Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kozioł" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
Wariantywność poetyckich traktatów Urszuli Kozioł
Variety of poetic treaties by Urszula Kozioł
Autorzy:
Wądolny-Tatar, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/445506.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
poetic treaty
variety
senior creativity
Urszula Kozioł
Opis:
Poetic treaties frequently appear in the later writings of Urszula Kozioł. Three volumes of poems: Supliki (2005), Przelotem (2007) and Horrendeum (2010) provide examples of individual uses of this canonical form, and prove that the author was “growing up” to use it. The poet creates genre varieties of a poetic treaty through which she expresses her philosophical and ontological as well as existential, architextual and poetological reflections.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2013, 1; 89-102
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Twórcze użycie języka w tekście literackim (analiza wiersza Urszuli Kozioł Jest mi miałko… w ramach założeń poetyki lingwistycznej)
Creative use of language in a literary text (an analysis of Urszula Kozioł’s poem Jest mi miałko… (I’m feeling bland...) based on assumptions of linguistic poeyics)
Autorzy:
Dobrzańska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2156646.pdf
Data publikacji:
2022-09
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
creative use of language
poetry
linguistic poetics
Urszula Kozioł
description
confession
Opis:
This paper presents the assumptions of linguistic poetics, a direction that combines – in a curricular manner – the research on poetry and interpretation of poetic works with an analysis of language uses in a statement. It presents the role played by M.R. Mayenowa in shaping this stream in the Polish literary studies seeking support in linguistics and enumerates the most significant curricular studies and linguistic concepts employed in analyses of the represented world of poetry as “the world behind words”. The enclosed analysis of the lyric by Urszula Kozioł Jest mi miałko… (I’m feeling bland...) is an illustration of the methodology presented here. It shows the sense-creative capabilities of language activated in a description of an unusual state of the lyrical I of the poem–confession, who is experiencing elusive feelings that are hard to express. The whole complex organisation of the poetic statement serves the purpose of outlining these unique experiences and the evoked senses can be reached only through an in-depth analysis of the language uses in the text.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 7-21
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pragnieniu Prawdy. Propozycja Platona a kontekst przekazu biblijnego w świetle teorii mimetyczno-ofiarniczej René Girarda
The desire for truth: Plato’s proposal and the biblical context in the light of René Girard’s mimetic theory and the scapegoat mechanism
Autorzy:
Gotchold, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048131.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Platon
Stary i Nowy Testament
pragnienie/pożądanie mimetyczne
kozioł ofiarny
mord założycielski
Opis:
The paper discusses the issue of the desire for truth in Plato’s Republic, Book VII, and the Old and New Testaments with regard to Girard’s theory of mimetic desire, the scapegoat mechanism and the founding murder. Both Plato and the Bible describe outstanding individuals – Anax, Moses and Jesus – who attain truth. This causes communal envy, leading to the outbreaks of mimetic violence. However, neither Plato nor the Old Testament allow the founding murder to happen. Consequently, they depict communities which deal with strict laws and suppressed violence. It is only in the New Testament that mimetic violence fi nds its outlet in the sacrifi cial killing of Jesus Christ.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2019, 16; 105-121
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kozioł ofiarny w czasach post-prawdy
Scapegoat in Time of Post-Truth
Autorzy:
Zbirański, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044343.pdf
Data publikacji:
2019-05-20
Wydawca:
Collegium Civitas
Tematy:
Kozioł ofiarny
post-prawda
media
myślenie mityczne
Scapegoat
post-truth
mythological thinking
Opis:
Niniejszy artykuł przybliża zasady funkcjonowania mechanizmu kozła ofiarnego w jego uwarunkowaniach historycznych oraz nowej rzeczywistości związanej z pojawieniem się zjawiska post-prawdy. Różnice pomiędzy tymi realiami zostały zaprezentowane na tle zagadnień związanych z poznaniem i selekcją danych zachodzącymi w ramach nowych mediów. Na podstawie tych rozważań zostaje sformułowana diagnoza przydatności politycznej wspomnianego mechanizmu obecnie oraz perspektyw rozwoju w przyszłość.
This article introduces the principles of the mechanism of the scapegoat in its historical conditions and the new reality related to the appearance of the post-truth phenomenon. Differences between these realities have been presented in the context of issues related to the cognition and selection of data occurring within the framework of new media. On the basis of these considerations, a diagnosis of the political usefulness of the present mechanism and prospects for future development is formulated.
Źródło:
Zoon Politikon; 2018, 9; 146-163
2543-408X
Pojawia się w:
Zoon Politikon
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
René Girard’s concept of mimetic desire, scapegoat mechanism and biblical demystification
Pragnienie mimetyczne, mechanizm kozła ofiarnego i biblijna demistyfikacja w myśli René Girarda
Autorzy:
Strączek, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/495402.pdf
Data publikacji:
2014-11-30
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:
irard
mimesis
przemoc
kozioł ofiarny
religia
chrześcijaństwo
Girard
violence
scapegoat
religion
Christianity
Opis:
Artykuł przedstawia koncepcję pragnienia mimetycznego, przemocy i religii w ujęciu René Girarda. Stanowi również próbę wyjaśnienia podstawowych pojęć jego antropologii (mimesis, mechanizm kozła ofiarnego czy biblijna demistyfikacja) oraz umieszczenia ich w kontekście prac innych filozofów takich jak Hobbes, Freud, Durkheim czy Nietzsche. Praca zaczyna się od wprowadzenia do szeroko dyskutowanego problemu pragnienia mimetycznego. Ukazuje teorie mimetyczną Girarda jako teorię konfliktu. Następnie analizuje, jak w mimetycznej rywalizacji rodzi się przemoc. W ten sposób artykuł zmierza w kierunku omówienia mechanizmu kozła ofiarnego oraz relacji, jaka zachodzi pomiędzy przemocą a sacrum w społeczeństwach pierwotnych. Następnie rozpatruje ideę biblijnej demistyfikacji mimesis i ofiary zastępczej.
This article provides an overview of René Girard’s concept of mimetic desire, scapegoat mechanism and biblical demystification. It also attempts to explain the basic notions of his anthropology and to contextualize them in relation to the conceptions of philosophers like Freud, Durkheim and Nietzsche. The paper starts with an introduction to the widely discussed problem of mimetic desire. It sees Girard’s mimetic theory as a theory of conflict. Then, it analyzes how violence emerges through mimetic rivalry. From that point, the essay moves to discuss the scapegoat mechanism and the relation between violence and the sacred in archaic societies. Finally, it examines the conception of Judeo-Christian demystification of mimesis and surrogate victim.
Źródło:
Seminare. Poszukiwania naukowe; 2014, 35, 4; 47-56
1232-8766
Pojawia się w:
Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ars poetica jako sztuka przetrwania: interpretacja wiersza Tysiąc i jedna noc Urszuli Kozioł
Ars poetica as the Art of Survival: an Interpretation of Urszula Kozioł’s Poem “Tysiąc i jedna noc” (A Thousand and One Nights)
Autorzy:
Stusek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365778.pdf
Data publikacji:
2017-03-06
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ars poetica
Szeherezada
story
narrative
Urszula Kozioł
selfreferentiality
art
opowieść
narracja
autotematyzm
sztuka
Opis:
W artykule zinterpretowany został wiersz Urszuli Kozioł Tysiąc i jedna noc, pochodzący z debiutanckiego arkusza Gumowe klocki (1957). Interpretacja uwypukla autotematyczny aspekt utworu i akcentuje znaczenie odwołania do baśni (postać Szeherezady). Sztuka tworzenia jest przedstawiona jako sztuka przetrwania, próba porządkowania chaosu i zrozumienia rzeczywistości pomimo świadomości śmierci. W omówieniu wiersza wyeksponowana zostaje właściwa mu ambiwalencja: podkreślenie wagi słowa przy jednoczesnym dystansie wobec jego gloryfikacji. Autorka artykułu porusza problem potrzeby i wszechobecności narracji.
The article offers an interpretation of Urszula Kozioł’s Tysiąc i jedna noc (A Thousand and One Nights), originally released as part of the poet’s debut, Gumowe klocki (Rubber Blocks, 1957). This interpretation highlights the self-referential aspect of the work and accents the meaning of its references to the tale of Scheherezade. The act of creation is presented as the art of survival, and attempt to order chaos and understand reality in spite the awareness of death. In the discussion of the poem, its inherent ambivalence is brought into relief: its emphasis on the importance of the word and simultaneous distance toward the word’s glorification. The author considers the problem of the need for and ubiquity of narrative.
Źródło:
Forum Poetyki; 2017, 7; 72-79
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czas apokalipsy. Przemoc, wojna i pragnienie mimetyczne według René Girarda
Apocalypse now. Violence, war and mimetic desire according to René Girard
Autorzy:
Ufnal, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37497644.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
René Girard
apokalipsa
teoria mimetyczna
przemoc
kozioł ofiarny
apocalypse
mimetic theory
violence
scapegoat
Opis:
Zgodnie z teorią mimetyczną René Girarda, według której każde pragnienie jest naśladowaniem pragnienia innej osoby, wszelka przemoc wynika z destrukcyjnej rywalizacji. Przemoc będąca następstwem pragnienia mimetycznego może dotyczyć każdego przedmiotu: fakt, że przedmiot ten jest w posiadaniu kogoś innego, czyni go atrakcyjnym do tego stopnia, że wzbudza zachowania, które mogą prowadzić do wybuchu przemocy. Zatem to nie różnice są źródłem przemocy, jak mówi Girard, ale podobieństwa. W artykule starałem się wyjaśnić przyczyny, mechanizm i skutki pragnienia mimetycznego oraz nakreślić pesymistyczną wizję upadku świata według Girarda, który uważa, że apokalipsa już się zaczęła.
According to René Girard’s mimetic theory, all desire is the imitation of another person’s desire, thus violence results from destructive competition. The violence originating from mimetic desire can concern any object: the fact that an object is in possession of someone else makes it attractive to the point of inducing the outbreak of violence. Therefore, differences are not the source of violence, as Girard says, but similarities. In this article, I have tried to explain causes, mechanisms and effects of the mimetic desire, and to outline Girard’s pessimistic view of the world. The apocalypse has begun.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 40, 1; 261-276
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kozioł ofiarny i człowiek bez skazy. Sprawa Dreyfusa w filmie Romana Polańskiego „Oficer i szpieg” i wybrane problemy jego recepcji
A Scapegoat and a Flawless Man: The Dreyfus Affair in Roman Polański’s Film “An Officer and a Spy” and Selected Problems of Its Reception
Autorzy:
Demby, Łucja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520528.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
sprawa Dreyfusa
kozioł ofiarny
Roman Polański
antysemityzm
Dreyfus affair
scapegoat
Roman Polanski
anti-Semitism
Opis:
Artykuł dotyczy filmu Romana Polańskiego Oficer i szpieg, którego akcja została oparta na historii jednego z najsłynniejszych procesów sądowych, tzw. afery Dreyfusa. Autorka analizuje postawy bohaterów tego filmu między innymi w kontekście znanej teorii „kozła ofiarnego” René Girarda. Kozłem ofiarnym jest w tym ujęciu Alfred Dreyfus, Żyd oskarżony i niesprawiedliwie skazany na wygnanie jako rzekomy szpieg niemiecki. Przeciwstawia się temu pułkownik Picquart, określony w filmie mianem „człowieka bez skazy”. Problem „skazy” w odniesieniu do niego i do innych postaci oraz do świata przedstawionego jest jednak dużo bardziej złożony, a największą skazą charakteru ludzkiego okazuje się obojętność.
The article concerns Roman Polański’s film An Officer and a Spy, whose plot is based on the story of one of the most famous trials, known as the Dreyfus affair. The author analyses the attitudes of the film protagonists in the context of the well-known “scapegoat theory”, proposed by Rene Girard. Here, the notion of a scapegoat refers to Alfred Dreyfus, a Jew accused and unjustly sentenced to exile as an alleged German spy. The sentence is challenged by lieutenant colonel Picquart, who is defined in the film as a “flawless man”. The problem of “flaw” in relation to him and other characters and the world presented is much more complex, and indifference turns out to be the greatest flaw of the human nature.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2021, 114; 50-64
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowy kozioł zawieszenia dla ciągnikowych kosiarek czołowych
Autorzy:
Kobylarz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/883862.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
maszyny rolnicze
firma Pottinger
kosiarki czolowe
nowosci rynkowe
zawieszenie maszyn
koziol zawieszenia
rozwiazania konstrukcyjne
Źródło:
Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna; 2007, 01
1732-1719
2719-4221
Pojawia się w:
Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znikopis Urszuli Kozioł, czyli arspoetyka jednorazowego użytku
Urszula Kozioł’s “Znikopis” (Etch-A-Sketch), or: A Disposable Ars Poetica
Autorzy:
Grądziel-Wójcik, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365774.pdf
Data publikacji:
2017-03-06
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
contemporary women's poetry
corporeality
ars poetica
Urszula Kozioł
selfreferentiality
współczesna poezja kobiet
cielesność
autotematyzm
Opis:
Przedmiotem interpretacji jest Znikopis Urszuli Kozioł, niewielki utwór z tomu Wielka pauza (1996), czytany na tle wiersza Ars poetica i późnej twórczości Urszuli Kozioł. Staje się on formą arspoetyki jednorazowego użytku, pozbawionej swej uniwersalnej i normatywnej roli i ograniczonej swym zasięgiem do danego, właśnie powstającego tekstu, który zyskuje specyficzną, cielesną materialność. „Znikopisanie” zostaje tu sprzężone z efektem biologicznym, jest konsekwencją „ciałoznikania”, nakierowując uwagę na problem psychosomatycznie rozumianej tożsamości rozpraszającego się „ja”, wyrażanej równolegle przez medium ciała i języka.
The subject of interpretation in this article is Urszula Kozioł’s “Znikopis” (Etch-A-Sketch), a short work from her book Wielka pauza (The Great Pause, 1996), read in the context of the poem “Ars poetica” and Kozioł’s later work. It becomes a form of single-use ars poetica, stripped of its universal and normative role and limited in its range to a particular, newly arising text which acquires a specific, corporeal materiality. The process of “etch-a-sketch” drawing here becomes linked to a biological effect, it is a consequence of “etching the body,” directing attention to the problem of the psychosomatically understood identity of the vanishing self, expressed on parallel tracks by the media of body and language.
Źródło:
Forum Poetyki; 2017, 7; 58-71
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kozioł ofiarny – kozioł wypędzony
Scape goat - emissary goat
Autorzy:
Rozmus, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/443249.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
kozioł ofiarny
kozioł wypędzony
Biblia
rytuał oczyszczenia
narodziny przemocy
krytyka koncepcji René Girarda
Scape goat
Emissary goat
the Bible
the ritual of purification
the birth of violence
criticism of René Girard’s concept
Opis:
We współczesnym kodzie kulturowym funkcjonuje pojęcie kozła ofiarnego. Jest ono zdecydowanie nadużywane. Zdaniem autora mija się ono z przekazem starożytnego rytuału oczyszczenia opisanego w Księdze Kapłańskiej 16; 7 – 27. W artykule przytoczono stanowisko na temat tego rytuału oparte na nauczaniu żydowskim nawiązującym do średniowiecznego myśliciela żydowskiego Majmonidesa. W obecnych czasach termin kozioł ofiarny może być wykorzystany nie tylko wobec niewinnych ofiar prześladowań, ale też wobec osób niewątpliwie winnych zarzucanych im czynów. Najniebezpieczniejsza zdaniem autora artykułu jest antropologiczna koncepcja mitologizacji przemocy, którą rozbudował francuski myśliciel René Girard. Konsekwentne przejęcie sposobu myślenia przedstawionego w tej koncepcji może prowadzić do pomniejszania odpowiedzialności prześladowców i morderców.
The modern cultural code features the concept of a Scapegoat. It is definitely abused. According to the author, it departs from the account of the ancient ritual of purification described in the Book of Leviticus 16: 7-27. The article adduces the position about this ritual based on Jewish teaching referring to the medieval Jewish thinker, Maimonides. Nowadays, the term “scapegoat” may be used not only in reference to the innocent victims of persecution but also to people who are doubtlessly guilty of the acts of which they are accused. According to the author of the article, the anthropological mythologisation of violence which was elaborated by the French thinker, René Girard, is a most dangerous thing. A consistent adoption of the way of thinking presented in this concept may lead to the diminishing of the responsibility of persecutors and murderers.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2016, 16/2; 103-119
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Supremacja kozła ofiarnego w pracy socjalnej. Interpretacja roli ofiary w świetle antropologii René Girarda
Scapegoat Supremacy in Social Work: Interpretation of the Role of the Victim in the Light of René Girard’s Anthropology
Autorzy:
Adamczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33717882.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
scapegoat
social work
social problems
violence
René Girard
kozioł ofiarny
praca socjalna
problemy społeczne
przemoc
Opis:
Artykuł przedstawia zjawisko supremacji kozła ofiarnego w świetle antropologii René Girarda. Francuski uczony opisywał mechanizmy radzenia sobie z kryzysami i mechanizmy kanalizujące przemoc w społeczeństwach pierwotnych. Jego koncepcja pozwala – w pewnym zakresie – na zrozumienie współczesnych zachowań jednostokowych i społecznych obejmujących działania przemocowe oraz proces kreowania kozłów ofiarnych. Część teoretyczną prowadzonych analiz dopełniają wnioski wypływające z doświadczeń praktyków, m.in. pracowników socjalnych, psychologów i terapeutów. Na ich podstawie opisano i zdefiniowano zjawisko supremacji kozłów ofiarnych, czyli odgrywania specyficznych ról związanych z czerpaniem korzyści materialnych i pozamaterialnych z sytuacji bycia ofiarą.
The article presents the phenomenon of scapegoat supremacy in the light of René Girard’s anthropology. The French anthropologist described the mechanisms of dealing with crises and mechanisms channeling violence in primitive societies. To some extent, his conception also allows us to understand contemporary individual and social behaviours, including violence and the process of creating scapegoats. The theoretical part of the article is supplemented with conclusions drawn from practitioners’ experience (social workers, psychologists, therapists). These experiences underlie a description and definition of the phenomenon of scapegoat supremacy, highlighting how they play specific roles related to various benefits – both material and non-material – from the situation of being a victim.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2022, 65, 4; 143-157
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cenię sobie współpracę ze środowiskiem górnictwa odkrywkowego
I value the cooperation with the community of open-pit mining specialists
Autorzy:
Karpiński-Rzepa, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/364329.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Tematy:
wywiad
górnictwo odkrywkowe
Kozioł Wiesław
dorobek naukowy
węgiel brunatny
interview
opencast mining
academic achievements
brown coal
Opis:
Wywiad z prof. dr. hab. inż. Wiesławem Koziołem z Katedry Górnictwa Odkrywkowego Akademii Górniczo-Hutniczej
Mariusz Karpiński-Rzepa talks to Wiesław Kozioł from the Chair of Open-Pit Mining of the AGH University of Science and Technology.
Źródło:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne; 2014, 5; 54-57
1734-6681
Pojawia się w:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdrada Judasza w dramacie Ireneusza Iredyńskiego „Żegnaj, Judaszu”
The Betrayal of Judas in Ireneusz Iredyński’s drama “Goodbye, Judas”
Autorzy:
Radziszewski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440905.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Iredyński Ireneusz (1939-1985)
Judasz
zdrada
kozioł ofiarny
psychologia zdrady
Judas
betrayal
scapegoat
psychology of treason
Opis:
Niniejsze opracowanie stanowi oryginalny artykuł poświęcony wydanemu w 1965 r. dramatowi Żegnaj, Judaszu Ireneusza Iredyńskiego. Celem artykułu jest studium przypadku apostoła zdrajcy, którego współczesną realizację w wersji scenicznej przedstawił dramaturg-outsider, Ireneusz Iredyński. Artykuł ukazuje, że sam chwyt umieszczenia na scenie bohatera biblijnego, nie musi oznaczać eksploracji sfery sacrum. „Zdrajca” Iredyńskiego jest uniwersalnym bohaterem, który niepokoi w każdej epoce i to niezależnie od wyznawanej religii lub deklarowanego ateizmu. Niniejsze opracowanie w centrum uwagi stawia problem wierności i zdrady, bycia kozłem ofiarnym i poszukiwania zbawienia. Bohaterem dramatu Iredyńskiego jest współczesny Judasz – czterdziestoletni mężczyzna, którego kaprys ojca obdarzył fatalnym imieniem apostoła-zdrajcy. Imię „Judasza” przynosi kompleks, a nawet obsesję Judasza. To właściwie jedyny cel życia bohatera sztuki – Judasz pragnie udowodnić wszystkim wokół, że nigdy nie zdradzi. Pomimo przeciwności losu pragnie pozostać do końca wierny. W wersji Iredyńskiego Judasz, zaangażowany w działalność konspiracyjną, nie chce wydać swojego Szefa, który stoi na czele bliżej nieokreślonej organizacji opozycyjnej. Realia sztuki Iredyńskiego odzwierciedlają rzeczywistość PRL-owskiego terroru lat 60. XX w., ale dają się również odczytać jako bardziej uniwersalny obraz totalitaryzmu. Jednak fatum Judasza jest silniejsze niż jego pragnienie wierności. Judasz zdradza, będąc samotnym wobec przemocy wrogiego systemu (reprezentowanego przez Komisarza, ale także Młodziutką Bladą, która okazała się agentką) oraz sadyzmu „swoich” (Piotr). Klęska Judasza polega na nadmiernym zaufaniu słowom. Zanadto Judasz próbuje „sprawdzać” siebie, jego autoanaliza doprowadza do samobójstwa, nie potrafi wyjść z zaklętego kręgu, w którym rządzą demony dzieciństwa. Iluzja wierności doprowadza do katastrofy, a służba sprawie, która jest iluzją, kończy się klęską. Wyniki badań nad dramatem Żegnaj, Judaszu – zarówno sferą psychologiczną i polityczną dramatu, ale i ukrytą w strukturze głębokiej dzieła kwestią moralną i religijną (głód sacrum) – stanowią dobry punkt wyjścia do dalszych poszukiwań różnych przejawów sacrum w literaturze polskiej czasu PRL-u, do studiów nad całością twórczości Iredyńskiego (poezją, prozą, dramatem, scenariuszami radiowymi i telewizyjnymi), a nade wszystko nad „sprawą Judasza” we współczesnym świecie. Tematyka wierności i zdrady, prawdy i kłamstwa, to jedno z najbardziej fundamentalnych zagadnień ludzkości. Budzi zainteresowanie psychologii, socjologii i politologii (np. kwestia lustracji), dla których literatura dostarcza archetypowych wzorców oraz pozwala odszukać właściwe odpowiedzi. Zwłaszcza młodzież jest grupą, do której zagadnienie zdrady, ale i kwestia wierności młodzieńczym ideałom oraz wiara (często entuzjastyczna) w sens życia, przemawiają w sposób szczególnie dobitny. Dramat Iredyńskiego – właściwie odczytany – z jego ukrytą warstwą moralną i głodem sacrum „zdradzonego zdrajcy”, może zapoczątkować namysł nad sensem ludzkiego życia. W dotychczasowych opracowaniach podkreślano aspekt psychologiczny i polityczny dramatu Iredyńskiego (z odwołaniem do biografii autora), natomiast niniejsza praca odsłania zupełnie pominiętą kwestię autosoteryzmu Judasza, który ostatecznie ponosi klęskę. Judasz Iredyńskiego to historia zdrajcy, który został zdradzony – przegrał, ponieważ zawierzył kłamliwym i pustym ideom. Dramat Iredyńskiego jest nie tyle wiwisekcją osobowości człowieka, który pocałunkiem wydał Mistrza z Nazaretu, ale bardziej stanowi analizę zdrajcy, którym może być każdy człowiek.
This study is the original article on Ireneusz Iredyński’s drama Żegnaj, Judaszu (Goodbye, Judas) published in 1965. Its aim is a case study of an apostle and traitor, whose modern theatrical shape has been moulded by an outsider playwright, Ireneusz Iredyński. The article indicates that the device alone of placing a biblical figure on stage does not necessarily mean exploring the sphere of the sacred. Iredyński’s “traitor” is a universal character that bothers conscience in every epoch, regardless of professed religion or declared atheism. This study places the issues or faithfulness and treason, of being a scapegoat and seeking redemption, in the centre of attention. The protagonist of Iredyński’s drama is a modern Judas — a forty-year-old man who on his father’s whim bears the fatal name of the apostle and traitor. The name “Judas” brings with it a complex, or even obsession of Judas. It is actually the only goal in the character’s life — Judas wants to prove to everyone around that he shall never commit treason. Despite adversities, he wants to remain faithful until the end. In Iredyński’s version, Judas, who is involved in underground activity, does not want to betray his Boss, heading an unidentified opposition organisation. The realities in Iredyński’s play reflect the times of the 1960s terror in the People’s Republic of Poland, but they can also be viewed as a more universal picture of totalitarianism. The fate of Judas, however, is stronger than his wish to be faithful. Judas betrays, standing alone against the violence of the enemy system (represented by the Commissioner, but also by the Pale Kid, who turns out to be an agent) and the sadism of “his own” men (Peter). Judas’s failure consists in his excess trust in words. (this idea was stated earlier) Judas tries too hard to “test” himself. His self-analysis leads to suicide. He cannot leave the vicious circle ruled by his childhood’s demons. His illusion of faithfulness leads to a disaster, and service to a cause, which is an illusion and ends in defeat. Results of studies on the drama Żegnaj, Judaszu — both the psychological and political sphere of the drama, and moral and religious issues (thirst for the sacred) hidden in the work’s deep structure — make a good starting point for further research on various aspects of the sacred realm in Polish literature from the communist era. In addition, it is beneficial for studies of all Iredyński’s works (poetry, prose, drama, radio and TV scripts), and above all, of the “Judas case” in the modern world. The issues of faithfulness and betrayal, truth and lies, are some of the most fundamental questions for humanity. They awoke interest of psychologists, sociologists and political scientists (e.g. the issue of vetting), whom literature provides with archetypal models and allows to find the right answers. Particularly young people are a group to which the issue of betrayal — but also that of faithfulness towards youthful ideals, and faith (often quite enthusiastic) in the sense of life — appeals with particular force. Iredyński’s drama — when read correctly — with its hidden moral layer and thirst for the sacred of the “traitor betrayed”, may start some reflections on the sense of human life. The studies made so far have stressed the psychological and political aspects of Iredyński’s drama (referring to the author’s biography), whereas this article exposes the completely unexplored issue of autosoterism of Judas, who fails in the end. Iredyński’s Judas is a story of a traitor betrayed — he loses, because he has trusted false and empty ideas. Iredyński’s drama is not so much a vivisection of the man who betrayed the Master from Nazareth with a kiss, as it is an analysis of a traitor, who might be found in each person.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 3(3); 65-90
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies