Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Latvian" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 39
Tytuł:
In memoriam: Aina Blinkena (5.09.1929 – 22.11.2017)
Autorzy:
Jansone, Ilga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676491.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Aina Blinkena
remembrance (obituary)
Latvian language
Latvian linguistics
Opis:
In memoriam: Aina Blinkena (5.09.1929 – 22.11.2017)Professor Aina Blinkena passed away on 22 November 2017. Upon her graduation from the Latvian State University in 1953, she began working for the Institute of Language and Literature of the Latvian SSR Academy of Sciences (today: the Institute of the Latvian Language of the University of Latvia), which became her only permanent workplace. Starting her work as a junior research associate and later – a deputy director and a full member of the Latvian Academy of Sciences, Aina Blinkena shaped the linguistic thought in Latvia for almost fifty years. Aina Blinkena pursued broad interests in the history of language and linguistics, as well as morphology and syntax. She also devoted attention to the aspects of language culture and terminology. Her most important monographs are Latviešu interpunkcija (Latvian punctuation) and Latviešu rakstības attīstība (The development of written Latvian, co-authored by Anna Bergmane). The output of her lifelong work was collected in two volumes of her studies entitled Caur vārdu birzi (Through the forest of words, 2014, 2017). In recognition of her scholarly work and social activity, Aina Blinkena was awarded the highest Latvian distinction – the Order of the Three Stars. Aina Blinkena (5.09.1929 – 22.11.2017). WspomnienieProfesor Aina Blinkena zmarła 22 listopada 2017 roku. Po ukończeniu studiów na Łotewskim Uniwersytecie Państwowym w 1953 roku, rozpoczęła pracę w Instytucie Literatury i Językoznawstwa Akademii Nauk Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (obecnie Instytut Języka Łotewskiego Łotewskiej Akademii Nauk), z którym pozostała związana przez cały czas pracy naukowej, najpierw na stanowisku asystenta, a później – jako jego wicedyrektor i członek rzeczywisty Łotewskiej Akademii Nauk. Aina Blinkena miała ogromny wpływ na rozwój łotewskiej myśli językoznawczej w ciągu ostatniego półwiecza. Jej szerokie zainteresowania naukowe obejmowały zarówno historię języka i językoznawstwa, jak i morfologię i składnię. Zajmowała się także kwestiami kultury języka oraz terminologią. Najważniejsze monografie Profesor Blinkeny to Latviešu interpunkcija (Interpunkcja łotewska) i Latviešu rakstības attīstība (Rozwój łotewskiego języka pisanego; współautorka: Anna Bergmane). Jej najważniejsze prace ukazały się w dwutomowym wydaniu dzieł zebranych, zatytułowanym Caur vārdu birzi (Przez las słów). W uznaniu jej osiągnięć w pracy naukowej i zaangażowania w działalność społeczną Aina Blinkena została uhonorowana Orderem Trzech Gwiazd, najwyższym łotewskim odznaczeniem państwowym.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2018, 42
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne odrębności rozwoju prawa karnego na Łotwie
Autorzy:
Terehovich, Vladimirs
Nimande, Elita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621445.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Latvian penal law
Opis:
Penal law on Latvian territories was influenced by the law of states, which were go- verning this land. You can observe German, Danish, Polish, Swedish legal acts being in force there. From the beginning of 18th century the influence of Russian law was becoming stronger and stronger. All important Russian penal codes were in force in Latvia. Among them the most important was the 1903 penal code. It has been in force in independent Latvia for many years and influenced constructions of 1933 Latvian penal code. In 1940 Latvia was occupied by Soviets and was included into USSR as a Soviet republic. Soviet penal regulations were in force in Latvia. Even now former Soviet legal doctrine has big influence on penal law in independent Latvia.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2009, 7; 13-27
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the etymology of the Latvian comparative vaĩrs, vaĩrâk
Autorzy:
Petit, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700016.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Baltic language
Latvian
etymology
Opis:
Latvian is the only Baltic language that presents a suppletive variation between a positive and a comparative: adverb daudz ‘much’ / vairs or vairak ‘more’. The question arises whether this composite paradigm is an innovative feature of the Latvian language or could be traced back to Proto-Baltic, and any answer to this question is strongly dependent on how we explain the origin of the Latvian comparative vairs, vairak. The aim of this paper is to propose a new etymology for vairs and to shed some light on the prehistory of this suppletive variation that appears to be unique in the Baltic languages.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 103-118
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Два своеобразных словаря латышского языка
Autorzy:
Бушс [Bušs], Оярс [Ojārs]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676531.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Latvian
Estonian
dictionary
lexicography
translation
Opis:
Latviešu-igauņu vārdnīca. Projektijuht [Manager of the project] Arvi Tavast. Tallinn: Eesti Keele Sihtasutus, 2015, 737 pp.Igauņu-latviešu vārdnīca. Atb. red. [Ed.] Valts Ernštreits. Rīga: Latviešu valodas aģentūra, Tallinn: Eesti Keele Sihtasutus, 2015, 1096 pp. ReviewTwo Peculiar Dictionaries of LatvianEstonian-Latvian dictionary (ed. Valts Ernštreits) and Latvian-Estonian dictionary (manager of the project Arvi Tavast) have been published at the same time and with the same design. Each of the dictionaries consists from more than forty thousand headwords, however they are not of the same size, Estonian-Latvian dictionary has significantly more pages. The reason is the Estonian-Latvian dictionary is a traditional bilingual dictionary, were we can find among other information a lot of illustrations for the use of translated lexis. Latvian-Estonian dictionary could be probably called an experimental dictionary. It is compiled on the basis of the parallel corpus, the lexical materials have been mostly processed automatically using specialized software, professional lexicographers did not participated in the compiling of this dictionary. As a result this Latvian-Estonian dictionary seems more like a glossary, we do not have examples of the use of translated words in this dictionary. What is very strange is that quite a lot of headwords are not words, they are groups of words. This experimental dictionary demonstrates that software alone still is not able to compile a dictionary of high quality without the help of experienced lexicographers. RecenzjaDwa osobliwe słowniki języka łotewskiegoSłowniki estońsko-łotewski (red. Valts Ernštreits) i łotewsko-estoński (kierownik projektu Arvi Tavast) zostały opublikowane jednocześnie i w takiej samej szacie graficznej. W każdym z nich zawarto ponad 40 tysięcy haseł, jednakże słowniki te nie mają identycznej objętości, gdyż słownik estońsko-łotewski liczy znacznie więcej stron. Wynika to z tego, że jest on tradycyjnym słownikiem dwujęzycznym, w którym poza innymi informacjami możemy znaleźć mnóstwo przykładów użycia tłumaczonej leksyki. Z kolei słownik łotewsko-estoński mógłby zapewne zostać nazwany eksperymentalnym. Został on opracowany na podstawie paralelnego korpusu, materiał leksykalny na ogół opracowano automatycznie przy zastosowaniu specjalistycznego oprogramowania, a profesjonalni leksykografowie nie uczestniczyli w autorskiej pracy nad tym słownikiem. W efekcie bardziej przypomina on zestawienie słownictwa, nie ma bowiem w tym słowniku przykładów użycia tłumaczonych wyrazów. Dziwne jest to, że wiele z haseł wyrazowych to w ogóle nie są wyrazy, lecz grupy wyrazów. Ten eksperymentalny słownik dowodzi, że samo oprogramowanie wciąż nie wystarcza, aby opracować dobrej jakości słownik bez udziału doświadczonych leksykografów.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in Latvian
Autorzy:
Bušmane, Brigita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676545.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Latvian language
High Latvian Dialect
Slavonic borrowings
variants of words
semantics
distribution area of words
Opis:
Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in LatvianFood is an essential part of the material culture of every nation. It frequently preserves national traditions and old names longer than other spheres do, additionally, it lets observe the influence of other cultures. According to dictionary data, dumplings were known in Latvia already in the 18th century. Many names for them have been attested in regional subdialects of Latvian; borrowings usually cover wide areas.In this article, basing on ethnographic and linguistic material notations of different antiquity thus tracing the use of names for dumplings almost a century long and referring to dictionary data from 18th–19th century, the author tried to reveal the use and distribution of names for dumplings of Slavic origin in subdialects of Latvian, as well as to offer fragmentary data on the use of particular Slavic borrowings in neighboring languages.The Slavic borrowings kļocka, zacirka alongside variant names are widespread in Eastern Latvia, i.e. in a rather narrow or wide area of the High Latvian dialect. In Eastern Latvia, the names klučki, klučkas derived from the Germanic borrowing kluči, with insertion of the consonant k under influence of Russian, have also been registered.From the semantic angle, the borrowings kļockas, klučkas and their variants are denoting dumplings made of various raw materials (e.g., different kinds of flour, also pea-flour, potatoes). Further references to ingredients of this food and its preparation are included in the explanation of the Slavic borrowing zacirka and its variants most typical for the peasants vocabulary in Latgale.The Slavic borrowings examined in this article have not seldom (even up to the last decades of the 20th century) been serving as the only names of the said dish in the speech of representants of the oldest generation in the particular area in Eastern Latvia. Słowiańskie zapożyczenia wśród nazw pierogów w języku łotewskim Żywność stanowi zasadniczą część kultury materialnej każdego narodu. Nazwy związane z nią często zachowują narodowe tradycje i dawne nazwy dłużej, niż to ma miejsce w innych sferach, a ponadto umożliwiają zaobserwowanie wpływu innych kultur. Według danych słownikowych, pierogi były znane na Łotwie już w XVIII w. Potwierdzono wiele ich nazw w regionalnych subdialektach łotewskich; zapożyczenia na ogół występują na całym obszarze.W tym artykule autorka stara się – na podstawie zapisów w materiałach etnograficznych i lingwistycznych z różnych okresów, śledząc użycie nazw pierogów w ciągu niemal stulecia i odnosząc się do danych ze słowników z XVIII–XIX w. – pokazać użycie i dystrybucję różnych nazw pierogów pochodzenia słowiańskiego w subdialektach łotewskich, jak też podać fragmentaryczne dane o użyciu poszczególnych zapożyczeń słowiańskich w sąsiednich językach.Słowiańskie zapożyczenia kļocka, zacirka, obok ich odmianek, są rozpowszechnione we wschodniej Łotwie, tj. w obszarze dialektu wysokołotewskiego. We wschodniej Łotwie zarejestrowano też nazwy klučki, klučkas, derywaty od niemieckich zapożyczeń kluči z insercją spółgłoski k pod wpływem języka rosyjskiego.Pod względem semantycznym zapożyczenia kļockas, klučkas i ich odmianki oznaczają pierogi zrobione z różnych surowców (np. różnych rodzajów mąki i ziemniaków). Dalsze odniesienia do składników tej potrawy i sposobu jej przygotowania zawarte są w objaśnieniu słowiańskiego zapożyczenia zacirka i jego odmianek najbardziej typowych dla słownictwa łotewskich chłopów.Słowiańskie zapożyczenia analizowane w tym artykule nierzadko (jeszcze do ostatnich dekad XX w.) służyły jako jedyne nazwy omawianych dań w mowie przedstawicieli najstarszej generacji mieszkańców obszaru wschodniej Łotwy.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of factors affecting fractures of rails welded by alumino-thermic welding
Autorzy:
Sergejevs, D.
Mikhaylovs, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/375035.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
kolej łotewska
spawanie
Latvian railway
welding
Opis:
On Latvian Railway the use of the alumino-thermic welding is widespread using the Elektro-Thermit Company technology. Today it is a basic method for rail joints on railway switches. The analysis of the metal structure in the thermic welding and in the thermic welded zone of rails showed that the weld metal had inclusions small pores and nonmetallics. Pores and nonmetallics are not reduce hardness but it is concentrators of stresses and sources of cracks development.
Źródło:
Transport Problems; 2008, 3, 4; 33-37
1896-0596
2300-861X
Pojawia się w:
Transport Problems
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Latvieši un Latvija" (Latvians and Latvia), chief editor: Jānis Stradiņš, Latvijas Zinātņu Akadēmija, Rīga, no. of pages: 526 (volume I), 559 (volume II), 479 (volume III), 814 (volume IV)
Autorzy:
Jankowiak, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676348.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Latvia
Latvians
Latvian history
culture
language
Opis:
In 2013 in Riga the monumental study entitled Latvieši un Latvija (Latvians and Latvia) was published. The book under review consists of four volumes: Latvians; Statehood in Latvia and the Latvian State – established and lost; The restored Latvian state; and Culture, education and science in Latvia. In the publication its authors presented articles showing the most important aspects for the Latvian nation, connected with history, national identity, language, culture and other aspects of the functioning of the Latvian statehood.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 315-322
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad łotewską leksyką gwarową
From the Research on Latvian Dialectal Lexis
Autorzy:
Jankowiak, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38454102.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
język łotewski
dialekty łotewskie
leksyka
leksyka z zakresu rybołówstwa
Latvian language
Latvian dialects
lexis
fishing vocabulary
Opis:
This article is a review of the work entitled Zvejasrīku nosaukumi latvijas piekrastē [Names of Fishing Gear on the Latvian Coast], written by the Latvian linguist from Liepāja – Benita Laumane. The study consists of two major parts. The first one, divided into thematic sections, presents the vocabulary related to coastal sea fishing (1: Sea fishing and fishing gear; 2: Hook gear; 3: The organisation of fishing; 4: Fish processing). The second part is devoted to the linguistic characteristics of the lexemes under discussion (phonetics, grammar, etymology, geographical extent).
Tekst stanowi recenzję książki pt. Zvejasrīku nosaukumi latvijas piekrastē [Nazwy narzędzi połowowych na wybrzeżu łotewskim], napisanej przez łotewską lingwistkę z Lipawy, Benitę Laumane. Badaczka wydzieliła w monografii dwie podstawowe części. W pierwszej, z podziałem na grupy tematyczne, opisała słownictwo związane z przybrzeżnym rybołówstwem morskim (1. Rybołówstwo morskie i sprzęt połowowy; 2. Sprzęt rybacki; 3. Organizacja życia rybackiego; 4. Przetwórstwo ryb). Część druga poświęcona została charakterystyce językowej omawianych leksemów (fonetyka, gramatyka, etymologia, zasięg geograficzny).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Improvement of train control system in Ziemelblazma-Skulte section, Latvia
Autorzy:
Mezitis, M.
Pinchuk, A.
Maskovska, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/313151.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM"
Tematy:
Dialog
łotewska kolej
pociągi
Latvian railway
railway
Opis:
In the article the updating of the section Ziemelblazma-Skulte by the dispatching system is discussed.
Źródło:
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe; 2016, 17, 6; 647-650
1509-5878
2450-7725
Pojawia się w:
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE LATVIAN LANGUAGE IN THE LINGUISTIC LANDSCAPE OF DAUGAVPILS (THE MIDDLE OF THE 19TH CENTURY - TODAY)
Autorzy:
Pošeiko, Solvita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628234.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
linguistic landscape, history, language policy, Latvian, Daugavpils
Opis:
This paper will focus on the LL of Daugavpils from a diachronic point of view in order to describe the usage of the Latvian language in the public space since the middle of the 19th century until today, as well as the socio-economic and political factors which influence the language situation. Research sources are old photos which depict legible signboards, and photos obtained during LL research 2013. The role of the Latvian language in public information increased during the first period of independence, when ideas of nationalism become widespread and the first normative documents about language usage were approved. However, the stability of Latvian as the main language of the public was only established during the first Latvian Republican period at the end of the 20th century, when the State Language Law was passed and implemented in linguistic practice. Currently, the linguistic landscape reflects the political, socio-pragmatic, and social identity motivations of the owners of public texts, but within the confines of the restrictions imposed by language laws.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2015, 6, 2; 320-336
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblical Quotations in Latvian Cemetery Epitaphs
Autorzy:
Treija, Rita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440912.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Latvian cemeteries
epitaphs
biblical quotations
religious poetry
intertextuality
Opis:
The article is part of a wider study on Latvian cemetery epitaphs which is being carried out by Rita Treija at the Institute of Literature, Folklore and Art, University of Latvia. The source of the study is a wide material of the Latvian tombstone inscriptions covering the time period from the 19th to the 21st century. The bulk of materials obtained comes from the Archives of Latvian Folklore as well as the author’s private collection. The author seeks to analyse the multilayered nature of the memorial inscriptions on gravestones both from a philologist’s and folklorist’s perspective, focusing mainly on the use of biblical quotations and allusions in the epitaph textual tradition. The textual analysis of Latvian cemetery epitaphs shows that the Bible is an important source of reference used both directly and indirectly in the composition of the memorial texts for the deceased. There are four levels that can be distinguished according to the distance from the original source: (1) direct biblical quotations (with or without references to particular verses of the Scripture); (2) liturgical prayers (excerpted from the ordinary procedure of the public worship, as well as from special funeral and memorial rituals); (3) church songs (quoted from the Roman Catholic or Evangelical Lutheran hymnals); (4) usage of biblical characters and motives in other texts (such as individual prayers, religious poetry, etc.). The presence of biblical quotations and allusions in the epitaphs provides a certain repertoire of gravestone texts. However, besides the manifestations of the religious identity, the material of the Latvian memorial inscriptions shows that there are other approaches in creating epitaph texts, such as quoting Latvian folksongs, mourning lyrics, popular songs, etc. The results of the analysis can be applied in comparative epitaph studies as a Latvian example. The issues discussed in the article may be useful in cultural and folk religion studies, too.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 2(6); 187-204
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Latvian dialects in the 21st century: old and new borders
Dialekty łotewskie w wieku XXI: stare i nowe granice
Autorzy:
Stafecka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967636.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialectology
sociolinguistics
Latvian dialects
dialektologia
socjolingwistyka
dialekty łotewskie
Opis:
Although historical regional dialects are still relatively well preserved in Latvia, nowadays one can no longer speak of dialects and sub-dialects in the traditional sense because, due to changes of administrative borders, the traditional sub-dialects are subject to attrition and gradual loss. In particular, the contact zone of Central and High Latvian dialect has changed markedly. The border of High Latvian dialect has moved to the east. Since 2013, a project “Latvian Dialects in the 21st Century: a Sociolinguistic Aspect” is being carried out in order to gain an insight into contemporary Latvian dialect situation, analyzing at least three sub-dialects in each dialect. However, we can speak of dialect borders in another aspect. For instance, the borders between the preservation of dialectal features and the impact of standard language, as well as the borders of maintenance of sub-dialectal feature among the speakers of different age groups. Attention is also paid to the use of sub-dialects in central and peripheral parts of territories. The first research results showed that people who live further from the centre use the sub-dialect more often – especially in communication with family members (including the younger generation), relatives and neighbours. The preliminary results show a different situation among dialects. In the sub-dialects of the Middle dialect, which is closest to Standard Latvian, the borderline between sub-dialect and standard language has almost disappeared, since the informants practically do not feel any difference between them. In the Livonianized dialect, there are several features that are still more or less present in the speech of all generations – generalization of masculine gender, reduction of word endings, etc. However, in this dialect, too, the language used by younger speakers is gradually losing the dialectal features. The situation differs in various sub-dialect groups of High Latvian dialect. The Selonian sub-dialects spoken in Zemgale show traces of dialectal features (syllable tones, irregular vowel shifts, etc.); they are found mainly in the speech of older generation. The Latgalian sub-dialects in Vidzeme are mainly spoken by older respondents and usually among family members; while in public spaces the sub-dialects practically cannot be heard. However, many dialectal features have been retained in the speech of middle and even younger generations. The most stable are the sub-dialects spoken in Latgale because of their use not only in everyday speech but also in cultural activities. The presence of the Latgalian written language, too, helps to maintain local sub-dialects; it is also used in Roman Catholic church services in Latgale. In Latgale, the sub-dialects are spoken by all generations. However, the younger people sometimes use the standard language to communicate among themselves. This study provides new facts and might be the basis for further research. It might allow to predict the development of native language and its dialects as an important component of national and local identity respectively. Comparative analysis of material acquired at different periods allows us to conclude which dialectal features are more viable and which are more likely to change and disappear.
Choć na Łotwie wciąż stosunkowo dobrze zachowały się historyczne dialekty lokalne, nie można już obecnie mówić o dialektach i gwarach w tradycyjnym znaczeniu. Zmiany granic administracyjnych sprawiły bowiem, że tradycyjne gwary ulegają dziś zatarciu i stopniowo zanikają. Znacząco zmieniło się zwłaszcza usytuowanie strefy styku dialektów środkowego i górnołotewskiego; granica zasięgu tego ostatniego przesunęła się na wschód. Kwestiom tym poświęcono projekt „Dialekty łotewskie w XXI wieku: aspekt socjolingwistyczny”, w ramach którego od 2013 r. badana jest sytuacja socjolingwistyczna gwar na współczesnej Łotwie. Analizowane są przynajmniej trzy gwary w obrębie każdego z dialektów. Pojęcie granicy ma jednak zastosowanie do opisu innych aspektów badań dialektologicznych. Można na przykład mówić o granicy między zachowaniem cech dialektów a wpływami języka literackiego, jak również o granicach podtrzymywania cech gwarowych w mowie użytkowników należących do różnych grup wiekowych. Badaniu poddano także kwestię używania gwar w centralnych i peryferyjnych częściach rejonu ich występowania. Wstępne wyniki sugerują, że ludzie mieszkający dalej od centrum używają gwary częściej – zwłaszcza w komunikacji z członkami rodziny (w tym z młodszego pokolenia), z krewnymi i z sąsiadami. Wstępne wyniki badań wskazują także na zróżnicowaną sytuację poszczególnych dialektów. Na obszarze występowania gwar dialektu środkowego, najbliższego literackiej łotewszczyźnie, niemal zanikło rozgraniczenie między gwarami a językiem literackim, skoro różnicy takiej nie odczuwają sami informatorzy. W dialekcie liwońskim występuje kilka cech dialektalnych, obecnych jeszcze w większym lub mniejszym stopniu w mowie wszystkich pokoleń, jak uogólnienie rodzaju męskiego czy redukcja wygłosu. Jednakże i tutaj język, którym posługują się młodsi użytkownicy, stopniowo traci cechy dialektalne. Inna sytuacja panuje w grupach gwarowych dialektu górnołotewskiego. Gwary selońskie z Semigalii wykazują ślady cech dialektalnych (tonalność sylab, nieregularne przesunięcia samogłosek itd.); występują one przede wszystkim w mowie starszego pokolenia. Gwarami łatgalskimi z Widzeme posługują się z kolei głównie starsi respondenci, zwykle w gronie najbliższej rodziny; gwar tych praktycznie nie słyszy się natomiast w przestrzeni publicznej. Wiele cech dialektalnych zachowało się tu jednak także w mowie średniego, a nawet młodszego pokolenia. Najstabilniejsze okazały się gwary Łatgalii, co wiąże się z ich użyciem nie tylko w mowie codziennej, lecz również w działalności kulturalnej. Zachowaniu gwar sprzyja także istnienie łatgalskiego języka pisanego, jak również używanie miejscowego języka podczas nabożeństw Kościoła katolickiego. Wszystko to sprawia, że w Łatgalii gwarami posługują się przedstawiciele wszystkich pokoleń. Jednakże i tutaj ludzie młodsi niekiedy komunikują się między sobą w języku literackim. Studium to jest prezentacją nowych danych i jako takie może stanowić podstawę dalszych badań. Badania takie mogłyby umożliwić prognozowanie tego, jak rozwijać się będą język łotewski oraz jego dialekty jako ważne składniki odpowiednio narodowej i lokalnej tożsamości Łotyszy. Analiza porównawcza materiałów zebranych w różnych okresach pozwala na wyciąganie wniosków co do tego, które cechy dialektalne wykazują większą żywotność, które zaś prawdopodobnie ulegną zmianie lub zanikowi.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 1-13
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Traceability and capability control of mass measurement equipment and drift statistical analysis of national mass standards in Latvia
Autorzy:
Ivanova, T.
Rudzitis, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/386301.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
metrologia
norma
Latvian National Metrology Centre
mass standards
metrology
Opis:
LNMC is highest metrological institute of Latvia. The paper describes national mass standards currently in use, their traceability, stability, mass measurement equipment and related techniques.
Źródło:
Acta Mechanica et Automatica; 2008, 2, 3; 42-50
1898-4088
2300-5319
Pojawia się w:
Acta Mechanica et Automatica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obyčnye i strannye časti tela u Latyšej (k koncepcii čeloveka v tradicionnoj kul’ture)
ORDINARY AND STRANGE BODY PARTS OF THE LATVIANS. A CONTRIBUTION TO THE CONCEPTION OF MAN IN TRADITIONAL CULTURE
Autorzy:
Ryžakova, Svetlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611420.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
obraz ludzkiego ciała
łotewska świadomość ludowa
łotewski tradycyjny obraz świata
the image of the human body
Latvian folk awareness
traditional Latvian worldview
Opis:
Wychodząc z założenia, że obraz ludzkiego ciała wykazuje uwarunkowania kulturowe, autorka rozpatruje specyficzną jego konstrukcję w łotewskiej świadomości ludowej. W kulturze tej rodzenie człowieka jest traktowane jako jego „zbieranie” przez rodziców z rozproszonych elementów. W ciele człowieka wyróżniane są tzw. „końcówki”, mające szczególnie duże znaczenie jako punkty kontaktu człowieka ze światem zewnętrznym. W ludowej kulturze Łotyszy są to: oczy, ręce, a także palce i paznokcie. W sensie symbolicznym i w znaczeniach rytualnych mają one zdolność reprezentowania całego człowieka. W łotewskim tradycyjnym obrazie świata ciało ludzkie jest całością niestabilną, w znacznym stopniu iluzoryczną. Stąd możliwość traktowania pieśni jako swoistej części ciała: jako „końcówki” kontaktowej, dziedziczonej po przodkach, stale obecnej i pełniącej rolę narzędzia, niezbędnego człowiekowi do normalnego, pełnego życia.
The assumption that the conception of the human body is culturally determined serves as the basis for considerations of the conception in Latvian folk awareness. In Latvian folk culture, giving birth to a child is treated as ‘collecting’ the child’s parts by the parents. The human body is said to have the so called ‘endings’ of particular importance as points of contact of a person with the outside world: these are eyes, hands, fingers and fingernails. In the symbolic sense and in rituals they can represent the whole person. In the traditional Latvian worldview, the human body is an unstable and largely illusory entity. Hence a song can be treated as a peculiar body part: a contact-type ‘ending’, inherited after one’s ancestors, an ever-present tool indispensable in normal full life.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2001, 13; 197-214
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
National language in science: The case of Latvian
Autorzy:
Dubova, Agnese
Laiveniece, Diāna
Proveja, Egita
Egle, Baiba
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628275.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
language use in science, national language, Latvian, English, dissertation defense
Opis:
Aim. To show and describe the current situation in Latvian language as a case study of the problem about the place of a national language and its existence in sciences in modern globalised times, when the dominance of English as the lingua franca of science grows. Methods.  A descriptive method, including literature review of language of science used globally. Empirical discourse content analysis was conducted; it examined various documents, including Latvian legal texts that governs the rights and rules of Latvian language use, as well as a wide array of mainly online media. Results. During the study, 21 different sources and 304 online comments under articles relating to the issue were analysed. The material revealed that there is a breadth of opinions, ranging from the Ministry stance to organisations and the general public. It could be said that the main trend in the opinions can be described as follows: there is a variety of language options – a dissertation written only in Latvian; a dissertation written in English; a choice of language that is up to the doctoral student. This would ensure that the language choice fits the doctoral students’ goals and field of research and making English mandatory would not likely lead to guaranteed scientific excellence as what matters is the research itself, not the language. Conclusions. National language of science is a current issue in Latvia, as there is a need for state language use in the scientific register. The discussed Ministry document is still a draft report and it is not yet known what final decisions on the PhD process and dissertation language will be taken. Latvian is a scientific language and it should be recognised as one of the languages used in science  within the international scientific discourse.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2020, 11, 1; 325-342
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 39

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies