Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "symptoms" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-12 z 12
Tytuł:
Respiratory symptoms of exposure to substances in the workplace among dental laboratory technicians
Autorzy:
Stoeva, Iliyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082668.pdf
Data publikacji:
2021-04-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
dust
respiratory symptoms
acrylic resins
daily exposure
atopic disorder
dental technicians
Opis:
Background: As dental technicians are exposed to a variety of airborne chemicals that can act as irritants and sensitizers, and may give rise to work-related respiratory symptoms, the aim of this study was to estimate the prevalence of respiratory symptoms of exposure to substances in the workplace and associated risk factors in dental laboratory technicians. Material and Methods: A cross-sectional study was performed among 539 dental technicians in the Plovdiv region using a self-report questionnaire. A multiple logistic regression analysis was performed in order to investigate the relationship between sex, work experience, daily exposure to chemicals from the dental environment, and a history of atopic disorder with work-related respiratory symptoms. Results: A total of 539 dental technicians completed the questionnaire. The prevalence of self-reported work-related respiratory symptoms was 26.2%. Based on logistic regression, the most significant factors associated with work-related respiratory symptoms were daily exposure of >8 h (OR = 5.83, 95% CI: 1.96–17.34) and the lack of a ventilation system (OR = 4.26, 95% CI: 2.39–7.58). Dental technicians with work experience of <5 years more often reported work-related respiratory symptoms (OR = 1.83, 95% CI: 1.14–3.44) compared to those with long-term exposure of >20 years. A personal history of asthma (OR = 3.74, 95% CI: 1.39–10.07), allergic rhinoconjunctivitis (OR = 2.10, 95% CI: 1.29–3.41) and atopic dermatitis (OR = 2.32, 95% CI: 1.23–4.38) was also associated with work-related respiratory symptoms. Conclusions: The findings of this study suggest that work-related respiratory symptoms are frequent among dental technicians and occur early in their career. A more comprehensive study should be conducted throughout the country in order to estimate the prevalence, and to establish effective programs and techniques of preventing work-related respiratory symptoms in dental technicians. Med Pr. 2021;72(2):105–11
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 2; 105-111
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Objawy i zespoły neurologiczne u kierowców pojazdów komunikacji miejskiej
Neurological symptoms and syndromes in municipal transport drivers
Autorzy:
Sińczuk-Walczak, Halina
Siedlecka, Jadwiga
Szymczak, Wiesław
Gadzicka, Elżbieta
Walczak, Agata
Kowalczyk, Grażyna
Dania, Marta
Bortkiewicz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165352.pdf
Data publikacji:
2015-07-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
objawy neurologiczne
bóle głowy
zespoły lędźwiowo-krzyżowe
środowisko pracy
kierowcy autobusów miejskich
neurological symptoms
headache
chronic lumbosacral syndromes
work environment
municipal bus drivers
Opis:
Wstęp Sposób wykonywania pracy przez kierowców transportu publicznego powoduje obciążenia związane z wymuszoną pozycją ciała, stresem, zmianowością pracy, wibracją, hałasem i narażeniem na czynniki chemiczne. Celem podjętych badań było rozpoznanie stanu układu nerwowego (UN) kierowców komunikacji miejskiej. Materiał i metody Badaniami objęto 42 mężczyzn w średnim wieku: 43,4 roku (odchylenie standardowe (standard deviation – SD): 8,3), zatrudnionych w miejskim przedsiębiorstwie komunikacyjnym na stanowiskach kierowców autobusów. Okres zatrudnienia badanych wynosił średnio 11,8 lat (SD: 8,6). Ocenę stanu UN przeprowadzono na podstawie klinicznego badania neurologicznego. Wyniki W obrazie klinicznym dominował przewlekły zespół korzeniowy lędźwiowo-krzyżowy, stwierdzony u 54,8% badanych. Wykazano istotną zależność między częstością występowania zespołów lędźwiowo-krzyżowych a stażem pracy w charakterze kierowcy (p = 0,032). Istotnie większa zależność dotyczyła kierowców ze stażem zatrudnienia 11–15 lat (90,9%) w porównaniu z pozostałymi grupami wiekowymi. Zaburzenia czynnościowe UN charakteryzowały się stanami wzmożonej pobudliwości emocjonalnej (47,6%), zaburzeniami snu objawiającymi się nadmierną sennością (33,3%) lub bezsennością (28,6%) oraz bólami głowy (31%) z przewagą bólów głowy typu napięciowego. Objawy nadmiernej senności w ciągu dnia w istotny sposób (p = 0,038) zależały od wieku badanych. Wnioski Stwierdzone zaburzenia w układzie nerwowym wskazują na potrzebę podjęcia profilaktycznych działań specyficznych dla grupy zawodowej kierowców autobusów. Med. Pr. 2015;66(3):333–341
Background The way the municipal transport drivers perform their job contributes to varied burdens linked with the body posture at work, stress, shift work, vibration, noise and exposure to chemical agents. The aim of the study was to assess the condition of the nervous system (NS) in municipal transport drivers. Material and Methods The study covered 42 men, aged 43.4 years (standard deviation (SD): 8.3), employed as bus drivers in the municipal transport enterprise. The duration of employment was 11.8 years on average (SD: 8.6). The condition of the nervous system was assessed on the basis of clinical neurological examinations. Results Chronic lumbosacral syndrome was found in 54.8% of the subjects. A significant relationship between the incidence of lumbosacral syndrome and the duration of employment (p = 0.032) was observed; significantly higher in drivers employed for 11–15 years (90.9%) in comparison to the remaining groups. Nervous system functional disorders were niejedcharacterized by the increased emotional irritability (47.6%), sleep disorders manifested by excessive sleepiness (33.3%) or insomnia (28.6%) and headaches (3%), mostly tension headaches. Excessive daytime sleepiness was significantly age-dependent (p = 0.038). Conclusions The evidenced NS disorders indicate the need to undertake preventive measures tailored for the occupational group of bus drivers. Med Pr 2015;66(3):333–341
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 3; 333-341
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Work-related symptoms among workers exposed to black tea dust
Objawy związane z pracą u pracowników eksponowanych na pył czarnej herbaty
Autorzy:
Lipińska-Ojrzanowska, Agnieszka
Wiszniewska, Marta
Tymoszuk, Diana
Pałczyński, Cezary
Walusiak-Skorupa, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165413.pdf
Data publikacji:
2014-12-19
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
alergia zawodowa
pył czarnej herbaty
uczulenie na pleśnie
mikrobiologiczne zanieczyszczenie herbaty
objawy związane z pracą
occupational allergy
black tea dust
sensitization to moulds
microbial contamination of tea
work-related symptoms
Opis:
Background: Tea may be classified as unfermented green, semi-fermented oolong and fermented black. All of these types are derived from Camellia sinensis, the Tea Plant, which contains the low molecular weight (LMW) agent Epigallocatechin gallate (EGCg), probably responsible for allergic reactions. The aim of our study was to asses the work-related allergic symptoms and IgE-mediated sensitivity among black tea packers. Material and Methods: Study groups comprised 26 black tea packers (group 1) and 20 office workers (group 2). A questionnaire, skin prick tests (SPTs) to common allergens and black tea, evaluation of specific IgE (asIgE) to Camellia sinensis and moulds, pre- and post-work-shift spirometry were performed. Results: At least 1 symptom suggesting allergic disease was reported by 85% of the tea packers and 60% of the office workers. The most frequent positive results of SPTs were obtained with moulds (8%). A small decline in FEV1 (forced expiratory volume in 1 s) after the work shift was observed among tea packers sensitized to moulds. Conclusions: Although specific sensitization to black tea was not observed in our study groups, cough and skin symptoms were significantly more frequently among the tea packers than in office workers. The irritant impact on the airways and the skin of tea dust and/or sensitization to moulds contaminating tea leaves are being suspected. Med Pr 2015;66(1):11–15
Wstęp: Herbatę można sklasyfikować jako niesfermentowaną zieloną, częściowo sfermentowaną oolong i w pełni sfermentowaną czarną. Wszystkie wymienione typy herbaty otrzymuje się z rośliny Camellia sinensis, która zawiera czynnik o małej masie cząsteczkowej – galusan epigalokatechiny (Epigallocatechin gallate – EGCg) o potencjale alergizującym. Celem badania było scharakteryzowanie związanych z pracą objawów sugerujących schorzenia alergiczne oraz ocena statusu immunologicznego pakowaczy czarnej herbaty. Materiał i metody: Zbadano 26 pakowaczy czarnej herbaty (grupa 1) oraz 20 pracowników biurowych (grupa 2). U wszystkich badanych przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące objawów oraz punktowe testy skórne (skin prick tests – SPTs) z alergenami pospolitymi i czarną herbatą, oznaczono poziom swoistych przeciwciał w klasie IgE dla rośliny Camellia sinensis i pleśni oraz wykonano badanie spirometryczne przed zakończeniem i po zakończeniu zmiany roboczej. Wyniki: Występowanie co najmniej 1 objawu sugerującego alergię zgłosiło 85% pakowaczy herbaty i 60% pracowników biurowych. Najczęściej obserwowanym uczuleniem w wynikach punktowych testów skórnych wśród pakowaczy herbaty było uczulenie na pleśnie (8%). U tych pracowników obserwowano także spadek natężonej 1-sekundowej objętości wydechowej (FEV1 – forced expiratory volume in 1 s) po zakończeniu zmiany roboczej w stosunku do wartości wyjściowych. Wnioski: Kaszel i objawy skórne zdecydowanie częściej występowały u pakowaczy herbaty niż u pracowników biurowych, chociaż w żadnej z badanych grup nie wykazano uczulenia na alergeny czarnej herbaty. Nie można jednak wykluczyć drażniącego działania pyłu herbacianego na drogi oddechowe i skórę oraz uczulenia na grzyby pleśniowe zanieczyszczające liście herbaty. Med. Pr. 2015;66(1):11–15
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 1; 11-15
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ stresu i intensywności rozmów przez telefon komórkowy na stan zdrowia i dolegliwości subiektywne pracowników sieci GSM
Effect of stress and intesity of mobile phone using on the health and subjective symptoms in GSM workers
Autorzy:
Szyjkowska, Agata
Gadzicka, Elżbieta
Szymczak, Wiesław
Bortkiewicz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164055.pdf
Data publikacji:
2017-07-26
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
stres zawodowy
telefony komórkowe
stres ogólny
dolegliwości subiektywne
pole elektromagnetyczne
bóle głowy
occupational stress
mobile phones
general stress
subjective symptoms
electromagnetic field
headache
Opis:
Wstęp Dotąd nie opublikowano danych dotyczących skutków zdrowotnych, jakie mogą być efektem synergistycznego działania pól elektromagnetycznych (PEM) i stresu. Poznanie mechanizmów ich jednoczesnego działania pozwoli na przygotowanie odpowiednich procedur, które zminimalizują niekorzystne skutki zdrowotne występujące u osób zawodowo używających telefonów komórkowych. Materiał i metody U 600 losowo wybranych osób przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące stanu zdrowia i częstości występowania dolegliwości subiektywnych związanych z korzystaniem z telefonów komórkowych. Wśród respondentów było 208 pracowników sieci GSM, do których skierowano ankietę dotyczącą oceny poziomu stresu ogólnego (Skala Spostrzeganego Stresu) oraz Kwestionariusz do Subiektywnej Oceny Pracy. Otrzymano 89 wypełnionych kwestionariuszy (odsetek zwrotu: 42,8%). Wyniki Średni wiek badanych wynosił 30,3 roku (odchylenie standardowe (standard deviation – SD) = 7,7), ich średni staż pracy z telefonem komórkowym – 4,1 roku (SD = 1,7), a poziom stresu zawodowego (według przyjętych norm) – 95,3 (SD = 19,1). Oceniając stres życiowy, najwięcej osób (62,8%) skarżyło się na częste problemy z uporaniem się z kłopotami dnia codziennego, a 57,4% miało dość częste problemy z pokierowaniem własnymi sprawami. W ocenie stresu życiowego istotnie różniły się osoby o różnym stażu pracy z telefonem komórkowym (p = 0,03), a w ocenie stresu zawodowego osoby prowadzące przez niego rozmowy o różnej długości (p = 0,05). Ryzyko bólów głowy zarówno kojarzonych (iloraz szans (odds ratio – OR) = 4,2, p = 0,008), jak i niekojarzonych (OR = 2,97, p = 0,04) z rozmowami przez telefon komórkowy – po uwzględnieniu wpływu stresu – było istotnie wyższe u osób rozmawiających przez telefon ponad 60 min dziennie niż u osób rozmawiających krócej. Wnioski Przeprowadzone badania wskazują, że oba stresory działające jednocześnie (PEM telefonu komórkowego oraz stres zawodowy i ogólny) niekorzystnie wpływają na samopoczucie pracowników i zwiększają ryzyko występowania dolegliwości subiektywnych. Med. Pr. 2017;68(5):617–628
Background There are no available data on the health consequences that may result from the synergistic effects of electromagnetic fields (EMF) and stress. Understanding the mechanisms of the simultaneous exposure will make it possible to develop procedures to minimize adverse health effects in professionals using mobile phones. Material and Methods A questionnaire survey was conducted in 600 randomly selected people to obtain data on their health status and the prevalence of subjective symptoms related to the mobile phones using. Among them, there were 208 GSM Network employees, to whom the Perceived Stress Scale and Assessment of Stress at Work Questionnaire were sent. Eighty-nine completed questionnaires were returned (response rate – 42.8%). Results The mean age of respondents was 30.3 years (standard deviation (SD) = 7.7), time of occupational use of mobile phone – 4.1 years (SD = 1.7), the level of occupational stress – 95.3 (SD = 19.1). A significant percentage of people (62.8%) complained of the frequent difficulties in coping with problems of everyday life, and 57.4% had a fairly frequent problems with managing their own affairs. Significant differences in the life stress were detected between groups with different time of phone use (p = 0.03), and in occupational stress level, significant differences were noted between the 2 groups differing in the length of the conversation (p = 0.05). The risk of headache, associated (odds ratio (OR) = 4.2, p = 0.008) or not associated (OR = 2.97, p = 0.04) with calls on mobile phone, adjusted for stress, was significantly higher in people speaking via mobile more than 60 min/day than in those talking less. Conclusions The study indicates that both stressors acting at the same time (EMF from cell phone and stress) adversely affect the well-being of workers and increase the risk of subjective symptoms. Med Pr 2017;68(5):617–628
Źródło:
Medycyna Pracy; 2017, 68, 5; 617-628
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza związku objawów okołomenopauzalnych z funkcjonowaniem zawodowym i poczuciem satysfakcji z życia – subiektywne postrzeganie zależności przez kobiety w wieku 40+
Analysis of relationships between perimenopausal symptoms and professional functioning and life satisfaction – Subjective perception of the dependence in women aged 40+
Autorzy:
Nowakowska, Iwona
Rasińska, Renata
Głowacka, Maria D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165355.pdf
Data publikacji:
2015-07-27
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
aktywność zawodowa
satysfakcja z życia
objawy klimakterium
wiek okołomenopauzalny
menopauza
satysfakcja osobista
professional activity
satisfaction of life
climacteric symptoms
perimenopausal period
menopause
Personal Satisfaction
Opis:
Wstęp W pracy przedstawiono analizę opinii kobiet w wieku okołomenopauzalnym o subiektywnie odczuwanych objawach charakterystycznych dla okresu klimakterycznego, które mają związek z funkcjonowaniem zawodowym, oraz ocenę wpływu wybranych zmiennych na występowanie i nasilenie odczuwania tych objawów i poczucie satysfakcji z życia. Materiał i metody Badaniem objęto 250 aktywnych zawodowo kobiet w wieku okołomenopauzalnym (40–57 lat) mieszkających w dużych miastach. W badaniu wykorzystano Skalę Satysfakcji z Życia (Satisfaction with Life Scale – SWLS) do oceny poczucia zadowolenia z życia oraz Indeks Kuppermana (IK) do samodzielnej ilościowej i jakościowej oceny objawów klimakteryjnych. Wykorzystano także opacowany przez prowadzących badanie kwestionariusz zawierający indeks zdefiniowanych objawów okresu okołomenopauzalnego, dzięki któremu można było przeprowadzić analizę Pareto-Lorenza. Wyniki Wyniki świadczą o statystycznie istotnej zależności między występowaniem i nasileniem objawów menopauzalnych (według IK) a miejscem pracy kobiet (p = 0,04912), opieką ginekologiczną (p = 0,00325), stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) (p = 0,01523) oraz oceną zadowolenia z życia (p = 0,0325). Po przeanalizowaniu wyników za pomocą analizy Pareto-Lorenza okazało się, że kobiety wskazały uderzenia gorąca, rozdrażnienie, obniżoną koncentrację i koordynację, zaburzenia snu oraz zwiększoną potliwość jako objawy szczególnie wpływające na efektywne funkcjonowanie zawodowe i powodujące dyskomfort. Wnioski Istnieje wyraźna, statystycznie istotna zależność między miejscem pracy kobiet, opieką ginekologiczną, stosowaniem HTZ oraz oceną satysfakcji z życia a nasileniem objawów występujących w okresie okołomenopauzalnym. Zaobserwowano zespół objawów, których obecność i nasilenie wpływają na poczucie zadowolenia z życia i ocenę funkcjonowania zawodowego. Kobiety jako objawy okresu menopauzalnego utrudniające im funkcjonowanie zawodowe najczęściej wskazują uderzenia gorąca, rozdrażnienie, obniżoną koncentrację i koordynację, zaburzenia snu oraz zwiększoną potliwość. Med. Pr. 2015;66(3):351–358
Background The aim of the study was to analyse and present the opinions of women in perimenopause on subjectively perceived symptoms characteristic of the climacteric period, and connected with their professional functioning, as well as to evaluate the effects of selected variables on the incidence and severity of these symptoms and the women’s life satisfaction. Material and Methods The study included 250 professionally active women in perimenopausal age (40–57 years). The study used the Satisfaction with Life Scale (SWLS) to evaluate life satisfaction of women and the Kupperman Index (KI) as quantitative and qualitative self-assessment of climacteric symptoms. The authors also used a questionnaire of their own design that contains an index of defined symptoms of perimenopause, which warrants the use of Pareto-Lorenz analysis. Results The obtained results prove the presence of statistically significant correlations between the occurrence and severity of menopausal symptoms and the place of enployment (p = 0.04912), gynecological care (p = 0.00325), hormone replacement therapy (HRT) (p = 0.01523) and assessment of life satisfaction (p = 0.0325). Among the symptoms particularly influencing effective professional functioning, women pointed out hot flashes, irritability, reduced concentration and coordination, sleep disturbances, and increased sweating. Conclusions There is a statistically significant correlation between the woman’s place of employment, gynecological care, HRT, the evaluation of life satisfaction and the severity of perimenopausal symptoms. A set of symptoms whose presence and severity influence the sense of life satisfaction and evaluation of professional functioning was observed. Among the most frequently reported symptoms that exert an adverse effect on professional functioning of women are: hot flushes, irritability, reduced concentration and coordination, sleep disturbances, and increased sweating. Med Pr 2015;66(3):351–358
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 3; 351-358
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane choroby nerek związane z pracą
Selected work-related nephropathies
Autorzy:
Wołyniec, Wojciech
Renke, Marcin
Wójcik-Stasiak, Małgorzata
Renke, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164497.pdf
Data publikacji:
2015-10-12
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
przewlekła choroba nerek
objawy związane z pracą
kamica nerkowa
nefropatia ołowicza
nefropatia krzemowa
przewlekła niewydolność nerek
chronic kidney disease
work-related symptoms
nephrolithiasis
lead nephropathy
silica nephropathy
chronic renal failure
Opis:
Zakażenia, wysoka temperatura otoczenia i wiele toksycznych substancji mogą wywoływać uszkodzenie nerek. Dobrze znane jest występowanie ostrej niewydolności nerek w przebiegu chorób zawodowych, np. zatrucia ołowiem. Czynnikami związanymi z pracą może być spowodowana także przewlekła choroba nerek. W publikacji omówiono 3 przewlekłe nefropatie, w których przypadku związek z pracą został udowodniony. Kamica moczowa, nefropatia ołowicza i nefropatia krzemowa różnią się czynnikami ryzyka, jednak każda z tych chorób może prowadzić do rozwoju przewlekłej choroby nerek. Zapobieganie tym nefropatiom jest stosunkowo proste. Zasady ochrony przed toksycznym wpływem metali ciężkich i pyłu krzemionki są ściśle określone. W profilaktyce kamicy nerkowej najważniejsza jest prawidłowa podaż płynów. Poza zapewnieniem odpowiedniej ilości wody pitnej ważna jest edukacja narażonych pracowników i zapewnienie im wystarczającej liczby przerw w pracy. Med. Pr. 2015;66(4):583–593
Infections, high temperature and many of the toxic substances can cause kidney damage. Acute kidney injury is a well known complication of some work-related diseases, e.g., lead intoxication. Chronic kidney disease can also be caused by some occupational factors. Three work-related nephropathies, in which causal connection with work has been proved, are discussed in this article. There are different risk factors of nephrolithiasis, lead nephropathy and silica nephropathy, but each of them can cause chronic kidney disease. Prevention of these nephropaties seems to be relatively simple. The principles of protection from the toxic effects of heavy metals and silica dust are very specific. The most important prevention of kidney stones is correct fluid intake. In addition to providing adequate quantities of drinking water, it is also important to educate exposed workers and assure enough rest breaks at work. Med Pr 2015;66(4):583–593
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 4; 583-593
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczanie mobbingu i wrogich zachowań w miejscu pracy a występowanie objawów wypalenia zawodowego u nauczycieli
Experienced bullying and hostile behavior in the workplace and symptoms of burnout in teachers
Autorzy:
Mościcka-Teske, Agnieszka
Drabek, Marcin
Pyżalski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166230.pdf
Data publikacji:
2014-11-17
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
mobbing
wrogie zachowania
nauczyciele
wypalenie zawodowe
edukacja
workplace bullying
hostile behavior
teachers
burnout
education
Opis:
Wstęp: Celem badań prezentowanych w artykule było określenie zależności między doświadczaniem mobbingu i wrogich zachowań a występowaniem objawów wypalenia zawodowego u nauczycieli. Materiał i metody: W badaniu zastosowano metodę wywiadu kwestionariuszowego w losowej ogólnopolskiej próbie 1214 nauczycieli. Częstość występowania mobbingu i wrogich zachowań w środowisku pracy była oceniana na podstawie Kwestionariusza MDM („Mobbing, dręczenie, molestowanie”) autorstwa Mościckiej, Drabka i Merecz, opracowanego w Zakładzie Psychologii Pracy Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Do pomiaru wypalenia zawodowego zastosowano Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego – Wersja Ogólna (Maslach Burnout Inventory – General Survey – MBI-GS). Wyniki: W badanej grupie 63% nauczycieli doświadczyło niewłaściwego traktowania w miejscu pracy. W przypadku 7% badanych zachowania te zdarzały się tak często i trwały na tyle długo, że spełniały kryteria diagnostyczne mobbingu. U respondentów, którzy doświadczyli wrogich zachowań i mobbingu, istotnie częściej występowały objawy wypalenia zawodowego. Częściej deklarowali oni występowanie objawów wyczerpania emocjonalnego i ich większą intensywność, przyjmowanie postawy charakteryzującej się cynizmem oraz niższe poczucie własnych osiągnięć i skuteczności zawodowej. Wnioski: Wyniki prezentowanych badań wskazują na znaczący odsetek nauczycieli, którzy doświadczają mobbingu i wrogich zachowań w pracy. Prawie co 10. badany nauczyciel doświadczył w trakcie kariery zawodowej mobbingu, a ponad połowa doświadczyła wrogich, uderzających w godność, poniżających i nieetycznych zachowań ze strony kolegów lub przełożonych. Doświadczanie takich zachowań wiązało się z występowaniem objawów wypalenia zawodowego – częściej u nauczycieli, którzy doświadczyli niewłaściwego traktowania w pracy. Wyniki te wskazują na zasadność podejmowania działań prewencyjnych zmierzających do dbałości o dobre relacje interpersonalne w placówkach oświatowych, wzmacniania kompetencji nauczycieli w zakresie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami międzyludzkimi oraz wprowadzania procedur zabezpieczających przed występowaniem mobbingu i wrogich zachowań. Med. Pr. 2014;65(4):535–542
Background: The aim of the study was to assess the relationship between the exposure to workplace bullying and hostile behavior and occupational burnout in a sample of Polish teachers. Material and Methods: In our research we studied a nationwide random sample of 1214 teachers. The frequency and type of hostile behaviors against employees was measured with the use of MDM Questionnaire, (“Mobbing, dręczenie, molestowanie” – “Bullying, harrasement, maltreatment”) by Mościcka, Drabek, Merecz, developed in the Department of Occupational Psychology of the Nofer Institute of Occupational Medicine in Łódź (Poland), and the level of burnout was assessed with Maslach Burnout Inventory – General Survey (MBI-GS). Results: As many as 63% of teachers experienced hostile behavior in their workplace and 7% of them experienced workplace bullying. Employees affected by bullying and hostile behavior reported more symptoms of professional burnout, such as emotional exhaustion, cynicism, and lower level of professional efficacy. Conclusions: The majority of teachers in this study experienced some form of hostile behavior in the workplace. One in ten respondents was the subject of workplace bullying. The experience of hostile behavior and bullying at work was significantly connected with symptoms of professional burnout. Therefore, it is desirable to take care of good interpersonal relationships in educational institutions, strengthen teachers’ abilities to cope with difficult interpersonal situations, and implement procedures to prevent bullying and hostile behavior in the workplace. Med Pr 2014;65(4):535–542
Źródło:
Medycyna Pracy; 2014, 65, 4; 535-542
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Długo utrzymujące się objawy duszności, kaszlu i zmęczenia po przebyciu COVID-19 – przegląd narracyjny badań epidemiologicznych
Long lasting symptoms of dyspnea, cough and fatigue after COVID-19 – narrative review of epidemiological studies
Autorzy:
Marciniak, Ewa
Górniak, Anna
Hanke, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108195.pdf
Data publikacji:
2021-12-22
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
long-COVID
post-COVID syndrome
SARS‑CoV‑2
powikłania
czynniki ryzyka
epidemiologia
complications
risk factors
epidemiology
Opis:
Long-COVID (długo utrzymujący się COVID-19) lub post-COVID syndrome (PCS) to dolegliwości związane z infekcją wirusem SARS‑ CoV‑2 utrzymujące się >4 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów. Celem niniejszego przeglądu narracyjnego była odpowiedź na pytanie, jaka jest skala występowania 3 często manifestujących się w long-COVID objawów, tj. przewlekłego zmęczenia, duszności i kaszlu, oraz czy takie choroby współistniejące jak cukrzyca i nadciśnienie tętnicze zwiększają ryzyko powikłań po przebytej infekcji SARS‑ CoV‑2. W pracy zastosowano metodę przeglądu narracyjnego. Artykuły dotyczące występowania objawów long-COVID-19 wyszukano w bazie PubMed (31 maja 2021 r.). Wyłączono badania, w których okres obserwacji był <30 dni oraz średnia wieku badanych przekraczała 60. r.ż., oraz te, w których nie podano informacji o zastosowanej metodologii, a w szczególności o sposobie rekrutacji uczestników. Za wysoką częstość występowania cukrzycy przyjęto wartości >10%, a nadciśnienia tętniczego >40%. Za średnią częstość występowania cukrzycy przyjęto wartości <10%, a nadciśnienia tętniczego <40%. Na podstawie powyższych danych można wnioskować, że w okresie >30 dni od wypisu ze szpitala w populacjach obciążonych wysoką częstością cukrzycy i nadciśnienia tętniczego przewlekłe zmęczenie i kaszel występowały częściej niż w pozostałych analizowanych grupach. Najczęściej występującą duszność stwierdzono w populacjach o wysokiej częstości cukrzycy i średniej częstości nadciśnienia tętniczego. Utrzymujące się objawy charakterystyczne dla long-COVID mogą znacząco ograniczać możliwość wykonywania pracy. W tej sytuacji badania kontrolne wykonywane przed powrotem do pracy po długotrwałym zwolnieniu nabierają nowego wymiaru.
”Long-COVID” is described as long-term effects of SARS‑ CoV‑2 infection that last >4 weeks after the acutephase of infection. The aim of this narrative reviews to evaluate the frequency of occurrence of 3 symptoms often observed in Long-COVID, i.e., chronic fatigue, shortness of breath and cough, and whether comorbidities such as diabetes and arterial hypertension increase the risk of complications after a history of SARS‑ CoV‑2 infection. The method of narrative review was used in this paper. PubMed (May 31, 2021) search was performed to retrieve articles concerning the occurrence of long COVID-19 chronic fatigue, dyspnoea and chronic cough. Studies in which the observation period was <30 days and the average age of subjects exceeded 60 years, as well as studies with no information on the methodology used, in particular without the method of recruiting people for the study, were excluded. Populations with a high frequency of diabetes were defined as the prevalence >10%, and in the case of arterial hypertension >40%. The average frequency of diabetes <10%, hypertension 40%. It can be concluded that in the period of >30 days after discharge from the hospital, in populations with a high incidence of diabetes and hypertension, the incidence of chronic fatigue and cough was higher than in the other analyzed groups. Symptoms of dyspnea were most frequently reported in populations with high rates of diabetes, but at the same time in the average percentage of people with arterial hypertension. Persistent symptoms specific to “Long-COVID” can significantly reduce the ability to perform work. In this situation, check-ups performed before returning to work after long-term leave tape on a new dimension.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 6; 711-720
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasoby osobiste a negatywne i pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych u ratowników medycznych
Personal resources and negative and positive effects of traumatic events in a group of medical rescuers
Autorzy:
Ogińska-Bulik, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164259.pdf
Data publikacji:
2016-09-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
optymizm
zasoby osobiste
ratownicy medyczni
potraumatyczny wzrost
objawy PTSD
poczucie własnej skuteczności
optimism
personel resources
medical rescuers
posttraumatic growth
PTSD symptoms
sense of self-efficacy
Opis:
Wstęp Celem podjętych badań było ustalenie roli zasobów osobistych, takich jak optymizm i poczucie własnej skuteczności, w występowaniu negatywnych (objawy stresu pourazowego (posttraumatic stress disorder – PTSD)) i pozytywnych (potraumatyczny wzrost (posttraumatic growth – PTG)) skutków doświadczeń traumatycznych wśród przedstawicieli służb ratowniczych. Materiał i metody Analizie poddano wyniki 100 ratowników medycznych (59% mężczyzn), którzy doświadczyli zdarzeń traumatycznych w związku z wykonywaną pracą. Wiek badanych wynosił 24–60 lat (średnia = 37,43; odchylenie standardowe = 8,73). Do oceny negatywnych skutków doświadczanych zdarzeń wykorzystano Skalę Wpływu Zdarzeń, a pozytywnych – Inwentarz Potraumatycznego Rozwoju. Optymizm oceniano za pomocą Testu Orientacji Życiowej, a poczucie własnej skuteczności – Uogólnionej Skali Własnej Skuteczności. Wyniki Stwierdzono, że optymizm jest ujemnie powiązany z objawami zespołu stresu pourazowego w grupie mężczyzn, a poczucie własnej skuteczności – dodatnio z nasileniem wzrostu po traumie w grupie kobiet. Wnioski Analizowane zasoby osobiste pełnią zróżnicowaną funkcję w pojawianiu się negatywnych i pozytywnych skutków doświadczanych zdarzeń traumatycznych w zależności od płci badanych. Med. Pr. 2016;67(5):635–644
Background The purpose of the research was to investigate the role of personal resources, such as optimism and sense of selfefficacy in both negative (posttraumatic stress disorder (PTSD) symptoms) and positive (posttraumatic growth – PTG) effects of experienced trauma in a group of emergency service representatives. Material and Methods Data of 100 medical rescue workers, mostly men (59%) who have experienced traumatic events in their worksite were analyzed. The age of the participants ranged from 24 to 60 years (mean = 37.43; standard deviation = 8.73). Polish versions of the Impact of Event Scale – Revised and the Posttraumatic Growth Inventory were used to assess the negative and positive effects of experienced events. Optimism was assessed by the Life Orientation Test and sense of self-efficacy by the Generalized Self-Efficacy Scale. Results The obtained results revealed that optimism is negatively associated with symptoms of PTSD in men, and sense of self-efficacy – positively with the severity of growth after trauma in women. Conclusions The analyzed personal resources play a diverse role in the emergence of negative and positive effects of experienced traumatic events, depending on the gender of the respondents. Med Pr 2016;67(5):635–644
Źródło:
Medycyna Pracy; 2016, 67, 5; 635-644
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Negative and positive effects of traumatic experiences in a group of emergency service workers – The role of personal and social resources
Negatywne i pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych u pracowników służb ratowniczych – rola zasobów osobistych i społecznych
Autorzy:
Ogińska-Bulik, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166784.pdf
Data publikacji:
2014-11-04
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
objawy PTSD
potraumatyczny wzrost
duchowość
wsparcie społeczne
pracownicy służb ratowniczych
PTSD symptoms
post-traumatic growth
spirituality
social support
emergency service workers
Opis:
Background: The purpose of the research is to investigate the role of personal (spirituality) and social (social support in the workplace) resources in both negative (post-traumatic stress disorder - PTSD symptoms) and positive (post-traumatic growth) effects of experienced trauma in a group of emergency service workers. Materials and Methods: Data of 116 workers representing emergency service (37.1% firefighters, 37.1%, police officers and 25.8% medical rescue workers) who have experienced traumatic events in their worksite were analyzed. The range of age of the participants was 21-57 years (M = 35.27; SD = 8.13). Polish versions of the Impact of Events Scale - Revised and the Post-traumatic Growth Inventory were used to assess the negative and positive effects of experienced events. Spirituality was assessed by self-report questionnaire and social support in the workplace scale was measured by the scale What support you can count on. Results: The results revealed that support from supervisors reduces the severity of PTSD symptoms, and spirituality and support from co-workers promote the growth after trauma. Conclusions: Personal resources in the form of spirituality, compared with the social resources, play more important role in gaining benefits from trauma than in protecting against the harmful effects of the experienced traumatic event. Med Pr 2013;64(4):463–472
Wstęp: Celem podjętych badań było ustalenie roli zasobów osobistych (duchowość) i społecznych (wsparcie społeczne w pracy) w pojawianiu się negatywnych (objawy zespołu stresu pourazowego, post-traumatic stress disorder - PTSD) i pozytywnych (potraumatyczny wzrost) skutków doświadczeń traumatycznych w grupie pracowników służb ratowniczych. Materiał i metody: Analizie poddano wyniki badań 116 pracowników reprezentujących służby ratownicze, tj. strażaków (37,1%), policjantów (37,1%) i ratowników medycznych (25,8%), którzy doświadczyli zdarzenia traumatycznego w związku z wykonywaną pracą. Wiek badanych wynosił 21-57 lat (M = 35,27; SD = 8,13). Do oceny skutków doświadczanych zdarzeń wykorzystano polskie wersje Impact of Events Scale-R oraz Post-traumatic Growth Inventory. Duchowość oceniano za pomocą Kwestionariusza Samoopisu, przeznaczonego do pomiaru duchowości, a wsparcie społeczne w pracy mierzono skalą „Na jakie wsparcie możesz liczyć". Wyniki: Uzyskane rezultaty ujawniły, że wsparcie pochodzące od przełożonych zmniejsza nasilenie objawów stresu pourazowego, a duchowość i wsparcie od współpracowników sprzyjają rozwojowi po traumie. Wnioski: Zasoby osobiste w postaci duchowości w porównaniu z zasobami społecznymi odgrywają większą rolę w procesie czerpania korzyści z traumy niż w ochronie przed negatywnymi skutkami doświadczanego zdarzenia traumatycznego. Med. Pr. 2013;64(4):463–472
Źródło:
Medycyna Pracy; 2013, 64, 4; 463-472
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A study on respiratory problems and pulmonary function indexes among cement industry workers in Mashhad, Iran
Analiza problemów ze strony układu oddechowego oraz wskaźników wydolności płuc wśród pracowników przemysłu cementowego w Mashhad w Iranie
Autorzy:
Rafeemanesh, Ehsan
Alizadeh, Ashkan
Afshari Saleh, Lahya
Zakeri, Hosein
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164430.pdf
Data publikacji:
2015-09-14
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
narażenie zawodowe
objawy oddechowe
test wydolności płuc
pył z cementu portlandzkiego
Iran
choroby zawodowe
occupational exposure
respiratory symptoms
pulmonary function test
Portland cement dust
occupational diseases
Opis:
Background The respiratory system is the most vulnerable system in the cement industry. This study was conducted to determine the effects of occupational exposure to cement dust on the respiratory system more thoroughly. Material and Methods In this cross sectional study an interviewer-administered questionnaire on socio-demographic characteristics and respiratory symptoms was completed and pulmonary function tests were carried out on 100 exposed and 120 non-exposed workers at the cement factory in Mashhad, Iran. The data was statistically analyzed by SPSS 16. Results The mean of age and work duration in the exposed group was 37.5±6.3 and 10.7±5.4 years compared with the non-exposed group that was 36.1±7.1 and 10.1±5.7 years, respectively. Levels of exposure to inhalable cement dust in the exposed group were 23.13 mg/m³ (higher than national occupational exposure limits for such particles). Among the exposed group, respiratory symptoms as cough (6% vs. 0.8% of the non-exposed) and sputum (7% vs. 0.8% of the nonexposed) were significantly more prevalent (p < 0.05). Forced expiratory flow 25–75% (FEF25–75%) was significantly lower in the exposed workers compared with non-exposed ones (p < 0.05). Also forced expiratory volume in 1 s / forced vital capacity (FEV₁/FVC) and FEF25–75% had a reverse correlation with the length of employment (p = 0.000 and p = 0.003, respectively). Conclusions The findings of this study showed that occupational exposure to cement dust could be a significant factor of respiratory system dysfunction. Strict implementation of a respiratory protection program is recommended in cement industries. Med Pr 2015;66(4):471–477
Wstęp Układ oddechowy jest tym najbardziej narażonym w przypadku pracy w przemyśle cementowym. Poniższe badanie miało na celu precyzyjne określenie wpływu na układ oddechowy narażenia zawodowego na pył cementowy. Materiał i metody W ramach analizy przekrojowej 100 narażonych oraz 120 nienarażonych na pył pracowników fabryki cementu w Mashhad w Iranie wypełniło kwestionariusz na temat cech społeczno-demograficznych oraz objawów oddechowych, a także poddało się testom wydolności płuc. Otrzymane dane zostały przeanalizowane statystycznie za pomocą SPSS 16. Wyniki Średnia wieku oraz czas zatrudnienia dla grupy badanej wyniosły odpowiednio 37,5±6,3 roku oraz 10,7±5,4 roku, a dla grupy porównawczej 36,1±7,1 roku oraz 10,1±5,7 roku. Poziom narażenia na działanie wdychanego pyłu cementowego w grupie badanej wyniósł 23,13 mg/m³ i przekraczał dozwoloną krajową normę narażenia zawodowego na te cząstki. W grupie badanej takie objawy oddechowe, jak kaszel (6% vs 0,8% w grupie porównawczej) i plwocina (7% vs 0,8%) znacznie przeważały nad innymi (p < 0,05). Wymuszony przepływ wydechowy 25–75% (FEF25–75%) odnotowano na znacznie niższym poziomie w przypadku narażonych pracowników w porównaniu do tych nienarażonych (p < 0,05). Także stosunek natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej do natężonej pojemności życiowej (FEV₁/FVC) oraz FEF25–75% wskazywały na odwrotną korelację z długością zatrudnienia (odpowiednio: p = 0,000 i p = 0,003). Wnioski Narażenie zawodowe na pył cementowy może być ważnym czynnikiem powodującym dysfunkcję układu oddechowego. Ścisłe przestrzeganie programu ochrony układu oddechowego jest zalecane w przemyśle cementowym. Med. Pr. 2015;66(4):471–477
Źródło:
Medycyna Pracy; 2015, 66, 4; 471-477
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza występowania dolegliwości i objawów ze strony układu oddechowego u osób zatrudnionych w przemyśle na stanowiskach pracy generujących aerozol wodny. Badania pilotażowe jakości mikrobiologicznej powietrza i wody technologicznej
Respiratory symptoms among industrial workers exposed to water aerosol. A pilot study of process water and air microbial quality
Autorzy:
Krogulska, Bożena
Matuszewska, Renata
Bartosik, Marta
Krogulski, Adam
Szczotko, Maciej
Maziarka, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2168407.pdf
Data publikacji:
2014-10-29
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
stanowisko pracy
Legionella
aerozole
mikrobiologia
układ oddechowy
badania ankietowe
workplace
aerosols
microbiology
respiratory system
self report
Opis:
Wstęp: Przedmiotem badań była ocena częstości występowania dolegliwości ze strony układu oddechowego osób narażonych na aerozol wodny w zakładach przemysłowych oraz wstępna ocena skażenia mikrobiologicznego powietrza i wody technologicznej. Materiał i metody: Opracowano ankietę, która zawierała pytania ukierunkowane na warunki pracy oraz występowanie objawów zmian w układzie oddechowym, które mogą sugerować zapalenie płuc, w tym legionelozę. Badania ankietowe przeprowadzono w 9 zakładach mechanicznej obróbki szkła, wzięło w nich udział 131 osób. Badania mikrobiologiczne powietrza i wody wykonano w 1 wybranym zakładzie. W próbkach wody oznaczano obecność bakterii z rodzaju Legionella według PN-EN ISO 11731-2:2008 oraz ogólną liczbę mikroorganizmów według PN-EN ISO 6222:2004. Badania ogólnej liczby pleśni i grzybów w powietrzu prowadzono metodą zderzeniową. Wyniki: Występowanie ostrych dolegliwości ze strony układu oddechowego odnotowano u 28,2% osób, a dolegliwości przewlekłe u 29% osób. Najczęściej występującą dolegliwością był długotrwały kaszel, który zgłaszało 16% badanych. Rzadziej zgłaszana była duszność wysiłkowa (12,9%), świszczący oddech (12,2%) oraz ból w klatce piersiowej (10,7%). Stwierdzono zwiększone ryzyko kaszlu oraz zespołu ostrych objawów, które mogą sugerować zapalenie płuc w grupie osób wykonujących pracę w odległości do 20 m od źródła aerozolu wodno-powietrznego, w porównaniu z pozostałymi pracownikami. Badania mikrobiologiczne wody technologicznej wykazały obecność bakterii Legionella pneumophila w liczbie przekraczającej 1000 jtk/100 ml. Jednocześnie odnotowano wysoką liczbę bakterii i grzybów w powietrzu (> 1000 jtk/m³), których źródłem prawdopodobnie była woda technologiczna. Wnioski: Uzyskane dane ankietowe oraz badania pilotażowe skażenia mikrobiologicznego wody i powietrza na stanowiskach pracy wskazują na istnienie realnego zagrożenia zdrowia pracowników narażonych na wdychanie skażonego aerozolu wodnego. Med. Pr. 2013;64(1):47–55
Background: The frequency of respiratory symptoms in workers exposed to water aerosol was evaluated along with the preliminary assessment of microbiological contamination of air and water used in glass processing plants. Material and Methods: A questionnaire survey was conducted in 131 workers from 9 glass processing plants. Questions focused on working conditions, respiratory symptoms and smoking habits. A pilot study of air and water microbiological contamination in one glass processing plant was performed. Water samples were tested for Legionella in accordance with EN ISO 11731-2:2008 and for total colony count according to PN-EN ISO 6222:2004. Air samples were tested for total numbers of molds and mildews. Results: During the year preceding the survey acute respiratory symptoms occurred in 28.2% of participants, while chronic symptoms were reported by 29% of respondents. Increased risks of cough and acute symptoms suggestive of pneumonia were found among the respondents working at a distance up to 20 m from the source of water aerosol compared to other workers (OR = 2.7), with no difference in the frequency of other symptoms. A microbiological analysis of water samples from selected glass plant revealed the presence of L. pneumophila, exceeding 1000 cfu/100 ml. The number of bacteria and fungi detected in air samples (above 1000 cfu/m³) suggested that water aerosol at workplaces can be one of the sources of the air microbial contamination. Conclusions: The questionnaire survey revealed an increased risk of cough and acute symptoms suggestive of pneumonia in the group working at a shortest distance form the source of water aerosol. Med Pr 2013;64(1):47–55
Źródło:
Medycyna Pracy; 2013, 64, 1; 47-55
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-12 z 12

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies