Jakiego «Sokratesa» nie wystawili Lenartowiczowi aktorzy warszawscy w 1884 roku?

„Poemat dramatyczny” Teofila Lenartowicza Sędziowie ateńscy (1895), wydany dopiero po śmierci autora, nie tylko powstawał przez kilka lat, lecz także był prawdopodobnie kilka razy pisany od nowa pod różnymi tytułami (m.in. Sokrates). Z niektórych jego wersji zachowały się drukowane fragmenty, inne pozostały w rękopisach. Jedną z redakcji wcześniejszych, nietożsamą z tekstem wydanym na podstawie ostatniego autografu, była wersja przygotowana dla teatru w 1884 roku. Powody rezygnacji z wystawienia nie są dokładnie znane. Egzemplarz odebrany z teatru zachował się w stanie mocno niekompletnym (obejmuje tylko jeden z pięciu aktów), ale tekst dramatu w nim zapisany pokrywa się z innym odpisem, na którego podstawie w artykule podjęto próbę rekonstrukcji projektowanego przez autora przedstawienia. Zwrócono uwagę na projekty scenograficzne, chwyty metateatralne, niestabilny porządek aktów oraz relację słowa i gestu. Podkreślono też całkowitą odmienność zarówno teatralnego projektu, jak i dramatycznego tekstu od wersji znanej z pośmiertnego wydania.

Teofil Lenartowicz’s “dramatic poem” Sędziowie ateńscy (The Judges of Athens, 1895), eventually published after his death, not only took several years to write, but was also probably rewritten from scratch a number of times, under different titles (including Socrates). Some versions have survived in printed excerpts, others in manuscripts. One of the early redactions, different from the published text based on the last autograph, was the theater version prepared in 1884. The piece was not staged, for reasons that remain unclear. The copy retrieved from the theater is presently highly incomplete (with only one of five acts extant), but its text coincides with another surviving copy; based on the latter, the present article attempts a reconstruction of the performance, as designed by Lenartowicz. Attention has been paid to the stage design, metatheatrical devices, the unstable arrangement of the acts, and the relationship between word and gesture. The article also emphasises that both the theater project and the dramatic text differ strongly from the posthumously published version of the play.