Jubileuszowy tom zbiorowy („Festschrift”) jako interakcyjny i intertekstualny gatunek komunikacji naukowej

The article is devoted to the genre of Festschrift, i.e. a volume dedicated to an eminent scholar in a particular field (linguistics in this case) on the occasion of his or her birthday/jubilee. It focuses on the position of the Festschrift in scientific discourse, its intertextual character and its relationship to other genres with similar communicative intentions (laudatio/eulogy, brief biographical portrait, obituary). It further analyzes the interactional aspects of the Festschrift: the way in which authors of contributions manifest their relationship to the personality and works of the honoree, citing and analyzing his or her opinions, dealing with the honoree’s individual style, utilizing his or her topics or terminology, or reminiscing about collaboration with the scholar. The article also devotes attention to titles of the individual contributions to the volume, their ordering, rhetorical pathos, figurative expression and humorous dedications. Frequently-used speech acts such as thanking, congratulat¬ing, praising and complimenting are also analyzed.

Artykuł poświęcony jest gatunkowi księgi jubileuszowej – zbioru ofiarowanego wybitnemu specjaliście z jakiejś dziedziny (w tym przypadku z dziedziny lingwistyki) z okazji jego jubileuszu. Rozważane jest miejsce zbioru jubileuszowego w obrębie dyskursu naukowego, zwraca się uwagę na jego intertekstualny charakter i na jego stosunek do innych podobnie motywowanych gatunków (laudacja, portret, nekrolog). Następnie analizowane są interakcyjne aspekty księgi jubileuszowej – w jaki sposób autorzy artykułów manifestują swój stosunek do osoby i dzieła jubilata (cytują lub analizują jego opinie, odnoszą się do jego indywidualnego stylu, podejmują jego tematy bądź terminologię, wspominają swoją z nim współpracę). Uwagę poświęca się także tytułom poszczególnych artykułów w zbiorze, ich układowi, retorycznemu patosowi, figuralnym sposobom wyrazu i pełnym humoru dedykacjom. Analizowane są też najczęściej używane akty mowy, jak podziękowania, gratulacje, pochwały i komplementy.

Der Aufsatz befasst sich mit der Textsorte Festschrift, d. h. Sammelbänden, die bedeutenden Persönlichkeiten eines Faches (hier: der Linguistik) zu einem Lebensjubiläum gewidmet sind. Er konzentriert sich auf die Position der Jubiläumsfestschriften im wissenschaftlichen Diskurs, ihre intertextuelle Natur und ihre Beziehungen zu anderen Textsorten mit ähnlicher Kommunikationsmotivation (Laudatio, Medaillon, Nekrolog). Ferner werden die interaktionalen Aspekte der Festschrift analysiert: die Art und Weise, wie die Autoren der Beiträge im Sammelband ihre Beziehung zu der Persönlichkeit und zum Werk des Jubilars zum Ausdruck bringen (ob sie ihn zitieren und seine Ansichten erörtern, sich mit seinem Individualstil befassen, seine Themen bzw. Terminologie übernehmen, sich an ihre Zusammenarbeit mit dem Jubilar erinnern usw.). Der Artikel richtet seine Aufmerksamkeit auch auf die Titel der einzelnen Beiträge im Sammelband, die Art und Weise ihrer Reihung, rhetorisches Pathos, figurative Ausdrucksweise und humorvolle, witzige Dedikationen. Auch häufige Sprechakte wie Danksagung, Glückwunsch, Lobpreisung oder Komplimente werden dabei berücksichtigt.