Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "toruński" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-15 z 15
Tytuł:
Miasta pruskie przed i po pierwszym pokoju toruńskim z 1 II 1411 r.
The Prussian towns before and after the First Peace of Toruń of February 1st, 1411
Autorzy:
Tandecki, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792666.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Prusy
Pierwszy pokój toruński
miasta pruskie
Opis:
Miasta pruskie – szczególnie te, które były zaliczane do tzw. wielkich – odegrały ważną rolę w działaniach politycznych i militarnych toczących się zarówno przed, w trakcie, jak i po wielkiej wojnie Polski i Litwy z zakonem krzyżackim (1409–1411), a wydarzenia te miały niewątpliwy wpływ na zmieniający się stopniowo ich stosunek do wielkiego mistrza i całego Zakonu i odwrotnie. Przed 1411 r. wielkie miasta pruskie cieszyły się stosunkowo dużymi wolnościami, jeżeli idzie o sprawy gospodarcze, wewnętrzne i kontakty z innymi ośrodkami miejskimi, porównywalnymi z prawami innych ośrodków hanzeatyckich. Znacznie skromniej – na tym tle – wyglądały w państwie zakonnym prawa miast małych. Klęska Zakonu w wojnie z państwem polsko–litewskim zakończona Pierwszym Pokojem Toruńskim, połączona z utratą wiary w odbudowę dawnej siły Krzyżaków, wywarły duży wpływ zarówno na dalszą emancypację polityczną wielkich miast, jak i zwiększenie aspiracji i znaczenia małych pruskich ośrodków miejskich. Jednym z powodów tego stanu był fakt, że w okresach nasilania wzajemnych konfliktów, zarówno stany pruskie jak i Zakon próbowały przeciągnąć te ostatnie na swoją stronę. Finalnym następstwem zatargów stanów pruskich z władzą feudalną było zbrojne wystąpienie tych pierwszych w 1454 r. przeciw Krzyżakom i wybuch wojny trzynastoletniej, zakończonej w 1466 r. drugim Pokojem Toruńskim.
Prussian towns - especially those that were included in the so-called “great cities” - played an important role in the political and military activities taking place before, during and after the great Polish-Lithuanian war with the Teutonic Order (1409-1411). Additionally, these events had a definite impact on their gradually changing attitude towards the Great Master and the whole Order, and vice versa. Before 1411, the great Prussian cities enjoyed relatively large privileges when it comes to economic affairs, internal matters and contacts with other cities, similar to the rights of other centers of the Hanseatic League. Rights of the small towns were in the Teutonic state much more modest from this perspective. The defeat of the Teutonic Order in the war with the Polish-Lithuanian Commonwealth which was ended by the Peace of Toruń, combined with the loss of faith in the restoration of the old power of the Teutonic Knights, had a significant impact on the continuing political emancipation of the big cities, as well as, increase of the aspirations and the importance of small Prussian cities. One of the reasons for this was that in the periods of intensification of mutual conflicts, both the Prussians estates and the Teutonic Order tried to win the cities over. The final consequence of disputes of the Prussian estates with the feudal authorities was outbreak of the Thirteen Years War against the Knights in 1454 which ended in 1466, with the Second Peace of Toruń.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 109-117
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwszy pokój toruński w stosunkach polsko-krzyżackich do 1423 r.
The First Peace of Toruń in the Polish-Teutonic relations to 1423
Autorzy:
Szweda, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792643.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Pierwszy Pokój Toruński
stosunki polsko-krzyżackie
Krzyżacy
Opis:
Pokój, którego preliminaria wystawiono 1 II 1411 r. w Toruniu, a ratyfikowano 10 V tr. nad Drwęcą w pobliżu Złotorii był pokojem „wieczystym” (pax perpetua), co znaczy, że czas jego obowiązywania nie był w żaden sposób ograniczony. Jednak strona polsko – litewska już we wrześniu 1411 r. podczas zjazdu sądowego w Murzynnie podjęła działania wyraźnie zmierzające do rewizji postanowień traktatu toruńskiego. Od tej chwili był to bardzo charakterystyczny rys polityki królewskiej, widoczny podczas kolejnych postępowań arbitrażowych przed królem rzymskim Zygmuntem Luksemburskim oraz na forum soboru w Konstancji. Z drugiej strony dyplomacja zakonna wytrwale odwoływała się do faktu posiadania opieczętowanego dokumentu Władysława Jagiełły ze stosownymi zobowiązaniami; akt pokoju toruńskiego był w kancelarii krzyżackiej kilkakrotnie transumowany, w celu wykorzystania go podczas działań przed Zygmuntem i w Kurii papieskiej. Spór zakończył dopiero kolejny konflikt zbrojny i zawarty w jego konsekwencji następny układ pokojowy (pokój mełneński z 1422 r.). Jeden z jego punktów przewidywał wydanie Polsce dokumentu traktatu toruńskiego, znajdującego się w rękach zakonu. W czasie zjazdu ratyfikacyjnego pod Wieloną w maju 1423 r. w posiadaniu przedstawicieli króla znalazł się tylko dokument wstępny, a Krzyżacy posługiwali się dokumentem głównym jeszcze w początkach XVI w., mimo, że pokój toruński formalnie od dawna już nie obowiązywał. Akt opatrzony 40 pieczęciami należącymi do władcy i gwarantów strony polsko – litewskiej został przekazany Zygmuntowi Staremu dopiero w 1526 r. – niedługo potem zaginął, ponieważ nie odnotowują go najstarsze inwentarze Archiwum Koronnego.
The Peace, preliminaries were signed on February 1st, 1411, in Toruń, and ratified on May 10th that year on the bank of the Drwęca River near Złotoryja was the eternal peace which means that its duration was not limited in any way. However, the Polish-Lithuanian side in September 1411, during the court convention in Murzynno was clearly seeking a revision of the Treaty of Toruń. From that very moment on it was a very distinctive feature of royal policy, apparent in subsequent arbitration proceedings before the Roman king Sigismund of Luxemburg, and during the Council of Constance. On the other hand, Teutonic diplomacy constantly referred to the fact that they possessed stamped deed of Władysław Jagiełło with the relevant obligations; transumpts of the Peace of Toruń were made in the Teutonic chancellery several times, in order to use it in contacts with King Sigismund and the Roman Curia. Dispute was ended with another armed conflict and another peace agreement (The Treaty of Mełno of 1422). One of the points provided for release of the act of the Treaty of Toruń to Poland, that was in the hands of the Order. During the ratification convention in May 1423, in the possession of representatives of the Polish king was only a preliminary act and the Teutonic Knights were using the main act even in the early 17th century, even though the Peace of Toruń formally had long expired. The act bearing 38 seals belonging to the ruler and the guarantors of the Polish-Lithuanian side was handed to Sigismund the Old only in 1526 - shortly after that it disappeared, because it is not recorded by the oldest inventories of the Crown Archive.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 69-77
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sesja naukowa pt. „Toruń miastem pokoju. II pokój toruński”
Scientific session titled „ Toruń –the city of peace: the Second Peace of Toruń”
Wissenschaftliche Tagung „Thorn als Stadt des Friedens. Der zweite Thorner Friedenˮ
Autorzy:
Piórkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529583.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
II pokój toruński
Second Peace of Toruń
Źródło:
Rocznik Toruński; 2016, 43; 359-362
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich vom Thorner Frieden bis zum Tag von Breslau
Stosunki pomiędzy Zakonem a Rzeszą od pokoju toruńskiego do wyroku wrocławskiego
The Relations between the Teutonic Knights and Reich from the Peace of Toruń to the Judgment of Wrocław
Autorzy:
Flemmig, Stephan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792664.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Zakon krzyżacki
Krzyżacy
Rzesza
pokój toruński
wyrok wrocławski
Opis:
Der Beitrag problematisiert die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich nach dem Ersten Thorner Frieden. Dabei steht die Frage im Mittelpunkt, ob und wie der Friede Handlungsspielräume beeinflusst hat; einmal die Handlungsspielräume des Deutschen Ordens dem Reich gegenüber, weiterhin von Seiten des Reiches die Handlungsspielräume Sigismunds, der Kurfürsten und anderer Fürsten. Zeitlich konnte ein gewisses Periodisierungsschema, das stark der Politik Sigismunds folgt, zugrunde gelegt werden. Mit dem Ersten Thorner Friede setzt eine eigene Phase der ostmitteleuropäischen Politik ein, die von den Jahren 1411 und 1420, von Thorn und dem Tag zu Breslau begrenzt wird. Die Beziehungen zwischen dem Orden und dem Reich waren in diesem Jahrzehnt nicht homogen. Für den Orden waren in den Beziehungen der Thorner Friede mit seinen Folgen sowie die Gestaltung des weiteren Verhältnisses zu Polen-Litauen zentral. Je nach Konstellation wurden dafür Beziehungen zum König, zu den Kurfürsten, zu Fürsten oder – hier vernachlässigt – zur Kurie aktiviert. Das Reich als – freilich abstraktes – Ganzes folgte in den Beziehungen zum Orden und zu Polen-Litauen keiner Grundlinie. Auch die einzelnen betrachteten Kräfte – König, Kurfürsten, Fürsten – handelten eher real- und tagespolitisch als an Grundprinzipien orientiert. In einem zweiten Schritt wurden die konkreten diplomatischen Beziehungen zwischen dem Deutschen Orden und dem Reich in ihrer Praxis in den Blick genommen. Diese Beziehungen wurden weniger stark von Treffen (Grabau, Ofen, Konstanz, Wielun), als von Gesandtschaften und Briefen geprägt. Auf das Potential einer Beschäftigung mit diesen Formen diplomatischer Kommunikation wurde am konkreten Beispiel hingewiesen.
The article describes the relationship of the Teutonic Order and the German Reich in the period after the conclusion of the first Peace of Toruń (Thorn). The focus is on the question of whether and to what extent the conclusion of this peace had impact on the scope of activities of the parties, on the one hand, the relationship of the Order to the Reich, on the other, activities of Sigismund, archdukes, and other princes. The basis for the discussion is a time scheme referring to the policy of Sigismund. The conclusion of the First Peace of Toruń began the phase of the Central European policy, which was within in the time frames from the First Peace of Toruń to the Wrocław's (Breslau’s) judgment, i.e. from 1411 to 1420. Relationship between the Order and the Reich was not quiet in this period. The position of the Order was determined by the peace of Toruń and its consequences, as well as, creation of the further relationships with the Polish-Lithuanian Commonwealth. Depending on the current situation the relationships with the king, archdukes, princes or Curia were of the most importance. Reich, which was only an abstract entity, did not followed any particular policy line in relations with the Order and the Polish-Lithuanian Commonwealth. Likewise, the individual players - king, archduke and princes ran policy subordinated to the rather current goals and failed to set a long-term policy. Further are analyzed specific diplomatic relations between the Reich and the Order in the practical aspect. These relations were shaped more by the envoys and letters than the meetings (Grabau, Buda, Constance, Wieluń). The potential of such a diplomatic communication was described at the particular example.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 7-42
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starania Jana Olbrachta o krzyżacką pomoc przeciwko księciu mazowieckiemu Konradowi III Rudemu w 1495 roku
Autorzy:
Szweda, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608086.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Mazowsze
Zakon Krzyżacki
król Jan Olbracht
II pokój toruński
prawo lenne
Opis:
gNach dem Abschluß des Zweiten Thorner Friedens 1466 ist der Hochmeister des Deutschen Ordens „Fürst und Rat der Krone” geworden, der dazu verpflichtet war, dem polnischen König militärischen Beistand zu leisten. An diese Pflicht erinnerte König Johann Albrecht den Hochmeister Johann von Tiefen, als 1495 nach dem Tod des Herzogs Janusz II. von Masowien sein Brunder Konrad der Rote das Fürstentum Płock eingenommen hatte, auf das auch die Krone Ansprüche geltend machte. Johann Albrecht entsandte seinen Sekretär Johann Konopacki mit der Forderung nach Preußen, bewaffnete Hilfe gegen Konrad zu leisten. Die Ordensleitung unterstützte diese Aktion nicht, weil sie befürchtete, daß die Krone sich ganz Masowien einverleiben und die Stellung des Ordens somit noch mehr geschwächt würde. Der Hochmeister sah aber zusammen mit Vertretern der preußischen Stände keinen Ausweg, den Forderungen des Königs zu widerstehen (rechtlich gesehen hatte er keine Gründe, diese abzulehnen, er verfügte auch über keine reale Macht), weshalb er auf Zeit spielte. Er verschob seine Entscheidung bis zur Versammlung der Stände, dann bot er sich als Vermittler zwischen dem König und Herzog Konrad an. Auch versuchte er, die Angelegenheit mit seinem Streit mit dem Bischof von Ermland Lukas Watzenrode in Verbindung zu bringen Der König entschied den Streit mit Konrad dem Roten schließen ohne die Hilfe des Ordens zu seinen Gunsten. Zwei Jahre später nahm Johann von Tiefen am Kriegszug Johann Albrechts in die Moldau teil, wo er auch gefallen ist. 
The paper presents the activities of Jan Olbracht, who in 1495 requested help from the Grand Master of the Teutonic Order, Johann von Tiefen, against against Konrad III the Red, duke of Masovia, who illegally took over the Duchy of Płock after the death of his brother Janusz II. Faced with the demands presented by the royal envoy Jan Koniecpolski, the Order’s authorities temporised with the king. A special state meeting was convened and the Order’s mediation was suggested to the king, only after the fiasco of which, military aid was promised. The validity of king’s request was not questioned, however. Eventually, the help of the Grand Master was not needed, because Jan Olbracht soon solved his argument with the Masovian duke.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2016, 82
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka konserwatorska zamku krzyżackiego w Toruniu
PROBLEMS INVOLVED IN CONSERVATION OF THE TEUTONIC KNIGHTS’ CASTLE AT TORUŃ
Autorzy:
Rymaszewski, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/536054.pdf
Data publikacji:
1974
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
zamek krzyżacki w Toruniu’
pokój toruński
konserwacja ruin
nowa funkcja obiektów zabytkowych
Opis:
The Teutonic Knights’ Castle at Toruń was built on the bainlks of the Vistula River within the central portion of what in our times is known as historical urbain district, i.e. the former Old and New Town. The development o^ area constituting the former castle site 'became the first step in rehabilitation of that until recently neglected quarter which formed a territory excluded from the town’s every-day life. In the course of archaeological explorations that were carried out here in 1958—1966 the ruins of the ground floor of the main castle have been discovered and the decision was taken to exhibit them in the form of preserved ruin to commemorate the 500th anniversary of the Second Toruń Peace Treaty signed between Poland and Teutonic Knights. The main castle building has been turned into enclosed museum space. The rebuilding of vaultings above the basement! allowed to gain a large space for display and all the elements from the level of ground floor upward have been subjected to conservation. At the same time the drainage system was provided and within the basement and casemate an electrical installation laid for illumination of display. For the “sound and light” effects are serving the floodlights and loudspeakers installed in the ground floor ruins. With the development of the main castle, forming a central portion of the entire complex, are tightly connected works aimed at bringing to order of the most close surroundings. After the cleaning of site the ground levelling has been carried out with adaptation of the separate levels for displaying the ruins and preserved parts. The adaptation of the castle’s surrounding to new functions as its main purpose has the development of tourist traffic (a cafeteria, souvenir kiosk, luggage store), of “sound and light” performances and the lighting of that area as well.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1974, 3; 184-192
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rekreacja jako narzędzie pozyskiwania biznesu dla przedsiębiorców z powiatu toruńskiego – analiza działalności i możliwości rozwoju
Recreation as a Tool for Business Winning for Entrepreneurs from the Torun District – an Analysis of Activity and Development Possibilities
Autorzy:
Celuch, Krzysztof
Kondas, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440053.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
rekreacja
powiat toruński
biznes
połączenia klastrowe
przemysł spotkań
recreation
Torun District
business
cluster associations
meetings industry
Opis:
Kluczowym motywem przeprowadzonej analizy jest rozwój podmiotów zrzeszonych w ramach jednego stowarzyszenia i zwiększenie efektywności działań związanych z pozyskiwaniem partnerów biznesowych. Podmioty, o których mowa, działają w ramach Lokalnej Organizacji Turystycznej Toruń (LOT). LOT Toruń powstała dnia 22 października 2003 roku jako platforma współpracy lokalnej społeczności i branży turystycznej Miasta Torunia, powiatu toruńskiego i innych jednostek samorządu terytorialnego w regionie w celu tworzenia pozytywnego wizerunku Torunia jako miejsca atrakcyjnego dla turysty. Celem analizy było ukazanie możliwości rozwoju lokalnych przedsię-biorstw przez rekreację na terenie powiatu toruńskiego.
The key motive of the carried out analysis is the development of entities gathered within one association and the increase of effectiveness of measures related to acquisition of business partners. The entities in question operate within the framework of the Local Tourist Organisation Torun (LTO). The LTO Torun was established on 22 October 2003 as a platform of cooperation of the local community and the tourist industry of the City of Torun, the Torun District and other units of local self-government in the region for the purpose of creation of a positive image of Torun as an attractive place for the tourist. An aim of the analysis was to indicate the opportunities for development of local enterprises through recreation in the area of Torun District.
Źródło:
Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula; 2014, 4(42); 187-202
2084-4689
Pojawia się w:
Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Oddziału Toruńskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1921-2021)
History of the Toruń Branch of Association of Polish Electrical Engineers (1921-2021)
Autorzy:
Konklewska, Aleksandra
Hickiewicz, Jerzy
Rataj, Piotr
Sadłowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097851.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki
Tematy:
historia
Stowarzyszenie Elektryków Polskich
Oddział Toruński SEP
Hoffmann Alfons
history
Association of Polish Electrical Engineers
Toruń Branch
Opis:
W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia ze stuletniej działalności Oddziału (Koła) Toruńskiego SEP, które choć początkowo nieliczne odegrało dużą rolę w historii Stowarzyszenia. Koło powstało w 1921 r. Inicjatorem i głównym motorem jego działalności był pierwszy prezes A. Hoffmann, działacz niepodległościowy, wybitny inżynier elektroenergetyk, później profesor. Druga wojna światowa wstrzymała działalność Oddziału. Po jej zakończeniu nie powstał samodzielny Oddział, lecz koła z Torunia i okolic zostały włączone w skład Oddziału Bydgoskiego SEP. W 1975 r., udało się reaktywować Oddział Toruński z prezesem K. Strześniewskim. Doszło wtedy do bujnego rozkwitu Oddziału, zahamowanego transformacją ustrojową na przełomie lat 80. i 90. Oddział przetrwał te trudności. W artykule opisano krótko dalsze losu Oddziału, aż do czasów współczesnych.
The article presents the most important events from the hundred-year activity of the Toruń Branch of SEP which, although initially few, played a significant role in the history of the Association. The circle was founded in 1921. Its initiator and main driving force was the first president A. Hoffmann, an independence activist, outstanding electrical power engineer and later a professor. The Second World War suspended the activities of the branch. After its completion, an independent branch was not established, but the circles from Toruń and the surrounding area were included in the Bydgoszcz branch of SEP. In 1975 the Toruń Branch was reactivated with its president K. Strześniewski. It was then that the Branch flourished, which was stopped later by the systemic political transformation at the turn of the 1980s and 1990s. The Branch endured these difficulties. The article briefly describes the further fate of the Branch, up to the present day.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2022, 74; 215-220
1425-5766
2353-1290
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego z 1525 r. Stan i przemiany
The Order of the Teutonic Knights and their state on the eve of the Prussian Homage of 1525. State and transformation
Autorzy:
Gancewski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065298.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Zakon krzyżacki
drugi pokój toruński 1466 r.
hołd pruski 1525 r.
Teutonic Order
second Peace of Thorn 1466
Prussian Homage of 1525
Opis:
The Polish-Teutonic conflict in the years 1454–1466 influenced in every way the State of the Teutonic Order in Prussia. Changes were related to methods of management of the economy and finance in the State of the Teutonic Order in Prussia that was considerably smaller after the second Peace of Thorn. Starting from the 80s 15th c. and ending with the first decade of the next century, Great Masters tried to change this situation or adapt to the needs of the state which was being transformed into the decentralized and secular one. The actions of the Great Masters led to remodeling the corporation by the restoration of internal order on the basis of the Rules of Teutonic Order and previous corporate governance of the religious type (as the one by The Thirteen Years’ War). However, the activities of the last two Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia were focused on the reform and strengthening the state as an entity more territorial and feudal than corporate. In the years 1480–1500, a new policy was introduced which aimed at conversion of the State of the Teutonic Order and its economy from corporate entity in the secular state.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2016, 23; 115-126
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warmia in the Polish Kingdom
Warmia w Rzeczypospolitej
Autorzy:
Achremczyk, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365902.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Prince-Bishopric of Warmia
1466
Polish bishops in Warmia
Secound Peace
of Thorn
biskupstwo warmińskie
polscy biskupi na Warmii
Drugi pokój toruński
Opis:
Warmia rządzona przez biskupów i kapitułę przez 306 lat znajdowała się w granicach Królestwa Polskiego. Biskup warmiński Paweł Legendorf był pierwszym biskupem, który został poddanym wraz ze swymi mieszkańcami króla polskiego a ostatnim polskim biskupem był Ignacy Krasicki. Mocą pokoju toruńskiego z 1466 roku dominium warmińskie wraz z Pomorzem Gdańskim, ziemią chełmińską i powiślańską stało się częścią Królestwa Polskiego. Stosunek Warmii do Królestwa regulowały dwa traktaty z roku 1479 i 1512 dotyczące wyboru biskupów. Traktaty wprawdzie gwarantowały kapitule prawo wyboru biskupa ale w rzeczywistości wola króla decydowała kto biskupem zostanie. Biskup warmiński od 1569 roku zasiadał w senacie państwa i to na wysokiej szóstej pozycji, brał udział w sejmach polskich a od roku 1508 był też prezesem ziem pruskich czyli najważniejszą osobą w Prusach Królewskich. Warmińskie biskupstwo uważano za jedne z ważniejszych biskupstw polskich. Biskupi warmińscy sięgali po najwyższe godności w Rzeczypospolitej – zostawali podkanclerzami koronnymi i kanclerzami wielkimi koronnymi, kardynałami i arcybiskupami gnieźnieńskimi. Do historii jako literaci i uczeni przeszli: Stanisław Hozjusz, Marcin Kromer, Jan Dantyszek a zwłaszcza Ignacy Krasicki. Obecność biskupów z koronnych rodów magnackich umacniała związki Warmii z resztą ziem polskich. Wraz z osiedleniem się jezuitów w Braniewie i utworzeniem gimnazjum, Alumnatu Papieskiego i seminarium duchownego Warmia zaczęła oddziaływać na pozostałe ziemie polskie a nawet nadbałtyckie. Natomiast Reszel wyrastał na ważny ośrodek rzemieślniczy oraz szkolny bowiem w tym mieście jezuici powołali do życie drugie na Warmii gimnazjum. O obecności Polski na Warmii świadczą barokowe świątynie w Stoczku Klasztornym, Krośnie, Chwalęcinie, Chruścielu a przede wszystkim w Świętej Lipce leżącej poza granicami dominium ale z dominium ściśle związanej. Wpływy polskie szły przez nadania dóbr ziemskich szlacheckim rodom przybyłym na Warmię wraz z biskupami. Spolonizowała się kapituła warmińska. Mieszkańcami Warmii byli Niemcy i Polacy i tak pozostało do 1945 roku.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 294, 4; 677-707
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemiany struktury ludności Torunia i powiatu toruńskiego od połowy XIX wieku do drugiej wojny światowej
Autorzy:
Zielińska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529376.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
wyznanie
narodowość
powiat toruński
Prusy Zachodnie
I wojna światowa
zabory
Thorn
Konfession
Nationalität
Landkreis Thorn
Westpreußen
1. Weltkrieg
Teilungen
religion
nationality
the county of Toruń
West Prussia
World War I
partitions
Opis:
Artykuł omawia zagadnienie przemian struktur ludności Torunia i powiatu toruńskiego od II połowy XIX wieku do okresu międzywojennego włącznie. Artykuł zawiera analizę materiału statystycznego pozyskanego z różnych typów źródeł. Dla okresu II połowy XIX wieku do 1914 roku wykorzystano zestawienia statystyczne dla poszczególnych powiatów Prus Zachodnich za lata 1871, 1885, 1895, 1905 i 1910. Wykorzystane także zostały informacje ze statystyk pruskich za okres XIX i początku XX wieku. Dla okresu międzywojennego niezwykle pomocne były spisy ludności z 1921 i 1931 roku. Omówiono tutaj sytuację ludnościową, wyznaniową, narodowościową i społeczno-gospodarczą w tym okresie na terenie Torunia i powiatu. Toruń przez cały ten okres był ważnym ośrodkiem przemysłowym, ale był też twierdzą i posiadał garnizon, co miało duży wpływ na rozwój miasta jak i jego charakter już od okresu pruskiego. Gminy wiejskie i obszary dworskie były terenami głównie rolniczymi, zróżnicowanymi pod względem struktury wyznaniowej i narodowościowej. Z krótkiego przeglądu informacji statystyczno-demograficznych wyłania się obraz ogromnych zmian w strukturze wyznaniowej i narodowościowej ludności, gdzie kluczową granicą była I wojna światowa i odzyskanie przez Polskę niepodległości. Był to efekt procesu repolonizacji, który dokonywał się na terenie całego powiatu w latach dwudziestych XX wieku. Zwiększenie liczby ludności polskiej i katolickiej, oraz wyraźny spadek liczby ludności niemieckiej i ewangelickiej (choć wyznania i narodowości nie można wprost utożsamiać) odzwierciedlał zmiany polityczne i tworzenie państwa polskiego na nowo po ponad stu latach.  
Der Artikel behandelt die Veränderungen in der Bevölkerungsstruktur Thorns und des Landkreises Thorn von der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts bis einschließlich zur Zwischenkriegszeit. Er enthält eine Analyse von statistischem Material, das aus verschiedenen Arten von Quellen gewonnen wurde. Für den Zeitraum von der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts bis zum Jahr 1914 wurden statistische Zusammenstellungen für einzelne Landkreise Westpreußens aus den Jahren 1871, 1885, 1895, 1905 und 1910 ausgewertet. Ebenfalls ausgewertet wurden Informationen aus preußischen Statistiken für den Zeitraum des 19. und den Beginn des 20. Jahrhunderts. Für die Zwischenkriegszeit waren die Bevölkerungsregister von 1921 und 1931 sehr hilfreich. Darin geht es um die Situation der Bevölkerung, der Konfessionen, der Nationalitäten und der sozialen und wirtschaftlichen Verhältnisse in diesem Zeitraum auf dem Gebiet von Thorn und des Landkreises. Thorn war während dieses gesamten Zeitraums ein wichtiges Industriezentrum, aber es war auch eine Festung und besaß eine Garnison, was schon seit der preußischen Zeit großen Einfluss auf die Entwicklung der Stadt und ihren Charakter hatte. Die Landgemeinden und die Gutsbezirke waren hauptsächlich landwirtschaftliches Terrain, das in seiner konfessionellen und nationalen Struktur differenziert war. Eine kurze Betrachtung der statistisch-demografischen Informationen ergibt ein Bild von enormen Veränderungen in der konfessionellen und nationalen Struktur der Bevölkerung, wobei der 1. Weltkrieg und die Wiedererlangung der Unabhängigkeit durch Polen eine Schlüsselgrenze bilden. Dies war eine Folge des Prozesses der Repolonisierung, der in den zwanziger Jahren des 20. Jahrhunderts auf dem Gebiet des gesamten Landkreises stattfand. Die zahlenmäßige Vergrößerung der katholischen Bevölkerung und der deutliche Abfall der deutschen und evangelischen Bevölkerung (auch wenn Bekenntnis und Nationalität nicht einfach identifiziert werden dürfen) spiegelten die politischen Veränderungen und die Neuschöpfung des polnischen Staats nach über 100 Jahren wider.
The article discusses the issue of changes in the structure of the population of Toruń and the Toruń county from the second half of the 19th  century to the interwar period. The article contains an analysis of statistical material obtained from various types of sources. For the period of the second half of the 19th century to 1914, statistical summaries were used for individual counties  of West Prussia for the years 1871, 1885, 1895, 1905 and 1910. Information from Prussian statistics for the period of the 19th and early 20th  centuries was also used. For the interwar period the censuses of 1921 and 1931 were extremely helpful. The population, denomination, nationality and socio-economic situation in this period in Toruń and the county were discussed here. Throughout this period Toruń was not only an important industrial centre, but it was also a fortress and it  had a garrison, which had affected  the development of the city and its character since the Prussian period. Rural communes and court territories were mainly agricultural areas, diversified in terms of religious and national structure. From the short review of statistical and demographic information, there emerges a picture of huge changes in the denominational and national structure of the population, where the key chronological boundaries were  World War I and the time when Poland regained independence. It was the result of the repolonization process that took place throughout the county  in the 1920s. The increase in the number of Polish and Catholic inhabitants, along with a clear decrease in the number of the German and Evangelical populations (although denominations and nationalities cannot be directly identified) reflected political changes and the creation of the Polish state again after more than a hundred years.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2019, 46
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ustanowienie lenna pruskiego w 1525 r. Odstępstwo od traktatu toruńskiego czy jego kontynuacja?
The Establishment of the Prussian Fiefdom in 1525. Discontinuity from the Treaty of Toruń or its continuation?
Autorzy:
Makiłła, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365838.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Prusy Książęce
Traktat krakowski 1525 r.
Pokój toruński 1466 r.
Albrecht von Brandenburg-Ansbach
Polska
Lenno pruskie z 1525 r.
Ducal Prussia
the Treaty of Kraków 1525
the Peace of Thorn 1466
Polska
Prussian Fiefdom 1525
Opis:
The subject of the article is the establishment of the legal basis and conditions for the transformation of the Prussian part of the Teutonic Order’s state, previously under theocratic authority, subjected to Polish sovereignty under the Peace of Thorn from 1466, into the secular duchy which, after the Treaty of Kraków in 1525 became a fiefdom of Poland, as well as discussing the legal nature of the transformation and the manner in which it was implemented.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 296, 2; 263-277
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ funkcjonowania poligonu artyleryjskiego na życie Torunia w latach 1867-1939 w świetle lokalnej prasy
Autorzy:
Pilarski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529547.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
toruński poligon artyleryjski
plac ćwiczeń
mieszkańcy Torunia
„Gazeta Toruńska”
„Słowo Pomorskie”
toruńska prasa
Torun’s artillery firing range
military training ground
inhabitants of Toruń
Gazeta Toruńska
Słowo Pomorskie
Toruń’s press
Thorner Artillerie-Truppenübungsplatz
Übungsplatz
Einwohner von Thorn
Thorner Presse
Opis:
Podjęta przez autora problematyka wpływu poligonu artyleryjskiego na życie Torunia jest pionierskim tematem badawczym. Większość naukowców zajmowało się dziejami poligonu bądź jego fauną i florą. Należy jednak pamiętać, że cała infrastruktura poligonu jest silnie wspierana i rozwijana przez pewien motor napędowy, jakim jest miasto Toruń. Plac ćwiczeń to nie tylko hektary piaszczystych wydm i wrzosowisk, ale również niezliczone historie pojedynczych osób, które odczuły wpływ poligonu na ich życie. Autor, badając temat, postanowił określić ramy czasowe między 1867 a 1939 r. Wybrany przedział został tak zdefiniowany z tego względu, że dla tych lat znajduje się najwięcej wzmianek o toruńskim poligonie, zamieszczonych w lokalnej prasie. Głównymi źródłami niniejszego artykułu są dwie miejscowe gazety. Pierwszą z nich jest „Gazeta Toruńska”, która była wydawana w latach 1867-1921, drugą zaś „Słowo Pomorskie” z lat 1921-1939.
The author addresses the problem of the influence of the artillery firing range on the life of Toruń, which constitutes a pioneer research work. Most scholars have dealt with the history of the firing range, its fauna and flora. However, it must be remembered that the whole infrastructure of the firing range is strongly supported by the city of Toruń. The military training ground constitutes  not only hectares of sandy dunes and moors, but also numerous histories of individual people who experienced the influence of the firing range on their lives. The author decided to establish the time frameworks between 1867 and 1939 since it was in those years that most records about Toruń’s firing range appeared in the local press. The main sources of this work are two dailies: Gazeta Toruńska, published in the years 1867-1921, and Słowo Pomorskie of 1921-1939.
Das vom Autor behandelte Thema, der Einfluss des Artillerieübungsplatzes auf das Leben in Thorn, hat in der Forschung Pioniercharakter. Die meisten Wissenschaftler haben sich mit der Geschichte des Truppenübungsplatzes oder mit seiner Flora und Fauna beschäftigt und darüber geschrieben. Es sei jedoch daran erinnert, dass die gesamte Infrastruktur des Truppenübungsplatzes massiv von einem Antriebsmotor gestützt und entwickelt wird, nämlich der Stadt Thorn. Der Übungsplatz, das sind nicht nur hektarweise Sanddünen und Heideland, sondern auch ungezählte Geschichten einzelner Personen, die den Einfluss des Platzes auf ihr Leben an sich selbst erfahren haben. Der Autor hat bei seinen Forschungen zum Thema den zeitlichen Rahmen auf die Jahre zwischen 1867 und 1939 festgelegt. Das geschah deshalb, weil sich in diesen Jahren die meisten Erwähnungen des Thorner Truppenübungsplatzes in der lokalen Presse finden. Die wichtigsten und entscheidenden Quellen der vorliegenden Arbeit sind zwei örtliche Zeitungen. Die erste davon ist die „Gazeta Toruńska“, die in den Jahren 1867-1921 erschien, die zweite ist „Słowo Pomorskie“ aus den Jahren 1921-1939.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2018, 45
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie nazewnictwa ulic toruńskiego osiedla Bielany w dwudziestoleciu międzywojennym
Autorzy:
Deczyński, Włodzimierz Ignacy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529551.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
toruński
Bielany
1920 rok
ulica
polskie nazwy
Św. Józefa
Św. Klemensa
Żwirki i Wigury
Montwiłła Mireckiego
Narutowicza
Borowiacka
Kaszubska
Balonowa
Pierackiego
Redemptoryści
Warmińska
Lotnicza
Wodociągowa
Grunwaldzka
Toruń, of Toruń
1920
street
Polish names
Thorn
Bielany (Weißhof)
Straße
polnische Namen
Opis:
W artykule poruszona została problematyka nazewnictwa ulic w dwudziestoleciu międzywojennym toruńskiej dzielnicy Bielany. Autor artykułu przedstawił proces nadawania nazw ulic Torunia, poczynając od 1920 roku, kiedy to po raz pierwszy w historii miasta ulice otrzymały wyłącznie polskie nazwy. Szczegółowo omówiony został proces nazewnictwa, wymienione zostały najważniejsze instytucje, organy i osoby biorące udział w postępowaniu, przesłanki, którymi kierowano się w procesie nazewnictwa, akty prawne i dokumenty. Autor zarysował polityczne, gospodarcze i społeczne tło tego procesu, przedstawił czynniki powodujące  rozwój miasta w okresie 1920-1939, zaprezentował powstanie nowych dzielnic mieszkaniowych, a także proces tworzenia nowych ulic. Praca ukazuje także problemy mieszkańców nowo utworzonych dzielnic, związane z nieuporządkowaną przestrzenią miasta, brakiem nazw ulic i numeracji domów. Artykuł oparty został na materiałach źródłowych zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Toruniu. Wykorzystane zostały także opracowania autorów zajmujących się toponomastyką przestrzeni miejskiej, w tym prace Kwiryny Handtke, Krzysztofa Mikulskiego. Artykuł zawiera też wiele wniosków, które narodziły się w trakcie prowadzonych badań. Większość polskich miast może wykazać się opracowaniami naukowymi dotyczącymi tematyki nazewnictwa przestrzeni miejskiej. Jak dotychczas nie ukazało się opracowanie tej problematyki  dla miasta Torunia. Prezentowany artykuł stanowić może zatem przyczynek do podjęcia dalszych badań nad historią ulic miasta Torunia, nie tylko dwudziestolecia międzywojennego, ale także końca  XVIII i XIX wieku, okresu okupacji, lat 1945-1989, oraz czasów współczesnych.
The article addresses the problem of the names of the streets in Toruń’s district of Bielany in the interwar period. The author of the article presented the process of naming Toruń’s streets starting from 1920, when for the first time in the history of the town the streets received Polish names. The process of conferring names was discussed thoroughly. The article mentions the most important institutions, bodies and people taking part in the process along with the prerequisites determining the process of naming the streets, legal acts and documents. The author outlines the political, economic and social background of the process. The author also presents factors determining the development of the town in the years 1920-1939, the creation of new residential districts, the process of establishing new streets. The work reveals the problems of inhabitants of newly created districts, which were connected with the chaotic city space, a lack of names of streets and numbers of houses. The article includes many conclusions which were the fruit of the research. Most Polish towns have scientific studies concerning the process of naming streets in the municipal space. However, this is the first study of this kind referring to Toruń. The presented article may constitute a contribution to further research on the history of the streets of the town not only in the interwar period, but also at the end of the 18th and 19th centuries, the times of the German occupation, the years 1945-1989 and nowadays.
Der Artikel behandelt das Thema der Benennung von Straßen im Thorner Stadtteil Bielany (Weißhof) in der Zwischenkriegszeit. Der Autor zeigt, wie den Straßen von Thorn ab 1920 Namen gegeben wurden, als zum ersten Mal in der Geschichte der Stadt die Straßen ausschließlich polnische Namen erhielten. Vor allem geht es um den Prozess der Namensgebung, wobei die wichtigsten Institutionen, Organe und Personen genannt werden, die an diesem Vorgang teilnahmen, ebenso die Grundsätze, von denen man sich beim Prozess der Namensgebung leiten ließ, die Rechtsakte und die Dokumente. Der Autor zeichnet den politischen, wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Hintergrund dieses Prozesses, er stellt die Faktoren vor, die die Entwicklung der Stadt zwischen 1920 und 1939 beeinflussten, er zeigt die Entstehung neuer Wohnviertel und auch den Vorgang der Schaffung neuer Straßen. Die Arbeit geht auch auf die Probleme der Bewohner in den neugeschaffenen Vierteln ein, wo der städtische Raum noch nicht geordnet war und Namen von Straßen und Hausnummern fehlten. Der Artikel enthält auch viele Schlussfolgerungen, die sich im Verlauf der Forschungen ergeben haben. Für die meisten polnischen Städte gibt es bereits wissenschaftliche Arbeiten zum Thema der Benennung des städtischen Raums, bisher ist aber keine Arbeit zu dieser Frage für die Stadt Thorn erschienen. Der vorliegende Artikel kann also ein Anstoß zur Aufnahme weiterer Forschungen zur Geschichte der Straßen in Thorn sein, nicht nur in der Zwischenkriegszeit, sondern auch am Ende des 18. und im 19. Jahrhundert, in der Zeit der deutschen Besatzung, in den Jahren 1945-1989 und in der Gegenwart.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2018, 45
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Portret zbiorowy funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa w Polsce odpowiedzialnych za porwanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki (do 1984 roku)
Collective Portrait of the Officers of the Communist Security Service in Poland Responsible for the Kidnapping and Murder of Father Jerzy Popiełuszko (until 1984)
Autorzy:
Sztama, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20258066.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
repression apparatus
Waldemar Chmielewski
Department IV of the Ministry of the Interior
Catholic Church
Leszek Pękala
Adam Pietruszka
Grzegorz Piotrowski
Jerzy Popiełuszko, 1985 Toruń trial
Security Service of the Polish People’s Republic
crime of the Polish People’s Republic
aparat represji
Departament IV MSW
Kościół katolicki
Jerzy Popiełuszko
proces toruński 1985
Służba Bezpieczeństwa PRL
zbrodnia PRL
Opis:
Opracowanie ma przybliżyć czytelnikowi zbiorowy zarys biograficzny czterech funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL, którzy w 1985 r. zostali skazani przez sąd na kary pozbawienia wolności za zamordowanie kapelana warszawskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” ks. Jerzego Popiełuszki. Morderstwo to stało się jedną z najgłośniejszych zbrodni, dokonanych przez oficerów komunistycznej policji politycznej w Polsce w okresie istnienia PRL. Choć na temat samego mordu powstało bardzo wiele opracowań, zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych czy publicystycznych, to w polskiej historiografii brakuje publikacji pokazujących, kim byli ludzie odpowiedzialni za dokonanie tego czynu. Artykuł przedstawia drogę życiową Waldemara Chmielewskiego, Leszka Pękali, Adama Pietruszki i Grzegorza Piotrowskiego od momentu ich narodzin do października 1984 r., kiedy to dopuścili się mordu na ks. Popiełuszce bądź byli jego inspiratorami. W tekście poddano analizie wiele elementów życia funkcjonariuszy.
The study aims to introduce the reader to a collective biographical outline of the life of four officers of the Security Service of the Polish People’s Republic who were sentenced to imprisonment by the court in 1985 for the murder of the chaplain of the Warsaw-based Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”, Father Jerzy Popiełuszko. The murder became one of the most notorious crimes committed by officers of the communist political police in Poland during the Polish People’s Republic. Although a great number of studies have been written about the murder itself, both academic and popular science or journalistic, Polish historiography lacks publications showing who the people responsible for the offence were. The article presents the life paths of Waldemar Chmielewski, Leszek Pękala, Adam Pietruszka and Grzegorz Piotrowski from their birth until October 1984, when they either committed or inspired the murder of Father Popiełuszko. The text analyses many elements of these officers’ lives.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 295-328
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-15 z 15

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies