Rodzina z pominiętym pokoleniem: doświadczenia życiowe dziadków wychowujących wnuki

Aim: In the last decade, many countries around the world have seen an increase in the number of skip-generation families in which grandparents take over the responsibility of raising grandchildren. The phenomenon described is also becoming more common in Poland. This article presents selected results of a study aimed at better understanding the experiences of grandparents raising grandchildren in skipped generation families. Methods: Participants were purposively selected from grandparents raising grandchildren living in skipped generation families in the Podlaskie Province. Data were collected through semi-structured in-depth interviews with 20 participants. The use of a biographical perspective in the research provided detailed narratives of the life experiences of older grandparents in skip generation families. Results and conclusions: The grandparents’ stories show the duality of experience consisting simultaneously of stress/satisfaction, sadness/joy, being seen/not seen. Addressing the issues faced by grandparents living in households with the skipped generation is important as it can reduce stress levels. Therefore, it is necessary to develop a model of support for grandparents raising grandchildren in skipped generation households which could be relevant for adapting to a new life situation and increasing psychological well-being.

Cel: W ostatniej dekadzie w wielu krajach na świecie obserwuje się wzrost liczby rodzin z pominiętym pokoleniem, w których dziadkowie przejmują obowiązki związane z wychowaniem wnuków. Opisywane zjawisko staje się również coraz bardziej powszechne w Polsce. Artykuł prezentuje wybrane wyniki badań, których celem jest lepsze zrozumienie doświadczeń dziadków wychowujących wnuki w rodzinach z pominiętym pokoleniem. Metody: Uczestnicy zostali celowo wybrani spośród dziadków wychowujących wnuki, żyjących w rodzinach z pominiętym pokoleniem w województwie podlaskim. Dane zostały zebrane za pomocą częściowo ustrukturyzowanych wywiadów pogłębionych z 20 uczestnikami. Zastosowanie w badaniach perspektywy biograficznej pozwoliło na uzyskanie szczegółowych narracji dotyczących doświadczeń życiowych starszych dziadków w rodzinach z pominiętym pokoleniem. Wyniki i wnioski: Opowieści dziadków ukazują dwoistość doświadczenia składającego się jednocześnie ze stresu/satysfakcji, smutku/radości, bycia widzialnym/niewidzialnym. Rozwiązywanie problemów, z którymi borykają się dziadkowie żyjący w gospodarstwach domowych z pominiętym pokoleniem, jest istotne, ponieważ może zmniejszyć poziom stresu. Dlatego też konieczne jest wypracowanie modelu wsparcia dziadków wychowujących wnuki w rodzinach z pominiętym pokoleniem, co mogłoby mieć znaczenie w kontekście adaptacji do nowej sytuacji życiowej i zwiększenia dobrostanu psychicznego.