Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "filozofia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 35
Tytuł:
Chrześcijańska filozofia człowieka w Polsce wobec wyzwań XX i XXI wieku
Autorzy:
Mazur, Piotr Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426985.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Christian philosophy
Polish philosophy
philosophical anthropology
filozofia chrześcijańska
filozofia polska
filozofia człowieka
Opis:
According to the author of the article, Christian anthropology is characterized by an affirmative approach to Christianity and personalism in the understanding of man. During the last century in Poland it faced four key challenges for its development which were: 1) searching for a proper model of social life connected with the rejection of individualism and collectivism; 2) the clash with collectivist totalitarianism (communism) which imposes an erroneous concept on man; 3) resignation of the Church in her teaching from the domination of the Thomistic model of understanding the world and man; 4) establishment of a naturalistic and transhumanistic model of man in the culture of the turn of the 20th and 21st centuries. Christian anthropology responded to the first three calls with a specific type of personalism: social – in the first case, metaphysical – in the second, liberalist and ethical – in the third. At present time, it must seek a personalistic response to the fourth challenge, while the author believes that Christian anthropology is threatened by fideistic personalism resulting from the acceptance of the naturalistic image of man coming from detailed sciences and the abandonment of attempts to philosophically justify his personal status.
Według autora artykułu antropologia chrześcijańska charakteryzuje się afirmatywnym podejściem do chrześcijaństwa i personalizmu w rozumieniu człowieka. W ciągu ostatniego stulecia w Polsce stanęła ona przed czterema kluczowymi wyzwaniami dla jej rozwoju, którymi były: 1) poszukiwanie właściwego modelu życia społecznego związanego z odrzuceniem indywidualizmu i kolektywizmu; 2) zderzenie z totalitaryzmem kolektywistycznym (komunizmem), który narzucał błędną koncepcję człowieka; 3) rezygnacja Kościoła w jego nauczaniu z dominacji tomistycznego modelu rozumienia świata i człowieka; 4) ustanowienie naturalistycznego i transhumanistycznego modelu człowieka w kulturze przełomu XX i XXI wieku. Antropologia chrześcijańska odpowiedziała na pierwsze trzy wezwania specyficznym typem personalizmu: społecznym – w pierwszym przypadku; metafizycznym – w drugim, liberalistycznym i etycznym – w trzecim. Zdaniem autora artykułu obecnie musi ona szukać personalistycznej odpowiedzi na czwarte wyzwanie. Antropologii chrześcijańskiej zagraża fideistyczny personalizm wynikający z przyjęcia naturalistycznego obrazu człowieka pochodzącego z nauk szczegółowych i rezygnacja z prób filozoficznego uzasadnienia jego osobowego statusu.
Źródło:
Logos i Ethos; 2019, 50, 2; 159-178
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prepozytywistyczna (?) koncepcja filozofii narodowej Michała Wiszniewskiego. cz. 2: Charakter i język filozofii narodowej
Autorzy:
Cygan, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195235.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Michał Wiszniewski
national philosophy
prepositivism
romanticism
nineteenth-century philosophy
filozofia narodowa
prepozytywizm
romantyzm
filozofia XIX wieku
Opis:
Termin „filozofia narodowa” obejmuje swym znaczeniem te specyficzne trendy filozoficzne, które występowały w wieku XIX, w okresie romantyzmu. Niemniej nie wszyscy myśliciele, którzy rozwijali koncepcję filozofii narodowej, należeli do tego wiodącego wówczas nurtu. Romantykiem nie był na pewno Wiszniewski, co też, między innymi, starano się pokazać w pierwszej części artykułu. Jednakże, podobnie jak każdy, kto postulował potrzebę stworzenia filozofii narodowej, tak i Wiszniewski stanął przed koniecznością określenia, czym według niego miałaby się charakteryzować filozofia narodowa, czyli stanął przed koniecznością określenia jej charakteru narodowego, stosunku do filozofii w ogóle, a także języka, w jakim miałaby się wyrażać. Tym zagadnieniom został poświęcony artykuł w swojej drugiej części. Stanowi on ponadto próbę oceny omawianej koncepcji Wiszniewskiego, a także odpowiedzi na pytanie „czy?” i na „ile?” można ją określić jako prepozytywistyczną.
The term national philosophy includes the specific philosophical trends that existed in the nineteenth century, during the Romantic period. However, not all thinkers who developed the concept of national philosophy belonged to the then leading trend. Michał Wiszniewski was certainly not a romantic, which, among other things, was tried to show in the first part of the article. However, just like everyone who postulated the need to create a national philosophy, so Wiszniewski faced the need to determine what, according to him, would characterize the national philosophy i.e. he faced the need to determine its national character, attitude to philosophy in general, and the language in which would express itself. That is why the article in its second part is devoted to these issues. In addition, it is also an attempt to assess the concept of Wiszniewski, as well as to answer the question “whether?” and “how much?” it can be described as prepositivist.
Źródło:
Logos i Ethos; 2020, 55, 2; 87-100
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prepozytywistyczna (?) koncepcja filozofii narodowej Michała Wiszniewskiego
Autorzy:
Cygan, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195330.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Michał Wiszniewski
national philosophy
prepositivism
romanticism
 nineteenth-century philosophy
filozofia narodowa
prepozytywizm
romantyzm
filozofia XIX w.
Opis:
Powstanie i rozwój polskiej filozofii narodowej zazwyczaj kojarzone są z pierwszą połową XIX wieku i myślicielami doby romantyzmu. Jednakże nie wszyscy filozofowie tamtego okresu należeli do wspomnianego nurtu. Niektórzy bardziej zbliżali się w swych poglądach do idei głoszonych przez późniejszych pozytywistów. Do tego grona należał Michał Wiszniewski (1797–1865), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przedstawiciel krakowskiego ośrodka naukowego, uważany za jednego z głównych prepozytywistów polskich. Również i on wystąpił z projektem filozofii narodowej. W literaturze z zakresu historii filozofii rzadko się o niej wspomina. Wiszniewski nie napisał osobnego dzieła poświęconego w całości temu zagadnieniu. Myśli odnoszące się do koncepcji filozofii narodowej znajdują się w różnych jego pracach. Celem artykułu jest ich wydobycie, uporządkowanie i dostarczenie w miarę całościowego i spójnego obrazu tejże koncepcji. Z tego względu artykuł został podzielony na dwie części. W pierwszej (którą jest obecny artykuł) zostało zaprezentowane historyczno-filozoficzne tło, na którym zrodziła się koncepcja Wiszniewskiego, oraz czynniki, jakie wpłynęły na sformułowanie przez niego postulatu stworzenia polskiej filozofii narodowej. W artykule zwrócono ponadto uwagę na cechy, które łączą koncepcję Wiszniewskiego z romantykami, idealistami i sprawiają, że trudno jednoznacznie zakwalifikować ją jako prepozytywistyczną. Z drugiej zaś strony wykazano, co wyróżniało projekt Wiszniewskiego, pokazując, że filozofia narodowa niekoniecznie musi oznaczać to samo, co filozofia romantyczna o tendencjach mesjanistycznych.
Polish national philosophy is usually associated with the phenomena and concepts prevalent in the first half of the 19th century, i.e. in the Romantic era. This philosophy is traditionally linked with the main representatives of Romanticism, although not all Romantic thinkers belonged to this current – there were also philosophers whose views were closer to the ideas propagated later by positivists. This group includes Michał Wiszniewski (1797–1865), a professor at the Jagiellonian University, and a representative of the Krakow’s philosophical milieu, who is considered one of the main Polish prepositivists. He also put forward the idea of a national philosophy project, a concept rarely mentioned in the literature on the history of Polish philosophy. Wiszniewski did not write a separate work solely dedicated to this issue, but included thoughts related to the concept of national philosophy in his various works. Therefore, the aim of the article is to extract these thoughts from his works, systematise them, and develop a holistic and coherent picture of this concept. It is divided into two parts, and the purpose the first part is to present sources of Wiszniewski’s concept, i.e. the historical and philosophical background against which he developed his idea of national philosophy, and to discuss the factors which led him to postulate that it was necessary to create Polish national philosophy. The article indicates the features shared by Wiszniewski’s project and the Romantic ideas, which makes it impossible to call it wholly prepositivistc, as well as the features that differentiate these two, which indicates that national philosophy is not the same as Romantic philosophy.
Źródło:
Logos i Ethos; 2020, 53, 1; 119-140
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prolegomena do filozofii gór Józefa Tischnera
Prolegomena to Józef Tischner’s philosophy of mountains
Autorzy:
Sierotowicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762659.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
filozofia gór
filozofia Józefa Tischnera
wolność
piękno
philosophy of mountains
philosophy of Józef Tischner
freedom
beauty
Opis:
Tekst jest próbą odpowiedzi na pytanie o możliwość sformułowania Józefa Tischnera filozofii gór. Podstawą refleksji jest niewielka „próbka” tekstów Tischnera, których analiza pozwala na wskazanie drogi prowadzącej do sformułowania tej filozofii.
The text is an attempt to answer the question about the possibility of formulating Józef Tischner’s philosophy of mountains. The reflection is based on a “sample” of Tischner’s texts; their analysis permits to indicate the way in which such philosophy can be formulated.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 177-192
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieczysława A. Krąpca koncepcja uniwersytetu
Mieczysław A. Krąpiec’s concept of university
Autorzy:
Mazur, Piotr S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426569.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
uniwersytet
Mieczysław Krąpiec
humanistyka
nauczanie
człowiek
filozofia
Opis:
Wolność oznacza niezdeterminowane działanie człowieka, niezależność od czynników zewnętrznych, od skrępowania i przymusu fizycznego, psychicznego, moralnego, prawnego itp. Nieraz człowiek przypisuje sobie wolność absolutną, bezwzględną, która nie zna jakichkolwiek ograniczeń. Niewątpliwie wolność należy do konstytutywnych elementów każdego człowieka, jest niezbywalną jego własnością. Dzięki aktom wyboru kształtuje on swoją niepowtarzalną osobowość. Wolność jest uprawnieniem i zarazem obowiązkiem dokonywania wyborów, co implikuje odpowiedzialność za podjęte działania i wynikające z nich skutki. Nie każde działanie przynosi pożądane rezultaty, zarówno dla samego podmiotu działania, jak i jego otoczenia. Dlatego w kształtowaniu i korzystaniu z wolności niezbędne są kryteria i wyznaczniki. Wolność, a w ślad za nią podmiot wolności, podlega nieustannemu rozwojowi, wymagają więc odpowiedniej pielęgnacji i troski. Spośród wielu czynników kształtujących wolność osoby ludzkiej wybrano prawo i etykę.
Źródło:
Logos i Ethos; 2014, 2(37); 203-216
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Istota poznania filozoficznego według Dietricha von Hildebranda
The essence of philosophical knowledge according to Dietrich von Hildebrand
Autorzy:
Godek, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426859.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
philosophy
knowledge
Hildebrand
phenomenology
essence
filozofia
fenomenologia
poznanie
istota
Opis:
Niniejszy artykuł ukazuje ujęcie filozoficznego sposobu poznawania sformułowane przez Dietricha von Hildebranda w pracy Czym jest filozofia? Filozof ten opiera swój system na metodach badawczych fenomenologii realistycznej. Poznanie uznaje za pierwotną aktywność właściwą osobie. Uważa, że w procesie poznawczym mamy do czynienia ze współdziałaniem sfery osobowej – poznającego podmiotu i sfery przedmiotowej – poznawanego przedmiotu. Zgodnie z metodą fenomenologiczną poznanie ujmowane jest jako wyrastający z doświadczenia rodzaj aktów intencjonalnych, w których odkrywany jest właściwy wygląd i charakter przedmiotów. W wizji Hildebranda wyróżnione zostają dwa główne sposoby poznawania: empiryczny i aprioryczny. Poznanie empiryczne pozwala na odkrywanie zewnętrznych cech badanych przedmiotów, podczas gdy poznanie aprioryczne może docierać do ich istoty, wyznaczanej przez takie kryteria jak: wewnętrzna konieczność, inteligibilność, absolutna pewność. Poznanie aprioryczne jest wg Hildebranda najwłaściwszą metodą prowadzenia badań filozoficznych, które ponadto powinny dotyczyć przedmiotów o odpowiednio wysokiej doniosłości. Procesy poznawcze mają charakter aksjologiczny, gdyż osoba dostrzega wartość przedmiotu i dokonuje adekwatnego aktu odpowiedzi na tę wartość. Tak ujęte procesy poznawcze, będące podstawą badania filozoficznego, pozwalają na odkrywanie metafizycznego porządku rzeczywistości jako świata stworzonego przez Boga dla człowieka.
Źródło:
Logos i Ethos; 2015, 2(39); 117-136
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz świata zakładany w pytaniach filozoficznych – na przykładzie fenomenologii (Ingarden) i tomizmu egzystencjalnego (Krąpiec)
Autorzy:
Duchliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426887.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
filozofia
fenomenologia
tomizm egzystencjalny
pytanie
obraz świata
metodologia filozofii
Źródło:
Logos i Ethos; 2016, 2(42); 7-31
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O relacji pomiędzy filozofią nauki a jurysprudencją w świetle problematyki naturalizacji prawa
On the relation between the philosophy of science and jurisprudence in the context of the naturalization of law
Autorzy:
Jakubiec, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426903.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
naturalizacja prawa
filozofia nauki
teoria prawa
realizm prawny
wartość poznawcza
Opis:
Artykuł dotyczy wybranych aspektów relacji pomiędzy współczesną filozofią prawa oraz filozofią nauki. Zagadnienie to wydaje się szczególnie istotne w świetle wzrostu znaczenia podejścia naturalistycznego w naukach prawnych, następującego w związku z dynamicznym rozwojem nauk o zachowaniu. Dzięki analizie ich osiągnięć możliwe jest spojrzenie z interesującej perspektywy na istotne zagadnienia rozważane w ramach filozoficznoprawnego dyskursu. Nurtem, którego przedstawiciele uznają badanie faktów za najistotniejszy element refleksji nad pojęciem prawa, jest realizm prawny. Konsekwencją prezentowanego przez niektórych jego przedstawicieli nacisku na szeroko rozumiane analizy empiryczne w jurysprudencji jest wzrost znaczenia problemów rozważanych przez filozofów nauki dla filozofii prawa. Kilka z nich zostało wskazanych w tekście.
Źródło:
Logos i Ethos; 2014, 2(37); 137-152
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uczciwość i rzetelność w zawodzie prawnika
Autorzy:
Tomala, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426871.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
honesty
diligence
law
philosophy
ethic
uczciwość
rzetelność
prawo
filozofia
etyka
Opis:
In this paper the author will attempt to answer a question of what honesty and diligence mean in the profession of a lawyer, as well as what traits should be possessed by an honest and diligent lawyer. When analysing these two terms, references will be mad to philosophical texts and codes of practice for legal professions. It is repeatedly stressed in the paper that both honesty and diligence are principles without which lawyers can not properly per form their professional duties.
W poniższej pracy zostanie podjęta próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czym jest uczciwość i rzetelność w zawodzie prawnika oraz jakimi cechami powinien charakteryzować się uczciwy i rzetelny prawnik. Przy analizowaniu tych dwóch pojęć zostaną przedstawione odwołania do tekstów filozoficznych oraz kodeksów zawodowych zawodów prawniczych. W pracy wielokrotnie podkreślane jest to, że zarówno uczciwość, jak i rzetelność są zasadami, bez których prawnik nie może właściwie wykonywać swoich zawodowych obowiązków.
Źródło:
Logos i Ethos; 2019, 49, 1
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemowa koncepcja systematycznego poznania filozoficznego
Problem concept of systematic philosophical cognition
Autorzy:
Duchliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426521.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
filozofia
metafilozofia
tomizm
filozofia nauki
metodologia
problemy
analiza aporetyczna
metafizyka aporetyczna
philosophy
metaphilosophy
thomism
philosophy of science
methodology
problems
aporetic analysis
metaphysics of aporetic
Opis:
This article re-reflects on the value of philosophy’s problem concept as it has been developed by such thinkers such as Aristotle, N. Hartmann, K. R. Popper, and others. This is a systematic philosophy, which does not show any tendencies for creating systems. To bring out the essence of this philosophy, it has been compared to the concept of systematic thinking, as advocated by contemporary representatives of existential Thomism. Comparing these two approaches affords a more comprehensive insight into the idea of an aporetical metaphysical philosophy. Its task is to discover and explain problems but not to ultimately settle them. It makes use of the method of an aporetical analysis, sources of which exist already in Aristotle. This method allows for the understanding of difficulties elicited by given problems. It enables the correct recognition and formulation of these problems. It allows one to confront one’s own view with alternative attitudes, which leads to an expansion of one’s own philosophical experience. It enables the ability to cleanse the conceptual apparatus, to improve the precision of argument and to provide critical views by provoking new questions. Metaphysics as an aporetical discourse will endure as long as science and culture last, and as long as men persistently seek problem situations to their creative and argumentative thinking.
Celem artykułu jest ponowne przemyślenie wartości problemowej koncepcji filozofii. Była ona rozwijana przez takich myślicieli, jak Arystoteles, Nicolai Hartmann czy Karl R. Popper i inni. Jest to filozofia systematyczna, która nie przejawia tendencji do tworzenia systemów. Aby pełniej wydobyć istotę tej filozofii, porównano ją z koncepcją myślenia systemowego, za którą opowiadają się współcześni przedstawiciele tomizmu egzystencjalnego. Porównanie tych dwóch podejść pozwoliło na pełniejszy wgląd w ideę aporetycznej filozofii metafizycznej. Jej zadaniem jest odkrywanie i objaśnienie problemów, nie zaś ich ostateczne rozstrzyganie Posługuje się ona metodą analizy aporetycznej, której źródeł można doszukiwać się już u Arystotelesa. Metoda ta pozwala na zrozumienie trudności, które nasuwa dany problem. Umożliwia jego poprawne dostrzeżenie i sformułowanie. Pozwala na skonfrontowanie własnego poglądu z stanowiskami alternatywnymi, co prowadzi do poszerzenia własnego doświadczenia filozoficznego. Umożliwia oczyszczenie aparatury pojęciowej, sprecyzowanie argumentacji oraz zapewnia krytyczne spojrzenie dzięki temu, że prowokuje do stawiania nowych pytań. Metafizyka jako dyskurs aporetyczny będzie istniała, dopóki trwać będzie nauka i kultura, dokąd istniał będzie człowiek wytrwale poszukujący sytuacji problemowych, w których realizować się będzie jego twórcze i niepozbawione kontrowersji myślenie.
Źródło:
Logos i Ethos; 2015, 2(39); 7-57
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gods and people in literature and philosophy. God by the picture of human or human by the picture of god? Homeric vision of reality versus Heraclitus’ vision of reality
Bogowie i ludzie w literaturze i filozofii. Bóg przez obraz człowieka czy człowiek przez obraz Boga? Homerowska wizja rzeczywistości a wizja rzeczywistości Heraklita
Autorzy:
Skrzypek-Faluszczak, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31216249.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
filozofia religii
bogowie
religia
literatura
philosophy of religion
gods
religion
literature
Opis:
The article deals with the theological issues of Homer and Heraclitus. The analysis of the works of Homer and the philosophical thought of Heraclitus serves to compare and contrast them extracting significant differences regarding the image of god and man. The author develops both literary and philosophical understanding of gods. She compares the man-god relationship in early Greek literature and philosophy. There is an interesting intrinsic tension in the literary tropes that can only be understood if the religious function of this literature is taken into account. The author tries to describe the vision of the world and the place of human beings in it in both sources: literature and philosophy. In philosophical writings, there can be seen a movement in the vision of the world structure: the gods become more inaccessible to humans, but humans gain the opportunity to become godlier if they follow a proper set of thoughts and actions proposed by philosophy. Religious poets were speaking of the past when the gods were approachable to people. Their fantasies were often mixed with old beliefs so that the divine-human world has as much wonder and eccentricity as dread. Philosophy conquers not only minds but also hearts, to convey them towards the ideal, bearing in mind the unattainable model of a virtuous man. While religion describes gods similar to humans, philosophy forges a new god-resemblant human figure.
Artykuł dotyczy zagadnień teologicznych u Homera i Heraklita. Analiza dzieł Homera i myśli filozoficznej Heraklita służy ich porównaniu i zestawieniu, wydobywając istotne różnice dotyczące obrazu boga i człowieka. Autorka rozwija zarówno literackie, jak i filozoficzne rozumienie bogów. Porównuje relację człowiek–bóg we wczesnej greckiej literaturze i filozofii. Istnieje interesujące wewnętrzne napięcie w poszukiwaniach literackich, które można zrozumieć tylko wtedy, gdy weźmie się pod uwagę religijną funkcję tej literatury. Autorka stara się opisać wizję świata i miejsce w nim człowieka w obu źródłach: literaturze i filozofii. W pismach filozoficznych można dostrzec ruch w wizji struktury świata: bogowie stają się bardziej niedostępni dla ludzi, ale ludzie zyskują możliwość stania się bardziej boskimi, jeśli podążają za odpowiednim zestawem myśli i działań proponowanych przez filozofię. Religijni poeci mówili o przeszłości, kiedy bogowie byli dostępni dla ludzi. Ich fantazje często mieszały się ze starymi wierzeniami, dzięki czemu świat bosko-ludzki jest równie cudowny i ekscentryczny, co przerażający. Filozofia podbija nie tylko umysły, ale i serca, by skierować je ku ideałowi, pamiętając o nieosiągalnym wzorcu cnotliwego człowieka. Podczas gdy religia opisuje bogów podobnych do ludzi, filozofia tworzy nową postać człowieka przypominającą boga.
Źródło:
Logos i Ethos; 2023, 62, 2; 27-46
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt malarstwa nowożytnego jako synteza sztuk plastycznych i badań z zakresu filozofii przyrody. Casus Leonarda da Vinci
Autorzy:
Konik, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195333.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
painting, aesthetics
philosophy of nature
psychology of perception
history of art
philosophy of art
Renaissance
malarstwo
estetyka
filozofia przyrody
psychologia percepcji
historia sztuki
filozofia sztuki
renesans
Opis:
Początek malarstwa nowożytnego wiąże się z nową koncepcją obrazu, głównie dzięki zastosowaniu nowych metod kompozycji konstruowanej w oparciu o zasady perspektywy zbieżnej i światłocienia. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie nowatorskich technik budowy obrazu nie ograniczało się wyłącznie do zmian kompozycyjnych w obszarze formowania struktury obrazu, lecz dotyczyło przede wszystkim zastosowania zupełnie odmiennego podejścia do aktu twórczego. Dlatego też propozycje renesansowych artystów wykraczają dalece poza kwestie warsztatowe i redefiniują dotychczasową relację reprezentowania przedmiotu w obrazie. W nowatorskiej formule zmienia się zatem funkcja i cel malarstwa. W Traktacie o malarstwie Leonardo da Vinci przekonuje, że akt poznania winien wyprzedzać akt tworzenia. Jeżeli celem nowego malarstwa ma być wierne oddanie kształtów materii, należy przede wszystkim poznać reguły, wedle których skonstruowany jest świat widzialny. Z tego też powodu renesansowa wizja implementacji natury w świat znaków graficznych bierze swój początek w akcie poznawczym, czyli w rozpoznaniu prawideł budowy świata materialnego. Poszukiwanie cech istotowych, eliminacja tego, co przypadkowe i jednostkowe na rzecz ogólnych prawideł, wiązały się określoną wiedzą, która później miała zastosowanie w „odtworzeniu” tego, co zaobserwowane w przestrzeni obrazu. Artysta, wedle Leonarda da Vinci, miał się stać przede wszystkim badaczem przyrody, by potem na wzór antycznego Demiurga, z niekształtnej materii uformować na nowo świat przedmiotów. Przesunięcie akcentów w akcie twórczym (z tworzenia symboli graficznych na rzecz mimetycznego podobieństwa do świata postrzeganego) wynikało z przekonania, że zastosowanie prawideł matematycznych (perspektywa zbieżna) i fizykalno-optycznych (reguły chromatyki) pozostaje narzędziem prawomocnego poznania świata natury. Renesans, wprowadzając w kompozycję obrazu perspektywę rzutu środkowego, wypracował nowatorskie reguły przedstawiania przestrzeni trójwymiarowej na dwuwymiarowej powierzchni. Od czasu renesansu zasada ta została powszechnie przyjęta jako narzędzie racjonalnej rekonstrukcji rzeczywistości widzialnej. Opisana i zastosowana autonomia poznania artystycznego w malarstwie nowożytnym wprowadza nową jakość w relację wzoru i jego graficznego odwzorowywania. Materialny nośnik, którym pozostaje obraz, u Leonarda da Vinci przybiera formę notacji tego, co za pomocą reguł geometrycznych zostało odkryte w przyrodzie. Leonardo da Vinci w obserwacji i badaniu przyrody oraz w zastosowaniu geometrii widzi gwarant prawomocności wydobycia piękna z natury. Tak ustawiona struktura aktu twórczego sytuuje artystę malarza w gronie badaczy prawideł natury, filozofów przyrody, przełamując średniowieczną tradycję zaliczającą plastyków do grona rzemieślników, których trud pracy zaliczany był do grupy sztuk pospolitych (artes vulgares). Leonardo da Vinci, w Codex Urbinas latinas daje wyraz temu, że akt malowania związany jest bezpośrednio z myślą, za którą stoi akt poznawczy, dlatego artysta pracuje najpierw umysłem, a dopiero potem dłońmi.
The very idea that painting in a picture could be a recognizable representation of nature is quite a philosophical issue. It assumes an in-depth knowledge not only of nature itself but also of the principles of knowing it. The entire scientific and artistic activity of Leonardo da Vinci was associated with an attempt to extract from the visible nature something similar to a graphic scheme, so universal that a given class of objects could be represented in the general scheme. A general scheme (or graphic universality) should be understood here as the graphic skeleton of things, a kind of scaffolding which, during the creation of the image, could have been equipped with particular graphic attributes. This predilection to capture the world of nature in a schematic view allowed us to capture and embrace the multitude of objects, the infinite variety of the appearance of things, was an attempt to control the chaotic world of nature. The most important issue that he brings at the threshold of modern painting by Da Vinci is the strong belief that the creation of illusionist painting is conditioned not only by talent but above all by in-depth knowledge of the secrets of nature. This in-depth reflection based on empirical research and observation is to anticipate all artistic activities.
Źródło:
Logos i Ethos; 2020, 53, 1; 141-161
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O kobiecości
On femininity
Autorzy:
Błaszczyk, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762684.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
kobiecość
dialektyka
inność
egzystencja
filozofia
psychologia
femininity
dialectics
otherness
existence
philosophy
psychology
Opis:
Niniejszy artykuł ukazuje fenomen kobiecości, rozpatrując go w kontekście egzystencjalnej dialektyki. Zwraca uwagę na specyfikę kobiecego podmiotu, akcentując jego „otwarty” charakter. Wskazuje też na wzajemną „inność” kobiety i mężczyzny, argumentując za zniesieniem jej obiegowego wartościowania, w tym interpretowania jej na korzyść jednej bądź drugiej płci. W duchu dialektycznym zaznacza się, że kobiecość i męskość, choć inaczej się manifestują, nieustannie na siebie oddziałują, wzajemnie się uzupełniają i twórczo stymulują.
The article aims to show the phenomenon of femininity, considering it in the context of existential dialectics. It exposes the specificity of the female subject, emphasizing its “open” character. The paper also presents the mutual otherness of men and women, arguing for the abolition of its common evaluation, including interpreting it in favor of one or the other sex. The article shows that femininity and masculinity, although they manifest differently, constantly interact, complement and stimulate each other creatively.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 233-254
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antyczna tradycja filozoficznych sposobów życia jako wzorzec dla współczesności
Autorzy:
Subczak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426933.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
filozofia
sposób życia
psyche
troska o duszę
tożsamość
nowoczesność
ponowoczesność
wzorce osobowe
Źródło:
Logos i Ethos; 2017, 44; 7-31
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klasyczna koncepcja postępu w ujęciu Roberta Spaemanna
Autorzy:
Kożuchowski, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195230.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
progress
philosophy
science
ideology
teleology
criteria
postęp
filozofia
nauka
ideologia
teleologia
kryteria
Opis:
W artykule zaprezentowano wybrane aspekty klasycznej koncepcji postępu w rozumieniu Roberta Spaemanna. Koncepcję tę wybitny niemiecki myśliciel rozwijał w dyskusji z innymi wizjami postępu, takimi jak modernizm, naturalizm, marksizm, transhumanizm. Wspólna jest dla nich nowożytna idea, zgodnie z którą ciągle wzmagająca się naukowa dominacja nad naturą i wskutek tego również nad człowiekiem oznacza postęp. Taka jednak wizja stoi w sprzeczności z właściwym sensem postępu. Jest on realizowany wówczas, gdy dokonuje się w harmonii z teleologiczną naturą bytów.Wedle wspomnianych wizji postęp jest procesem koniecznym i nieskończonym. Szczególną zaś rolę w określaniu jego dynamiki odgrywa współczesne przyrodoznawstwo z charakterystyczną dla niego tendencją progresywnej instrumentalizacji natury. Spaemann słusznie poddaje ją krytyce. O tym, czy rzeczywiście dokonuje się postęp, rozstrzygają odpowiednie jego kryteria. Wśród nich filozof wskazuje i rozwija kryteria metafizyczne, etyczne (zarówno w ich negatywnym, jak i pozytywnym brzmieniu) oraz teologiczne. Jego zdaniem postęp zakłada moralnie dobre ulepszenia i sytuuje bytowanie człowieka w perspektywie nadziei, motywującej nieprzerwanie do doskonalenia siebie i świata. W artykule podjęto również próbę określenia aktualności, specyfiki i oryginalności analiz niemieckiego myśliciela.
The article presents selected aspects of the classic concept of progress as understood by Robert Spaemann. This German thinker developed this concept in discussions with other visions of progress, such as modernism, naturalism, Marxism, and transhumanism. The common one to them is the modern idea, according to which constantly increasing scientific domination over nature and, consequently, man also means progress. However, such a vision contradicts the proper sense of progress. It is implemented when it is in harmony with the teleological nature of beings.According to these visions, progress is a necessary and infinite process. A special role in determining its dynamics is played by contemporary natural science with its characteristic tendency to progressive instrumentalization of nature. Spaemann rightly criticizes it. The relevant criteria determine whether progress is actually being made. Among them, Spaemann indicates and develops metaphysical, ethical (both negative and positive) and theological criteria. In his opinion, progress presupposes moral improvements and places human existence in the perspective of hope, which constantly motivates people to improve themselves and the world. The article also attempts to define the topicality, specificity and originality of the analyzes of the German thinker.
Źródło:
Logos i Ethos; 2020, 55, 2; 63-85
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies