Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "1900" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Jakiego «Sokratesa» nie wystawili Lenartowiczowi aktorzy warszawscy w 1884 roku?
    Which «Socrates» Was Not Staged by Warsaw Actors for Lenartowicz in 1884?
    Autorzy:
    Dybizbański, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146735.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Teofil Lenartowicz
    «Socrates»
    Polish drama 1800–1900
    Polish theater 1800–1900
    manuscript
    «Sokrates»
    dramat polski 1800–1900
    teatr polski 1800–1900
    rękopis
    Opis:
    „Poemat dramatyczny” Teofila Lenartowicza Sędziowie ateńscy (1895), wydany dopiero po śmierci autora, nie tylko powstawał przez kilka lat, lecz także był prawdopodobnie kilka razy pisany od nowa pod różnymi tytułami (m.in. Sokrates). Z niektórych jego wersji zachowały się drukowane fragmenty, inne pozostały w rękopisach. Jedną z redakcji wcześniejszych, nietożsamą z tekstem wydanym na podstawie ostatniego autografu, była wersja przygotowana dla teatru w 1884 roku. Powody rezygnacji z wystawienia nie są dokładnie znane. Egzemplarz odebrany z teatru zachował się w stanie mocno niekompletnym (obejmuje tylko jeden z pięciu aktów), ale tekst dramatu w nim zapisany pokrywa się z innym odpisem, na którego podstawie w artykule podjęto próbę rekonstrukcji projektowanego przez autora przedstawienia. Zwrócono uwagę na projekty scenograficzne, chwyty metateatralne, niestabilny porządek aktów oraz relację słowa i gestu. Podkreślono też całkowitą odmienność zarówno teatralnego projektu, jak i dramatycznego tekstu od wersji znanej z pośmiertnego wydania.
    Teofil Lenartowicz’s “dramatic poem” Sędziowie ateńscy (The Judges of Athens, 1895), eventually published after his death, not only took several years to write, but was also probably rewritten from scratch a number of times, under different titles (including Socrates). Some versions have survived in printed excerpts, others in manuscripts. One of the early redactions, different from the published text based on the last autograph, was the theater version prepared in 1884. The piece was not staged, for reasons that remain unclear. The copy retrieved from the theater is presently highly incomplete (with only one of five acts extant), but its text coincides with another surviving copy; based on the latter, the present article attempts a reconstruction of the performance, as designed by Lenartowicz. Attention has been paid to the stage design, metatheatrical devices, the unstable arrangement of the acts, and the relationship between word and gesture. The article also emphasises that both the theater project and the dramatic text differ strongly from the posthumously published version of the play.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 2; 149-170
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Drukowane oklaski?” Polska prasa o występach gościnnych Modrzejewskiej
    "Published Applause?" Polish Press on Modrzejewskas Guest Appearances
    Autorzy:
    Maresz, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29432327.pdf
    Data publikacji:
    2009-12-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Polish theater 1850-1900
    theater criticism 1850-1900
    guest performances
    cultural mobility of theater
    Helena Modrzejewska
    Polish theater abroad
    Helena Modjeska
    teatr polski 1850-1900
    krytyka teatralna 1850–1900
    występy gościnne
    kulturowa mobilność teatru
    teatr polski za granicą
    Opis:
    W artykule przedstawiono i poddano analizie publikowane w polskiej prasie sprawozdania i relacje z występów gościnnych Heleny Modrzejewskiej w teatrze polskim w latach 1867–1903. Znaczną część materiałów badawczych stanowią prasowe reakcje na występy aktorki po 1879, już jako gwiazdy teatru amerykańskiego. Autorka charakteryzuje zakres tematyczny artykułów i recenzji, analizuje ich leksykę, uwydatnia dominujące oceny, a także różnice między zainteresowaniami recenzentów i czytelników z różnych miast. Uwzględnia również materiały informacyjne, współtworzące publiczny wizerunek Modrzejewskiej jako gwiazdy, oraz wybrane materiały reklamowe, w których wykorzystywano ten wizerunek. Komentuje ponadto artykuły w polskiej prasie relacjonujące zagraniczne sukcesy aktorki, wierszowane utwory przekazujące wrażenia z występów oraz ilustracje, którymi uzupełniano teksty. Podkreśla, że chociaż ta bardzo obfita recepcja stanowi jeden z ważnych elementów tworzących legendę Modrzejewskiej jako najwybitniejszej polskiej aktorki i doskonałej odtwórczyni ról szekspirowskich, to wiele tekstów można uznać za cenne źródło poznania ulotnej sztuki aktorskiej. Artykuł jest bogato ilustrowany i zawiera aneks z kompletnym spisem recenzji i artykułów poświęconych występom gościnnym Modrzejewskiej.
    This article presents and analyzes the reports and accounts published in the Polish press on Helena Modrzejewska's (Modjeska) guest performances in the Polish theater in the years 1867–1903. A significant part of the research materials are press reactions to the actress's appearances after 1879, already as a star of the American theater. The author characterizes the thematic range of the articles and reviews, analyzes their lexis, highlights the dominant assessments, as well as the differences between the focus of reviewers and readers from various cities. She also considers the news and brief sensational informations that contributed to the public image of Modjeska as a star, as well as selected publicity items that exploited this image. In addition, she comments on articles in the Polish press reporting on the actress's foreign successes, rhyming pieces conveying impressions of her performances, and the illustrations with which the texts were accompanied. She points out that although this extensive reception is crucial in creating Modjeska's legend and reputation as the most excellent Polish actress and Shakespearean performer, many of the analyzed texts provide valuable insights into the transient art of acting. The article is richly illustrated and supplemented with an appendix containing a comprehensive list of reviews and articles focused on Modrzejewska's guest appearances.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2009, 58, 3/4; 152-222
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metateatralne finały Ibsena
    Ibsen’s Metatheatrical Finales
    Autorzy:
    Partyga, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520108.pdf
    Data publikacji:
    2016-09-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Henrik Ibsen
    metateatr
    historia dramatu 1800-1900
    dialektyka paradoksu
    Soren Kierkegaard
    metatheater
    drama history 1800-1900
    dialectics of paradox
    Opis:
    W artykule podjęta została próba interpretacji porównawczej finałów trzech sztuk Ibsena Rosmersholmu (1886), Heddy Gabler (1890) i Budowniczego Solnessa (1892). Metateatralne techniki wykorzystane przez autora w tych trzech scenach finałowych służą problematyzacji sytuacji nascenicznych widzów i widowni teatralnej oraz różnych strategii odbiorczych. Śmierć bohaterów dramatycznych zostaje ukazana w metateatralnej ramie skonstruowanej w każdym tekście trochę inaczej. Metateatralne zabiegi dopełniają się, by uwypuklić siłę percepcyjnych schematów, zademonstrować sposób ich działania, podsunąć możliwości ich podważenia. Ibsen nie stara się jednak uprzywilejować żadnej strategii odbioru, zachęcając w ten sposób widza, by wziął osobistą odpowiedzialność za sens tego, co widzi. We wszystkich omawianych sztukach scena teatru w teatrze staje się także miejscem egzystencjalnego powtórzenia. Dlatego do analizy i interpretacji wprowadzona została Kierkegaardowska koncepcja powtórzenia, która pozwala spojrzeć na teatr jako na miejsce potęgowania świadomości. Ibsenowskie motywy metateatralne wzmacniają tę funkcję teatru, a jednocześnie pomagają  zrozumieć, że zarówno sens teatralnego dzieła czy wydarzenia, jak i proces jego odbioru są uwikłane w Kierkegaardowską dialektykę paradoksu.
    This article brings a comparative reading of the finales of three dramas by Henrik Ibsen: Rosmersholm (1886), Hedda Gabler (1890), and The Master Builder (1892). The metatheatrical techniques used by the dramatist in these three final scenes serve to problematize the situation of the onstage spectators and the theatrical audience with their varied interpretative strategies. Death of the characters is presented in a metatheatrical frame that is constructed a little differently in each drama. The metatheatrical devices complement one another in order to underscore the power of perceptual schemas, to demonstrate the way they operate, and to suggest ways of undermining them. Ibsen does not, however, try to favour one interpretative strategy over any other; he encourages the audiences to take personal responsibility for the meaning of what they see. In all the plays under discussion, the scene of a play within a play involves an instance of repetition. For this reason, the proposed reading makes use of Kierkegaard’s concept of repetition, which enables one to comprehend the theatre as a place of expanding consciousness. Ibsen’s metatheatrical motifs reinforce this function of theatre, yet they also help us understand that both the meaning of a theatrical work or event and the process of its reception involve Kierkegaard’s dialectics of paradox.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 117-134
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teatr na Wileńskiej 1824–1832
    The Theatre on Wileńska Street, 1824–1832
    Autorzy:
    Jędrychowski, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520650.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-15
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Polish theater 1800-1900
    theater history
    Vilnus
    Juliusz Słowacki
    teatr polski 1800-1900
    historia teatru
    Opis:
    Artykuł przedstawia historie teatru w Wilnie w latach 1824–1832, kiedy na widowni zasiadał Juliusz Słowacki. Opisano budynek, jego lokalizację i próby zarządzania teatrem. Rywalizacja i kłótnie między aktorami przez wiele lat uniemożliwiały sprawne zarządzanie teatrem, mimo że od 1823 roku istniał dokument Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru. Problemy związane z organizacją sezonów miały swoje źródło także w niespłaconym długu byłego przedsiębiorcy teatralnego Macieja Każyńskiego. Ze względu na stan pierwotnego budynku postanowiono przenieść scenę do ratusza.
    This article presents episodes from the history of the theater building, its location and attempts at organising theater management in Vilnius in 1824–1832, a time when the poet Juliusz Słowacki was known to sit in the audience. Rivalry and feuds between the actors prohibited instituting an effective theater management for many years, even though Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru [“A Project of Organising the Vilnius Theater”] had been in place since 1823. Some complications relating to the organisation of theater seasons in Vilnius had their origins in the unpaid debt of a former theater entrepreneur, Maciej Każyński. Due to the state of disrepair of the original building, it was decided to move the stage to the city hall.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 29-42
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiedeński debiut Bogumiła Dawisona
    Bogumił Dawisons Vienna debut
    Autorzy:
    Misiołek, Edmund
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431884.pdf
    Data publikacji:
    1968-06-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Bogumił Dawison
    Burgtheater
    aktorzy polscy 1800-1900
    kulturowa mobilność
    historia teatru
    Polish actors 1800-1900
    cultural mobility
    theater history
    Opis:
    Artykuł dotyczy okoliczności angażu Bogumiła Dawisona (1818–1872) do Burgtheater w Wiedniu w 1849 roku, w końcowym okresie dyrekcji Franza Ignaza Holbeina. Dawison zjawił się w Wiedniu po sukcesach w Hamburgu (1847-1848), ponieważ Holbein wiązał z nim nadzieje na odmłodzenie zespołu i podniesienie poziomu repertuaru. W artykule przywołano opinie recenzentów na temat sześciu przedstawień, w których wystąpił Dawison w październiku 1849 (Melesville’a, Shakespeare’a, Gutzkowa, Laubego, Birch-Pfeiffer i Premaraya). Omówiono także przeszkody, które utrudniały podpisanie kontraktu: z jednej strony wysokie oczekiwania finansowe Dawisona, z drugiej – policyjny raport Weldena, przedstawiający aktora jako osobę pobudzającą publiczność do niebezpiecznej aktywności politycznej. Przytoczono i skomentowano zachowaną w archiwach korespondencję dotyczącą tego raportu. Skorygowano także niektóre dotychczasowe ustalenia na temat pierwszego wiedeńskiego kontraktu, który Dawison podpisał po tych występach, na początku listopada 1849.
    This article discusses Bogumił Dawison's (1818–1872) engagement at the Vienna Burgtheater in 1849, toward the end of Franz Ignaz Holbein's tenure as director. Dawison had previously enjoyed success in Hamburg (1847–1848), and Holbein pinned his hopes on him to rejuvenate the company and raise the level of the repertoire. The article presents reviewers' critiques of Dawison's performances in six productions during October 1849, including plays by Melesville, Shakespeare, Gutzkow, Laube, Birch-Pfeiffer, and Premaray. It also discusses the obstacles that obstructed the signing of the contract: on the one hand, Dawison's high financial expectations, and on the other, Welden's police report portraying the actor as inciting the public to engage in dangerous political activity. Correspondence preserved in the archives that pertained to this report is cited and analyzed. In addition, certain previous findings regarding Dawison's first Viennese contract, signed in early November 1849, are revised.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 1968, 17, 2; 131-144
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metateatralne elementy dramatów Witkacego
    Metatheatrical Elements in Witkacys Dramas
    Autorzy:
    Pawlak, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520121.pdf
    Data publikacji:
    2016-09-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Witkacy
    Stanisław Ignacy Witkiewicz
    dramat polski 1900-1945
    metateatr
    teoria czystej formy
    Polish drama 1900-1945
    metatheater
    theory of pure form
    Opis:
    Podążając śladem Alfa Sjöberga i Krystyny Ruty-Rutkowskiej, autor artykułu przygląda się elementom metateatralnym w sztukach Stanisława Ignacego Witkiewicza i podaje w wątpliwość twierdzenie Jana Błońskiego, jakoby nieodłączną cechą bohaterów sztuk Czystej Formy była świadomość roli. Autor analizuje autokomentarze i rozważania bohaterów Onych i Matki na temat egzystencjalnego statusu ich samych i świata, w którym żyją. Wydaje się, że próby ucieczki od nieeuklidesowych czasoprzestrzeni podejmowane przez bohaterów Kurki wodnej i Mątwy są zabiegiem metateatralnym, ale współistnienie żywych i umarłych oraz jawy i snu – nie. Za elementy metateatralne można uznać wprowadzanie postaci spoza sceny, mówione wskazówki sceniczne czy wykorzystanie jako elementów scenografii stołów lub sztandarów przywodzących na myśl średniowieczne sztandary dworskie. Witkacy wielokrotnie sięga po motywy theatrum mundi i teatru w teatrze, a w konstrukcji swoich sztuk odważnie stosuje staroświeckie partes minores. Dobrymi przykładami mogą być: Maciej Korbowa i Bellatrix, Nowe Wyzwolenie, Tumor Mózgowicz. Drugi Czeladnik w Szewcach okazuje się medium intertekstualnym, a ostrzeżenie przed bioinżynierią to centralny motyw Bezimiennego dzieła i Gyubala Wahazara. Kiedy bohaterowie Witkacego uzurpują sobie władzę nad autorem tekstu, którego są częścią, czytelnicy i widzowie stają przed poważnym dylematem hermeneutycznym.
    Following in the footsteps of Alf Sjöberg and Krystyna Ruta-Rutkowska, the author of the article finds metatheatrical elements in the plays by Stanisław Ignacy Witkiewicz and by doing so casts doubt on the assertion made by Jan Błoński that it is inherent for characters of the Pure Form plays to be aware of their role playing. The article examines auto-commentaries and musings of the characters in Oni (They) and Matka (The Mother) on the existential status of themselves and the world they inhabit. It seems that the attempts to escape their non-Euclidean spacetimes by the characters of Kurka wodna (The Water Hen) and Mątwa (The Cuttlefish) are a metatheatrical device, whereas the co-existence of the living and the dead and of reality and dream are not. Introduction of off-stage personages, spoken stage directions, or the use of tables or banners bringing to mind medieval mansion banners as parts of stage setting can be considered metatheatrical elements. Witkacy uses the motifs of theatrum mundi and a play within a play on numerous occasions, and he bravely applies the old-fashioned partes minores in the construction of his plays. The following may serve as good examples: Maciej Korbowa i Bellatrix (Maciej Korbowa and Bellatrix), Nowe Wyzwolenie (The New Deliverance), Tumor Mózgowicz (Tumor Brainiowicz). The Second Apprentice in Szewcy (The Cobblers) turns out to be an intertextual medium, and Bezimienne dzieło (The Anonymous Work) is a warning against bioengineering, being a central motif of Gyubal Wahazar as well. When Witkacy’s characters usurp the power of the author of the text whose part they are, the readers and audiences are faced with a serious hermeneutic dilemma.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 169-178
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mińkowce: Podolski «Hamlet» i święto dożynek
    Mińkowce: A Podolian «Hamlet» and Harvest Feasts
    Autorzy:
    Komorowski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520649.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-15
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    historia teatru
    teatr polski 1800-1900
    obrzędy dworskie
    theater history
    Polish theater 1800-1900
    court festivals
    Opis:
    Mińkowice, miasteczko na dalekim Podolu, zapisało się w historii polskiego teatru jako miejsce, w którym w 1805 roku ukazało się pierwsze polskie wydanie Hamleta Shakespeare’a w przekładzie Jana Nepomucena Kamieńskiego na podstawie adaptacji Friedricha Ludwiga Schrödera. Od 1790 Mińkowice wraz z rozległym majątkiem ziemskim liczącym 20 wsi były własnością Ignacego Ścibora Marchockiego. Właściciel majątku nie uznał rozbiorów Polski i po 1795 utworzył własne „państwo mińkowickie”, silnie podkreślając jego niezależność od Rosji; wyznaczył nawet własne granice. Zniósł pańszczyznę i ustanowił prawa w duchu oświecenia; założył szkołę, drukarnię i „Akademię Muzykalną”. Jednocześnie Marchocki eksponował swoją władzę i rolę „obrońcy ludu”, ustanawiając ekstrawaganckie ceremonie, przez co zyskał opinię oryginała, a nawet szaleńca. W rzeczywistości, podobnie jak w przypadku Hamleta, był to prawdopodobnie sposób Marchockiego na ukrycie swoich prawdziwych intencji przed rosyjskimi urzędnikami cywilnymi i sąsiadami niechętnymi reformom społecznym. Marchocki ustanowił w swoich dobrach ziemskich dwie uroczystości „państwowe” – Nowy Rok i dożynki, które odbywały się 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. To ostatnie było świętem religijnym połączonym z wielkim, całodziennym widowiskiem, które Marchocki przez trzydzieści kolejnych lat organizował według coraz bardziej skomplikowanego scenariusza. Z biegiem lat podstawowy schemat (procesja po mszy, uczta przed plenerowym ołtarzem, symboliczna orka, apoteoza bogini żniw) stawał się coraz bardziej rozbudowany. Wykorzystywane były elementy okolicznościowej architektury i scenografii, tworzono specjalne kostiumy i rekwizyty. Hołd złożony spersonifikowanej bogini żniw był ostatnią częścią święta. Naoczni świadkowie zaczęli nazywać spersonifikowaną boginię rzymskim imieniem Cerery, co ściągnęło na Marchockiego absurdalne oskarżenia o pogaństwo i bałwochwalstwo, które jednak nie skłoniły go do ustąpienia i do końca życia organizował te niezwykłe uroczystości.
    Mińkowce, a town in the far-away Podolia, became a part of history of the Polish theater as the place where the first Polish edition of Shakespeare’s Hamlet, as translated by Jan Nepomucen Kamieński based on Friedrich Ludwig Schröder’s adaptation, was published in 1805. Since 1790, Mińkowice, along with an expansive landed estate of 20 villages, had been owned by Ignacy Ścibor Marchocki. The estate owner chose not to acknowledge the partitions of Poland and established his own “Mińkowice state” sometime after 1795, strongly emphasising its independence from the Russian Empire; he even set up his own boundary markers. He released his peasants from the bond of personal serfdom and laid down laws in the spirit of the Enlightenment; he founded a school, printer, and “music academy.” At the same time, Marchocki flaunted his power and role of “the protector of the people” with extravagant ceremonies, which earned him the reputation of an eccentric or even madman. In reality, just like in Hamlet’s case, it was probably Marchocki’s way of concealing his real intentions from Russian civil officers and neighbours disapproving of social reform. Marchocki established two “state” holidays in his landed estate, the New Year and harvest festival, which was held on 15 August, on the Feast of St Mary the Virgin. The latter was a religious feast combined with a grand, all-day-long spectacle put on by Marchocki for 30 consecutive years according to an increasingly complex and theatrical scenario. As years went by, the basic scheme (a procession after the Mass, a feast in front of an outdoor altar, symbolic ploughing, an apotheosis of the goddess of harvest) became more and more elaborate. Pieces of occasional architecture and stage set, special costumes, and props appeared. A tribute to a personified goddess of harvest was the final and part of the feast. Eyewitnesses started calling the personified goddess by the Roman name of Ceres, which brought onto Marchocki absurd accusations of paganism and idolatry, which, however, did not make him budge, as he kept organising the unusual celebrations until the end of his life.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 5-28
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dorota Jarząbek-Wasyl, Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.1
    Autorzy:
    Raszewska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083674.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    historia teatru
    teatr polski 1800-1900
    próba teatralna
    Theater history
    Polish theater 1800-1900
    theater rehearsal
    Opis:
    Recenzja książki Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku Doroty Jarząbek Wasyl, stanowiącej jej rozprawę habilitacyjną (Kraków, 2016).  Autorka monografii, na podstawie imponującej kwerendy, przedstawia wszystkie aspekty pracy teatru, wszystko to, co dzieje się za kurtyną. Bada zarówno dokumenty urzędowe (ogłoszenia, księgi zarządzeń, dzienniki pracy), jak i pamiętniki, listy, relacje prasowe (początek "reportaży zza kulis" czy "z pracowni artysty"). Ze znanych historykom teatru materiałów korzysta w inny sposób: nie służą one do analizy przedstawienia, lecz do opisu procesu jego powstawania. Przedstawia świat postaci dziś już nieistniejących (jak teatralni kopiści, woźni) i pojęcia dzisiejszym ludziom teatru nieznane ("rola" rozumiana jako wypis z egzemplarza tylko swojego tekstu). Poznajemy topografię, architekturę zascenia (jakże mniej efektowną od tej dla publiczności), obyczaje, wreszcie – problemy z kostiumami, szminkami, koleżankami i przesądami. Obserwujemy proces powstawania ról, ich zmianę w przebiegu lat. To książka o prawdziwym labiryncie zwanym teatrem, labiryncie dla zwykłych widzów niedostępnym.
    A review of Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim w XIX wieku [Backstage: The Birth of Performance in the Polish Theatre of the 19th Century] by Dorota Jarząbek-Wasyl, based on her habilitation thesis (Kraków, 2016). The author of the book, on the basis of the impressive library research, presents all aspects of the theatre’s workings, all that happens behind the curtain. She studies official documents (announcements, books of ordinances and orders, work logs) as well as memoirs, letters, and press reports (from an era when “behind-the-scenes” and “inside-the-artist’s-studio” reportages just started becoming popular). Jarząbek-Wasyl uses materials known to theatre historians in a new way: they are not employed for analysing a performance but for describing the process of its production. The author presents a world of personages that no longer exist (such as the theatre copyist, or woźny [assistant house manager]) and notions unknown for today’s theatre-goers (rola [role, part] understood as the actor’s part of the script). The readers get to know the backstage area, its topography and architecture (so much less interesting for the audience than the stage), theatre customs, and finally, problems with costumes, grease paints, fellow actresses, and prejudices. We get a chance to see the process of creating a role and how it changes over the years. This is a book about a veritable maze of the theatre, a maze inaccessible to most viewers.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 308-316
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Wiersz o sztuce aktorskiej» Ludwika Osińskiego w świetle teorii pedagogicznych
    «Wiersz o Sztuce Aktorskiej» (A Poem on the Art of Acting) by Ludwik Osiński in the Light of Pedagogical Theories
    Autorzy:
    Buczek, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519836.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    teatr polski 1800-1900
    historia teatru
    historia pedagogiki
    historia edukacji
    Polish theater 1800-1900
    theater history
    pedagogy history
    education history
    Opis:
    Wiosną 1803 roku periodyk Nowy Pamiętnik Warszawski opublikował "Wiersz o sztuce aktorskiej ofiarowany aktorce zaczynającej" napisany przez Ludwika Osińskiego. Poemat ten był dedykowany Rozalii Bogusławskiej, córce dyrektora Teatru Narodowego Wojciecha Bogusławskiego. Rozalia zadebiutowała na scenie rok wcześniej, a później wyszła za mąż za autora wiersza. Omawiany utwór nie jest, jak sugeruje tytuł, adresowany tylko do początkujących aktorów. Widać w nim gruntowną wiedzę z zakresu pedagogiki ogólnej, edukacji i dydaktyki, którą Ludwik Osiński dysponował dzięki swojemu wykształceniu i zawodowi. Uczył się w kolegium pijarskim, pracował jako guwerner i nauczyciel; wraz z Konstantym Wolskim prowadził też szkołę z internatem dla chłopców, znał więc dobrze teorie pedagogiczne Jana Amosa Komeńskiego, François Fénelona, Johna Locke'a i Jean-Jacques'a Rousseau. Znalazły one odbicie w omawianym wierszu, który odnosi się do kwestii szerszych niż tylko pedagogika zawodu aktora.
    In the spring of 1803, the periodical Nowy Pamiętnik Warszawski published “Wiersz o sztuce aktorskiej ofiarowany aktorce zaczynającej” (‘A Poem on the Art of Acting Offered to A Debuting Actress’) composed by Ludwik Osiński. It was dedicated to Rozalia Bogusławska, a daughter of the managing director of the National Theatre, Wojciech Bogusławski. Rozalia debuted on stage a year earlier, and later on, married the author of the poem. The poem is not, as the title might suggest, addressed just to beginners. It shows thorough knowledge of general pedagogy, education and didactics, which Ludwik Osiński possessed by virtue of his education and profession. He had been educated at a Piarist divinity school, worked as a tutor and teacher; he also ran, in co-operation with Konstanty Wolski, a boarding school for boys, so he was well-versed in the pedagogical theories by John Amos Comenius, François Fénelon, John Locke and Jean-Jacques Rousseau. He deployed them in the poem he composed, which referred to matters broader than just pedagogy of the acting profession. 
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 97-113
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Wymawia się Szekspir»: Mistrzowi Williamowi w czterechsetną zgonu jego rocznicę
    ‘It Is Pronounced Shek-speer’: For Master William on the Quadricentennial of His Demise
    Autorzy:
    Komorowski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520056.pdf
    Data publikacji:
    2016-09-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    William Shakespeare
    Wojciech Bogusławski
    przekład
    recepcja Shakespeare'a
    teatr polski 1700-1800
    teatr polski 1800-1900
    translation
    reception of Shakespeare
    Polish theater 1700–1800
    Polish theater 1800-1900
    Opis:
    Wojciech Bogusławski poprzedził pierwodruk swojego przekładu Hamleta, umieszczonego w czwartym tomie Dzieł dramatycznych, przedmową zatytułowaną „Shakespeare", w której w przypisie zdradził: „Wymawia się Szekspir". W ciągu prawie stu lat pisownia nazwiska dramaturga ze Stratfordu w Polsce wahała się między tymi dwoma skrajnościami: „Shakespeare" lub starsza wersja „Shakespear" z jednej strony i jakaś forma polskiego zapisu fonetycznego, najbardziej rozpowszechniona – i w końcu zwycięska – „Szekspir" z drugiej. Pomiędzy tymi biegunami w latach 1765–1849 pojawiło się w polskich drukach i rękopisach co najmniej 40 (słownie czterdzieści) wariantów zapisu, angielskich, niby-angielskich, bardziej lub mniej fonetycznych i na różne sposoby hybrydowych. Większość wariantów to próby autorów i redaktorów zapisania lub „oswojenia” nazwiska autora Hamleta w języku polskim. Zawarta w artykule lista, publikowana w tej formie po raz pierwszy, jest ułożona chronologicznie. Każdy przypadek pierwszego użycia jest cytowany i opatrzony zwięzłym komentarzem. Lista jest jednak potencjalnie niekompletna, ponieważ odnalezienie kolejnych wersji nie jest wykluczone.
    Wojciech Bogusławski prefaced the first publication of his translation of Hamlet, included in volume four of his Dzieła dramatyczne (Dramatic Works), with an introduction titled “Shakespeare,” where he volunteered in a footnote: “It is pronounced Szekspir [Shek-speer].” Within the period of almost one hundred years, the spelling of the Stratford playwright’s name in Poland vacillated between these two extremes: “Shakespeare,” or the older version of “Shakespear,” on the one hand, and some form of Polish phonetic spelling, the most widespread—and at the end, prevalent—being “Szekspir,” on the other. Polish prints and manuscripts from 1765–1849 contain at least forty spelling variants ranging from English and pseudo-English to more or less phonetic versions, with numerous hybrid solutions in between. Most of the variants are attempts by Polish authors and editors at making the name of Hamlet’s author more familiar in Polish. The present list, published as such for the first time, is arranged chronologically. Each instance of the first usage is quoted and a succinct commentary is supplied.  The list is potentially incomplete, however, since other versions might crop up in future research. 
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 5-24
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies