Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Na" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 162
Tytuł:
Hydrochinon. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Hydroquinone. Determination in workplace air
Autorzy:
Jeżewska, A.
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138447.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
hydrochinon
HQ
metoda analityczna
powietrze na stanowiskach pracy
hydroquinone
analytical method
workplace air
Opis:
W artykule przedstawiono metodę oznaczania hydrochinonu (HQ) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detektorem diodowym (DAD). Metoda polega na: pobieraniu próbek powietrza zawierającego hydrochinon na rurki wypełnione żelem krzemionkowym z naniesionym kwasem siarkowym, desorpcji acetonitrylem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Analizę prowadzono w układzie faz odwróconych (faza ruchoma: acetonitryl: woda) z zastosowaniem kolumny Ultra C18. Zakres pomiarowy wynosi 0,1 - 2 mg/m³ przy pobieraniu 20 l powietrza. Granica wykrywalności (LOD) metody wynosi 0,35 µg/m3, natomiast granica oznaczalności (LOQ) 1,04 µg/m3. Opracowaną metodę oznaczania hydrochinonu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
This method describes how to measure hydroquinone (HQ) in workplace air using HPLC with a diode array detector (DAD). Hydroquinone present in a measured volume of air is collected onto a sulfuric acid-treated silica gel tube. Samples are desorbed with acetonitrile. The determination was carried out in the reverse-phase system (mobile phase: acetonitrile: water) using an Ultra C18 column. The measurement range was 0.1 - 2 mg / m3 for a 20-L air sample. Limit of detection (LOD): 0.35 uq/ m3 and limit of quantification (LOQ): 1.04 uq/ m3. The developed method of determining hydroquinone has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 3 (81); 57-70
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Respirabilna krystaliczna krzemionka: kwarc i krystobalit. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą spektrometrii w podczerwieni (FT-IR), bezpośrednio na filtrach
Respirable crystalline silica: quartz i cristobalite. Determinantion in workplace air with infrared spectrometry (FT-IR), direct on filters
Autorzy:
Maciejewska, A.
Król, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138246.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
respirabilna krystaliczna krzemionka
kwarc
krystobalit
powietrze na stanowiskach pracy
metoda spektrometrii w podczerwieni
metoda bezpośredniego oznaczania na filtrach
respirable crystalline silica
quartz
cristobalite
workplace air
infrared spectrometry
direct on filter
Opis:
W wyniku przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy frakcji respirabilnych dwóch odmian krystalicznej krzemionki - kwarcu i krystobalitu pracy, z zastosowaniem techniki spektrometrii w podczerwieni. Metoda polega na przepuszczeniu próbki badanego powietrza przez umieszczony w cyklonie filtr z polichlorku winylu (PVC) i bezpośrednim oznaczeniu kwarcu i krystobalitu w pyle osadzonym na filtrze. Metoda umożliwia oznaczanie kwarcu w zakresie stężeń 0,01 0,7 mg/m3 oraz krystobalitu w zakresie stężeń 0,03-0,7 mg/m3 (podane wartości odnoszą się do próbek powietrza o objętości 700 1). Opracowaną metodę oznaczania kwarcu i krystobalitu zapisaną w postaci procedury analitycznej zamieszczono w Załączniku.
A new procedure has been developed for the assay of respirable quartz and cristobalite with infrared spectrometry. Method is based on filtering the sample air through a filter of polyvinyl chloride (PVC), and direct determination of quartz and cristobalite in the dust deposited on the filter. The method enables the determination of the concentration of quartz in the range from 0,01 mg/ m3 to 0,7 mg/m3 and cristobalite in the range of 0,03 mg/m3 to 0,7 mg/m3 (in both cases, these values relate to air samples volume of 700 1). The developed method of determining quartz and cristobalite has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 3 (81); 103-119
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tiuram : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Thiram : determination in workplace air
Autorzy:
Dobrzyńska, E.
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137624.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
tiuram
metoda analityczna
powietrze na stanowiskach pracy
HPLC-DAD
thiram
analytical method
workplace air
Opis:
Tiuram jest bezbarwną substancją: stałą, palną i nielotną o charakterystycznym zapachu, nierozpuszczalną w wodzie. Substancja znalazła zastosowanie w Polsce przede wszystkim w rolnictwie jako substancja aktywna chemicznych środków ochrony roślin (głównie fungicydów) oraz w przemyśle chemicznym jako, tzw. przyspieszacz procesów wulkanizacji w produkcji gumy. Tiuram jest stosowany również w medycynie i kosmetologii, jako filtr przeciwsłoneczny i środek przeciwgrzybiczny. Mechanizm toksycznego działania tiuramu jest wielokierunkowy. Głównymi objawami zatrucia substancją są: bóle głowy, nudności i wymioty, zaburzenia rytmu serca oraz trudności w oddychaniu. Często w następstwie zatrucia ostrego rozwija się: zapalenie spojówek, zapalenie oskrzeli, pokrzywka i wypryski skórne.
Thiram is a colorless, combustible and non-volatile solid substance with a characteristic odor, practically insoluble in water. In Poland, thiram is used mainly as an agricultural chemical active ingredient of plant protection products (mainly fungicides) and as an accelerator in the chemical industry. In medicine or cosmetology, it is used as a sunscreen and antifungal agent. The mechanism of toxicity of thiram is multidirectional. The main symptoms of poisoning with thiram are headache, nausea and vomiting, heart rhythm disturbances, and difficulty in breathing. Often, as a result of acute poisoning conjunctivitis, bronchitis, urticaria and skin eruptions develop.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2015, 1 (83); 119-130
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znowelizowana metoda oznaczania chlorowodoru w powietrzu na stanowiskach pracy
Amended method for determining hydrogen chloride in workplace air
Autorzy:
Gawęda, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137951.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
chlorowodór
metoda oznaczania
turbidymetria
powietrze na stanowiskach pracy
hydrogen chloride
determination method
turbidimetry
workplace air
Opis:
Metodę stosuje się do oznaczania chlorowodoru w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na przepuszczeniu znanej objętości badanego powietrza przez filtr bibułowy impregnowany węglanem sodu. Powstałą na filtrze sól wypłukuje się wodą. Do roztworu dodaje się azotan( V) srebra. Zawiesina chlorku srebra w 20-procentowym roztworze glicerolu jest podstawą oznaczania turbidymetrycznego (długość fali 400 nm). Oznaczalność metody wynosi około 0,5 mg/m3. Opracowana metoda oznaczania chlorowodoru została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
This method is used for determining hydrogen chloride in workplace air. It is based on the adsorption of hydrogen chloride on a paper filter impregnated with sodium carbonate and extraction of the resulting salt. Silver nitrate is added to the resulting solution and the solution is completed with a 20% glycerol solution. The suspension of silver chloride in glycerol is determined with turbidimetry (wavelength – 400 nm). The determination limit of the method is approximately 0.5 mg/m3. The developed method of determining hydrogen chloride has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 1 (75); 165-172
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nitrobenzen : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
Nitrobenzene : determination in workplace air
Autorzy:
Jeżewska, A.
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/958173.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
nitrobenzen
metoda analityczna
chromatografia cieczowa
powietrze na stanowiskach pracy
nitrobenzene
determination method
liquid chromatography
workplace air
Opis:
Nitrobenzen jest żółtawą oleistą cieczą o zapachu gorzkich migdałów. Na skalę przemysłową jest otrzymywany przez nitrowanie benzenu mieszaniną nitrującą. Substancja ta jest wykorzystywana głównie do produkcji aniliny. Podejrzewa się, że powoduje raka. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania nitrobenzenu, która umożliwi oznaczanie jego stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy, w zakresie od 1/10 do 2 wartości NDS. Opracowana metoda polega na: adsorpcji nitrobenzenu na żelu krzemionkowym, ekstrakcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Badania wykonano z zastosowaniem chromatografu cieczowego (HPLC) serii 1200 firmy Agilent Technologies z detektorem diodowym (DAD). Oznaczenia prowadzono z zastosowaniem kolumny Ultra C18 (25 cm x 4,6 mm, o uziarnieniu 5 µm). Walidację metody przeprowadzono zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482+A1: 2016. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 1,8 ÷ 36 µg/ml, co odpowiada 0,1 ÷ 2 mg/m3 przy pobieraniu 18 l powietrza. W podanym zakresie uzyskana krzywa kalibracji miała przebieg liniowy, o czym świadczy współczynnik regresji na poziomie 1. Całkowita precyzja badania wyniosła 5,38%, a niepewność rozszerzona metody 23,42%. Opisywana metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie nitrobenzenu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,1 ÷ 2 mg/m3w obecności takich substancji współwystępujących, jak: metanol, benzen i anilina. Metoda oznaczania nitrobenzenu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Nitrobenzene is a pale yellow oil with an almond like odor. On an industrial scale it is obtained by nitration of benzene with a mixture of concentrated sulfuric acid, water and nitric acid. The compound is used in the production of aniline. Nitrobenzene is possibly carcinogenic to humans. The aim of this study was to develop a method for determining concentrations of nitrobenzene in workplace air in the range from 1/10 to 2 of MAC values. The developed method is based on the adsorption of nitrobenzene on a silica gel, extraction with methanol and chromatographic analysis of the resulting solution. The tests were performed using a liquid chromatograph (HPLC) 1200 series of Agilent Technologies with a diode array detector (DAD). Determinations were performed using an Ultra C18 column (25 cm × 4.6 mm, dp = 5 µm). The procedure was validated according to Standard No. EN 482. On the basis of obtained results, the concentration range was established as 1.8–36 µg/ml, which corresponds to 0.1–2 mg/m3 for 18-L air sample. In the following range, the obtained calibration curve was linear, as evidenced by the regression coefficient at the level of 1. The overall accuracy of the method was 5.38% and its relative total uncertainty was 23.42%. This method enables selective determination of nitrobenzene in workplace air at concentrations of 0.1–2 mg/m3 in the presence of other compounds, such as methanol, benzene and aniline. The method for determining nitrobenzene is presented in the form of analytical procedure in the Annex.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 1 (95); 87-97
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metanol. Chromatograficzne oznaczanie w powietrzu środowiska pracy
Methanol. Chromatographic determination in workplace air
Autorzy:
Jeżewska, A.
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137229.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
metanol
metoda analityczna
chromatografia gazowa
powietrze na stanowiskach
methanol
determination method
gas chromatographic analysis
workplace air
Opis:
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania metanolu w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem chromatografii gazowej z detektorem pło- rnieruowo-jonizacyjnym (GC-FID). Metoda polega na adsorpcji metanolu na węglu aktywnym i desorpcji mieszaniną rozpuszczalników (disiarczek węgla, N,N-dimetyloformamid). Uzyskany roztwór jest analizowany chromatograficznie. Metoda umożliwia oznaczanie metanolu w zakresie stężeń 10 -s- 200 mg/m-’ dla próbki powietrza o objętości 5 1. Opracowaną metodę oznaczania metanolu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku. .
This article presents a method for analysing methanol with gas chromatography with flame ionization detection (GC-FID). This method is based on adsorbing methanol vapors on active charcoal and desorbing the solvent mixture (carbon disulfide, N,N-dimethylformamide). The obtained solution is analysed with gas chroma-tography. The working range is 10 to 200 mg/ m3 for a 5-L air sample. The developed method of determining methanol has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 3 (81); 89-101
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezwodnik octowy. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Acetic anhydride. Determination in workplace air
Autorzy:
Woźnica, A.
Kowalska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137917.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bezwodnik octowy
metoda analityczna
powietrze na stanowiskach pracy
HPLC-DAD
acetic anhydride
analytical method
workplace air
Opis:
W artykule przedstawiono metodę oznaczania bezwodnika octowego w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detektorem diodowym (DAD).Metoda polega na: adsorpcji bezwodnika octowego na filtry z włókna szklanego z naniesioną 3,4- dimetoksybenzyloaminą i ftalanem dioktylu, ekstrakcji utworzonej pochodnej roztworem amoniaku i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Analizę prowadzono w układzie faz odwróconych (faza ruchoma: acetonitryl: kwas fosforowy) z zastosowaniem kolumny Ultra Cis.Zakres pomiarowy wynosi 1,2 - 24 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 7,5 1. Granica wykrywalności (LOD) metody wynosi 3,1 ng/ml, natomiast granica oznaczalności (LOQ) 9,3 ng/ml. Opracowaną metodę oznaczania bezwodnika octowego zapisano w' postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
This method describes how to measure acetic anhydride in workplace air using high- performance liquid chromatography (HPLC) with a diode array detector (DAD). Samples are collected onto glass fiber filters coated with 3,4-di- methoxybenzylamine and di-n-octyl phthalate. Samples are extracted with aqueous ammonium hydroxide and analysed with HPLC. The determination was carried out in the reverse-phase system (mobile phase: acetonitrile : phosphoric acid) using an Ultra C18 column. The measurement range was 1.2-24 mg/m3 for a 7.5-L air sample. Limit of detection (LOD): 3.1 ng/ml; limit of quantification (LOQ): 9.3 ng/ml. The developed method of determining acetic anhydride has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 4 (82); 129-142
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Difenyloamina. Oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Diphenylamine. Determining diphenylamine in workplace air with HPLC
Autorzy:
Bonczarowska, M.
Brzeźnicki, S.
Gromiec, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137999.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
difenyloamina
metoda oznaczania
metoda chromatografii cieczowej
powietrze na stanowiskach pracy
diphenylamine
determination method
workplace air
HPLC
Opis:
W wyniku przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania difenyloaminy (DPA) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem spektrofotometrycznym lub fluorescencyjnym. Metoda polega na: adsorpcji difenyloaminy na filtrze z włókna szklanego nasączonego roztworem kwasu siarkowego, wyekstrahowaniu zatrzymanego związku za pomocą metanolu oraz analizie ekstraktu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z zastosowaniem detektora spektrofotometrycznego lub spektrofluorymetrycznego. Metoda umożliwia oznaczanie difenyloaminy w zakresie stężeń 0,4 + 16 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 1001). Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi odpowiednio: 0,00026 Mg/ml (FLD) i 0,02 ng/ml (UV-VIS) Opracowaną metodę oznaczania difenyloaminy w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
A new procedure has been developed for the assay of diphenylamine with high-performance liquid chromatography with a FLD or UV-VIS detector. The method is based on the adsorption of diphenylamine on glass fibre filters treated with sulfuric acid. The trapped diphenylamine is then extracted with methanol and the resulted solutions are analysed with high performance chromatography with ultraviolet or spectrofluorimetric detection. The working range of the analytical method is 0.4 -s-16 mg/m3 for a 100 L air sample. Limit of quantification: 0.00026 ug/ml (FLD) and 0.02 ug/ ml (UV-VIS). The developed method of determining diphenylamine has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2014, 1 (79); 95-111
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tetrahydrofuran : oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą chromatografii gazowej
Tetrahydrofuran : determination in workplace air with gas chromatography
Autorzy:
Jeżewska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137592.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
tetrahydrofuran
metoda analityczna
chromatografia gazowa
powietrze na stanowiskach pracy
determination method
gas chromatographic analysis
workplace air
Opis:
Tetrahydrofuran (THF) jest bezbarwną, wysoce łatwo palną cieczą o zapachu przypominającym eter. W przemyśle jest stosowany jako rozpuszczalnik: żywic, tworzyw sztucznych i elastomerów oraz jako klej do łączenia części z tworzyw sztucznych. Tetrahydrofuran może wnikać do organizmu przez układ oddechowy i pokarmowy, a także przez skórę. Jest substancjądrażniącą, w dużych stężeniach działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Celem pracy była nowelizacja normy PN-Z--04230-02:1993 wycofanej z polskiego zbioru norm oraz przeprowadzenie walidacji metody oznaczania stężeń tetrahydrofuranu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Badania wykonano, stosując chromatograf gazo-wy (GC) z detektorem płomieniowo-jonizacyj-nym (FID), wyposażony w kolumnę kapilarną HP-INNOWAX (60 m x 0,25 mm, 0,15 μm).Metoda polega na: adsorpcji par tetrahydrofuranu na węglu aktywnym, desorpcji disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Zastosowanie do analizy kolumny HP-INNO-WAX pozwala na selektywne oznaczenie tetrahydrofuranu w obecności innych rozpuszczalników. Średnia wydajność desorpcji tetrady drofuranu z węgla aktywnego wyniosła 104%. Uzyskane krzywe kalibracyjne charakteryzują się wysoką wartością współczynnika korelacji (R2= 0,9998), który świadczy o liniowości wskazań detektora FID w zakresie stężeń0,075 ÷ 1,5 mg/ml, co od-powiada zakresowi 15 ÷ 300 mg/m3dla próbki powietrza o objętości 5 l. Granica wykrywalności (LOD) tej metody wynosi 0,18 μg/ml, a granica oznaczalności (LOQ) – 0,55 μg/ml. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie tetrahydrofuranu w powietrzu na stanowiskach pracy (w obecności innych rozpuszczalników) w zakresie stężeń od 15 mg/m3(1/10 wartości NDS). Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowana metoda oznaczania tetrahydrofuranu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Tetrahydrofuran (THF) is a colorless and highly flammable liquid with an ether-like odor. It is used in industry as a solvent for a variety of resins, plastics and elastomers, and as an adhesive for joining plastic parts. Occupational exposure to THF vapors can occur through inhalation, absorption through the skin or ingestion. The aim of this study was to amend PN-Z-04230-02:1993 withdrawn from Polish standards and validate method for determining concentrations of THF in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard PN-EN 482.The study was performed using a gas chromatograph (GC) with a flame ionization detector (FID) equipped with a capillary column HP-INNOWAX (60 m × 0.25 mm × 0.15 μm).This method is based on the adsorption of tetrahydrofuran vapors on activated charcoal, desorption with carbon disulfide and GC-FID analysis. The average desorption efficiency of THF from activated charcoal was 104%. The use of HP-INNOWAX column enabled selectivedetermination of THF in a presence of other solvents. The measurement range was 15– 300 mg/m3for a 5-L air sample. The limit of detection is 0.18 μg/ml and the limit of quantification is 0.55 μg/ml.The analytical method described in this paper enables selective determination of THF in workplace air in the presence of other solvents at concentrations from 15 mg/m3(1/10 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to THF and associated risk to workers’ health.The developed method of determining THF has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2015, 4 (86); 191-202
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenoloftaleina – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
Phenolphthalein – inhalable fraction : determination method in workplace air
Autorzy:
Bonczarowska, M.
Mikołajewska, K.
Brzeźnicki, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138066.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fenoloftaleina
metoda analityczna
chromatografia cieczowa
powietrze na stanowiskach pracy
phenolphthalein
analytical method
liquid chromatography
workplace air
Opis:
Fenoloftaleina w temperaturze pokojowej występuje w postaci bezwonnych, bezbarwnych lub żółtawych kryształów. Substancja jest związkiem chemicznym powszechnie stosowanym w laboratoriach jako wskaźnik pH. Fenoloftaleina jest również stosowana do oceny stopnia nasycenia betonu ditlenkiem węgla lub podczas wytrawiania powierzchni metali przed malowaniem proszkowym. Narażenie na fenoloftaleinę może powodować podrażnienia skóry. Zgodnie z klasyfikacją Unii Europejskiej fenoloftaleina została zaklasyfikowana jako związek prawdopodobnie rakotwórczy (kategoria zagrożenia 1.B) i mutagenny (kategoria zagrożenia 2.) dla ludzi, może również wpływać negatywnie na płodność. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN EN 482+A1:2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS). Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 mm × 3 mm o uziarnieniu 3 µm. Jako fazę ruchomą stosowano mieszaninę metanolu i wody z dodatkiem kwasu octowego. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnej w powietrzu fenoloftaleiny na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem kwasu octowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Średnia wartość wydajności odzysku fenoloftaleiny z filtrów wynosi 99,9%. Zależność wskazań detektora w funkcji stężeń fenoloftaleiny ma charakter liniowy (r = 0,9997) w zakresie stężeń 0,008 ÷ 0,4 mg/ml (0,33 ÷ 16,7 mg/m3 dla próbki powietrza 240 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,33 i 0,99 µg/ml. Opisana w niniejszym artykule metoda analityczna pozwala na oznaczanie fenoloftaleiny w środowisku pracy. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN482+A1:2016-01 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Phenolphthalein at room temperature is present in a form of solid, odorless, white or yellowish crystals. It is commonly used in analytical laboratories as a pH indicator. It is also used to determine the depth of concrete carbonation or for metal surface preparation in galvanizing and powder painting processes. Exposure to phenolphthalein can cause skin irritation. In the European Union, phenolphthalein has been classified as carcinogenic category 1.B and mutagenic category 2. It is also suspected to have a negative effect on human fertility. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining phenolphthalein concentrations in the workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with spectrophotometric detection. All chromatographic analysis were performed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with mixture of methanol, water and acetic acid. The method is based on the collection of phenolphthalein on glass fiber filter, extraction with methanol, water and acetic acid mixture, and chromatographic determination of resulted solution with HPLC technique. The average extraction efficiency of phenolphthalein from filters was 99.9%. The method is linear (r = 0.9997) within the investigated working range 0.008–0.4 mg/ml (0.33–16.7 mg/m3 for a 240-L air sample). Calculated limit of detection (LOD) and limit of quantification (LOQ) were 0.33 μg/ml and 0.99 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper enables determination of phenolphthalein in workplace air. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482+A1:2016-01. The method can be used for assessing occupational exposure to phenolphthalein and associated risk to workers’ health. The developed method of determining phenolphthalein has been recorded as an analytical procedure (see appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2018, 3 (97); 119-129
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ftalan dibutylu : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Dibutyl phthalate : determination in workplace air
Autorzy:
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138260.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
ftalan dibutylu
metoda analityczna
powietrze na stanowiskach pracy
GC-FID
dibutyl phthalates
analytical method
workplace air
Opis:
Ftalan dibutylu (DBP) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym dla estrów zapachu. Substancja znalazła zastosowanie w przemyśle, jako dodatek zmiękczający do: żywic, tworzyw sztucznych, polimerów (PCV), uszczelniaczy, klejów, spoiw oraz tuszy drukarskich. Ftalan dibutylu może wnikać do organizmu przez układ oddechowy i pokarmowy. Jest substancją o możliwym szkodliwym działaniu na rozrodczość i dziecko w łonie matki oraz może działać szkodliwie na płodność. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania frakcji wdychalnej ftalanu dibutylu, która umożliwi oznaczanie stężeń ftalanu dibutylu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), (0,5 ÷ 10 mg/m3). W badaniach zastosowano chromatograf gazowy (GC) z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (FID) wyposażony w kolumnę kapilarną HP-INNOWAX o wymiarach: 60 m x 0,25 mm o dp = 0,15 µm. Metoda polega na: zatrzymaniu ftalanu dibutylu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji etanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Zastosowanie do analizy kolumny HP-INNOWAX pozwala na selektywne oznaczenie ftalanu dibutylu w obecności innych związków. Średnia wydajność odzysku ftalanu dibutylu z filtra wyniosła 96%. Uzyskane krzywe kalibracyjne charakteryzują się wysoką wartością współczynnika korelacji (r = 1), który świadczy o liniowości wskazań detektora FID w zakresie stężeń 0,12 ÷ 2,4 mg/ml, co odpowiada zakresowi 0,5 ÷ 10 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 720 l. Granica wykrywalności (LOD) tej metody wynosi 24,72 mg/ml, granica oznaczalności (LOQ) – 74,17 ng/ml. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie stężeń frakcji wdychalnej ftalanu dibutylu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń od 0,5 mg/m3 (1/10 wartości NDS) w obecności innych związków. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania ftalanu dibutylu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Dibutyl phthalate (DBP) is a colorless liquid with an ester-like odour. It is used in industry as a solvent for a variety of resins, plastics and elastomers, and as an adhesive for joining plastic parts. Occupational exposure to DBP can occur through inhalation or ingestion. The aim of this study was to validate method determining concentrations of DBP in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a gas chromatograph (GC) with a flame ionization detector (FID) equipped with a capillary column HP-INNOWAX (60 m × 0.25 mm, 0.15 μm).This method is based on sorption of dibutyl phthalate vapours on glass microfiber filter, desorption with ethanol and analysis with GC-FID. The average desorption efficiency of DBP from filter was 96%. Application of HP-INNOWAX column allows selective determination of DBP in a presence of other solvents. The measurement range was 0.5 ÷10 mg/m3for a 720-L air sample. The limit of detection was 24.72 ug/ml and limit of quantification was 74.17 mg/ml. The analytical method described in this paper makes it possible to determine DBP in workplace air in the presence of other solvents at concentrations from 0.5 mg/m3(1/10 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to DBP and associated risk to workers’ health. The developed method of determining DBP has been recorded as an analytical procedure (see appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2016, 1 (87); 79-91
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chromatograficzna metoda oznaczania 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) w powietrzu środowiska pracy
Determination of 4,4-thiobis(6-ferf-butyl-3-methylphenol) in workplace air with chromatography
Autorzy:
Jeżewska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138353.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
metoda analityczna
metoda chromatografii cieczowej
powietrze na stanowiskach pracy
determination method
workplace air
liquid chromatographic analysis
Opis:
W wyniku badań opracowano metodę oznaczania 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem diodowym. Metoda polega na adsorpcji 4,4’-tiobis(6-tertbutylo- 3-metylofenolu) na filtrze polipropylenowym, ekstrakcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Metoda umożliwia oznaczanie 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) w zakresie stężeń 1 ÷ 20 mg/m3. Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi 2,5 μg/m3. Opracowana metoda oznaczania 4,4’-tiobis(6-tertbutylo- 3-metylofenolu) w powietrzu środowiska pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
A new procedure has been developed for the assay of 4,4'-thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol) (TBBC) using high-performance liquid chromatography with a diode array detector. This method is based on the adsorption of TBBC a polypropylene filters, extraction with methanol and chromatographic analysis of the obtained solution. The working range is 1 to 20 mg/m3 for a 100-L air sample. Limit of quantification: 2.5 μg/m3. The developed method of determining 4,4'- -thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol) has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 1 (75); 69-78
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezwodnik ftalowy : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Phthalic anhydride : determination in workplace air
Autorzy:
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138416.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bezwodnik ftalowy
metoda analityczna
HPLC-DAD
powietrze na stanowiskach pracy
phthalic anhydride
determination method
workplace air
Opis:
Bezwodnik ftalowy jest krystalicznym ciałem stałym. Związek jest ważnym półproduktem w przemyśle chemicznym. Bezwodnik ftalowy jest substancją: szkodliwą, drażniącą i uczulającą. Celem pracy było opracowanie nowej metody oznaczania stężeń bezwodnika ftalowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Badania wykonano stosując chromatograf cieczowy (HPLC) serii 1200 firmy Agilent Technologies z detektorem diodowym (DAD). Oznaczenia prowadzono w układzie faz odwróconych – faza ruchoma: acetonitryl: roztwór kwasu fosforowego(V) z zastosowaniem kolumny Ultra C18(250 x 4,6 mm o dp = 5 μm). Metoda polega na: zatrzymaniu obecnego w powietrzu bezwodnika ftalowego na filtrze z włókna szklanego z naniesioną 3,4-dimetoksybenzyloaminą i ftalanem dioktylu, ekstrakcji utworzonej pochodnej wodnym roztworem amoniaku i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono warunki oznaczania bezwodnika ftalowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,1 ÷ 2 mg/m³. Walidację metody przeprowadzono zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Uzyskano następujące dane walidacyjne: − granica wykrywalności, LOD 9,91 mg/ml (0,000137 mg/m3 dla próbki powietrza 720 l) − granica oznaczalności, LOQ 29,74 mg/ml dla próbki powietrza 720 l) całkowita precyzja badania 5,31% − względna niepewność całkowita 11,63%. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie bezwodnika ftalowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń od 0,1 mg/m3 (1/10 wartości NDS) w obecności substancji współwystępujących w badanym powietrzu. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania bezwodnika ftalowego zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Phthalic anhydride is a crystalline solid. Phthalic anhydride is an important intermediate in the chemical industry. It is harmful, irritating and sensitizing.The aim of this study was to develop a new method for determining concentrations of phthalic anhydride in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. EN 482.The study was performed using an liquid chromatograph (Agilent Technologies series 1200) with a diode array detector (DAD). The determination was performed in the reverse-phase system (mobile phase: acetonitrile: solution of phosphoric acid) using an Ultra C18 column (250 × 4.6 mm with dp= 5 μm) and with precolumn (10 × 4 mm).The method is based on passing air through a 3,4-dimethoxybenzylamine-coated glass fiber filter. Samples were extracted with acetonitrile/ammonia and analyzed with HPLC-DAD. The procedure was validated according to Standard No. EN 482. The measuring range was 0,1 ÷ 2 mg/m3, the limit of detection (LOD) was 9.91 ng/ml (0.000137 mg/m3a 720-L air sample), the limit of quantification (LOQ) was 29.74 mg/ml (0.000413 mg/m3a 720-L air sample), the overall accuracy of the method was 5.31% and the relative total uncertainty of the method was 11.63%.The analytical method described in this paper enables selective determination of phthalic an-hydride in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.1 mg/m³ (1/10 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The developed method of determining phthalic anhydride has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2016, 1 (87); 33-45
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezwodnik maleinowy : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Maleic anhydride : determination in workplace air
Autorzy:
Woźnica, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138550.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bezwodnik maleinowy
metoda analityczna
HPLC-DAD
powietrze na stanowiskach pracy
maleic anhydride
determination method
workplace air
Opis:
Bezwodnik maleinowy jest krystalicznym ciałem stałym, ważnym półproduktem w przemyśle chemicznym. Bezwodnik maleinowy jest substancją: szkodliwą, drażniącą i uczulającą. Celem pracy było opracowanie nowej metody oznaczania stężeń bezwodnika maleinowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 wartości NDS, zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie PN-EN 482. Badania wykonano, stosując chromatograf cieczowy (HPLC) serii 1200 firmy Agilent Technologies z detektorem diodowym (DAD). Oznaczenia prowadzono w układzie faz odwróconych (faza ruchoma: acetonitryl: roztwór kwasu fosforowe-go(V)) z zastosowaniem kolumny Ultra C18 (250 x 4,6 mm o dp = 5 μm). Metoda polega na: za-trzymaniu obecnego w powietrzu bezwodnika maleinowego na filtrze z włókna szklanego z naniesioną 3,4-dimetoksybenzyloaminą i ftalanem dioktylu, ekstrakcji utworzonej pochodnej wodnym roztworem amoniaku i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Na podstawie wyników badań ustalono warunki oznaczania bezwodnika maleinowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,05 ÷ 1 mg/m³. Walidację metody przeprowadzono zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Uzyskano następujące dane walidacyjne: granica wykrywalności, LOD 8,18 ng/ml granica oznaczalności, LOQ 24,5 ng/ml całkowita precyzja badania 5,53% względna niepewność całkowita 12,02%. Opracowana metoda umożliwia selektywne oznaczanie bezwodnika maleinowego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,05 ÷1 mg/m3, czyli od 1/10 do 2 wartości NDS w obecności substancji współwystępujących w badanym powietrzu. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania bezwodnika maleinowego zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.
Maleic anhydride is a crystalline solid. Maleic anhydride is an important intermediate in the chemical industry. It is harmful, irritating and sensitizing. The aim of this study was to develop a new method for determining concentrations of maleic anhydride in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph ( Agilent Technologies series 1200) with a diode array detector (DAD). The determination was performed in the reverse-phase system (mobile phase: acetonitrile: solution of phosphoric acid) using an Ultra C18 column (250 × 4.6 mm with dp = 5 μm) with precolumn (10 × 4 mm). The method was based on passing air through a glass fiber filter coated with 3,4-di-methoxybenzylamine and di-noctyl phthalate. Samples were extracted with aqueous ammonium hydroxide and analyzed with HPLC. The method was validated according to Standard No. EN 482. The measuring range was 0.05 1 mg/m3 , the limit of detection (LOD) was 8.18 ng/ml, the limit of quantification (LOQ) was 24.5 ng/ml, the overall accuracy of the method was 5.53% and the relative total uncertainty of the method was 12.02%. The analytical method described in this paper enables selective determination of maleic anhydride in workplace air in the presence of other substances at concentrations from 0.05 mg/m³ (1/10 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The developed method of determining maleic anhydride has been recorded as an analytical procedure (see appendix).
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 1 (91); 115-125
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrazyna – metoda oznaczania
Hydrazine – determination method
Autorzy:
Dobrzyńska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138555.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
hydrazyna
metoda analityczna
metoda HPLC
powietrze na stanowiskach pracy
hydrazine
determination in workplace air
HPLC chromatography
Opis:
Metoda polega na przepuszczeniu badanego powietrza przez filtr pokryty roztworem kwasu siarkowego, ekstrakcji powstałego w wyniku reakcji siarczanu hydrazyny roztworem wersenianu disodu i jednozasadowego, jednowodnego fosforanu sodu o pH 3,5, a następnie przeprowadzeniu siarczanu hydrazyny w pochodną w wyniku reakcji z benzaldehydem i analizie chromatograficznej (HPLC/UV) otrzymanej w ten sposób pochodnej – benzalazyny. Oznaczalność metody wynosi 0,005 mg/m3.
The method is based on the chemisorption of hydrazine on the glass fiber filter treated with sulphuric acid, extraction of hydrazine sulphate with the buffered EDTA disodium solution (pH 3.5), derivatization with benzaldehyde solution and determination of the obtained benzalazine by HPLC/UV. The determination limit of the method is 0.005 mg/m3.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2007, 4 (54); 63-68
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 162

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies