Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "I. Kant" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
Pojęcie racjonalności w "Krytyce czystego rozumu" I. Kanta z perspektywy współczesnej
Autorzy:
Maciejczak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106190.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
I. Kant
intelekt
rozum
nauka
racjonalność
Opis:
We współczesnych dyskusjach na temat racjonalności nauki spór dotyczy m.in. odpowiedzi na pytanie, czy istnieją uniwersalne reguły akceptacji, odrzucania lub wyboru koncepcji teoretycznych, zasługujące na miano racjonalnych. Pluralizm i relatywizm kryteriów racjonalności ma zdecydowanie więcej zwolenników. Odrzuca lub w znacznym stopniu kwestionuje klasyczne pojęcie racjonalności nauki jako poznania w pełni obiektywnego, prawdy jako jego celu oraz autonomicznego podmiotu jako jego twórcy. Czy Kant uznałby podnoszone w nieklasycznym ideale relatywność i wielość celów nauki i kryteriów racjonalności? Charakteryzując rolę podmiotu i zasad rozumu w systemie Kanta, formułuję tezę, że filozof ten broniłby potrzeby połączenia różnych, nawet początkowo niewspółmiernych teorii i aspektów doświadczenia w spójną całość, traktując to jako wymóg racjonalności nauki, i szerzej, racjonalności człowieka, jako istoty rozumnej i autonomicznej, twórcy zasad wyznaczających ludzkie poznanie i działanie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 391-403
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologizm, czyli Siemiona Franka polemika z pokantowskim epistemologizmem
Ontologism – S. Frank’s Polemic with Post-Kantinian Epistemologism
Autorzy:
Obolevitch, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013335.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
S. Frank
I. Kant
neokantyzm
epistemologia
metafizyka
I
Kant
neo-Kantism
epistemology
metaphysics
Opis:
In this article I compare philosophical investigations of S. Frank and epistemology of Kant and neo-Kantians of Marburg school. In accordance with Kant’s conclusions, neo-Kantians claimed that an object of cognition is unknown (x) which is not “given” but “made” by a subject during the process of cognition. Whereas Frank, beginning with an analysis of judgment concluded that an object of cognition (unknown x) is Absolute or all-unity which really exists. Frank insisted that Absolute enables every cognition. Contrary to neo-Kantians, Frank stressed the primacy of being over cognition. These characteristics in Russian philosophy and was named by the term “ontologism.”
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2007, 55, 2; 67-79
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dialektyka dyskursu i intuicji w filozofowaniu Karla Jaspersa
Autorzy:
Barcik, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705398.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
dyskurs
intuicja
dialektyka
ruch myśli
K. Jaspers
I. Kant
Opis:
W artykule prezentuję poglądy Karla Jaspersa na temat dyskursu i intuicji. Obie zdolności ludzkiego poznawania nie są tu rozumiane oddzielnie, lecz łączą się razem, gdy ludzie filozofują. Innymi słowy, filozofia potrzebuje ich obu, chociaż ich wzajemna relacja wcale nie jest prosta do wyjaśnienia. Jest bardziej dialektyczna niż analityczna. W artykule porównuję stanowisko Jaspersa i Kanta, ponieważ Jaspers był w dużej mierze zależny od Kantowskich rozstrzygnięć, ale w omawianej sprawie nie zgadzał się do końca z Kantem.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 351-362
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alegoria w tradycji hermeneutycznej. Gadamerowska rehabilitacja alegorii
Autorzy:
Sołtysiak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426637.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
św. Augustyn
H.-G. Gadamer
Homer
I. Kant
alegoria
hermeneutyka filozoficzna
symbol
Źródło:
Logos i Ethos; 2016, 2(42); 75-101
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementy kantyzmu w myśli Normana Bowiego oraz R. Edwarda Freemana
Kantian Aspects of Norman Bowie and R. Edward Freeman Business Ethics
Autorzy:
Stanny, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468884.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
stakeholder
stakeholder theory
R.E. Freeman
N. Bowie
I. Kant
Kantianism
utilitarianism
Opis:
The aim of the article is to present the Kantian aspects of N. Bowie and R.E. Freeman business ethics. Both authors are well-known in English-area business ethics as the thinkers working on stakeholder theory. R.E. Freeman, a founder of the stakeholder theory, stated the position called “Kantian capitalism” in 1988-1993. N. Bowie has been working on Kantian business ethics since 90‘s till now. R.E. Freeman uses the second formulation of categorical imperative to redefine the aim of the corporation. According to him the traditional definition is false, because it treats stakeholders (excluding shareholders) as means to profi t (as a traditional firm’s aim). Thus, he defines the new aim as acting for interest of all stakeholders. However, this position is sensitive to strong objections what probably caused the author himself to reject it. Furthermore, Freeman’s position seems to be rather utilitarian than Kantian: acting for other’s interest as an aim of morally good company, weighing and sacrificing interest as a method of morally good acting. N. Bowie’s application of Kantian ideas is wider and more systematic than Freeman’s approach. Nonetheless, it is also sensitive to many particular objections, especially misunderstanding of Kantian ideas. Bowie rejects the idea of purity of motive in Kantian ethics in order to justify the possibility of rational Kantian ethics application to area of business. Finally, making the possibility of application seems to be a proof for economical usefulness of Kantian ethics what makes this position close to utilitarianism too (like in Freeman case).
Źródło:
Prakseologia; 2009, 149; 89-105
0079-4872
Pojawia się w:
Prakseologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Yeshayahu Leibowitz: Kant, Judaism, humanism
Jeszajahu Lejbowic: Kant, judaizm, humanizm
Autorzy:
Kozyra, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096225.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Y. Leibowitz
I. Kant
humanism
Judaism
law
J. Lejbowic
humanizm
judaizm
prawo
Opis:
The article presents a critical analysis of Yeshayahu Leibowitz’s thesis that Judaism and Kant’s practical philosophy represent antagonistic tendencies of thought. This opposition, according to Leibowitz, consists in the claim that Kantian ethics sees the supreme value in human being, while in Judaism such a view can amount only to a usurpation of God’s sovereignty by man. The aim of the article is to show that after an investigation into its substance, Kant’s moral theory turns out to resemble in the essential respects Leibowitz’s view concerning Judaism.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 2; 115-123
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kant – inaczej. Jednostka i jej wolność w świecie aksjologicznej nicości wokół książki Marka J. Siemka: Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta. Studium z dziejów filozoficznej problematyki wiedzy, Warszawa 1977
Kant – Otherwise. The Individual and His Freedom in the World Axiological Nothingness. Around the Book by Mark j. Siemek: The Idea of Transcendetalism in Fichte and Kant. A Study of the History of Philosophical Problems of Knowledge, Warsaw 1977
Autorzy:
Kaute, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200790.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
M. J. Siemek
I. Kant
J. G. Fichte
transcendentalism
„man´s vocation”
„closed” state
Opis:
The subject of the article is a work of analysis M. J. Siemek, The Idea of Transcendetalism in Fichte and Kant, Warsaw 1977. The main issue of this text is the relation: Kant – Fichte. Kant´s thought arose in opposition to cogito. Kant describes this position as the world of a „dark eyes”. For Kant cognition is the unity of „knowledge” and „being”. This is his transcendentalism. Fichte starts from Kant´s position. However, according to him, Kant stopped halfway. According to Fichte man realizes his „vocation”. This is culture. This is his transcendetalism; the concept of a „closed” state. According to M. J. Siemek Kant´s thought should be read through the prism of Fichte´s thought. And this means that in the context of modern times and the threats to democracy, the question about Kant is an opened question.
Źródło:
Polonia Journal; 2022, 15; 30-46
2083-3121
Pojawia się w:
Polonia Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
P.F. Strawson wobec Kanta. Etyka bez metafizyki
Autorzy:
Janikowski, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2095840.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
determinizm
etyka
I. Kant
moralność
naturalizm
odpowiedzialność moralna
P.F. Strawson
postawy reaktywne
teologia
wolność woli
Opis:
In the paper I compare two very different ways of portraying moral reality. Immanuel Kant has created a very demanding, but also difficult to understand, artificial and non-empiricist ethics. In addition, it has been heavily laden with metaphysics, and even theology. Contrary to that, Peter Strawson in one article, Freedom and Resentment, published in 1962, made a naturalistic and realistic description of moral reality.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 4; 435-445
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gospodarka jako system generujący rzeczy użyteczne
The Economy as a System of Useful Production
Autorzy:
M. Mazurkiewicz, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575406.pdf
Data publikacji:
2014-08-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
acjonalizm
fenomenologia
użyteczność
struktura syntaktyczna
innowacje
J.B. Say
L. Walras
M. Heidegger
I. Kant
R. Descartes
N. Chomsky
Jean‑Baptiste Say
Opis:
The author proposes a “phenomenological method of economic research” based on a theory developed by French economist Jean‑Baptiste Say and holding that “production is the creation, not of matter, but of utility.” Mazurkiewicz draws from the concepts of utility offered by French mathematical economist Léon Walras and German philosopher Martin Heidegger. Direct references to Walras and Heidegger as well as the ideas of American linguist and philosopher Noam Chomsky helped the author define what he calls the basic module of an economic system. The author examines two Walrasian models of how the economy works: a model based on bringing order to aggregate production using economic categories and a syntactic model that treats the economy as a totality of concepts of useful things and at the same time as the totality of syntactic structures. The operationalization of these models was made possible by solutions derived from the theory of generative grammar, Mazurkiewicz says, and from Heidegger’s relational construction of the wholeness of concepts of useful things. The fundamental problem of an economy is how to generate its own development, Mazurkiewicz says. He adds that the concept of usability-governing “the functioning of things in each application embedded into practical human activity (the unity of pragmata and praxis aspects)”-is essential to getting an insight into the processes of economic development. “The concept of usability precedes any specific use of the product,” the author says. “It is an a priori principle for every production and exchange process and as such a constitutive substance of the economic system.” Mazurkiewicz says the method he proposes in the article makes it possible to “capture moments of formation, activity, and the development potential of both planned and ongoing business ventures.”
Celem artykułu jest przedstawienie propozycji fenomenologicznej metody badań ekonomicznych. Artykuł rozwija teoremat Saya: „Produkcja nie jest tworzeniem materii, lecz tworzeniem użyteczności”. Pojęcie użyteczności zostało rozbudowane na podstawie walrasowskiego pojęcia rzeczy użytecznej i jej cechy konstytutywnej – serwisu, oraz heideggerowskiej interpretacji rzeczy użytecznej jako pragmata; serviceability for-. Bezpośrednie odniesienie do propozycji sformułowanych przez Walrasa, Heideggera i Chomsky’ego pozwoliło zdefiniować podstawowy moduł systemu gospodarki. Zestawione zostały dwa walrasowskie modele działania gospodarki: tabelaryczno‑kategorialny, polegający na wprowadzeniu porządku do całości agregatu produkcji, opartego na sformułowanych kategoriach ekonomicznych, oraz syntaktyczny, traktujący gospodarkę jako całość znaczeń (koncepcji użyteczności) i jednocześnie całość konstrukcji syntaktycznej. Operacjonalizacja przedstawionych schematów była możliwa dzięki rozwiązaniom zaczerpniętym z teorii gramatyki generatywnej Chomsky’ego (paradygmaty NP^VP), oraz heideggerowskiej konstrukcji relacyjnej wiążącej całość koncepcji rzeczy użytecznych. Zasadniczym problemem jaki rozwiązuje gospodarka jest generowanie jej własnego rozwoju. Analiza użyteczności – pierwotnej, warunkującej powstanie produktu, koncepcji funkcjonowania rzeczy w określonych zastosowaniach determinowanych praktyczną aktywnością człowieka (jedność aspektów pragmata i praxis) – jest niezbędnym warunkiem wiedzy o procesach rozwoju. Koncepcja użyteczności poprzedza wszelkie konkretne zastosowania produktu, jest aprioryczna w stosunku do każdego procesu wytwarzania, oraz wyznaczenia możliwych ścieżek wymiany produktu. Wskazana metoda pozwala na uchwycenie momentów formowania, aktywności oraz potencjału rozwojowego projektowanych i realizowanych przedsięwzięć gospodarczych.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2014, 272, 4; 165-177
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idee filozofii społecznej Thomasa Hobbesa w późniejszych koncepcjach filozofii dziejów
The Ideas of Social Philosophy of Thomas Hobbes in the Later Theories of the Philosophy of History
Autorzy:
Kopciuch, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488194.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofa dziejów
ludzka natura
T. Hobbes
I. Kant
F. Nietzsche
L. Gumplowicz
S.I. Witkiewicz (Witkacy)
O. Spengler
F. Fukuyama
philosophy of history
human nature
Opis:
W artykule zostały przedstawione główne motywy filozofii społecznej Thomasa Hobbesa, które były kontynuowane w późniejszych stanowiskach filozofii dziejów. Są to następujące motywy: 1) pogląd mówiący o egoistycznej i konfliktowej ludzkiej naturze oraz społecznej i historycznej roli takich uczuć jak zazdrość, współzawodnictwo, ambicja i zawiść; 2) teoria „prostej” zależności między budową ludzkiej natury a przebiegiem życia historycznego; 3) pogląd mówiący o niesamodzielności motywacji moralnych; 4) teza mówiąca o instrumentalnym charakterze rozumu. W szczególności analizowane są koncepcje Kanta, Nietzschego, Gumplowicza, Witkiewicza, Spenglera oraz Fukuyamy.
In this paper the main ideas of the social philosophy of Thomas Hobbes are presented, and particularly the motives continued in the later theories of the philosophy of history. There are the following ideas: 1) theory of the egoistic human nature and social and historical importance of such feelings as jealousy, rivalry, ambition and envy; 2) theory of the “simple” relation between structure of the human nature and process of the historical life; 3) theory of the dependence of the moral motivations; 4) thesis about instrumental character of reason. Particularly, the positions of Kant, Nietzsche, Gumplowicz, Witkiewicz, Spengler and Fukuyama are analyzed.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 1; 29-47
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jednostka, społeczeństwo, demokracja w archetypie kultury polskiej. Jest problem czy go nie ma?
The Individual Person, Society, Democracy in the Archetype of Polish Culture: Is There a Problem or Not?
Autorzy:
Kaute, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085731.pdf
Data publikacji:
2021-06-22
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Sokrates
cogito
Th. Hobbes
J. Locke
J.J. Rousseau
I. Kant
Oświecenie
S. Brzozowski
S.I. Witkiewicz
W. Gombrowicz
Y. Haenel
Socrates
the Enlightenment
Opis:
U podstaw kultury europejskiej tkwi myśl Sokratesa, iż zasady życia społecznego muszą być tworzone w oparciu o „istotę rzeczy”. U progu czasów nowożytnych następuje zmiana tego paradygmatu. Jest to myśl Kartezjusza; cogito. Tu punktem wyjścia jest Ja, jednostka podejmująca działalność ekonomiczną Th. Hobbes; J. Locke). Jednak rynek to nie wszystko (J.J. Rousseau, I. Kant). W archetypie kultury polskiej jest inaczej. Istnieje potrzeba uwzględnienia “wartości”. I to jest imperatyw każdej jednostki; i jednocześnie wszystkich. Jest to, jak to ujął J. Lelewel, “taniec polski”; “tłum”. I to jest archetyp kultury polskiej. Polska jest “wieczną czułością” (Y. Haenel). Czy jest to stanowisko – w refleksji nad dziejami Polski – przekonywujące, to kwestia cały czas otwarta.
At the foundation of European culture lies Socrates’ idea that the rules of social life must be based on “the essence of things”. At the threshold of modernity, this paradigm was replaced by Descartes’ cogito, where the I is the starting point: an individual person undertaking some economic activity (Th. Hobbes, J. Locke). However, the market is not everything (J.J. Rousseau, I. Kant). According to the archetype of Polish culture, things are different. It stresses the need to take into account “values”, which is the imperative of every individual and at the same time of the community. In the words of Lelewel, this is “the Polish dance”;the “crowd”. This is the archetype of Polish culture. Poland is “perennial tenderness” (Y. Haenel). Whether this may be a convincing position in reflections upon Polish history still remains an open question.
Źródło:
Studia Politicae Universitatis Silesiensis; 2021, 32; 83-98
1895-3492
2353-9747
Pojawia się w:
Studia Politicae Universitatis Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie osoby – jedno czy wiele?
Autorzy:
Zyzik, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668033.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
ethics
law
neuroscience
person
Gordijn B.
Kant I.
LeDoux J.
Locke J.
Opis:
The paper posits the thesis that there is more than one concept of the person. Depending on the discipline where it appears, there are legal, neurobiological, philosophical and theological concepts of the person. The concept of the person can be analyzed from four different perspectives. The results suggests that each discipline has its own definition of the person with specific meaning and function.
The paper posits the thesis that there is more than one concept of the person. Depending on the discipline where it appears, there are legal, neurobiological, philosophical and theological concepts of the person.The concept of the person can be analyzed from four different perspectives. The results suggests that each discipline has its own definition of the person with specific meaning and function.
Źródło:
Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2012, 2
2391-6540
2083-9952
Pojawia się w:
Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Europa, kultura, Polska w świecie „śmierci Boga”
Europe, Culture, Poland In The World Of “God’s Dead”
Autorzy:
Kaute, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1402265.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
L. Kołakowski
Sokrates
Descartes
Th. Hobbes
J. Locke
J. Lelewel
„crowd”
S. Brzozowski
S. Ign. Witkiewicz
W. Gombrowicz
I. Kant
Enlightenment
F. Nietzsche
Opis:
One of the basic problems of the Polish culture was – and still is – the answer to the question concerning the place of Poland in Europe and in the world. It is connected with the specificity of the Polish history. What is of special significance, it is the fact that on the threshold of the modern times, Polish and European paths diverged. The shape of modernity was determined by the thought of Descartes, Th. Hobbes and J. Locke. Its starting point is an autonomous and independent individual, taking an economic activity . In the archetype of the Polish culture it is different. This is “Polish dance” (J. Lelewel). And this state of affairs was explicitly criticized by S. Brzozowski and S. I. Witkiewicz. W. Gombrowicz sees it as a chance to take an original place in European culture. Y. Haenel defines the archetype of Polish culture as “the eternal sensivity”.
Źródło:
Polonia Journal; 2020, 11; 123-149
2083-3121
Pojawia się w:
Polonia Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Meaning. Are the tools of rhetoric useful in studying the matter?
Sens: czy narzędzia retoryki są przydatne w jego badaniu?
Autorzy:
Lichański, Jakub Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042231.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
sens
retoryka
komunikacja
nauka
religia
metafizyka
teza
hipoteza
G. Frege
I. Kant
R. Marlin
W. van Orman Quine
sense
rhetoric
communication
science
religion
metaphysics
thesis
hypothesis
Opis:
The discussion centres around two issues: the issue of meaning, and the question whether the tools of rhetoric viewed as the basic tool in interpersonal communication (be it everyday or specialist communication) can be helpful in reading and interpreting meaning. The author understands meaning after G. Frege: […] let the following phraseology be established: A proper name (word, sign, sign combination, expression) expresses its sense, stands for or designates its reference. By means of a sign we express its sense and designate its reference. The purpose of the discussion is also to answer a much more general question: whether through rhetoric can one say something important about the world, so do they define a philosophical thesis or only, from various perspectives, one searches for the most probable answer to a hypothesis. The presented assumption is a result of the suggestion of Willard van Orman Quine: Rhetoric is the literary technology of persuasion, for good or ill, and it entails something which Randal Marlin defined as referentially translucent expressions. Therefore, the hypothesis I shall try to prove is the following: can the sense of any expression be, using the tools of rhetoric, defined to such an extent so that it becomes a philosophical thesis and not a hypothesis? So that in terms of both the subject and the object the expression could be considered as true. Then and only then can one say that such an expression has/contains some (but not any) sense.
Przedmiotem rozważań są dwie kwestie: po pierwsze problem sensu, po drugie – czy narzędzia retoryki postrzeganej jako podstawowe narzędzie w komunikacji międzyludzkiej (obojętne czy codziennej, czy specjalistycznej), mogą być pomocne w odczytywaniu i interpretowaniu sensu. Sens jest rozumiany za G. Fregem: „Ustalmy teraz zwięzłą terminologię: nazwa (wyraz, znak, układ znaków, wyrażenie) wyraża swój sens, oznacza zaś swe znaczenie. Przez znak wyrażamy jego sens, oznaczamy zaś jego znaczenie”. W niniejszych rozważaniach chodzi także o odpowiedź na daleko ogólniejsze pytanie: „czy, dzięki retoryce, możemy powiedzieć coś ważkiego o świecie, czyli jednak określamy jakoś tezę filozoficzną, czy tylko, z różnych perspektyw, ale szukamy najbardziej prawdopodobnej odpowiedzi na hipotezę”. Przedstawione założenie jest konsekwencją sugestii, jaką przedstawił Willard van Orman Quine: „Retoryka jest techniką przekonywania do dobrego lub do złego” i wiąże się ona z czymś, co za Randalem Marlinem określamy jako „wyrażenia referencyjnie półprzezroczyste”. Hipoteza, jaką postaram się udowodnić, brzmi zatem: czy sens jakiegokolwiek wyrażenia można, przy pomocy narzędzi retoryki, można tak dookreślić, aby stał się tezą filozoficzną a nie hipotezą. Aby zarówno podmiotowo, jak i przedmiotowo uznać takie wyrażenie za prawdziwe. Wtedy i tylko wtedy możemy powiedzieć, iż takie wyrażenie ma/zawiera jakiś (a nie jakikolwiek) sens.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 58, 3; 77-94
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rhetoric as a Tool for Studying Our Thoughts: What is “Téchne Rhetoriké”?
Retoryka jak narzędzie badania naszych myśli: czym jest „téchne rhetoriké”?
Autorzy:
Lichański, Jakub Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649463.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
retoryka
język
językoznawstwo
metodologia nauk
M.F. Quintilianus
W.C. Booth
I. Kant
R.E. Volkmann
W. Windelband
der Wiener Kreis
rhetoric
language
linguistics
science metgodology
M.F. Quintilian
Opis:
Retoryka jest nie tylko metodologią nauk humanistycznych; jest najważniejszą z nauk, jaką zostawili nam antyczni myśliciele. Określa ona nie tylko metody argumentacji z przesłanek niepewnych, jest nie tylko teorią tekstu, ale przede wszystkim – jest narzędziem do organizowania naszych myśli i przygotowywania tekstów, których celem ma być przekonywanie, ale tak, aby uzyskać wiedzę a nie mniemanie (Kant). Jednakże jak wiemy, język, którym się posługujemy, jest niezwykle zawodny. Ostrzegali przed tym i Platon, i Arystoteles. Zarazem oni zbudowali podwaliny téchne rhetoriké, której kształt systemowy zawdzięczamy Kwintylianowi. Retoryka – jak twierdzili jej zarówno antyczni, jak i współcześni badacze – nie jest słownikiem chwytów (Volkmann); jest raczej analogonem logiki (Volkmann). Jak powiada Wilhelm Windelband, „dzięki gramatyce i retoryce poznaliśmy prawidłowe reguły myślenia”. Autor sięga nie tylko do tradycji badań nad retoryką, ale i nad językiem, głównie odnosząc się do tradycji Koła wiedeńskiego (Der Wiener Kreis). Acz dorobek współczesnego językoznawstwa, a także współczesnych badań nad filozoficznymi podstawami badań nad językiem będą uwzględnione, to jednak perspektywa zarówno wyznaczona przez Immanuela Kanta, jak i badaczy z kręgu Der Wiener Kreis jest dominująca.  Celem niniejszego studium jest nie tylko przypomnienie tezy Windelbanda, ale i jej pełniejsze dowiedzenie.
Rhetoric is not only a methodology of the humanities. It is the most important of the sciences the ancient thinkers left us. It defines not only the methods of argumentation from uncertain premises, and not only is it a theory of text, but most of all it is a tool for organising our thoughts and preparing texts, the aim of which is to convince, but in a way which ensures knowledge and not opinion (Kant). However, the language that we use often fails us. Both Plato and Aristotle warned us about this. At the same time, they developed the foundations for téchne rhetoriké, the systemic shape of which we owe to Quintilian. Rhetoric, as posited by its ancient as well as contemporary researchers, is not a lexicon of gimmicks (Volkmann). It is rather an analogue of logic (Volkmann). As Wilhelm Windelband said: “thanks to grammar and rhetoric we have learnt the correct rules of thinking.” The author discusses not only the history of the studies of rhetoric, but also of language, mainly referring to the traditions of the Vienna Circle (Der Wiener Kreis). Though the achievements of contemporary linguistics and the contemporary studies on the philosophical foundations of linguistic studies are considered, the perspectives defined by Immanuel Kant and the researchers from the Vienna Circle are dominant. The aim of this study was not only to reiterate Windelband’s thesis, but also to verify it more comprehensively.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 54, 3; 51-66
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies