Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "waste fire" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Waste fires in Poland and some of Their Environmental Implications – A Ten-Year Perspective
Autorzy:
Bihałowicz, Jan Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202228.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
waste fire
environmental assessment
statistics
GIS analysis
land cover
wastewater
public health
Opis:
Economic growth and development are connected with the increase in consumption. One of the side effects of progress is waste production. Sustainable development would also include proper management of waste, focusing on their recycling. However, the direct costs of recycling sometimes exceed the costs of waste storage. Therefore, waste storage in landfills is still widespread. Improper waste storage or deliberate actions can lead to waste fires. In the work, the statistics of landfill fires from the years 2012 to 2021 were analyzed. The work includes statistics of the parameters of fires reported in the reports of Polish State Fire Services. Additionally, the usage of the resources and materials for firefighting and their trends were discussed. It was shown that resources required for extinguishing waste fires were increasing in this period. The statistics are accompanied by spatiotemporal analyses of the location of fires based on Corine Land Cover which showed that approximately half of the fires are on arable land and non-continuous urban fabric while fires at dumpsites are relatively rare. The important concern is also that around 10% of very big waste fires are in forests. All these analyses lead to the assessment of some environmental impacts which are caused by waste fires.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2022, 23, 11; 147--157
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Air quality influence of selected pollutants emitted from a fire of 300 Mg of municipal waste on ambient air quality: an example of modelling with HYSPLIT
Wpływ wybranych zanieczyszczeń powietrza wyemitowanych w pożarze 300 Mg odpadów na jakość powietrza atmosferycznego – przykład wykorzystania HYSPLIT
Autorzy:
Rogula-Kozłowska, Wioletta
Bihałowicz, Jan Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24202649.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
waste fire
environmental impact
exposure to pollutant
atmospheric dispersion
HYSPLIT
fire risk
rescue management
pożary odpadów
oddziaływanie na środowisko
ekspozycja na zanieczyszczenia
rozprzestrzenianie atmosferyczne
ryzyko pożarowe
zarządzanie akcją ratowniczą
Opis:
Reducing the amount of waste disposed of in landfills requires treatment in specialised facilities. Potential threats that can arise both in waste processing and in its storage comprise a fire hazard. Waste fires hold a significant share of the total number of the largest fires in Poland. Fires in landfills and their treatment facilities are related to air quality since during a fire a large number of various pollutants is emitted into the atmosphere in a relatively short time. The paper discusses the impact of a fire taking place at a waste treatment facility on air quality, in which 300 Mg of municipal waste was burnt. Using the HYSPLIT package, the atmospheric dispersion of 23 selected organic and inorganic pollutants was determined and then analysed in GIS software. The concentrations were compared with reference values specified in relevant legal regulations. Of the 23 substances analyzed, the concentration levels were exceeded only for 6 substances at a distance of more than half a kilometre from the fire: benzo(a)pyrene, benzene, styrene, acetaldehyde, PM10, and NO2 . The substance with the greatest range as regards the reference concentration levels was benzo(a)pyrene, a compound with a proven carcinogenic effect, which indicates the importance of reducing landfill fires in the context of public health.
Zmniejszenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach wymaga ich przetwarzania w wyspecjalizowanych zakładach. Wśród zagrożeń, które pojawiają się zarówno w przetwarzaniu odpadów, jak i ich składowaniu, znajduje się zagrożenie pożarowe. Pożary odpadów mają znaczący udział w ogólnej liczbie największych pożarów w Polsce. Podczas pożaru duża liczba różnych zanieczyszczeń jest emitowana do atmosfery w stosunkowo krótkim czasie, w związku z czym pożary odpadów są związane z jakością powietrza atmosferycznego. W pracy omówiono wpływ pożaru w zakładzie przetwarzania odpadów na jakość powietrza, w którym spłonęło 300 Mg odpadów komunalnych. Przy wykorzystaniu pakietu HYSPLIT wyznaczono dyspersję atmosferyczną 23 wybranych zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych, a następnie przeanalizowano ją w oprogramowaniu GIS. Stężenia porównano z wartościami referencyjnymi określonymi w odpowiednich aktach prawnych. Spośród 23 analizowanych substancji poziomy odniesienia zostały przekroczone tylko dla 6 substancji w odległości ponad pół kilometra od ognia: benzo(a)pirenu, benzenu, styrenu, aldehydu octowego, PM10 i NO2 . Substancją o największym zakresie, jeśli chodzi o poziomy stężeń referencyjnych, był benzo(a)piren, związek o udowodnionym działaniu rakotwórczym, co wskazuje na znaczenie ograniczenia pożarów składowisk w kontekście zdrowia publicznego.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2022, 83; 33--43
0239-5223
2720-0779
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza wymagań techniczno-budowlanych i przeciwpożarowych oraz zagrożenia pożarowego przy składowaniu odpadów
Analysis of Technical, Construction and Fire Requirements as well as the Fire Hazard in Municipal Waste Disposal
Autorzy:
Pecio, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136578.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
bezpieczeństwo pożarowe
zagrożenie pożarowe
składowanie odpadów
odpady komunalne
fire safety
fire hazards
waste disposal
municipal waste
Opis:
W artykule przedstawiono analizę wymagań z zakresu ochrony przeciwpożarowej zawartą w Polskich przepisach techniczno-budowlanych i przeciwpożarowych dotyczących składowania odpadów komunalnych. Wymagania podzielono na część ogólną i związaną z bezpieczeństwem pożarowym. W celu ustalenia wymagań przeciwpożarowych, wykorzystano obliczenia gęstości obciążenia ogniowego. Przeprowadzono również analizę zagrożeń wynikających ze składowania odpadów, opracowaną na podstawie publikacji CFPA Europe. Tematyka artykułu jest efektem przeprowadzonej analizy danych statystycznych dotyczących pożarów w Polsce w ostatnich pięciu latach (dostępne dane statystyczne z lat 2010-2014). Znaczna część pożarów dotyczyła miejsc i pojemników do składowania odpadów komunalnych.
The article presents the analysis of fire requirements contained in the Polish technical, construction and fire regulations dealing with the municipal waste disposal. The requirements are divided into general part and the fire safety part. For this purpose, among other things, the calculation of the fire load density was used. The analysis of the risks arising from the storage of municipal waste, was developed on the basis of the CFPA publication. The subject of the article was determined after analyzing the statistics on the types of fires occurring in Poland in the last 5 years (available statistical data from 2010 to 2014). This analysis deals with the significant number of fires occurring in the areas and containers of municipal waste.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2016, 1, 57; 89-98
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modyfikacja metody oceny zagrożenia pożarowego na terenach lokowania odpadów powęglowych
Modification of the method for assessing the fire hazards in areas of coal mining wastes locating
Autorzy:
Gogola, K.
Bajerski, A.
Smoliński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340817.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
zagrożenia pożarowe
odpady powęglowe
zwałowisko
zwałowisko odpadów powęglowych
fire hazard
coal waste
coal waste dump
Opis:
W artykule zaproponowano modyfikację metody oceny zagrożenia pożarowego na terenach lokowania odpadów powęglowych. Metoda pierwotna została opracowana w Głównym Instytucie Górnictwa w latach 80. XX w. i zmodyfikowana w 1996 r. Wprowadzone zmiany zmierzały do uproszczenia istniejącej już metody. Dostosowano ją do obecnych możliwości technicznych w zakresie badań parametrów określających stan termiczny obiektów formowanych z odpadów powęglowych. Ważny aspekt stanowiły także warunki techniczne omawianej metody, obejmujące ocenę jakości prowadzonych robót. W tak zmodyfikowanej metodzie najważniejszymi kryteriami oceny zagrożenia pożarowego są: - zakres i częstotliwość badań stanu termicznego obiektu, - ocena wskaźnika zagęszczenia uformowanych nasypów.
In the article, the modification of the method for assessing the fire hazards in areas of coal mining wastes locating has been proposed. The primal method was developed in the Central Mining Institute (Główny Instytut Górnictwa) in the 1980s of the 20th century and modified in 1996. The aim of the undertaken changes has been to simplify the already existing method. It has been adapted to the current technical possibilities in the field of the research parameters defining the thermal state of objects formed from mining waste. As the important aspect the technical conditions of this method have also been stated, including the assessment of the quality of the carried out works. In the method modified in this way, the major fire hazard assessment criteria have been regarded as: - the scope and frequency of tests on thermal state of an object, - the evaluation of the indicator of the formed embankments density.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2012, 2; 13-32
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Waste in the Context of Combustibility – Classification Possibilities in Legal Terms
Odpady w kontekście palności – możliwości klasyfikacji w ujęciu prawnym
Autorzy:
Klapsa, Wojciech
Małozięć, Daniel
Bąk, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2060754.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
combustible waste
non-combustible waste
waste classification
fire protection
landfills
odpad palny
odpad niepalny
klasyfikacja odpadów
ochrona przeciwpożarowa
składowiska odpadów
Opis:
Purpose: The aim of the article is to review the possibility of classifying waste as non-combustible and combustible on the basis of the applicable Polish legal acts and to discuss the problems related to this area. Introduction: In the last decade, there has been a marked increase in the number of fires in landfills in Poland. Therefore, a legislative initiative has been undertaken to tighten and complete the provisions of the law on fire protection of facilities and places where waste is collected and stored. Methodology: The basic act regulating the issues of waste storage in Poland is the Act of 14 December 2012 on waste materials. The Act divides waste into two categories: non-combustible and combustible. In reference to the act, a Regulation of the Minister of the Interior and Administration of 19 February 2020 on fire protection requirements which need to be met by construction structures or their parts and other places for collecting, storing or processing waste, in which stringent fire safety requirements were defined for fire safety of facilities where combustible waste is stored. Results: During the review and analysis of the legal acts, it was discovered that after the division into combustible and non-combustible waste, the classification rules for these two categories were not strictly defined. As a consequence, there was a problem of interpretation and, thus, discretion in classifying waste. Therefore, there was a need to review the knowledge on the possibility of classifying waste. Conclusions: The review of regulations and the state of knowledge on the principles of considering materials and products as non-combustible or combustible presented in the article allows to systematize the knowledge and indicates selected paths of conduct. As waste is not homogeneous materials, the Act leaves the freedom to carry out opinions on whether or not waste is considered combustible. Such an assessment is not simple, hence the need to indicate what are the possible correct ways of proceeding in this action.
Cel: Celem artykułu jest przegląd możliwości klasyfikowania odpadów na niepalne i palne w oparciu o obowiązujące polskie akty prawne oraz omówienie problemów związanych z tym obszarem. Wprowadzenie: W ostatniej dekadzie w Polsce nastąpił wyraźny wzrost liczby pożarów składowisk odpadów i wysypisk śmieci. W związku z tym została podjęta inicjatywa legislacyjna, aby zaostrzyć oraz uzupełnić przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej obiektów i miejsc, gdzie są gromadzone i przechowywane odpady. Metodologia: Podstawowym aktem regulującym kwestie składowania odpadów w Polsce jest ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. W ustawie dokonano podziału odpadów na niepalne i palne. Co jest istotne dla problemu, nie określono ścisłych wymagań dla potrzeb klasyfikacji odpadów do tych dwóch kategorii. W nawiązaniu do ustawy opracowano rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów, w którym określone zostały rygorystyczne wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego obiektów, w których składowane są odpady palne. Wyniki: Podczas przeglądu i analizy aktów prawnych stwierdzono, że po dokonaniu podziału na odpady palne i niepalne nie określono ściśle zasad klasyfikacji do tych dwóch kategorii. W konsekwencji pojawił się problem interpretacji i – co za tym idzie – uznaniowości klasyfikowania odpadów. W związku z tym zaistniała potrzeba przeglądu wiedzy na temat możliwości klasyfikowania odpadów. Wnioski: Przedstawiony w artykule przegląd przepisów i stanu wiedzy na temat zasad uznawania materiałów i wyrobów za niepalne lub palne pozwala usystematyzować wiedzę oraz wskazuje wybrane ścieżki postępowania. Ponieważ odpady nie są materiałami jednorodnymi, ustawa pozostawia dobrowolność w zakresie wykonywania opinii dotyczących uznania odpadów za palne lub nie. Taka ocena nie jest prosta, stąd pojawiła się potrzeba wskazania, jakie są możliwe prawidłowe drogi postępowania w tym działaniu.
Źródło:
Safety and Fire Technology; 2021, 57, 1; 42--48
2657-8808
2658-0810
Pojawia się w:
Safety and Fire Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przebieg i przyczyny endogenicznego pożaru węgla kamiennego na zrekultywowanym składowisku odpadów komunalnych w Katowicach
The cause and progress of the endogenous coal fire in the remediated landfill in the city of Katowice
Autorzy:
Ciesielczuk, J.
Janeczek, J.
Cebulak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075034.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
coal waste
smoldering fire
municipal waste landfill
Katowice
Polska
odpady węgla
tlący się ogień
składowisko odpadów komunalnych
Polska
Opis:
Slopes of the abandoned municipal waste landfill in the city of Katowice remediated in 1998 have been thermally active since 2007. The thermal activity was caused by spontaneous coal combustion within the sub-surface (0.5–1.5 m below ground level) layer of coal mine waste used for engineering the landfill. Exploitation of biogas from the landfill prior to thermal events may have enhanced exothermic oxidation of coal waste. The smoldering is the prevalent and persistent form of coal combustion in the landfill and is responsible for high emissions of CO (up to 3%), CO2 (>18%), methane and a suite of gaseous hydrocarbons. Attempts to extinguish coal fire did not prevent the advance of smoldering front at a rate of tens of metres per year.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 12; 764--772
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rascet parametrov podaci ognetushashchich veshchestv distancionno-upravljaemykh sredstv dlja tushenija poligona tverdykh bytovykh otkhudov
Calculation parameters of the remote‑controlled extinguishing device for landfill fires
Obliczanie parametrów zdalnie sterowanych urządzeń stosowanych do gaszenia pożarów na wysypiskach twardych odpadów komunalnych
Autorzy:
Loyk, V.B.
Lazarenko, А.V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136431.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
fire
hydraulic calculation
deluge sprinkler
municipal solid waste landfill
fire extinguishing
pożar
obliczenia hydrauliczne
potop tryskaczowy
wysypisko odpadów komunalnych
gaszenie pożaru
Opis:
The use of a remotely controlled sprinkler device, “deluge sprinkler” installation to extinguish fire at landfills of solid waste has been proposed in the article. According to the project the use of such remote controlled installations require laws with basic tactical and technical data. The scheme of the system and the results of hydraulic calculations to the project of the extinguishing device have been proposed. On the basis of these calculations required minimum pressure and water flow rate for the designed extinguishing system have been specified.
W artykule opisano zastosowanie zdalnie sterowanych urządzeń typu zraszacze (instalacji „potopu tryskaczowego”) do gaszenia pożaru na wysypiskach twardych odpadów komunalnych. Stosowanie takich instalacji wymaga odpowiednich przepisów prawnych, przy tworzeniu których należy brać pod uwagę podstawowe dane taktyczne i techniczne urządzeń. Przedstawiony w artykule schemat układu jest wynikiem przeprowadzonych obliczeń hydraulicznych potrzebnych do zaprojektowania takiego urządzenia gaśniczego. Na podstawie tych obliczeń określono wymagane minimalne ciśnienie i prędkość przepływu wody, jakie jest wymagane dla projektowanego systemu gaśniczego.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2016, 4, 60; 79-93
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rekuperacja ciepła z istniejących i budowanych składowisk odpadów pogórniczych w aspekcie profilaktycznym i odzysku energii
Heat recovery from old and under construction coal waste dumps in terms of prevention and energy recovery
Autorzy:
Korski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/2232654.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Techniki Górniczej KOMAG
Tematy:
składowiska odpadów górniczych
odzysk ciepła
pożary składowisk odpadów
prewencja pożarowa
coal waste dumps
heat recovery
waste dump fires
fire prevention
Opis:
W rozdziale przedstawiono, w oparciu o dostępne źródła, analizy podstawowych czynników wywołujących pożary składowisk odpadów pogórniczych z kopalń węgla. Na podstawie analizy dostępnej wiedzy o przyczynach pożarów składowisk odpadów pogórniczych z kopalń węgla przedstawiono koncepcję rozwiązania technicznego łączącego w sobie funkcjonalność w zakresie prewencji pożarowej i możliwości odzysku ciepła z naturalnych procesów powodujących jego wydzielanie. Zaproponowane rozwiązanie ma charakter zintegrowany, bowiem obejmuje cykl spójnych w całym cyklu życia składowiska ciąg działań i rozwiązań technicznych, którego efektem ma być najpierw niedopuszczenie do powstania ognisk pożarowych i jednocześnie zapewnienie późniejszej możliwości wykorzystania składowiska jako źródło ciepła do lokalnego wykorzystania.
In chapter were analyzed, basing on available sources a literature and practical experiences main factors of coal mining waste dumps. O this knowledge is presented new idea of technical solution integrating functionality in waste dumps fire prevention and heat recovery from this dump in full life cycle. As first proposed solution ought to be a fire prevention and to give availability for heat recover for local use.
Źródło:
KOMEKO Konferencja Naukowo-Techniczna Przemysł Przyjazny dla Środowiska; 33-42
9788365593320
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych - studium przypadku
Fire Safety of Municipal Waste Incineration Building - Case Study
Autorzy:
Pecio, M.
Łącki, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/373650.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
termiczne przekształcanie
odpady komunalne
spalarnie
zabezpieczenia przeciwpożarowe
thermal treatment
municipal waste incinerators
fire protection
Opis:
Cel: Celem artykułu jest przedstawienie cech charakterystycznych budynków zawierających instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych w obszarze ochrony przeciwpożarowej oraz indywidualnych rozwiązań technicznych związanych z zabezpieczeniami przeciwpożarowymi. Wprowadzenie: Przedmiotem niniejszego artykułu jest pokazanie charakterystyki pożarowej obiektów zawierających instalacje do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. W celu przedstawienia konkretnych rozwiązań projektowych wykorzystano opinie techniczne opracowane dla spalarni odpadów w Poznaniu. Przedstawiono ogólną charakterystykę budynków spalarni odpadów, ich podstawowe części składowe, klasę odporności pożarowej i podział na strefy pożarowe. Z uwagi na brak szczegółowych uregulowań prawnych dla tego typu obiektów w Polsce, w opracowaniu scharakteryzowano wymagania normy NFPA 850. Zawarto autorskie rozwiązania problemów związanych z charakterystyką pożarową budynku spalarni w Poznaniu w zakresie zabezpieczenia okna operatora, zabezpieczenia przepustu o znacznej średnicy oraz uzasadnienie do odstępstwa od wymagań w zakresie przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Metodologia: Do realizacji postawionego celu wykorzystano analizę literaturową w zakresie aktów prawnych obowiązujących w Polsce i na świecie. Dokonano również analizy dokumentacji projektowej oraz rozwiązań indywidualnych dotyczących spalarni odpadów w Poznaniu. Wnioski: Prawo budowlane obowiązujące w Polsce, w obszarze przepisów techniczno-budowlanych, nie jest dedykowane specyficznym budynkom przemysłowym oraz znajdującym się w nich instalacjom technologicznym, w tym spalarniom odpadów komunalnych. W celu zapewnienia w tych budynkach bezpieczeństwa pożarowego należy wykorzystywać te obszary przepisów polskich, które dotyczą ogólnie wszystkich obiektów budowlanych, zagraniczne normy techniczne (w przypadku spalarni odpadów normę NFPA 850) oraz formułę odstępstw od wymagań techniczno-budowlanych i indywidualne dokumentacje techniczne. Przyjęta koncepcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być spójna i uwzględniać wszystkie dostępne wymagania i opracowania normatywne. W ocenie autorów niniejszego artykułu powinna ona wynikać z dokumentów bazowych, jakim dla budynków przemysłowych jest scenariusz rozwoju zdarzeń pożarowych oraz scenariusz współpracy urządzeń przeciwpożarowych. Niniejszy artykuł, oprócz przeglądu wiedzy, może stanowić także wytyczne do opracowania koncepcji zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz projektów zabezpieczeń przeciwpożarowych dla obiektów instalacji termicznego przekształcania odpadów.
Aim: The aim of the article is to present the characteristics of buildings containing installations of municipal waste thermal treatment in terms of fire protection and individual technical solutions for fire security. Introduction: The subject of this article is to show fire safety characteristics of buildings containing installations for municipal waste incineration. In order to present specific design solutions, technical opinions developed for waste incineration plant in Poznan were used. The general characteristics of buildings, waste incineration plants, their basic components, fire resistance class and zoning fire were presented. Due to specific legal provisions for this type of buildings in Poland, the study characterized the requirements of NFPA 850. The author’s problem solutions are a part of the study. They relate to the characteristics of fire building incinerators in Poznan in terms of protecting the operator’s window, protection of large diameter installation passage and a justification for the derogation from the requirements for fire power switch. Methodology: To accomplish the objectives an analysis of legal acts in force in Poland and in the world was carried out. Project documentation and individual solutions regarding waste incineration plant in Poznan were also examined. Conclusions: Building law in Poland, in the area of technical and construction regulations, is not dedicated to specific industrial buildings and technological installations located in them, including incineration of municipal waste. In order to carry out tasks of providing fire safety in these buildings these areas of the Polish regulations should be used that apply generally to all buildings, as well as foreign technical standards (in the case of waste incineration plants – NFPA 850), deviations from the requirements of the technical and construction requirements and from individual technical documentation. The adopted concept of fire safety should be consistent and take into account all the requirements and standards. According to the authors of this article, it should result from base documents, which, for industrial buildings, is the scenario of fire development and scenario of fire systems cooperation. This article, apart from its review values, can provide guidance for the development of a fire safety concept and fire protection projects for the municipal waste incineration buildings.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2016, 42, 2; 193-202
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ stopnia termicznego przeobrażenia odpadów powęglowych na ich skład mineralny i petrograficzny
The influence of thermal transformation of coal mining wastes on their petrographic and mineralogical composition
Autorzy:
Nowak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216700.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odpad powęglowy
odpad pogórniczy
pożar zwałowiska
przeobrażenie termiczne
kruszywo sztuczne
coal waste
mining waste
fire at dump
thermal transformation
artificial aggregate
Opis:
Wydobycie węgla kamiennego nierozerwalnie związane jest z wytwarzaniem odpadów. Wiele z nich zdeponowanych zostało na zwałowiskach (hałdach) i stanowi z jednej strony źródło uciążliwości dla środowiska, z drugiej zaś potencjalne źródło kruszywa. Odpady powęglowe zdeponowane na zwałowiskach narażone są na oddziaływanie czynników hipergenicznych. W wyniku oddziaływania tlenu atmosferycznego może dojść do samozagrzewania tych odpadów, a nawet do powstania pożarów endogenicznych. Spalanie substancji organicznej oraz oddziaływanie ciepła będącego efektem tego procesu powoduje zmiany składu mineralnego odpadów, a także ich struktur i tekstur. Badania przeprowadzone na zwałowiskach odpadów pogórniczych, które w minionych latach wykazywały aktywność termiczną, a także analiza danych literaturowych pozwoliły stwierdzić, że stopień termicznego przeobrażenia odpadów powęglowych jest zróżnicowany. Na zwałowiskach wydzielono strefy: nieprzeobrażoną termicznie, umiarkowanie przeobrażoną termicznie oraz intensywnie przeobrażoną termicznie. Odpady powęglowe z tych stref różnią się barwą, stopniem zachowania pierwotnej struktury skał oraz składem mineralnym. Barwa stref nieprzeobrażonych termicznie jest szara do czarnej, odpady zachowały pierwotne struktury skał, z których powstały, skład mineralny uległ jedynie niewielkim zmianom związanym z procesami wietrzenia. Strefy umiarkowanie przeobrażone termicznie cechują się barwą pomarańczowo-czerwoną, wynikającą z wypalenia substancji organicznej i utlenienia związków żelaza. Pomimo oddziaływania wysokiej temperatury pierwotne struktury skał są dobrze zachowane. Skład mineralny uległ wyraźnej zmianie, część minerałów uległa przeobrażeniom termicznym (rozpadowi termicznemu uległy minerały węglanowe, w minerałach ilastych nastąpiła dehydroksylacja). Odpady w strefach intensywnie termicznie przeobrażonych cechują się częściowym lub całkowitym przetopieniem materiału skalnego. W wyniku tego doszło do przeobrażeń pierwotnych struktur i tekstur, całkowitej zmianie uległ także skład mineralny – powstały zupełnie nowe minerały, które nie występowały w odpadach w chwili ich deponowania na zwałowisku. Dla odpadów ze stref intensywnie termicznie przeobrażonych charakterystyczne jest występowanie szkliwa, a także minerałów wysokotemperaturowych (np. mullitu, kordierytu, sillimanitu, spineli i innych), które w warunkach naturalnych powstają najczęściej w wyniku metamorfizmu kontaktowego.
The excavation of hard coal is inseparably connected with the production of wastes. Many of these wastes are disposed of in waste dumps (tips). On the one hand this is a nuisance to the environment, while on the other hand – it represents a potential source of aggregates. Coal mining wastes disposed of in the dumps are exposed to hypergenic factors. In particular cases, self-ignition of these wastes may occur, even becoming the cause of endogenous fires. The combustion of organic substances and interaction with heat, which is an effect of this process, causes changes in the mineral composition of wastes and their structures and textures. Examinations conducted on coal mining waste dumps – which in previous years showed thermal activity – as well as an analysis of existing data allowed for the conclusion that the grade of thermal transformation of coal mining wastes is differentiated. The waste dumps were assigned the following zones: thermally untransformed zone, moderately thermally transformed zone, and intensively thermally transformed zone. Coal mining wastes from these zones vary in colour, the grade of conservation of the primary rock structure, and mineral composition. The colour of the thermally untransformed zone is grey and black, the wastes have preserved the primary structures of the rocks from which they originated, and the mineral composition indicated small changes connected with weathering processes. Moderately thermally transformed zones are characterized by an orange-red colour, implying the combustion of organic substances and oxidation of iron compounds. In spite of the influence of high temperature, the primary structures of the rocks are well preserved. Mineral composition distinctly changed; a part of the minerals (carbonates, clay minerals) were thermally altered. The wastes in intensively thermally transformed zones are characterized by partial or total melting of the rock material. As a result, transformations of the primary structures and textures occurred. The mineral composition has also been totally changed – new minerals originated which did not occur in the wastes at the time of their disposal in the waste dump. The occurrence of glaze as well as high-temperature minerals is characteristic for the wastes from intensively thermally transformed zones, most often originating under natural conditions as an effect of contact metamorphism.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 1; 143-160
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba zastosowania reaktora ze złożem stałym do oceny punktu inicjacji zapłonu obiektów formowanych z odpadów powęglowych
Trial of application of a fixed-bed reactor for the assessment of the ignition initiation point of objects formed from coal wastes
Autorzy:
Gogola, K.
Iwaszenko, S.
Smoliński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340498.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
odpady powęglowe
zwałowisko odpadów
zagrożenie pożarowe
samozapłon
coal wastes
waste dump
fire hazard
spontaneous ignition
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań podatności na samozapłon dla materiału zgromadzonego z wybranych obiektów uformowanych z odpadów powęglowych. Badania przeprowadzone z próbek pobranych w obiektach: "Waleska" kopalnia "Bolesław Śmiały", "Wrzosy" kopalnia "Rydułtowy-Anna", "Szyby Zachodnie" kopalnia "Jas-Mos", hałda przy ul. Bielszowickiej w Zabrzu i hałda "Ruda" w Zabrzu-Biskupicach, polegały na podgrzaniu próbek do wybranej, na podstawie przeprowadzonych badań wstępnych, temperatury początkowej, a następnie obserwowaniu samoistnego jej wzrostu. Do reaktora wprowadzono mieszaninę O2 i N2, której skład odpowiadał składowi powietrza. W gazach wylotowych mierzono zawartość CO, CO2, H2 i O2. Przedstawiono interpretację uzyskanych wyników pomiarów oraz zaproponowano koncepcję trzyetapowego opisu rozwoju pożaru na obiekcie z odpadów powęglowych. Badania przeprowadzono w ramach projektu POIG 1.3 pt. "System zarządzania likwidacją emisji CO2 ze zwałowisk odpadów powęglowych".
In the work the results of investigations into the susceptibility to spontaneous ignition for the material collected from selected objects formed from coal wastes were presented. The investigations carried out from samples taken at the objects: "Waleska" - "Bolesław Śmiały" colliery, "Wrzosy" - "Rydułtowy-Anna" colliery, "Szyby Zachodnie" - "Jas-Mos" colliery, dump in the Bielszowicka street in Zabrze and "Ruda" dump in Zabrze-Biskupice, consisted in preheating of samples to the initial temperature, selected on the basis of performed preliminary tests, and next in the observation of its autonomous growth. Into the reactor the mixture of O2 and N2 has been introduced, the composition of which corresponded with the composition of air. In the outlet gases the content of CO, CO2, H2, and O2. was measured. The interpretation of obtained measurement results was presented and the conception of three-stage description of fire development at the object from coal wastes has been proposed. The investigations were carried out in the framework of the POIG 1.3 project entitled "Management system of liquidation of CO2 emissions from coal waste dumps".
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2012, 1; 35-46
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki wpływające na wybór technologii prewencyjnych, profilaktycznych i gaśniczych stosowanych na obiektach uformowanych z odpadów powęglowych
Factors influencing the selection of preventive, prophylactic and extinguishing technologies used on objects formed from coal wastes
Autorzy:
Łączny, M.J.
Olszewski, P.
Gogola, K.
Bajerski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340327.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
zwałowisko odpadów powęglowych
zagrożenia pożarowe
prewencja
iniekcja otworowa
coal waste dump
fire hazard
prevention
hole injection
Opis:
W artykule przedstawiono technologie prewencyjne, profilaktyczne i gaśnicze stosowane w kraju i za granicą na obiektach uformowanych z odpadów powęglowych, w aspekcie czynników decydujących o ich wyborze. Do najważniejszych metod prewencyjnych należą obecnie: dobór optymalnego uziarnienia składowanych odpadów powęglowych, zmniejszenie procentowego udziału zawartości węgla w materiale oraz wysokie zagęszczenie odpadów w fazie realizacji obiektu. Metody profilaktyczne, to: iniekcja otworowa i wykonywanie wierzchniej warstwy rekultywacyjnej. Metody doraźnego zwalczania zagrożenia pożarowego, to: iniekcja otworowa, wykonywanie rowów ekranujących (chłonnych) i robót ziemnych, zastosowanie gazów obojętnych i antypirogenów, a także kontrolowane przepalenie zwałowiska. W artykule podano przykłady zastosowania technologii na konkretnych obiektach wraz z oceną poszczególnych rozwiązań, stosowanego sprzętu oraz medium gaśniczego. Przeanalizowano również czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które zadecydowały o wyborze metody w przypadku wystąpienia podwyższonego stanu termicznego lub zjawisk pożarowych.
The article presents preventive, prophylactic and extinguishing technologies used in Poland and abroad on objects formed from coal wastes in the aspect of factors deciding about their selection. To the most important preventive methods belong currently: the selection of optimum graining of disposed coal wastes, decrease of the percentage share of coal content in the material and high waste consolidation in the phase of object realisation. The prophylactic methods comprise: borehole injection and carrying out of the upper reclamation layer. The methods of immediate fighting of the fire hazard cover: borehole injection, carrying out of absorption trenches and earth work, application of inert gases and antipirogens as well as controlled burning of the dumping ground. The article presents examples of application of technologies on specific objects, along with the assessment of individual solutions, equipment used and the extinguishing medium. Moreover, external and internal factors were analysed, which decided about the selection of the method in the case of occurrence of increased thermal state and fire phenomena.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2011, 4; 87-102
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projektowanie dużych ścian żelbetowych z uwagi na warunki pożarowe
Structural fire design of large RC walls
Autorzy:
Kowalski, Robert
Modzelewski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/128634.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
PWB MEDIA Zdziebłowski
Tematy:
ściana żelbetowa
spalarnia odpadów
odporność ogniowa
projektowanie
warunki pożarowe
nośność ogniowa
metoda izotermy 500°C
żebro usztywniające
reinforced concrete wall
waste incineration plant
fire resistance
projects
fire conditions
fire load capacity
500 °C isotherm method
stiffening rib
Opis:
W referacie omówiono praktyczny przypadek zaprojektowania dużych ścian żelbetowych w spalarni odpadów, z uwagi na odporność ogniową, na bazie rozpatrywania pożaru jako wyjątkowej sytuacji projektowej. Zasadność takiego postępowania wynikała z faktu, że wykorzystanie prostych Danych tabelarycznych PN-EN 1992-1-2 prowadziło do rozwiązań niekorzystnych ekonomicznie. Po przeanalizowaniu nośności ogniowej konstrukcji za pomocą metody Izotermy 500°C oraz w wyniku zastosowania żeber usztywniających ściany znacznie zredukowano ich grubość.
This paper contains a case study of a fire design of large RC walls in a waste incineration plant. In the analysis fire was considered as an accidental design situation. This approach was necessary, because the standard analysis based on simplified Tabulated data given in EN 1992-1-2 has led to a design that was not economically feasible. The analysis of fire resistance of the structure by 500°C isotherm method together with the use of stiffening ribs, has allowed to significantly reduce the required wall thickness.
Źródło:
Builder; 2020, 24, 4; 45-47
1896-0642
Pojawia się w:
Builder
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fire resistance and mechanical properties of powder-epoxy composites reinforced with recycled glass fiber laminate
Odporność na płomień oraz właściwości mechaniczne kompozytów proszkowej żywicy epoksydowej wzmocnionej recyklatem laminatu z włóknem szklanym
Autorzy:
Oliwa, Rafał
Bulanda, Katarzyna
Oleksy, Mariusz
Ostyńska, Paulina
Budzik, Grzegorz
Płocińska, Magdalena
Krauze, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/947108.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Chemii Przemysłowej
Tematy:
proszkowa żywica epoksydowa
kompozyty
odpady
recykling
właściwości mechaniczne
odporność na płomień
powder-epoxy resin
composites
waste
recycling
mechanical properties
fire resistance
Opis:
In this article the effect of type and content of fractions of recycled glass fiber reinforced plastics (GFRP) on the mechanical properties and flame resistance of epoxy composites (EP) were investigated. For this purpose, post-production waste of glass fabric reinforced laminate with epoxy matrix containing 15 wt % of aluminum diethylphosphinate (AlDPi), 10 wt % of melamine polyphosphate (MPP) and 15 wt % of zinc borate (ZB) was ground and sieved to obtain four fractions of grain size: >1 mm (A), 1–0.5 mm (B), 0.25–0.5 mm (C) and <0.25 mm (D). The two smallest fractions (C, D) were used to prepare epoxy composites containing 10, 15 and 20 wt % of waste. The mechanical properties and fire resistance of obtained composites aimed as structural elements of seat equipment in public transport were determined. Scanning electron microscopy (SEM) was also performed to investigate the morphology of brittle fractures of epoxy composites. It was found that the amount and type of recyclated GFRP fraction affects the functional properties of powder-epoxy resin composites. The best results were obtained for the composite containing 15 wt % of the smallest fraction (D), as all mechanical properties were significantly improved [hardness 147.6 N/mm2 (+42.5%), impact strength 9.64 kJ/m2 (+11%), Young’s modulus 2.98 GPa (+41.5%), tensile strength 51.5 MPa (+37%) and flexural strength 98.7 MPa (+10.9%)]. On the other hand, significant decrease in mechanical properties was observed for the composite containing 20 wt % of the fractions with grain size 0.5–0.25 mm (C). The analysis of the brittle fractions morphology of composites, indicates the weak dispersion and agglomerates formation in the case of composites with coarse-grained fractions. This also contributed to the flammability results. The highest flame resistance was found in the composite with 20 wt % of the fine-grained fraction: limiting oxygen index LOI = 26.1% instead of 20.6% – EP, peak of heat release rate pHRR = 540.3 kW/m2 instead of 940.1 kW/m2 – EP.
Zbadano wpływ rodzaju oraz zawartości frakcji recyklatu laminatu z włóknem szklanym (GFRP) na właściwości mechaniczne oraz odporność na płomień kompozytów żywicy epoksydowej (EP). W tym celu zmielono odpady poprodukcyjne formatki fotela wykonanej z laminatu wzmocnionego tkaniną szklaną na osnowie żywicy epoksydowej, zawierającej 15% mas. dietylofosfinianu glinu (AlDPi), 10% mas. polifosforanu melaminy (MPP) oraz 15% mas. boranu cynku (ZB). Otrzymano cztery frakcje o wymiarach ziaren: >1 mm (A), 1–0,5 mm (B), 0,25–0,5 mm (C) oraz <0,25 mm(D). Dwie najdrobniejsze frakcje (C, D) wykorzystano do sporządzenia kompozytówepoksydowych zawierających 10, 15 i20% mas. odpadów. Oceniono właściwości mechaniczne oraz odporność na płomień otrzymanych materiałów pod kątem zastosowania ich jako elementy konstrukcyjne fotela w publicznych środkach transportu. Najlepsze wyniki uzyskano w wypadku kompozytu zawierającego 15% mas. frakcji D, znacznie poprawiły się: twardość – 147,6 N/mm2 (o 42,5%), udarność – 9,64 kJ/m2 (o 11%), moduł Younga – 2,98 GPa (o 41,5%), naprężenie rozciągające – 51,5 MPa (o 37%) oraz naprężenie zginające – 98,7 MPa (o 10,9%). Z kolei wyraźne pogorszenie właściwości mechanicznych zaobserwowano w wypadku kompozytu zawierającego 20% mas. frakcji o wymiarach ziaren 0,5–0,25 mm (C). Na podstawie wyników skaningowej mikroskopii elektronowej (SEM) morfologii kruchych przełomów otrzymanych kompozytów stwierdzono słabą dyspersję oraz powstawanie aglomeratów w kompozytach z frakcją gruboziarnistą, co miało również wpływ na palność badanych materiałów. Największą odpornością na płomień odznaczał się kompozyt zawierający 20% mas. frakcji D: indeks tlenowy LOI = 26,1% (w odniesieniu do wartości LOI żywicy epoksydowej 20,6%), maksymalna szybkość uwalniania ciepła pHRR = 540,3 kW/m2 (wporównaniu z pHRR żywicy EP – 940,1 kW/m2).
Źródło:
Polimery; 2020, 65, 4; 280-288
0032-2725
Pojawia się w:
Polimery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Management of mining waste and the areas of its storage – environmental aspects
Zagospodarowanie odpadów górniczych i terenów ich składowania – aspekty środowiskowe
Autorzy:
Różański, Zenon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216079.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
anthropogenic deposit
recovery of raw materials
fire hazard
coal waste
dumping ground
zagrożenie pożarowe
zwałowisko odpadów powęglowych
złoże antropogeniczne
odzysk surowców mineralnych
Opis:
There are approx. 250 coal waste dumping grounds in Poland, yet there are countries in which this number is even higher. One of the largest sites for depositing mining and power plant waste in the Upper Silesian Coal Basin is the Przezchlebie dumping ground. In the article, it is considered as a secondary deposit of raw materials. An assessment of mining waste collected on the Przezchlebie dumping ground was carried out in terms of its impact on the environment and the possibility of its use. Mining waste samples were tested to determine their chemical composition. Physicochemical properties and chemical compositions of water extracts obtained from the investigated waste and groundwater in the vicinity of the dumping ground were analyzed. Due to the fire hazard resulting from the natural oxidation process of chiefly carbonaceous matter and pyrite, the thermal condition of the dumping ground was assessed. The results of the obtained tests confirmed the slight impact of mining waste deposited on the Przezchlebie dumping ground on the environment. The chemical composition, low radioactive activity of waste itself and the results of water extract tests referred to the permissible values according to the Polish Journal of Laws allow for multi-directional waste management. Due to the significant carbon content, the risk of self-ignition poses a significant threat on the dumping ground. Re-mining of the dumping ground and the recovery of raw materials, including coal contained in waste, will eliminate the risk of fire, allowing for a wider use of waste and, at the same time, will allow for other benefits, e.g. in the form of financial resources and the possibility of managing the dumping ground area.
Kopalniom w zagłębiach węglowych i na świecie towarzyszy duża liczba zwałowisk odpadów powęglowych. W Polsce znajduje się około 250 tego typu obiektów, ale są kraje, w których ta liczba jest jeszcze większa. W artykule jedno z największych miejsc zdeponowania odpadów wydobywczych i energetycznych w GZW, jakim jest zwałowisko Przezchlebie, rozpatruje się jako wtórne złoże surowców. Dokonano oceny odpadów wydobywczych zgromadzonych na zwałowisku Przezchlebie pod kątem oddziaływania na środowisko i możliwości ich wykorzystania. Próbki odpadów górniczych poddano badaniom w celu określenia ich składu chemicznego. Wykonano badania własności fizykochemicznych i składu chemicznego wyciągów wodnych uzyskanych z badanych odpadów oraz wód podziemnych znajdujących się w sąsiedztwie zwałowiska. Ze względu na zagrożenie pożarowe wynikające z naturalnego procesu utleniania głównie substancji węglowej i pirytu dokonano oceny stanu termicznego zwałowiska. Wyniki uzyskanych badań potwierdziły nieznaczny wpływ odpadów górniczych zdeponowanych na zwałowisku Przezchlebie na środowisko. Skład chemiczny, niska aktywność promieniotwórcza samych odpadów oraz wyniki badań wyciągów wodnych pozwalają na wielokierunkowe zagospodarowanie odpadów. Ze względu na znaczącą zawartość substancji węglowej (do 13%) istotnym zagrożeniem występującym na zwałowisku jest ryzyko samozapłonu. Reeksploatacja zwałowiska i odzysk surowców, w tym węgla zawartego w odpadach, zredukuje zagrożenie pożarowe, pozwoli na szersze wykorzystanie odpadów, a jednocześnie pozwoli na uzyskanie innych korzyści np. w postaci środków finansowych i możliwości zagospodarowania terenu zwałowiska.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 3; 119-142
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies