Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "archiwa hetmańskie" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-2 z 2
Tytuł:
Uwagi o diariuszu kancelaryjnym Janusza Radziwiłła
Comments on Janusz Radziwiłł’s Chancery Diary
Autorzy:
Łopatecki, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763529.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
diariusz kancelaryjny
archiwa hetmańskie
Janusz Radziwiłł
Radziwiłłowie birżańscy
biurokratyzacja w epoce wczesnonowożytnej
korespondencja w XVII w.
chancellery diary
hetman’s archives
Radziwiłłs of Birże
bureaucratisation in the early modern era
correspondence in the seventeenth century
Opis:
Celem artykułu jest ocena dwutomowej edycji źródłowej dotyczącej korespondencji wojskowej Janusza Radziwiłła. Szerzej scharakteryzowano typ dokumentacji nazwany „diariuszem kancelaryjnym”, ukazując wynikające z niego możliwości badawcze. Zaakcentowano, że hetman osobiście zaangażowany w działania wojenne zastosował wypracowany przez podróżujących magnatów sposób prowadzenia kancelarii. W tym celu spisywano diariusz, do którego dopisywano wszystkie listy wychodzące i przychodzące. Ukazano, że analogiczną formę ma dokumentacja powstała w otoczeniu jego ojca Krzysztof oraz brata stryjecznego Bogusława. Przedstawiono argumenty mówiące o bieżącym sporządzaniu diariusza i techniczno-organizacyjnych działaniach związanych z prowadzeniem tak działającej kancelarii.
The article evaluates a two-volume source edition of Janusz Radziwiłł’s military correspondence. The type of documentation called ‘chancellery diary’ has been characterised in more detail, presenting the research possibilities resulting from it. The hetman, personally involved in warfare, ran a chancellery in a way developed by travelling magnates. For this purpose, a diary was kept with all incoming and outgoing letters written down. It was shown that a similar method was used for the documentation created in the milieu of his father Krzysztof and his fraternal first cousin Bogusław. Arguments are presented for the ongoing writing up of the records and the technical and organisational activities related to running a chancellery in this way.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 3; 719-744
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pióra w służbie buławy. O kancelariach i archiwaliach hetmańskich w XVIII w.
Autorzy:
Ciesielski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/916739.pdf
Data publikacji:
2019-07-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w.
hetmani
kancelaria wojskowa
kancelaria hetmańska
archiwalia hetmańskie
archiwa prywatne
Opis:
W artykule przedstawiona została na tle kompetencji urzędy hetmańskiego dokumentacja wytwarzana przez kancelarie wojskowe działające przy hetmanach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII w. Na początku tego stulecia w do największego rozrostu władzy buławy w całej historii istnienia urzędu. Nastąpiło to w sposób nieformalny, a na dodatek towarzyszyły liczne nadużycia ze strony osób dowodzących armiami koronną i litewską, co sprawiło, że w zatwierdzonych na sejmie 1717 r. konstytucjach, a przede wszystkim traktacie warszawskim pojawiły się zapisy ograniczające władzę hetmanów. Jednak tylko w niewielkim stopniu i dalej hetmani posiadali rozległe kompetencje, które zapewniały im pełnię władzy administracyjnej i sądowniczej nad wojskiem. Utrzymali ją do połowy lat 60. XVIII w. a dowodzi tego dokumentacja wojskowa wytworzona przez kancelarię działające przy hetmanach. W artykule omówiono tę dokumentacją, co do której nie można mieć wątpliwości, że miała charakter publiczny. Do pierwszej grupy zaliczoną dokumenty i akta związane z władzą administracyjną hetmanów: wydawane przez nich lub zatwierdzane regulaminy, przede wszystkim organizacyjne, rozkazy hetmańskie, przesyłane z oddziałów raporty o stanach osobowych, wyposażenia, czy ruchach kadrowych itp. Kolejna grupa, to dokumentacja finansowa związana z utrzymaniem obu armii (w tym także oddziałów noszących nazwę hetmańskich) i urzędu hetmańskiego. Do trzeciej zaliczono akta i korespondencję powstałą z związku z prowadzoną przez hetmanów działalnością dyplomatyczną. Do czwartej - wszelką dokumentację związaną z władzą dyscyplinarną i sądowniczą hetmanów, a do piątej - korespondencję służbową prowadzoną przez hetmanów z podkomendnymi, jak też z królem, ministrami i ważniejszymi urzędnikami państwowymi. Bogate w materiał źródłowy zachowane spuścizny archiwalne po hetmanach: Adamie Mikołaju Sieniawskim, Janie Klemensie Branickim, Michale Kazimierzu Radziwille oraz trzech przedstawicielach rodu Rzewuskich sprawujących w XVIII w. ten urząd, pozwalają stwierdzić, że dokumentacja wojskowa powstawała jako publiczna i w takim charakterze podlegała procesom archiwotwórczym w kancelariach hetmańskich. Zapewne za życia hetmanów dokumentacja wojskowa przechowywana była oddzielnie od pozostałych dokumentów i akt o charakterze publicznym, a tym bardziej prawno-majątkowych i rachunkowo-gospodarczych. Po śmierci hetmana zazwyczaj jednak ich spadkobiercy przestawali otaczać dokumentację wojskową specjalną troską, a traktując ją jako prywatną część masy spadkowej, dołączali do reszty pozostałej po zmarłym spuścizny aktowej, poddając ją wstępnym procesom archiwizacji. W konsekwencji tzw. archiwa hetmańskie zaczęły być traktowane jako prywatne, choć powstały jako publiczne. Dowodzi tego zmiana procesu archiwotwórczego zachodzącego w przypadku dokumentacji wojskowej po połowie lat 60. XVIII., gdy hetmani utracili realną władzę nad armiami Rzeczypospolitej na rzecz Komisji Wojskowej Koronnej i Komisji Wojskowej Litewskiej. Cała dokumentacja wojskowa zaczęła być wytwarzana i gromadzona w kancelariach najpierw komisji wojskowej, następnie Departamentu Wojskowego Rady Nieustającej i w końcu Komisji Wojskowej przy Straży Praw - instytucji, co do których nie ma wątpliwości, że były publiczne.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2018, 70, 2; 213-247
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-2 z 2

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies