Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "gospodarczy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Dokąd zmierzał system gospodarczy Polski w latach 1995–2012?
Where Was Poland’s Economic System Headed in 1995–2012?
Autorzy:
Jurczuk, Anna E.
Pysz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575986.pdf
Data publikacji:
2016-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
system gospodarczy
konkurencyjny ład gospodarczy
ordoliberalizm
transformacja
economic system
competitive economic order
ordoliberalism
transition
Opis:
The aim of the paper is to assess how the principles of the competitive order were implemented in Poland during the country’s economic transition in 1995–2012. To accomplish the research tasks, the principles of the competitive order developed by German economist Walter Eucken were adopted as a reference model. This made it possible to determine just how close Poland’s economic order was to the ideal model during the studied period. An analysis of selected indicators shows that the competitive order in the Polish economy in 1995–2012 only to a limited extent corresponded with the desirable model.The greatest failures in Poland’s economic order could be observed in areas such as price elasticity, responsibility for business results, economic policy stability, and the freedom of contract. Considerable progress was observed in the implementation of the rules of the competitive order in areas such as stability in the value of money, private ownership of means of production and open markets.
Celem opracowania jest ocena stopnia realizacji założeń modelu ładu konkurencyjnego w okresie transformacji polskiej gospodarki w latach 1995–2012. Realizacja tak sformułowanego celu wymagała przyjęcia określonej metodyki opisu przemian systemu gospodarczego. Poszukując odpowiedzi na pytanie, czy system gospodarczy w Polsce przybliża się do ładu konkurencyjnego, czy może podąża w innym kierunku, przyjęto jako model referencyjny zestaw konstytuujących zasad ładu konkurencyjnego autorstwa Waltera Euckena. Stopień ich realizacji pozwolił odpowiedzieć na pytanie, czy system gospodarczy okresu transformacji przybliża się do pożądanego modelu ładu konkurencyjnego albo też może się od niego oddala. Na podstawie analizy wybranych wskaźników oceniających stopień realizacji zasad ładu konkurencyjnego w polskiej gospodarce w latach 1995–2012 można wnioskować o umiarkowanym zbliżeniu systemu gospodarczego do założeń modelu ładu konkurencyjnego. Największe zaniedbania w procesie kształtowania ram ładu gospodarczego mają miejsce w zakresie takich zasad ładu konkurencyjnego, jak: elastyczność cen, odpowiedzialność materialna za wyniki działalności gospodarczej, stałość polityki gospodarczej, swoboda zawierania umów. Relatywnie duży stopień realizacji reguł ładu konkurencyjnego ma miejsce w obszarach: stabilna wartość pieniądza, prywatna własność oraz otwartość rynków.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2016, 283, 3; 5-34
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoretyczna koncepcja społecznej gospodarki rynkowej według Alfreda Müller-Armacka
The Social Market Economy Concept According to Alfred Müller-Armack
Autorzy:
Janiszewska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/574101.pdf
Data publikacji:
2015-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
społeczna gospodarka rynkowa
polityka gospodarcza
system gospodarczy
kryzys gospodarczy
ordoliberalizm
social market economy
economic policy
economic system
economic crisis
ordoliberalism
Opis:
The article focuses on the social market economy (Soziale Marktwirtschaft) theory developed by German economist Alfred Müller-Armack (1901-1978). The author analyzes Müller-Armack’s ideas in the context of socioeconomic developments in West Germany after World War II. The article outlines Müller-Armack’s diagnosis of society in 20th-century Europe and his criticism of laissez-faire capitalism and collectivism. Müller-Armack pursued ideas of social humanism and what is termed “social irenics,” a notion of working toward peace, moderation and conciliation in order to overcome existing differences in society. His idea of social market economy is seen as a holistic concept pursuing a complete humanistic societal order and a synthesis of seemingly conflicting objectives: economic freedom and social security. Müller-Armack’s social market economy concept called for a return to the market and competition, combined with an active economic policy and a social security system. The concept addressed the question of reconciling economic growth with freedom and social security. Janiszewska’s article highlights the cognitive value of the social market economy concept and its relevance to contemporary discourse on how economic systems should develop.
Artykuł ma na celu szersze przedstawienie polskiemu czytelnikowi ekonomicznej koncepcji społecznej gospodarki rynkowej (Soziale Marktwirtschaft) autorstwa niemieckiego ekonomisty Alfreda Müller-Armacka (1901–1978). W obliczu mało rozpowszechnionej znajomości jego dzieł w Polsce, zastosowano metodę badawczą merytorycznej analizy ich treści, rozpatrując je w nawiązaniu do danych z zakresu społeczno-gospodarczej sytuacji w Niemczech Zachodnich po II wojnie światowej. Artykuł przedstawia w logicznym porządku idee autora: diagnozę kryzysu społecznego w XX w., ordo i „społeczny irenizm” oraz krytykę leseferyzmu i kolektywizmu. Następnie dokonuje się przedstawienia programu społecznej gospodarki rynkowej A. Müller-Armacka. Program składał się z postulatów powrotu do rynku i konkurencji, aktywnej polityki gospodarczej państwa oraz stworzenia systemu zabezpieczeń socjalnych. Analiza prowadzi do wniosku, że koncepcja ta odpowiadała na pytanie, jak pogodzić ze sobą wzrost gospodarczy oraz wolność i społeczne zabezpieczenie jednostek ludzkich. Dlatego w podsumowaniu artykułu wskazuje się na wysoki walor poznawczy koncepcji społecznej gospodarki rynkowej i jej aktualność w dobie współczesnej dyskusji o możliwych kierunkach rozwoju obecnego systemu gospodarczego.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2015, 277, 3; 107-132
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grawitacyjny model zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw
Gravity Model of the Economic Diversity of Polish Regions
Autorzy:
Mroczek, Katarzyna
Tokarski, Tomasz
Trojak, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/574194.pdf
Data publikacji:
2014-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
wzrost gospodarczy
efekt grawitacyjny
regionalne zróżnicowanie
economic growth
gravity effect
regional diversity
Opis:
The paper seeks to explain the influence of the so-called gravity effect on the regional diversity of economic growth in Poland. The gravity effect, which is a reference to Newton’s gravity law, is based on the assumption that regions have some economic influence on one another. The strength of these relationships is proportional to the size of the regional economies and inversely proportional to the distance between them. The applied model of economic growth refers to the neoclassical models of Solow; Mankiw, Romer and Weil; and Nonneman and Vanhoud. The presented model takes into account the gravity effect. The model has one non-trivial stationary point that is asymptotically stable, the authors say, which means that this point is a long-run economic equilibrium point. The paper examines the regional diversity of various macroeconomic indicators in the period from 1999 to 2011. Additionally, parameters of the labor productivity function are estimated at the regional level. The research yielded numerical simulations of two possible scenarios of the economic diversity of Polish regions. In the first scenario, it is assumed that investment rates are different in different regions (mean rates for each region from past periods). In the second scenario, the investment rates are the same for all regions. Both scenarios seem to indicate that the regional diversification of economic growth in Polish regions may decrease significantly, but the process of divergence was stronger under the regime imposed in the first scenario, the authors say. The strongest gravity effects were observed in an area bounded by the cities of Warsaw, Poznań and Wrocław as well as the southern Silesia region, with the possible inclusion of the city of Cracow. Peripheral regions in terms of the gravity effect, according to the authors, are provinces in eastern Poland as well as Świętokrzyskie in the center of the country, Pomorskie and Zachodniopomorskie in the north, and Lubuskie in the west.
Celem artykułu jest wyjaśnienie wpływu tzw. efektu grawitacyjnego na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw. Ów efekt grawitacyjny (nawiązując do prawa grawitacji Newtona) opiera się na założeniu, że regiony oddziałują na siebie gospodarczo, przy czym siła oddziaływania jest proporcjonalna do ich wielkości i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi. Najczęściej modele grawitacyjne były wykorzystywane do opisu zjawisk w handlu światowym, zaś ich zastosowanie do analizy wzrostu i zróżnicowania regionalnego było bardzo rzadkie. Zastosowany w opracowaniu model nawiązuje do neoklasycznego modelu wzrostu gospodarczego Solowa, modeli Mankiwa, Romera i Weila oraz Nonnemana i Vanhoudta. W opracowaniu zaprezentowano model wzrostu gospodarczego uwzględniający efekt grawitacji. Wykazano, że model ten posiada nietrywialny punkt stacjonarny oraz że jest on asymptotycznie stabilny, co oznacza, że jest punktem asymptotycznej długookresowej równowagi rozważanego modelu wzrostu gospodarczego. W dalszej części opracowania dokonano opisowej analizy zróżnicowania technicznego uzbrojenia pracy, wydajności pracy, jednostkowych i łącznych efektów grawitacyjnych w polskich województwach w latach 1999–2011. Ponadto dokonano oszacowania parametrów funkcji wydajności pracy na poziomie wojewódzkim. Efektem finalnym pracy było przeprowadzenie numerycznych symulacji możliwych scenariuszy zróżnicowania rozwoju ekonomicznego polskich regionów. W pierwszym scenariuszu założono, że stopy inwestycji w poszczególnych województwach były różne (średnie arytmetyczne z poprzednich okresów), w drugim zaś wariancie przyjęto, że w długim okresie stopy te będą sobie równe. Zarówno 1., jak i 2. wariant wskazują na to, że przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw może się istotnie pogłębiać, przy czym procesy dywergencyjne byłyby znacznie silniejsze przy utrzymaniu się dotychczasowej struktury stóp inwestycji. Co więcej, jeśli nie uwzględni się działania zewnętrznych efektów grawitacyjnych (związanych z oddziaływaniem na polskie województwa gospodarki niemieckiej) oraz portowego charakteru Trójmiasta, to okaże się, że województwami o niskim poziomie rozwoju ekonomicznego mogłyby zostać również pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie. Najsilniejsze efekty grawitacyjne w analizowanym przedziale czasu notowane były mniej więcej w czworokącie łączącym Warszawę z Poznaniem, Wrocławiem oraz aglomeracją śląsko-dąbrowską lub (być może) Krakowem. Województwami peryferyjnymi ze względu na siłę działania efektów grawitacyjnych okazały się zarówno województwa Polski wschodniej (poza województwem świętokrzyskim, które leży względnie blisko kilku dużych aglomeracji miejskich), jak i województwa pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2014, 271, 3; 5-34
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Social Capital and Economic Development: PLS-SEM Model
Instytucja kapitału społecznego a rozwój gospodarczy: model PLS-SEM
Autorzy:
Borkowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2209901.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
kapitał społeczny
PLS-SEM
instytucje
rozwój gospodarczy
social capital
institutions
economic development
Opis:
The aim of this paper is to measure social capital and determine its effect on economic development across thirty five European economies from 2017 to 2020. Partial least squares structural equation modelling (PLS-SEM) was applied to measure and identify the relationship between latent (directly unobservable) variables. Social trust was found to be more strongly determined by interpersonal trust than by trust in organisations. Furthermore, social trust was also found to be the most important component of the overall measure of social capital. The latent variable representing social interaction and attitudes was found to be less important in the formation of social capital. Finally, a strong positive and statistically significant relationship was found between social capital and economic development.
Celem artykułu jest pomiar kapitału społecznego oraz określenie jego oddziaływania na rozwój gospodarczy wybranych gospodarek europejskich w latach 2017–2020. W pracy wykorzystano metodę modelowania równań strukturalnych z wykorzystaniem cząstkowych najmniejszych kwadratów (PLS-SEM), która umożliwia pomiar oraz identyfikację związków pomiędzy zmiennymi ukrytymi (bezpośrednio nieobserwowalnymi). Ustalono, że zaufanie społeczne jest bardziej determinowane przez zaufanie interpersonalne niż przez zaufanie względem organizacji. Ponadto stwierdzono, że zaufanie społeczne jest najważniejszym elementem ogólnej miary kapitału społecznego. Mniej ważnym w formowaniu tej zmiennej okazała się zmienna społecznych interakcji i postaw. Ustalono także, że pomiędzy zmiennymi kapitału społecznego i rozwoju gospodarczego występuje silny dodatni i istotny statystycznie związek.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2023, 314, 2; 11-27
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konkurencyjność gospodarki francuskiej w obliczu kryzysu gospodarczego
The Competitiveness of the French Economy in the Wake of the Economic Crisis
Autorzy:
Czyżewska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575171.pdf
Data publikacji:
2013-08-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
Francja
konkurencyjność
przemysł
rynek pracy
kryzys gospodarczy
France
competitiveness
industry
labor market
economic crisis
Opis:
The article investigates the competitive position of the French economy in comparison with other key European Union economies, taking into account available statistical data and competitiveness indexes. The analysis is made in the context of a decline in the competitiveness of the French economy in the wake of the economic crisis and an apparent lack of effective measures to overcome this process. The author discusses the results of analyses of competitiveness of the French economy in 2011 and 2012, highlighting the reasons for the country’s declining competitiveness and outlining the measures taken to overcome the problem. Czyżewska uses statistical data and descriptive analysis methods as the main research methods in the article. Statistics show that France has lost its competitive position, especially with regard to Germany, the author says. She discusses the reasons for this and looks at several measures proposed to overcome the problem. Overall, these measures reflect the complex economic situation of France and call for multi-pronged action in the French economy, according to the author. The list of economic reforms that need to be carried out is long, Czyżewska says, so the future competitive position of the French economy depends on the level of commitment to pressing ahead with these reforms.
Celem artykułu jest pokazanie pozycji konkurencyjnej francuskiej gospodarki w stosunku do kluczowych gospodarek UE bazując na najnowszych danych statystycznych, w tym na indeksach konkurencyjności. Analiza jest prowadzona w kontekście obniżającej się konkurencyjności gospodarki Francji, w perspektywie trwającego kryzysu gospodarczego i braku narzędzi do skutecznego jego przezwyciężenia. Drugim celem artykułu jest przedstawienie wyników kluczowych analiz konkurencyjności francuskiej gospodarki przeprowadzonych w latach 2011-2012 wskazując na przyczyny opisywanej sytuacji i proponowane narzędzia służące podniesieniu tejże konkurencyjności oraz wnioski płynące z analiz. Wykorzystano metody statystycznej analizy danych oraz analizę opisową. Na podstawie danych statystycznych pokazano sukcesywną utratę pozycji konkurencyjnej Francji, głównie na korzyść Niemiec. Zebrane w formie tabelarycznej przyczyny obecnej sytuacji gospodarczej oraz proponowane narzędzia podniesienia konkurencyjności są odzwierciedleniem złożonej sytuacji gospodarczej we Francji, stąd w najbliższym czasie należy podjąć działania o kompleksowym charakterze. Lista reform gospodarczych do przeprowadzenia jest długa, a od stopnia zaangażowania w realizację owych reform zależy przyszła pozycja konkurencyjna Francji w Europie.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2013, 265, 7-8; 113-132
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody ekonometryczne w modelach wzrostu gospodarczego
Econometric Methods in Economic Growth Models
Autorzy:
Goczek, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575542.pdf
Data publikacji:
2012-10-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
wzrost gospodarczy
modele empiryczne
metody ekonometryczne
konwergencja
economic growth
empirical models
econometric methods
convergence
Opis:
The article aims to review and assess different econometric methods used in the estimation of empirical models of economic growth. Such models play an important role in the economy because they yield conclusions for policymakers, the author says. His research showed that the preferred method for the estimation of dynamic models of growth based on cross-temporal data is the Generalized Method of Moments applied simultaneously on the levels and first differences with error correction used in small samples. However, in some cases, more accurate estimates could be obtained by using either the Kiviet or Pooled Mean Group (PMG) estimator instead of the Generalized Method of Moments, the author concludes.
Celem artykułu jest przegląd i ocena poszczególnych metod ekonometrycznych używanych w modelach empirycznych wzrostu gospodarczego, co ma zasadnicze znaczenie dla ekonomicznego znaczenia tych badań i siły wniosków z nich płynących dla polityki gospodarczej. Przyjętą metodą jest dyskusja teoretyczna poświęcona poszczególnym modelom empirycznym zilustrowana własnymi oszacowaniami omawianych modeli. W badaniu ekonometrycznym wykazano, że preferowaną metodą szacowania dynamicznych modeli wzrostu na danych przekrojowo-czasowych jest Uogólniona Metoda Momentów zastosowana jednocześnie na poziomach i na pierwszych różnicach z korektą błędu w małych próbach. W artykule również wskazano, że w innych zastosowaniach, właściwsze mogą być estymacje prowadzone przy pomocy estymatora Kivieta bądź estymatora PMG.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2012, 259, 10; 49-71
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania ładu spontanicznego i stanowionego w gospodarce Polski okresu transformacji
Selected Determinants of the Economic Order in the Early Years of Poland’s Economic Transition
Autorzy:
Grabska, Anna E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575610.pdf
Data publikacji:
2012-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
transformacja
ład gospodarczy
wartości i preferencje społeczeństwa
transition
market economy
economic order
social values
Opis:
The aim of the article is to analyze the values and preferences of Polish society in the early years of the country’s economic transition in terms of two models of economic order, F.A. Hayek’s spontaneous order theory versus W. Eucken’s theory of organized order. Many of the current problems of the Polish economy are the result of the government’s failure to make certain decisions at the start of the country’s transition to a free market system more than two decades ago, the author says. Another contributing factor is policies that resulted in compounding various economic as well as social and environmental problems. The responsibility for these problems can be attributed to a crisis of the institutional environment, in particular to an insufficient involvement of the government in creating a competitive framework for businesses. Moreover, opportunities for developing the economic framework from the bottom up, in line with the logic of the spontaneous order theory, were limited by rapid socioeconomic changes, according to Grabska. In addition to objective difficulties with developing either a spontaneous or ordoliberal model, there was also the problem of adjusting the socioeconomic order to the dominant values and expectations of Polish society, the author says. An attempt to propose a framework contrary to the social mind set and value system is bound to fail because the introduced rules will create chaos, Grabska adds. The analysis of the values and preferences of the Polish people in the early 1990s reveals that society was relatively more predisposed to the kind of economic order prescribed by W. Eucken, according to the author. Cultural factors, such as distrust of the authorities and high socioeconomic aspirations, combined with poor teamwork skills, low work ethic, a desire to strike it rich fast, and little market experience, explain why Poland was ill-suited to a bottom-up model of economic order. Consequently, the government should have been more active and done more to minimize the negative consequences of political and economic changes in the country, the author concludes.
Celem artykułu jest analiza wybranych uwarunkowań ładu gospodarczego w Polsce odpowiadającego założeniom dwóch teorii kształtowania ładu – teorii ładu spontanicznego F.A. Hayeka oraz teorii ładu stanowionego W. Euckena. W ramach realizacji celu głównego analizie poddano wartości i preferencje polskiego społeczeństwa w początkowych latach transformacji pod kątem ich dopasowania do dwóch powyższych modeli kształtowania ładu gospodarczego. Realizacja tak sformułowanego celu wymagała analizy źródeł wtórnych, w tym literatury fachowej i raportów z międzynarodowych badań empirycznych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że warunkiem sprawnego i efektywnego funkcjonowania ram wyznaczających ład gospodarczy zarówno w ujęciu Euckena, jak i Hayeka jest ich akceptacja przez społeczeństwo. Z kolei akceptacja reguł ładu i zaangażowanie w ich tworzenie zależy od poziomu dostosowania procesu tworzenia ładu i jego reguł do wartości i preferencji społeczeństwa. Z rozważań prezentujących wybrane wyniki badań mentalności, systemów preferencji i wartości polskiego społeczeństwa w początkowym okresie transformacji wynika, że było ono relatywnie bardziej predysponowane do akceptacji stanowionego modelu kształtowania ładu gospodarczego autorstwa W. Euckena. Uwarunkowania kulturowe, takie jak: duża nieufność wobec władzy formalnej, wysokie oczekiwania od życia, brak zdolności do współpracy, wysoki dystans władzy, niski etos pracy, pragnienie szybkiego wzbogacenia się, a jednocześnie niewielkie doświadczenie w funkcjonowaniu gospodarki rynkowej w tylko ograniczonym stopniu predysponowały polską gospodarkę do wyboru oddolnego modelu kształtowania ładu gospodarczego.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2012, 256, 5-6; 119-140
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Finance and Long Run Growth: The Role of Formal and Informal Institutions
Finanse a długookresowy wzrost gospodarczy – rola instytucji formalnych i nieformalnych
Autorzy:
Bousrih, Lobna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575970.pdf
Data publikacji:
2012-09-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
rozwój finansowy
instytucje
kapitał społeczny
wzrost gospodarczy
financial development
institutions
social capital
economic growth
Opis:
Celem artykułu jest przeprowadzenie empirycznej analizy wpływu kapitału społecznego i jakości otoczenia instytucji formalnych na rozwój finansowy i wzrost gospodarczy, na podstawie próby krajów rozwijających się i rozwiniętych, w latach 1980-2009, przy wykorzystaniu metody uogólnionych momentów. W artykule podjęto próbę przetestowania hipotezy o istnieniu efektu synergii pomiędzy rozwojem sektora finansowego oraz: po pierwsze z instytucjami formalnymi opisywanymi za pomocą indeksu jakości otoczenia instytucjonalnego; po drugie instytucjami formalnymi wyrażanymi za pomocą poziomu kapitału społecznego. Innymi słowy, podjęto próbę oceny czy jakość instytucji formalnych, a także poziom zaufania i kooperacji między członkami społeczeństwa są konieczne do promowania sektora finansowego a w konsekwencji wzrostu gospodarczego w długim okresie. Zasadniczymi wynikami wynikającymi z przeprowadzonych analiz modelowych są: (i) rozwój instytucji formalnych wywiera pozytywny wpływ na efektywność gospodarczą w długim okresie, poprzez rozwój rynków finansowych; (ii) wpływ rozwoju sektora finansowego na wzrost gospodarczy zależy również od stanu instytucji nieformalnych oraz od podwyższonego poziomu zaufania wśród członków społeczeństwa.
The paper aims to empirically analyze the effect of the quality of the formal institutional environment and social capital on financial development and long-run economic growth for a sample of developed and developing countries using the Generalized Method of Moments (GMM) for the period spanning from 1980 to 2009. The author sets out to find out if there is a synergetic effect between financial sector development and: first, formal institutional aspects measured by the institutional environment quality index, second, informal institutional aspects measured by the level of social capital in society. The article examines if the qualities of formal institutions as well as the level of confidence and cooperation between individuals are important to promoting financial sector and consequently long-run economic growth. The main results of the model are that (i) the development of formal institutions with a higher level of general institutional quality has a positive impact on long-run economic performance through the development of financial markets; (ii) the effect of financial sector development on long-run economic growth also depends on the state of informal institutions with a higher level of trust between individuals.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2012, 258, 9; 1-13
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Can We Have More Butter and Guns Simultaneously? An Endogeneity Perspective
Czy wzrost gospodarczy i wyższe wydatki na wojsko są możliwe jednocześnie? Perspektywa endogeniczności
Autorzy:
Woźniak, Rafał
Lewkowicz, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2209902.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
rozwój gospodarczy
wydatki na wojskowość
wyścig zbrojeń
endogeniczność
economic development
military expenditures
arms race
endogeneity
Opis:
Drivers and outcomes of military expenditures are an important topic in geopolitics and public debate. It is often argued that increases in the military budget can boost the economy through extended military equipment production. What should then be noticeable is a feedback relationship between military expenditures and the current state of the economy. This paper investigates this reverse relationship at the macro level using an unbalanced panel dataset of 173 countries over the period 1949–2020. Our empirical analysis implies that the claimed positive feedback loop between military expenditures and economic growth is either completely absent or, at most, very weak.
Przyczyny i skutki wydatków na cele wojskowe pozostają jednym z kluczowych obszarów geopolityki i debaty publicznej. Często stwierdza się, że zwiększenie budżetu na obronność może pobudzić gospodarkę poprzez zwiększenie produkcji sprzętu wojskowego. To, co powinno wówczas wystąpić, to sprzężenie zwrotne pomiędzy wydatkami wojskowymi a stanem gospodarki. Zasadniczym celem artykułu jest zbadanie wskazanej odwrotnej relacji na poziomie krajów przy użyciu niezrównoważonego zestawu danych panelowych obejmującego 173 kraje w latach 1949–2020. Zaprezentowana analiza empiryczna wskazuje, że badana relacja sprzężenia zwrotnego między wydatkami wojskowymi a wzrostem gospodarczym jest albo całkowicie nieobecna, albo co najwyżej bardzo słaba.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2023, 314, 2; 28-46
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja ekonomiczna i polityczna na Tajwanie
The Economic and Political Transformation of Taiwan from a Limited to an Open Access Order
Autorzy:
Legiędź, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/576107.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
Tajwan
rozwój gospodarczy
nowa ekonomia instytucjonalna
ład społeczny
Taiwan
economic development
new institutional economics
social order
Opis:
The main aim of this article is to explain how the Taiwanese government managed to create institutions conducive to economic development. The paper analyzes the process of institutional transition in Taiwan by applying a conceptual framework proposed by D.C. North, J.J. Wallis, S.B. Webb, and B.R. Weingast. The analysis makes it possible to positively verify the research hypothesis that a security threat from China was an important factor that determined the economic policies of Taiwan. The threat exerted continuous pressure on the country’s elites, as a result of which they were forced to cooperate and their action became more predictable. That is why Taiwan’s authoritarian government has been able to build institutional foundations for economic development. The result of economic growth was the enrichment of society, education and the development of a civil society, which allowed the opposition to exert pressure on the regime and finally led to democratization. Because specific circumstances played a key role in the economic development of Taiwan today’s developing countries would find it difficult, if not impossible, to imitate the Taiwanese development model.
Głównym celem artykułu jest poszukiwanie wyjaśnienia, w jaki sposób na Tajwanie udało się stworzyć sprzyjający rozwojowi gospodarczemu ład instytucjonalny. W artykule zanalizowano proces przemian instytucjonalnych na Tajwanie za pomocą koncepcji teoretycznej D.C. Northa, J.J. Wallisa, S.B. Webb oraz B.R. Weingasta. Dokonana analiza umożliwiła pozytywną weryfikacje hipotezy badawczej, że istotnym czynnikiem determinującym politykę gospodarczą Tajwanu było zagrożenie ze strony Chińskiej Republiki Ludowej. Zagrożenie wywierało ciągłą presję na elity, dlatego były one zmuszone kooperować, a ich działanie stało się w większym stopniu przewidywalne. Właśnie dlatego autorytarny rząd na Tajwanie był w stanie stworzyć instytucjonalne fundamenty korzystne dla rozwoju gospodarczego, a korzyści płynące z szybkiego tempa wzrostu gospodarczego trafiały w miarę równomiernie do całego społeczeństwa. Nietypowe warunki, w jakich przeprowadzano reformy polityczne i gospodarcze na Tajwanie sprawiają, że udane skopiowanie modelu rozwojowego Tajwanu w innych krajach, zarówno słabo, jak i średnio rozwiniętych wydaje się mało prawdopodobne.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2016, 286, 6; 115-135
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielka chińska transformacja: ze świata trzeciego do pierwszego
The Great Chinese Transformation: From the Third World to the First
Autorzy:
Kołodko, Grzegorz W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142123.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
globalizacja
system gospodarczy
transformacja
ład światowy
nowy pragmatyzm
globalization
economic system
transformation
world order
new pragmatism
Opis:
Celem opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie, jak w epoce nieodwracalnej globalizacji zmieniają się reguły światowej gry ekonomicznej i politycznej oraz w jakim stopniu muszą one uwzględniać wzrost znaczenia Chin, które dokonując olbrzymiego skoku w rozwoju społeczno-gospodarczym, przechodzą z poziomu kraju zacofanego do rozwiniętego. Główna metoda analizy to ekonomia porównawcza oraz spojrzenie na wielowątkowy proces rozwoju przez pryzmat ekonomii politycznej i nowego pragmatyzmu. Rozważania prowadzą do wniosku, że Chinom nie należy się przeciwstawiać ani z nimi walczyć, lecz trzeba z nimi pragmatycznie współdziałać w rozwiązywaniu piętrzących się globalnych problemów. Współcześnie zarówno Chiny powinny dostosowywać się do zewnętrznego świata, jak i świat musi brać pod uwagę specyfikę systemową Chin wyrażającą się w tzw. chinizmie. Nie ma możliwości narzucenia Chinom modelu ukształtowanego gdzie indziej, tym bardziej że współcześnie w wielu krajach liberalna demokracja przeżywa systemowy kryzys. Nie ma też szans na narzucenie innym modelu chińskiego, acz dla niejednego kraju wydaje się on ponętny. Dalszy rozwój światowej gospodarki wymaga reinstytucjonalizacji globalizacji i nadania jej charakteru bardziej inkluzywnego. Jedyna sensowna droga na przyszłość to wnikliwa obserwacja alternatywnych systemów politycznych i gospodarczych oraz wzajemne uczenie się i rzeczowa współpraca opierająca się na nieortodoksyjnej myśli ekonomicznej.
This paper aims to answer the question how the rules of the economic and political game are changing in an era of irreversible globalisation and to what extent they must take into account the growing importance of China. The main method of analysis is comparative economics and a look at the complex development process through the lens of political economy and the new pragmatism approach. The study leads to the conclusion that China should not be opposed or fought against, but must be cooperated with in solving global problems. On the one hand, China should adapt to the external world; on the other, the world must take into account the specific features of the Chinese system, so-called Chinism. It is not possible to impose a model formed elsewhere on China, especially as liberal democracy is experiencing a crisis in many countries. Likewise, the Chinese model cannot be imposed on other economies, even though it may seem tempting to them. The further development of the world economy requires re-institutionalisation of globalisation and making it more inclusive. The only sensible path to the future is in-depth observation of alternative systems and mutual learning as well as reasonable cooperation based on unorthodox economic thought.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2020, 304, 4; 53-80
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wahań produkcji i wielkości kredytu na wartość dodaną w polskim przemyśle przetwórczym
Impact of Output Volatility and the Amount of Credit on Value Added in Polish Manufacturing Industries
Autorzy:
Brzozowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575538.pdf
Data publikacji:
2012-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
wahania produkcji
rozwój finansowy
wzrost gospodarczy
działy przemysłu przetwórczego
output volatility
financial development
economic growth
manufacturing industries
Opis:
The article deals with the impact of output volatility on the growth of labor productivity in Polish manufacturing industries between 1994 and 2008. The author analyzes the dual role of financial development, measured by the amount of credit to the private sector, both as a direct growth enhancing factor and as a cushion against the adverse effects of output volatility. The existence of inter-sectoral linkages called for the decomposition of output volatility into sector-specific and aggregate volatility, the latter being transmitted from other manufacturing sectors. These output volatility indicators as well as the financial development indicator were added to the set of independent variables in a regression model seeking to explain the rate of growth of value added per employee. The estimated regression model was derived from the neoclassical growth model, expanded to include the determinants of technological progress, such as R&D effort, foreign direct investment inflow, and the tax burden. Panel data and the Generalized Method of Moments were used to perform the estimation. The analysis of the estimation results suggests that the growth of labor productivity in Polish manufacturing industries is negatively correlated with sector-specific output volatility. Volatility transmitted from other sectors leaves the rate of labor productivity growth unaffected. The degree of financial development, measured by the amount of credit to the private sector, does not seem to offset the negative impact of output volatility on growth, the author says; in fact, it appears to contribute to a deceleration in the rate of growth.
Artykuł poświęcony jest wpływowi wahań produkcji na tempo wzrostu produktywności pracy w działach polskiego przemysłu przetwórczego w latach 1994-2008. Analizowane jest w nim także znaczenie rozwoju finansowego, mierzonego wielkością kredytu dla sektora prywatnego, jako czynnika bezpośrednio pobudzającego wzrost oraz jego rola pośrednia, polegająca na łagodzeniu skutków wahań produkcji. Ze względu na produkcyjne powiązania międzysektorowe, w artykule dokonano dekompozycji wahań produkcji na dwie grupy: specyficzne dla działu i transmitowane z pozostałych działów przemysłu przetwórczego. Obie miary wahań produkcji i wskaźnik rozwoju finansowego zostały dodane do zbioru zmiennych wyjaśniających w modelu regresji, w którym zmienną zależną jest tempo wzrostu wartości dodanej na zatrudnionego. Estymowany model regresji został wyprowadzonego z neoklasycznego modelu wzrostu gospodarczego, w którym egzogeniczne tempo postępu technicznego zostało zastąpione zmiennymi opisującymi wysiłek badawczo-rozwojowy, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych i skalę obciążeń fiskalnych. Do estymacji modelu wykorzystano dane panelowe i technikę Systemowej Uogólnionej Metody Momentów Analiza wyników estymacji modelu regresji sugeruje, że w polskim przemyśle przetwórczym produktywność pracy wydaje się negatywnie zależeć przede wszystkim od wahań produkcji specyficznych dla sektora. Wahania transmitowane z innych sektorów nie spowalniają wzrostu. Rozwój finansowy, mierzony wielkością kredytu dla sektora prywatnego, okazuje się nie sprzyjać łagodzeniu negatywnego wpływu wahań sektorowych na wzrost produktywności, a wydaje się wręcz spowalniać tempo wzrostu wartości dodanej na zatrudnionego.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2012, 256, 5-6; 57-77
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Female Labour Force Participation in Saudi Arabia and its Determinants
Udział kobiet w rynku pracy w Arabii Saudyjskiej i jego determinanty
Autorzy:
Agboola, Mary O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142108.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
wzrost gospodarczy
siła robocza
udział kobiet w sile roboczej
economic growth
labour force
female labour force participation
Opis:
Saudi Arabia's Vision 2030 recognized female labor force participation as an important component for economic growth. This study investigates the relationship between female labor force participation rate, female tertiary school enrolment, female life expectancy and per capita income measured quarterly between 1991 and 2017. The study employs traditional unit root tests of Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) and Kwiatkowski–Phillips–Schmidt–Shin (KPSS) complemented by Zivot and Andrews (ZA) test. Furthermore, for robustness check, combined cointegration test as prescribed by Bayer and Hanck (2013) and Pesaran ARDL bound tests were performed. Toda-Yamamoto causality test examined the causality flow among the variables. The result posits all independent variables have positive significant effect on female labor force participation rate within Saudi Arabia; rendering a policy recommendation: higher female labor participation can be achieved through investment in female education, health sector and achieving economic growth.
W programie Wizja 2030 przyjętym w Arabii Saudyjskiej udział kobiet w rynku pracy uznano za ważny element wzrostu gospodarczego. Niniejsze badanie miało na celu określenie związku między udziałem kobiet wśród pracujących, udziałem kobiet wśród przyjętych na studia, oczekiwaną długością życia kobiet oraz dochodem na mieszkańca mierzonym kwartalnie w latach 1991–2017. W badaniu zastosowano tradycyjne testy pierwiastka jednostkowego Dickeya-Fullera (ADF), Phillipsa-Perrona (PP) oraz Kwiatkowskiego-Phillipsa-Schmidta-Shina (KPSS) uzupełnione testem pierwiastka jednostkowego Zivota i Andrewsa (ZA). Ponadto, przeprowadzono test kointegracji Bayera i Hancka (2013) oraz testy ograniczeń zgodnie z modelem autoregresyjnych rozkładów opóźnień ARDL Pesarana. Za pomocą testu Toda-Yamamoto zbadano przepływ przyczynowości między zmiennymi. Wynik wskazuje, że wszystkie zmienne niezależne wykazują dodatni, znaczący związek z udziałem kobiet wśród pracujących w Arabii Saudyjskiej. Sformułowano zalecenie w kwestii polityki: wyższy udział kobiet w rynku pracy można osiągnąć poprzez inwestowanie w edukację kobiet, sektor zdrowia oraz stymulowanie wzrostu gospodarczego.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2021, 305, 1; 135-152
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oszacowanie wartości produktu krajowego brutto w polskich powiatach
Estimation of Gross Domestic Product in Polish Counties
Autorzy:
Ciołek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575245.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
szacowanie PKB
regionalny wzrost gospodarczy
zróżnicowanie PKB
autokorelacja przestrzenna
GDP national income
regional economic activity
growth
spatial correlation
Opis:
The aim of this article is to identify an optimal method for estimating gross domestic product at the regional level in Poland, specifically at level of counties. While various studies offer empirical analyses of the country’s economic growth and other economic processes, no official data is available on GDP at the level of counties in Poland. The article presents the results of research based on three alternative approaches that rely on GDP disaggregation from the level of sub-regions (NUTS-3) to the level of counties (NUTS-4). These methods have been validated by comparing the results obtained for the higher level of aggregation. It turned out that the best method of disaggregating GDP was to use the shares of municipality tax revenues from income tax and agricultural tax. The estimated values of GDP in the counties in 2003–2013 were used to calculate the rate of economic growth in the entire period as well as in the period before and after the global economic crisis. We also examined the spatial autocorrelation of GDP per capita in 2013. The time series of GDP at the county level in both constant and current prices generated as a result of the presented research can be used in other empirical analyses.
Analizy empiryczne, przede wszystkim wzrostu gospodarczego, ale i innych procesów ekonomicznych, prowadzone są często przy wykorzystaniu produktu krajowego brutto (PKB). Jednak w badaniach na poziomie regionalnym, gdzie dla Polski jednostkami mogą być powiaty, które w najlepszy sposób odzwierciedlają obszary funkcjonalne, musimy się zmierzyć z brakiem oficjalnych danych o PKB. Głównym celem artykułu było zaproponowanie optymalnej metody oszacowania PKB w powiatach. Zaprezentowano wyniki uzyskane za pomocą trzech alternatywnych podejść, które polegały na rozszacowaniu PKB z poziomu podregionów na poziom powiatów, przy wykorzystaniu różnych zbiorów zmiennych skojarzonych. Przeprowadzono walidację tych metod, porównując rezultaty uzyskane dla wyższego poziomu agregacji. Okazało się, że najlepszą metodą dezagregacji PKB było zastosowanie udziałów przychodów podatkowych gmin z podatku PIT i z podatku rolnego. Oszacowane wartości PKB w powiatach w latach 2003–2013 posłużyły do oceny tempa wzrostu gospodarczego zarówno w całym okresie, jak i w latach przed ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym oraz po rozpoczęciu kryzysu. Ponadto zbadano również przestrzenną koncentrację i przestrzenną autokorelację PKB per capita w roku 2013. Uzyskane wyniki poddano wstępnej interpretacji w kontekście modeli nowej geografii ekonomicznej (NEG). Szeregi czasowe PKB w powiatach zarówno w cenach stałych, jak i cenach bieżących wygenerowane w rezultacie zaprezentowanego badania, mogą być wykorzystane w innych analizach.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2017, 289, 3; 55-87
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspólna europejska polityka przemysłowa
Common European Industrial Policy
Autorzy:
Hryniewicz, Janusz T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575343.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
deindustrializacja
przemysłowe miejsca pracy
nacjonalizm gospodarczy
wspólna europejska polityka przemysłowa
deindustrialization
industrial jobs
economic nationalism
common European industrial policy
Opis:
The article looks at why the European Union needs a common industrial policy. The author analyzes contemporary offshoring trends and accompanying political developments. In the modern global economy, industrial production is increasingly being transferred from Europe to countries such as China, India and Vietnam, the author says. Meanwhile, Europe’s emerging knowledge-based economy is not creating new jobs fast enough, he adds. There is an increasingly popular trend among the European power elites as well as the public to defend jobs in industry; this is often accompanied by nationalist arguments, according to Hryniewicz. If this trend continues, it may produce conflicts within Europe, the author argues. Such a scenario should be prevented by establishing a new common European industrial policy, Hryniewicz says, adding that the common industrial policy could help enhance the role of European institutions abroad and facilitate the process of restructuring the EU economy and its transition from an industrial system to one based on knowledge. The most important strategic area of common industrial policy should be to facilitate the emergence of national industrial research complexes designed to saturate industries with advanced technology, the author argues. Other strategic areas, according to Hryniewicz, include promoting the networking of customers and suppliers, enforcement of intellectual property rights, participation in the shaping of a European energy policy, and supporting consumer initiatives and organizations.
Celem artykułu jest uzasadnienie wprowadzenia wspólnej europejskiej polityki przemysłowej. Metoda badań polega na analizie współczesnych tendencji w zakresie offshoringu oraz towarzyszących temu zjawisk politycznych. Produkcja przemysłowa jest przekazywana z Europy do tzw. fabryk świata (Chiny, Indie, Wietnam itp.). W Europie tworzy się gospodarka oparta na wiedzy, ale nie tworzy ona wystarczająco szybko miejsc pracy. W europejskich elitach władzy i w opinii publicznej wzrasta popularność obrony miejsc pracy w przemyśle, czemu towarzyszy argumentacja nacjonalistyczna. Kontynuacja tych tendencji grozi konfliktami wewnątrzeuropejskimi. Zagrożeniom tym należy położyć kres przez ustanowienie nowej wspólnej europejskiej polityki przemysłowej. Misją wspólnej polityki przemysłowej powinno być przywództwo (instytucji europejskich) i kontrola procesu restrukturyzacji polegającej na przejściu UE od gospodarki przemysłowej do gospodarki opartej na wiedzy. Najważniejszym strategicznym obszarem wspólnej polityki przemysłowej powinno być doprowadzenie do powstania narodowych i ponadnarodowych kompleksów przemysłowo-badawczych nastawionych na nasycanie branż przemysłowych „wysokimi technologiami. Inne strategiczno obszary działalności to: wspieranie sieci współpracy odbiorców i dostawców, egzekwowania praw własności intelektualnej, udział w kształtowaniu europejskiej polityki energetycznej, wspieranie inicjatyw i organizacji konsumenckich.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2013, 268, 11-12; 49-71
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies