kanta ideą autonomii woli jako źródła prawa moralnego i jurydycznego; idea ta, jak wiadomo, stała się fundamentem całej filozofii praktycznej myśliciela z Królewca. Lecz podejmując trop konfrontacji Kanta i Rousseau, pragnę pójść dalej niż Cassirer i pokazać - w drugiej części tekstu - znaczącą różnicę między tymi filozofami, która polega przede wszystkim na tym, że Rousseau, w odróżnieniu od Kanta, wykracza poza paradygmat filozofii oświeceniowej. Zrywa bowiem z platońsko- paulińsko-augustyńsko-luterańską dychotomią zmysłowości i rozumu (implikującą kształtowanie kultury poprzez represję natury), odstępuje od tradycjonalistycznego założenia niezmienności natury ludzkiej i uniwersalizmu ludzkiej racjonalności, zarzuca też historiozoficzny optymizm oparty na wierze w stałość postępu. W zamian znajdujemy u Rousseau: rewaloryzację cielesno- -afektywnego aspektu człowieczeństwa, hipotezę o ewolucyjnym rozwoju człowieka i historycznym charakterze kultury, a także ambiwalentny stosunek do rezultatów naszej gatunkowej autokreacji, słowem - zaczątki XX-wiecznego konceptu dialektyki oświecenia. Dzięki temu stanowisko Rousseau w zakresie antropologii, etyki, filozofii kultury, społeczeństwa i historii wydaje mi się bliższe naszej ponowoczesnej współczesności niż Kantowskie.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 317-326
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja natury w filozofii Stanisława Staszica
    Autorzy:
    Sznajderski, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106072.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    S. Staszic
    natura
    Oświecenie
    filozofia polska
    G.L. Buffon
    Opis:
    Artykuł analizuje koncepcję natury w filozofii Stanisława Staszica. Podstawowym czynnikiem w filozofii Oświecenia była natura. Według Staszica, w fundamentalnym znaczeniu natura to świat przyrody ożywionej i nieożywionej. We wszechświecie, stworzonym przez Boga, panuje porządek i jedność. Człowiek jest wyróżnionym elementem przyrody. Na Staszica koncepcję natury wpłynęli G.L. Buffon i J.J. Rousseau.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 287-297
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O francuskojęzycznych wydaniach i ilustracjach Emila Rousseau w XVIII wieku – zmienne kierunki interpretacji
    Autorzy:
    Fijałkowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705985.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    J.J. Rousseau
    wychowanie
    „Emil”
    ilustracja książkowa
    XVIIIwiek
    Oświecenie
    miedzioryty
    Opis:
    W maju 1762 roku ukazała się w Paryżu książka Jana Jakuba Rousseau Émile,ou de l’éducation („Emil, czyli o wychowaniu”). Śladów interpretacji tej książki w XVIII wieku można doszukiwać się między innymi na podstawie ilustracji. Pierwsze wydanie Emila zawierało pięć ilustracji, których autorem był Charles Eisen. Mitologiczne ilustracje Eisena zwracały uwagę czytelnika najwyraźniej na ogólnoludzki, antropologiczny charakter książki. Kolejne trzy komplety ilustracji, których autorami byli Charles-Nicolas Cochin, Jean- -Michel Moréau i Clément Pierre Marillier, powstały niedługo po śmierci Rousseau. Wskazują one, że zaczęto interpretować i rozumieć Emila jako książkę o pochwale dzieciństwa, wychowania zgodnego z naturą, zabawy na świeżym powietrzu w duchu zdrowej rywalizacji i poszanowania pracy fizycznej innych ludzi, o poglądowym nauczaniu rzeczy tylko użytecznych, poszanowaniu religii naturalnej, godności, szacunku i miłości między mężczyzną a kobietą. Trzy późniejsze komplety ilustracji Emila ukazały się dopiero po śmierci Rousseau i nie wiemy, by autor wyrażał zgodę na ich publikację i „pedagogiczną” interpretację swej książki - jak w XIX i XX wieku.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 109-123
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mary Wollstonecraft i feministyczna krytyka Emila J.J. Rousseau
    Autorzy:
    Wodzik, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706292.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    M. Wollstonecraft
    J.J. Rousseau
    Oświecenie
    emancypacja
    pedagogika,feminizm
    ruch sufrażystek
    Opis:
    Mary Wollstonecraft i Jean-Jacques Rousseau, jako przedstawiciele Oświecenia, oboje poświęcili swoje dzieła wychowaniu. Wollstonecraft w rozprawie Wołanie o prawa kobiety wielokrotnie odnosiła się do ogólnej koncepcji płci oraz kobiecości zawartych w Emilu, czyli o wychowaniu Rousseau. W powieści tej francuski filozof opisał, jak powinno wychowywać się jednostki w duchu naturalizmu. Kolejne etapy rozwoju Emila wieńczy jego wejście w okres dojrzałości, kiedy to spotyka swą wybrankę Zofię i jest gotów do założenia własnej rodziny. Rousseau opisał Zofię jako skromną, niewyedukowaną kobietę, której głównym zadaniem jest podobać się swemu przyszłemu mężowi. Tę wizję kobiecości skrupulatnie krytykuje Wollstonecraft. Podważa ona przesądy o „kobiecej naturze” oraz postuluje otwarcie koedukacyjnych szkół. Argumentuje też za taką samą edukacją dla dziewczynek jak dla chłopców, widząc w tym sposób na poprawę losu kobiet w społeczeństwie, przez co społeczeństwo może tylko zyskać. Prócz tego wprowadza pojęcie patriotycznego macierzyństwa. Artykuł przedstawia stanowiska obojga filozofów oraz wskazuje na podstawowe różnice między ich poglądami. Dodatkowo umieszcza twórczość Wollstonecraft w szerszym kontekście feministycznym.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 349-361
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbieractwo jako krytyka kultury. Przypadek Rousseau
    Autorzy:
    Czerzniewska, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706034.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Oświecenie
    kolekcjonerstwo
    kultura gabinetowa
    filozofia
    teoriasztuki
    kultura wizualna
    teoria państwa
    natura
    wyobraźnia
    antykwaryzm,przyrodoznawstwo
    Opis:
    Postawa człowieka wobec dóbr materialnych i metody posługiwania się nimi w dyskursie kulturowym od zawsze warunkowały przynależność do wspólnoty i społeczny awans. Kolekcjonerstwo w Oświeceniu było faktem społecznym. Utworzyło teatr dyskusji nad normami kultury. Dobrami materialnymi w gabinetach, z uwagi na ich wartość materialną i funkcje poznawcze, posługiwano się jako konstrukcjami filozoficznymi legitymizującymi porządek społeczny i ideał ładu świata istniejący w wyobrażeniach społecznych. Jean-Jacques Rousseau posłużył się rolami i warsztatem kolekcjonerów, filozofów, podróżników - do podważenia ładu zawartego w mikrokosmosie gabinetu. Skostniały model kultury gabinetowej, przechowującej filozofię poznania, wypełnił ruchomą konstrukcją intelektualną utkaną z paradoksu, groteski, karykatury. Krytyka kultury Rousseau polegała na obnażaniu trwałości reguł kolekcjonowania za pomocą zabiegów służących animacji. W zasady kultury gabinetowej włożył mechanizmy ich przełamywania i rozbijania: eksploatując doświadczenie estetyczne podbudowane teorią poznania empirycznego, podważał reguły arystotelesowskiej mimesis w kulturze estetyczno-literackiej. Kultura gabinetowa jest dla Rousseau tylko zewnętrzną ramą, bywa kostiumem i maską, a innym razem karykaturalnym odbiciem samej siebie. Rousseau napędzał monolityczną konstrukcję wyobraźni i czynił z niej przestrzenną zabawkę oraz łamigłówkę inspirującą umysł do niezależnego myślenia. To służyło odsłonięciu metod posługiwania się schematami kulturowymi w nowym wydaniu. Mechanizm groteskowo-karykaturalny, wpleciony w skarykaturyzowaną uprzednio formę zbieractwa i takąż osobowość zbieracza, sprzyjał wyzyskaniu i wywróceniu ich istoty. Pobudzanie, poruszenie, zdejmowanie i demaskowanie było podyktowane wiarą, że burzenie reguł gabinetowych ma właściwości scalania uprzednio rozczłonkowanej jedności - że jest sposobem na powrót do źródeł.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 241-257
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Braterska umowa społeczna, czyli filozofia Jana Jakuba Rousseau w ujęciu Carole Pateman
    Autorzy:
    Szumlewicz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705302.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    umowa społeczna
    równość
    wolność
    wykluczenie
    braterstwo
    obywatelstwo,patriarchat
    wola powszechna
    wychowanie
    demokracja,Oświecenie
    feminizm
    Opis:
    Pojęcie umowy społecznej u J.J. Rousseau wyznacza paradygmat myślenia o uspołecznieniu i obywatelstwie, który dominował w epoce Oświecenia. Istotą tej koncepcji jest ustanowienie równości głosu i wolności wypływającej z prawa jako naczelnych zasad organizujących społeczeństwo. Odpowiadają jej zawarte w Emilu koncepcje wychowania. Nie przystaje do niej natomiast część traktatu poświęcona wychowaniu dziewczynki. Kobieta ma od najmłodszych lat zaprawiać się do zależności i służyć mężczyznom, nie ogółowi. Umowa społeczna zatem wyłania wspólnotę, w której wszyscy są wolni i równi, o ile są mężczyznami. Według Carole Pateman, na tym polega właściwe znaczenie pojęcia „braterstwa”. Jej zdaniem, współczesne próby dołączenia kobiet do „braterskiej umowy społecznej” są skazane na porażkę, a zasadniczym pytaniem nie jest to, jak poszerzyć jej zakres, ale czym ją zastąpić.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 363-371
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Habermas i (nie)świadomość tego, co zostało utracone
    Autorzy:
    Korab-Karpowicz, W. Julian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706234.pdf
    Data publikacji:
    2012-06-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    działania komunikacyjne
    religia
    moderność
    postmoderność
    tradycjaklasyczna
    Habermas
    oświecenie
    dehellenizacja
    racjonalnośćinstrumentalna
    racjonalność deliberatywna
    solidarność międzyludzka,filozofia podmiotu
    metafizyka
    Opis:
    W artykule twierdzę, że tym, czego naprawdę brakuje w dzisiejszych społeczeństwach Zachodu jest nie, jak utrzymuje Habermas, wyłącznie ludzka solidarność, ale przede wszystkim Bóg i cnota. Utracona została autentyczna religijność i oparta na cnocie tradycja klasyczna. Efektem moderności jest eksplozja ludzkich pożądań. W świecie bez Boga i cnoty, rozum nad nimi nie panuje, lecz staje się ich biernym instrumentem. W miarę jak jednostki ulegają demoralizacji, tracą swoją cywilizację. Z tego powodu ateistyczny projekt moderności, który ulega radykalizacji w epoce postmodernistycznej, jest omyłką. Prowadzi Zachód do upadku. Jedynie dzięki działaniu, które można określić jako zwrot ku początkom, a mianowicie dzięki twórczemu powtórzeniu i przypomnieniu źródeł cywilizacji zachodniej - idei zawartych w kulturze klasycznej i chrześcijańskiej - upadająca cywilizacja może zostać odbudowana.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 389-399
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies