Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "poród" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„W bólach będziesz rodziła” – Taddeo Alderotti, Aldobrandino ze Sieny, Michał Savonarola i inni o bezpłodności, ciąży i porodzie w średniowieczu
“With painful labor you will give birth to children” – Taddeo Alderotti, Aldobrandino of Siena, Michael Savonarola and Others on Infertility, Pregnancy, and Childbirth in the Middle Ages
„Unter Schmerzen sollst du gebären“ – Taddeo Alderotti, Aldobrandino von Siena, Michael Savonarola und andere über Unfruchtbarkeit, Schwangerschaft und Geburt im Mittelalter
Autorzy:
Głusiuk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27265672.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Unfruchtbarkeit
Schwangerschaft
Geburt
Mittelalter
bezpłodność
ciąża
poród
średniowiecze
nfertility
pregnancy
childbirth
the Middle Ages
Opis:
Zachowane do czasów współczesnych średniowieczne traktaty medyczne z reguły zawierają nieliczne informacje na tematy stricte ginekologiczno-położnicze, co pozwala sądzić, że ta tematyka nie do końca interesowała ówczesnych autorów. Rzadko powstawały wówczas oddzielne dzieła, które w jednym miejscu szczegółowo omawiały problematykę bezpłodności, ciąży czy porodu. W niniejszym artykule poddano analizie wybrane traktaty medyczne, których autorzy w więcej niż tylko w kilku zwięzłych zdaniach opisują wymienioną tematykę. Prace Rhazesa, Trotuli z Salerno, Konstantyna Afrykańczyka, Aldobrandina ze Sieny, Taddea Alderottiego, Gentile da Foligno czy Michała Savonaroli są cennym źródłem informacji, ponieważ ukazują stan ówczesnej wiedzy medycznej również m.in. w zakresie bezpłodności, ciąży i porodu. Jak wynika z analizy omawianych dzieł, niektóre z nich stanowią kompilację wcześniej powstałych prac, podczas gdy inne, mimo że zawierają liczne odniesienia do istniejących już traktatów, wnoszą wiele nowych spostrzeżeń, obserwacji i przemyśleń ich autorów.
Mittelalterliche medizinische Abhandlungen, die bis heute erhalten geblieben sind, bieten im Allgemeinen nur wenige Informationen zu rein gynäkologischen und geburtshilflichen Themen, was darauf schließen lässt, dass die Problematik für die damaligen Autoren von geringem Interesse war. Selten wurden damals separate Werke verfasst, die sich ausführlich mit Unfruchtbarkeit, Schwangerschaft oder Geburt befassten. Im Artikel werden ausgewählte medizinische Abhandlungen einer Analyse unterzogen, deren Autoren der oben angesprochenen Thematik mehr als nur ein paar knappe Sätze widmeten. Die Werke von Rhazes, Trotula von Salerno, Constantinus Africanus, Aldobrandino von Siena, Taddeo Alderotti, Gentile da Foligno bzw. Michael Savonarola sind wertvolle Informationsquellen, denn sie geben Aufschluss über den damaligen Stand des medizinischen Wissens, darunter über Unfruchtbarkeit, Schwangerschaft und Geburt. Wie aus der Analyse der betreffenden Werke hervorgeht, handelt es sich bei einigen von ihnen um Kompilationen früher entstandener Arbeiten, während andere, obwohl sie zahlreiche Verweise auf bereits existierende Abhandlungen enthalten, eine Menge an neuen Erkenntnissen, Beobachtungen und Überlegungen ihrer Autoren beisteuern.
The medieval medical treatises that have survived to the present day generally contain little information about topics that can be called strictly gynecological-obstetric, which causes us to believe that such topics were of no great interest to medieval authors. Rare are medieval works that exclusively and in detail treat of infertility, pregnancy, and childbirth. In her article, Anna Głusiuk examines selected medical treatises whose authors’ treatment of these subjects exceeds several brief sentences. The works of Rhazes, Trota of Salerno, Constantine the African, Aldebrandin of Siena, Taddeo Alderotti, Gentile da Foligno, and Michael Savonarola are invaluable sources of information in that they reveal the state of medical knowledge in the Middle Ages related to, among other topics, infertility, pregnancy, and childbirth. In her analysis, Głusiuk emphasizes that some of them are compilations of earlier works, while others, despite containing numerous references to existing treatises, bring in many new contributions of their authors in the forms of insights, observations, and reflections.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 77-97
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alpaki - nowy gatunek hodowlany w Polsce. Część IV. Poród i opieka nad noworodkiem
Alpacas, new breeding species in Poland. Part IV. Delivery and neonatal care
Autorzy:
Krajewska-Wędzina, Monika
Turcewicz, Pamela
Najbar, Joanna
Raczyńska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22181075.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
Tematy:
alpaki
Vicugna pacos
poronienia
przebieg porodu
opieka nad noworodkiem
hodowla zwierząt
zwierzęta hodowlane
rozród zwierząt
zaburzenia ciąży
poród
South American Camelids (SAC)
alpaca
reproduction
parturition
neonatal care
Polska
Opis:
The aim of this article was to present the specificity of alpacas reproductive physiology, different from other farm animals. Camelids are induced ovulators and seasonal breeders. Breeding females in good condition should give cria every year or nearly every year. In alpacas, early embryonic death and early fetal death is a significant and quite common problem, therefore early pregnancy diagnosis should be confirmed by ultrasound examination around 40–50 days and repeated at 80-90 days of pregnancy. Most parturitions take place between spring and autumn. Few reliable indications of pending delivery exist. Due to the anatomy of the fetus (exceptionally long neck and limbs), obstacles to labor are frequent so it is advisable to monitor the perinatal period and delivery with cameras. The breeder should carefully watch the cria in the first hours of life. It is standing usually 30 to 90 minutes after birth, then begins to suckle and releases meconium. Newborn alpacas rely on passive transfer of immunity through early colostrum intake. The quality of colostrum depends on several factors, including the immune status of the dam and udder health. The mammary gland secretes colostrum 24 hours after delivery and the concentration of IgG drops quickly in the secretion, so its early supply is crucial. The survival of cria depends largely on conditions in the first few days after birth.
Źródło:
Życie Weterynaryjne; 2022, 97, 01; 42-46
0137-6810
Pojawia się w:
Życie Weterynaryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza przypadków przedwczesnego pęknięcia błon płodowych pomiędzy 22 a 33 tygodniem ciąży
Analysis of patients with premature rupture of membranes
Autorzy:
Knapik, Dorota
Nowak, Leszek
Kozak-Darmas, Iwona
Kawulok, Maja
Roztoczyński, Ryszard
Olejek, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035753.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
ciąża
płyn owodniowy
pęknięcie pęcherza płodowego przedwczesne
diagnostyka
poród przedwczesny
pregnancy
amniotic fluid
premature rupture of fetal membranes
diagnosis
premature birth
Opis:
INTRODUCTION: The rupture of amniotic membranes between 22 and 33 weeks of gestation (PPROM) is a particular clinical scenario, when survival of the newborn is uncertain, but possible. The aim of the study was to provide a full spectrum of problems in diagnosis and treatment of a pregnant woman with PPROM. MATERIAL AND METHODS: The course of treatment in 38 pregnant women aged 18 to 42 years admitted to hospital between 22 and 33 weeks of gestation because of suspected PPROM was analyzed. Complete data regarding the diagnostic process, treatment and further course of pregnancy were collected. The results were statistically analyzed. RESULTS: PPROM was confirmed in 31 patients. The mean gestational age when PPROM occurred was 28.2 weeks. Ultrasound examination had a very high diagnostic value in the diagnosis of PPROM. The mean latency period in women with confirmed PPROM was 11 days, but the obtained range was enormous (1–85 days) and did not show any significant correlation with gestational age (r = 0.29, p = 0.106). At the end of the follow-up (one month after birth) 16% of the newborns had died and another 16% were still in the hospital with an uncertain prognosis for survival. No deaths were noted among the neonates in the group where delivery occurred at 32 weeks or later. CONCLUSIONS: Mortality among newborns resulting from PPROM is variable and dependent on gestational age. Preliminary clinical examination should always be confirmed by ultrasound. Because of its socio-economic burden, this issue deserves further prospective studies.
WSTĘP: Pęknięcie pęcherza owodniowego pomiędzy 22 a 33 tygodniem ciąży (preterm premature rupture of membranes – PPROM) jest szczególnym scenariuszem klinicznym, kiedy losy noworodka są niepewne, ale jego przeżycie jest prawdopodobne. Celem pracy było przedstawienie pełnego spektrum problemów podczas diagnostyki i leczenia ciężarnej w tej szczególnie trudnej sytuacji. MATERIAŁ I METODY: Przeanalizowano przebieg leczenia u 38 pacjentek w wieku 18–42 lat, które zostały przyjęte do szpitala pomiędzy 22 a 33 tygodniem ciąży z powodu podejrzenia PPROM. Zebrano komplet danych na temat diagnostyki, leczenia i dalszego przebiegu ciąży. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. WYNIKI: Przedwczesne pęknięcie błon płodowych potwierdzono u 31 ciężarnych. Średni wiek ciążowy, w jakim wystąpiło PPROM, wynosił 28,2 tygodnia. Badanie ultrasonograficzne miało bardzo wysoką wartość diagnostyczną w rozpoznawaniu PPROM. Czas latencji pacjentek z potwierdzonym PPROM wynosił średnio 11 dni, jednak rozrzut uzyskiwanych wartości był znaczny (1–85 dni) i nie wykazywał istotnego związku z wiekiem ciążowym (r = 0,29, p = 0,106). W chwili zakończenia obserwacji (miesiąc po porodzie) 16% noworodków zmarło, a kolejne 16% nadal przebywało w szpitalu z niepewną prognozą co do przeżycia. W grupie, w której do rozwiązania ciąży doszło w 32 tygodniu lub później, nie odnotowano ani jednego zgonu. WNIOSKI: Śmiertelność noworodków urodzonych wskutek PPROM przed 32 tygodniem ciąży jest zróżnicowana i zależna od wieku ciążowego. Wstępne badanie kliniczne powinno być zawsze potwierdzone przez badanie ultrasonograficzne. Ze względu na konsekwencje społeczno-ekonomiczne zagadnienie to wymaga dalszych prospektywnych badań.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2018, 72; 244-251
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analogie między kobietą ciężarną i cielną krową
Autorzy:
Kielak, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611614.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ethnolinguistics
folk culture
cow
woman
pregnancy
childbirth
puerperium
etnolingwistyka
kultura ludowa
krowa
kobieta
ciąża
poród
połóg
Opis:
The article presents the analogies found in the Polish language and Polish folk culture between a cow in calf and a pregnant woman. The data come from general dialectal dictionaries of Polish, as well as cultural records excerpted from 19th- and 20th-c ethnographic sources. A number of analogies have thus been identified similar conceptualisations of pregnancy, parallel valuation of the pregnant females, analogical practices for dealing with infertility, cultural directives connected with a pregnant woman and a cow in calf, or the procedures for assisting in childbirth and calving, and in the cleaning after the delivery. There are also parallel ways of guessing or provoking the sex of the child or the calf. The transfer of the practices connected with human pregnancy and childbirth onto the cow reveals the importance of the latter for country dwellers in earlier times, as well as establishing a cultural equivalence between a pregnant woman and a cow in calf.
Artykuł jest próbą ukazania analogii, które w języku polskim oraz w polskiej kulturze ludowej zachodzą między cielną krową i ciężarną kobietą. Podobieństwa te nie były do tej pory przedmiotem naukowych rozważań. W artykule omówiono je, opierając się na danych leksykalnych ze słowników (ogólnych i gwarowych) języka polskiego oraz danych kulturowych, wyekscerpowanych z XIX- i XX-wiecznych źródeł etnograficznych. Na podstawie tak dobranego materiału udało się pokazać szereg analogii – podobną konceptulizację ciąży kobiety i krowy oraz tożsame wartościowania ciężarnych samic, analogiczne praktyki przeciwdziałania bezpłodności, dyrektywy kulturowe, związane z ciężarną kobietą i cielną krową oraz zabiegi mające ułatwić poród czy późniejsze oczyszczenie, w kolejności także praktyki „prowokowania” oraz „zgadywania” płci mających się narodzić dzieci czy zwierząt. Przeniesienie zespołu praktyk związanych z poszczególnymi częściami okresu okołoporodowego kobiety na zwierzę świadczy, po pierwsze – o dużym znaczeniu krowy dla dawnego mieszkańca wsi, po drugie – ustanawia kulturową ekwiwalencję między ciężarną krową i ciężarną kobietą.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Awareness of pregnant women about natural methods of anesthesia of sorts
Świadomość kobiet ciężarnych na temat naturalnych metod znieczulenia
Autorzy:
Goncharevich, M.
Sinitskaya, N.
Tishchenko, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052158.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Tematy:
pregnant women
childbirth
natural pain relief
kobiety ciężarne
poród
naturalne uśmierzanie bólu
Opis:
Background. Today there is a set of pharmacological ways of pain relief at childbirth, but some women consciously choose natural anesthesia. It works for relaxation of the woman, and therefore they effectively relieve pain and restore forces. Material and methods. The objective of the research was studying of awareness of pregnant women at the age of 18 - 44 years about natural methods of labor pain relief and the efficiency of using these methods in order to decrease patrimonial pain. The patients were offered to answer on the short questionnaire which had been consisted of 14 open questions. Results. The most common methods of non-pharmacological analgesia and the results of their application for women during childbirth are considered on the basis of the survey highlights. Our studies indicate that natural methods of pain relief with proper and timely application of the women effective in reducing sensitivity to pain during labor, making labor more pleasant for the mother and has no adverse effects on the child. Conclusions. Today pregnant women are adequately informed with respect to the existing natural methods of pain relief in labor and they quite often use them in practice.
Wprowadzenie. W dzisiejszych czasach istnieje szereg farmakologicznych sposobów na uśmierzenie bólu w czasie porodu, jednak niektóre kobiety świadomie wybierają metodę naturalnego znieczulenia. Działa ona na stan zrelaksowania kobiet, za czym idzie skuteczne uśmierzenie bólu oraz zregenerowanie sił. Materiał i metody. Celem badania było przeanalizowanie świadomości kobiet ciężarnych w wieku 18-44 lat w zakresie naturalnych metod uśmierzania bólu oraz efektywności korzystania z tych metod przy zmniejszaniu bólu porodowego. Pacjentkom zaproponowano udzielenie odpowiedzi na krótką ankietę składającą się z 14 otwartych pytań. Wyniki. Najpopularniejsze metody niefarmakologicznej analgezji oraz wyniki ich użycia dla kobiet w czasie rodzenia zostały wskazane na podstawie wyników kwestionariusza. Nasze badania wykazały, że naturalne metody uśnieżenia bólu, o ile są one stosowane w odpowiedni sposób w odpowiednim momencie, skutecznie zmniejszają wrażliwość na ból w czasie porodu, sprawiając, że staje się on mniej nieznośny dla mam, nie wywołując przy tym negatywnych efektów dla dzieci. Wnioski. W dzisiejszych czasach kobiety ciężarne są odpowiednio poinformowane na temat istniejących metod naturalnych uśmierzających ból porodowy, co sprawia, że korzystają one z tych metod dosyć często.
Źródło:
Health Problems of Civilization; 2016, 10, 3; 57-64
2353-6942
2354-0265
Pojawia się w:
Health Problems of Civilization
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bio-psychoseksualne aspekty nacięcia krocza podczas porodu
The bio-psycho-sexual aspects of episiotomy during childbirth
Autorzy:
Gutt, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470169.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Europejskie Centrum Kształcenia Podyplomowego
Tematy:
nacięcie krocza
poród
obniżenie nastroju
zaburzenia psychologiczne
dyskomfort
episiotomy
childbirth
depressed mood
psychological disorders
discomfort
Opis:
Wstęp. Intensywny rozwój położnictwa w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat powoduje coraz większe zainteresowanie zagadnieniami dotyczącymi porodu nie tylko w znaczeniu medycznym, ale także psychologicznym. Cel pracy. Poznanie wpływu jednego z najczęściej stosowanych zabiegów położniczych w czasie II okresu porodu – nacięcia krocza na stan fizyczny i psychoseksualny kobiety. Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 40 wybranych położnic przebywających na oddziale położniczo-noworodkowym jednego z wrocławskich szpitali. Do tego celu posłużono się ankietami zawierającymi 12 autorskich pytań otwartych. Badane osoby wyodrębniono ściśle jako grupę wieloródek po jednym lub więcej porodzie siłami natury z przebytym zabiegiem nacięcia krocza. Analizę statystyczną oparto na arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Wyniki. Przeprowadzone wśród pacjentek obserwacje dowiodły, że nacięcie krocza w wielu przypadkach ma bezpośredni wpływ na samopoczucie nie tylko położnicy, ale też kobiety po zakończeniu połogu, a nawet w późniejszych okresach jej życia. Poza dolegliwościami fizycznymi pojawiają się te natury psychoseksualnej, które wydają się być równie ważne, zwłaszcza w świetle nowoczesnego położnictwa zorientowanego na holistyczną opiekę nad pacjentką. Złe samopoczucie kobiety ma niewątpliwy wpływ na jej codzienne funkcjonowanie i obniża komfort życia w różnych aspektach. Wnioski. Nacięcie krocza podczas porodu jest zabiegiem inwazyjnym mogącym u niektórych kobiet powodować negatywne odczucia psychofizyczne oraz seksualne.
Background. The intensive development of obstetrics during the last several decades causes greater interest in the problem of childbirth, not only in a medical but also in psychological meaning. Objectives. The aim of this project is to find out the influence of the most popular operation performed during the second phase of childbirth – known as episiotomy – to the physical and sexual women’s wellbeing. Material and methods. The research was carried out on forty participants who were the patients of one of the obstetrics units in a hospital in Wrocław, Poland. The questionnaire consisted of twelve questions; moreover, the patients were divided as group after many (two or more) physiological childbirth with using episiotomy. The statistical analysis was made in Microsoft Excel. Results. The observations prove that episiotomy in many cases has a direct impact on the frame of mind of a woman not only after the childbirth, but also later in her life. Except from the physical illnesses, a woman may have also sexual problems which are equally important especially in the time of modern obstetrics. The bad state of mind has an indubitable influence on a women’s daily comfort of living. Conclusions. Episiotomy during the childbirth is an invasive operation which may cause negative psychophysical and sexual disorders.
Źródło:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia; 2014, 4; 87-89
2084-4212
Pojawia się w:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka noworodków urodzonych podczas porodu w wodzie
Characteristics of newborns born during childbirth in water
Autorzy:
Przestrzelska, Monika
Knihinicka-Mercik, Zdzisława
Ptaszkowski, Kuba
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470140.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Europejskie Centrum Kształcenia Podyplomowego
Tematy:
poród w wodzie
noworodek
water birth
newborn
Opis:
Wstęp. Jednym z najistotniejszych aspektów analizy przebiegu porodu w wodzie jest ocena stanu pourodzeniowego noworodka. Bezpieczeństwo płodu i noworodka jest priorytetem opieki okołoporodowej współczesnego położnictwa. Wyniki badań. Ocena pH krwi pępowinowej wyniosła średnio 7,29. W grupie badanych noworodków znacząca większość uzyskała 9 punktów w skali Apgar, w poszczególnych jednostkach czasu. Nie zaobserwowano statystycznie istotnej współzależności oceny noworodków w skali Apgar i pH krwi pępowinowej z wiekiem ciąży. Nie zaobserwowano statystycznie istotnej współzależności oceny noworodków w skali Apgar z wiekiem rodzących. Wnioski. Ocena w skali Apgar i pH krwi pępowinowej wykazała na dobry stan pourodzeniowy noworodków urodzonych w wodzie. Brak jest statystycznie istotnej współzależności oceny noworodków w skali Apgar i pH krwi pępowinowej z wiekiem ciąży w badanych podgrupach.
Background. One of the most important aspects of the analysis of the birth in water is to assess the postnatal newborn. Safety of fetus and newborn child is a priority of perinatal care of the contemporary obstetrics. Results. The evaluation of cord blood pH was average 7.29. In the study group of newborns, the vast majority received 9 points in the Apgar score (in the respective units of time). There was no statistically signiicant correlation between the age of pregnancy and the evaluation of newborn Apgar score or umbilical cord blood pH. Moreover, there was no statistically significant correlation between the evaluation of newborn Apgar score and the age of women giving birth. Conclusions. The evaluation of Apgar score and umbilical cord blood pH showed a good postnatal state of newborns, who was born in the water. There is no statistically significant correlation between the evaluation of newborns’ Apgar score or umbilical cord blood pH and the age of pregnancy in the study subgroups.
Źródło:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia; 2014, 1; 8-13
2084-4212
Pojawia się w:
Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciąża i narodziny dziecka w świetle Prospektu Wesołego Miłosiernych Oczu, Przenayświętszey Maryi (...) z Gory S. Gostynskiey (XVI–XVIII w.)
Autorzy:
Delimata-Proch, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1896427.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
ciąża
poród
„baba”
księgi cudów i łask
Prospekt Wesoły
pregnancy
childbirth
village midwife
books of miracles
Opis:
Prospekt Wesoły underlies the past analyses of pregnancy, delivery and postnatal issues. The time span of this work had been set by church commissions (1511, 1726), which aimed at collecting testimonies to confirm the miraculous nature of the painting of the Virgin Mary of Holy Mountain.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2018, 4 (19); 76-93
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciąża i poród u chorych na stwardnienie rozsiane
Pregnancy and childbirth in women with multiple sclerosis
Autorzy:
Czernichowska-Kotiuszko, Małgorzata
Bartosik-Psujek, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1053212.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
stwardnienie rozsiane
ciąża
poród
cytokiny przeciwzapalne
rezonans magnetyczny
multiple sclerosis
pregnancy
childbirth
cytokines anti-inflammatory
magnetic resonance imaging
Opis:
Multiple sclerosis (MS) is the main cause of disability in young adults and, as most autoimmune diseases, more commonly affects women. The relationship between pregnancy and MS has been an issue of significance for many years and has recently become the subject of multicentre studies. Usually, pregnancy is a period of relative wellness for patients and most commonly is a period without relapse. This boost of health involves the change of immune reactivity to anti-inflammation associated with Th2 lymphocytes and anti-inflammatory cytokines (interleukin 4, 5, 6, 10, TGF-β). After giving birth, a woman’s immune system returns to its original level of activity and disease susceptibility increases. Most studies have shown no overall negative impact of pregnancy on longterm disability associated with MS, and MS does not have negative impacts on pregnancy, childbirth or the child’s condition. Women with MS can plan to have children. The disease does not increase the risk of pregnancy/ childbirth complications or birth defects compared to the general population. Each immunomodulatory therapy is contraindicated in pregnancy. If a patient wishes to become pregnant, discontinuation of the therapy much before planned pregnancy is recommended. The work summarizes available information on clinical problems associated with pregnancy and childbirth in patients with MS and analyses risks to the child associated with the administration of drugs.
Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest główną przyczyną niepełnosprawności u młodych dorosłych i jak większość chorób autoimmunologicznych częściej dotyczy kobiet. Wpływ ciąży na przebieg SM wzbudza zainteresowanie od wielu lat, a w ostatnim okresie stanowi temat badań wieloośrodkowych. Ciąża to zwykle okres bardzo dobrego samopoczucia chorych, najczęściej bez rzutów. Wynika to ze zmiany reaktywności immunologicznej na korzyść reakcji przeciwzapalnych związanych z limfocytami Th2 i cytokinami antyzapalnymi (interleukina 4, 5, 6, 10, TGF-β). Po porodzie zmienia się reaktywność immunologiczna i aktywność choroby wzrasta. Większość badań nie wykazała ogólnego negatywnego wpływu ciąży na niesprawność długoterminową związaną z SM; stwardnienie rozsiane nie ma negatywnego wpływu na przebieg ciąży, porodu i stan dziecka, dlatego chore kobiety mogą planować potomstwo. Choroba nie zwiększa ryzyka powikłań w ciąży i podczas porodu ani wad wrodzonych u dziecka w porównaniu z populacją ogólną. Jednakże każda terapia immunomodulująca jest przeciwwskazana w ciąży. Jeśli pacjentka decyduje się na dziecko, powinna przerwać leczenie; zaleca się również przerwę od leków przed zajściem w ciążę. W pracy podsumowano dostępne informacje na temat klinicznych problemów dotyczących ciąży i porodu u chorych na SM oraz oceniono zagrożenia dla dziecka związane z podawaniem leków.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2014, 14, 1; 25-29
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciąża i poród w opiniach młodych kobiet
Autorzy:
Kamasz, Ewelina
Pilarska, Natalia
Włodarczyk, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054326.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
psychologia
ciąża
poród
lęk porodowy
młode kobiety
Opis:
Prezentowane badanie zostało przeprowadzone na grupie 604 młodych kobiet w wieku 19–24 lat, które nie są i nie były nigdy wcześniej w ciąży. Celem pracy była analiza ich postaw względem ewentualnej ciąży, porodu, macierzyństwa, służby zdrowia i opieki ginekologicznej w Polsce oraz historie rodzinne budujące postawę wobec ciąży i porodu. Postawy i historie zostały przebadane za pomocą autorskiej ankiety składającej się z metryczki oraz 12 pytań. Według przeprowadzonych badań większość kobiet boi się porodu w umiarkowanym bądź znacznym stopniu, w tym szczególnie komplikacji porodowych i bólu związanego z porodem. Ponad 75% badanych kobiet słyszała o traumatycznych doświadczeniach porodowych swoich bliskich. Pomimo tego prawie 92% badanych kobiet chciałoby zajść w ciążę i urodzić i ponad 90% kobiet postrzega poród jako zjawisko naturalne i instynktowne.
Źródło:
Przegląd Pedagogiczny; 2021, 1; 193-205
1897-6557
Pojawia się w:
Przegląd Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cystic fibrosis and pregnancy – literature review
Mukowiscydoza a ciąża – przegląd piśmiennictwa
Autorzy:
Krawczyk, Patrycja
Sioma-Markowska, Urszula
Krówka, Dominika
Machura, Mariola
Kubaszewska, Sylwia
Skrzypulec-Plinta, Violetta
Sodowska, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036488.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
cystic fibrosis
pregnancy
labor
diet of pregnant women with cf
ciąża
poród
mukowiscydoza
dieta ciężarnej z cf
Opis:
This paper reviews the literature on the course of pregnancy how to sustaining it as well as delivery in women with diagnosed Cystic fibrosis. Cystic fibrosis (CF) is a recessive autosomal disease occurring mostly among Caucasians. 1500 cases of the disease have been recorded in Poland and almost 70.000 people around the world suffer from it. The latest research shows that the average life span is 30 and is growing steadily due to proper diagnostics and appropriate treatment. A particular challenge for medicine is to sustain pregnancy in women with diagnosed CF. The paper collects and summarizes reccomendations for sustaining pregnancy and for childbirth in CF patients.
Mukowiscydoza jest chorobą autosomalną recesywną występującą najczęściej wśród rasy kaukaskiej. W Polsce zanotowano około 1500 przypadków choroby, na świecie na mukowiscydozę choruje blisko 70 tys. osób. Z najnowszych badań wynika, że średni okres przeżywalności szacuje się na 30 lat i ciągle wzrasta za sprawą prawidłowej diagnostyki oraz odpowiedniego leczenia. Szczególnym wyzwaniem dla medycyny staje się prowadzenie ciąży u kobiety z rozpoznaną mukowisydozą (CF – cystic fibrosis). Ciąża u kobiety chorej na CF jest ciążą wysokiego ryzyka. W pracy dokonano przeglądu danych literaturowych dotyczących przebiegu i prowadzenia ciąży oraz porodu u kobiet z rozpoznaną mukowiscydozą.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2016, 70; 84-88
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Częstość zakażeń typem 16. wirusa brodawczaka ludzkiego w przebiegu ciąży
Frequency of the human papillomavirus type 16 infection during pregnancy
Autorzy:
Skrajna, Adrianna
Maździarz, Agnieszka
Śpiewankiewicz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1031079.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
PCR
ciąża
human papillomavirus
miscarriage
poronienie
poród przedwczesny
pregnancy
premature birth
wirus brodawczaka ludzkiego
Opis:
Introduction: Among the HPV infection risk factors one can list: age, early sexual activity, frequent change of sexual partners, multiparity, low socioeconomical status, coexistence of Chlamydia trachomatis, HSV type 2, HIV infections, vitamin deficiencies, smoking cigarettes, using hormonal contraceptives, immune system disorders and also pregnancy. The aim of the study is the assessment of human papillomavirus infection frequency in the course of pregnancy, particularly with attention to HPV type 16 infection. Material and methods: The study included 242 pregnant women who in the years 2004-2008 were treated in the Pathology of the Pregnancy Ward and Gynecologic-Obstetric Outpatient Clinic in the Voivodal Brodnowski Hospital. The patients included to the study had had cervical smear test performed by PCR method for HPV. Results: In the examined group of 242 pregnant patients human papillomavirus was isolated from 150 (62%) patients. Type 16 was statedin 87 (58%) patients. In case of normal pregnancy the presence of HPV virus was stated in 70.8% of cases (51 out of 72 women). In this group HPV type 16 comprised 61.6%. In pregnancies complicated with the symptoms of early termination the infections were stated in 99 out of 170 patients (58.2%). HPV type 16 infection was stated in 92.9% of cases. Conclusions: 1) In the analyzed material the frequency of human papillomavirus infection equaled 62%. Type 16 of virus caused 58% of these infections. 2) Regardless of the age of pregnancy and its course the percentage of cervix infections by HPV type 16 was quite significant and oscillated from 36% to 65%. 3) In patients who lost their pregnancies before 22 week of gestation, HPV type 16 was significantly more frequently isolated from miscarried tissues in comparison to its presence in cervical canal smear.
Wstęp: Wśród czynników ryzyka infekcji HPV wymienia się: wiek, wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego, częstą zmianę partnerów seksualnych, wielorodność, niski status socjoekonomiczny, współistnienie zakażeń Chlamydia trachomatis, HSV typu 2., HIV, niedobory witaminowe, palenie papierosów, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, zaburzenia odporności, a także ciążę. Celem pracy jest ocena częstości występowania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego w przebiegu ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem infekcji typem 16. HPV. Materiał i metody: Badaniem objęto 242 kobiety w ciąży, które w latach 2004-2008 były leczone na Oddziale Patologii Ciąży oraz w Poradni Ginekologiczno-Położniczej w Wojewódzkim Szpitalu Bródnowskim. Włączone do badania pacjentki miały wykonane badania wymazów z szyjki macicy metodą PCR w kierunku HPV. Wyniki: W badanej grupie 242 ciężarnych wirusa brodawczaka ludzkiego wyizolowano od 150 (62%) kobiet. Typ 16. rozpoznano u 87 (58%) pacjentek. W przypadku ciąży przebiegającej prawidłowo obecność wirusa stwierdzono w 70,8% przypadków (51 spośród 72 kobiet). W tej grupie HPV 16 stanowił 61,6%. W ciąży powikłanej wystąpieniem objawów przedwczesnego jej ukończenia infekcje rozpoznano u 99 spośród 170 pacjentek (58,2%). Zakażenie typem 16. stwierdzono w 92,2% przypadków. Wnioski: 1) W analizowanym materiale częstość zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego wynosiła 62%. Typ 16. wirusa wywołał 58% z tych infekcji. 2) Niezależnie od wielkości ciąży i jej przebiegu odsetek zakażeń szyjki macicy typem 16. HPV był dość znaczny i wahał się od 36% do 65%. 3) U pacjentek, które utraciły ciążę przed 22. tygodniem, znamiennie częściej w poronionych tkankach izolowano typ 16. wirusa HPV w porównaniu z jego obecnością w wymazach z kanału szyjki macicy.
Źródło:
Current Gynecologic Oncology; 2012, 10, 2; 109-115
2451-0750
Pojawia się w:
Current Gynecologic Oncology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki kształtujące poziom wiedzy na temat wcześniactwa u rodziców dotkniętych tym problemem
Factors shaping the level of knowledge about prematurity in parents affected by this problem
Autorzy:
Kleczewska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18797164.pdf
Data publikacji:
2023-09-29
Wydawca:
Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
Tematy:
poród
wcześniak
rodzice
wiedza
edukacja
stres
childbirth
premature baby
parents
knowledge
education
stress
Opis:
Wstęp. Przyjście na świat dziecka jest dla rodziców powodem ogromnej radości i szczęścia. Wszystko się zmienia, kiedy do porodu dochodzi przed planowanym terminem. Rodzicom towarzyszy poczucie lęku i bezradności. Czują się zagubieni i przerażeni, szczególnie kiedy dziecko trafia w oddział intensywnej terapii medycznej, gdzie walczy o życie. Zostają otoczeni opieką personelu medycznego, który edukuje, wspiera oraz przekazuje odpowiednie wskazówki na temat pielęgnacji. Edukacja jest prowadzona w zależności od oceny stanu wiedzy rodziców. Cel. Celem pracy jest ocena poziomu wiedzy rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie i hospitalizowanych w oddziałach Kliniki Neonatologii. Starano się wyróżnić czynniki wpływające na poziom wiedzy dotyczący wcześniactwa. Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 174 rodziców (w tym 162 matki i 12 ojców). Wiek respondentów mieścił się w przedziale od 22 do 54 lat. Przeciętny wiek badanych wynosił 32 lata. W pracy wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, stosując kwestionariusz ankiety własnego autorstwa. W narzędziu zastosowano 30 pytań skierowanych zarówno do matek jak i ojców. Wyniki. Analiza statystyczna zebranego materiału potwierdziła istnienie związku, iż rodzice z wyższym wykształceniem wykazują się wysokim poziomem wiedzy na temat przyczyn porodu przedwczesnego, wcześniaka oraz powikłań związanych z tym okresem. Pozostali respondenci posiadali ogólną wiedzę na temat procedur obowiązujących w oddziałach neonatologicznych takich, jak podawanie surfaktantu, kangurowanie czy laktacja, niezależnie od miejsca zamieszkania czy wieku. Większość badanych wskazywała fundacje jako najbardziej powszechne źródło pomocy i wsparcia rodzicom wcześniaków. Wnioski. Rodzice z wyższym wykształceniem reprezentowali wyższy poziom wiedzy na temat przyczyn porodu przedwczesnego, wcześniaka oraz powikłań związanych z tym okresem. Natomiast wieloródki w przeprowadzonych badaniach własnych nie wykazywały się statystycznie wyższym poziomem wiedzy aniżeli matki posiadające pierwsze dziecko. Badani respondenci posiadają ogólną wiedzę na temat procedur obowiązujących w oddziałach neonatologicznych i nie było to zależne od miejsca zamieszkania czy wieku, jednak ci z wyższym wykształceniem oraz posiadający dziecko o masie urodzeniowej poniżej 1500 gram wykazali się wiedzą z tego tematu bardziej szczegółową. Ważną rolę wspierającą i edukacyjną wobec rodziców stanowiły pielęgniarki i położne. Oprócz tego istotnym źródłem wsparcia i pomocy w opiniach badanych były fundacje, dlatego należałoby rozpowszechniać wiedzę o różnych formach wsparcia i zachęcać do podejmowania współpracy z nimi.
Introduction. The arrival of a child into the world is a cause of great joy and happiness for parents. Everything changes when the birth occurs before the planned date. Parents are accompanied by a sense of anxiety and helplessness. They feel lost and frightened, especially when the child ends up in the intensive care unit, where it fights for life. They are taken care of by medical staff, who educate, support, and provide appropriate guidance on care. Education is provided depending on the assessment of the parent’s knowledge. Aim. The purpose of this study is to assess the level of knowledge of parents of children born prematurely and hospitalized in the departments of the Department of Neonatology. An attempt was made to distinguish factors affecting the level of knowledge regarding prematurity. Material and methods. The study included a group of 174 parents (including 162 mothers and 12 fathers). The age of the respondents ranged from 22 to 54 years. The average age of the respondents was 32 years. The study used a diagnostic survey method, using a survey questionnaire of our own design. The tool used 30 questions aimed at both mothers and fathers. Results. Statistical analysis of the collected material confirmed the existence of an association that parents with a higher level of education show a high level of knowledge about the causes of preterm labor, preterm birth and complications associated with this period. Other respondents had general knowledge of neonatal unit procedures such as surfactant administration, kangarooing, and lactation, regardless of place of residence or age. Most of the respondents pointed to foundations as the most common source of help and support for parents of premature babies. Conclusions. Parents with higher education represented a higher level of knowledge about the causes of preterm birth, preterm birth and complications associated with this period. In contrast, multiparents in the conducted own study did not show a statistically higher level of knowledge than mothers having their first child. The respondents surveyed have general knowledge of procedures in neonatal units and this did not depend on place of residence or age, but those with higher education and having a child with a birth weight of less than 1500 grams showed more detailed knowledge of this topic. Nurses and midwives played an important supportive and educational role towards parents. In addition to this, foundations were an important source of support and assistance in the opinions of respondents, so it would be appropriate to spread knowledge of the various forms of support and encourage cooperation with them.
Źródło:
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu; 2023, 8, 3; 29-46
2451-1846
Pojawia się w:
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diagnostyka i leczenie zatorowości płucnej w okresie ciąży w aspekcie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej
Diagnosis and treatment of pulmonary embolism in pregnancy, as a part of venous thromboembolism
Autorzy:
Jarnot, Justyna
Madej, Andrzej
Kuczerawy, Ilona
Franc, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1034842.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
zatorowość płucna
ciąża
poród
diagnostyka
leczenie
pulmonary embolism
pregnancy
delivery
diagnosis
treatment
Opis:
Pulmonary embolism is a common cause of death among pregnant woman. Physiological changes during pregnancy lead to a higher risk of thromboembolism development. Pulmonary embolism diagnostics is difficult because of its non-specific symptoms and physiological elevated D-dimers concentration. In most cases, venous ultrasonography and examinations with the use of ionized radiation – computer tomography or scintigraphy are usually applied. Imaging is safe and should be performed on all women presenting non-specific chest symptoms during pregnancy. In the treatment of pulmonary embolism, low molecular weight heparins (LMWH) are used.
Zatorowość płucna (ZP) jest częstą przyczyna zgonów kobiet w okresie ciąży i połogu. W związku z fizjologicznymi zmianami u kobiet ciężarnych wzrasta ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Diagnostyka ZP w tym okresie jest trudna ze względu na niespecyficzne objawy i fizjologiczny wzrost stężenia D-dimerów. W diagnostyce stosuje się badanie ultrasonograficzne układu żylnego oraz badania wykorzystujące promieniowanie jonizujące, jak tomografia komputerowa i scyntygrafia. Obrazowanie jest bezpieczne dla płodu i powinno być stosowane u pacjentek z niespecyficznymi objawami, mogącymi sugerować ZP. Podstawowe miejsce w leczeniu ZP mają heparyny drobnocząsteczkowe (low molecular weight heparins – LMWH).
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2013, 67, 3; 194-200
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diagnostyka ultrasonograficzna porodu przedwczesnego
Ultrasound diagnosis of preterm labor
Autorzy:
Sawicki, Włodzimierz
Wnuk, Anna
Cendrowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032339.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
Doppler ultrasound
cervical incompetence
preterm labour
ultrasonography
poród przedwczesny
ultrasonografia
badania dopplerowskie
niewydolność cieśniowo‑szyjkowa
Opis:
Progress in basic science as well as the dynamic development of medical equipment contributed substantially to the knowledge and understanding of the pathogenesis of preterm labour, which, together with the improvement of neonatal care, contribute to the reduction of infant mortality. Paper discusses the common causes of premature birth, and shows the possibilities of modern ultrasound in the diagnosis and its impact on further proceedings in these cases. Among the most common causes of premature birth include: obstetric infections of urogenital system, autoimmune diseases, cervical incompetence, congenital uterine abnormalities, fibroids, multiple pregnancy, polyhydramnios, oligohydramnios, fetal defects, pregnancy induced hypertension and eclampsia, abnormal location of the placenta, premature rupture of membranes. Modern ultrasound techniques are extremely important both in the emergence of high‑risk groups and the selection of appropriate treatment and monitoring its effectiveness. These studies include ultrasound of uterus, uterine cavity and cervix 2D and 3D presentation as well as elastography. Furthermore, assessment of uteroplacental‑fetal perfusion can select a high risk of developing pregnancy‑induced hypertension, fetal hypotrophy and the early detection of intrauterine hypoxia. In many cases it allows appropriate treatment as well as carefully and safely monitor the further course of pregnancy, and in due time decide to complete the pregnancy. Authors believe that the prevention of preterm birth should be a multistage, and ultrasonography together with the identification of patients at increased risk is an extremely important part of secondary prevention.
Zarówno postęp w naukach podstawowych, jak i dynamiczny rozwój aparatury przyczyniły się znacznie do poznania i zrozumienia patogenezy porodu przedwczesnego, co wraz z poprawą opieki neonatologicznej prowadzi do obniżenia umieralności noworodków. W pracy omówiono najczęstsze przyczyny porodu przedwczesnego oraz przedstawiono możliwości nowoczesnej ultrasonografii w diagnostyce i jej wpływ na dalsze postępowanie w tych przypadkach. Do najczęstszych przyczyn porodu przedwczesnego zalicza się między innymi: obciążony wywiad położniczy, zakażenia układu moczowo‑płciowego, nieprawidłowości autoimmunologiczne, niewydolność cieśniowo‑szyjkową, wady macicy, mięśniaki, ciążę wielopłodową, wielowodzie, małowodzie, wady płodu, ciężką gestozę ze stanem przedrzucawkowym, nieprawidłową lokalizację łożyska, przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego. Nowoczesne techniki ultrasonograficzne mają ogromne znaczenie zarówno dla wyłonienia grup podwyższonego ryzyka, jak i wyboru odpowiedniego leczenia i monitorowania jego skuteczności. Do badań tych należy zaliczyć ultrasonografię trzonu, jamy i szyjki macicy w prezentacji 2D i 3D oraz elastografię. Ponadto ocena perfuzji maciczno‑łożyskowo‑płodowej pozwala wyselekcjonować ciąże wysokiego ryzyka rozwoju nadciśnienia indukowanego ciążą, hipotrofii płodu, a także wcześnie wykryć niedotlenienie wewnątrzmaciczne. W wielu przypadkach umożliwia to zastosowanie odpowiedniego leczenia, a także wnikliwe i bezpieczne monitorowanie dalszego przebiegu ciąży, a w odpowiednim momencie podjęcie decyzji o jej ukończeniu. Autorzy uważają, że profilaktyka porodów przedwczesnych powinna być wieloetapowa, a ultrasonografia, będąc niezbędnym narzędziem diagnostycznym w tych przypadkach, wraz z identyfikacją pacjentek z podwyższonym ryzykiem stanowi niezwykle istotny element profilaktyki wtórnej.
Źródło:
Pediatria i Medycyna Rodzinna; 2012, 8, 1; 37-39
1734-1531
2451-0742
Pojawia się w:
Pediatria i Medycyna Rodzinna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies