Diskursanalyse in der Kontroverse

Punktem wyjścia pracy jest założenie o ogólnej niepewności w użyciu terminu dyskurs w różnych dyscyplinach naukowych. Autor prezentuje różne zrozumienie pojęcia dyskurs w filozofii (przede wszystkim u Habermasa i Foucaulta). W części głównej artykułu omawiane są niejednorodne lingwistyczne koncepcje dyskursu poczynając od pojmowania go jako prostą rozmowę przez krytyczną analizę dyskursu i zinstytucjonalizowaną formę interakcji aż do tekstologicznie uwarunkowanej koncepcji dyskursu). Szczególna uwaga poświęcona jest użyciu pojęcia dyskursu w socjologii (i jej pokrewnych dyscyplin jak historiografia, nauki polityczne i medioznawstwo). Przy opisie koncepcji dyskursu w poszczególnych dziedzinach zwrócono uwagę również na stosowane w nich różnorodne metody analizy dyskursu z uwzględnieniem „uniwersalnego” modelu metod według Warnke/Spitzmüller. W podsumowaniu zidentyfikowano i krytycznie omówiono obszary problemowe z zakresu badań nad dyskursu. Postuluje się równocześnie rezygnację z dotychczasowego zafascynowania Foucaultem przy wyznaczaniu problemów z zakresu badań nad dyskursem, a w zamian za to dążenie do pragmatyczno-komunikatywnej adekwatności.