Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Bodzek, Jarosław" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    A short note on a certain Samarian coin type
    Krótka notatka o pewnym samaryjskim typie monetarnym
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2090193.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Źródło:
    Wiadomości Numizmatyczne; 2015, 59, 1-2 (199-200); 1-10
    0043-5155
    Pojawia się w:
    Wiadomości Numizmatyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hellenistic Coins from the Jagiellonian University Excavations at the Hellenistic-Roman Agora of Nea Paphos (Paphos Agora Project 2011–2019): Preliminary Observations
    Monety hellenistyczne z badań Uniwersytetu Jagiellońskiego na hellenistyczno-rzymskiej agorze w Nea Pafos (Paphos Agora Project 2011–2019): obserwacje wstępne
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16064200.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    Cyprus
    Nea Paphos
    agora
    Hellenistic coins
    finds
    Cypr
    Nea Pafos
    monety hellenistyczne
    znaleziska
    Opis:
    The present article is a short and very preliminary report about the Hellenistic coins found during excavations conducted by the team of the Institute of Archaeology, Jagiellonian University at the agora of the ancient Nea Paphos in 2011–2019. The first archaeological research at the agora had been conducted in the late 1960s and 1970s by Kyriakos Nicolaou. The Jagiellonian University team, led by Ewdoksia Papuci-Władyka started to explore the agora area in 2011. There were at least 480 coins and coin flans found during the Polish excavations. Great part of them are minted in the Hellenistic Period. The group consists mainly of Ptolemaic coins (over 67%), but includes also Cypriot bronzes of the Zeus/Zeus type (20.5%), coins of Syro-Palestinian region (Seleucid, Hasmonean rulers – over 6%), Macedonian-Antigonid issues (3.8%), the coins from south-eastern Aegean and Asia Minor (1.6%) as well as others. Some preliminary observations concerning chronology and structure of the finds are presented.
    Niniejszy artykuł jest krótką i bardzo wstępną informacją na temat monet hellenistycznych odkrytych podczas prac wykopaliskowych prowadzonych przez archeologów z Instytutu Archeologii UJ na agorze starożytnego Nea Pafos w latach 2011–2019. Pierwsze badania archeologiczne agory przeprowadził na przełomie lat 60. i 70. XX w. Kyriakos Nicolaou. Zespół archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierownictwem Ewdoksji Papuci-Władyka rozpoczął eksplorację terenu agory w 2011 r. Podczas polskich wykopalisk znaleziono co najmniej 480 monet i krążków monetarnych. Znaczna część z nich (co najmniej 180 egzemplarzy) została wybita w okresie hellenistycznym. W skład tej grupy wchodzą głównie monety ptolemejskie (ponad 67%), ale także bite na Cyprze brązy typu Zeus/Zeus (20,5%), monety z regionu syro-palestyńskiego (Seleucydzi, Judea – ponad 6%), monety macedońsko-antygonidzkie (3,8%), monety z południowo-wschodniej części basenu Morza Egejskiego i Azji Mniejszej (1,6%) jak i inne. W artykule przedstawiono wstępne obserwacje dotyczące chronologii i struktury znalezisk.
    Źródło:
    Wiadomości Numizmatyczne; 2022, 66; 1-19
    0043-5155
    Pojawia się w:
    Wiadomości Numizmatyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne i nowe znaleziska starożytnych monet rzymskich w archiwum i zbiorze Muzeum Narodowego w Krakowie (Część I)
    The old and new finds of ancient Roman coins in the archives and collection of the National Museum in Cracow. Part one
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117773.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Opis:
    The article discusses five finds of Roman coins. Respective information is kept in the Coin Room to the National Museum in Cracow. In two cases - the hoard of coins struck at the Alexandria mint from the vicinity of Chelm and the denarius hoard from Dabrowno - the archival data made it possible to complete the already known information on their contents and fate of the objects included in both the foregoing deposits. Three other finds have been published for the first time. These are coins (probably denarii) by Trajan and Marcus Aurelius found in Kazimierz Dolny, a denarius struck for Faustina Minor by Marcus Aurelius, discovered near Tyniec, and silver denarius bearing the legend CONSECRATIO, struck after Marcus Aurelius' death by his son and successor Commodus, found in Tyszowice. The finds under discussion complete the inventory of the finds of Roman coins from the area of Poland.
    Źródło:
    Wiadomości Numizmatyczne; 2007, 51, 1(183); 79-87
    0043-5155
    Pojawia się w:
    Wiadomości Numizmatyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znalezisko olbijskiego „asa” w Ostroladowiczach na Białorusi
    Finding of an Olbian “as” in Ostrohladovich, Belarus
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Kisza, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171361.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Edward Rastawiecki
    Olbia
    Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Scytowie
    kultura miłogradzka
    Ostrohladovich
    Jagiellonian University Museum
    Scythians
    Miłograd culture / Ostrohladowicze
    Opis:
    A cast bronze coin belonging to the 2nd series of the Olbian “asses,” dated to the second half of the 5th century BC, is included in the collections of the Jagiellonian University Museum. The coin was probably added to the university collection in 1871, as a gift of Baron Edward Rastawiecki (1805–1874) for the archaeological unit. According to the donor, the “as” was found during the excavation of a barrow in the village of Ostrohladovich in Minsk province – currently Astrahlady/Astrahliady/Ostrogliade (Belarusian Астрагля́ды, Russian Острогляды) in Belarus in the Gomel region, in the Brahin district. In the first millennium BC this area was occupied by the Miłograd culture. Finds of coins produced in Olbia, in particular the Olbian “asses,” have not been recorded outside the Black Sea region until recently. In recent years, however, finds of early Olbian coins (known as “dolphins” and “asses”) have been recorded in the forest-steppe zone. These new discoveries give credence to the finding of the “as” from Ostrohladovich. The coin arrived in the area of the Miłograd culture probably via the Scythians.
    Źródło:
    Opuscula Musealia; 2020, 27; 7-22
    0239-9989
    2084-3852
    Pojawia się w:
    Opuscula Musealia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Roman Provincial Coins Found in Lesser Poland: an Overview
    Rzymskie monety prowincjonalne znalezione w Małopolsce: przegląd
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Jellonek, Szymon
    Zając, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/584898.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Barbaricum, Bosporan Kingdom, coins, Lesser Poland, Roman provincial coinage
    Barbaricum, Królestwo Bosporańskie, monety, Małopolska, prowincje, rzymskie mennictwo prowincjonalne
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie aktualnego stanu badań na temat napływu monet prowincjonalnych zarejestrowanych na obszarze historycznej Małopolski. Pod pojęciem „mennictwa prowincjonalnego” rozumiane są tutaj zarówno monety prowincjonalne bite w mennicach produkujących monety na użytek danej prowincji, jak i tzw. monety pseudoautonomiczne i autonomiczne bite w mennicach lokalnych. W niniejszym tekście uwzględnione zostały monety produkowane w mennicach zlokalizowanych we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego poczynając od Dacji i Mezji, i położonych dalej na Wschód i Południe aż po prowincje w Azji Mniejszej, Syrię i Egipt, jak również monety bite przez władców Królestwa Bosporańskiego. Ramy chronologiczne niniejszych rozważań wyznaczają końcowe dziesięciolecia Republiki / początek Cesarstwa oraz reforma Dioklecjana (294 r. n.e.). Pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim znaleziska monet brązowych i tzw. bilonowych. Jedynie krótki akapit poświęcony został monecie srebrnej.
    The aim of the present article is to summarize a current state of research on the problem of inflow of Roman provincial coins into Lesser Poland in antiquity. The term “provincial coinage” as used here refers to coins from the mints producing coinages for the purpose of provincial circulation, as well as to the so-called pseudo-autonomous and autonomous coinages struck by various local mints. We consider coins produced in mints located in the Eastern part of the Roman Empire, beginning from Dacia and Moesia, and farther east and south to the provinces of Asia Minor, Syria, and Egypt as well as these struck by the rulers of the Bosporan Kingdom. The chronological scope of this presentation is defined by the final decades of the Roman Republic/the beginning of the Roman Empire and the Diocletian’s reform (AD 294). We shall concentrate on the relevant finds of bronze coinage and the so-called billon coins. Only one brief paragraph is devoted to silver issues.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2019, 65; 51-82
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagrożenia dziedzictwa kulturowego i jego ochrona w Jordanii – analiza trzech przypadków
    Threats to cultural heritage and its protection in Jordan – three case studies
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Kopij, Kamil
    Miszk, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/960300.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    archeologia
    Dajaniya
    Jordania
    ochrona dziedzictwa
    Tuwaneh
    Umm er-Rasas
    archaeology
    heritage protection
    Jordan
    Opis:
    Artykuł podejmuje temat ochrony dziedzictwa kulturowego na terenie Jordanii. Porównano w nim zagrożenia i sposób ochrony trzech dobrze zachowanych stanowisk archeologicznych, których rozkwit przypadał na czasy rzymskie i bizantyńskie: Umm er-Rasas, Dajaniya i Tuwaneh. Różna charakterystyka omówionych stanowisk oraz ich położenie względem współczesnego osadnictwa sprawia, że borykają się one ze zróżnicowanymi zagrożeniami, co pozwala wyciągać bardziej ogólne wnioski dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego w dzisiejszej Jordanii.
    The paper focuses on cultural heritage protection in Jordan. It analyses and compares dangers and ways of protection of three different archaeological sites dated mainly to the Roman and Byzantine periods: Umm er-Rasas, Dajaniya and Tuwaneh. Different characteristics of these sites and their location relative to modern settlements means that they are struggling with various threats. This in turn allows to draw more general conclusions regarding cultural heritage protection in modern Jordan.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 57; 38-49
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Late-Roman solidus found at Prełuki (the Upper San River basin)
    Autorzy:
    Bodzek, Jarosław
    Fedyk, Robert
    Kotowicz, Piotr N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2042483.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Solidus
    Theodosius II
    Prełuki
    Sanok County
    Migration Period
    Opis:
    The aim of the article is to publish and discuss the late Roman solidus of Theodosius II (408-450), found in 2018 in the vicinity of the village of Prełuki, Komańcza commune, Sanok County. The coin was found randomly by treasure hunters, eventually recovered and donated to the Historical Museum of Sanok by Robert Fedyk. It is the second find of a late Roman solidus in the Upper San River basin. Several years ago a solidus of Valentinian III (425-455) had been found in Prusiek, Sanok County. Both coins belong to the early Migration Period finds horizon in this area. This consists of few bronze buckles, a sword, and fragments of a Hunnic cauldron finds. In all likelihood, the solidi found their way into the Upper San River basin as a consequence of the Hunnic-Germanic relations. They should be also treated as a part of the latest wave of Roman coins arriving in the present Lesser Poland area in the 5th century AD.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Carpathica; 2019, 54; 269-284
    0001-5229
    2719-4841
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Carpathica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Koshary Project (Ukraine, Odessa province), seasons 2004 – 2006
    Projekt Koszary (Ukraina, obw. Odessa), sezony 2004 – 2006
    Autorzy:
    Papuci-Władyka, Ewdoksia
    Redina, Eugenia F.
    Bodzek, Jarosław
    Machowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396846.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
    Opis:
    Projekt Koszary został zapoczątkowany w roku 1998. W latach 2004 – 2006 polsko-ukraińska ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Archeologicznego Narodowej Ukraińskiej Akademii Nauk w Odessie pracująca wspólnie w ramach tego projektu odbyła siódmą, ósma i dziewiątą kampanię wykopaliskową. W polskiej części ekspedycji kierowanej przez E. Papuci-Władykę brali udział pracownicy Instytutu Archeologii UJ, J. Bodzek i W. Machowski odpowiedzialni za powierzone im odcinki badań, a ponadto doktoranci A. Kowal, M. Kania, G. Łaczek, M. Woźniak oraz studenci (każdorazowo ok. 20 osób) odbywający na tym stanowisku obowiązkowe ćwiczenia terenowe lub jako wolontariusze. W latach 2004 oraz 2006 w ekspedycji uczestniczyli również antropolodzy z Zakładu Antropologii UJ. W ukraińskiej części ekspedycji kierowanej przez E.F. Redinę z Muzeum Archeologicznego w Odessie brali udział N. Mateevici z Muzeum Historycznego w Kiszyniowie (Mołdawia), studenci Państwowego Uniwersytetu w Odessie odbywający praktykę oraz kilkoro studentów z Uniwersytetu w Kiszyniowie. Podobnie jak w poprzednich latach badania prowadzone były na wszystkich częściach składowych stanowiska, tzn. na osadzie, zol’niku oraz nekropoli. Na osadzie badania prowadzono w ramach wykopów III, VI, VII i VIII. Rezultaty pozwalają wysunąć hipotezę, że główna część miasteczka odkrywana w wykopach III, IV (badanym w latach 1998 – 2002) oraz VII usytuowana była w północno-wschodniej części cypla na terenie lekko wznie- sionym. Najprawdopodobniej była ona chroniona od zachodu i północy rodzajem „muru obronnego” oraz „wału” biegnącego od północy na linii północny wschód – południowy zachód. Ta część stanowiła „miasteczko” zabudowane gęsto domami wzniesionymi z kamienia i cegły suszonej (jak Dom nr 5 w wykopie III). Poza nią istniał też rodzaj „przedmieścia” bardziej luźno zabudowanego farmami (jak Zagroda 1 badana w wykopie VI). Do przedmieścia należały też przypuszczalnie obiekty odkryte w wykopie VIII. Tu jednak należy prowadzić dalsze badania mające na celu odsłonięcie terenu między wykopami VII i VIII, co powinno dać odpowiedź na pytanie o przebieg „muru obron- nego” w tym rejonie i charakter zabudowy w wykopie VIII. Badania zol’nika pozwoliły na określenie go jako otwartego miejsca ofiarnego (zbliżonego do greckiej eschary) i dostarczyły wielu informacji na temat wierzeń religijnych i ceremonii ofiarnych mieszkańców miasteczka. Szczególnie cennym odkryciem był wielostopniowy ołtarz gliniany usy- tuowany w południowej części zol’nika na miejscu wcześniejszej ziemianki. Na nekropoli przebadano obszar ok. 2500 m2, który jednak dostarczył stosunkowo mało obiektów – 37 (nr 241–278), w tym 34 groby i trzy miejsca ofiarne. Badania cmentarzyska pozwoliły lepiej zrozumieć jego charakter, zasięg – który jak się wydaje został określony na południu, wschodzie i częściowo po stronie zachodniej – oraz jego rozplanowanie, charakter pochówków i rytuału pogrzebowego. Mimo tak znakomitych i niezwykle obfitych informacji jakie uzyskaliśmy w trakcie prac w latach 2004–2006, do rozstrzygnięcia pozostaje nadal wiele kwestii tak ogólnych, jak i bardziej szczegółowych, zatem badania w Koszarach powinny być kontynuowane w kolejnych sezonach.
    Źródło:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2009, 1; 487-507
    0137-3285
    Pojawia się w:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish-Ukrainian Koshary Project, seasons 2007–2008
    Autorzy:
    Papuci-Władyka, Ewdoksia
    Bodzek, Jarosław
    Machowski, Wojciech
    Redina, Evgenia R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442478.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
    Tematy:
    Polish-Ukrainian Koshary Project
    Greek settlement
    Olbian chora
    Opis:
    In 2007, a Polish-Ukrainian expedition operating within the framework of the Koshary Project conducted the tenth season of excavations on the complex of sites in Koshary. Within the trenches III and VII exploration of layers and features (mainly storage pits) discovered in 2006 was continued. Field works conducted in this part of the site allowed to reveal the eastern border of the fortified town. Outside it the remains of “suburb” are located, which were the subject of investigations during the campaigns 2003-2005. Trench VIII provided some new informations. Relics of town’s fortifications were uncovered here in the form of stone wall and ditch. The wall itself had not been preserved, but its trace, left after the dismantling of presumably regular blocks cut from limestone. The ditch laid at a distance of 10 m away from the face of the wall and might have served as a moat. Both the wall and ditch ran in the southeasterly direction, toward the edge of the liman. Future explorations should determine the extent of destruction suffered by the eastern part of the settlement due to the collapse of the promontory edge in this area. As a result of investigations made up to 2007 (both archaeological excavations and geophysical prospection), it may be assumed that the main part of the “town”, encompassing the architectural relics uncovered in trenches III, IV (explored in 1998–2002) and VII was situated in the northeastern part of the promontory, on naturally elevated ground. It was walled off from the northwest, west and south by a defence wall with a system of ditches. This then would have been the fortified town, the space inside the walls packed with houses built of stone and dried brick. The evidence now favours the existence of an open settlement outside the fortified enclosure – a “suburb”, comprising scattered, isolated homesteads, such as Farm 1 discovered in trench VI (2003-2005).
    Źródło:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2010, 2; 257-275
    0137-3285
    Pojawia się w:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Roman republican coins found at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district, Świętokrzyskie Province
    Monety Republiki Rzymskiej odkryte na stanowisku w Zagórzycach, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie
    Autorzy:
    Jarosław, Bodzek
    Bulas, Jan
    Grygiel, Michał
    Pikulski, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442404.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
    Tematy:
    Barbaricum
    Przeworsk culture
    settlement archaeology
    Roman Republican coins
    Roman imports
    Opis:
    The study is focused on finds from the complex of settlements at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district (sites nos. 1–3), inhabited by the communities of Przeworsk culture in the Late Pre-Roman Iron Age and in the Roman Period. During the long lasting archaeological investigations 5 Roman Republican denarii were found. The artefacts were spread over a wide area and in various stratigraphical contexts, precluding the possibility of regarding them as a part of dispersed hoard. The coins were minted in the names of C. Servilius, L. Appuleius Saturninus, C. Allius Bala, C. Vibius Pansa, in the second half of the 2nd century BC and in the early 1st century BC. The latest issue is represented by a denarius of L. Hostilius Saserna from the year 48 BC. Bad state of preservation of discussed coins indicates their long period of usage. Only two of the denarii, found during excavations on site 1, can be linked with a precise stratigraphical context pointing to their connection with the intensive settlement of Przeworsk culture that existed at Zagórzyce in the course of the B2 phase and in the early C1 phase of the Roman Period. The other coins, loosely found on the surface, should be most probably associated with this particular settlement phase. This would mean that the coins of the Roman Republic could have been deposited in the ground between the end of the 1st century AD and the end of the 2nd century AD, i.e. fairly long after the dates of their issue. The relatively large number of precisely dated finds of Roman Republican coins ranks the settlement complex at Zagórzyce among the most significant in this respect, archaeologically explored, settlement sites in Poland.
    Najliczniejszą kategorią importów rzymskich jakie dotarły na teren środkowoeuropejskiego Barbaricum są monety. Przeważająca część z nich to emisje cesarskie z okresu pryncypatu. Mniejszą choć bynajmniej nie marginalną grupę stanowią egzemplarze wybite w czasach Republiki Rzymskiej. Od dłuższego czasu dyskutowana jest chronologia napływu i czas użytkowania pieniądza republikańskiego na obszarach zamieszkałych przez północnych barbarzyńców. Zasadnicze znaczenie dla podejmowanej dyskusji mają coraz liczniejsze ostatnimi czasy znaleziska monet republikańskich z terenu Barbaricum posiadające ścisły kontekst archeologiczny, pozwalający je odnieść do lokalnych systemów periodyzacji młodszego okresu przedrzymskiego i okresu rzymskiego. Interesujący przykład takich znalezisk pochodzi z badanego archeologicznie przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego kompleksu osadniczego kultury przeworskiej w miejscowości Zagórzyce, pow. kazimierski. Kompleks ten, położony w sąsiedztwie znanej osady z okresu rzymskiego i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów w Jakuszowicach, składa się z pozostałości osad odkrytych na trzech niewielkich stanowiskach, rozlokowanych na odrębnych formach terenowych, znajdujących się w środkowym biegu Zagórzanki – małego cieku wodnego będącego lewobrzeżnym dopływem Nidzicy (ryc. 1). Jedno z tych stanowisk (nr 1), rozpoznano w znaczącej części wykopaliskowo. Struktura zasiedlenia pozostałych dwóch stanowisk została ustalona podczas prac sondażowych i wielokrotnie powtarzanej prospekcji powierzchniowej (ryc. 2). Wyniki dotychczasowych badań wskazują na dużą niestabilność osadnictwa „przeworskiego” w Zagórzycach, nie tworzącego ciągłej sekwencji osadniczej, lecz składającego się z odrębnych, różnoczasowych horyzontów osadniczych, wyznaczonych krótkimi pobytami ludności kultury przeworskiej. Przyczyny tej niestabilności obserwowanej w stosunkowo krótkim odcinku czasu pozostają w dużym stopniu zagadkowe. Zaistniałe przemiany nie miały raczej charakteru zjawisk gwałtownych, którym towarzyszą zwykle warstwy zniszczeń i pożarów na osadach, czego nie odnotowano na kompleksie zagórzyckim. Do częstych przekształceń osadnictwa mogły natomiast przyczynić się ulegające dynamicznym zmianom warunki gospodarowania wynikające z działania określonych czynników klimatyczno-glebowych. Jednym z nich była najpewniej niewielka wydajność lekkich gleb rolnych wykształconych na glinach i piaskach dominujących w otoczeniu Zagórzyc, zmuszająca zamieszkujące tu społeczności pradziejowe, do częstej zmiany miejsca pobytu. W obrębie kompleksu zagórzyckiego najwyraźniej wyodrębnia się horyzont intensywnego osadnictwa istniejącego w fazie B2 i na początku fazy C1 okresu rzymskiego na sąsiadujących ze sobą stanowiskach 1 i 2. Z tym horyzontem, oddzielonym od pozostałych faz osadniczych długimi okresami, w których obszar obu stanowisk pozostawał prawdopodobnie nie zasiedlony, związane są odkryte w ich obrębie importy i naśladownictwa wyrobów pochodzenia rzymskiego, reprezentujące w przewadze formy z I i II w. AD. Znacząca liczba importów, jak i wysoka ranga niektórych z zabytków pochodzenia rzymskiego zdeponowanych w stosunkowo krótkim czasie trwania osadnictwa, wskazują na rozległość kontaktów dalekosiężnych zamieszkującej tu społeczności barbarzyńskiej, a także świadczyć mogą o jej nieprzeciętnym statusie ekonomicznym. Wśród importów znajduje się kilkanaście monet rzymskich znalezionych w dużym rozrzucie i w różnych kontekstach stratygraficznych, wykluczających możliwość traktowania numizmatów jako elementów rozproszonego skarbu (ryc. 3). Aż pięć z tych monet to denary republikańskie (kat. 1–5; ryc. 4). Są to emisje C. Serviliusa, L. Appuleiusa Saturninusa, C. Alliusa Bala, C.Vibiusa Pansy wybite w drugiej połowie II w. BC oraz na początku I w. BC. Najmłodszą emisją jest denar L. Hostiliusa Saserny z 48 roku BC (tabela 1). Stan zachowania monet z Zagórzyc jest zróżnicowany, generalnie jednak widoczne na nich ślady wytarcia wskazują na ich najpewniej długie użytkowanie. Dwa z wymienionych denarów republikańskich, odkryte podczas badań wykopaliskowych prowadzonych na stanowisku 1, można powiązać z wypełniskami przyziemi dwóch budynków, które dostarczyły też bogatych materiałów kultury przeworskiej datowanych na przełom wczesnego i młodszego okresu rzymskiego (ryc. 5–14). Pozostałe monety, znalezione luźno na powierzchni stanowisk 1 i 2, możemy łączyć jedynie pośrednio z osadnictwem z tego okresu, biorąc pod uwagę jego znaczącą intensywność oraz obecność w jego kontekście również innych importów rzymskich. Zakładając bardzo prawdopodobny związek wszystkich odkrytych w Zagórzycach denarów Republiki Rzymskiej z horyzontem intensywnego osadnictwa ludności kultury przeworskiej na stanowiskach 1–2 możemy przypuszczać, że trafiły one do ziemi najwcześniej dopiero na początku fazy B2 okresu rzymskiego, tj. pod koniec I w. AD, a więc na długo po datach ich emisji. Najpóźniejszą, możliwą datę depozycji numizmatów wyznacza zanik osadnictwa przeworskiego na wspomnianych stanowiskach, który w świetle wyjątkowo mocnych przesłanek umieścić należy na początku fazy C1 okresu rzymskiego, w okresie nie wykraczającym poza drugą połowę II w. AD (ryc. 15). Omówione szczegółowo denary mogły dostać się w ręce barbarzyńców na długo przed ich dotarciem do osady w Zagórzycach. Można nawet założyć, że napłynęły one w obrębie różnych, odległych czasowo od siebie fal, co sugeruje niejednorodna struktura chronologiczna emisji zagórzyckich. W ramach początkowej fali napływu pieniądza republikańskiego, zaczynającej się na ziemiach polskich według propozycji A. Dymowskiego jeszcze w I w. BC, do Barbaricum mogły trafić cztery wybite najwcześniej denary z Zagórzyc (kat. 1–4), a w dalszej kolejności przejęty został wyraźnie młodszy denar L. Hostiliusa Saserny (kat. 5). Oczywiście nakreślony powyżej scenariusz jest wysoce hipotetyczny i struktura chronologiczna złożona z zaledwie kilku monet może być całkowicie przypadkowa. Monety mogły trafić poza granice świata antycznego równie dobrze w jednym momencie lub w nieznacznych odstępach czasowych tuż przed zdeponowaniem ich w Zagórzycach, co potwierdzałoby jedynie przypuszczenia o powszechnym długim obrocie denarami republikańskimi cenionymi z uwagi na wysoką jakość kruszcu użytego do ich wyrobu. Niewykluczone, że monety zagórzyckie, podobnie jak kilka innych denarów republikańskich zdeponowanych na osadach kultury przeworskiej w ciągu II w. AD (tabela 2), przeniknęły do Barbaricum po reformie monetarnej przeprowadzonej przez Trajana, wycofującej z obiegu na terenie cesarstwa pieniądz wybity przed 63 r. AD. Nie sposób szczegółowo odtworzyć drogi jaką przebyły monety zanim trafiły do Zagórzyc. A. Dymowski w swojej analizie napływu monet republikańskich na ziemie polskie, wysunął hipotezę o dackim, czy też naddunajskim kierunku ich napływu, na co wskazuje jego zdaniem podobieństwo w strukturze pieniądza republikańskiego odkrytego w Polsce i Rumunii, a także obecność dackich naśladownictw denarów w materiale polskim. Dodatkowo na taki, tzn. dacki, kierunek napływu importów na ziemie położone na północ od Karpat, zdają się wskazywać „pomostowe” znaleziska monet republikańskich z obszaru zachodniej Ukrainy, penetrowanego przez ludność kultury przeworskiej. Istnienia takiej drogi napływu nie możemy wykluczyć również w przypadku monet z Zagórzyc, albowiem wśród odkrytych tu bogatych materiałów z przełomu wczesnego i młodszego okresu rzymskiego, z którymi związane są numizmaty, znajduje się pokaźna komponenta ceramiki wykonanej w tzw. stylu puchowsko-dackim, wskazująca na utrzymywanie przez miejscową ludność kultury przeworskiej głębszych więzi ze społecznościami zamieszkującymi strefę karpacką i tereny Zakarpacia. Zresztą zbliżony obraz kontaktów dalekosiężnych rysuje się w oparciu o analizę znalezisk pochodzących z szeregu innych, podobnie datowanych osad w szeroko pojętym regionie podkrakowskim.
    Źródło:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2016, 8; 143-172
    0137-3285
    Pojawia się w:
    Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies