- Tytuł:
-
Łacińskie i greckie nienormatywne zapożyczenia w polszczyźnie XIX wieku, a ich żywot w polszczyźnie drugiej połowy XX wieku
Latin and Greek non-standard borrowings in the Polish language of the 19th century, and their functioning in the Polish language of the second half of the 20th century - Autorzy:
- Kupidura, Daria
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1591912.pdf
- Data publikacji:
- 2016
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
polszczyzna historyczna
leksyka nienormatywna
zapożyczenia łacińskie i greckie
the historical Polish language
non-standard lexis
borrowings from Latin and Greek - Opis:
-
Celem niniejszego artykułu była analiza i interpretacja zapożyczeń łacińskich i greckich, uznanychza nienormatywne na przełomie XIX i XX wieku, a reaktywowanych do polszczyznyw wieku XX. Wyekscerpowane ze Słownika warszawskiego słownictwo, nieakceptowane przezówczesną normę językową, zostało porównane z zasobem Słownika języka polskiego pod redakcjąMieczysława Szymczaka. W ten sposób wykazano, że spośród 696 wyrazów na litery A-N,oznaczonych w Słowniku warszawskim p arakwalifikatorem w postaci ostrzegawczego wykrzyknika,136 zostało reaktywowanych do polszczyzny współczesnej, z czego aż 76 stanowiąpożyczki łacińskie i greckie. Większość z nich to terminy specjalistyczne z zakresu medycyny,nauki i techniki.Przeprowadzona analiza wykazała, że obecność licznych zapożyczeń w polszczyźnie tamtegookresu znacząco wpływała na zasób słownikowy języka. Niekiedy był to wpływ ujemny,gdyż powodował nadmierną wariantywność w języku, innym razem były to wpływy dodatnie,ponieważ rozbudowywały system leksykalny języka polskiego, pozwalając, by formy zapożyczonei swojskie różnicowały się pod względem odcienia semantycznego czy przynależnoścido różnych rejestrów języka. Dzięki reaktywowaniu wielu zapożyczeń, zanegowanych przezXIX-wiecznych kodyfikatorów, zasób XX-wiecznej polszczyzny stał się bogatszy o wiele form,które mają odmienne nacechowania emocjonalne lub wyrażają bardzo precyzyjne treści.
The objective of the article has been to analyse and interpret the borrowings from Latin andGreek, which at the turn of the 19th and 20th centuries were defined as non-prescriptive (nonstandard),and which were reactivated in the 20th century. Excerpted from Słownik warszawski[Warsaw Dictionary] the vocabulary not accepted by the linguistic norm of the time has beencompared to the contents of Słownik języka polskiego [Dictionary of the Polish Language] editedby Mieczysław Szymczak. The research has revealed that 696 words in Słownik warszawski– in its part from letter A to N – were marked with an admonitory exclamation sign, but 136 outof those 696 have been reactivated to the present-day Polish language; the 76 reactivated wordsare borrowings from Latin and Greek. Most of them are terms from the sphere of medicine, scienceand technology.According to the analysis the presence of numerous borrowings in the Polish language of thattime significantly affected the vocabulary of the language. In some cases it had a negative effect, as it caused excessive variableness of the language, in other cases it had a positive effect,because thanks to it the lexical system was extended as the borrowings and the native formskept diversifying semantically or stylistically. To sum up, the reactivation of many borrowings,rejected in the 19th century, made the Polish lexis become wealthier, and thanks to it there appearedforms which are emotionally different or have a very precise meaning. - Źródło:
-
Studia Językoznawcze; 2016, 15; 195-210
1730-4180
2353-3161 - Pojawia się w:
- Studia Językoznawcze
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł