Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Dobrzynska, M M" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 40
Tytuł:
Uszkodzenia DNA w komórkach somatycznych myszy narażanych na nonylofenol oraz na skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu
DNA damage to somatic cells of mice exposed to nonylphenol and to a combination of ionizing radiation and nonylphenol
Autorzy:
Dobrzynska, M M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875088.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
nonylofenol
woda pitna
zywnosc
polichlorek winylu
promieniowanie jonizujace
dzialanie skojarzone
uszkodzenia DNA
komorki somatyczne
dzialanie subchroniczne
myszy
szpik kostny
limfocyty
Opis:
Wprowadzenie. Nonylofenol (NF) występuje w produktach codziennego użytku zawierających polichlorek winylu (PCV). Narażenie ludzi na nonylofenol związane jest z jego obecnością w wodzie wodociągowej i żywności. Promieniowanie jonizujące pochodzi ze źródeł naturalnych oraz sztucznych, stosowanych szczególnie w medycynie oraz w nauce i przemyśle. Oba czynniki występują powszechnie w środowisku człowieka, dlatego ekspozycja na ich skojarzone działanie wydaje się wielce prawdopodobne. Cel badań. Celem badań było określenie wpływu subchronicznego podawania samcom myszy nonylofenolu oraz poddawania ich skojarzonemu działaniu promieniowania jonizującego i nonylofenolu na indukcję pęknięć nici DNA w komórkach somatycznych różnych narządów. Materiał i metoda. Materiał stanowiły myszy Pzh:SFIS, którym przez 8 tygodni, 5 razy w tygodniu podawano dootrzewnowo zawiesinę nonylofenolu w oleju słonecznikowym (25 mg/kg mc lub 50 mg/kg mc NF) lub poddawano je skojarzonemu działaniu promieniowania X i nonylofenolu (0,05 Gy + 25 mg/kg mc NF). Grupy zwierząt zabijano po 24 h oraz po 1, 4 i 8 tygodniach od zakończenia narażania. Z myszy izolowano szpik kostny, wątroby, nerki, płuca i śledziony. Oceny uszkodzeń DNA dokonano za pomocą testu kometowego. Wyniki. Na działanie nonylofenolu najbardziej wrażliwe okazały się limfocyty szpiku kostnego, mniej komórki śledziony i płuc. Nonylofenol nie indukował występowanie pęknięć nici DNA w komórkach wątroby i nerek. Ośmiotygodniowe skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu w komórkach większości badanych narządów powodowało zwiększenie częstości występowania pęknięć nici DNA w porównaniu do skutków działania samego nonylofenolu. Spośród badanych komórek najbardziej wrażliwe na skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu (0.05 Gy + 25 mg/kg mc NF dziennie) okazały się limfocyty szpiku kostnego i komórki śledziony, a najmniej komórki nerek i płuc. Wnioski. Nonylofenol indukuje uszkodzenia materiału genetycznego limfocytów szpiku kostnego oraz komórek śledziony i płuc. Skojarzone działanie promieniowania jonizującego i nonylofenolu powoduje występowanie pęknięć nici DNA limfocytów szpiku kostnego, komórek wątroby, płuc, śledziony i nerek, ze znacznie większą częstością niż sam nonylofenol. Uszkodzenia te mogą być więc stymulowane przez promieniowanie.
Background. Nonylphenol (NP) has been found in daily used products reach in polyvinyl chloride (PVC). The main routes of human exposure are consumption of contaminated food and water. Radiation comes from natural and man-made sources, and is used in medicine, science and industry. Both agents are widely present in environment, therefore human exposure to their combined effect seems to be highly probable. Objective. The aim of the study was the estimation of the effects of subchronic exposure of male mice to nonylphenol alone and in a combination with ionizing radiation on the induction of DNA strand breaks of multiple somatic cells. Material and method. Pzh:SFIS male mice were exposed for 8 weeks, 5 days/week to nonylphenol alone (25 mg/kg bw or 50 mg/kg bw ) or in a combination with X-rays (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP). Animal were killed at 24 h, 1, 4 and 8 weeks after the end of exposure. The bone marrow, spleens, livers, kidneys and lungs were isolated from mice. The estimation of DNA damage was carried out by using Comet assay. Results. The most sensitive to nonylphenol occurred bone marrow lymphocytes, less sensitive were cells of spleen and lungs. NP did not induce the strand breaks in cells coming from liver and kidneys. Eight-weeks combined exposure to ionizing radiation and nonylphenol (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP) caused significantly enhanced level of DNA strand breaks in all tested cells. The most sensitive occurred bone marrow lymphocytes and spleen cells, whereas cells from kidneys and lungs were the least sensitive. Conclusion. Subchronic application of nonylphenol to mice induced damage to genetic material of bone marrow lymphocytes and cells of spleen and lungs. Combined exposure to ionizing radiation and nonylphenol caused, significantly higher than NP alone, level of DNA strand breaks of bone marrow lymphocytes, cells of liver, spleen, lungs and kidneys. Such damages might be stimulated by ionizing radiation.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maria Sklodowska-Curie, her life and work - the 150 anniversary of her birthday
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875470.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
biography
Sklodowska-Curie Maria biography
radioactive emission
radioactivity
radium
physics
researcher
Opis:
Maria Skłodowska was born on November 7, 1867 in Warsaw (Poland). Her parents were teachers. Maria’s mother has died in 1878 of tuberculosis. In 1893 and 1894, respectively, Maria was awarded master’s degrees in physics and in mathematics from the Sorbonne University. In 1895 Maria married Pierre Curie. In 1897 their daughter Irene was born. Maria investigated rays emitted by uranium salts. She hypothesized that the radiation come from atom and called this phenomenon “radioactivity”. In 1898, Maria and Pierre discovered new radioactive elements polonium and radium. In 1902 she isolated pure radium chloride and defined radium atomic mass. In June 1903, Maria supervised by Professor Lippmann was awarded her doctorate in physics from the Sorbonne University of Paris after presentation of the thesis “Investigation of radioactive bodies”. In December 1903, Maria was awarded the Nobel Prize in Physics, along with her husband Pierre and Henri Becquerel, for their work on radioactivity. In 1904, the daughter Eve was born. On 19 April 1906, Pierre was killed in a road accident in Paris. In 1910 Maria isolated radium as a pure metal. She also defined an international standard for radioactive emissions (curie), published her fundamental results on radioactivity and textbook of radiology. She also defined the international pattern of radium. In 1911, she won her second Nobel Prize, this time in Chemistry, for her discovery of radium and polonium. In 1914 she was appointed director in the Radium Institute in Paris. During World War I, Maria became the director of the Red Cross Radiology Service and set up France’s first military radiology centre. In May 1932 she has attended the official opening ceremony of the Radium Institute in Warsaw. On 4 July 1934, Maria Skłodowska-Curie has died aged 66 years in Sancellemoz sanatorium (France) of aplastic anemia.
Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 r. w Warszawie (Polska). Jej rodzice byli nauczycielami. Matka Marii zmarła na gruźlicę w 1878 r. W latach 1893-1894 Maria uzyskała magisteria z fizyki i matematyki na uniwersytecie Sorbona w Paryżu. W 1895 r. poślubiła Piotra Curie, a w 1897 r. urodziła się ich córka Irena. Maria badała promieniowanie emitowane przez sole uranowe. Postawiła hipotezę, że promieniowanie pochodzi z atomu i nazwała to zjawisko radioaktywnością. W 1898 r., Maria i Piotr odkryli nowe pierwiastki promieniotwórcze polon i rad. W 1902 r. Maria wyizolowała czysty chlorek radu i określiła masę atomową radu. W czerwcu 1903 r. Maria obroniła na Uniwersytecie Sorbona pracę doktorską w dziedzinie fizyki pt. “Badania ciał radioaktywnych”, której promotorem był Profesor Lippmann. W grudniu 1903 r. wraz z mężem Piotrem Curie i Henri Becquerelem uzyskała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za prace nad radioaktywnością. W 1904 r. urodziła córkę Ewę. W kwietniu 1906r., Piotr Curie zginął tragicznie w wypadku drogowym w Paryżu. W 1910 r. Maria wyizolowała metaliczny rad, zdefiniowała międzynarodową jednostkę aktywności promieniotwórczej (curie), opublikowała najważniejsze wyniki prac nad radioaktywnością oraz podręcznik radiologii. Zdefiniowała także międzynarodowy wzorzec radu. W 1911 r., otrzymała drugą Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii, za odkrycie polonu i radu. W 1914 została powołana na stanowisko dyrektora w Instytucie Radowym w Paryżu. Podczas I wojny światowej, kierowała sekcją Radiologiczną Czerwonego Krzyża oraz utworzyła we Francji pierwsze wojskowe centrum radiologiczne. W maju 1932 r. wzięła udział w ceremonii otwarcia Instytutu Radowego w Warszawie. Maria Skłodowska-Curie zmarła w wieku 66 lat 4 lipca 1934r. w sanatorium Sancellemoz (Francja) z powodu anemii aplastycznej.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2017, 68, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Resveratrol as promising natural radioprotector. A review
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/876700.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
resveratrol
antioxidant
plant phenolics
fruit
wine
human nutrition
irradiation
radioprotection
Opis:
Public feelings concerning radiation are still controversy. The main sources of trouble seems to be the failure nuclear power plant and danger of terroristic attack, which may cause temporally enhanced level of radiation leading to harmful health effects. Since radiation induced cellular damage is attributed primarily to harmful effect of free radicals, molecules with direct free radical scavenging properties are particularly promising as radiation modifiers/protectors, i.e. agents which present prior to or shortly after radiation exposure alter to response of tissues to radiation. Unfortunately, some of known radioprotectors are toxic at doses required for radioprotection. Resveratrol (RSV), an natural polyphenol is produced in several plants in response to injury, stress, bacteria or fungi infection, UV-irradiation and exposure to ozone. It is present in human diet i.e. in fruits and in wine. RSV is known for its antioxidant, anti-inflammatory, analgesic, antiviral, cardioprotective, neuroprotective and antiageing action and it has been shown to have chemopreventive effects with respect to several human disease such as cardiovascular disease, osteoporosis and gastric ulcers. Depending on the dose, RSV may act as antioxidant or as pro-oxidant. RSV improves sperm count and motility in rodents and prevent DNA damage caused by cryptopreservation of human sperm. Moreover, RSV acting with other agents, inhibits the toxic action of them. There are evidences that RSV is able to modulate the behavior of cells in response to radiation induced damage. Minimalization of radiation induced damage to somatic and germ cells by RSV might be useful in cancer therapy to prevent the damage to normal cells as well as in case of radiological accidents.
Odczucia społeczne związane z oddziaływaniem promieniowania jonizującego są kontrowersyjne. Głównym źródłem obaw są zagrożenia związane z możliwością awarii elektrowni atomowych oraz z groźbą zamachów terrorystycznych, które mogą spowodować czasowe podniesienie poziomu promieniowania na określonym terenie prowadząc do wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych. Z uwagi na to, że uszkodzenia indukowane w komórkach przez promieniowanie jonizujące są spowodowane głównie przez wolne rodniki, substancje nietoksyczne posiadające zdolność ich neutralizowania są pożądane jako modyfikatory działania promieniowania lub związki chroniące tkanki przed działaniem promieniowania. Niestety, używane dotychczas radioprotektory są najczęściej toksyczne w dawkach wymaganych dla celów ochrony radiologicznej. Resweratrol (RSV), polifenol pochodzenia naturalnego, wytwarzany jest przez niektóre gatunki roślin w odpowiedzi na uszkodzenie mechaniczne, stres, infekcję bakteryjna lub grzybiczą, działanie promieniowania UV lub ozonu. Wchodzi w skład diety człowieka, obecny jest m.in. w owocach i winie. RSV posiada właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, antywirusowe, kardioprotekcyjne, neuroprotekcyjne oraz przeciwdziała starzeniu się, w związku z tym zapobiega różnym schorzeniom takim jak choroby układu krążenia, osteoporoza, owrzodzenie żołądka. Resweratrol może wykazywać działanie antyoksydacyje lub pro- oksydacyjne w zależności od wielkości zastosowanej dawki. Wydaje się być pomocny w leczeniu niepłodności męskiej. Powoduje zwiększenie liczebności i ruchliwości plemników gryzoni oraz przeciwdziała uszkodzeniom DNA powstałym podczas przechowywania ludzkiego nasienia. Ponadto, RSV podawany jednocześnie z innymi czynnikami przeciwdziała ich toksycznemu działaniu. Znane są przypadki niwelowania przez resweratrol niekorzystnego działania promieniowania. Minimalizacja uszkodzeń indukowanych w komórkach somatycznych i rozrodczych człowieka przez resweratrol mogłoby znaleźć szerokie zastosowanie, szczególnie w odniesieniu do ochrony zdrowia osób pracujących przy usuwaniu skutków awarii i wypadków radiacyjnych oraz dla ochrony zdrowych tkanek pacjentów poddawanych radioterapii nowotworowej.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena czestosci wystepowania mikrojader w erytrocytach myszy eksponowanych subchronicznie na promieniowanie jonizujace i nonylofenol
Frequency of micronuclei in erythrocytes of mice subchronic exposed to ionising radiation and nonylphenol
Autorzy:
Dobrzynska, M M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871848.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
zwierzeta laboratoryjne
myszy
promieniowanie jonizujace
nonylofenol
krew obwodowa
szpik kostny
mikrojadra
retikulocyty
erytrocyty polichromatyczne
laboratory animal
mouse
ionizing radiation
nonylphenol
peripheral blood
bone marrow
micronucleus
reticulocyte
polychromatic erythrocyte
Opis:
Celem pracy było określenie indukcji mikrojąder w retikulocytach i erytrocytach polichromatycznych myszy pod wpływem subchronicznej ekspozycji na promieniowanie X, nonylofenol (NF) lub na skojarzone działanie obu czynników. Myszy Pzh: SFIS narażane były przez 8 tygodni, 5 razy w tygodniu. Dawki wynosiły 0.05 Gy lub 0,10 Gy promieniowania X, 25 mg/kg mc lub 50 mg/kg mc nonylofenolu, a w przypadku skojarzonego działania 0,05 Gy + 25 mg/kg mc NF lub 0,10 Gy + 50 mg/kg mc NF. Zarówno promieniowania X, jak i NF działając oddzielnie indukowały powstawanie mikrojąder w retikulocytach i erytrocytach polichromatycznych myszy. Skojarzone działanie obu czynników w retikulocytach krwi obwodowej oraz w erytrocytach polichromatycznych szpiku kostnego indukowało zwiększoną częstość występowania mikrojąder w porównaniu do efektów działania każdego z czynników oddzielnie. W retikulocytach szpiku kostnego skojarzone działanie obu czynników w małych dawkach (0,05 Gy + 50 mg/kg mc NF) powodowało zwiększenie efektu mutagennego. Natomiast, w przypadku skojarzenia obu czynników w większych dawkach (0,10 Gy + 50 mg/kg mc NF), nonylofenol może wywierać efekt ochronny w stosunku do DNA retikulocytów powodując zmniejszenie uszkodzeń indukowanych przez promieniowanie X.
The aim of the research was to investigate the level of micronuclei induction in reticulocytes and polychromatic erythrocytes of mice following subchronic exposure to X-rays, nonylphenol (NP) or to a combination of both. Male mice Pzh:SFIS were exposed during 8 weeks, 5 day per week to doses 0.05 Gy and 0.10 Gy of X-rays, 25 mg/kg mc and 50 mg/kg bw of nonylphenol as well as to 0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP and 0.10 Gy + 50 mg/kg bw NP for combined exposure. Both X-rays and NP, acting alone induced micronuclei in reticulocytes and in polychromatic erythrocytes of mice. Combined X-rays-NP exposure of peripheral blood reticulocytes and bone marrow polychromatic erythrocytes caused enhanced frequency of micronuclei compared to the effect of each agent alone. In bone marrow reticulocytes, combined exposure in lower doses (0.05 Gy + 25 mg/kg bw NP) induced enhanced mutagenic effect. Contrary, after combined exposure to both agents in higher doses (0.10 Gy + 50 mg/kg bw NP), nonylphenol may protected DNA of reticulocytes against damage induced by X-rays.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 3; 309-318
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phthalates - widespread occurrence and the effect on male gametes. Part 1. General characteristics, sources and human exposure
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871923.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
phthalate
occurrence
male
germ cell
human tissue
concentration
excretion
phthalate source
human exposure
Opis:
Phthalates are widely present in human environment. Widespead exposure to those agents, which are compounds of numerous daily use products, is unavoidable. In the current paper following phthalates benzylbutyl phthalate (BBP), din- butyl phthalate (DBP), di(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP), diethyl phthalate (DEP), di-isononyl phthalate (DINP) are described. Phthalates mainly enter to the composition of plastic goods, like boxes and containers for storage of foods, toys, medical devices, and also cosmetics, personal care products, as well as paints, vanishes, printing inks. This paper describes the occurence of individual phthalates in the environment (water, air) and in different products. During production, transportation, manufacturing of goods and improper disposal, phthalates released into soil, water and air. For example indoor air included 13 mg/m3 phthalates, where 72 % of all constitutes DEP (2.29 mg/m3), BBP (3.97 mg/m3) and DEHP (2.43 mg/m3). Exposure to phthalates take place mainly by ingestion or inhalation air or through the skin. Presence of phthalates were observed in numerous food products and is connected with migration of those compounds from food storage containers to preserved food. They could mirgate to salivia during sucking and chewing of toys and this way increased exposure to of children. The results of studies regarding to concentration of phthalates in human tissues and excretions are also described. The level of phthalates were measured in numerous of human biological samples. For example, DEHP, DEP and DBP were detected at levels of 5.71 mg/L in blood serum, of 0.30 mg/L in semen and of 0.72 mg/kg in fat samples.
Ftalany są szeroko rozpowszechnione w środowisku człowieka. Powszechne narażenie na te związki, które wchodzą w skład wielu produktów codziennego użytku jest nieuniknione. W niniejszej pracy opisano ftalany butylobenzylu (BBP), dibutylu (DBP) i dietyloheksylu (DEHP), dietlylu (DEP) oraz diizononylu (DINP). Ftalany przede wszytkim wchodzą w skład wyrobów plastikowych, takich jak pojemników do przechowywania żywności, zabawek, wyrobów medycznych oraz kosmetyków środków higieny osobistej, a także farb, lakierów, tuszów drukarskich. W niniejszej pracy opisano występowanie poszczególnych ftalanów w w środowisku (np. w wodzie, powierzu) oraz w różnych produktach. Podczas produkcji, transportu, wyrobu produktów oraz niewłaściwej utylizacji, ftalany przenikają do gleby, wody i powietrza. Na przykład, w powietrzu w pomieszczeniach stwierdzono 13 mg/m3 ftalanów, z których 72% of stanowiły DEP (2,29 mg/m3), BBP (3,97 mg/m3) i DEHP (2,43 mg/m3). Narażenie na ftalany nastepuje głównie drogą pokarmową, inhalacyjną oraz poprzez skórę. Obecność ftalanów stwierdzono w wielu produktach żywnościowych, co jest związane z migracją tych związków z opakowań do przechowywanej w nich żywności. Mogą migrować do śliny podczas ssania i żucia zabawek i w ten sposób powodują zwiększone narażenie niemowląt i małych dzieci. Omówiono także wyniki badań dotyczących stężenia ftalanów w tkankach i wydalinach ludzkich. Stężenie ftalanow mierzone było w różnych thankach ludzkich. Przykładowo, obecność DEHP, DEP i DBP stwierdzono w surowicy krwi (5,71 mg/l), w nasieniu (0,30 mg/l) oraz w tłuszczu (0,72 mg/kg).
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2016, 67, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phthalates - widespread occurrence and the effect on male gametes. Part 2. The effects of phthalates on male gametes and on the offspring
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877364.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
phthalate
occurrence
male
germ cell
progeny
sperm
quality
perinatal exposure
prenatal exposure
mammal
man
Opis:
The general exposure to endocrine disruptors, including phthalates, is considered as one of the reason diminished sperm count and deteriorated sperm quality, which may lead to infertility and higher incidence of congenital malformations of the genital tract. This article describes the effects of selected phthalates di(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP), dibutyl phthalate (DBP); butylbenzyl phthalate (BBP), diethyl phthalate (DEP), di-isononyl phthalate (DINP) on the male gametes, reproduction and the offspring of exposed animals. Results of several papers in vitro showed that above mentioned phthalates are weakly estrogenic, whereas in vivo studies showed that they have rather antiandrogenic abilities. Review of papers regarding to laboratory animals confirmed that phthalates cause diminished sperm count, increased frequency of abnormal spermatozoa and DNA damage in germ cells, especially after chronic exposure and in case exposure of immature animals. Phthalates may induce in male gametes mutations leading to increased pre- and postnatal mortality of the offspring and to incidence of congenital malformations, growth retardation, delay in sexual development, shortening of anogenital distance in males, disturbances in sex ratio and diminished quality of semen in F1 generation. The sensitivity on mammalian life stages on phthalates seems to be as follows: fetal>peripubertal>adult. The human studies provided limited evidence of an association between phthalate exposure and semen quality. Concentration of phthalates in semen of men at the level from 0.08 to 1.32 mg/kg was related to declined semen quality and infertility. Majority of human data showed the connection of increased level of phthalates in urine and sperm quality, however on the basis results of other studies, the impact of environmental exposure on sperm parameters seems to be rather small.
Powszechne narażenie na substancje estrogenopodobne, w tym na ftalany, jest uważane za jedną z przyczyn zmniejszającej się liczbności gamet męskich oraz pogarszającej się ich jakości, co może prowadzić do niepłodności oraz zwiększonej częstości wad wrodzonych układu rozrodczego. Niniejszy artykuł opisuje wpływ wybranych ftalanów: butylobenzylu (BBP), dibutylu (DBP) i dietyloheksylu (DEHP), dietlylu (DEP) oraz diizononylu (DINP) na gamety męskie, reprodukcję oraz na potomstwo narażanych zwierząt. Wyniki wcześniejszych badań in vitro wykazały, że wymienione ftalany wykazują słabe działanie estrogenne, natomiast wyniki in vivo świadczą raczej o ich antyandrogennych właściwościach. Analiza publikacji dotyczących zwierząt laboratoryjnych potwierdziła, że ftalany powodują zmniejszenie liczebności gamet męskich, zwiększoną częstość występowania plemników o nieprawidłowej budowie oraz uszkodzeń DNA komórek płciowych, szczególnie w przypadku narażania chronicznego lub narażania zwierząt niedojrzałych płciowo. Ftalany mogą indukować w gametach męskich mutacje powodujące zwiększoną śmiertelność pre- i postnatalną potomstwa, jak również zwiększoną częstość wad wrodzonych, opóźnienia we wzroście i osiąganiu dojrzałości płciowej, skrócenie odległości anogenitalnej u samców, zaburzenia stosunku płci oraz pogorszenie jakości nasienia w pokoleniu F1. Wrażliwość stadiów życiowych ssaków na ftalany przedstawia się następująco: płody>osobniki niedojrzałe>dorosłe. Znacznie mniej informacji opublikowano na temat wpływu ftalanów na jakość nasienia ludzkiego. Uważa się, że stężenie ftalanów w nasieniu ludzkim od 0.08 do 1.32 mg/kg wpływa na pogorszenie jego jakości i niepłodność. Większość wyników badań na materiale ludzkim wykazała związek podwyższonego stężenia ftalanów w moczu z jakością gamet, jednakże na podstawie innych badań, wpływ narażenia środowiskowego na parametry nasienia wydaje się raczej niewielki.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2016, 67, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effects of genistein supplemented before or after irradiation on DNA injury in human lymphocytes in vitro
Autorzy:
Dobrzyńska, M.M.
Gajowik, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765149.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:
Background. Ionizing radiation (IR) carry adequate energy to ionize or remove electrons from an atom. Particles interact with water to produce reactive oxygen species (ROS). Genistein (GEN) is a naturally occurring phytoestrogen and the basic isoflavonoid in soybeans and soybean-enriched products and is believed to have the strongest antioxidant activity. Objective. The study aimed at the investigation if application of GEN at different time prior or past irradiation may ameliorate or reduce injury of DNA in human lymphocytes. Material and Methods. The isolated lymphocytes were exposed to X-irradiation (0.5; 1 Gy). GEN (1 μM/ml; 10 μM/ ml) was appended to attempts at various times prior or past irradiation (1 h prior, immediately prior, immediately past, 1 h past). We joined each X-rays dose with each GEN dose. After 1h of incubation DNA damages were examined using Comet assay. Results. Combination of 1 μM/ml of GEN given 1 h before irradiation with low or high dose markedly decreased induced by irradiation DNA injury. Higher dose of GEN applied immediately before or after irradiation markedly extended the frequency of DNA injury generated by irradiation. The result of application 1 μM/ml GEN 1 h after irradiation was not significantly different compared to control. The effect of 1 Gy + 10 μM/ml GEN was not significantly lower compared to each agent alone. Conclusions. Only a very low concentration of GEN applied before irradiation, may be considered as a potential radiomitigator/radioprotector. High doses of GEN work as a radiosentitizer and may potent the effects of radiotherapy.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 4; 439-446
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lutein and zeaxanthin – radio- and chemoprotective properties. Mechanism and possible use
Autorzy:
Fiedorowicz, J.
Dobrzyńska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765163.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:
Lutein and zeaxanthin are naturally occurring xanthophylls, mainly present in green, leafy vegetables and egg’s yolk. Their presence is connected with blue spectrum light absorbance, including UV. This property, and fact, that these xanthophylls are accumulated by human eye’s macula, leads to eye’s protective functions of them including protection from age-related macular degeneration (AMD). Also, antioxidative features of lutein and zeaxanthin are boosting overall health of human body. Numerous studies proves anti-inflammatory and protective attributes of these compounds, based on many, different mechanisms. One of them is regulating redox potential in cells, and impact on expression of linked genes. In preventing of eye diseases, an important gene that is regulated by lutein and zeaxanthin is the Nrf2 gene, whose increased activity leads to optimizing the cellular response to reactive oxygen species (ROS) and preventing related diseases. Other research confirms antiproliferative properties of mentioned compounds in case of certain human cancer cell lines. There are e.g.: HepG2 (hepatitis cancer), MCF-7 (breast cancer), which treated in vitro with lutein solution showed reduction of cell growth. Lutein alone, during in vivo studies conducted on mice, exhibited also radioprotective properties, positively affecting the vitality of animals. Lutein provides also increasing of tolerance to UV radiation, reducing inflammatory processes in the skin and preventing oncogenesis. Low intake of lutein and zeaxanthin, associated with “western diet”, rich in simple carbohydrates and processed food, common in developed countries, including Poland, is linked with diabetes and obesity incidence. Assuming, lutein and zeaxanthin significantly affect the well-being of the human body, and their appropriate amount in diet can help reduce risk of many diseases. For supplementation, the optimized dosage of these xanthophylls includes doses of 10 mg for lutein and 2 mg for zeaxanthin, and it is recommended to consume along with fats or meals rich in fats.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 3; 257-264
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Częstość występowania mikrojąder w retykulocytach samców myszy narażonych na bis fenol A oraz na skojarzone działanie promieniowania X i bis fenolu A
Frequency of micronuclei in reticulocytes of Male mice expose to bisphenol A and a combination of X-rays and bisphenol A
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Radzikowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875825.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:
Celem pracy było zbadanie wpływu bisfenolu A oraz skojarzonego działania promieniowania X i bisfenolu A na indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego samców myszy. Myszy Pzh:Sfis przez 2 tygodnie napromieniano promieniowaniem X (0,05 Gy i 0,10 Gy) lub podawano im bisfenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 15 mg/kg mc, 20 mg/ kg mc, 40 mg/kg mc) lub poddawano skojarzonemu działaniu obu czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA lub 0,10 Gy + 10 mg/kg mc BPA). Bisfenol A i promieniowanie X zastosowane osobno stymulowały powstawanie mikrojąder w retikulocytach szpiku kostnego i krwi obwodowej. Skojarzone działanie promieniowania X i bisfenolu A zwiększało częstość występowania mikrojąder w porównaniu do efektów notowanych w następstwie działania samego bisfenolu A. Niekiedy, szczególnie po zastosowaniu skojarzenia obu czynników w małych dawkach, efekty skojarzonego działania przewyższały również rezultaty uzyskane po działaniu samego promieniowania jonizującego. Promieniowanie jonizujące jest prawdopodobnie czynnikiem decydującym o pękaniu lub nierównomiernej dystrybucji chromosomów w wyniku skojarzonego działania z bisfenolem A, który jest słabszym mutagenem.
The aim of the study was to estimate the effects of bisphenol A and combined exposure to X-rays and bisphenol A on the induction of micronuclei in the blood and bone marrow reticulocytes. Pzh:Sfis male mice were irradiated (0.05 Gy and 0.10 Gy) or/and treated with bisphenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 15 mg/kg mc, 20 mg/kg mc, 40 mg/kg mc) or exposed to combination of both (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA lub 0,10 Gy + 10 mg/kg mc BPA) for 2 weeks. Bisphenol A as well as ionizing radiation alone stimulated induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. Combined exposure of X-rays and bisphenol A induced higher frequency of micronuclei compared to effect produced by BPA alone. Sometimes, especially after combined exposure to low doses of both agents, observed effects enhanced that obtained following exposure to X-rays alone. Ionising radiation is probably the agent which decided about damage and/or unequal distribution of chromosomes following combined exposure together with bisphenol A, which seems to be weak mutagen.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2010, 61, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lycopene - antioxidant with radioprotective and anticancer properties. A review
Autorzy:
Gajowik, A.
Dobrzynska, M.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/876256.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
lycopene
antioxidant
radioprotection
radioprotective property
anticancer property
anticarcinogenic agent
ionizing radiation
reactive oxygen species
chronic disease
cancer
human disease
human health
Opis:
Ionizing radiation may cause damage to living tissue by producing free radicals like reactive oxygen species (ROS). ROS can randomly react with lipids, proteins and nucleic acids of cell causing oxidative stress and damage in these macromolecules, leading to pathogenesis of chronic diseases and age related and also cancer. The first line of defense from the damaging effects of ROS is antioxidants, which convert the oxidants to less reactive species. Lycopene (LYC) is an acyclic isomer of beta-carotene. It synthesized by plants or autotrophic bacteria but not by animals. Red fruits and vegetables, including tomatoes, watermelons, pink grapefruits, apricots, pink guavas and papaya contain LYC. This carotenoid has very strong antioxidant properties. The many studies confirm that dietary supplementation with LYC reduces risk of cancers of many organs, but also retard the growth of the tumors. LYC has also chemopreventive effects against other diseases such as cardiovascular disease, osteoporosis, male infertility and inhibits the toxic action of other agents. Numerous in vitro and animal studies showed that LYC may provide protection against damages induced by ionizing radiation. It suggests that supplementation of LYC might be useful in diminishing of negative effect of cancer radiotherapy or in mitigating the effects of possible radiation accidents on human health.
Promieniowanie jonizujące może powodować uszkodzenia żywej tkanki poprzez wytwarzanie wolnych rodników takich jak reaktywne formy tlenu (RFT). RFT mogą przypadkowo wchodzić w reakcję z lipidami, białkami lub kwasami nukleinowymi komórki, powodując stres oksydacyjny i uszkodzenia w tych makrocząsteczkach, co prowadzi do patogenezy chorób przewlekłych i związanych z wiekiem, a także do zachorowania na raka. Pierwsza linia obrony przed szkodliwym działaniem RFT to przeciwutleniacze, które przekształcają utleniacze do form mniej reaktywnych. Likopen (LYC) jest acyklicznym izomerem beta-karotenu. Jest on syntetyzowany przez rośliny i bakterie autotroficzne, ale nie przez zwierzęta. Czerwone owoce i warzywa, w tym pomidory, arbuzy, różowe grejpfruty, morele, papaja i różowe guawy zawierają LYC. Ten karotenoid ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne. Liczne badania potwierdzają, że suplementacja LYC zmniejsza ryzyko raka wielu narządów, a także opóźnia wzrost guza. LYC ma działanie zapobiegawcze również przeciwko innym chorobom, takim jak choroby układu krążenia, osteoporoza, niepłodność, oraz hamuje toksyczne działanie innych czynników. Badania in vitro i nad zwierzętami wykazały, że LYC może zapewnić ochronę przed uszkodzeniami indukowanymi przez promieniowanie jonizujące. Sugeruje to, że suplementacja LYC może być przydatna w zmniejszaniu negatywnego wpływu radioterapii na zdrowie człowieka lub w łagodzeniu skutków ewentualnych wypadków radiacyjnych.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biologiczne skutki ekspozycji na akrylamid
Biological effects of acrylamide
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Gajewski, A.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877271.pdf
Data publikacji:
1990
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
skutki biologiczne
akrylamid
ssaki
toksycznosc
uklad nerwowy
dzialanie teratogenne
dzialanie mutagenne
dzialanie kancerogenne
dzialanie letalne
szczury
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 1990, 41, 5-6
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radon – occurrence and impact on the health
Autorzy:
Dobrzyńska, M.M.
Gajowik, A.
Wieprzowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765533.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Opis:
Radon is noble, monatomic, radioactive, heavier than the air gas. It is colorless, odorless, tasteless. It exists in natural environment as a result of the decay of radium, and emits mainly alpha radiation and less beta radiation. Residential radon concentrations vary widely by geographic area. The higher concentration of radon is expected globally in the grounds where uranium, radium and thoron are present. Radon may gather in caves, tunnels, mines as well as in other lowestlying spaces, such as basements, and cellars. In accordance with Atomic Law (2000), the reference level for the average annual concentration of radioactive radon in rooms intended for human habitation is 300 Bq/m3. The most dangerous damages caused by ionizing radiation i.e. radon and its derivatives are changes to DNA, which may disturb the functions of cells and in the consequence lead to induction of cancer of respiratory tract, mainly of lungs and also leukaemia. So, the main consequence of exposure to high amount of radon are cancers of respiratory system. Radon enters the human organism mainly through inhaled atmospheric air. Moreover, radon significantly increased a risk of induction cancer in smokers and vice versa, smoking promotes the development of lung cancer after the exposure to radon and its derivatives. Radon may also have beneficial effect on the human body. Therefore it is used in medicine; mainly in radonbalneotherapy i.e. bath treatments, rinsing the mouth and inhalation. Beneficial effects of radon confirms the validity of the theory of radiation hormesis, which assumes that low doses of radiation may stimulate the repair of DNA damage by activation of protective mechanisms, which neutralize free radicals.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2023, 74, 1; 5-14
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Is concentration and motility of male gametes related to DNA damage measured by comet assay?
Autorzy:
Dobrzynska, M M
Tyrkiel, E.J.
Derezinska, E.
Ludwicki, J.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50202.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
spermatozoon
male
germ cell
DNA damage
motility
comet assay
sperm quality
Źródło:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2010, 17, 1; 73-77
1232-1966
Pojawia się w:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Two generation reproductive and developmental toxicity following subchronic exposure of pubescent male mice to di(2-ethylhexyl)phthalate
Autorzy:
Dobrzynska, M.M.
Tyrkiel, E.J.
Derezinska, E.
Pachocki, K.A.
Ludwicki, J.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51538.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Opis:
Di-(2-ethylhexyl)phthalate (DEHP) is widely present in the human environment. The study aimed at the investigation of potential genotoxic effects induced by subchronic exposure to DEHP in germ cells of male mice in the first period of puberty, and to check if the transmission of mutation to the next generation via the sperm is possible. 8-weeks exposure to 2,000 mg/kg and 8,000 mg/kg of DEHP diminished sperm count and quality, leading to a reduced percentage of pregnant females mated to exposed males. A slight increase in the frequency of prenatal deaths and dominant lethal mutations, as well as a significantly increased percentage of abnormal skeletons among the F1 offspring of males exposed to 8,000 mg/kg of DEHP, were observed. Exposure of the fathers did not cause a delay in the postnatal development of the offspring, except for fur development in the group of 8,000 mg/kg of DEHP. Gametes of male offspring of exposed fathers showed reduced motility. The results may suggest that diminished spermaozoa quality induced by DEHP may be coincidental with mutations leading to intrauterine deaths and skeletal abnormalities in the offspring.
Źródło:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2012, 19, 1
1232-1966
Pojawia się w:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw ftalanu di-n-butylu [DBP] na komorki somatyczne myszy laboratoryjnych
The effects of di-n-butyl phthalate on the somatic cells laboratory mice
Autorzy:
Dobrzynska, M M
Tyrkiel, E.J.
Hernik, A.
Derezinska, E.
Goralczyk, K.
Ludwicki, J.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877951.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
ftalany
ftalan dibutylu
komorki somatyczne
myszy
zwierzeta laboratoryjne
bioakumulacja
mikrojadra
phthalate
dibutyl phthalate
somatic cell
mouse
laboratory animal
bioaccumulation
Opis:
Ftalany są powszechnie stosowane przy produkcji tworzyw sztucznych oraz jako rozpuszczalniki w środkach higieny; w kosmetykach i preparatach farmaceutycznych. Ftalan dibutylu (DBP) stosowany jest jako plastyfikator, a także jako środek do impregnacji tekstyliów i jako rozpuszczalnik w farbach drukarskich. Celem badań była ocena uszkodzeń DNA w komórkach wątroby i szpiku kostnego oraz ocena stężenia DBP w krwi obwodowej w następstwie przedłużonej ekspozycji na ftalan dibutylu. Badania wykonano na samcach myszy Pzh:Sfis. Zwierzęta otrzymywały przez 8 tygodni, 3 razy w tygodniu, per os DBP w postaci zawiesiny w oleju jadalnym w dawkach 500 mg/kg m.c. (1/16 LD50) i 2000 mg/kg m.c. (1/4 LD50). Kolejne grupy myszy zabijano po 4 i 8 tygodniach od rozpoczęcia podawania oraz po 4 tygodniach od jego zakończenia. Wykazano zmniejszenie masy ciała myszy, istotnie statystycznie obniżenie masy wątroby oraz relatywnej masy wątroby w następstwie 8-tygodniowego podawania DBP w dawce 2000 mg/kg m.c. W tym samym czasie notowano większy, choć nieistotny statystycznie poziom uszkodzeń DNA w komórkach wątroby mierzony testem kometowym. DBP nie indukowało zwiększonego powstawania uszkodzeń DNA w komórkach szpiku kostnego. W wyniku 8-tygodniowego podawania DBP w dawce 2000 mg/kg m.c. obserwowano znaczne podwyższenie stężenia DBP we krwi obwodowej utrzymujące się również po 4 tygodniach od zaprzestania podawania związku. Wyniki badań potwierdziły, że DBP jest słabym mutagenem w stosunku do DNA komórek somatycznych. Wydaje się jednak, że związek ten w następstwie przedłużonej ekspozycji może być wolniej metabolizowany i czasowo kumulowany w krwi obwodowej.
Phthalates are widely used as a plasticizers in manufacture of synthetic materials and as solvents in sanitary products, cosmetics and pharmaceutical products. Dibutyl phthalate (DBP) is used as a plasticizers and as a textile lubricating agent and as solvent in printing ink. The study aimed the evaluation of the magnitude of DNA damage in liver and bone marrow cells and estimation of dibutyl phthalate (DBP) concentration in peripheral blood following prolonged exposure to DBP. Experiments were conducted on the Pzh:Sfis male mice. Animals were exposed 8 weeks, 3 days per week per os to DBP suspension in oil in doses of 500 mg/kg bw (1/16 LD50) and 2000 mg/kg bw (1/4 LD50). Following groups of mice were sacrificed 4 and 8 weeks after the start of exposure and 4 weeks after the end of exposure. Decreased body weight of mice and statistically significant decreased liver and relative liver weights were observed following 8-weeks exposure to 2000 mg/kg bw DBP. In the same time higher, however not statistically significant level of DNA damage measured by Comet assay in liver cells were noted. DBP did not induce enhanced frequency of DNA damage in bone marrow cells. Following 8-weeks exposure to the dose of 2000 mg/kg bw DBP the increased level of DBP in peripheral blood was observed. Enhanced levels of DBP were still noted 4 weeks after the termination of exposure. Results confirmed that DBP acts as a weak mutagen for DNA of somatic cells. However, following prolonged exposure this compound seems to undergo slower metabolism and was reaching temporarily higher levels in peripheral blood
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2010, 61, 1; 13-19
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 40

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies